LG's transparante Signature OLED T-tv is begin volgend jaar te koop in de Verenigde Staten. Het scherm krijgt een adviesprijs van 60.000 dollar, omgerekend met btw is dit zo'n 70.000 euro. Het is niet bekend of de tv ook naar Europa komt.

De transparante tv is nu te pre-orderen, de eerste leveringen starten op 16 januari. LG zegt de tv ook in andere landen te gaan verkopen, maar geeft hier nog geen details over. LG kondigde de tv op de CES 2024-beurs aan. De 4k-tv heeft een verversingssnelheid van 120Hz en ondersteunt onder meer Dolby Vision, HDR10 en HLG.

LG spreekt over een responstijd van 0,1ms, maar meldt nog niet veel andere specificaties zoals de maximale helderheid. De tv komt wel met een Zero Connect Box voor draadloze verbinding en heeft een 'contrastscherm' dat omhooggebracht kan worden voor een hoger contrast. Met dat contrastscherm werkt de tv als 'reguliere' tv, terwijl het in transparante modus bijvoorbeeld als 'digitaal canvas' gebruikt zou kunnen worden, zegt LG. Het bedrijf zei eerder de tv in 2024 te willen uitbrengen.

OpenAI heeft een WhatsApp-versie van zijn ChatGPT-chatbot gemaakt waarmee gebruikers kunnen chatten. De WhatsApp-variant is een laagdrempelig alternatief voor de ChatGPT-app en werkt met het GPT-4o Mini-model.

De WhatsApp-versie werkt met het telefoonnummer +1800 242 8478, die gebruikers moeten opslaan als contact. Daarna kunnen gebruikers chatten met ChatGPT. ChatGPT herkent eerder geplaatste berichten, waardoor er een chatgesprek van meerdere berichten plaats kan vinden. De WhatsApp-versie ondersteunt echter nog geen afbeeldingen of websearch. OpenAI wil dit wel op termijn wel mogelijk maken, maar hier moet eerst een accountintegratie voor gemaakt worden.

OpenAI ziet de WhatsApp-variant als een laagdrempelige manier om de chatbot te gebruiken. Als gebruikers dan beter aan de dienst gewend zijn, kunnen ze overstappen naar de ChatGPT-app die meer mogelijkheden bevat. De WhatsApp-dienst vereist geen account en werkt nu alleen met tekst. De WhatsApp-integratie was onderdeel van een hackweek-project. OpenAI laat Amerikaanse gebruikers ook bellen met het ChatGPT-telefoonnummer, maar dit werkt niet buiten de Verenigde Staten.

Het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten gaat het TikTok-verbod in behandeling nemen. Hier hadden TikTok en diens moederbedrijf ByteDance om gevraagd. Op 10 januari is een eerste hoorzitting. Het verbod moet op 19 januari ingaan.

TikTok en ByteDance hadden een noodverzoek ingediend om de blokkade te stoppen, schrijft Reuters. Het Hooggerechtshof stopt de VS-blokkade niet direct, maar zegt wel de zaak in behandeling te nemen. Op 10 januari mogen TikTok, ByteDance en de Amerikaanse overheid hun standpunten beargumenteren bij het Hooggerechtshof.

ByteDance moet TikTok voor 19 januari hebben verkocht, anders wordt het platform geblokkeerd in de Verenigde Staten. ByteDance heeft meermaals juridische stappen ondernomen tegen het verbod. Het Hof van Beroep in het Amerikaanse District of Columbia handhaafde de wet eerder deze maand nog. Dat Hof zei dat de wet zorgvuldig was opgesteld 'om controle door een buitenlandse tegenstander aan te pakken'. ByteDance stapte naar aanleiding daarvan naar het Hooggerechtshof.

TikTok claimt dat de wet strijdig is met het eerste amendement van de Amerikaanse Grondwet, waarin het recht op vrijheid van meningsuiting is gevestigd. Het platform zegt dat als TikTok gebruikers informeert over de 'vermeende risico's van geheime contentmanipulatie', dan zouden ze onder dat eerste amendement nog steeds ervoor moeten kunnen kiezen om TikTok te blijven gebruiken.

WeTransfer-gebruikers kunnen vanaf deze week nog maximaal tien keer per maand een bestand gratis versturen en maximaal 3GB per maand. Nu is er nog geen beperking. WeTransfer verhoogt wel de bestandsgrootte van 2GB naar 3GB.

Gebruikers zonder abonnement kunnen met de nieuwe regels 'tot tien transfers en tot 3GB aan bestanden per maand versturen'. WeTransfer zegt wel bepaalde Premium-functies beschikbaar te maken voor gratis accounts, zoals wachtwoordbescherming. Deze wijzigingen zijn deze week ingegaan. De transferbeperkingen resetten niet allemaal tegelijk op bijvoorbeeld de eerste dag van de maand, maar gaan op een 'rolling basis'. Wie bijvoorbeeld op zowel 18 november en op 22 november vijf bestanden verstuurt, krijgt op 18 december vijf transfers en op 22 december de overige vijf.

Het platform kondigt daarnaast een nieuw Starter-abonnement aan van 6,99 dollar per maand. Dit is goedkoper dan het Premium-abonnement van 19 dollar per maand en heeft eveneens een maximum van tien maandelijkse transfers. Bij dit abonnement is die maandelijkse uploadlimiet echter 300GB in plaats van 3GB. Alle overige abonnementen worden samengevoegd en hernoemd tot een Ultimate-abonnement, met alle voordelen van het Premium-abonnement.

