Staatssecretaris wil snel beginnen met bouw van Nederlandse overheidsclouddienst

Er moet 'nog deze kabinetsperiode' een Nederlandse overheidsclouddienst komen. Dat is het voornemen van staatssecretaris Zsolt Szabó van Digitalisering. Die wil de cloud onderdeel maken van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie, zegt hij naar aanleiding van een Tweede Kamermotie.

Zsolt Szabó schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat hij wil werken aan een 'soevereine overheidscloud'. "Ik zet mij deze kabinetsperiode in voor het realiseren van een soevereine overheidscloud als alternatief voor public clouddiensten", schrijft de staatssecretaris van Digitalisering. "Dit wordt onderdeel van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie, die dit voorjaar wordt gepubliceerd." Het kabinet-Schoof schreef in zijn regeerprogramma dat het verder wil werken aan een nationale Digitaliseringsstrategie waarin staat hoe de Nederlandse Rijksoverheid omgaat met clouddiensten en ict. Die strategie moet dit voorjaar worden bekendgemaakt.

Szabó wil daarin opnemen dat er een clouddienst komt waarvan Nederlandse overheidsinstellingen gebruik kunnen maken. Nu zijn er al soortgelijke clouddiensten zoals de Justitiële ICT Organisatie die zijn opgezet door ministeries, maar waarvan bijvoorbeeld ook zelfstandige bestuursorganen zoals de Autoriteit Persoonsgegevens gebruik kunnen maken.

Szabó geeft weinig details over hoe een overheidsclouddienst eruit moet komen te zien. Hij legt de link met publiekecloudproviders. Zulke commerciële diensten, zoals die van TransIP, zouden ook door overheden kunnen worden ingezet. Dat is vergelijkbaar met hoe overheden nu bijvoorbeeld hun infrastructuur op AWS hosten.

Een overheidsclouddienst zou een veiliger alternatief daarvoor kunnen zijn, schrijft Szabó. "Deze voorziening moet de kloof overbruggen voor digitale dienstverlening waarvoor het gebruik van public cloud onwenselijk is, bijvoorbeeld vanwege de gevoeligheid van gegevens of wanneer ongewenste afhankelijkheden vermeden moeten worden."

Vragen uit de Tweede Kamer

De staatssecretaris reageert met zijn brief op een eerdere motie die werd ingediend door meerdere Tweede Kamerleden van GroenLinks-PvdA, D66, Volt, de ChristenUnie, de SP en kabinetspartij NSC. Daarin verzocht de Tweede Kamer 'als doelstelling te hanteren dat de continuïteit van de Nederlandse digitale overheid niet rechtstreeks afhankelijk is van partijen vanuit de Verenigde Staten en deze door te vertalen in het departementale beleid'. De discussie daarover kwam aan het rollen toen vorig jaar bleek dat de beheerder van het .nl-domein zijn hele domeininfrastructuur naar AWS wilde verplaatsen. Na de verkiezing van Donald Trump wilden verschillende Kamerleden dat de overheid kijkt naar de afhankelijkheid van grote Amerikaanse techbedrijven.

Szabó onderschrijft de noodzaak daarnaar te kijken. "De Verenigde Staten is en blijft op veel dossiers een belangrijke bondgenoot, niet op de laatste plaats voor onze welvaart en veiligheid", schrijft hij. "Nederland zet zich er daarom voor in dat we als EU blijven samenwerken en optrekken met de VS, maar tegelijkertijd moeten we wel meer zelf verantwoordelijkheid nemen en ook eensgezind optrekken als EU als het onze kernbelangen betreft. Ik ben het wel met u eens dat een te grote afhankelijkheid van één of een enkele marktpartij ongewenst is. In de afweging welke data we in eigen beheer verwerken en wat in de public cloud moeten risicovolle strategische afhankelijkheden én marktconcentraties worden meegewogen."

Reacties (121)

[duvekot]

Voor de discussie over eigen EU clouds is er een eigen topic waar we verder kunnen praten over wat er allemaal bij komt kijken en wat er dan allemaal gerealiseerd moet worden om een onafhankelijke EU cloud te maken:

forumtopic: Cloud Kootwijk (onafhankelijkheid van US cloud providers)

[miitjohn]

Als je naar AWS kijkt (zal bij andere providers niet anders zijn) hebben ze datacenters door heel Europa. Bij AWS zijn dat regions en elke region heeft meerdere datacenters (of availibity zones zoals het daar heet). Bv. een region is Ireland en daar zijn 3 AZ´s aka 3 datacenters op een redelijke afstand van elkaar. Je kan perfect alle cloud diensten gebruiken zonder gebruik te maken van andere regions en bij het verlies van een region is het wel de bedoeling dat jou region niet geimpacteerd is.

Kortom, waarom dwingt men dergelijke bedrijven niet om een soort compliance te hebben waarbij men moet kunnen aantonen dat alles wat in de Eu staat ook gewoon kan draaien los van wat er gebeurd in de VS? Dat men bij wijze van spreken bij grote conflicten deze datacenters kan innemen zonder dat er daarbij een probleem is voor de dienstverlening.

In the end vloeit er wel geld naar de VS (want de opbrengsten zullen via lokale ondernemingen uiteindelijk naar het moederbedrijf vloeien) maar in tussentijd kan men beter lokale bedrijve stimuleren om zelf een deftige EU cloud te bouwen

[duvekot]

Dat gaat niet werken ivm de US CLOUD Act

The CLOUD Act primarily amends the Stored Communications Act (SCA) of 1986 to allow federal law enforcement to compel U.S.-based technology companies via warrant or subpoena to provide requested data stored on servers regardless of whether the data are stored in the U.S. or on foreign soil.[1]

[NoTechSupport]

Inderdaad en we weten dat Amerikaanse geheime diensten er niet voor terugdeinzen telefoons van buitenlandse regeringsleiders te hacken. Ze kunnen een Amerikaans bedrijf gemakkelijk dwingen tot medewerking, zelfs al zou daar geen wettelijke basis voor zijn.

