Nederlandse Defensie werkt samen met KPN en Thales aan 'soevereine' clouddienst

Het Nederlandse ministerie van Defensie gaat samen met KPN en het Franse bedrijf Thales een soevereine clouddienst ontwikkelen. Defensie is pas de afgelopen jaren op grotere schaal met clouddiensten gaan werken.

De twee bedrijven en Defensie hebben deze week afgesproken samen een soevereine clouddienst te ontwikkelen, maar delen nog niet veel details. Zo is het niet duidelijk of alle cloudtoepassingen onder de clouddienst gaan vallen, wanneer deze af zal zijn en of het de bedoeling is dat andere overheidsdiensten of landen ook van de clouddienst gebruik kunnen maken. Demissionair staatssecretaris Gijs Tuinman zegt dat een soevereine cloud 'van grote meerwaarde' is voor Defensie, omdat de data van de krijgsmacht daarmee beter beveiligd is.

Defensie besloot jarenlang van geval tot geval of data in de cloud opgeslagen moest worden, maar wilde de afgelopen jaren vaker data opslaan in de cloud. In maart vorig jaar legde Defensie uit over te schakelen naar clouddiensten vanwege de extra flexibiliteit, lagere kosten en omdat het extra diensten mogelijk maakt. Daarbij gaf Defensie aan data standaard in de cloud te willen opslaan. Defensie zei ook niet te afhankelijk te willen worden van grote cloudleveranciers, maar zei daarbij wel de drie grootste aanbieders, Google, Amazon en Microsoft, te gaan gebruiken. De strategie was toen om applicaties over te kunnen zetten van de ene aanbieder naar de ander, om zo flexibiliteit te kunnen behouden. Hoog gerubriceerde informatie werd bij die strategie wel binnen de organisatie gehouden.

Het is niet duidelijk of de nieuwe soevereine clouddienst de dienstverlening van Google, Amazon en Microsoft moet overnemen. Toenmalig staatssecretaris Zsolt Szabó van Digitalisering gaf begin vorige maand wel aan dat er een Nederlandse overheidsclouddienst moest komen, deels om ongewenste afhankelijkheden van Amerikaanse techreuzen te voorkomen. Deze clouddienst zou door Nederlandse overheidsinstellingen gebruikt kunnen worden. Voor zover bekend staat de nieuwe clouddienst van Defensie hier los van.

Reacties (165)

[dss58]

zo snel mogelijk uit de amerikaanse cloud diensten want we zijn ze kwijt als bondgenoot, paar weken terug is het bewijs geleverd door iemand z'n mail te blokken.

[Naafkap]

Wat een onzin. De VS is gewoon onze bondgenoot en dat is maar goed ook, want in ons eentje redden we het niet. We hebben decennia zitten slapen en vonden investeren in defensie niet nodig. Terecht dat onze bondgenoot ons aanspreekt op het niet nakomen van onze afspraken / financiële verplichtingen.

[CivLord]

Dat aanspreken op onze financiële verplichtingen (en deze verlichting zelfs verhogen) kan de VS nog lelijk opbreken.

Doordat de defensiebudgetten sinds het einde van de vorige eeuw in Europa begonnen te dalen, was er nauwelijks genoeg geld om eigen defensietechhnologie te ontwikkelen. Vrijwel alles werd daardoor ingekocht in de VS, waar goed geld verdiend werd.

Wanneer de budetten weer groeien, is er in Europa ook weer meer geld beschikbaar voor gezamelijke ontwikkeling van defensietechnologie. De wil om dat te doen is er zeker, om niet al te afhankelijk te worden van de VS, die heeft bewezen zeer grillig te kunnen zijn, maar ook vanwegen de kosten. Amerikaanse defensiebedrijven gaan vooral voor de grote winsten en zijn verre van efficiënt.

Op technologisch gebied kan Europa vaak meer voor lagere kosten. Maar wanneer een vergelijkbaar gevechtsvliegtuig in Europa 25% minder kost om te ontwikkelen en 25% minder kost om te bouwen, maar er 75% minder van verkocht gaan worden, is het onder de streep goedkoper om Amerikaans te kopen. Maar wanneer de aantale omhoog gaan, worden de totale kosten per toestel (inclusief de ontwikkelkosten uitgesmerd over alle verkochte toestellen) lager. E wanneer de kosten laag genoeg zijn en de aantallen groot genoeg om een robuste support te kunnen garanderen, zal er ook interesse komen van derde landen, die nu vrijwel alleen kunnen kiezen tussen de VS en Rusland als leverancier van geavanceerde defensietechnologie.

Hogere defensie budgetten voor Europa zal op korte termijn de VS iets extra geld opleveren, maar daarna zal het ze veel geld kosten.

[Aldy]

Wanneer de budetten weer groeien, is er in Europa ook weer meer geld beschikbaar voor gezamelijke ontwikkeling van defensietechnologie.

Dit artikel is een heel goed voorbeeld van jouw voorspelling. Er is wel één kanttekening: Veel defensiesystemen werken op Amerikaanse knowhow, ook die in Europa verder ontwikkeld zijn/worden.

[xenn99]

Een bondgenoot die elk moment een dolk in je rug kan steken.
Daarnaast vraag ik mij ten zeerste af of Trump daadwerkelijk zou ingrijpen als hier oorlog zou ontstaan, of dat hij gewoon zou zeg dat we het zelf veroorzaakt hebben en dat het niet zijn probleem is..
Zou niet voor het eerst zijn he.

[YGDRASSIL]

Ik denk dat in ruil voor whatever hij wil hebben (ASML?) we wel wapens geleverd zullen krijgen zolang we onderdanig lief doen. Doet ie ook bij Oekrani en Israel.

[iew]

Ik vind dat er wel erg gemakkelijk over het feit heengegaan wordt dat politici komen en gaan, dat geldt net zo goed voor Trump, de man is ook al niet de jongste meer.

Daarnaast hebben we als Nederland toch al een enorm lange tijd goede betrekkingen/banden met de VS, geen oude schoenen weg gooien voordat je nieuwe hebt lijkt mij de verstandige weg.

[basfriends]

Dat politici komen en gaan is zo, maar het valt niet te ontkennen dat het Amerikaanse politieke systeem ziek is. In plaats van te kijken naar gezond beleid, of dat nu financieel, nationale veiligheid of buitenland beleid is, wordt er vooral gekeken naar hoe de zakken het snelst gevuld kunnen worden. Dat is niet alleen Trump, corruptie lijkt diep geworteld te zijn in de huidige Republikeinse partij. Er wordt belofte na belofte gedaan, maar het effectieve beleid is minder rechten voor de gewone burger, minder zekerheid (medisch, maar ook privacy) en minder belastingen voor de allerrijksten. Het is schaamteloos en schandelijk en wordt gewoon in het openbaar uitgespeeld onder het mom van conservatieve waarden.

Ik zeg niet dat het conservatieve idee fout is, of dat de Democraten hier geen last van hebben, dat is nu ook niet relevant. Wat ik zeg is dat de kliek die nu aan de macht is en de grote nieuwsplatformen in handen heeft daar niet zit voor de gewone burger, en zeker niet voor de gewone Europese burger.

Met dat in het achterhoofd is het misschien verstandig om eens een tweede paar schoenen aan te schaffen, zodat we niet op blote voeten hoeven te lopen als Amerika besluit dat vrijheid hier best wat meer mag kosten.

[raym]

Trump is het symptoom, niet de oorzaak. Het Amerikaanse kiesstelsel, de lobby regels en de macht van enkele bedrijven/personen zullen geen moeite hebben om Trump te vervangen indien nodig.

Kijk naar de keuze voor J.D. Vance als tweede man. Totaal geen legitimiteit voor die keuze maar hij heeft zijn carriere aan Peter Thiel te danken. Als Trump er niet meer is, is hij de default vervanger.

[Caelorum]

Het is ook wel makkelijk praten voor een land dat de reservemunt van de wereld produceert en deze ook zo in het vaandel houd met allerlei dubieuze acties al dan niet ondersteund door een leger gefinancierd door diezelfde munt.

Wat de VS kan, kunnen we simpelweg niet. En dat wordt ook zo gehouden door de VS.

De VS is wat dat betreft een bekende vijand waarvan je tot 2017 nog redelijk wist wat je er aan had.