WeTransfer zegt te werken aan verschillende projecten om het platform sneller en stabieler te maken. De Nederlandse filesharingdienst is in juli overgenomen door het Italiaanse bedrijf Bending Spoons. Later gaven anonieme bronnen aan dat dat bedrijf driekwart van WeTransfers personeel wilde ontslaan.

Athom Homey brengt ergens in 2025 de goedkopere Pro mini-smarthomehub in Europa uit. Het kastje heeft 1GB werkgeheugen en heeft geen wifiondersteuning. Wel ondersteunt de Pro mini standaard ethernet. De hub komt in april van 2025 eerst in Noord-Amerika en 'later in Europa'.

De nieuwe Homey Pro mini heeft grotendeels dezelfde hardware als de standaard Homey Pro. Zo beschikt de mini over dezelfde 1,5GHz-Armv8-processor met acht cores en tevens over 8GB flashopslag. Wel heeft de mini de helft van het werkgeheugen vergeleken met de reguliere Pro. Dit is volgens Homey genoeg voor het gelijktijdig draaien van 20 apps van het merk, terwijl de standaardversie met 2GB ram zo'n 75 gelijktijdige apps ondersteunt. Volgens Homey heeft een gebruiker gemiddeld veertien apps op de Pro geïnstalleerd. De Pro mini is vierkant, terwijl de reguliere Pro cilindervormig is.

Verder ondersteunt de Pro mini de belangrijkste verbindingsprotocollen en standaarden die de variant uit 2023 ook ondersteunt: Zigbee, Thread en Matter. Bluetooth, 433MHz en infrarood vereisen een Homey Bridge. Wel heeft de Pro mini standaard een ethernetaansluiting, terwijl daarvoor bij de reguliere Pro een adapter nodig is.

De Pro mini kost in de Verenigde Staten en Canada 199 dollar. Er is nog geen europrijs bekendgemaakt. Eerder hanteerde Homey dezelfde prijs in euro en dollar voor de Pro en Bridge, wat zou betekenen dat de Pro mini uiteindelijk voor 199 euro op de markt komt.

Studio Wildcard heeft ARK: Ultimate Mobile Edition uitgebracht. Het gaat om een smartphonegame in het ARK-universum, die in tegenstelling tot andere ARK-games free-to-play is. Het is de tweede ARK-smartphonegame, al is de eerste game niet meer te downloaden.

ARK: Ultimate Mobile Edition biedt dezelfde ervaring als de pc- en consoleversies van ARK: Survival Evolved, schrijft ontwikkelaar Studio Wildcard. De basisgameplay is gratis, al krijgt de game ook een maandelijks abonnment voor extra uitbreidingspakketten, God Console, dubbele xp en toegang tot exclusieve servers.

Abonnees krijgen daarnaast meer gratis Keys, een nieuwe virtuele munteenheid. Met die Keys kunnen gebruikers delen van de gameplay eenvoudiger maken, zoals crafting of het temmen van dino's. Deze Keys zijn te koop. Spelers zonder abonnement krijgen dagelijks ook Keys. De kaarten Scorched Earth en Aberration zijn direct beschikbaar voor abonnees, of los te kopen. Wildcard zegt volgend jaar meer kaarten naar de game te brengen.

Ultimate Mobile Edition is de tweede smartphoneversie van de openworld-dino-survivalgame. Eerder verscheen ARK: Survival Evolved, maar deze is eerder dit jaar van de Play Store verwijderd. Het spel kreeg al een tijd geen updates meer. De Ultimate Mobile Edition is nu beschikbaar via de App Store en Google Play, en moet volgend jaar naar de Epic Games Store komen.

Vodafone verdubbelt het dagtegoed van het Red Unlimited-abonnement van 10GB naar 20GB. Klanten krijgen daarnaast 10GB extra maandtegoed als ze roamen in de EU. Dit wordt na de verhoging 50GB. De wijziging geldt vanaf 1 januari 2025.

Klanten worden nu per mail en sms geïnformeerd. De provider meldt de verhogingen ook op een webpagina over redelijk gebruik. Dit dagtegoed is geen harde grens: als abonnees op een dag meer hebben verbruikt, kunnen ze in de My Vodafone-app gratis en onbeperkt extra tegoed aanvragen in de vorm van 2GB-bundels. KPN en Odido hebben vergelijkbare dagtegoeden. Bij deze providers is het dagtegoed al 20GB.

SURF raadt Nederlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen af Microsoft 365 Copilot te gebruiken. De ICT-coöperatie zegt dat deze generatieve-AI-tool privacyrisico's heeft. De organisatie zegt in gesprek te zijn met Microsoft om deze te mitigeren.

Die privacyrisico's draaien vooral om een gebrek aan transparantie vanuit Microsoft, schrijft SURF, een ICT-coöperatie voor onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Zo is het niet duidelijk welke persoonsgegevens Microsoft verzamelt en bewaart, stelt SURF. Microsoft zou in inzageverzoeken ook geen volledige of begrijpelijke gegevens delen. "Daarnaast is het aannemelijk dat Microsoft 365 Copilot onjuiste en onvolledige persoonsgegevens genereert, en merken gebruikers niet dat ze met onjuiste gegevens werken, omdat ze te veel vertrouwen op de generatieve-AI-tool."

SURF zegt in gesprek te blijven met Microsoft voor mitigerende maatregelen. De risico's zouden nu echter te hoog zijn. "Daarom adviseren we onze leden om Microsoft 365 Copilot vooralsnog niet te gebruiken." SURF baseert zich voor het advies op een Data Protection Impact Assessment die de organisatie heeft laten uitvoeren.