[TechSupreme]

Dat is een fabeltje wat vooral door Microsoft wordt verkocht, maar helaas is dat dus niet waar.

Ik vind het altijd leuk als iemand zegt: "in Amerika..." alsof alle staten in de VS uniform zijn, maar helaas is dat niet zo.

Maar... in Amerika... zegt de federale overheid dat als jij commerciële activiteiten hebt in de VS dat jij valt onder Amerikaanse federale wetgeving. Dus zodra jij ook maar iets verkoopt in de VS val je onder hun wetten. De Amerikaanse federale wetgeving zegt dat het hun geen zak uitmaakt of de data op Amerikaans grondgebied staat of elders, het valt allemaal onder de Amerikaanse wetten. Dus Amazon, Microsoft, Meta, etc. etc. kunnen wel leuk zeggen dat hun servers op Europees grondgebied staan, maar helaas maakt dat voor de Amerikaanse wetgeving geen bal uit.

Daarnaast heb je nog wetten per staat. De federale overheid is nog slim genoeg om te beperken wat een commerciële activiteit is, maar bijvoorbeeld California zegt dat als je site benaderbaar is vanuit California dat je valt onder hun wetten en dat je belasting af moet dragen in California. Linus van Linus Tech Tips heeft hier in het verleden wel eens wat over gezegd, dat ze best vaak een belastingaanslag krijgen vanuit California die ze dan weer in de prullenbak mikken.

Dus om te zeggen dat de data op Europees grondgebied staat maakt voor de Amerikaanse wetgeving helemaal geen zak uit. Zodra je ook maar ergens in aanraking komt met de VS valt het bedrijf onder de Amerikaanse wetgeving.

Daarom kiezen veel multinationals ervoor om via een constructie een totaal losstaande entiteit te creëren. AMSIX is hier een goed voorbeeld van.

nieuws: AMS-IX kiest niet voor onafhankelijke stichting bij Amerikaanse uitbr...

[Reactie gewijzigd door TechSupreme op 8 april 2025 09:30]

[hoosterb]

Daarom wordt het dus hoogtijd die hele zooi een schop onder de kont te geven. Amerika denkt de hele wereld haar wetten en regels op te kunnen leggen. Momenteel beginnen ze een economische oorlog met heel de wereld, prima moment ze de nek om te draaien. Recessie ???? In Amerika first! Ze gaan verliezen van de hele wereld en dat zal een zegen zijn. De hufters heulen met Poetin en staan toe wat Israël al decennia doet, zelfs nu Nethanyahu helemaal ontspoort. De Amerikaanse wetgeving... er zijn universele wetten en dat land houdt zich er niet aan, zullen we een poosje hun wetten als irrelevant beschouwen ?

[Jol65]

Verschil is dat Trump over 3,5 jaar weer weg is, en Poetin, Nethan en ... gewoon blijven zitten.

[NicoJuicy]

Euh, ben je daar zeker van?

[Jol65]

Ja ik geloof nog steeds dat de US democratie sterker is. Maar ben ook benieuwd hoor. Anders de financiele markten.

[DLGandalf]

Wat doet nethanyahu eigenlijk?

[hoosterb]

Jij leest geen kranten? In een forum als dit is geen ruimte om de ontzettend lange lijst op te gaan voeren, maar de man valt wel in het lijstje grootste oorlogsmisdadigers aller tijden te plaatsen.

[DLGandalf]

nou ik las de krant op 8 oktober. En geheel volgens verwachting en goed hamas' gebruik, gebruiken ze hun medemens als schild.

[hoosterb]

Ik word echt heel boos op je. Natuurlijk is wat er door Hamas gedaan is helemaal verwerpelijk, schandalig, fout. Geen discussie over mogelijk.
Maar dat aangrijpen voor een wraakactie van deze omvang, dat kan echt niet. Heel de wereld is het daar ook over eens. Er komen steeds meer gruwelijke oorlogsmisdaden aan het licht, het is bizar dat een volk dat de Holocaust heeft overleefd dit een ander volk aandoet. Met F35 vechten tegen sukkels met kalashnikofs en raketten die echt niet veel voorstellen. En ziekenhuizen bombarderen omdat er een Hamas strijder zou zijn... Dan nog bombardeert geen fatsoenlijke regering een ziekenhuis. Nethanyahu heeft zich moreel in het rijtje Hitler, Mao en Stalin gevoegd. En dat is erg ongemakkelijk, maar we moeten hem wel een halt toe roepen. Dit gaat alles te buiten wat we aanvaardbaar vinden.

[Jeoh]

Een Availability Zone in AWS is 1 of meerdere datacenters, niet per se 1

(dan zijn er ook nog Local Zones wat afgeslankte Availability Zones zijn)

[ChillerBG]

Het is tegenwoordig dat het minimaal 3 AZs zijn per region.

Cloud voor overheid is zeker te doen, ik kan mij namelijk niet voorstellen dat overheid momenteel alle 230+ diensten van AWS afneemt, dus scope kan, en zal kleiner zijn.

[Jeoh]

Grappig is dat een van de oudere regio's (us-west-1) voor nieuwe klanten maar twee AZs beschikbaar heeft. Maar dat is dan ook een regio waar je helemaal niet wil opereren, liever us-west-2.

