YouTube is begonnen met de uitrol van een grafiekoverlay onderaan de videospeler waardoor gebruikers in een oogopslag kunnen nagaan wat het meest bekeken segment uit een video is. Dat schrijft TechCrunch. De functie was voorheen enkel bestemd voor Premium-abonnees.

De grafiek is doorzichtig en bevindt zich net boven de tijdlijn van een video. Hoe hoger die grafiek op een bepaald punt reikt, hoe meer kijkers dat punt van de video hebben bekeken. Als een gebruiker het meest (her)bekeken segment van een video bereikt, wordt dat aangegeven onder de thumbnail. De hoeveelheid kijkers op een bepaald tijdstip van een video kan volgens TechCrunch informatie geven over de populariteit of de informatiewaarde van dat segment in de video. Het is niet duidelijk of de functie meteen wereldwijd wordt uitgerold. Volgens TechCrunch komt de overlay naar alle gebruikers van YouTube en voor alle platforms.

De top van Apple heeft een mixedrealityheadset gedemonstreerd aan de raad van het bestuur van het bedrijf. Dat claimt Bloomberg. Volgens bronnen die Bloomberg sprak bevindt de ontwikkeling van de bril zich in een laat stadium en is een aankondiging voor de nabije toekomst.

De journalisten van Bloomberg spraken naar eigen zeggen met bronnen die dicht bij de ontwikkeling van de headset staan, maar ook anoniem wensen te blijven. Zij menen dat de mixedrealityheadset die Apple wil aankondigen, zich in een laat stadium van de ontwikkeling bevindt.

Ze verwijzen daarvoor naar de vermeende demonstratie die door de top van Apple werd gegeven aan de raad van bestuur tijdens een recente vergadering, maar ook naar het werk dat Apple de afgelopen weken heeft gestoken in realityOS, het besturingssysteem van de headset. Er zijn al aanwijzingen gevonden naar RealityOS sinds 2017, maar ook begin dit jaar is er op Twitter gewag van het besturingssysteem gemaakt.

Volgens Bloomberg is Apple in de weer geweest om ar-versies van enkele van zijn iPhone-apps te maken, maar heeft het bedrijf ook nieuwe apps ontwikkeld om content te streamen en virtuele vergaderingen te houden.

Begin dit jaar schreef Bloomberg dat Apple de aankondiging van de mixedrealityheadset nog even moest uitstellen wegens problemen bij de ontwikkeling. Bloomberg opperde dat Apple toen mikte op eind 2022, ofwel begin 2023 voor de aankondiging.

Twitter gaat de verspreiding van desinformatie proberen te verhinderen tijdens crisissen. Het socialemediabedrijf wil dat doen door inhoud van tweets te laten factchecken door bronnen waarna misleidend bevonden informatie niet meer aanbevolen wordt en een banner krijgt.

Twitter stelt dat het hiervoor de hulp zal inschakelen van meerdere betrouwbare, publiek toegankelijke bronnen. Het bedrijf verwijst naar humanitaire organisaties, open-source onderzoekers, journalisten en monitoringsgroepen, maar deelt niet mee welke dat precies zijn.

Zodra Twitter bewijs heeft dat bepaalde informatie op zijn platform misleidend is, zal het bedrijf die informatie niet meer aanbevelen aan andere gebruikers. Dit op zowel de tijdslijnen, in de zoekresultaten, als op de Explore-pagina. Populaire tweets of tweets van drukbezochte Twitter-accounts, zoals staatsgerelateerde accounts, geverifieerde accounts en overheidaccounts, krijgen bovendien een waarschuwingsbanner mee als ze claims maken die volgens de bronnen van Twitter misleidend zijn. Die banner kan weggeklikt worden als een gebruiker de tweet alsnog wil lezen. De tweet kan bijgevolg ook niet meer geliked, gedeeld of geretweet worden.

Twitter verduidelijkt in de blogpost ook welke situaties ze als crisissituaties beschouwen. "Volgens ons is een crisis een situatie waarin er een wijdverspreid gevaar is ontstaan tegenover mensenlevens, de fysieke integriteit van personen, gezondheid van mensen en de basisvoorzieningen van het leven", klinkt het. Deze definitie wordt volgens het bedrijf ook gehanteerd door de Verenigde Naties.

God of War: Ragnarök zal meer dan 60 toegankelijkheidsopties bevatten voor mensen met een beperking die de aankomende game willen spelen. Dat maakte ontwikkelaar Santa Monica Studios bekend. Er werden geen nieuwe details gedeeld over de game die in 2022 verschijnt.

Gebruikers met een beperking krijgen volgens de ontwikkelaars in Ragnarök de mogelijkheid om de grootte van de ondertitels en de captions zelf in te stellen. Die ondertitels en captions krijgen meer ruimte op het beeldscherm en het wordt ook mogelijk om ze extra groot weer te geven. De ondertitels en captions kunnen bovendien ook kleuren krijgen en zullen op meer plaatsen in de game voorkomen zodat een gebruiker met een beperking niets mist van het geluid in de spelwereld in God of War: Ragnarök.