Update, 20.56 uur - Microsoft zegt in een reactie het niet eens te zijn 'met enkele tussentijdse conclusies'. "We hebben er vertrouwen in dat publieke en commerciële klanten de productiviteits- en efficiëntievoordelen van Microsoft 365 Copilot kunnen benutten in overeenstemming met de AVG", schrijft Microsoft. Het bedrijf merkt daarnaast op dat 'privacyaudits uitgevoerd door de Nederlandse overheid aantonen dat Microsoft al technische en organisatorische maatregelen toepast om persoonsgegevens te beschermen en te verwerken, en daarnaast contractuele verplichtingen en uitgebreide garanties biedt'. Microsoft zegt de bevindingen te evalueren en te blijven samenwerken met de Nederlandse overheid.

Honda gaat in Japan een fabriek bouwen voor de productie van waterstofbrandstofcellen. Het is de bedoeling dat de fabriek in 2027 of 2028 opent en dat er uiteindelijk jaarlijks 30.000 brandstofcellen gemaakt gaan worden.

Het gaat om de eerste fabriek die Honda's eigen brandstofcel gaat maken, zegt Honda. De fabriek komt in Mōka in de prefectuur Tochigi, op een terrein waar eerst motoronderdelen gemaakt werden voor fossielebrandstofauto's. Deze fabriek sloot afgelopen oktober. Het gaat om een terrein van bijna 29.000 vierkante meter.

Honda verwacht omgerekend maximaal 92 miljoen euro subsidie te krijgen van de Japanse overheid voor de bouw van de fabriek. Het bedrijf meldt niet hoeveel geld in totaal nodig zal zijn voor de bouw. Honda zegt de brandstofcellen te willen gebruiken voor personenauto's, commerciële voertuigen, bouwmachines en stationaire elektriciteitscentrales. Het bedrijf wil in 2030 vijf procent marktaandeel krijgen op het vlak van waterstofvrachtwagens, wat in 2040 dertig procent moet zijn.

De brandstofcel combineert waterstof uit de waterstoftanks met zuurstof uit de lucht om water te produceren. Hierbij komt energie vrij die gebruikt wordt voor de elektromotor. Honda heeft zelf met de Clarity sinds 2008 op kleine schaal waterstofauto's gemaakt en bracht dit jaar in de VS de CR-V e:FCEV-waterstofauto uit.

De overheid van de Verenigde Staten doet momenteel onderzoek naar de routers van TP-Link. Dat zeggen ingewijden tegen The Wall Street Journal. De regering bekijkt of de routers 'een risico voor de nationale veiligheid' vormen en overweegt een verkoopverbod.

De Amerikaanse ministeries van Handel, Defensie en Justitie hebben ieder eigen onderzoeken naar TP-Link geopend, schrijft The Wall Street Journal. Het Chinese netwerkbedrijf zou onder andere gedagvaard zijn door een kantoor van het ministerie van Handel. De bronnen zeggen dat de regering volgend jaar een verkoopverbod op TP-Link-routers zou kunnen introduceren. Zo'n verbod zou dan alleen gelden binnen de Verenigde Staten.

TP-Link-routers hebben een marktaandeel van ongeveer 65 procent onder Amerikaanse consumenten, waar dat in 2019 nog rond de 20 procent lag. Apparatuur van de Chinese fabrikant wordt ook gebruikt in het netwerk van het Amerikaanse ministerie van Defensie en andere overheidsinstanties. De populariteit van TP-Link-producten zou onder andere komen doordat ze relatief betaalbaar zijn. Het ministerie van Justitie onderzoekt of TP-Link zijn routers verkoopt voor minder dan de productiekosten, wat mogelijk in strijd zou zijn met wetten die 'pogingen tot monopolievorming' verbieden, zeggen de bronnen van het dagblad.

Die bronnen stellen ook dat TP-Link beveiligingsproblemen in zijn routers onvoldoende aanpakt. Daarbij wordt verwezen naar een rapport van Microsoft uit oktober. Dat ging in op een netwerk van gecompromitteerde routers die gebruikt werden om cyberaanvallen mee uit te voeren, veelal door threat actors die gelinkt zijn aan China. Dat netwerk bestaat grotendeels uit routers die door TP-Link gemaakt zijn.

Amerikaanse functionarissen hebben geen bewijs gegeven dat TP-Link 'een bewust doorgeefluik' van Chinese cyberaanvallen is, benadrukt het dagblad. Wel is Defensie eerder dit jaar begonnen met een onderzoek naar veiligheidsrisico's door Chinese routers, zegt de WSJ. Een comité van het Amerikaanse congres zou ook aangedrongen hebben bij de minister van Handel om TP-Link te onderzoeken vanwege een 'ongewone mate van kwetsbaarheden'.

Een woordvoerder van het Chinese netwerkbedrijf zegt tegen de WSJ dat het wel degelijk onderzoek doet naar beveiligingsproblemen en acties onderneemt om bekende kwetsbaarheden op te lossen. “We verwelkomen iedere mogelijkheid om samen te werken met de Amerikaanse overheid om aan te tonen dat onze beveiligingspraktijken volledig in overeenstemming zijn met de industriële beveiligingsnormen en om onze voortdurende toewijding aan de Amerikaanse markt, consumenten en het aanpakken van nationale veiligheidsrisico's te tonen”, aldus de woordvoerder. Het bedrijf zegt ook dat zijn producten niet onder de productieprijs verkocht worden.

