Home Assistant-moederbedrijf Nabu Casa heeft op donderdagavond zijn nieuwe stembedieningshardware gepresenteerd. Gebruikers kunnen die in combinatie met het smarthomeplatform inzetten om een lokale spraakassistent op te zetten in Home Assistant.

De Home Assistant Voice is gebaseerd op een ESP32-microcontroller met ondersteunende hardware voor in- en uitvoer van spraak. Aan de bovenzijde van het apparaat zitten een klikwiel en een knop waarmee het volume kan worden aangepast en de luisterfunctie kan worden geactiveerd of gedeactiveerd. Het apparaat reageert op verschillende wake words. Standaard is dat ‘Okay Nabu’, maar gebruikers kunnen dat ook aanpassen naar twee andere voorgeïnstalleerde woorden of iets dat de gebruiker zelf aangeeft. De Voice draait op ESPHome en beschikt over een Grove-uitbreiding. Die maakt het mogelijk om de assistent uit te breiden met een sensor of andere functies.

De stembedieningshardware is specifiek gemaakt om in combinatie met Home Assistant te gebruiken. Dat kan in meerdere talen; Home Assistant biedt sinds enige tijd lokale spraakfunctionaliteit, maar via Nabu Casa kunnen gebruikers ook een abonnement afsluiten dat de spraakherkenningsfuncties in de cloud afhandelt.

De Voice is vooralsnog gelabeld als preview. De reden hiervoor is dat het apparaat nog niet voldoet aan de ambitie die Nabu Casa heeft voor een spraakassistent in huis. Door het apparaat nu al uit te brengen hoopt Nabu Casa op meer feedback uit de praktijk van early adopters, wat het ontwikkelproces voor spraakassistentie ten goede zou moeten komen.

Nabu Casa en de ontwikkelaars van Home Assistant werken al langer aan stemaansturing van het smarthomeplatform. De makers riepen 2023 zelfs al uit tot het ‘Year of the voice’, waarin bij de maandelijkse updatecycli veel aandacht zou uitgaan naar stembesturing. In april 2023 kwam er een lokale en cloudgebaseerde spraakassistent beschikbaar in het platform, maar er waren dat jaar meer aankondigingen, zoals de ondersteuning voor wakewords en betere taalondersteuning.

Tweakers heeft ook een review over de Home Assistant Voice geschreven. Eerder spraken we met Home Assistant-oprichter Paulus Schoutsen over de toekomst van Home Assistant, waarin hij ook al over stembediening sprak.

De Britse Information Commissioner's Office uit kritiek op Googles nieuwe beleid omtrent fingerprinting. Vanaf februari 2025 mogen adverteerders onder bepaalde voorwaarden gebruikers tracken op basis van apparaateigenschappen, wat de ICO onverantwoord noemt.

Bij fingerprinting kunnen ontwikkelaars apparaat- en software-eigenschappen verzamelen om een profiel van een gebruiker te maken. Deze 'vingerafdruk' kan vervolgens gebruikt worden om gebruikers te tracken en gerichte advertenties te tonen. Volgens de datatoezichthouder ICO is het toestaan van deze praktijk door Google 'onverantwoord' omdat gebruikers geen expliciete toestemming hiervoor kunnen geven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het plaatsen van cookies. "Fingerprinting is moeilijker te blokkeren door browsers en daarom kan zelfs een privacybewuste gebruiker hier moeilijk iets tegen doen." De instantie dreigt met maatregelen als de trackingtechniek niet conform de wet wordt toegepast.

Tot dusver mochten ontwikkelaars deze techniek niet gebruiken in combinatie met Google Analytics, maar vanaf 16 februari 2025 mag dat wel. Dat terwijl de techgigant in 2019 nog erkende dat gebruikers hun vingerafdruk niet kunnen verwijderen, in tegenstelling tot cookies, en dat dit daarom 'de keuzevrijheid van gebruikers ondermijnt'.

Volgens Google moet het nieuwe beleid beter aansluiten bij de behoeften van partners en gebruikers. Het bedrijf wijst onder meer op de populariteit van slimme tv's. Deze platforms zouden de snelst groeiende markt voor advertenties zijn. "Bedrijven die adverteren op smart-tv's moeten de mogelijkheid hebben om relevante doelgroepen te bereiken en de effectiviteit van campagnes te kunnen meten."

Arrowhead Game Studios maakt een deel van de recent aangekondigde Killzone-dlc gratis beschikbaar voor alle spelers. In eerste instantie zouden de items voor in-gamevaluta ter waarde van iets minder dan twintig euro verkocht worden, maar de ontwikkelaar kreeg hier veel kritiek op.

Het gaat om de 'tweede golf' Killzone-content, die volgende week uit zou komen. De ontwikkelaar van de co-opshooter zegt in een statement dat spelers niet tevreden waren over de prijs van de eerste golf crossover-items en dat er gekeken wordt naar de prijzen van toekomstige content. Voor nu zijn enkele cosmetische items en wapens, gemaakt in samenwerking met het Nederlandse Guerilla Games en gebaseerd op de Killzone-franchise, gratis voor alle spelers verkrijgbaar.

