SpaceX gaat geen nieuwe Crew Dragon-capsules meer ontwikkelen

SpaceX gaat geen nieuwe Crew Dragon-capsules meer bouwen voor het vervoeren van astronauten. Het bedrijf blijft oude capsules gebruiken, maar wil in de toekomst overstappen naar de nieuwere Starship-capsules.

SpaceX heeft momenteel drie Crew Dragon-capsules. Een vierde is nog in de maak. Reuters schrijft dat het bedrijf er daarna geen nieuwe meer bij gaat maken. Die capsules zijn wel herbruikbaar. SpaceX blijft die ook opnieuw gebruiken voor nieuwe vluchten. Daarom blijft het bedrijf nieuwe onderdelen maken voor de Crew Dragon. Ook behoudt het bedrijf de productielijn voor de Crew Dragon zodat het in de toekomst alsnog nieuwe capsules kan maken, al staat dat niet langer op de planning.

Er staan nog verschillende vluchten op de planning waarmee de Crew Dragon astronauten de ruimte in moet brengen. Tot nu toe zijn er vijf missies geweest. NASA is de belangrijkste klant: het ruimteagentschap kocht al zes vluchten naar het ISS in en daar kwamen er later nog drie bij sinds Boeings Starliner-capsules vertraging op liep.

Ondanks het succes van de Crew Dragon wil SpaceX in de toekomst inzetten op de nieuwe Starship-raket. Ceo Elon Musk zei eerder dat SpaceX mikt op een eerste operationele vlucht in mei. Het zal dan naar verwachting nog een tijd duren voordat Starship de functie van de Falcon 9 en Crew Dragon kan overnemen.

Reacties (91)

Dit is puur strategische uitspraak, omdat ze hier indirect druk leggen bij de Amerikaanse regering. SpaceX kan op dit moment hun Starship niet testen, omdat de vergunningen voor lanceren vanuit hun nieuwe basis nog steeds niet rond is. Dit is meerdere keren uitgesteld, en nu door dit te roepen zal de Amerikaanse regering mogelijk sneller de vergunning geven? Omdat ze anders geen oplossing hebben voor de korte termijn, het vervoeren van mensen naar het ISS. SpaceX heeft al meerdere modellen van de Starship gebouwd en structurele aanpassingen doorgevoerd, alleen ze hebben de techniek nooit in praktijk kunnen testen. Persoonlijk vind ik het enorm gewaagd, dat je op zo manier durft te ontwikkelen. Daarnaast wil NASA eerst zeker weten dat Starship werkt, dus daar gaat nog scherpe analyse overheen. Wat vervolgens ook weer tijd kost.. de planning van Elon Musk loopt altijd anders, dan dat hij roept.

[Reactie gewijzigd door Xieoxer op 29 maart 2022 07:42]

SpaceX kan op dit moment hun Starship niet testen, omdat de vergunningen voor lanceren vanuit hun nieuwe basis nog steeds niet rond is.

Hoewel dit waar is is het niet het complete verhaal. Starship is momenteel ook gewoonweg nog niet klaar om een orbital test uit te voeren. Zo wil SpaceX Starship aandrijven met de nieuwe Raptor 2 motoren en daar zijn er nog niet genoeg van om een complete Starship te vullen. Elon Musk heeft zelf ook al aangegeven dat zelfs als de FAA groen licht zou geven er geen orbital launch zou komen voor mei.

[aanvulling] Verder denk ik dat Elon vooral de koers van SpaceX wil sturen richting Starship om op die manier meer investeringen binnen te halen. Ik vraag wanneer Starship echt klaar is om alle verwachtingen waar te maken. De Falcon 9 had ook best wat tijd nodig voordat hij correct kon landen. En nu zou zowel de booster als Starship zelf netjes moeten gaan landen binnen de zeer kleine marge van twee metalen armen (chopsticks) die hem opvangen? Dat gaat nog wel wat metaal kosten voordat het perfect werkt.

[Reactie gewijzigd door 3raser op 29 maart 2022 09:01]

Het is natuurlijk ook niet zo dat de dag nadat de FAA de vergunningen goedkeurt erna al gelanceerd wordt. Pas na de vergunning kan er pas een hele hoop in gang gezet worden in aanloop naar een lancering. Dat kan prima een maand of 2 duren.

Volgens mij hebben ze de lanceervergunning al voor 5 of 6 vluchten voor 2022.

Het enige wat ze missen is de environmental assesment voordat ze daadwerkelijk mogen lanceren.

Musk heeft al aangegeven dat ze voldoende Raptor-2 engines hebben en dat ze april nodig hebben om deze te integeren met B24/S07.

Lancering in mei is dus nog niet heel gek.

Zeker nu de launchpad leeg is en B24 binnenkort aan z'n cryo-tests etc. gaat beginnen.