[Mr.Vulcano]

Intussen bouwt AWS ook een Europese entiteit, oftewel AWS European Sovereign Cloud. Daarmee zouden ze voldoen aan alle wet- en regelgeving binnen de EU, maar het blijft voor mij onduidelijk in hoeverre dit los staat van de entiteit die moet voldoen aan de US wetgeving.

[dbzokphp]

Szabó geeft weinig details over hoe een overheidsclouddienst eruit moet komen te zien. Hij legt de link met publiekecloudproviders. Zulke commerciële diensten, zoals die van TransIP, zouden ook door overheden kunnen worden ingezet. Dat is vergelijkbaar met hoe overheden nu bijvoorbeeld hun infrastructuur op AWS hosten.

Kunnen ze sinds vandaag mijn.host aan het lijstje toevoegen: https://mijn.host/blog/mi...nederlandse-public-cloud/

[Lucb1e]

23€/maand voor de kleinste VPS? Daar krijg je dan 2 virtuele cores voor (wat per provider verschilt dus dat zegt niet veel), 4 GB RAM, 50GB opslag, en 1TB traffic. De hoeveelheid RAM is wel netjes maar op alle andere punten is het inderdaad een instapmodel van een paar euro per maand. Bij Hetzner staan ongeveer dezelfde specs (iets minder opslag, wat meer traffic) voor 4.50€/maand

Als je het met AWS vergelijkt à 28$/maand exclusief traffic en opslag voor dezelfde 4GB RAM en 2 variabele-kwaliteit cores, valt het wel weer mee, maar of zo'n "cloud premium" nou verantwoordelijk gebruik is van belastingcenten...

Edit: en die site claimt dat dit 22€ zou kosten bij OVH (ex. BTW, neem ik dan aan, ofwel 27€ inclusief), maar op OVH's eigen website staat er een systeem voor 12€/maand met 4 cores (minder cores krijg je geen 4GB RAM bij), 80GB SSD, en onbeperkt traffic met een sterretje. Alle prijzen voor on-demand en incl. BTW. Lekker bezig, MijnHost

Edit2: prijs van MijnHost was ook exclusief belasting. Bij deze aangepast voor een goed vergelijk

[Reactie gewijzigd door Lucb1e op 7 april 2025 18:57]

[dbzokphp]

De kleinste VPS is maar € 6,99 zo te zien (1 CPU en 2GB RAM).

Hetzner is zeker goedkoop ja. Ik heb er in het verleden gebruik van gemaakt, maar vind ik persoonlijk verre van ideaal voor productieomgevingen. Als je betaling 1 keer mislukt wordt je direct suspended. Bij 1 abuse melding idem en support is ver te zoeken in mijn ervaring.

Edit: Ik heb ook even gezocht, maar ik zie wel € 22,75 staan: https://www.ovhcloud.com/nl/public-cloud/prices/ (instance c3-4). Dus volgens mij klopt de prijs wel?

[Reactie gewijzigd door dbzokphp op 7 april 2025 17:49]

[Lucb1e]

Ah, ik zie het. Dat is overigens exclusief belasting. Ik was blijkbaar aan deze configurator voorbij gescrolled waar je 1 core en 2GB kan selecteren. Als ik daar dan 2 cores 4GB RAM invul, komt het op 17€ uit. Direct daaronder staat echter wat anders. Ik zou de pagina linken maar het is allemaal één gigantische pagina dus zoek naar het kopje "public.cloud vergeleken met andere providers". Daar staat er voor die specs 19€....ah wacht, en dat is ook excl. BTW dus ik was de concurrentie al aan het benadelen! Het kost dus eigenlijk nog meer cq. Hetzner en OVH nog minder

De prijs van OVH heb ik door in het menu naar VPS'en te gaan en daar op "configureer" te klikken bij een die wel op de specs leek. Dan kom ik uit op: https://www.ovhcloud.com/...ore&storage=80__SSD__NVMe. Let op dat je nog "geen vaste looptijd", een distributie, en een regio moet kiezen (de link selecteert enkele opties maar niet alle), en tot slot de prijs maal 1.21

[Reactie gewijzigd door Lucb1e op 7 april 2025 18:03]

[dbzokphp]

Alle tarieven in die vergelijkingstabel zijn ex. BTW volgens mij? Ik heb nu OVH en TransIP gecheckt, en daar staan de genoemde tarieven ook ex. BTW.

Een losse VPS is bij OVH inderdaad goedkoper. Maar dat is een ander product dan OVH's public cloud platform. Mijn.host verkoopt ook losse VPS'en en beginnen ook (iets) goedkoper zie ik, maar voor losse VPS'en ben je inderdaad bij OVH goedkoper uit.

[mr.Millenarian]

Even een kleine opmerking als de overheid iets moet betalen maakt die btw helemaal niets uit. Die krijgen ze immers via ministerie van financiën weer terug.

[Lucb1e]

True, als ook voor zakelijke gebruikers. Ik ben zelf simpelweg prijzen mét BTW gewend en zou anders moeten omrekenen om te weten of iets duur is (vaak is het bij benadering al duidelijk, maar het kan ook net zo goed exact)

[graceful]

Plat cores vergelijken zonder specs is sowieso scheef.

[Lucb1e]

Eens, het is echter de indicatie die zij op de website geven. Voel je vrij om alle producten af te nemen en te vergelijken hoeveel berekeningen elke CPU daadwerkelijk kan doen per maand

De overige specs (RAM, opslag) zijn wel objectief en ook een groot deel van de kosten: wanneer je meer RAM of opslag wil, betaal je veel meer. De onzekerheid in de prijs:kwaliteit is dus niet super groot

[BombaAriba]

Volgens mij is het wel zo dat mijn.host dedicated resources bij cloud hanteert waar dat bij Hetzner niet zo is. Althans niet bij de default pricing die je nu aanhaalt. Dedicated zit je bij Hetzner met 2vcore en 8 GB ram op EUR 15.11 inclusief btw.