Eventuele acties tegen TP-Link worden waarschijnlijk genomen door de aankomende regering van president Donald Trump, die op 20 januari terugkeert in het Witte Huis. Trump profileert zich onder andere met een strenge houding tegenover China. Onder zijn vorige regering legde de VS een handelsverbod met Huawei op en werd Amerikaanse providers verboden om netwerkapparatuur van die Chinese telecomgigant te kopen.

Los daarvan ondernemen de Verenigde Staten de afgelopen jaren steeds meer acties tegen China. Onder de huidige president Joe Biden werden verregaande exportrestricties op chips en chipproductieapparatuur naar dat land opgelegd. Momenteel ligt ook een verbod op de populaire videoapp TikTok in het verschiet, hoewel dat nog wordt aangevochten in de rechtbank.

De Amerikaanse Cybersecurity and Infrastructure Security Agency heeft een bindende richtlijn aangenomen die federale overheidsinstanties opdraagt hun cloudomgevingen te beveiligen aan de hand van een aantal basisregels.

De CISA heeft de regels opgenomen in een Binding Operational Directive, die overheidsinstanties verplicht om bepaalde secure practices te hanteren bij het gebruik van clouddiensten. Volgens het agentschap moeten die het aanvalsoppervlak van de federale overheid zoveel mogelijk beperken. De eerste regels die zijn afgerond hebben specifiek betrekking op Microsoft 365-omgevingen. Later volgen ook richtlijnen voor andere cloudplatforms.

Met de regels zijn verschillende deadlines en verplichtingen gemoeid. De eerste daarvan valt op 21 februari 2025. Op die datum moeten instanties van de federale overheid informatie over hun Microsoft 365-omgevingen gedeeld hebben met de CISA. Op 20 april moeten de instanties een assessmenttool geïmplementeerd hebben, waarmee de huidige configuraties van hun cloudsystemen worden beoordeeld.

Vóór 20 juni moeten de overheidsinstellingen hun configuraties gewijzigd hebben aan de hand van basisrichtlijnen die de CISA voor verschillende Microsoft-diensten heeft gepubliceerd. De regels hebben betrekking op Azure Active Directory en Entra ID, Exchange Online, Microsoft Defender, Power Platform, SharePoint Online, OneDrive en Microsoft Teams.

Onder de regels wordt bijvoorbeeld 'phishingresistente multifactorauthenticatie' verplicht voor Entra ID en Azure Active Directory, zoals een fysieke FIDO2-beveiligingssleutel. In Exchange moet onder meer het automatisch doorsturen van e-mails naar externe domeinen uitgeschakeld zijn en worden bepaalde Dmarc- en SPF-policy's verplicht. In OneDrive en SharePoint wordt onder andere het delen van bestanden met externe gebruikers beperkt en worden bestanden automatisch gedeeld in View only-modus. Andere voorbeelden stellen dat standaard de strikte modus ingeschakeld moet zijn in Microsoft Defender en dat anonieme gebruikers geen Teams-meetings mogen starten.

Hoewel de eerste regels specifiek zijn gericht op Microsoft 365, werkt de CISA ook aan basisrichtlijnen voor andere cloudplatforms. Momenteel is het cybersecurityagentschap bijvoorbeeld bezig met definitieve richtlijnen voor Google Workspace-omgevingen.

Nederlandse laadpaalexploitanten moeten vanaf januari 2025 meer energiebelasting betalen. De belastingkorting die zij hadden wordt namelijk definitief niet verlengd. Dit blijkt uit het Belastingplan 2025. Hierdoor stijgen ook de kosten voor consumenten, zegt Laadpastop10.

Met de belastingkorting hoeven laadpaalexploitanten maar ongeveer de helft van de reguliere energiebelasting per kWh te betalen. Het exacte belastingtarief is afhankelijk van hoeveel stroom een laadpaal per jaar levert. Deze korting is de afgelopen jaren meermaals verlengd en zou in januari 2025 vervallen. Het Nederlandse kabinet heeft ervoor gekozen om deze korting niet nogmaals te verlengen, waarmee zowel de Tweede als de Eerste Kamer hebben ingestemd. Dit betekent dat de belastingkorting op 1 januari 2025 definitief afloopt.

In de praktijk betekent dit volgens Maarten Hachmang van Laadpastop10 dat het laadtarief van AC-laadpalen met gemiddeld 7 cent per kWh zal stijgen, inclusief andere toegenomen kosten. Snellaadpalen zijn minder hard getroffen door het vervallen van de belastingkorting, omdat bedrijven die meer energie verbruiken minder hoeven te betalen per kWh.

De exacte prijswijziging hangt af van de laadpaal en de regio. Zo geeft Hachmang het voorbeeld van een Rotterdamse laadpaal in de Equans SGZH1-concessie, waarvan het tarief van 0,31 euro per kWh toeneemt tot 0,39 euro per kWh. Bij Vattenfall-laadpalen in Den Haag en Vattenfall-palen die dit jaar in Brabant en Limburg zijn geplaatst, neemt het tarief toe van 0,38 euro per kWh tot 0,46 euro per kWh. Deze tariefverhoging komt naast de verhoogde wegenbelasting die consumenten met een elektrische auto vanaf volgend jaar moeten betalen.

De energiebelasting voor laadpaalexploitanten per kWh voor en na de jaarwisseling van 2024/2025 op basis van het aantal geleverde kWh per jaar per laadpaal

Versie 18.3 van iOS voegt ondersteuning voor robotstofzuigers toe aan HomeKit. Dat blijkt uit de bètaversie van het besturingssysteem, waarin de functie zit geïntegreerd. Het was al bekend dat die functionaliteit 'begin 2025' verschijnt, maar niet in welke update dat precies zou gebeuren.