[azortje]

Hoe zijn deze zaken aan elkaar gerelateerd? Feit is dat we politieke keuzes hebben gemaakt om ons geld uit te geven aan de welvaartsstaat in plaats van aan defensie. Nu het ons heet onder de voeten wordt, zie je dat het geen enkel probleem is om dit op te schroeven naar 3,5%. De 2% uit het verleden hadden we prima kunnen halen als we dat echt hadden gewild.

[Caelorum]

Omdat je ook nu weer ziet dat ze liever hebben dat we het aan hun besteden. Daar zetten ze van alles voor in om dat voor elkaar te krijgen. Frankrijk heeft ook echt moeite moeten doen om niet de defensie over te dragen aan de VS. Zelfs met de grote budgetten.

[Fourtrain]

De VS is gewoon onze bondgenoot

Hopen we. Als Trump morgen een nieuwe inzinking heeft en besluit dat dit niet zo is moeten we maar hopen dat er nog ergens een werkende check & balance zit die hem dan tegen gaat houden.

De VS kun je niet meer op vertrouwen dus ze nog als bondgenoot zien is jezelf voor de gek houden.

[RobTweaks]

Zien als bondgenoot en tegelijk je afhankelijkheid zoveel mogelijk afbouwen. Het één sluit het ander niet uit.

[theduke1989]

hhahaah ik lach me altijd kapot om dit soort reacties, werkelijk echt om te lachen.

Je vertrouwt Amerika als bondgenoot, als je even niet kijkt, is er een mes in je rug of in GTA style een bazooka!

Het blokeren van een email account, omdat die werkelijke informatie heeft, zegt toch al genoeg over hoe ze zijn?
Alles in de doofpot, of dat niemand mag kijken!!!

[Houtenklaas]

Er is alleen helemaal geen email account geblokkeerd. Prima om ergens voor of tegen te zijn, maar dan wel feitelijk graag. Als je afspraken maakt en je daar niet aan houdt, terecht dat je wordt aangesproken. Daar is de post van @Naafkap uiterst feitelijk in.

[Reactie gewijzigd door Houtenklaas op 19 juni 2025 14:12]

[edwinjm]

Nee, hij is niet geblokkeerd, hij is alleen maar "losgekoppeld" van Microsoft diensten vanwege sancties.

[Houtenklaas]

En dat na maanden overleg tussen Microsoft en het ICC ... Klinkt als een probleem dat MS niet uit de weg kan/wil gaan en een oplossing die gevonden is tussen beide partijen.

[Reactie gewijzigd door Houtenklaas op 19 juni 2025 15:37]

[MC Taz Man]

kwijt als bondgenoot

Wat wél een goed argument is, is dat Amerikaanse bedrijven bewezen onbetrouwbaar zijn. Google is heel open dat ze zo veel mogelijk informatie van hun gebruikers verzamelen om advertenties te verkopen, Apple kan je vertrouwen op hetgeen wat ze zeggen, maar ze zwijgen over vele dingen, Meta liegt aan de lopende band over hun privacy "beloften" en MS heeft ook verre van een schoon verleden.

Komt ook nog eens bij dat de AVG, uit mijn hoofd, het verbiedt dat privacy gevoelige data buiten Europa opgeslagen wordt. Nu hebben de bedrijven (vaak in Ierland) wel Europese datacentra, maar waar gaan de backups van die centra heen?

[Cyberpuppy]

Die data staat meestal wel in europa. Het onderliggende probleem is eerder dat het beheer van dat hele spul in amerikaanse handen is. En daarmee valt het alsnog onder amerikaanse regelingen.

Houden we alleen nog het probleem dat we die cloud niet moeten willen bouwen op buitenlandse hardware. Want je kunt prima op firmware niveau al data verzamelen en doorsturen. Heb je geen backdoor in de software voor nodig

[david-v]

Het beheer van EU datacenters wordt vrijwel allemaal door EU personeel gedaan. Dat is het probleem niet. Het probleem is volgens velen dat het een Amerikaanse bedrijf is. Het personeel staat daar helemaal los van.

[jaapzb]

Wie heeft het over personeel?

[Cyberpuppy]

Ik kan mij niet voorstellen dat de hyperscalers het beheer van hun infra daadwerkelijk door volledig gescheiden teams laten uitvoeren. Dus er is een aansturing vanuit amerika. Dat er uiteindelijk een europees burger op het knopje klikt maakt dan niet zoveel meer uit. Ben geen jurist, die kunnen wellicht hier meer licht op schijnen.

[david-v]

Houden we alleen nog het probleem dat we die cloud niet moeten willen bouwen op buitenlandse hardware. Want je kunt prima op firmware niveau al data verzamelen en doorsturen. Heb je geen backdoor in de software voor nodig

Dus geen cisco, hp, dell, geen Intel of amd chips, geen chips van Amerikaanse bedrijven, geen seagate. Om het compleet te maken, ook geen hardware van niet Amerikaanse leveranciers gebruiken die in China worden gemaakt, want wie weet wat de Chinezen stiekem in de firmware stoppen.

We slaan volledig door, ook wat betreft de huidige aanbod van cloud, software en hardware leveranciers. En welke keuze je ook maakt, het is nooit goed. Frankrijk kan ineens in een autoritair regime veranderen omdat de mensen op iemand stemmen die rare ideeën op nahoudt. Frankrijk uit de EU.... Daar gaan we weer.

Ik heb geen oplossing, dat besef ik ook, maar alles maar "elders" gaan halen gaat het niet meer worden. In 1800 kon dat, in 2025 is dat onmogelijk.

[Cyberpuppy]

Wat ik dus wil zeggen is dat in mijn optiek die hele paniek nergens voor nodig is.Ik zie nu eenzelfde reflex als na een geslaagde hack. Dan wordt er in blinde paniek vanalles geregeld en alle redelijkheid en gezond verstand gaan dan overboord. Dit zie ik nu ook gebeuren.

En als je er dan voor kiest om onafhankelijk te willen zijn. Ja dan ben ik wel van mening dat je er voor 100% voor moet gaan. En niet enkel richten op de software.

[Quintiemero]

AVG verbiedt dat niet. Je moet alleen aan extra waarborgen voldoen als je de data naar landen buiten de EER stuurt. Daarnaast gaat het niet alleen om opslag maar om elke vorm van verwerking buiten de EER. Daarom vind ik het altijd opvallend als leveranciers zwaaien met, wij doen aan de AVG want onze data staat in de EU. Terwijl hun support weer in India zit.

Maar ding van de AVG is, die frameworks zijn vooral papieren compliance. Ja juridisch mag het, maar of het verstandig is, is een tweede.

[Reactie gewijzigd door Quintiemero op 19 juni 2025 13:36]

[StCreed]

De backups blijven in de EU, we zijn niet achterlijk en daar zijn audits op.

[JeyJey]

Volgens mij had dat te maken met een interne overstap (naar proton?), waardoor iemands mail dus was afgesloten. Dat is later ook toegegeven.

Edit: idd onderstaande nieuwsbericht op tweakers stond me voor de geest, maar blijkbaar niet meer scherp .

[Reactie gewijzigd door JeyJey op 19 juni 2025 14:48]

[Jaapoes]

Hij is overgestapt naar Proton nadat Microsoft “een gesanctioneerde official heeft losgekoppeld van Microsoft-diensten”. Waar de verwarring over ging was het gegeven dat Microsoft niet de gehele ICC organisatie heeft afgesloten. Maar wel één persoon, Khan, dus.

[JeyJey]

Ja min of meer, al dan niet in samenspraak met het icc. Maar dat blijft vaag.

[multiplexer]

Heb je hier een bron voor? Als het is "toegegeven" dan zou dat toch ergens te vinden moeten zijn, lijkt me. Alles wat ik tot nu toe kan vinden lijkt op een tegenovergestelde tijdlijn te duiden, namelijk dat het ICC (update: specifieker: Karim Khan) is overgestapt op ProtonMail nadat Microsoft de account van Karim Khan heeft "losgekoppeld" (en vervolgens geblokkeerd) van de ICC-organisatie, om te voldoen aan de door het Trump-regime opgelegde sancties. Dit trouwens 'op verzoek van' het ICC, aldus Microsoft, waarmee geïmpliceerd wordt dat als men deze "loskoppeling" niet gedaan zou hebben, het ICC volledig op zwart zou zijn gegaan - maar ook daarover kan ik geen concreet herleidbare uitspraken in de media vinden.

Als jij bronnen hebt die ik niet kan vinden, dan hoor ik het heel graag. Want dit is nogal een heftige uitspraak die een heel ander licht werpt op een gevoelige situatie.