Nog steeds wel een premium maar dat ligt eraan dat Nederland wat duurder is en dan nog wel de vraag welke generatie cpu / ram / ssd krijg je want daar zit wel verschil in qua snelheid.

[TechNico]

Voor het onderwijs hebben we al heel lang surfdrive.

https://www.surf.nl/diensten/opslag-datamanagement/surfdrive

[DennusB]

Dat is alleen voor file storage en het delen van bestanden, een cloud(zeker die van de hyperscalers) is natuurlijk veel groter dan dat.

[CAPSLOCK2000]

een cloud(zeker die van de hyperscalers) is natuurlijk veel groter dan dat.

Dat vind ik niet de juiste manier om er over te denken. We weten allemaal dat de grote Amerikaanse clouds heel veel kunnen en daarin redelijk uniek zijn, er niks anders dat precies hetzelfde is. Zelfs als je bv AWS en Azure vergelijkt zijn er dingen die de een wel kan en de ander niet.
We moeten dus niet op zoek naar een Europese leverancier die precies hetzelfde kan, die zijn er niet en gaan er ook niet vanzelf komen. In de VS zijn de clouds ook niet in één keer gebouwd.

De juiste manier is om te kijken wat we wél hebben en wat we daar mee kunnen, hoe simpel ook. Niet alles heeft de nieuwste en snelste techniek nodig. Zo houden we het geld in onze eigen economie en kunnen onze leveranciers groeien en hun producten verbeteren.

Kijk naar hoe China omgaat met CPU's. Die zijn al jaren hun eigen CPU's aan het bouwen en na al die jaren hebben ze de VS nog steeds niet ingehaald maar ze komen wel steeds dichter bij. Dat houdt ze niet tegen om hun eigen CPU's te gebruiken waar dat kan.

Voor de duidelijkheid, die CPU's zijn relatief duur, langzaam en minder functioneel. Dat beteken niet dat ze nutteloos zijn, we hebben nu ook niet allemaal de nieuwste CPU's van Intel/AMD in onze PC's.

Volgens mij is het makkelijker om stukje bij beetje een cloud te bouwen dan een CPU. Het zal echter niet vanzelf gaan want niemand zal vrijwillig een inferieur product kopen. De overheid zal dus een handje moeten helpen om een markt te maken, bv door dergelijke techniek verplicht te stellen voor eigen projecten, kritiek infrastructuur en/of het leger.

Wat mij betreft zou de overheid onmiddellijk de e-mail-diensten weghalen uit de VS en hier lokaal onderbrengen. Daar zijn zat werkbare en geschikte alternatieven voor.
(Als je nu denkt dat het niet kan omdat die alternatieven minder goed zijn dan moet je deze reactie nog een keer opnieuw lezen).

[Scriptkid]

Daarnaast hoe zit de compliancy en ediscovery in elkaar en in hoeverre voldoen deze aan NIS2 , DORA, GDRP en BIO ?

Cloud hosten met storage of VM`s is 1 ding, fully compliancy regelen in de stack is een heel ander ding daar heeft MS ook jaren over gedaan om te komen tot waar we nu zijn.

[flurb]

Dat valt wel mee als je het vanaf het begin meeneemt, uiteindelijk zijn allemaal standaarden om het netjes te doen. Met veel overlap want feitelijk dezelfde doelstellingen: robuuste, beheersbare en veilige IT.

Gegeven dat de overheden van diverse afkomsten moeten gaan migreren zal je daarop voorbereid moeten zijn, de een komt van AWS, de ander van Azure etc. Je zal voor alle scenarios een portfolio moeten voorbereiden met alle benodigde randzaken van dien.

Met de juiste ontwerp principes en standaarden is het prima mogelijk om waar nodig near realtime provisioning aan te bieden, je zult echter zien dat een adoptie vaak heel veel inventarisatie, voorbereiding en keuze zal vragen. Maar als Nederland kunnen wij dit prima, we zijn niet voor niets nummer 1 hoster van boeven content in de wereld, dat vergt best wat expertise ;-)

[Scriptkid]

nogmaals IAAS alla vms en storage , ja easy,

iets wat lijkt op Purview, dat is een hele andere koek en zie ik niet in 5-10 jaar gebouwed , dat is ook precies waar alle non MS software struggeld , Dat is niet iets wat je even 123 integreerd in een heel app landschap wat daar nog niet voor gemaakt is en dan ook nog eens naadloos integreerd met de full APP stack.

[William_H]

Maar de vraag of dit allemaal nodig is, hoor ik nergens gesteld worden.
Ik denk dat men vooral heel erg dingen uit handen heeft gegeven aan de AWS-en en Azure's van deze wereld. En elk product wat daar tegen probeerd te concurreren wordt afgesabeld omdat het niet ook AL die 240 mogelijkheden heeft.
Alsof een auto je niet van A naar B kan brengen, omdat hij geen cruise-control heeft ingebouwd.

[Scriptkid]

nou de wet vereist het.

Daarom hebben we GDRP , DORA , BIO en NIS2, en de NL GOV regels,

NLGov alleen al heeft een bewaar termijn van 10 jaar immutable en ediscoverable.

GDPR heeft allerlij regels over PII data en right to be forgotten en recht op opvraag, dus je moet al die data aan kunnen leveren zowel in rechtzaak als in een request.

[multimho]

Ik begrijp het niet goed. Je bedoelt toch dat AWS en Azure niet voldoen aan al die standaarden? Zie ook reactie over de cloud act die per definitie niet compatibel is met de helft van de standaarden die je noemt.

[init6]

Het is vreemd dat je gedownvote wordt, want het klopt wat je zegt.