Ze moeten nog een heel test campagne door voor S24 en B7, en de raptor 2 motoren zijn er ook nog niet. Bovendien kunnen ze de lanceer vergunning pas aanvragen nadat de environmental review is afgerond. Jij doelt waarschijnlijk op de FCC licentie (voor de communicatie tussen starship en de grond stations). Het scheelt dat de grond infra nu redelijk op orde is, maar ook daar ze nog niet helemaal mee klaar. Als ze überhaupt groen licht krijgen van de FAA om vanuit Boca te lanceren dan zal dat op z'n vroegst ergens in de zomer zijn, maar waarschijnlijk tegen het einde van het jaar. Anders is het wachten op de bouw van een nieuwe lanceer toren en productie faciliteiten op de cape in Florida, waar ze al wel mee gestart zijn.

Begrijp me niet verkeerd, dit is nog steeds lichtsnelheid voor de ontwikkeling van een SHLV maar ik zou m'n verwachtingen iets bijstellen.

B7* (en naar alle waarschijnlijkheid met Ship 24)

Je kan er van uit gaan dat de eerste paar lanceringen niet vlekkeloos zullen verlopen en dat de Raptor 2 motoren verloren zullen gaan. De vraag is dus hoe snel ze die kunnen produceren.

Hoewel dit waar is is het niet het complete verhaal. Starship is momenteel ook gewoonweg nog niet klaar om een orbital test uit te voeren.

Ik heb de indruk dat er zonder die FAA perikelen al reeds een of meer orbital tests geweest zouden zijn. Met de bestaade hardware.

Zo wil SpaceX Starship aandrijven met de nieuwe Raptor 2 motoren en daar zijn er nog niet genoeg van om een complete Starship te vullen

Het feit dat hij, onder de huidige omstandigheden, besloten heeft om geen Raptor 1 motoren meer te gebruiken, betekent niet dat hij ze onder andere omstandigheden niet gebruikt zou hebben.

Verder denk ik dat Elon vooral de koers van SpaceX wil sturen richting Starship

Dat heeft ie al jaren geleden eens gezegd... Ontwikkeling van Falcon zou gestopt worden, en de meeste energie zou in Starship gestopt gaan worden. En dat is ook gebeurd. De huidige versie van Falcon is al jaren oud, en ik heb sindsdien ook geen berichten meer gezien over een 'verbeterde versie' of zo.

Dit is uiteindelijk een alternatief plan, omdat de vergunningen zo lang blijven hangen.

Denk je nu echt dat SpaceX booster 4 en Starship 20 volledig heeft klaargestoomd, om die uiteindelijk toch maar te scrappen?

SpaceX wilt leren door middel van trial en error.
Enige manier dat ze nu aanpassingen kunnen doen, is omdat ze problemen vinden in het productieproces. Maar dan weten ze nog steeds 0,0 wat effecten zijn bij het daadwerkelijk gebruik.

Denk je nu echt dat SpaceX booster 4 en Starship 20 volledig heeft klaargestoomd, om die uiteindelijk toch maar te scrappen?

Dat zou heel goed kunnen. SpaceX werkt namelijk niet alleen aan een werkende booster en Starship maar ook aan een productielijn die steeds verder verbeterd wordt. Er zijn al eerder Starships gemaakt die later zonder noemenswaardige tests weer gescrapped zijn. Het feit dat SpaceX gewoon door gaat met bouwen zonder dat er lanceringen plaats vinden zegt al genoeg. Die boosters worden echt niet allemaal gebouwd om ook daadwerkelijk te gaan vliegen.

Omdat ze anders geen oplossing hebben voor de korte termijn, het vervoeren van mensen naar het ISS

Die hebben ze toch wel? Ik lees toch dat ze drie capsules hebben met een vierde in de maak.

Maar voor de rest is het zeker mogelijk wat je zegt. Het is al genoeg bewezen dat de combo Musk/Twitter aardig wat te weeg kan brengen.

Aan de andere kant is het ook wel gewoon logisch. Als je (bijna) een "opvolger" klaar heb, ga je toch geen "oude voorraad" aanleggen?

Ja, ze hebben wel een klein aantal Crew Dragons, en die zijn ook herbruikbaar, maar niet oneindig. Met deze 4 capsules kan SpaceX naar verwachting alle vluchten uitvoeren die NASA tot nu toe heeft besteld.

Overigens denk ik ook niet dat SpaceX dit nu aankondigt in verband met de vergunning. Het heeft waarschijnlijk meer te maken met capaciteit en financiën. SpaceX harkt veel geld binnen, maar de ontwikkeling van Starship kost ook enorm veel geld, en ook StarLink is nog wel een tijdje verliesgevend voordat ze daar winst op gaan maken. De middelen (geld, mensen) die nu gebruikt worden voor Crew Dragon kunnen in plaats daarvan aan Starship werken.