De eerste dlc werd op 18 december uitgebracht en kost vooralsnog 1975 Super Credits. Voor twintig euro kan een speler 2100 van deze credits kopen. Ter vergelijking, de basisgame kost 40 euro terwijl iedere individuele battlepass met tenminste drie keer zoveel content omgerekend zo'n 10 euro kost. Overigens verkoopt Arrowhead al sinds de release van Helldivers 2 in februari van 2024 naar verhouding duurdere cosmetische items in de Superstore, waar tijdelijk verkrijgbare cosmetische items verkocht worden.

Update, 19.38 uur: Niet alle Killzone-content is gratis, zoals in eerste instantie geschreven werd. Het gaat om een tweede deel van de crossovercontent, die op een later moment uit zou komen. Dit is verduidelijkt.

De Nederlandse Rijksoverheid gaat tijdelijk en in beperkte mate het gedigitaliseerde oorlogsarchief beschikbaar maken. De Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwde voor onrechtmatige privacyinbreuken als het archief volledig openbaar beschikbaar zou worden gemaakt.

Het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging is een archief met uiteenlopende informatie over de Tweede Wereldoorlog, specifiek over honderdduizenden mensen die mogelijk samenwerkten met de nazi's, lid waren van de Nationaal-Socialistische Beweging of op een andere manier landverraad hebben gepleegd. Toegang tot dit archief wordt nu gedeeltelijk en tijdelijk beschikbaar gemaakt voor onderzoekers en nabestaanden, zo blijkt uit een persbericht van de Rijksoverheid. Het gaat om beperkte toegang voor mensen, die vooraf inzage moeten aanvragen en geen kopieën van de gegevens uit het archief mogen maken. Het oorlogsarchief moet in het eerste kwartaal van 2025 in de studieruimte van het Nationaal Archief in Den Haag beschikbaar worden gemaakt.

Minister Eppo Bruins van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap noemt de oplossing 'verre van ideaal'. In eerste instantie was namelijk het plan om op 1 januari 2025 het archief online volledig openbaar en doorzoekbaar te maken. De AP gaf de Nederlandse overheid voor deze plannen een formele waarschuwing; het archief zou hiermee 'gewone persoonsgegevens, bijzondere persoonsgegevens en persoonsgegevens van strafrechtelijke aard van nog levende personen' onterecht openbaren.

Bruins stelt: "Dit oorlogsarchief is van onschatbare waarde voor historisch onderzoek, het levend houden van de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog, en voor nabestaanden die op zoek zijn naar informatie." Daarom wordt het archief nu in een beperktere vorm alsnog openbaar gemaakt. Dit is mogelijk dankzij een 'tijdelijke voorziening', de juridische basis waarop het archief in eerste instantie geopenbaard zou mogen worden. Deze tijdelijke voorziening zou 2 januari verlopen en wordt nu door Bruins verlengd. Het is niet duidelijk hoelang het archief daardoor beschikbaar blijft.

Intel heeft naar eigen zeggen vijf problemen geïdentificeerd die voor prestatieproblemen van de Core Ultra 200S-desktopprocessors kunnen zorgen. Vier van de vijf problemen kunnen intussen met nieuwe bios- en Windows-updates worden verholpen.

In een statement laat Intel weten dat recensenten na de release van de Core Ultra 200S-serie processors eind oktober uiteenlopende conclusies trokken. Deze inconsistente ondervindingen werden volgens de fabrikant veroorzaakt door problemen met de bios. Specifiek heeft Intel het over het ontbreken van een Performance & Power Management-package, het niet functioneren van de Application Performance Optimizer, verkeerd geconfigureerde prestatie-instellingen in de bios en crashes bij het starten van bepaalde games die gebruikmaken van Easy Anti-Cheat. Ook zouden bepaalde prestaties niet geoptimaliseerd zijn.

Op het moment van schrijven zijn er oplossingen voor de vier eerstgenoemde problemen. Intel raadt gebruikers aan om de recentste biosfirmware-update voor hun moederbord te installeren en Windows 11 te updaten naar build 26100.2314 of nieuwer. In januari van 2025 belooft het bedrijf daarnaast een tweede firmwarerevisie uit te brengen voor moederborden. Deze update moet voor 'bescheiden verdere prestatieverbeteringen' zorgen.

Verschillende problemen met de Core Ultra 200S werden dus door foutieve biosinstellingen en de interactie met Windows 11 veroorzaakt. Dit veroorzaakte volgens Intel uiteenlopende resultaten onder verschillende reviewers. Tweakers publiceerde op 24 oktober een recensie over de Intel Core Ultra 5 245K, 7 265K en 9 285K. In alle gevallen bleken de processors in ieder geval veel efficiënter te zijn dan vorige generaties, maar vooral de gamingprestaties zouden niet verbeterd zijn.

Volgens Intel zou ieder van de opgeloste problemen een prestatieverbetering van tussen de enkele en tientallen procenten opleveren, maar dit is in alle gevallen zeer afhankelijk van de taken die de processor moet uitvoeren en of er parallelle problemen spelen. De daadwerkelijke invloed van de prestatiefixes op de Core Ultra 200S zijn niet bekend en zullen vermoedelijk ook sterk verschillen.

Microsoft is begonnen met het testen van realtimevertalingen in Windows 11. Dat vereist wel een Copilot+-pc met Intel- of AMD-processor. De software kan audio uit 44 talen realtime vertalen naar het Engels.