Surfdrive is een office 365 alternatief. Daarnaast levert Surf ook andere cloud omgevingen. In het verleden een HPC cloud op basis van opensource software, waarin naast High performance compute ook GPU nodes en high memory nodes zaten.

De infrastructuur is er. De kennis is er.

Nu heb ik al jaren niet meer gekeken naar de omgevingen, maar een mooie interface of een api om deze aan te sturen dmv code zoals Azure en AWS die was er niet. Dat komt omdat deze organisaties werken met geld wat ge-earmarked is en het potje met geld altijd naar meer en betere hardware gaat. Het vermogen om een uniforme cloud te bouwen is er gewoon niet omdat er geen poen voor is.

Het zou mooi zijn als er voor 4 jaar een pot met geld beschikbaar komt om de capaciteit en gebruikers gemak te vergroten. In plaats van een andere stichting of structuur op te richten en daar een bak geld in te storten om de basis op te richten die daar al aanwezig is.

[Reactie gewijzigd door init6 op 7 april 2025 17:55]

[Botmeister]

Nee, het is geen alternatief. Surfdrive is personal storage, maar niet voor samenwerking... $share != $homedrive

Daarnaast is er geen toepasbaar rechtensysteem. De web diensten van Surf zijn veelal gebaseerd op federatie login voor aangesloten onderwijsinstellingen. En dus is er niet eens een user directory, of admin panel.

Denk zelfs dat Surfdrive niet eens als basis kan dienen om verder te bouwen aan een sharepoint online/onedrive alternatief. Ze kunnen waarschijnlijk beter met een schone lei beginnen.

[oltk]

Daarom heeft Surf naast de persoonlijke Surfdrive ook de samenwerkingsruimte Researchdrive. Gebouwd op Owncloud met collabra als office alternatief. En nu druk bezig met een migratie naar Nextcloud.

Ik kan prima samenwerken met mijn team, externen toevoegen en bestanden syncen uit deze cloud met mijn lokale computer door middel van WEBDAV

geen sharepoint. Maar functioneel. En als je hier gebruik van maakt (en voor betaald) is er weer geld voor verdere ontwikkeling. Zo komen we verder.

[Reactie gewijzigd door oltk op 8 april 2025 21:47]

[CAPSLOCK2000]

Nee, het is geen alternatief. Surfdrive is personal storage, maar niet voor samenwerking... $share != $homedrive

Daarnaast is er geen toepasbaar rechtensysteem

Ik vind dat de verkeerde manier van denken. Geen twee producten in de wereld zijn precies hetzelfde. Een alternatief hoeft dus niet alles te kunnen.

Of iets een alternatief is ligt aan de opdracht, de taak die moet worden uitgevoerd. Voor de meeste taken heb je niet het beste of het goedkoopste gereedschap nodig.

Ondanks al je bezwaren wordt Surfdrive dagelijks gebruikt door talloze wetenschappers en studenten. Het is dus gewoon een echt alternatief, alleen niet voor alles wat O365 kan.


Trouwens, nog even een belangrijke zijstraat. O365 noemen als het om storage gaat is een beetje vreemd. O365 is in de eerste plaats een verzameling aan kantoorsoftware zoals een tekstverwerker. Storage is daar op z'n best een afgeleide van. We hebben het hier over een enorme bundeling van applicaties en functionaliteit.

Niet alleen is MS Office altijd al een verzameling van applicaties geweest (Word, Excel, etc..), nu wordt het ook nog gebundeld met cloud-diensten zoals storage. Het is altijd deel van de MS strategie geweest om productgrenzen te laten vervagen en alles met alles te integreren. Als je een stukje wil gebruiken (en dat moet eigenlijk ieder bedrijf) dan wordt je haast gedwongen om ook voor een hoop extra te betalen. Losse Word-licenties krijg je al lang niet meer. Iedereen die tegenwoordig Word nodig heeft moet de hele Office-bundel kopen en ik denk dat het niet lang meer duurt voor dat effectief betekent dat je O365 moet kopen, ook al heb je alleen een eenvoudige tekstverwerker nodig.

Bundelen heeft allerlei voordelen (oa technisch en financieel), maar op deze manier maakt het concurrentie vrijwel onmogelijk. Zeker als je kijkt naar alles wat een product in theorie kan, in plaats van dat je kijkt naar wat je echt nodig hebt. O365 is zonder meer krachtige software voor een lage prijs per maand. Maar als je niet meer dan Notepad nodig hebt dan is het toch niet de beste keuze.

Denk zelfs dat Surfdrive niet eens als basis kan dienen om verder te bouwen aan een sharepoint online/onedrive alternatief. Ze kunnen waarschijnlijk beter met een schone lei beginnen.

Misschien wel, maar laten we daar niet op gaan zitten wachten want dan gebeurt er nooit iets. Laten we gebruiken wat we hebben waar dat kan. Zo genereren we de inkomsten en ervaring die nodig te zijn om software te verbeteren of te vervangen.

[PolarBear]

Surfdrive is een office 365 alternatief.

With SURFdrive, store, synchronise and share your files easily and securely in SURF's community cloud. SURFdrive is the personal cloud storage service for Dutch education and research.

Nou is Office 365 een heel breed product, maar alleen een stukje filesharing is wel een hele enge definitie van Office 365.

[DaniëlWW2]

En als iemand die ervaring heeft met het beheer hiervan, kan ik je vertellen dat het niet eens in de buurt van OneDrive komt. Niet eens op het punt dat de extra beheerlast of zeer beperkte mogelijkheden, afgezet worden tegen minder afhankelijk zijn van Microsoft.