Verder is het niet zo dat Starship "bijna klaar" is. Verre van zelfs. De eerste echte testvlucht moet nog komen (dat is die vlucht in Mei, en die is zeker niet "operationeel"), en het huidige ontwerp kan niet eens satellieten lanceren, laat staan mensen vervoeren. Er moeten echt nog een aantal ontwerp-iteraties overheen voordat dat zelfs maar mogelijk is.

Dat en de Amerikanen hebben geen andere opties. Boeing vliegt nog steeds niet en de Russen… tja dat kunnen ze nu ook niet meer verkopen intern.

Dan blijft Space X over, en die weten wel hoe ze dit moeten aanpakken. Gouden kans om Idd wat regeltjes te versoepelen met betrekking to starship en mogelijk de prijs van crew dragon wat op te schroeven door te stoppen met de productie (misschien koopt nasa nu wel nog snel wat extra slots).

Het ziet er naar uit dat de combi van Booster 24 en Ship 7 toch echt een satelliet lanceer-mogelijkheid heeft.

Ze hebben onlangs de nosecone van Ship7 met een payload-door en een payload-rack in elkaar gezet.

Het is een flink risico maar het heeft er alle schijn van dat ze, zodra de FAA environmental license er is, toch direct een operationele lancering gaan proberen.

Gaan ze nog een tesla de ruimte inschieten? Ik kan mij niet voorstellen dat er een commerciele partij is die (zelfs gratis) met een pre-alfa versie van een lanceervoertuig mee wil (er is geen bewezen orbit capabiliteit met die booster/orbiter).

Ze hebben met StarLink een interne klant voor een orbital launch. De Falcon Heavy launch was een interplanetaire demo.

Ah, ja dat was ik even vergeten, alsnog een redelijk operationeel risico ook voor een interne klant.

Ah, ja dat was ik even vergeten, alsnog een redelijk operationeel risico ook voor een interne klant.

Als ze er bijv. tien satellieten in stoppen, kost dat wellicht enkele miljoenen extra, maar hebben ze mogelijk wel de gigantische positieve publiciteit van een succesvolle lancering met nuttige lading met een commerciëel doel. En het toont aan hoeveel vertrouwen ze er zelf in hebben.

uhh, nee?

Tesla in space was een demo + marketing stunt om te bewijzen dat Falcon heavy een valide ontwerp was.

SpaceX heeft een Starlink-constellation van ~40k satellieten in de ruimte te brengen.
Voor deze lancering is de klant van SpaceX...SpaceX.

Omdat ze zoveel de reuimte in moeten brengen kunnen ze met elke lancering weer verder itereren in de ontwikkeling tegen minimale (financiele) risico's.

Tegen de tijd dat het systeem helemaal uitgetest is kunnen ze ook meteen aan potentiele klanten laten zien dat ze X lanceringen gedraaid hebben en de kinderziektes eruit gewerkt hebben.

een valide ontwerp was.

Wat dus met sharship ook nog bewezen moet worden, vandaar de vraag.

SpaceX...SpaceX

Blijft het operationele risico hetzelfde voor dat onderdeel van het bedrijf, maar goed er zijn dan wel andere voordelen. En ja, ik was vbergeten dat starlink bestond.

Dat is echt alleen maar een uitprobeersel. B7/S24 gaan de testvlucht volgens de planning allebei geen zachte landing maken, maar een splashdown in zee.

Voor in totaal 9 crew missies waarvan 5 al zijn uitgevoerd heb je zeker niet 4 capsules nodig. Toch maken ze een vierde en sluiten ze de productiestraat niet.

Waar zit de druk hem precies in?

De druk zit er in dat Starship verre van af is. Er zijn nog vele tests nodig om het een operationeel man-rated lanceerraket/ ruimteschip te maken. De onvermijdelijke tegenslagen in dat proces zouden met een beetje pech voor veel meer vertraging kunnen zorgen dan nu verwacht.

SpaceX wil zeker weten dat voor toekomstige contracten voldoende capaciteit is, zelfs wanneer ze dat met Crew Dragon capsules moeten doen die ze nu overbodig willen verklaren. Wanneer ze eenmaal "nee" moeten verkopen omdat ze geen Crew Dragons meer hebben en Sharship nog niet operationeel is, geven ze Boeing (en wellicht andere concurrenten) te veel kans om als enige ervaring op te doen en goodwill te kweken, waardoor ze het moeilijker zullen krijgen om Spaceship te verkopen wanneer die eenmaal operationeel is.

dat is het idd; nu Rusland geen vriendjes meer is heeft de VS geen andere manieren meer om astronauten van / naar de ISS te brengen. Musk / SpaceX pushen Starship, ik denk dat het (op schaal) goedkoper of winstgevender is om Starship vaak in te zetten. Musk heeft al aangegeven dat zijn doel is om meerdere Starships per dag te lanceren.