Apple voegde de stofzuigerondersteuning toe in de eerste iOS 18.3-bèta, merkte 9to5Mac op. Die verscheen eerder deze week. De update laat gebruikers hun robotstofzuiger bedienen via de Home-app voor Apple-apparaten. In de bètaversie werkt de functionaliteit alleen in het Engels. Het is niet bekend of Apple voor de officiële release meer talen gaat toevoegen.

Het wordt bijvoorbeeld mogelijk om via de app de stofzuiger aan te zetten, de schoonmaakmodus aan te passen, te wisselen tussen stofzuig- en dweilfuncties en de oplaadstatus in te zien. Het wordt ook mogelijk om automatiseringen in te stellen en om Siri te vragen een bepaalde ruimte te stofzuigen.

De functionaliteit werd in juni al aangekondigd door Apple. Het techbedrijf was oorspronkelijk van plan om de feature dit jaar nog toe te voegen aan HomeKit. Uiteindelijk bleek die deadline niet gehaald te worden. Onlangs veranderde Apple stilletjes zijn website, waarop nu wordt vermeld dat de functie 'begin 2025' verschijnt. Nu blijkt dus dat dat gaat gebeuren in de release van iOS 18.3. Naar verwachting verschijnt die update eind januari, hoewel Apple dat nog niet officieel heeft bevestigd.

De AMD Radeon RX 7900 GRE-videokaart wordt end-of-life verklaard. Dat bevestigen meerdere AMD-partners tegenover Tweakers. De gpu is momenteel al minder goed leverbaar. Het is niet duidelijk waarom de videokaart van de markt gaat verdwijnen.

Een fabrikant van AMD-videokaarten bevestigt dat de RX 7900 GRE 'end-of-life is verklaard', nadat Tweakers daarover een tip binnenkreeg van een winkel. Die geeft ook aan van meerdere leveranciers gehoord te hebben dat de videokaart niet meer terugkeert. Dit betekent dat de videokaart uit de verkoop gaat, hoewel hij wel software-updates blijft ontvangen.

In de Pricewatch is al te zien dat de meeste Radeon RX 7900 GRE-modellen slecht leverbaar zijn. Alleen een model van ASUS is nog goed verkrijgbaar, hoewel die fabrikant op navraag ook aangeeft dat de leveringen momenteel 'beperkt' zijn. Het is niet duidelijk waarom de RX 7900 GRE uit het assortiment van AMD verdwijnt. Tweakers heeft AMD meermaals om bevestiging gevraagd, maar op het moment van publicatie nog geen reactie ontvangen.

AMD bracht de RX 7900 GRE in 2023 uit voor de Chinese markt, hoewel de kaart pas begin dit jaar los beschikbaar kwam in Europa. Het betreft een RDNA 3-gpu met vergelijkbare specificaties als de duurdere RX 7900 XT. De videokaart heeft tachtig compute-units, 16GB GDDR6-geheugen en een tdp van 260W.

Begin volgend jaar introduceert AMD naar verwachting zijn eerste Radeon RX 8000-videokaarten, die worden gebaseerd op een nieuwe RDNA 4-architectuur. Het bedrijf houdt op 6 januari een keynote tijdens de CES-beurs in Las Vegas, waar het onder andere 'gamingproducten' gaat aankondigen. Het is niet bekend of die naderende introductie verband houdt met de eol-status van de RX 7900 GRE.

Seagate introduceert nieuwe Exos M-hdd's. Het bedrijf komt met twee varianten van 30TB en 32TB. Beide schijven worden gebaseerd op de hamr-techniek. Daarmee zijn het de eerste hamr-hdd's die algemeen beschikbaar komen.

Seagate heeft de hamr-hdd's stilletjes toegevoegd aan zijn website, merkte Tom's Hardware op. De drives komen beschikbaar in de Exos M-serie, die is bedoeld voor enterprisedoeleinden. De 30TB-variant maakt gebruik van de cmr-opslagtechniek, terwijl de 32TB-variant is gebaseerd op smr. Cmr levert betere prestaties, maar maakt het lastiger om de opslagcapaciteit op te hogen.

Beide drives maken gebruik van heat-assisted magnetic recording, ook wel hamr. Hdd's op basis van deze techniek gebruiken platters van een stabiel magnetisch materiaal, bestaande uit een legering van ijzer en platina. Hierdoor kunnen de bits kleiner gemaakt worden, wat voor een hogere opslagdichtheid zorgt. Dankzij hamr hebben de nieuwe Exos M-drives voor het eerst een capaciteit van 3TB per platter.

Seagate deelt sinds vorig jaar samples van zijn hamr-hdd's met grote klanten, maar ze waren nog niet los verkrijgbaar. Daar lijkt binnenkort dus verandering in te komen. Eerder deze maand werd al bekend dat Seagate klaar is om de drives op grote schaal te leveren, nadat de drives kwalificatietests hebben doorstaan bij klanten, waaronder 'een grote clouddienstverlener'. De website van Seagate noemt geen adviesprijs.

Er is een nieuwe versie van Fedora Asahi Remix verschenen. Deze is gebaseerd op Fedora-versie 41 en is beschikbaar voor Macs met een Apple Silicon-soc. De Linux-distributie is beschikbaar voor Macs met een M1- of M2-soc. Er wordt nog gewerkt aan ondersteuning voor de M3 en M4.