Daardoor kunnen gebruikers met een dergelijke machine een Nederlandstalige stream volgen in het Engels, blijkt uit informatie van Microsoft. De software ondersteunt 44 talen, maar de vertalingen gaan alleen naar het Engels toe en zijn vooralsnog niet beschikbaar in andere talen.

Microsoft test dit in Windows 11 Insider Preview Build 26120.2705, al is het de bedoeling dat de functie later ook in de stabiele versie van Windows uitgebracht wordt. Of en wanneer dat gebeurt, is niet bekend. Ook is onduidelijk of het een vereiste blijft dat de gebruiker een Copilot+-pc heeft met Intel- of AMD-processor. Die pc's zijn er namelijk ook met Qualcomm-socs.

Apple praat met Tencent en met TikTok-moederbedrijf ByteDance over het integreren van hun AI-diensten in iOS, zo meldt persbureau Reuters. Tot nu toe werkt iOS met ChatGPT, maar dat kan niet in China.

De diensten van Tencent en ByteDance moeten de plek innemen van ChatGPT in iOS in China, meldt Reuters. De gesprekken zijn in een vroeg stadium en er is nog geen zicht op een deal. OpenAI biedt zijn diensten niet aan in China. Het was al langer bekend dat Apple naast ChatGPT andere AI-diensten wil integreren. Eerder ging al het gerucht dat Apple met Alibaba en Baidu praatte.

Apple Intelligence probeert eerst lokaal een antwoord te vinden en als dat niet lukt, schakelt de software de cloud van Apple zelf in. Als ook dat niet succesvol is, vraagt iOS of het een verzoek door mag sturen naar ChatGPT om een antwoord te laten genereren. Inloggen is daarvoor niet nodig, al mag OpenAI wel zijn abonnement promoten in de instellingen van iOS. Dat is vermoedelijk de wederdienst voor het afnemen van de dienst.

El Salvador gaat stoppen met de verplichting voor winkels en dienstenaanbieders om bitcoin te accepteren als wettig betaalmiddel. Dat is enkele jaren verplicht geweest. Het laten vallen van de verplichting is onderdeel van een overeenkomst met het Internationaal Monetair Fonds.

Het gebruik van bitcoin bij overheden wordt beperkt, meldt het IMF. Zo gaan belastingen voortaan in Amerikaanse dollars. Ook zal de overheid langzaam stoppen met cryptovalutawallet Chivo, de manier om bitcoins te beheren in het land. Voor de private sector is bitcoin wel vrijwillig als wettig betaalmiddel te gebruiken, maar de verplichting vervalt. IMF ziet het gebruik van bitcoin als betaalmiddel als risico en daarom moest dat stoppen als onderdeel van de deal.

De deal draait om een lening van het IMF. El Salvador maakte drie jaar geleden bitcoin een officieel erkend betaalmiddel. Het is een van de weinige landen waar bitcoin een geldig betaalmiddel is, naast de Centraal Afrikaanse Republiek.

Het moederbedrijf van FromSoftware, Kadokawa, heeft een deal gesloten met Sony voor een intensievere samenwerking. Daardoor moeten onder meer films en series op basis van intellectueel eigendom van Kadokawa komen.

De deal houdt in dat Sony zijn aandeel in Kadokawa uitbreidt van twee naar tien procent, melden beide bedrijven. Daarmee is het geen overname zoals het gerucht eerder ging, maar Sony wordt wel de grootste aandeelhouder.

Het gevolg van de samenwerking is dat Sony films en series wil gaan uitbrengen met IP van Kadokawa en er liggen meer plannen. "In de toekomst zijn de twee bedrijven van plan om specifieke samenwerkingsinitiatieven te bespreken, zoals initiatieven voor (...) verdere uitbreiding van de uitgave van games van Kadokawa en de ontwikkeling van personeel om virtuele productie te bevorderen en uit te breiden", zo laten de bedrijven weten.

Het conglomeraat is onder meer eigenaar van FromSoftware, dat games uitbrengt als Elden Ring. Kadokawa specialiseert zich in het uitgeven van films, manga, anime en games. Op gamegebied is het bedrijf, naast FromSoftware, ook de eigenaar van Octopath Traveler-maker Aquire.

Terugkijken: videoreview Elden Ring

De Europese Commissie heeft voorgesteld dat Apple iOS openstelt, zodat elke smartwatch kan functioneren zoals de Apple Watch. Ook moeten andere apparaten kunnen werken zoals AirPods en moeiteloos kunnen wisselen van audiobron. Ook AirDrop en AirPlay moeten open.

De Europese Commissie vraagt marktpartijen nu om reacties op de voorstellen. Die houden onder meer in dat Apple het notificatiesysteem van iOS openstelt, waardoor smartwatches de mogelijkheid krijgen om meldingen te beantwoorden. Nu kan alleen de Apple Watch dat.

Daarnaast wil de Commissie dat alle oordopjes en hoofdtelefoons de set-up kunnen doorlopen zoals AirPods dat doen en dat alle oordopjes kunnen wisselen van audiobron zoals dat gebeurt met Apples eigen producten.