Dit is puur strategische uitspraak, omdat ze hier indirect druk leggen bij de Amerikaanse regering

Ik denk dat dat wel meevalt. Ik denk ook niet dat de amerikaanse regering zich op die manier onder druk laat zetten. En afgezien daarvan: als regering zijnde, zou ik zeggen dat SpaceX prima in staat is om wél nog een paar extra crew-dragon capsules te bouwen. Musk heeft zelfs gezegd dat ze de produktielijn niet opdoeken. Dat zwakt de eventuele druk wat mij betreft af tot amper voelbaar...

Mwa, met 4 capsules kunnen ze voorlopig alle vluchten die nodig zijn afhandelen en dan hebben ze nu met die 4 zelfs nog overcapaciteit. Ook geven ze aan dat de productielijn in principe gewoon open blijft, dus indien nodig kunnen ze zo weer een extra capsule in elkaar zetten. Waarschijnlijk dat dat kan omdat ze een hoop hergebruiken voor de Starship.
Maar het is wel duidelijk dat er iemand bij de FAA de boel zit op te houden, origineel zou dat onderzoek al 21 december 2021 afgerond hebben moeten zijn. Denk dat Musk weer tegen zo'n ambtenaartje zijn/haar verkeerde been heeft getrapt.

> Ceo Elon Musk zei eerder dat SpaceX mikt op een eerste operationele vlucht in mei.

Correctie: In Mei vindt (misschien) een eerste testvlucht plaats van de combinatie Booster/Ship. Dit is bij lange na nog geen operationele vlucht.

[Reactie gewijzigd door jeroen94704 op 29 maart 2022 08:36]

De vergunning van de FAA is weer een maand vertraagd, het is dus niet alleen maar vertraging in de productie bij Spacex. Boeing en starliner, die zijn pas vertraagd

Het zou mij niet verbazen als Starliner helemaal nooit in gebruik genomen wordt.

Maar ik reageerde meer op de term "operationeel", niet op de planning

[Reactie gewijzigd door jeroen94704 op 29 maart 2022 08:37]

Tja, 2x het budget van Spacex voor hetzelfde doel. De testflight van starliner staat vooralsnog gepland voor mei (zou al in augustus 2021 plaatsvinden). Het zou een enorme verspilling zijn als het nooit in gebruik genomen kan worden. Maar gezien de resultaten denk ik dat NASA toch wel zijn geld "anders" gaat inzetten de komende jaren.

edit: na je edit, ja, dat operationele is wel een ander verhaal. Ik begrijp daar ook iets anders onder dan een test vlucht.

[Reactie gewijzigd door david-v op 29 maart 2022 09:32]

Ah, de welbekende sunk-cost fallacy.

Dat iets al eeen heleboel geld gekost heeft, is misschien wel de minste reden om er mee door te gaan.

Die kan je ook omdraaien. Is ook een of andere term voor. Geld blijven pompen in een project "omdat er al zoveel geld in zit".

Die term is dus 'sunk-cost fallacy', zoals @Kraay89 zei, waarop @david-v precies volgens deze fallacy reageert. Ik weet dus ook niet of hij sarcastisch is of serieus, maar als jij er dan weer serieus op in gaat heb je de reactie van Kraay dus ook niet helemaal gelezen denk ik
Deze drie reacties bij elkaar zijn eigenlijk best grappig op een cringy manier ofzo hahaha

Je hebt gelijk, zit niet op te letten!

Jeetje, de eerste keer in bijna 10 jaar op Tweakers dat ik iemand niet in een rigide zelfverdedigingsmodus zie schieten bij een dergelijke constatering. Chapeau!

mja, meer dan 4 miljard "afschrijven" doet toch best veel pijn, ook al is het niet de belangrijkste reden, het telt vast wel een beetje mee

Ik dien niet dat dit een voorbeeld is van de sunk-cost fallacy.

Boeing heeft een capsule die (als het goed is) al bijna klaar is. Als ze er Nasa-astronauten mee gaan vervoeren krijgen ze miljoenen per vlucht. Als ze starliner niet afbouwen kunnen ze zich niet aan het contract houden dat ze met Nasa hebben, wat ongetwijfeld veel geld gaat kosten. Daarnaast hebben ze ook al raketten gereserveerd waar de capsules mee moeten vliegen.

Naast dat stoppen met Starliner economisch niet logisch is, is het ook heel slecht voor hun reputatie. Als Boeing geen capsules kan maken, wat zijn ze dan nog waard als ruimtevaartorganisatie?

Ik denk niet dat je in zo'n ruime(re) afweging nog spreekt van een sunk-cost fallacy. Je noemt namelijk een aantal uitstekende argumenten om wél door te gaan.

Het is, zoals alle investeringen, een kosten-baten analyse waarbij je er voor moet waken dat enkel en alleen het reeds geinvesteerde bedrag op zich geen reden wordt voor verdere investering. De ROI moet in zicht en vooral realistisch blijven, zo vermijd je een sunk-cost fallacy. Die is namelijk (denk ik?) alleen achteraf, na falen, vast te stellen.