Er zijn genoeg alternatieven voor veel Microsoft diensten. Maar er is geen enkele partij die alles zo goed integreert in elkaar. Dat kan je tot op zekere hoogte nog reproduceren, maar dat is ook extra beheerlast. Maar als het om Office 365 gaat, dan is er gewoon geen alternatief. Het gaat ook niet om een office pakket hebben, ook daar heb je alternatieven voor. Het gaat om hoe je dat kan beheren en voornamelijk hoe je de data kan beveiligen, segmenteren en automatisch kan labelen voor beveiliging en privacy doeleinden.

Er wordt altijd geroepen dat alle Amerikaanse tech bedrijven niet te vertrouwen zijn. En sommige vertrouw ik ook nauwelijks. Maar Microsoft is hier toch anders in. Niet om enig moreel argument dat Microsoft een haar beter is of inherent te vertrouwen is. Nee, omdat Microsoft hun verdienmodel toch voor een aanzienlijk deel, zakelijke klanten zijn die geen zin hebben om een platform te omarmen dat kan dienen als spionageplatform van de Amerikaanse veiligheidsdiensten. Het is in Microsoft hun belang om juist niet gebruikt te worden als een dergelijk instrument en steeds te bewijzen dat ze ook niet zo gebruikt worden.

Dus Microsoft is in de regel heel wat meer bereid om te voldoen aan Europese wetgeving dan de andere enorme Amerikaanse tech bedrijven. Maar als je nu zekerheid wil in deze tijden, dan kan misschien beter vanuit de EU geëist worden dat er een aparte Azure omgeving ontwikkeld gaat worden voor de EU alla: https://azure.microsoft.c...nfrastructure/government/

Vervolgens moet je dan denken aan alle encryption keys die niet meer binnen Azure gehost worden, maar op eigen, lokaal gehoste servers die een verbinding hebben met de respectievelijke Azure tennant voor autorisatie. Want dan kan Microsoft in principe ook niet meer bij de data achter de gebruikelijke AES256 encryptie. En als je dat zeker wil weten, nou eis echt onafhankelijk audits van Microsoft hun eco systeem. Vinden ze waarschijnlijk niet leuk, maar als Microsoft er vele miljarden mee kan blijven verdienen, dan gaan ze wel meewerken.

[William_H]

En toch, de Cloud Act overruled al die leuke afspraken die je met MS maakt. En je weet niet eens dat die data opgevraagd word, als het onder die wet opgevraagd word.

[dmantione]

Een redelijk bekende manier waarop Amerikanen spioneren is dat je via Windows Update een speciaal voor jou gemaakte update krijgt, waarna men via een achterdeurtje op jouw computer kan komen. Dus nee, Microsoft is totaal niet te vertrouwen als je gevoelige data hebt. En ik denk zeker niet dat Microsoft daar met plezier aan meewerkt, maar als je als bedrijf een National Security Letter ontvangt, heb je geen keus.

Alternatieven voor Microsoft is een kwestie van willen: Jij bepaalt zelf of bepaalde functionaliteit voor jou essentieel is. Maar als jij wil kan je zonder veel problemen een groot bedrijf zonder Microsoft later draaien.

[BertNL]

Men kan toch hierop aanhaken qua architectuur? Helemaal het wiel uitvinden vanaf 0 lijkt ook wat onzinnig. Misschien nog wel het grootste probleem is dat bijna de hele overheid draait op Windows met Outlook. Dat zomaar vervangen door een Europees of open source alternatief is een megaklus.

[vanaalten]

De hardware zal het probleem niet zijn, vermoed ik. De software daarentegen... als de overheid daadwerkelijk het wiel opnieuw gaat uitvinden en software laat ontwikkelen, dan krijg je dit nooit binnen deze kabinetsperiode klaar.

Maar zelfs zo iets als Nextcloud inzetten - wat misschien wel haalbaar is, technisch gezien - is een uitdaging, want met name de gebruikers zullen zich gaan verzetten: minder geintegreerd met hun mail/teams/office pakketten en sowieso is het anders, dus slechter. Dan moet je als deel-organisatie sterk in je schoenen staan om te zeggen "jammer joh, we gaan niet terug naar Office365, je doet het er maar mee".

Wellicht zou het goed zijn als men niet alleen een eigen clouddienst opzet, maar ook al vastlegd dat er binnen twee jaar na ingebruikname een verbod komt op gebruik van externe clouddiensten binnen de overheid.

[Reactie gewijzigd door vanaalten op 7 april 2025 17:23]

[Sissors]

Maar dan moeten we natuurlijk niet klagen over toennemende kosten, achterstanden bij overheidsdiensten, etc. Het lijkt mij prima dat als die cloud eenmaal draait er wordt gekeken naar rustig aan zoveel mogelijk daarheen migreren. Maar om binnen twee jaar rucksichtslos elke vorm van externe cloud / office365 / soortgelijke dingen te verbieden, is vragen om grote problemen imo.

[vanaalten]

Maar als je dat niet doet is het te makkelijk om terug te gaan en het een mislukt experiment te noemen.

Dit gaat, mijn mening, niet slagen als het niet hard opgelegd wordt. Of je dan twee of tien jaar overgang doet of per dienst andere termijnen stelt valt allemaal te bezien - maar vrijblijvend houden gaat niet werken.

[rob12424]

Kunnen ze niet gewoon surfnet uitbreiden en beter beveiligen?

[Saint2Saint]

Ook de software zal wel meevallen, er lopen heel jongens en meisjes bij de overheid met veel kennis. Ik verwacht de meeste problemen niet in de technische hoek maar in de juridische hoek.
Denk aan eigenaarschap van de bestaande ODC’s die ze hier hoogstwaarschijnlijk voor gaan gebruiken. Dat ligt bij vier verschillende eigenaren/departementen. Dat betekent of de ODC’s onder 1 eigenaar plaatsen of het huis van Thorbecke verbouwen. Dat geldt ook voor het beschikbaar maken van deze overheidscloud voor andere overheden (gemeenten, provincies etc) dat kan rechtswege ook niet, die zullen, met de huidige wetgeving, europees moeten aanbesteden.