Fedora Asahi Remix 41 bevat volgens de makers alle verbeteringen van Fedora 41. De distributie krijgt daarnaast een driver voor Vulkan 1.4 en verbeterde x86-emulatie, 'inclusief ondersteuning voor triple-A-games'. Asahi Linux deelde daar in oktober een blogpost over waarin het titels als The Witcher 3, Control en Cyberpunk 2077 testte.

De Asahi-distro maakt standaard gebruik van de KDE Plasma 6.2-desktopomgeving, hoewel de makers ook met een Gnome-variant komen. Er is ook een servervariant die bedoeld is voor serverworkloads en 'andere soorten headless deployments', waarbij het systeem wordt gebruikt zonder grafische interface.

Fedora Asahi Remix 41 is per direct beschikbaar. Het OS ondersteunt vooralsnog Apple Mac-systemen met een M1- of M2-soc, behalve de Mac Pro. Kernzaken zoals de ingebouwde schermen en toetsenborden van MacBooks werken, hoewel ondersteuning voor USB-C-schermen, Thunderbolt en de speakers van iMacs nog niet functioneren. Gebruikers kunnen de Linux-distributie installeren via een cURL-commando in de terminal.

Apple heeft zijn Look Around-functie uitgebracht voor de webversie van Apple Maps. Dat is een Google Street View-achtige functie, waarmee gebruikers full screen kunnen rondkijken in steden. De feature is beschikbaar in Chrome, Edge, Firefox en Safari.

De Look Around-functie is te gebruiken via de bèta van de Apple Maps-webversie, die openbaar toegankelijk is, merkte 9to5Mac op. Gebruikers kunnen via de dienst zoeken naar een plaats of adres, waarna ze via de Look Around-feature kunnen rondkijken op die locatie. Het betreffen net als in Google Street View panoramische beelden van 360 graden.

De functie is toegankelijk via een icoon van een verrekijker linksonder in beeld. De feature verschijnt dan klein in beeld, maar kan ook vergroot worden om het volledige browservenster in te nemen. Gebruikers kunnen door de omgeving bewegen door op de beelden te klikken. Look Around is beschikbaar in verschillende landen, waaronder Nederland en België.

De Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens geeft Netflix een AVG-boete van 4,75 miljoen euro. Het bedrijf maakte niet duidelijk waarom en hoe het data van gebruikers verzamelde. Netflix heeft zijn privacybeleid inmiddels verbeterd, waarmee de overtreding is opgelost.

De Autoriteit Persoonsgegevens startte een onderzoek nadat privacystichting noyb een klacht had ingediend. Die stichting, None Of Your Business, is een Oostenrijks initiatief van privacyactivist Max Schrems. De stichting diende de klacht in bij de Oostenrijkse Dataschutzbehörde, die de klacht weer doorstuurde naar de Autoriteit Persoonsgegevens, omdat Netflix' internationale hoofdkantoor in Amsterdam staat. Opvallend is dat de AP in het boetebesluit haar verontschuldigingen aanbiedt omdat het onderzoek en de uitkomst lang op zich lieten wachten. "De AP betreurt het dat dit onderzoek lang heeft geduurd en biedt hiervoor haar verontschuldiging aan aan zowel klagers als Netflix", schrijft de toezichthouder.

Noyb had namens twee personen een inzageverzoek gedaan bij Netflix om te weten te komen welke informatie de dienst over hen had. Volgens noyb informeerde Netflix die klanten onvoldoende over welke persoonsgegevens de dienst verzamelt. De AP concludeert dat ook en voegt toe dat Netflix ook in de privacyverklaring daar niet duidelijk over was.

De Autoriteit Persoonsgegevens onderzocht de privacyverklaring van Netflix en concludeerde dat die niet voldeed aan de AVG op meerdere punten. Netflix noemt een aantal redenen, zogeheten grondslagen, op basis waarvan het persoonsgegevens verzamelt. Gebruikers geven daarvoor toestemming, maar er wordt ook een overeenkomst afgesloten; er is een wettelijke verplichting en Netflix beroept zich op het 'gerechtvaardigd belang'. Vervolgens werden in het privacybeleid acht doelen gecategoriseerd die allemaal onder een van die grondslagen vielen. Die categorieën hadden ook weer subcategorieën. "Deze doeleinden zijn uitgebreider dan de doeleinden die Netflix in haar privacyverklaring heeft opgenomen", schrijft de AP.

Netflix gaf verder evenmin in het privacybeleid weer welke adverteerders toegang hadden tot die gegevens en met welk doel. De AP 'ziet niet in waarom Netflix de namen van ontvangers niet in haar privacyverklaring heeft gemeld', terwijl het aantal ontvangers van die gegevens 'beperkt' was. Die informatie werd ook niet in het inzageverzoek gezet.

Televisieverklaring

Netflix stelt dat het privacybeleid op televisies anders kan zijn dan in een browser.Opvallend aan de uitspraak is het verweer van Netflix. Dat zegt dat het zijn privacyverklaring zo heeft opgeschreven dat het op televisies begrijpelijk was. Op een televisie moet een privacybeleid volgens Netflix op een andere manier worden opgesteld: praktisch gezien op een makkelijkere manier met minder tekst. Die zogenaamde 'TV UI' heeft 'een beperktere functionaliteit dan een browser', stelt Netflix. De dienst gebruikte vervolgens 'uit het oogpunt van uniformiteit en transparantie' ook online dezelfde simpelere privacyverklaring als op televisies. Volgens Netflix was de informatievoorziening op tv's nog steeds 'gedetailleerd, zonder te lang of te ingewikkeld te zijn'. De Autoriteit Persoonsgegevens zegt met dat feit rekening te hebben gehouden, maar dat er desondanks te weinig informatie in het privacybeleid stond.