Die is namelijk (denk ik?) alleen achteraf, na falen, vast te stellen.

Ik zou zeggen van niet. Als op een gegeven moment in de discussies als belangrijke reden om door te gaan aangevoerd wordt dat er al zoveel in geïnvesteerd is, dan weet je dat je in de val van de 'sunk cost fallacy' dreigt te trappen. Hoog tijd dan om er verse ogen naar te laten kijken, en een niet-emotionele kosten-baten analyse te laten doen.

Ik denk niet dat je in zo'n ruime(re) afweging nog spreekt van een sunk-cost fallacy. Je noemt namelijk een aantal uitstekende argumenten om wél door te gaan.

Het is, zoals alle investeringen, een kosten-baten analyse waarbij je er voor moet waken dat enkel en alleen het reeds geinvesteerde bedrag op zich geen reden wordt voor verdere investering. De ROI moet in zicht en vooral realistisch blijven, zo vermijd je een sunk-cost fallacy. Die is namelijk (denk ik?) alleen achteraf, na falen, vast te stellen.

Nee het gaat er juist om het reeds geïnvesteerde bedrag helemaal geen rol speelt in de kosten-batenanalyse om al dan niet door te gaan. Hoeveel het ook is, dat is reeds uitgegeven. Het geld is weg en doet er niet meer toe.

Het gaat dus puur om de additionele kosten om tot een gereed product te komen vs. de verwachte inkomsten.

De enige manier waarop de reeds gemaakte kosten hierop van invloed zijn is dat het waarschijnlijk de additionele kosten lager maakt dan helemaal opnieuw beginnen met een nieuw ontwerp. Tenzij er een fundamentele tekortkoming in het ontwerp is, of er nieuwe omstandigheden zijn zoals een veranderende markt.

Het is niet NASA die er over beslist, maar de politiek. En aangezien de senatoren van de betrokken staten veel te verliezen hebben bij het stoppen van de starliner zal het project gewoon nog doorgaan.

Daarna heb je nog een ander probleem:

ULA heeft geen vrije atlas meer na die testvlucht en moeten over gaan op hun nieuwe booster vulcan
maar die is nog niet gemaakt voornamelijk om dat de motoren van blue origin (be-4) nu al 4 jaar vertraging aan het opbouwen is en met grote problemen kampt en het is maar de vraag of die ooit gaat vliegen.

over de verdeling van het budget moet je denk ik eerder naar de politieke kant kijken dan hoe nasa het budget eigenlijk zou willen en moeten inzetten

Starliner gaat 100% in gebruik.. tenminste, voor 3 vluchten. De Amerikaanse regering wil minimaal 2 aanbieders hebben voor dit soort vluchten en NASA heeft al vooruit betaald voor een aantal vluchten. Daar ze die "gratis" af kunnen nemen zie ik geen enkele reden waarom ze dat niet zouden doen.

Of beide partijen verder gaan daarna is weer een ander verhaal. Veel zal ook afhangen van Vulcan en de benodigde motoren voor die raket.

tenminste, voor 3 vluchten

Het contract is voor 6 vluchten, zover ik weet. Ik neem aan dat NASA daar niet zomaar onderuit kan ?

Er zijn een aantal provisies. Een aantal hebben te maken met Vulcan (de nieuwe raket die nog nooit gevlogen heeft maar wel "meteen" mensen zou gaan vervoeren..), de prijs per stoel mag aangepast worden na een aantal vluchten (maar dan mag NASA "nee" zeggen) etc.

Er is genoeg beweegruimte om na een aantal vluchten de stekker eruit te trekken. Veel zal afhangen van de bereidwilligheid van beide partijen om ook verder te gaan.

nasa zelf wil ook 2 partijen om er voor te zorgen dat er geen problemen zijn om mensen in de ruimte te krijgen zoals na challenger

nasa zelf wil ook 2 partijen om er voor te zorgen dat er geen problemen zijn om mensen in de ruimte te krijgen zoals na challenger

Falcon 9 + crew dragon en Starship zijn feitelijk ook twee onafhankelijke lanceerplatformen... Is natuurlijk wel dezelfde organisatie, maar als een van de twee eruit ligt door een technisch probleem, dan heeft dat geen invloed op de ander. En het risico van een organisatorisch probleem bij SpaceX (of een ander bedrijf), waardoor zowel Crew Dragon als Starship niet beschikbaar zijn, lijkt me aanzienlijk veel kleiner dan een technisch probleem.

toen starliner en dragon gekozen werden werd er net wat gepraat over ITS, starship was nog geen ding en nu zit je natuurlijk met contracten

Ik denk dat ze sowieso liever twee heel verschillende partijen hebben. Maar twee verschillende vaartuigen van één partij is altijd nog beter dan één enkel vaartuig. En natuurlijk, zodra Starship operationeel is, en een redelijk aantal vluchten gehad heeft, ook met mensen, zal SpaceX behoorlijk sterke motivatie (lees: geld) willen hebben om Falcon 9 operationeel te houden.