[Reactie gewijzigd door multiplexer op 19 juni 2025 14:23]

[multiplexer]

Ook die heb ik uiteraard gelezen... maar dat artikel ondersteunt de claim die JeyJey doet niet?

JeyJey schrijft dat de overstap naar Proton de oorzaak was van het afsluiten van de mail van Karim Khan.

Het artikel dat jij aanhaalt geeft aan dat Microsoft aangeeft nooit de mail van het ICC te hebben afgesloten (feitelijk correct), maar dat ze de email-account van specifiek Karim Khan hebben "losgekoppeld" (zoas ik in mijn reactie ook al aangaf) van de ICC-organisatie. Ze schrijven zelfs dat dit is gedaan op verzoek van het ICC. Mijn lezing hiervan is dat het alternatief zou zijn dat de hele organisatie op zwart zou zijn gegaan, en dat dit dus het minste van twee kwaden was voor het ICC.

Kun jij aangeven waar in dat artikel jij specifiek leest dat de overstap naar Proton vooraf ging aan dit probleem?

[Houtenklaas]

Ik reageerde voornamelijk op het eerste deel van jouw reactie "Heb je hier een bron voor". En die is er wel degelijk. In het tweede deel speculeer je dat ze wellicht op zwart waren gegaan als ....

En dat is speculatie. Wat ik wilde zeggen is dat ze niet zomaar op zwart zijn gezet en dat er blijkbaar sprake is geweest van overleg als ik het artikel lees:

Het contact tussen Microsoft en het Internationaal Strafhof (ICC) vanaf februari heeft geleid tot het loskoppelen van de Britse hoofdaanklager Karim Khan van Microsoft-diensten. Dat bevestigt een woordvoerder van Microsoft in reactie op vragen van iBestuur naar aanleiding van berichtgeving van persbureau Associated Press. Het Amerikaanse bedrijf benadrukt dat het zijn diensten aan de ICC-organisatie op geen moment heeft stopgezet.

We zullen wellicht nooit weten wat daar exact gebeurd is, maar "zomaar op zwart" gezet is feitelijk onjuist, dat is wel duidelijk. En dat er overleg geweest is, een way-out gevonden is met Proton. En dat het MS account stopgezet is. Ik vind het minder interessant of die laatste twee in de tijd wel of niet zijn omgedraaid. Daar hebben - ook speculatie - vast geen weken tussen gezeten. Er is communicatie geweest en er is een oplossing gevonden.


Toevoeging uit hetzelfde iBestuur artikel:

‘Sinds februari hebben we gedurende het hele proces contact gehad met het Internationaal Strafhof (ICC) en zijn we voortdurend in gesprek gebleven,’ laat Microsoft aan iBestuur weten. ‘Dit heeft uiteindelijk geleid tot het loskoppelen van een gesanctioneerde functionaris van Microsoft-diensten.’

Daar mag ik toch wel de conclusie uit trekken dat het "loskoppelen" een heel stuk na februari moet zijn geweest en dat het ICC tijd zat gehad heeft om orde op zaken te stellen.

Met de nuance die je na mijn ietwat boude uitspraak deed, snap ik je opmerking beter, excuses dan ook voor dat schot uit de heup

[Reactie gewijzigd door Houtenklaas op 19 juni 2025 15:31]

[multiplexer]

Geen probleem voor het heupschot!

ik hoopte dat ik voldoende had aangegeven dat het laatste stukje speculatie was door expliciet te maken dat het mijn lezing was, misschien had ik dat nog wat duidelijker moeten maken.


Ik vind deze zaak echt superfascinerend, dus als ik mensen dingen hoor roepen die ik nog niet voorbij heb zien komen dan wil ik graag weten hoe het precies zit. Waarschijnlijk kijken we later naar dit geval als een openingsschot in een lange reeks acties waarin de tech-dominantie ge-weaponized ingezet wordt.

[Houtenklaas]

Tja, als ik twee stappen terug doe, (berg speculatie op komst) lijkt het alsof MS het ICC vroegtijdig heeft gemeld dat dit weleens een "dingetje" kon worden en dat ze zelf enorm zaten/zitten te worstelen met wat er in de US gebeurt op dit moment. Dat ze ook zelf dingen openlijk gemeld hebben lijkt dat te bevestigen, daarmee laten ze "thuis" weten dat ze echt wel luisteren, tegelijk zou ik het als bedrijf werkelijk nooit in mijn hersens halen iets in het openbaar te melden over een klant.

Ik zie een enorme worsteling bij MS en dat snap ik ook nog wel. Hun juristen weten vast op 5 nanometer vast te leggen waar de wettelijke grenzen liggen. Alleen - ik zeg het maar voorzichtig - lijkt Trump daar aan alle kanten schijt aan te hebben en dan wordt het ineens een lastig verhaal.

Maar helemaal eens, het is adembenemend wat er gebeurt. Ook in de US lijken steeds meer mensen - voorzichtig - te gaan protesteren tegen hun president. Uiterst interessant om te volgen.

Maar dat gezegd hebbende, ik ben wel machtig benieuwd wat er ontwikkeld gaat worden en vooral de tijdlijnen ervan. We gaan het vast horen.

[Rembert]

Dat lijkt me niet het juiste streven. Beter lijkt het me redundancy te realiseren: dat we door kunnen draaien als die Amerikaanse clouddiensten om de een of andere reden even geen optie zijn, bv. door de oranje man, maar ook bv. door de nog altijd tikkende digitale tijdbom Schrems III

[Linux gebruiker]

zo snel mogelijk uit de amerikaanse cloud diensten want we zijn ze kwijt als bondgenoot, paar weken terug is het bewijs geleverd door iemand z'n mail te blokken.

Maar hopen dat de andere overheidsdiensten, gezondheidszorg en dergelijk snel aan sluiten bij deze belangrijke stap.

[TWyk]

Volgens mij was de email van de hoofdaanklager van de ICC niet geblokt maar heeft die gekozen na de afkondiging van Amerikaanse sancties jegens hem en andere ICC medewerkers om een ander email product te gebruiken.

[Danfoss]

Als je doelt op dat ICC lid, dan ben je in het nepnieuws getrapt. De beste man is zelf gewisseld van Office naar Proton en was toen zijn mail kwijt. Microsoft heeft bevestigd dat zijn toegang nooit ingetrokken is geweest.

[JakkoFourEyes]

Nee, hij is niet "zelf gewisseld". Microsoft heeft zijn account losgekoppeld. Diensten zijn niet naar de ICC gestopt, dat klopt, maar de hoofdaanklagers account is dus wel losgekoppeld, aldus MS zelf.

[Coffee]

Zoals ik de berichtgeving begrijp heeft het ICC dat zelf gedaan, niet Microsoft.

Overigens wel fijn dat het ICC (naar verluid?) nu bij Protonmail zit. Zit er zelf ook al jaren, en het ICC als klant kan Proton een mooie boost geven

[Reactie gewijzigd door Coffee op 19 juni 2025 15:58]

[Jaapoes]

Hij is overgestapt naar Proton nadat Microsoft “een gesanctioneerde official heeft losgekoppeld van Microsoft-diensten”. Waar de verwarring over ging was het gegeven dat Microsoft niet de gehele ICC organisatie heeft afgesloten. Maar wel één persoon, Khan, dus..

[JakkoFourEyes]

... Foutje

[Reactie gewijzigd door JakkoFourEyes op 19 juni 2025 13:37]

[multiplexer]

Heb je hier een bron voor? Alle publicaties hierover duiden een tegenovergestelde tijdlijn, namelijk dat het ICC is overgestapt op ProtonMail nadat Microsoft de account van Karim Khan heeft "losgekoppeld" (en vervolgens geblokkeerd) van de ICC-organisatie, om te voldoen aan de door het Trump-regime opgelegde sancties gericht tegen hem als individu.

Dit trouwens 'op verzoek van' het ICC, aldus Microsoft, waarmee geïmpliceerd wordt dat als men deze "loskoppeling" niet gedaan zou hebben, het ICC volledig op zwart zou zijn gegaan - maar ook daarover kan ik geen concreet herleidbare uitspraken in de media vinden.

Als jij bronnen hebt die ik niet kan vinden, dan hoor ik het heel graag. Want dit is nogal een heftige uitspraak die een heel ander licht werpt op een gevoelige situatie.