Netflix zegt verder dat het de namen van alle individuele ontvangers van persoonsgegevens niet had hoeven noemen, omdat dat niet zo expliciet in de AVG staat. Dat is een opvallende conclusie: artikel 13 van de AVG is juist ondubbelzinnig op dat gebied. Daarin staat dat bedrijven 'de identiteit en de contactgegevens' moeten tonen, al staat er elders ook dat 'in voorkomend geval' ook kan worden volstaan met enkel categorieën van dataverwerkers. Netflix zegt ook dat klanten voor meer vragen contact hadden kunnen opnemen met Netflix. In het algemeen vindt Netflix dat het privacybeleid niet zo uitgebreid had hoeven zijn. "Netflix heeft een bedrijfsmodel dat rechttoe rechtaan is; het gaat om een abonnementsdienst die gepersonaliseerde toegang geeft tot onder meer series. Er bestaat volgens Netflix daarom geen verplichting om de belangrijkste consequenties van de verwerking van persoonsgegevens te omschrijven."

Bewaartermijn

Er zijn meer problemen met de privacyverklaring van Netflix, zegt de AP. Zo wordt de maximale bewaartermijn 'niet op een behoorlijke en transparante wijze' opgenomen in het privacybeleid. Ook hekelt de AP dat Netflix gegevens naar internationale servers stuurt voor bijvoorbeeld betalingen en klantenservice, maar daarover niets in het privacybeleid zette. In dat beleid stond specifiek niets over de landen waar het om gaat, welke waarborgen het bedrijf heeft genomen om die gegevens te beschermen en wat gebruikers kunnen doen om die waarborgen zelf in te zien. Ook dat heeft Netflix in 2022 aangepast in het privacybeleid.

Netflix had de bewaartermijn en doorgifte naar het buitenland niet in zijn privacybeleid staan.
Sommige van die bovenstaande AVG-overtredingen slaan ook op inzageverzoeken. Daarmee begon het onderzoek in de eerste plaats. In die inzageverzoeken gaf Netflix in ieder geval tussen 25 oktober 2018 en 19 november 2019 niet genoeg informatie over de doorgifte van gegevens naar andere landen. Hetzelfde geldt voor de bewaartermijn en de namen van adverteerders; die werden beide niet genoemd in de uiteindelijke inzageverzoeken.

Netflix heeft daarmee de AVG op meerdere punten overtreden, stelt de Autoriteit Persoonsgegevens. Het gaat onder andere om artikel 5, artikel 12 over transparantie en artikel 15 over het inzagerecht, naast het eerdergenoemde artikel 13.

Inmiddels heeft Netflix de problemen wel opgelost. Het bedrijf paste op 7 juli 2022 zijn privacybeleid aan en zette daarin een link naar een ondersteuningspagina. Daarop stonden bijvoorbeeld alle adverteerders die gebruikersgegevens ontvingen, maar ook gedetailleerdere informatie over de gegevensverwerking.

Hoge, maar ook lage boete

Desondanks krijgt Netflix een flinke boete. Die stelt de AP op 4.750.000 euro vast. Het is daarmee de op een na hoogste boete die de Nederlandse privacytoezichthouder uitdeelde. Alleen de boete van 10 miljoen euro aan Uber begin dit jaar was hoger.

De Autoriteit Persoonsgegevens weegt naar eigen zeggen onder andere mee dat Netflix zo groot is. Eind 2022 had Netflix 231 miljoen klanten, 'waarvan een substantieel deel in de EU'. "Dit betekent dat de verwerking van persoonsgegevens een brede reikwijdte heeft en in potentie een groot aantal betrokkenen raakt", schrijft de AP. Netflix zet daartegenover dat de helpdesk jaarlijks ongeveer een miljoen vragen krijgt, maar een 'zeer gering deel' daarvan gaat over persoonsgegevens.

Netflix werkte goed mee met het onderzoek, waardoor de boete lager uitvalt.
De AP zegt dat dat een verzachtende omstandigheid is bij het bepalen van de hoogte van de boete. De overtredingen duurden volgens Netflix in ieder geval van 25 mei 2018, toen het onderzoek begon, tot zeker 30 juli 2020. Dat is lang, zegt de AP, maar het voegt daaraan toe dat het onderzoek ook lang duurde. "Gedurende deze periode heeft Netflix zich meermaals bereid verklaard om zijn privacyverklaring op aanbevelingen van de AP aan te passen", schrijft de toezichthouder. Na het rapport heeft Netflix ook direct het privacybeleid zelf aangepast, merkt de AP op.

Met dat meewerken is Netflix 'compliant' geweest, stelt de AP. Dat betekent dat de boete minder hoog is dan mogelijk is. "De AP is van oordeel dat, voorgaande omstandigheden in aanmerking nemende, in dit geval de zwaarte van de inbreuk op een laag niveau moet worden gekwalificeerd." Onder de AVG kan een boete oplopen tot maximaal vier procent van de jaaromzet van een bedrijf. Die lag bij Netflix in 2023 op 30,7 miljard euro. Daarmee zou de maximale boete 1,23 miljard euro mogen zijn. De AP zegt dat ze een lage boete uitdeelt omdat Netflix goed heeft meegewerkt met het onderzoek.

Nvidia introduceert een nieuwe Jetson Orin Nano Super-devkit. Het apparaat, dat studenten en hobbyisten hun eigen AI- en roboticaprojecten laat opzetten, krijgt een lagere adviesprijs van 249 dollar. De voorgaande Jetson Orin Nano kostte 499 dollar.