Ja, maar ze hoeven Falcon 9 dan niet meer operationeel te houden omdat ze meerdere Starships hebben. Kan wel zijn dat ze misschien Falcon 9 nog aanhouden voor de hele el cheapo vrachtvluchten ofzo.

Ja, maar ze hoeven Falcon 9 dan niet meer operationeel te houden omdat ze meerdere Starships hebben. Kan wel zijn dat ze misschien Falcon 9 nog aanhouden voor de hele el cheapo vrachtvluchten ofzo.

Falcon zal niet 'el cheapo' zijn vergeleken met Startship. Ik denk dat ze Starship vluchten naar LEO vanaf 10 of 20 miljoen zullen kunnen aanbieden (maar misschien dat ze ze toch hoger prijzen, zeg 50M, uit concurrentieoverwegingen). Een Falcon 9 lancering kost minstens 50-60 miljoen. Probleem is namelijk dat de 2e trap van de F9 niet herbruikbaar is, terwijl ze voor een her-lancering van Starship grofweg enkel een paar miljoen dollar aan brandstof hoeven tanken...

Dus: zodra Starship operationeel is, en z'n betrouwbaarheid bewezen heeft, dan zullen ze of F9 helemaal schrappen, of waarschijnlijk in ieder geval de prijs flink verhogen

Maar het is juist de bedoeling om Falcon 9 + Crew Dragon zo snel mogelijk uit te faseren wanneer Spaceship operationeel is.
Daarnaast is één aanbieder van twee verschillende lanceerplatformen nog steeds een risico. Wanneer bij één van de platformen een serieus probleem aan het licht komt i.v.m. kwaliteitscontrole of andere organisatorische zaken, dan moet ook de andere doorgelicht worden om zeker te zijn dat die problemen daar niet ook spelen.

Waarom niet? Technisch lijkt het net zo'n succes als de Falcon te kunnen worden, het waren maar een paar crashes voordat die zo mooi landde (zonder te ontploffen). De enige vertraging zit m in de vergunningen, dat gewoon een kwestie van geduld?

Vraag me wel af hoe lang de huidige capsules mee kunnen, want voordat Starship goedgekeurd wordt voor mensen zullen er toch wel eerst tientallen succesvolle vluchten uitgevoerd moeten worden.

Starliner is iets anders als starship

Haha oeps, my bad... Tijd voor meer koffie

Er zijn ook geen operationele raketten meer die geschikt zijn voor starliner (atlas V is einde productie, en alle gebouwde raketten zijn al gereserveerd), in theorie zou deze met vulcan kunnen vliegen maar die is nog niet human rated. Dus ben heel benieuwd hoe ze dit gaan oplossen.

Is Starliner lanceren met een Falcon 9 draagraket technisch mogelijk?
Zo ja dan hebben de Amerikanen in ieder geval twee typen ruimtecapsules in gebruik (redundancy & marktwerking) en heeft Boeing een toch nog een deel van de kluif (politiek).

Is Starliner lanceren met een Falcon 9 draagraket technisch mogelijk?
Zo ja dan hebben de Amerikanen in ieder geval twee typen ruimtecapsules in gebruik (redundancy & marktwerking) en heeft Boeing een toch nog een deel van de kluif (politiek).

Maar dan is de Falcon 9 nog steeds een single-point-of-failure. Zeer onwenselijk zou ik zeggen...

Totdat Starship er ook is. Dan krijgen we Falcon 9 + Starliner versus Starship :-)

Maar dan is de Falcon 9 nog steeds een single-point-of-failure. Zeer onwenselijk zou ik zeggen...

Dat is zo, maar als de SLS draagraket te kostbaar is of nog niet gecertificeerd is voor bemande ruimtevaart, dan is het hebben van twee verschillende ruimtecapsules op één draagraket nog altijd beter dan alleen het Dragon/Falcon 9-systeem.
NASA en de politiek zien natuurlijk erg graag Starliner/SLS als redundante optie (Commercial Crew Program).

De Falcon 9 draagraket heeft zich ondertussen wel bewezen als zijnde betrouwbaar, het risico op falen is vrij laag.

NASA en de politiek zien natuurlijk erg graag Starliner/SLS als redundante optie (Commercial Crew Program).

Ik kan in die pagina over CCP geen enkele vermelding van SLS vinden...
Starliner is gemaakt voor Atlas V, Delta IV, Falcon 9, en Vulcan Centaur

De Falcon 9 draagraket heeft zich ondertussen wel bewezen als zijnde betrouwbaar, het risico op falen is vrij laag

Klopt natuurlijk. Maar als een een falen is, dan liggen potentiëel alle vluchten voor misschien wel een jaar, of langer, stil. Totdat de fout onderzocht is, de oorzaak vastgesteld, en opgelost...