[Reactie gewijzigd door multiplexer op 19 juni 2025 14:09]

[multiplexer]

Uiteraard heb ik dat artikel gelezen, inclusief de bron waar je naar verwijst. Daarin staat over Proton echter precies wat ik hierboven ook noemde:

"Microsoft, for example, cancelled Khan’s email address, forcing the prosecutor to move to Proton Mail, a Swiss email provider, ICC staffers said. His bank accounts in his home country of the U.K. have been blocked."

Begrijp ik uit je ietwat scherpe reactie, inclusief een nogal kinderachtig aandoende ad-hominem aanval, dat jij hier iets anders uit haalt dan dat de move naar Proton ingegeven is als GEVOLG van de blokkade door Microsoft?

[Reactie gewijzigd door multiplexer op 19 juni 2025 14:08]

[zonglew00]

Ik heb niet specifiek op jou gedoeld, natuurlijk kan je dat opvatten.

De aanleiding van overstappen was de sancties op de icc aanklager. Als andere mensen allerlei zaken bijhalen en daar een feit van maken is lezen een moeilijk vaardigheid

[Reactie gewijzigd door zonglew00 op 19 juni 2025 16:03]

[DennusB]

Succes met nog 10 jaar wachten tot tot er iets vergelijkbaars staat.

[stimpyMGS]

Echt een verrekt goed argument man! We blijven anders gewoon lekker bij de Amerikaanse clouddiensten, want die werken nu, zijn bekend en vertrouwd.

[DennusB]

Dat zeg ik niet, we moeten wel aan de gang in de EU maar de eerste 10 jaar hebben we er zeer beperkt nut van. Zeker als er niet ergens een paar honderd miljard vandaan komt.

[Retrospect]

Klopt. Maar we moeten een keer beginnen. En die tijd is nu. Of eigenlijk al heel wat jaar geleden maar dat kunnen we helaas niet veranderen.

[DennusB]

En vergeet de rest niet, we zijn op veel meer vlakken afhankelijk van Amerika. Je laptop, je telefoon, netwerk gear, bijna alles heeft Amerikaans roots.

[Retrospect]

Helaas. Maar daar kunnen we als consumenten ook stapje voor stapje wat aan doen. Zelf heb ik ipv een HP laptop een MSI laptop gekocht bijvoorbeeld en mijn Amazon abonnement opgezegd. Als we allemaal steeds een beetje minder Amerikaans kopen en afnemen dan ontstaat er vanzelf ruimte voor (Europese) alternatieven.

Dit is een mooi initiatief; https://european-alternatives.eu/

[DennusB]

-

[Reactie gewijzigd door DennusB op 19 juni 2025 13:27]

[William_H]

Dit is een mooi initiatief; https://european-alternatives.eu/

Het is een mooi initiatief. Op software gebied.
Nu nog zoiets voor hardware.

[William_H]

Netwerk: Mikrotik, is Europees. Aruba = Italiaans.
Ik geef toe er zijn op een aantal gebieden gaten in de leveringsketens, maar we hoeven echt niet totaal afhankelijk te zijn en blijven.

[Hansie9999]

Misschien dat die mensen van het C2000 netwerk dit wel snel even kunnen opzetten

[gaskabouter]

Je wordt gemind maar het simpele feit dat medewerkers van het internationaal Strafhof gewoon sancties aan hun broek krijgen omdat een juridische uitspraak de oranje man in het Witte huis niet bevalt en ze daardoor niet bij hun salaris en hun mail kunnen zou ons veel meer zorgen moeten maken dan tot nu toe zichtbaar is.
Dit is een aantoonbare aantasting van de internationale rechtsorde die heel duidelijk maakt wat voor "bondgenoot" de VS nog is.

[locke960]

Ik zou verwachten dat de al jaren toegepaste sancties reden genoeg waren om je zorgen te maken over strategische onafhankelijkheid. Ik begrijp niet dat dit voor hele volksstammen af lijkt te hangen van wie vandaag toevallig door sancties geraakt worden. Dat is niet relevant, we weten uit de geschiedenis dat allianties altijd verschuiven en ook dat dat soms heel snel kan gaan.

[multiplexer]

Je opmerking over hele volksstammen die zich alleen druk maken op basis van wie er vandaag geraakt worden doet me denken aan de uitspraak van Martin Niemöller:

First they came for the socialists, and I did not speak out—because I was not a socialist.
Then they came for the trade unionists, and I did not speak out—because I was not a trade unionist.
Then they came for the Jews, and I did not speak out—because I was not a Jew.
Then they came for me—and there was no one left to speak for me.

—Martin Niemöller

Natuurlijk, het is een beetje een Godwinnetje, maar dit is wel hoe het begint. En het 'chilling effect' dat hier vanuit gaat is denk ik ook niet puur imaginair - als je weet dat je als organisatie door zo'n sanctie hard getroffen kan worden, dan ligt zelfcensuur al snel op de loer.

[Kees]

Ik denk dat het de spreekwoordelijke druppel is waardoor men nu echt in actie lijkt te komen. Dat de emmer al jaren volloopt (en echt niet alleen door de huidige president) is een goede reden om na te denken over van wie we afhankelijk willen zijn. En die emmer en wanneer die vol is verschilt voor iedereen.

En dat gaat imo niet alleen over sancties als deze, maar ook over opgelegde normen, waarden en wetten waar wij wel aan moeten voldoen zonder dat wij daar inspraak op hebben.

[Reactie gewijzigd door Kees op 19 juni 2025 13:19]

[gaskabouter]

De inzet van sancties op zich is een gebruikelijk politiek middel maar wordt doorgaans ingezet tegen regimes of als economische pressie.

Dit is gewoon ouderwetse machtspolitiek omdat een juridische uitspraak van een bondgenoot je niet bevalt. En dat is toch een heel andere orde.

[Stukfruit]

Omdat je tot Trumps 2e termijn een wappie was als je aangaf dat zo afhankelijk zijn van Amerikaanse tech misschien niet zo handig is.

Ik heb soortgelijks eigenlijk alleen maar van managers gehoord en niet van mensen met kennis. Ga je nu zeggen dat managers eigenlijk de wappies zijn?

[arbraxas]

Zie de -1
En echte bijna alle bedrijven draaien zo langzamerhand op Amerikaanse cloud diensten.
Ook hier op tweakers genoeg mensen die de zorgen maar onzin vonden, want bondgenoot

[gaskabouter]

Nou. "Stelling nemen" zou in dit geval gewoon de wet overtreden zijn. En hoe je het ook wendt of keert, dat mag niet.
MS heeft al vaker aangegeven in Europa zelf te willen gaan hosten om geen speelbal te worden maar wij vinden er ook een heleboel van dat Heineken nog twee jaar in Rusland is blijven zitten terwijl ze er in feite nog niet eens de wet mee overtreden.
Daarom blijft het inzetten van dit soort middelen een heel zorgvuldig proces, wat op dit moment in de VS niet goed gaat. En dat zegt misschien wel net zoveel over de VS als over de president die ze kozen

[MMaster23]

-

[Reactie gewijzigd door MMaster23 op 19 juni 2025 13:16]

[Viper1995]

Ik werk niet bij Defensie maar andere deel van de overheid, en ik vind dit een interessante ontwikkeling maar kijk er een beetje dubbel tegen. Ja ik vind het alleen maar super dat er iets binnen Nederland (Europa nog beter, waarom 28 keer hetzelfde uitvinden) alleen ik ben er erg bang voor dat dit een super dichtgetimmerd systeem gaat worden.
Nu als we iets nodig hebben omdat we in de Azure cloud zitten kunnen wij dat als DevOps team zelf beheren, heeft voor en nadelen. In ons geval heeft het in mijn optiek super veel voordelen omdat we snel kunnen reageren als er iets moet en veel controle hebben. Als we via een overheid cloud gaan ben ik bang dat het een formulieren machine gaat worden waar je eng van gaat zijn als je een extra database in je Postgres wilt. Laat staan een losse database server.

Nogmaals ik sta er niet slecht tegenover, als er een partij komt die op ongeveer dezelfde wijze een AWS of Azure Cloud achtige systematiek aanbied met dezelfde functionaliteit, flexibiliteit en uptime ben voor om over te gaan

Edit: voor wie het wlit weten we zitten wel altijd volledig in West Europe met onze spullen

[Reactie gewijzigd door Viper1995 op 19 juni 2025 12:07]

[CrazyBernie]

Er kan natuurlijk prima een europese of nederlandse cloud gemaakt worden die alle functies van Azure heeft maar onder beheer staat van een specifiek land en geen directe verbindingen met enige microsoft omgeving heeft. Dat doet Azure al voor de amerikaanse en chinese overheid.