[Triblade_8472]

De hardware zal het probleem niet zijn, vermoed ik. De software daarentegen... als de overheid daadwerkelijk het wiel opnieuw gaat uitvinden en software laat ontwikkelen, dan krijg je dit nooit binnen deze kabinetsperiode klaar.

Maar, het is er toch bijna al...?

Nu zijn er al soortgelijke clouddiensten zoals de Justitiële ICT Organisatie

Het enige wat je moet doen is een copy-paste met wat aanpassingen.

Je moet natuurlijk niet elke kwetsbare gemeente in de MinJus cloud willen, maar een GemCloud, waarom niet?

[trab_78]

Lijkt me verstandig dat de overheid daarbij niet alleen maar naar de techniek kijkt, maar ook de procedures en de cultuur eens goed onder de loep neemt, anders ben ik bang dat het nooit wat wordt. Lees dit verhaal bijvoorbeeld eens...

[kodak]

Dus iemand kan ergens binnen 12 minuten een cloud-'oplossing' werkend krijgen, komt er door eigen gebrek aan inzicht dan achter dat dit absoluut niet voldoet voor productie, wil een 'oplossing' die niet standaard is, maakt zich zwaar afhankelijk en gaat dan klagen dat het veel tijd kost. Ondertussen 'vergeet' de persoon gemakshalve te melden of de eisen redelijk zijn, waarom hij niet eerder informatie ingewonnen heeft en hoeveel werk er allemaal nog meer verzet moet worden en hoeveel mensen daarvoor zijn?

Ik ben het er helemaal mee eens dat er bijvoorbeeld bij zowel bij Europese en Amerikaanse 'oplossingen' er verbeteringen mogelijk zijn. Maar dat ligt niet slechts aan de ander. Omdat een gap meestal door verschillen ontstaat, niet omdat de snelle en simpele denkwijze van de een beter is. Dat is precies waarom veel van de Amerikaanse en snelle 'oplossingen' niet voldoen.

[Jeoh]

Fijn toch, dat je binnen een half uurtje kan testen of een oplossing werkt?

[kodak]

Maar de discussie waarom we in de EU eigen oplossingen nodig hebben gaat om veel meer dan even snel iets willen. Het gaat ook om aan de vele eisen voldoen waar veel huidige dienstverleners op besparen om winst te maken. Alleen al het regelmatige nieuws over datalekken bij clouddiensten en praktisch niet weten wat ze nalaten is genoeg reden om niet als eerste aan simpelheid en snelheid te denken.

[NielsFL]

En: dat zo'n provider niet voor meer dan N% afhankelijk wordt van de overheid. Anders krijg je de situatie dat de overheid er niet meer weg kan omdat zo'n partij dan failliet is aleer de overheid de boel kan verhuizen.

[fenrirs]

Hell, en het dan gek vinden dat er naar alternatieven gekeken wordt.

[Littlemarc]

Klinkt super bekend. Wat je opzet in AWS/Azure in 19 minuten duurt minimaal 4 maanden als het een overheidsdienst wordt.

[Martinspire]

Aan de andere kant wordt vaak gekeken naar hello world applicaties met een hoog prototype gehalte waar je heel snel 80% kunt demonstreren, maar de overige 20% alsnog een aantal weken werk zal zijn.

[Littlemarc]

Ik denk dat we elkaar niet goed begrijpen.

Om bij de hello world te komen duurt het 19 minuten bij AWS en minimaal 4 maanden bij een overheidsdienst.

[sfstar]

Minder afhankelijk zijn van Amerikaanse diensten voor de infrastructuur. Meeste hardware (servers) worden door Amerikaanse bedrijven ontwikkeld zoals HP, Dell etc. Waar wil men de Nederlandse cloud op gaan draaien als je compleet geen afhankelijkheid van Amerika wil.

[MadEgg]

Hardware is nog wel iets andere afhankelijkheid dan diensten. Diensten ben je continu van afhankelijk en je moet continu vertrouwen hebben in de partner en dienst overheid. Bij hardware koop je het en bezit je het. Uiteraard horen daar vaak ook servicecontracten bij maar dat geeft wel een hele andere dynamiek. Bovendien is alle hardware gestandaardiseerd en kun je bijna 1-op-1 een andere server erin duwen van een andere leverancier en verder gaan. Met een cloudoplossing heb je een veel diepgaandere afhankelijkheid.

[Mellow Jack]

Zeker niet het geval. Over het algemeen zijn cluster zo homogeen mogelijk en heb je het liefst zo min mogelijk smaakjes. Je kan natuurlijk nieuwe clusters opzetten en oude laten uitsterven maar dan zit je alsnog vast aan bepaalde hardware configuraties vanwege de software waarop je draait

[MadEgg]

Het gaat hier natuurlijk om uitzonderlijke situaties. Het is zeker niet wenselijk, maar ook niet onoverkomelijk. Terwijl Trump bij wijze van spreke morgen een decreet kan uitschrijven dat stelt dat Amazon alle in de EU gestalde cloud-data aan de VS moet uitleveren wordt dat toch een heel stuk lastiger te doen voor verkochte servers die in de EU in een datacentrum hangen (dus niet in de AWS cloud).

De kans dat het nodig is, is daarmee kleiner en de mogelijkheden om het te doen zijn groter. Als het zover zou komen moet er zorgvuldig geevalueerd worden welke methode de beste is om van de VS hardware af te stappen, maar je zit in ieder geval een stuk minder vast dan alles bij AWS, Azure of GCP staat.