Ook moeten van de Commissie onder meer AirDrop en AirPlay open komen te staan voor andere diensten en producten. Nu houdt Apple die grotendeels nog voor zichzelf. De bedoeling is dan dat Android-smartphones, als ze dat implementeren, bestanden kunnen versturen en ontvangen via AirDrop.

De Commissie vindt dat Apple met het gesloten houden van zijn software en hardware de Digital Markets Act overtreedt. Apple heeft nog niet gereageerd op de eisen. De Commissie wil dat Apple de maatregelen voor het einde van 2025 invoert.

Privacyorganisatie noyb heeft bij de Italiaanse privacytoezichthouder een klacht ingediend tegen Ryanair. Nieuwe klanten van de vliegtuigmaatschappij moeten door een verificatieproces heen dat 'invasieve biometrie' omvat, waar geen 'redelijke rechtvaardiging' voor is, vindt noyb.

Wie een vlucht wil boeken bij Ryanair moet eerst een account aanmaken, dat vervolgens geverifieerd moet worden via een gezichtsscan. Noyb hekelt beide praktijken, onder meer omdat met het aanmaken van een account ook persoonlijke gegevens verzameld worden. Dat terwijl het aanmaken van een account niet per se nodig is om een vlucht te boeken. "Lufthansa, EasyJet, Air France, Norwegian en vele andere partijen eisen ook niet dat je een account aanmaakt voor er een vlucht geboekt wordt", aldus noyb. Dat Ryanair dit wel doet, druist tegen de Europese privacywetgeving AVG in, vindt de organisatie. Volgens deze wet mag persoonlijke data namelijk alleen verwerkt worden als dat echt nodig is.

Ook de verificatie via gezichtsscan schendt volgens noyb Europese wet- en regelgeving. "De European Data Protection Authorities zeggen zelfs dat gezichtsherkenning 'onacceptabel hoge risico's' kan vormen voor mensen", aldus noyb. Het is wel mogelijk om de gezichtsscan te weigeren, maar dan moet een klant een handtekening en een kopie van een legitimatiebewijs opsturen. Volgens de organisatie creëert dat een extra drempel voor mensen die geen toestemming willen geven voor de gezichtsscan, 'wat ertoe leidt dat klanten worden beroofd van hun vrije keuze – en Ryanair niet voldoet aan de toestemmingsvereisten van de AVG'.

Volgens noyb lijkt Ryanair een ander doel te hebben met het verificatieproces: voorkomen dat online reisbureaus accounts opzetten om Ryanair-vluchten te kopen en via hun eigen website weer te verkopen. "Als klanten hun vluchten ergens anders kunnen boeken, geven ze geen extra geld uit via Ryanair aan hotels, verzekeringen, luchthaventransport of huurauto's, maar boeken ze deze extra diensten bij een reisbureau."

Firefox-maker Mozilla heeft vorig jaar minder geld verdiend met abonnementen en advertenties. De bedoeling was juist afgelopen jaren om meer inkomsten uit die bronnen te krijgen, maar dat is niet gelukt.

De inkomsten uit abonnementen en advertenties daalden van ongeveer 76 miljoen dollar in 2022 naar 65 miljoen dollar in 2023, blijkt uit de jaarcijfers. De abonnementen zijn onder meer Mozilla VPN, Pocket Premium en Firefox Relay. Mozilla geeft geen reden voor de terugloop, maar heeft dit jaar de focus wel meer gelegd op advertenties. Ook nam Mozilla advertentiebedrijf Anonym over. De bedoeling is dat het initiatief Privacy-Preserving Attribution in de komende jaren geld gaat opleveren. Huidige advertenties van Mozilla staan bijvoorbeeld op de pagina die gebruikers van Firefox zien bij het openen van een nieuw tabblad.

De deal met Google leverde ook minder geld op, vermoedelijk door het dalende marktaandeel van Firefox. Dat bedrag ging omlaag van 510 miljoen dollar naar 495 miljoen dollar. De deal staat onder druk, omdat Google in de VS mogelijk een verbod krijgt op deals om zich de standaardzoekmachine te maken.

Apple ziet af van plannen om een abonnementsdienst op te zetten voor iPhones. Dat meldt Bloomberg op basis van anonieme ingewijden. Er zijn al sinds 2022 geruchten over een dergelijk abonnement, maar het ontwikkelteam is nu opgeheven.

In plaats van dat een iPhone in één keer betaald wordt, moest het abonnementsmodel het mogelijk maken om de iPhone via maandelijkse bedragen te betalen, schrijft Bloomberg. De betalingen verlopen via hetzelfde Apple-account dat gebruikt wordt om apps te downloaden en om zich te abonneren op diensten. Gebruikers krijgen daarnaast het recht om jaarlijks het oude model te vervangen door een nieuwe. Apple hoopte zo meer iPhones te verkopen en een grotere terugkerende omzet te creëeren. Ook moesten gebruikers zo verder in het ecosysteem van Apple gehouden worden, aldus de ingewijden.

Het abonnement was volgens de nieuwssite al sinds eind 2022 in ontwikkeling, maar kreeg met diverse tegenslagen te maken. Eén daarvan was het stopzetten van Apple Pay Later. Deze dienst werd volgens Bloomberg onder meer stopgezet vanwege strengere regels van de Amerikaanse Consumer Financial Protection Bureau. Dergelijke diensten moeten voortaan namelijk dezelfde regels volgen als creditcardbedrijven, waar Apple niet aan wilde beginnen.