Gewoon lekker hun hardware en software kopen maar voor de rest zit er weinig verschil in functionaliteit tussen de public en goverment cloud.

[digibaro]

Je vergeet dat er geen enkele Amerikaanse medewerker in de keten aanwezig mag zijn, want deze kan juridisch gedwongen worden tegen belang van de Europese klant in te gaan. Hoe loopt de support als Amerika besluit een bedrijf/land te boycotten? Mijn gevoel is dat soevereine cloud op basis Amerikaanse Big Tech vooral window dressing is. Tevens moeten wij misschien wel accepteren dat wij een aantal stapjes terug moeten in de tijd om ook operationeel te blijven when-the-shit-hits-the-fan.

[TWyk]

Het is niet zo dat een Amerikaan in Europa die werk voor een Europese organisatie gedwongen kan worden om iets te doen door een Amerikaanse rechter wat indruist tegen een Europese wet.
Die Amerikaan kan gewoon een berichtje terugsturen naar de rechtbank dat hij niet kan voldoen aan het gerechtelijk bevel omdat het in strijd is met de wet van het land waar hij woont.

[digibaro]

Dat is niet mijn beeld wat ik gekregen heb na lezen van en gesprekken met collega's, maar misschien heb jij een bron die mijn ongelijk kan aantonen.

[TWyk]

Misschien kun je uitleggen waarom die collega's denken dat het terugsturen van zo'n bericht niet zou werken?

[Viper1995]

In de basis volledig met je eens, en zou je ook zo verwachten dat het werkt. Alleen als ik om wat voor reden dan ook nu een extra VPS, Postgres database server of k8s cluster nodig heb ga ik naar Azure Portal en spin ik die zo op zonder dat ik ook maar met iets of iemand contact hoef te hebben.

Waar ik erg bang voor ben als het hier zelf ontwikkeld gaat worden is dat deel juist niet meer zo zal werken, als er dan iets bij komt moeten er formulieren in gevuld gaan worden die goedkeuring moeten krijgen en al van dat soort fratsen. Terwijl we nu gewoon een budget hebben waar het we binnen mogen regelen en onze infra zo inrichten als voor ons handig is.

[Stukfruit]

Waar komt die angst voor het dichttimmeren vandaan?

Het hele internet heeft z'n roots binnen overheden. Het zijn de commerciële partijen die het afsluiten omdat ze er dan meer aan kunnen verdienen.

[Viper1995]

Als ik al voor bepaalde simpele zaken zie hoe lastig dat nu voor elkaar te krijgen is voorzie ik hier gewoon een heel formulieren en goedkeuringscircus waar je eng van je niet blij van gaat worden om iets door te voeren. Het is meer de implementatie waar gekozen voor dan de techniek zelf. Heel plat gezegd als je nu een paar server racks neerzet met een beheer interface er over ben je er al.
Alleen voorzie ik gewoon dat als dit volledig binnen de overheid gedaan gaat worden er gewoon een formulieren circus bij komt wat het niet makkelijker maakt. Tenzij er een derde partij komt (zeg bijv. EU Cloud B.V.) die na aanbesteding het mag aan doen en waar we gewoon een accountje krijgen.

[Stukfruit]

Je doelt denk ik op de "digitalisering" die is doorgevoerd waarbij er van een papieren formulier naar een digitaal formulier werd gegaan?

Dat mag inderdaad niet de betreffende naam dragen omdat het weinig met digitalisering te maken heeft, maar je mag toch hopen dat ze hier wel wat verder en serieuzer naar gaan kijken dan met de minimale middelen en kennis die ze bij o.a. de kleinere instanties en onderdelen bij de overheid hebben. Juist omdat het bij Defensie zal zijn (gezien de budgetten die er ook naartoe zullen gaan).

[Viper1995]

Wat ik bedoel is dat stel ik wil nu een extra Postgres server hebben, op het huidige moment is die zo aan te vragen vanuit Azure Portal (of via terraform). Dit is allemaal een kleine moeite om te doen en kunnen we gelijk verder. Extra resources toekennen aan een bestaande dienst net zo, meer storage oid is zo gedaan. Dit allemaal zolang we maar binnen budget blijven.

Waar ik hier bang voor ben is dat we hier gaan krijgen dat we in moeten loggen op een portaal van de Rijksoverheid, dan vervolgens een heel formulier moeten gaan invullen welke totaal niet gebruikersvriendelijk is. Vervolgens moet gaan wachten op goedkeuring van een manager oid, en als dat geregeld is moet gaan wachtent tot iemand aan de hosting kant de order doorzet en de services beschikbaar zal stellen. Kortom en veel complexer en onnodig moeilijk systeem van werken wat voor ons de hele simpele werkwijze is eens veel complexer maakt.

[Stukfruit]

Als je "de cloud" zoals deze nu bestaat wil namaken dan lijkt het me dat UX en gemak er een grote rol in spelen, aangezien dat juist de voornamelijkste reden is om iets bij Microsoft, Amazon of Google af te nemen.

Met een beetje handigheid kun je dat ook allemaal zelf via Terraform, k3s en Helm, maar daar zit dat hele gemak totaal niet bij.

Dus wat ik eigenlijk probeer te zeggen: wat zou de meerwaarde zijn van een investering in iets dat niet meer zou worden dan effectief een VPS?

Daarom heb ik er wel vertrouwen in dat ze hier wel een stukje verder zullen kijken Zo niet, dan zou het enorm dom zijn. En dat was een beetje m'n punt: "de cloud" is niet de mogelijkheid om iets te kunnen draaien, het is het gemak waarmee dit kan. Overal een lang formulier voor duwen zou de hele clouddienst overbodig maken omdat het volledig tegen het achterliggende idee in gaat.

[Reactie gewijzigd door Stukfruit op 19 juni 2025 13:11]

[Standeman]

Het probleem is absoluut niet de techniek. Punt is voornamelijk dat wanneer er iets geregeld moet worden, eerst meerdere management lagen en hun moeder er een plasje overheen moet doen voordat je (hopelijk) goedkeuring krijgt. Iedereen die zich er aan er tegen aan mag bemoeien, zal dat ook doen.

En zo kan iets wat technisch gezien 10 minuten duurt (en procedureel twee dagen) zomaar een half jaar duren. En vaak zijn dingen een stuk complexer dan ze lijken en vallen zaken wel enigszins te verklaaren, maar soms ook helemaal niet.

Dit kan om een Postgres servertje gaan, maar ook over een rode nietmachine

[Reactie gewijzigd door Standeman op 19 juni 2025 13:16]

[Stukfruit]

Klopt, maar dat zeg ik toch?

Alleen die bemoeienis... ja, ik heb ervaringen met werk bij de overheid. Dus ik weet er een en ander van. Maar nogmaals: als ze dat hier gaan aanhouden dan is het idee al gefaald voordat het van de grond komt, net als Gaia.

[Standeman]

Ik denk dat het verschil is dat jij denkt dat het wel goed komt en ik (en Viper) denkt dat aan de red tape niets gaat veranderen

[Stukfruit]

Laten we "denkt" maar vervangen door "hoopt"

[Reactie gewijzigd door Stukfruit op 19 juni 2025 14:10]

[Cyberpuppy]

Het heeft ook met mindset te maken. Je kunt ook niet verwachten dat er NU een leaseauto voor je deur staat of naar een nieuw kantoor verhuisd. Oftewel je moet er aan wennen om je zaken te gaan plannen.

Zoals jij het zegt klinkt het dat er dus zaken gebeuren waar dus niemand zicht en controle over heeft (vanuit een security perspectief). Poef, opeens is er een nieuwe database. Als je dit onder controle wilt/moet houden dan is de tijd van even een server opstarten voorbij.

Niet leuk, net als MFA, maar wellicht ook niet te vermijden

[Viper1995]

Ik ga niet ontkennen dat er geen keerzijdes aanzitten, en als je denkt dat zomaar iedereen bij ons iets kan opspinnen is dat zeker niet de waarheid. Ook bij ons zitten hier eisen aan zoals security en dat soort bijkomende zaken. Ook hebben we gewoon architectuur richtlijnen + meerdere levels architecten die er iets van vinden.
Het gaat meer om principe, wij kunnen nu alles volledig intern doen en beheren. Als we verplicht naar een overheids cloud moeten overgaan (waar ik niet van denk dat het niet gaat gebeuren) ben ik er gewoon bang voor dat dit ook overheidscomplex gemaakt gaat worden.