De nieuwe Jetson Orin Nano Super-devkit krijgt grotendeels dezelfde hardware als de voorgaande Jetson Orin Nano uit 2022. Het apparaat beschikt over zes Cortex-A78-cores, een Nvidia Ampere-gpu met 1024 CUDA-cores en 8GB aan Lpddr5-geheugen. Door softwareverbeteringen biedt de devkit alsnog meer AI-rekenkracht. Nvidia spreekt over maximaal 67Tops aan int8-prestaties, wat neerkomt op een toename van 70 procent.

Nvidia zegt dat al die verbeteringen afkomstig zijn van een nieuwe prestatiemodus voor de Jetson-computers, die de kloksnelheden van de cpu, gpu en het geheugen verhoogt. Eigenaren van een voorgaande Jetson-devkit kunnen diezelfde verbetering dan ook downloaden via een update van de JetPack-sdk. Die update is per direct beschikbaar. De nieuwe powermodus gebruikt wel meer stroom dan voorheen. Nvidia spreekt van 25W aan stroomgebruik, een toename van 10W.

Met de nieuwe prestatiemodus presteert de Jetson Orin Nano Super onder meer beter bij het draaien van generatieve-AI-modellen, zegt Nvidia. De fabrikant deelt benchmarks voor verschillende AI-rekenscenario's zoals llm's en visionmodellen. De devkit kan dan ook gebruikt worden voor het opzetten van eigen AI-chatbots, visuele AI-agents en AI-aangedreven roboticaprojecten.

De nieuwe Jetson Orin Nano Super is volgens Nvidia per direct beschikbaar. Het bedrijf deelt alleen de Amerikaanse adviesprijs van 249 dollar, maar noemt geen europrijzen. Omgerekend en inclusief btw zou de adviesprijs neerkomen op 287 euro.

V.l.n.r: Nvidia's Jetson Nano Orin Super-benchmarks in llm's, vision language models en vision transformers. Bron: Nvidia

De terugkeer van twee astronauten die al maanden gestrand zijn op het ISS loopt opnieuw vertraging op. De ruimtevlucht waarmee ze zouden worden opgehaald wordt uitgesteld. De astronauten zitten sinds juni op het ISS vanwege een missie die eigenlijk acht dagen zou duren.

NASA was van plan om de twee astronauten, Sunita Williams en Barry Wilmore, in februari op te halen van het ISS. Dat wordt nu op zijn vroegst eind maart, schrijft de ruimtevaartorganisatie. De gewijzigde planning geeft NASA en SpaceX, het bedrijf dat de ruimtevlucht zal uitvoeren, meer tijd om een nieuwe Crew Dragon-capsule voor te bereiden. Dat nieuwe ruimtevaartuig moet 'begin januari' aankomen in de verwerkingsfaciliteit van SpaceX in Florida en wordt vanaf dan klaargemaakt voor de vlucht.

Williams en Wilmore zitten sinds juni op het ISS. Zij vlogen af naar het ruimtestation als onderdeel van een eerste vlucht van de Boeing Starliner-capsule met mensen aan boord. De capsule kreeg te maken met technische problemen zoals heliumlekken. NASA besloot het ruimtevaartuig daarom in september zonder crewleden terug te sturen naar de aarde. De twee astronauten hoorden eigenlijk acht dagen op het ISS te blijven voordat ze zouden terugkeren.

Nvidia's komende GeForce RTX 50-desktopvideokaarten krijgen mogelijk een verbeterde DLSS-versie. Dat meldde Inno3D, een Nvidia-boardpartner. De fabrikant sprak ook over 'neural rendering', hoewel niet duidelijk wordt wat dat precies inhoudt.

Inno3D noemde de onaangekondigde features op een webpagina over de aanstaande CES-beurs in januari, zo merkte HardwareLuxx op. Het bedrijf is een zogeheten boardpartner van Nvidia, wat betekent dat Inno3D videokaarten maakt op basis van de gpu's van Nvidia. Boardpartners hebben daarom vaak vroegtijdig informatie over de nieuwe generatie videokaarten. De verwijzingen zijn inmiddels van Inno3D's website gehaald, maar VideoCardz publiceerde voor die tijd screenshots.

Het bedrijf sprak onder meer over 'geavanceerde DLSS'. Het lijkt een nieuwe versie van de upscalingtechniek te betreffen die volgens Inno3D 'nog betere beeldkwaliteit en hogere framerates' moet bieden. Mogelijk kondigt Nvidia in januari dan ook DLSS 4 aan, hoewel Inno3D dat versienummer niet concreet noemde.

Het bedrijf vermeldde ook dat het details gaat delen over videokaarten met 'neural rendering-mogelijkheden'. De fabrikant daarbij dat die functie moet 'revolutioneren hoe graphics verwerkt en weergegeven worden', zonder daar verder over uit te wijden. Verder noemde de videokaartmaker 'verbeterde raytracingcores', betere AI-upscaling voor videocontent en optimalisaties voor het lokaal draaien van generatieve AI.

De GeForce RTX 50-serie is nog niet officieel geïntroduceerd door Nvidia, maar een aankondiging wordt al langer verwacht tijdens de CES. De gpu-maker houdt op 7 januari een keynote tijdens die elektronicabeurs. Volgens geruchten werkt Nvidia aan verschillende videokaarten, waaronder de RTX 5090, 5080, 5070 Ti en 5070. De gpu-maker zou die videokaarten allemaal willen introduceren in het eerste kwartaal van 2025. Onlangs gingen ook geruchten rond over een RTX 5060 en 5060 Ti.