Het iPhone-abonnement zou een vergelijkbare structuur en technologie gebruiken als Apple Pay Later, waardoor er zorgen waren dat ook daar strengere regels voor zouden gelden. De plannen werden daardoor eerst uitgesteld tot 2023 en daarna tot nog later. Nu is het abonnementsmodel dus helemaal geschrapt. De leden van het team dat daaraan werkte, zijn verdeeld over andere projecten, zeggen de ingewijden. Apple weigert op de berichtgeving te reageren.

Terugkijken: iPhone 16-review

Het aantal .nl-domeinen is in het vierde kwartaal van dit jaar gestabiliseerd. Hiervoor was acht maanden sprake van een krimp. Volgens de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland is die krimp gestopt doordat het aantal nieuwe registraties is gestegen en het aantal opheffingen daalde.

In het afgelopen kwartaal steeg het aantal nieuwe registraties van .nl-domeinen met achttien procent, schrijft SIDN in een kwartaalupdate. Het aantal opheffingen van domeinnamen nam tegelijkertijd af. In de afgelopen drie maanden stabiliseerde het aantal .nl-domeinnamen daardoor op zo'n 6,2 miljoen.

Eerder was er nog sprake van een constante krimp in dat aantal, doordat het aantal opheffingen met tien procent steeg ten opzichte van een jaar eerder en de nieuwe registraties met tien procent daalde. In totaal kromp de .nl-domeinmarkt met 1,7 procent.

SIDN noemt daar diverse redenen voor. Zo zetten veel providers en ondernemers ongebruikte domeinnamen uit de coronaperiode stop. Verder worden veel nieuwe domeinnamen voor actietarieven geregistreerd die in het tweede jaar niet meer gelden. Als de prijs dan stijgt, heroverwegen beheerders het aanhouden van de domeinnaam.

Ook heeft het ondernemersklimaat invloed op het aantal .nl-domeinen. Bedrijven die stoppen, heffen hun domein vaak ook op. Afgelopen jaar steeg het aantal bedrijfsbeëindigingen met vijftien procent en daalde het aantal starters met acht procent. Tot slot noemt SIDN de manier waarop het internet gebruikt wordt als invloed op het aantal .nl-domeinen. Zo blijkt het beleid van Google invloed te hebben op de omvang van het domeinnaamportfolio van 31 procent van de ondernemers.

De online bank Bunq heeft met zijn eigen systemen een klant gekoppeld aan het anonieme Wikipedia-account dat ze gebruikt. De bank deed onderzoek naar haar identiteit, nadat ze op Wikipedia kritische passages over de bank plaatste.

De klant in kwestie is Alyx Buckmann, die tegenover het FD haar verhaal doet. Zij paste de Wikipedia-pagina van Bunq aan nadat ze ontdekte dat kritische passages over de bank verdwenen waren. Die passages gingen onder meer over helpdeskfraude en dat Bunq in eerste instantie weigerde om gedupeerde klanten tegemoet te komen. Buckmann zette die negatieve passages terug, waarna Bunq contact met haar opnam met vragen over haar actie. Dat terwijl Buckmann een anoniem account gebruikte op de online encyclopedie. De Bunq-medewerker die met Buckmann in gesprek was, zegt dat ze haar hebben kunnen vinden doordat Buckmann op Bunq en Wikipedia dezelfde gebruikersnaam heeft.

Pieter Wolters, universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit, zegt tegenover het FD dat dit niet zomaar mag. De bank mag onder voorwaarden wel gegevens van klanten gebruiken, maar de belangen van de bank moeten wel afgewogen worden tegen de belangen van de klant. In dit geval had de bank eerst toestemming moeten vragen voor het gebruik van de gegevens, vindt de hoofddocent. "Klanten hoeven niet te verwachten dat een bank hun gegevens gebruikt om hun online uitingen te controleren. De belangen van de bank wegen daarom niet op tegen de inbreuk op de rechten van de klanten."

Online klagen meer Bunq-klanten dat medewerkers van de bank hen aanspreken als ze op het internet kritiek uiten op de bank. Een Reddit-gebruiker klaagde bijvoorbeeld dat de bank slecht bereikbaar is, waarop hij een chatbericht ontving. Daarin zou een Bunq-medewerker gevraagd hebben om hem en zijn collega's respectvoller te behandelen. "Als je dat niet doet, wordt onze relatie met jou beëindigd. We hopen dat het niet zover komt."

Een woordvoerder zegt in reactie op vragen van Tweakers dat ze 'omwille van privacy' niet in kunnen gaan op individuele gevallen. Toch voegt de bank wel toe dat een deel van wat het FD schrijft feitelijk onjuist is. Het gaat om de beschuldiging dat het Wikipedia-account van Buckmann gekoppeld werd aan de bankrekening en de suggestie dat Bunq zijn eigen Wikipedia-pagina aangepast zou hebben om negatieve passages te verwijderen. Ook zegt de woordvoerder dat het bericht van de Reddit-gebruiker feitelijk onjuist is. Tegenover het FD weigert de bank om inhoudelijk in te gaan op vragen. Daar zegt een woordvoerder, net als tegenover Tweakers, dat Bunq dagelijks met gebruikers in contact staat om naar hun feedback en ervaringen te luisteren, en dat er uitsluitend via de beveiligde chat in de Bunq-app gecommuniceerd wordt.