Dat neemt niet weg dat ik zomaar iedereen bij ons in het team resources laat aanmaken of beheren zonder overleg.

[Cyberpuppy]

Ik begrijp je zorgen ook wel. Heb in het verleden wel eens voor de overheid gewerkt en even snel iets regelen was geen optie.

[fenrirs]

Wat ik bedoel is dat stel ik wil nu een extra Postgres server hebben, op het huidige moment is die zo aan te vragen vanuit Azure Portal

Ja, dit herken ik dus….. met als gevolg 97 PostgreSQL servers, elk met een enkel databeestje er in en als iemand weggaat weet niemand meer welke waar wie wat en hoe

Uiteindelijk was gewoon een grote goed gemanagede server met veel resources misschien wel effectiever en veiliger geweest.

Voor beide opties is wat te zeggen

[Viper1995]

Zeker valt voor beide wat te zeggen, en het is zeker niet zo dat wij een overmatig aantal servers hebben draaien. Sterker nog: ik denk dat het best meevalt en vaak zijn scheidingen gebaseerd op architectuur/security of dat soort aanverwante zaken.

Zoals voor altijd is voor beide iets te zeggen en zal de soep niet zo heet gegeten worden als opgediend in beide. Maar dat neemt niet weg dat ik zorgen heb

[walteij]

Bedoel je dit?
Managementsamenvatting:
De lat:
Dit is dus waar de lat ligt vanuit AWS, Azure of Digilab (die laatste is een soort van eenpittertje):
De tijd tussen start aanvragen en het draaien van een omgeving zou ergens tussen de 12 en 19 minuten moeten liggen, of in ieder geval die orde van grootte moeten hebben.
De kosten ergens rond 2K USD per jaar voor twee Kubernetes namespaces met elk 4 cores, 4GB geheugen, en een persisted volume van 100GB.
Status per maart 2025 naar aanleiding van de aanvraag binnen de rijksoverheid
En zo zijn we op 7 maart 2025, 93 dagen na ons eerste verzoek, nog steeds bezig met het beantwoorden van vragen, het aanleveren van informatie, en het wachten op goedkeuringen. En de daadwerkelijke oplevering van onze omgeving? Die staat gepland voor “april, waarschijnlijk tweede helft”. Als alles meezit.
4 meetings, 41 emails, in plaats van 20 minuten en 20 klikjes.
huidige status
Helaas onbekend.

[Pinkys Brain]

Ze hebben de machtiging om geld uit te geven om op een bestaand AWS contract nieuwe omgevingen in te richten. Het is de machtiging om geld uit te geven waarom het snel gaat.

Als ze diezelfde machtiging hebben om nieuwe contracten af te sluiten bij hosting, kan het zelfs geheel zonder cloud bijna net zo snel. Met een beetje goede wil van IT EN machtiging gaat het bij OVH cloud ook zo snel.

Doen alsof dit ook maar iets met AWS te doen heeft zijn smoesjes. Waar geen wil is, is geen weg.

[Silentek]

Zelf zit ik als IT'er in het onderwijs.
En ik zit te kijken naar de ontwikkelingen van Surf, die zijn namelijk aan het kijken naar Nextcloud.
Nextcloud is een open-source omgeving, voor het inrichten opzetten van je eigen Cloud servers.
En dit is nu ook één van de meest populaire alternatieven binnen Europa, tegenover de grote commerciele spelers.

Natuurlijk betekend dit wel dat je weer je eigen servers gaat nodig hebben.

[ZinloosGeweldig]

Dit idee dat een Nederlandse of Europese Soevereine cloud perse een soort AWS of Azure kloon moet zijn zie ik juist als belemmerend...

[GreatDictator]

Europa nog beter, waarom 28 keer hetzelfde uitvinden

Omdat je wellicht niet wilt dat Hongaarse militairen in je cloudomgeving gaan rondsnuffelen en alles wat interessant is naar Putin doorsturen

[Carnifexje]

Dit dus. Ik maak mij ook ernstige zorgen over hoe makkelijk iedereen maar roept dat we van de Amerikaanse hyperscalers af moeten.
We lopen minstens 10 jaar en miljarden achter. Laat staan dat we de kennis en ontwikkelingen jarenlang naar de VS hebben uitbesteed.

Ik ben ook echt helemaal voor een Europese Public Cloud. Maar met de regel en wetgeving op Europees niveau voorspel ik weinig goeds voor de developer ervaring en ondersteuning voor snel itereren.

Dichtgetimmerd en bureaucratisch gaat ons niet verder helpen met innovatie.

[Stukfruit]

Dichtgetimmerd en bureaucratisch gaat ons niet verder helpen met innovatie.

Maar educatie wel. Dat is waarom het zo belangrijk is om tegen het marketingverhaal van bv. "AI" in te gaan.

[oNNoZeLe]

ook ik werk bij een overheid en sluit mij bij @Carnifexje en @Viper1995 aan.

zoals veel is bijna niets onmogelijk in dit werkveld, het vergt alleen richting, STRUCTUREEL geld en handjes.
Incidenteel geld is altijd wel te vinden maar dat is voor dit soort zaken niet genoeg.

ook ik zie 342 x zaken bedacht worden, ik zie bijvoorbeeld gemeenten weer een eigen versie van de berichtenbox nabouwen ipv goede gesprekken voeren met BZK over de roadmap van de berichtenbox.
met als gevolg dat we straks miljoenen in de berichtenbox gestoken hebben maar inwoners van NL straks een legio aan berichtbox varianten heeft bij gemeenten.

als voorbeeld.. wat heeft dat met een soevereine cloud te maken? als we convergeren naar "1 type" platform dan moet je samen gaan werken en samenwerken betekend geven en nemen en niet 342x eigen koers varen. En dat lukt tot nu toe maar heeeeel moelijk.

Overigens is volgens mij de vorming van de Nationale Politie één van de recenste voorbeelden waarbij losse districten rechten ingeleverd hebben om vervolgens vanuit 1 centrale voorziening heel Nederland te voorzien van ICT diensten. Heeft iemand een idee hoe wij en de Nationale Politie hier op dit moment op terug kijken?

[Ilmar]

Het is maar wat je doel is...

Volledig namaken van hyperscalers - is absoluut moeilijk.

Onafhankelijk maken van kritische overheidsprocessen... dan kom je met een schaalbare, redundante oplossing voor e-mail / agenda / opslag / CRM / database / webserver al héél ver. En dát is echt geen rocket science voor een organisatie maatje 'overheid': redelijk volume, maar geen 'hyper' schaal.

Een Rijk of EU IT organisatie zo'n 'Cloud' laten draaien waar kleinere overheden dan capaciteit op kunnen inkopen hoeft echt geen 10 jaar ontwikkeling te kosten, en dekt een heel groot deel van het risico af.

[skaars]

Waarom een Frans bedrijf, hebben we deze kennis niet in Nederland? Heel souverein is het dus niet.

[Darth_Roel]

Kennis wel, vraag is denk ik ook: hoe groot moet het datacenter worden en is daar voldoende energie voor in NL? Dan is uitwijken naar Frankrijk (EU) nog niet zo'n verkeerde gedachte.

Het lijkt me sowieso wat efficiënter om op Europese schaal te gaan denken op het gebied van soevereiniteit ipv dit allemaal land voor land te gaan organiseren.

[kodak]

Dat een buitenlands bedrijf betrokken is wil niet zeggen dat de gegevens dus maar in het buitenland komen te staan. Daarbij heeft defensie niet zomaar ruim een jaar geleden nieuwe eigen datacenters in gebruik genomen.

[gielie]

Helemaal omdat er in NL voorlopig niks gebouwd gaat worden en in Frankrijk doen ze niet aan stikstofregels.

[Caayn]

Ook daar hebben ze problemen. Alleen is daar niet het gehele land gegijzeld door boeren. De stikstof problemen in Frankrijk zijn veel lokaler en spelen lang niet overal daarom lijkt het al snel alsof het enkel in Nederland speelt.

[Retrospect]

Door boeren? Je bedoeld door ondoordachte regelgeving van politici die onrealistische normen in wetten hebben gegoten.

[oltk]

Komop zeg. Je weet ook dat de uitstoot en het landgebruik van boeren zo exorbitant is dat er geen normale planten in de omgeving van een boerenbedrijf willen groeien, de veenbodem met centimeters per jaar daalt en de kwaliteit van het oppervlaktewater zo slecht is dat ze als chemisch afval moet worden beschouwd (al was het maar om de pesticiden)?