Ik kan in die pagina over CCP geen enkele vermelding van SLS vinden...
Starliner is gemaakt voor Atlas V, Delta IV, Falcon 9, en Vulcan Centaur

Oeps, my bad. Ik haal Starliner en Orion door elkaar.

Dus ben heel benieuwd hoe ze dit gaan oplossen

Misschien dat de BE-4 motoren eindelijk eens geleverd gaan worden.

En anders neemt Boeing gewoon een Falcon 9 :-) Ik denk dat Elon Musk dat nog zou doen ook !

er is nog 1 atlas gereserveerd voor OFT-2 toch?

en voor vulcan vermoed ik dat ze alsnog naar de ar-1 motoren mogen gaan (of raptor)

De planning is nog steeds BE4 voor zover ik weet, het laatste prototype komt goed uit de tests dus het lijkt erop dat de eerdere problemen zijn opgelost.

Ik zou het knap vinden als ze alle problemen opgelost hebben

Er zullen altijd problemen zijn, maar het grootste probleem was dat de motoren snel stuk gingen en de performance er niet was. Dit gaat nu goed, de volgende uitdaging is om de motoren productie klaar te maken.

Om een analogie te maken met de raptor, SpaceX zit in dezelfde fase, namelijk de transitie van prototype naar productie. Zowel Blue Origin als SpaceX zijn in hetzelfde jaar (2012) begonnen met de ontwikkeling van de volgende generatie raketmotoren.

Of misschien dan Falcon Heavy..

FH is zwaar overkill voor starliner.

De productielijn zal wel blijven gebruikt worden voor de Cargo Dragons.

Ik dacht ergens gelezen te hebben dat Starship niet naar het ISS zou gaan wegens de grootte van de raket, maar zoals het nu lijkt zal het ISS toch binnen een paar jaar decommissioned worden en zal de volgende basis wel op de maan komen.

Het zou mij niet verbazen als een volgend ruimtestation gewoon een aantal aan elkaar gekoppelde Starship vaartuigen gaat zijn. Zeker de variant die mensen naar Mars moet brengen zal lifesupportsystemen hebben die geschikt zijn voor langere periodes in de ruimte.

Een ruimtestation blijft praktisch voor langer durende experimenteren zonder zwaartekracht, of met de lage kosten waar Starship naar streeft; productie van materialen die alleen zonder zwaartekracht mogelijk zijn.

Het zou mij niet verbazen als een volgend ruimtestation gewoon een aantal aan elkaar gekoppelde Starship vaartuigen gaat zijn. Zeker de variant die mensen naar Mars moet brengen zal lifesupportsystemen hebben die geschikt zijn voor langere periodes in de ruimte.

Het hele concept van modulair opschalen, samenstellen (en hergebruiken) is natuurlijk ook de kracht van SpaceX, om zo deze activiteiten 'betaalbaar' te houden.

Bijkomend voordeel voor de Amerikanen is, dat ze in eens ook zonder substantiële buitenlandse (lees: Russische) samenwerking zouden kunnen, iets wat met het huidige ISS al tot mogelijke complicaties (lees: potentiële bedreiging) heeft geleid.

Dat schreef ik ook niet hierboven voordat ik je opmerking las. 2 Starships is qua inhoud al veel groter dan het ISS en ook vele malen goedkoper, en kan zich dan ook nog verplaatsten.

Het is bijna andersom, want Starship bijna is groter dan heel het ISS
https://www.reddit.com/r/...starship_docked_with_iss/

Daar dacht ik laatst aan, IPV een nieuw ISS gewoon 2 of 3 Starships aan elkaar met dikke zonnepanelen er bij: groter en veel goedkoper dan de 150(?) Miljard die het ISS kostte?

Leuk. Dan heb je een paar lege cilinders met stroom.
Je heb een structuur nodig om die Starships stevig met elkaar te verbinden en je hebt alle apparatuur nodig om astronauten voor langere tijd een leefbare omgeving te bieden en je hebt apparatuur/ infrastructuur nodig om experimenten uit te voeren, binnen en buiten. Omdat je veel al in de Starships zelf kan lanceren scheelt het je misschien een paar miljard aan lanceerkosten, maar voor de rest zal het prijskaartje aardig richting dat voor ISS gaan.

Mooi plaatje, goed voor het perspectief, thanks; als ik dat zo zie denk ik dat, zeker als Starship een success wordt en zo vaak kan lanceren als de Falcon 9, het mogelijk is dat ze de ISS uit elkaar halen en in delen terugbrengen, ipv dat ze hem laten opbranden. Leuk voor in een museum.

Het volgende ruimtestation wordt een commercieel ruimtestation, een maanbasis is nog heeel ver weg. Dit commerciële ruimtestation heeft ook gewoon vrachtschepen nodig voor de logistiek.