Buckmann heeft zelf contact gezocht met de juridische afdeling van Bunq. Daarnaast heeft ze via een vriend een klacht ingediend bij Wikipedia, omdat ze vermoedt dat de bank een valse online identiteit heeft gebruikt om de Wikipedia-pagina aan te passen. Volgens de richtlijnen van Wikipedia mogen bedrijven niet zelf bijdragen leveren aan hun pagina, vanwege belangenverstrengeling. Accounts van bedrijven die dat wel doen, worden geblokkeerd. Wikipedia zegt in dit geval bewijs te zien voor spoofing, maar kan geen dader aanwijzen.

Update 12.33 uur - Bunq heeft gereageerd op vragen van Tweakers. Hun reactie is in het artikel verwerkt.

Microsoft toont twee nieuwe advertenties in Windows 11, die het bedrijf zelf 'notificaties' noemt. Het gaat om een advertentie voor Black Ops 6: Vault Edition en een voor Microsofts eigen Defender. Beide advertenties verschijnen in de notificatiebalk van het besturingssysteem.

De advertenties werden gespot door Windows Latest. In de 24H2 production build van Windows 11 liepen zij tegen twee notificaties aan, die in feite gewoon reclame waren. Via de notificatie is het ook mogelijk om bijvoorbeeld Black Ops 6: Vault Edition te kopen. De knop die daarvoor is toegevoegd, leidt gebruikers naar de Microsoft Store, waar het spel aangeboden wordt. Ook is er een optie om alerts te negeren, maar dan kunnen ze later alsnog opnieuw omhoogkomen.

Microsoft zegt in een reactie aan Windows Latest dat de advertenties 'notificaties' zijn die gebruikers de kans geven om nieuwe producten of diensten te ontdekken. "We vinden het belangrijk dat onze klanten keuzevrijheid hebben, dus er is een optie om de meldingen te negeren en de optie om je voorkeuren in de instellingen te beheren", aldus de woordvoerder. De notificaties kunnen uitgeschakeld worden via het systeemmenu, onder de instellingen voor notificaties.

Het aantal glasvezelverbindingen in Nederland steeg in het derde kwartaal van 2024 met 245.000, waarmee het totaalaantal op 7,94 miljoen komt. Het aantal abonnementen voor glasvezelinternet steeg ook, maar breedbandinternet via koper en de kabel neemt af.

In totaal kozen 40.000 nieuwe huishoudens in het derde kwartaal van 2024 voor een glasvezelabonnement, blijkt uit de ACM Telecommonitor. Daarmee komt het totaalaantal op 3,03 miljoen uit. Tegelijkertijd daalde het aantal abonnementen voor breedbandinternet via koper en de kabel met respectievelijk 80.000 en 25.000 naar 1,55 miljoen en 3,25 miljoen. ACM baseert de cijfers op de gegevens van netwerkeigenaren.

Lang niet alle aangelegde glasvezelverbindingen zijn ook al geactiveerd met een glasvezeldienst. Van de 7,94 miljoen glasvezelaansluitingen zijn er nu ruim 3 miljoen geactiveerd. De uitrol van glasvezelinternet verschilt bovendien per gebied. Zo valt op dat de uitrol in delen van Groningen, Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland nog achterloopt. In Drenthe, Overijssel en Flevoland zijn al wel veel glasvezelaansluitingen uitgerold.

Het aantal huishoudens met een alles-in-eenbundel nam het afgelopen kwartaal opnieuw iets af. Bij deze bundels worden telefonie, internet en televisie gecombineerd. Maar slechts 820.000 huishoudens kiezen daar nu voor, krap een procent minder dan een kwartaal eerder. Het aantal bundels met twee vaste diensten - doorgaans televisie en internet - nam juist iets toe. 2,99 miljoen huishoudens hebben nu zo'n bundel, 1,2 procent meer dan van het voorjaar.

Vaste telefonie wordt dus steeds vaker uit het abonnement gehaald. Dat blijkt ook uit de vaste telefonie-aansluitingen: die daalden met 1,28 procent naar 4,1 miljoen. De bundels met mobiele telefonie stegen met 0,55 procent naar 3,77 miljoen.

Het mobieledataverbruik op Nederlandse mobiele netwerken is in het derde kwartaal van 2024 opnieuw gestegen. Toestellen met 06- of 097-nummers verbruikten in deze periode 605 miljoen gigabyte aan data, een stijging van 8000TB.

De cijfers worden gedeeld in de ACM Telecommonitor. De toezichthouder telt het dataverbruik van 3G, 4G en 5G bij elkaar op. Het is daardoor onduidelijk hoeveel data er verbruikt werd via alleen 4G of 5G. De stijging in het dataverbruik is opvallend, aangezien het mobieledataverbruik lange tijd min of meer gelijk bleef. Vanaf de herfst van 2023 tot en met de winter van 2024 lag het dataverbruik tussen de 540 miljoen en 558 miljoen gigabytes. Afgelopen voorjaar steeg het dataverbruik echter plots met zo'n 8 procent, een trend die nu dus door wordt gezet. Waarom het dataverbruik plots weer stijgt, is onduidelijk.