En daar paal en perk aan willen stellen is ineens "ondoordachte regels"? Je gelooft het zelf

ps: ik werk als onderzoeker in dit onderzoeksdomein, en ik heb mijn bericht licht ongenuanceerd opgeschreven om enige nuance niet de boodschap te laten verstoren

[Retrospect]

Kom op zeg, je weet ook wel dat door deze absurde activistische wetgeving een paar ganzepoepjes per voetbalveld genoeg zijn om over de norm te gaan. Het is gewoon lachwekkend absurd en incompetent in Den Haag.

Als onderzoeker zou je je moeten schamen dat niet te erkennen. Kijk naar onze buurlanden en hun normen.

[Reactie gewijzigd door Retrospect op 20 juni 2025 21:09]

[oltk]

offtopic. maar het feit dat jij milieuvervuiling activistisch noemt zegt genoeg. Je zit in een kamp. Als onderzoeker kijk je naar feiten en kosten en baten. En dan kijk je inderdaad ook naar onze buurlanden die, zoals je weet, ook hun problemen hebben maar behalve België groot genoeg zijn om de problemen te middelen. Er zijn genoeg verlaten en half-lege streken.

Nederland heeft gewoon een grote dichtheid van mensen en tegelijk diverse vormen van intensieve agricultuur. Je kan dat activistisch noemen, maar je krijgt dat echt niet allemaal bij elkaar gefrut binnen een klein land.

[Retrospect]

En jij bent onderzoeker? Lol. Dan zou je toch moeten weten dat menselijk leven anno 21e eeuw per definitie vervuiling is. En ja een onrealistische norm is activistisch. ‘intensieve agricultuur’ hou toch op, de EU bevolking heeft genoeg te eten nodig van goede kwaliteit tegen een schappelijke prijs. Andere keuzes maken kan hoor, begin dan maar met bevolkingsreductie van zo’n 25%.

[oltk]

Ik houd niet zo van deze discussie. Het is echt een ultiem zwaktebod als je verder geen inhoudelijke argumenten meer hebt. Herhaling van wat je leiders je vertellen en persoonlijke aanvallen. Ik stop deze discussie verder. Succes in je bubbel.

[Reactie gewijzigd door oltk op 20 juni 2025 21:58]

[Retrospect]

Dat je daar niet zo van houdt snap ik. Maar je wil dus serieus ontkennen dat de huidige stikstof ondergrens van 0,005 mol activistische symboolpolitiek is wat ons nu zwaar opbreekt. Doei dan.

[Miglow]

Bedoel je de wekenlange snelwegblokkeringen door boeren als ze staken voor het een of ander? Dat is nogal gijzelen toch? Hierbij geef ik geen oordeel over het al dan niet terecht blokkeren of "Die Fransen doen tenminste echt wat ipv met hun trekker naar een grasveld in Den Haag rijden"

[ikheetjeff]

Is het niet zo dat Defensie meer speelruimte heeft en daardoor minder aan stikstofregels hoeft te houden, omdat het ten behoeve van de veiligheid is?

[spokje]

Staan straks toch alleen nog wat varens vanwege de stikstof

[AceAceAce]

Thales heeft grote vestigingen in Hengelo en Huizen

[MC Taz Man]

Plus dat in Hengelo de radarsystemen ontwikkeld/(deels?) gebouwd worden. Daar zit een hoop IT kennis

[Narev]

Thales doet veel meer dan alleen maar radar systemen. Ze zijn ook heel groot in cybersecurity. Hoewel ik de details van de plannen niet ken vermoed ik dat KPN vooral infra zal gaan leveren en Thales de kennis voor cybersecurity.

[Jorah_Newstone]

Ik snap de reflex van 'waarom niet volledig Nederlands', maar samenwerking met Frankrijk en specifiek Thales, dit is zeker niet onlogisch. Frankrijk is een NAVO-partner met wie Nederland al decennialang nauw samenwerkt op defensiegebied. Denk aan gezamenlijke fregatten of radarontwikkeling. Thales heeft bovendien veel ervaring met beveiligde netwerken en clouddiensten, ook binnen militaire context.

Volledige technologische soevereiniteit is tegenwoordig bijna een illusie. Het gaat erom met wie je die afhankelijkheden aangaat. In dit geval is Frankrijk, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de VS of China, een Europese bondgenoot met vergelijkbare waarden en wetgeving. Je kunt beter zeggen: we kiezen bewust voor een betrouwbare Europese partner, in plaats van een anonieme hyperscaler uit Silicon Valley.

[MikeyMan]

Het is m.i. naief om te denken dat we dit als NL wel ff gaan regelen. Je moet dit Europees doen.

[Seal64]

Sowieso zou je defensie vanuit Europa moeten regelen. Het is volslagen krankzinnig om te denken dat wij als klein pokkenlandje een defensie kunnen optuigen die onze buren buiten zou kunnen houden - ja, België kunnen we misschien wel hebben, maar als Duitsland het op zijn heupen krijgt zijn we natuurlijk nergens.

Als je dat echter centraal aanpakt kun je niet alleen veel beter samenwerken, maar ook gelijk zorgen dat je al je systemen op elkaar afstemt én je kunt nog besparen ook omdat je groter kunt inkopen.

Maar ja, we zijn met zijn allen als de dood dat Brussel teveel invloed krijgt.

[Narev]

Daarbij is Thales Nederland wel echt een aparte entiteit. Speciaal voor samenwerking met de Nederlandse overheid wordt bepaalde data ook echt alleen in Nederland opgeslagen en verwerkt zonder dat Frankrijk daar bij kan.

[Tristan]

Souverein in de context van de EU, gok ik.

[Carlos0_0]

Jij denk dat onze defensie terreinen van Landmacht/Luchtmacht/ Marine worden beveiligd door Nederlandse bedrijven ?.
Of in ieder geval die volledig Nederlands zijn, en geen hoofdkantoor in het buitenland hebben(Het zij in of buiten de EU).

[Reactie gewijzigd door Carlos0_0 op 19 juni 2025 12:29]

[W32.il0veyou]

Beter om het te zien als een EU soevereine cloud. Als iedere EU lidstaat z’n eigen cloud infra gaat optuigen zou ik dat oliedom vinden.

[skaars]

Zit ook zeker wat in!

[ScharlakenRood]

Thales heeft de Google cloud software gekocht incl updates. Dus overgaan van Google cloud naar Thales cloud kan met 2 vingers in de neus.

[mjtdevries]

Waarschijnlijk een Frans bedrijf juist om gebruik te maken van de kennis in Nederland.

Thales heeft namelijk jaren geleden Hollandsch Signaal overgenomen en dat is toen Thales Nederland B.V. geworden. De Nederlandse Goalkpeeper CIWS is een wapen dat door Signaal ontwikkeld is.
Defensie heeft dus al een jarenlange band met Signaal en daardoor ook met Thales Nederland.

[CivLord]

Misschien lucht het je op om je eigen minderwaardigheidscomplex zo op Nederland te projecteren, maar het slaat natuurlijk nergens op.

In Nederland is hoogwaardige technische kennis aanwezig. Er wordt in de hele wereld vrijwel geen geavanceerde chip gemaakt op een machine die niet uit Nederland komt. Dat 'handjevol' universiteiten draait lekker mee met de wereldtop op tal van wetenschappelijke terreinen en het gemiddelde niveau van van de Nederlandse universiteiten is hoger dan dat van bv de VS. En hoewel één of twee universiteiten problemen hebben gehad met een cyberaanval is het ovedreven om te zeggen dat ze het grootste deel van de tijd plat liggen of zelfs maar te suggereren dat ze daar grotere problemen mee hebben dan universiteiten in andere landen.

[oltk]

Europa en NL heeft enorm veel kennis, maar we gaan er heel dom mee om!

Gisteren en vandaag op The Next Web conferentie in Amsterdam geleerd hoe ongelooflijk veel startups en bedrijven we hebben in NL en uiteraard Europa. En hoe hoogopgeleid onze bevolking is als je het vergelijkt met de USA. Als onze regering er tenminste niet in slaagt om dit snel teniet te doen met hun bezuinigingen.