Krijgt NASA en dus SpaceX het nu niet drukker, omdat er geen Russische lanceringen meer mogen worden ingekocht?

Niet alleen NASA en SpaceX, ik verwacht dat de druk op Blue Origin (New Glenn en de BE-4 engines voor ULA), ULA (Vulcan, pending BE-4 engines) en Boeing (Starliner) hierdoor omhoog gaat. Het leek er eerst op dat Starliner exit was maar met het wegvallen van Soyuz als optie moeten ze toch wel doorzetten met Starliner denk ik (of anders met Orion al is die puur voor Artemis ontwikkeld).

Drukker is iets anders als druk? De druk op deze partijen komt volgens mij niet door meer potentiële vluchten/klanten, maar door de constante vertragingen en budget overschrijdingen?

Dat is zeker ook het geval, maar de huidige geo-politieke situatie draagt daar ook aan bij.
En hogere druk op een bedrijf betekend meestal ook dat ze het drukker krijgen omdat deadlines harder worden of vervroegd worden, etc.

Vergeet niet dat sierra nevada toch door is gegaan met de ontwikkeling van de dreamchaser. Ik zak er helemaal niet gek van op kijken als dat ding eerder inzetbaar is dan de starliner.

Daar komt wel bij dat starliner en dreamchaser afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van onder andere ula raketten.

Ook heeft musk gisteren getweet dat ze ipv 50 dit jaar 60 lancering gaan doen met falcon/falcon heavy. De geruchten gaan dat van deze extra 10 vluchten een deel oneweb zijn en mogelijk ook gallileo missies welke met een soyuz waren gepland. Dit is een 20% verhoging in een markt die over het algemeen alles behalve flexibel is.

Ik zou het hilarisch vinden als DreamChaser (zonder NASA funding) eerder vliegt dan Starliner

Maar het punt dat die afhankelijk zijn van ULA raketten is een behoorlijk groot struikelblok. Er zijn namelijk geen Atlas V raketten meer beschikbaar (alle vluchten zijn al volgeboekt), dus Vulcan moet rap beschikbaar komen om dat te kunnen doen, en daarmee ook de BE-4 motoren van BO.

Dat SpaceX die galileo en oneweb launches gekregen heeft is eignelijk niet meer dan logisch gezien het huidige aanbod voor spaceflight wat niet affected is door sancties. Falcon9 is wat betreft mogelijkheden prima in staat om Soyuz (en ook veel Proton) launches te vervangen. Gezien de huidige turn-around time tussen F9 launches lijkt het erop dat SpaceX ook de meest flexibele aanbieder kan zijn hierin.

Nasa kan er voor kiezen om geboekte raketten voor andere missies in te zetten dus dat geeft iets van ruimte.

Gallileo is nog niet officieel bevestigd maar ook daar is weinig keus als je kijkt naar de ontwikkeling van Ariane 6.

Russische lanceringen waren al van de kaart gehaald. Alleen was het de bedoeling dat er ondertussen 2 Amerikaanse oplossingen waren. Echter door de enorme vertraging bij Boeing ligt het nu bij spacex

NASA niet, die doen nu aan stoeltjes wisselen met gesloten beurs tussen Crew Dragon & Sojoez. De commerciële satellietboeren die lanceringen inkopen (OneWeb e.a.) kloppen nu waarschijnlijk aan bij SpaceX en vermoedelijk ook India, China en Arianespace. Ik vermoed dat SpaceX het snelste hun diensten kunnen leveren vanwege hergebruik van de Falcon 9 draagraketten (alhoewel de 2e trap nog gewoon geproduceerd moet worden.

Afhankelijk van wie je gelooft kan een crew dragon 5 of 10 missies vliegen. Met deze vloot en de huidige vluchten zijn er nog 15 tot 35 vluchten mogelijk.

Zelfs met maar 15 kunnen ze voorlopig nog even vooruit. Met 2 CCP vluchten per jaar en een incidentele commerciële vlucht zitten ze nog een 4 jaar safe.

Ik moet eerst nog zien dat NASA Starship man-rated verklaart.
Gezien het bijzondere lancerings- en landingsprofiel is dat nog lang geen uitgemaakte zaak.

Daar denk NASA zelf waarschijnlijk anders over, anders zouden ze geen 3 miljard uitgeven aan een contract met SpaceX om technologie te ontwikkelen voor een maanlanding met Starship. NASA is, ondanks alle kritiek, nog steeds een technisch zeer, zeer capabele organisatie, ze werken zeer nauw samen met SpaceX en hebben inzicht in alle aspecten van de ontwikkeling van Starship.

Nieuwe capsules zijn ook niet nodig want het ISS is gewoon historie over een paar jaar.

Beter is om Starship te ontwikkelen voor een landing op de maan en later op Mars.

Hoe zit het eigenlijk met de ESA en hun Arianne raketten?
Worden die nog steeds gebruikt?