Ook het aantal mobiele aansluitingen steeg het afgelopen kwartaal. In totaal zijn er nu 24,4 miljoen mobiele aansluitingen, een stijging van 430.000 ten opzichte van het voorjaar. Het aantal verzonden sms'jes en de belminuten daalden wel. Het gaat om een daling van respectievelijk 3,26 procent en 7,99 procent, naar 503 miljoen sms'jes en 8,4 miljard belminuten.

Verder daalde het aantal vaste telefonieaansluitingen dat voor telefoneren wordt gebruikt. In het derde kwartaal waren er nog 4,1 miljoen aansluitingen en dat is -1,28 procent, waarmee in totaal 1,01 miljard minuten werd gebeld, een daling van 4,6 procent.

Mark Cerny, de lead architect van de PlayStation 5 en de Pro-variant, zegt dat Sony in de toekomst nauwer gaat samenwerken met AMD. Dat zegt hij tijdens een zogenaamde deep dive, waarin het bedrijf meer technische details geeft over de onlangs verschenen PS5 Pro.

Cerny deelt onder meer details over de gpu die in de PS5 Pro zit. De PS5 bevat een RDNA 2-gpu van AMD. De gpu in de PS5 Pro is wat Cerny een hybride processor noemt: "Het combineert meerdere generaties van RDNA-technologie." De basis wordt gevormd door wat Cerny RDNA 2.x noemt, wat een variant is die ergens tussen RDNA 2 en 3 in zit. Daar bovenop zit raytracingtechnologie die volgens Cerny van toekomstige RDNA-tech komt op de roadmap van AMD, net als eigen machinelearningfeatures die voor de PS5 Pro zijn gemaakt.

De PS5 Pro heeft verder verbeteringen aan het geheugen. Zo is de bandbreedte van het GDDR6-geheugen met 576 GB/s 28 procent sneller dan de PS5. Verder is er ruim 1GB meer geheugen toegevoegd, onder meer om PSSR te integreren en om raytracing toe te voegen.

Cerny kondigt in de video ook een nauwere samenwerking met AMD aan. De twee bedrijven werken samen aan een project met de codenaam Amethyst, waarmee de bedrijven twee doelen hopen te bereiken. Allereerst willen ze een betere architectuur maken voor machinelearning. Het andere doel is om zogenaamde 'convolutional neural networks', of cnn's, te maken, die veel gebruikt worden bij computer vision. "Deze componenten zijn de sleutel in het verrijken van graphics in games", aldus Cerny. Daarnaast moeten ze uitgebreider gebruik van raytracing en pathtracing mogelijk maken.

De PS5 Pro werd afgelopen november uitgebracht. Het apparaat kost in Nederland en België 799 euro. Het apparaat is iets kleiner dan de PS5 en bevat niet langer een disklade, al is die wel los bij te bestellen. Tweakers schreef eerder een review over de PS5 Pro.

Het Nederlandse kabinet wil een wet waarmee het buitenlandse bedrijfsovernames kan tegenhouden uitbreiden naar meer techsectoren. De internetconsultatie voor het uitbreiden van die wet is nu gestart. De hoop is dat de uitbreiding in de tweede helft van 2025 in werking treedt.

Het gaat om een uitbreiding van de Wet Veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames, ook wel de Wet vifo genoemd. Het kabinet wil dat deze veiligheidstoets ook vereist wordt voor biotechnologie, AI, geavanceerde materialen en nanotechnologie, sensor- en navigatietechnologie en nucleaire technologie met medisch gebruik.

Het kabinet wil zo het risico beperken dat kennis en technologie in verkeerde handen vallen en dat er risicovolle strategische afhankelijkheden ontstaan. "De internationale veiligheidssituatie is de afgelopen jaren in hoog tempo verslechterd. We zien nu al dat Nederland doelwit is van hybride aanvallen, zoals cyberoperaties, en spionage en sabotage. Daarom moeten we als kabinet daar waar nodig het bedrijfsleven beschermen", zegt minister Beljaarts van Economische Zaken.

Het kabinet stelt dat fusies, overnames en investeringen kunnen leiden tot de overdracht van informatie, intellectueel eigendom of invloed, waardoor een ander land zijn geopolitieke en militaire macht kan uitbreiden. Dat kan weer leiden tot risico's voor de nationale veiligheid. Daarom werd in 2023 de Wet vifo van kracht, waarmee een veiligheidstoets werd geïntroduceerd voor investeringen, fusies en overnames die een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid. Daaronder vallen nu al technologieën als halfgeleiders, fotonica en kwantum.

De internetconsultatie voor de uitbreiding van de Wet vifo vindt plaats tussen 19 december en 31 januari 2025. In die periode kan iedereen zijn of haar mening geven over het voorstel, wat tot aanpassingen kan leiden. Daarna wordt het voorstel in de ministerraad besproken en aangeboden aan de Eerste en Tweede Kamer. Mogelijk treedt de uitbreiding van de wet in de tweede helft van 2025 in werking.