[S.J.Onnie]

Blik is maar blik. Ik zie nog wel kansen voor Europese hardware leveranciers om op termijn Europees blik aan te bieden. Bosch, Siemens of wie dan ook. Tot die tijd kan dat "domme" blik best uit de VS komen (eigenlijk China). Dus voor nu inzetten op een eigen cloud omgeving waar de Amerikanen niet zomaar de stekker uit kunnen trekken (of een Oranje Baviaan die iets raars doet) en op termijn het Amerikaanse blik vervangen, lijkt mij een prima strategie. En over 3 jaar en 9 maanden kan de situatie opeens weer heel anders zijn...

[McBurger]

Veel public cloud provider ontwikkelen hun eigen hardware. Ik neem aan dat dat bij een overheidscloud dan ook zou moeten.
Maar goed, hardware is natuurlijk wel wat anders dan cloud diensten. Als een president van amerika nu zou besluiten dat nederland geen gebruik meer mag maken van cloud diensten zoals amazon/oci/azure dan zit je met een probleem. Als je dan eigen servers (zelfs al zouden die amerikaans zijn) om je eigen cloud op te hebben dan is dat probleem er natuurlijk niet.

[pyro-tukker]

Ik ben benieuwd, ik kan a.d.h.v. dit bericht niet helemaal inschatten wat de volwassenheid is van de ‘digitale overheid’. Mijn eerste gedachte is: laten we die huidige cloud die bij enkele ministeries er al is (justitie) enorm opschalen en wat Tweaken, dan hebben we op korte termijn een goed alternatief. En als het blijkt dat het enorm goed werkt, laten we dan ook wat geld eraan verdienen en dit richting andere overheden in Europa uitrollen. Misschien de EU gewoon laten mee betalen in de vorm van subsidies.

Overigens, misschien denk ik te simpel als gebruiker. Maar concreet praten we toch over een e-mailfunctie, opslag functie en de mogelijkheid wat applicaties te kunnen draaien? En dit alles met goed rechtenbeheer, beschikbaarheid en beveiliging? Klinkt niet als rocket-science. Mensen laten switchen naar het gebruik hiervan dat wordt wel een grote klus.

[foobar79]

Het artikel heeft het over AWS dus dat is niet zozeer office/email applicaties.
De meest basale AWS/GCP/AZURE functionaliteiten zijn het draaien van VMs en object storage.
Dit is enigszins complex maar nog wel te doen (Denk aan oplossingen zoals OpenStack en Ceph).

Als je echter wat amazon nog allemaal meer "as a service" heeft dat wordt het wel een probleem (momenteel 240 services).
Denk aan databases/logging/messagebus/container infrastructuur etc die je "met de druk op de knop hebt".
Dit nabouwen kost 10 tallen miljarden en vele jaren en is lastiger dan je denkt.
Het database "as a service" product van GCP heeft b.v. echt vele jaren gekost om enigszins ok te worden.

Je hoeft uiteraard ook niet de 240 services na te bouwen maar denk dat zelfs de 10 meest gebruikte services al echt iets is waar je 5-10 jaar over doet om echt goed en betrouwbaar te maken.

[Triblade_8472]

Het kan bergen goedkoper, zolang je het uit handen van de nationale overheid houd. Die gaan golfen met mensen als Sanderink en voor je het weet gaan de Centric's en PinkRoccade's er met de contracten vandoor voor veel te veel geld en achteraf toch duurder.

Er zijn best hele goede (open source) projecten uit andere delen van de overheid gekomen. (gemeenten, waterschappen, samenwerkingsverbanden enz) Men kan het wel èn goedkoop-ish.

[mhaket]

En jij denkt dat dat in het bedrijfsleven niet gebeurt? Nooit samengewerkt met McKinsey en soortgelijke consultancy firma's? Verschil is dat de overheid transparant moet zijn want belastinggeld maar in het bedrijfsleven gaan om miljoenen onder de balk in automatiserings- of herstructureringprojecten. Maar daar verdwijnt dat meestal onder de mat.

[Ed Vertijsment]

Bestaat toch al zoiets https://www.logius.nl/dom...is-het-standaard-platform

[ArcticWolf]

Meeste overheidsinstanties zitten nu volledig op Microsoft Azure en bijbehorende subscripties.

[Ed Vertijsment]

Dat weet ik, maar het volledig vanaf scratch bouwen voor een alternatief is dus niet nodig.

[NicoHF]

Stel ze gaan een volledige eigen cloud park oprichten met hun eigen servers erin, gevestigd in Nederland.
Dan moet er toch ook elders een back-up komen op zijn minst in een ander land, maar het liefst nog op een andere continent van de belangrijkste gegevens.

Hoe gaan ze dat dan vorm geven?

Of is dit meer een software matig iets in eigen beheer, maar op bestaande server parken gevestigd?

[jpfx]

Ander continent? De data moet juist binnen europa blijven volgens regelgeving (en terecht).
En waarom in een ander land?

[NicoHF]

Als backup. Alle data alleen in Nederland brengt een zekere risico met zich mee in geval van oorlog of cyber aanvallen.

[jpfx]

Backup is logisch. Maar in het buitenland stallen heeft mogelijk juist meer risico's. Denk aan verandering van regeringen (van bevriend naar iets anders, de vriend van vandaag kan de vijand van morgen zijn) en een infra waar je zelf geen controle over hebt (en die wellicht kwetsbaarder is dan die van jezelf).
Een goede backup in eigen land, die op de juiste wijze beveiligd is (liefst airgapped wanneer niet noodzakelijk dat er een verbinding is) is een veel veiligere optie.