Heel veel Amerikaanse techbedrijven zijn ontstaan door de kennis van Europese en Nederlandse engineers die naar de USA vertrokken voor veel geld dankzij het Amerikaanse investeringsklimaat. En dat is wat ons onderscheidt: de enkele hoogopgeleide Amerikanen hebben een hele grote mond en investeren bijna aggressief in alles wat enige potentie lijkt te hebben. En in Europa kijken we voorzichtig de kat uit de boom en moet alles al vooraf via 100 businesscases en KPI's rendabel blijken. Dat begint al met de voorheen Horizon2020 onderzoeksgelden (nu horizon Europe). Het kost je een half jaar om zo een ding in te vullen en alle hoepels door te springen. In de USA heb je een mooi idee en je krijgt geld. En ik heb een 2020 project binnengehaald en weet hoeveel werk dat is

[Reactie gewijzigd door oltk op 20 juni 2025 20:17]

[fenrirs]

Die liggen zelf al de grootste tijd plat door cyberaanvallen en lekken.

Wat raar dan dat ik daar afgelopen jaar helemaal niets van heb gemerkt….

[DigitalExorcist]

https://bron.fontys.nl/pi...ooral-gegevens-studenten/

https://nos.nl/artikel/25...reikbaar-door-ddos-aanval

https://nos.nl/artikel/25...hoven-vanwege-cyberaanval

https://www.maastrichtuni...eraanval-een-samenvatting

Ja geen idee waarom je dat niet gemerkt hebt, daar kan ik niks aan doen. Dat verandert de werkelijkheid echter ook niet.

[Reactie gewijzigd door DigitalExorcist op 19 juni 2025 12:58]

[fenrirs]

We hebben gewoon een goed it team

[DigitalExorcist]

Dit kostte mij letterlijk 5 seconden, ik kan je nog wel 20 linkjes sturen als je wil, maar die kan je zelf ook binnen de volgende 5 seconden wel vinden lijkt me.

[MsOnalicious]

Met de platformen uit het OpenDesk initiatief onderstut met de nodige XCP-NG, OpenStack, OpenSUSE en Ubuntu infrastructuur kom je al een eind ver.

Waar een wil is, is een paadje. Maar evident en vanzelfsprekend is zo’n omwisseling natuurlijk niet. Er zijn redenen waarom platformen historisch sterk zijn geworden en gewoontes zijn nu eenmaal moeilijk los te weken.

[Kajel]

Interessante ontwikkeling. Ik vraag me af hoe dit initiatief zich verhoudt tot de recente aankodiging van Microsoft dat ze niet alleen een Sovereign Public Cloud en Sovereign Private Cloud gaan ontwikkelen — waarbij MS medewerkers maar beperkt toegang krijgen en alle toegang auditeerbaar gelogd word — maar ook National Partner Clouds met lokale partners. Deze National Parnter Clouds worden volledig zelfstandig beheerd, zonder tussenkomst en toegang van Microsoft, maar draaien wel op het (subjectief) bewezen Azure platform van MS.
In Nederland heeft MS ook zo'n partnership met InSpark (KPN dochter).

Inzetten op National Partner Clouds voor overheidsdiensten en defensie zou een hoop ontwikkelkosten kunnen besparen zonder in te boeten op sovreiniteit. Want laten we eerlijk zijn, de aantrekkingskracht van de "cloud" is niet alleen dat het minder arbeidsintensief is qua beheer (t.o.v. je eigen datacenters), maar ook vanwege de IaaS/PaaS diensten bovenop kale server verhuur. Dat bouw je niet zo snel en goed na.

[oltk]

Het hele punt is dat je dan nog steeds afhankelijk blijft van technologie dat door Amerikaanse bedrijven wordt ontwikkeld en in "onze" datacenters wordt uitgerold onder ons beheer. Soms is eigen technologie ontwikkelen en daarmee concurrerend worden heel slim: je bent baas over je eigen technologie, je kan fit for purpose producten bouwen en je eigen bedrijfsleven kan groeien. Want vergis je niet: we hebben onze welvaart te danken aan onze bedrijven. En die worden in toenemende maten afhankelijk van technologie uit de VS

Dit initiatief is uiteraard een doozichtige poging om te voorkomen dat wij gaan concurreren

[Shuriken]

Ondanks dat Thales in principe een frans bedrijf is, heeft het ook vestiging(en) in de US. Dus is in die zin niet gevrijwaard van de Cloud-Act. Hopelijk zijn zij alleen zijdelings betrokken en niet de beheerder van de private cloud zelf.

[Cybernetica]

Maar eens even buurten bij Nextcloud .. Kijken hoe zij dat gedaan hebben.

[Inflatable]

Als je echt soeverein te werk wilt gaan dan moet je gewoon lekker "ouderwets" alleen lokaal je eigen backups maken.. Op een NAS of andere datadragers.. En het liefst natuurlijk op verschillende lokaties bewaren zodat ook brandgevaar etc is afgedekt.. Iets meer werk maar wel het meest soeverein.. Voor mij geen Microsoft Onedrive, Google Drive of Apple iCloud etc voor mijn persoonlijke data.. Wat er met mijn werk data gebeurt is voor mij persoonlijk van minder belang en laat ik aan mijn werkgever (die dus wel een buitenlandse commericele clouddienst gebruikt)..

[Hoover]

Typisch reactief handelen dit.
Europa of in dit geval Nederlandse techbedrijven hadden zelf jaren geleden in dit gat moeten springen.
Dat hebben ze niet gedaan. Dus bedrijven en overheden hebben allemaal ingezet op Azure/AWS.

En dan nu ineens, omdat er een ander politieke wind in de VS is, moet er allerlei dingen opgebouwd worden.
Technisch lig je al jaren achter op de mogelijkheden die de amerikaanse clouddiensten hebben.
Als je dezelfde functionaliteiten wil halen... veel succes.

En dan het volgende. Hier in Nederland kan Microsoft hun datacenters niet uitbreiden oa. wegens stroom capaciteit problemen.
Nieuwe highend AI producten zullen daardoor niet altijd meer in West Europe beschikbaar zijn hierdoor. Dan mag je dus in Sweden wat opbouwen.
Hoe ga je dat oplossen als je hier meer datacenters moet gaan bouwen voor de Nederlandse of Europese diensten die ze willen.

En voordat mensen roepen, waar heb je dat vandaan. Laten we zo zeggen. Heel dicht bij de bron zelf want wij lopen hier tegenaan als we in West Europe compute componenten willen bouwen.

[Reactie gewijzigd door Hoover op 19 juni 2025 14:42]

[Pinkys Brain]

Waarom investeren als je weet dat de IT afdelingen toch de makkelijkste weg kiezen en daarbij van hogerhand niet voor worden afgestraft? Deze vraag moest wel van hogerhand afgedwongen worden.

[Hoover]

Heel simpel. Hoe kun je investeren als bedrijf als er een deadlock is omtrend CO2 en stroomtekort in Nederland. Probeer maar eens een vergunning te krijgen om een datacenter te bouwen.

Wij hebben in de afgelopen jaren onze eigen lokale datacenters vrijwel leeggehaald omdat alles naar "de cloud". Staan enkel nog wat vmware clusters en enkele fysieke SQL servers. De rest is allemaal netwerkgerelateerd. We hebben nu een paar 1000 aan U aan capaciteit over wat niet gebruikt word.

Door het geneuzel in de VS komt hier de discussie ook weer opborrelen of we niet bij Microsoft weg moeten gaan.. Echter, omdat er in onze omgeving stroomcapaciteit problemen zijn ontstaan (oude buurt, veel zonenpanelen bijgekomen etc), mogen wij van de overheid ons datacenter niet zomaar meer inzetten. (Dus wij kunnen onze eigen datacenter niet benutten omdat de overheid heeft verzaakt zijn werk te doen)

Dat betekent dat we onze spullen wellicht maar elders moeten neerzetten. De vraag is dan waar... want wij zijn een hele grote organisatie welke ongelofelijk veel data verwerken. Dergelijke capaciteit is nog lastig te vinden buiten de grote amerikaanse diensten. Laat staan de technieken de we gebruiken, netwerkredundancy etc.

[Pinkys Brain]

Het gebrek aan server capaciteit was het probleem niet, de IT afdelingen kozen AWS/Azure voor het gemak niet door gebrek aan servers bij OVH/etc.

Er was software achterstand, maar gigantisch investeren zolang er bij de meeste onwil was om maar het kleinste stapje extra te zetten bij IT had het nog geen zin gehad. De wil is er niet tot er geslagen word.

[RANknowledge]

Verkapte staatssteun aan een operator waar Huawei (China) nog vol aanwezig is in hun Radio Access Netwerk