GitHub heeft een gratis versie van programmeertool Copilot beschikbaar gemaakt, die automatisch geïntegreerd zit in VS Code. Deze gratis variant geeft gebruikers maandelijks tweeduizend codeaanvullingen en vijftig chatberichten.

De zogenaamde Copilot Free laat gebruikers kiezen of ze Claude 3.5 Sonnet van Anthropic gebruiken of GPT-4o van OpenAI, zegt GitHub op zijn website. Gebruikers kunnen Copilot vragen stellen over programmeren, maar de tool kan ook uitleg geven over bestaande code of bugs opsporen. Verder laat de gratis variant gebruikers aanpassingen doen in meerdere bestanden, is het mogelijk om de agents van derde partijen te gebruiken en om eigen extensies te maken.

Gebruikers kunnen in Visual Studio Code met Copilot Free aan de slag door in te loggen met hun GitHub-account. Daarnaast is de nieuwe gratis variant te gebruiken via Copilot Chat, dat nu ook bereikbaar is via het GitHub-dashboard. Copilot Free bestaat naast de al bestaande varianten van Copilot. GitHub benadrukt verder dat studenten, onderwijzers en opensourcebeheerders gratis toegang blijven houden tot Copilot Pro. Zij hoeven dus niet over te stappen naar het gelimiteerde Copilot Free.

Plugwise heeft een nieuwe thermostaat uitgebracht die direct gekoppeld wordt aan de P1-poort van de slimme meter. Daardoor krijgen gebruikers direct inzicht in hun verbruik, maar kunnen ze ook gebruikmaken van functies om efficiënter met energie om te gaan.

De P1-poort is de aansluiting op de slimme meter die regelmatig de actuele waarden van die meter uitgeeft. Op die manier is het mogelijk om het energiegebruik en de meterstanden uit te lezen. De nieuwe thermostaat Anna P1 kan daar direct aan gekoppeld worden.

Het apparaat maakt het daarmee onder meer mogelijk om slim om te gaan met zonne-energie, zegt Plugwise op zijn website. Gebruikers kunnen via de app zelf een aantal scenario's instellen waar de Anna P1 vervolgens actie op moet ondernemen. Zo kan de Anna P1 in huizen waar elektriciteit gebruikt wordt bij de verwarming - bijvoorbeeld via een warmtepomp - automatisch de temperatuur in huis wat verhogen als er meer elektriciteit wordt opgewekt dan nu verbruikt wordt. Overtollige elektriciteit wordt dan niet teruggeleverd aan het elektriciteitsnet, maar gebruikt door de eindgebruiker zelf.

De thermostaat komt met een gateway, de Smile-T P1, die met een vaste kabel wordt verbonden met de slimme meter. Op de bijbehorende Anna-display wordt vervolgens informatie gegeven als de huidige temperatuur in huis. Volgens Plugwise werkt de Anna P1 met alle slimme meters en alle warmtepompen. De Anna P1 is nu beschikbaar als preorder, voor een tijdelijk bedrag van 199 euro. De reguliere prijs is 250 euro. Wanneer het apparaat precies geleverd wordt, is niet duidelijk.

Geheugenfabrikant Micron heeft afgelopen kwartaal voor het eerst het merendeel van zijn geld verdiend in de datacentermarkt. Flashgeheugen- en dram-chips voor datacenters waren goed voor meer dan de helft van de recordkwartaalomzet van 8,7 miljard dollar.

De recordomzet valt volgens Micron-CEO Sanjay Mehrotra ook met name te danken aan vraag uit de servermarkt, waaronder die voor AI-servers. "We blijven marktaandeel winnen in de strategisch belangrijkste delen van de markt, met de hoogste marges", zegt hij in een toelichting. In vergelijking met dezelfde maanden vorig jaar groeide de omzet uit datacenters met meer dan 400 procent.

Micron verkoopt niet alleen traditioneel dram en flashgeheugen aan zakelijke klanten, maar ook high-bandwidth memory (HBM). Dit type geheugen wordt onder andere gebruikt op de AI-accelerators van Nvidia en AMD. De fabrikant verwacht dat de vraag naar HBM tussen nu en 2028 nog eens zal verviervoudigen. De huidige HBM3e-generatie wordt gemaakt op het zogenaamde 1-beta-procedé. In 2025 wil Micron de eerste chips op het nieuwe 1-gamma-procedé gaan maken, het eerste productieproces waarvoor de geheugenmaker euv-machines van ASML zal inzetten.

De vraag vanuit consumenten blijft voorlopig wel laag, al verwacht Mehrotra vanaf het voorjaar ook daar weer lichte groei. Met name Microsofts eis van minstens 16GB ram en 256GB ssd-opslag om een laptop een 'AI-pc' te mogen noemen, moet daarbij gaan helpen, naast de vervangingscyclus die op gang komt als Windows 10 end-of-life gaat.

Vorige week werd bekend dat Micron definitief meer dan 6 miljard dollar aan Amerikaanse subsidies ontvangt voor de bouw van nieuwe chipfabrieken. In totaal investeert het 50 miljard dollar in drie fabrieken in New York en Idaho, die over vier tot vijf jaar in gebruik worden genomen.

Micron hanteert een gebroken boekjaar; FQ1-25 betreft de maanden september, oktober en november 2024.