De gebruikersinterface van het spel is ook aangepast aan de noden van gamers met een beperking. Het wordt mogelijk om de grootte van het lettertype afdoende op te schalen zodat de menu-items beter leesbaar zijn. De in-game-icoontjes zullen ook kunnen opgeschaald worden. De controller-mapping werd eveneens onder handen genomen. Een gebruiker zal kunnen kiezen tussen meerdere custom presets, of zal een eigen controller lay-out kunnen maken. Knoppen kunnen een andere functie toegewezen krijgen, maar er kan ook gekozen worden om een reeks aan in-game-handelingen toe te wijzen aan knoppen.

Er wordt ook gedacht aan mensen met visuele beperking. Zo wordt het mogelijk om een nieuwe hoge contrast-modus in te schakelen waardoor bepaalde in-game-elementen een bepaalde kleur krijgen die contrasteert tegenover de achtergrond. Die achtergrond kan minder kleur verzadigd gemaakt worden om de voorgrond beter zichtbaar te maken.

God of War Ragnarök is de opvolger van God of War uit 2018, die al enkele toegankelijkheidsopties bevat. Deze worden ook geïntegreerd in Ragnarök. Ragnarök werd in 2020 voor het eerst aangekondigd tijdens een Playstation 5-showcase van Sony. In de zomer van 2021 stelde PlayStation-topman Herman Hulst dat Ragnarök in 2022 zou verschijnen. In september 2021 verscheen de eerste trailer. God of War Ragnarök komt uit voor de PlayStation 4 en PlayStation 5.

De nex-genupgrade van The Witcher 3 komt in het vierde kwartaal van 2022 uit. Dat stelt CD Projekt Red. De update moest eerst vorig jaar uitkomen, werd dan uitgesteld naar het tweede kwartaal van 2022 waarna een nieuw uitstel volgde. Een exacte datum werd niet meegedeeld.

CD Projekt Red doet de aankondiging op Twitter naar aanleiding van de zevende verjaardag van The Witcher 3: Wild Hunt, dat op 19 mei 2015 uitkwam. Er worden geen details over de ontwikkeling meegedeeld, maar uit statements van de maand april blijkt dat het interne ontwikkelingsteam van CD Projekt Red in de weer was met de next-genupgrade. Het project werd toen opnieuw uitgesteld om na te gaan hoeveel werk er nog op de plank lag. De ontwikkelaar deelde toen ook geen nieuwe releasedatum mee.

De next-genupgrade van The Witcher 3 voegt raytracing en andere visuele upgrades toe aan het spel. Het spel verscheen oorspronkelijk op de PlayStation 4 en Xbox One en werd goed onthaald. Tweakers reviewde de game en gaf The Witcher 3 een hoge score mee. CD Projekt Red werkt niet enkel aan de next-genupgrade van The Witcher 3. De Poolse gameontwikkelaar werkt ook aan een geheel nieuw spel in de The Witcher-franchise. Hiervoor zal CD Projekt Red de Unreal Engine 5 gebruiken. Voor deze game is nog geen releasedatum bekendgemaakt.

Fractal Design komt met twee nieuwe Meshify-behuizingen. De Meshify 2 Lite krijgt een simpeler interieur en biedt daarom minder plek voor hdd's en ssd's. Fractal komt ook met rgb-versies van de Meshify 2 en Meshify 2 Lite.

De Fractal Design Meshify 2 Lite heeft een vergelijkbaar ontwerp als de gewone Meshify. Het interieur van de huidige Meshify 2 heeft volgens Fractal Design echter een 'dual-layout', waarmee gebruikers verschillende opties hebben voor radiator- en hdd-configuraties. De Lite-versie heeft dat niet. De Meshify 2 Lite wordt geleverd met twee 3,5"-trays en twee 2,5"-montageplekken en biedt daarmee ruimte voor maximaal vier opslagdisks. Optioneel kan de Lite twee extra 2,5"-drives huisvesten. De gewone Meshify 2 wordt geleverd met zes 3,5"-brackets maar biedt in totaal ruimte voor veertien van dergelijke drives. Daarbovenop ondersteunt die case ook maximaal vier extra 2,5"-ssd's.

De behuizing ondersteunt verder E-ATX-moederborden. De kast biedt ook ruimte voor een 360mm-radiator in de voorkant of bovenkant of een 280mm-radiator op de bodem. De Fractal Design 2 Lite wordt geleverd met drie 140mm-fans aan de voorkant, een 140mm-fan aan de achterkant en een bracket voor het monteren van een reservoir.

De fabrikant zegt dat de Meshify 2 Lite per direct uitkomt maar meldt geen adviesprijs in zijn persbericht. Volgens het Duitse Computerbase gaat de gewone Meshify 2 Lite 128 euro kosten. Diezelfde website noemt een adviesprijs van 150 euro voor de rgb-versie.

Daarnaast introduceert Fractal Design een rgb-variant van de huidige Meshify 2. Die is identiek aan de Meshify 2 uit 2020, maar wordt geleverd met rgb-fans en een geïntegreerde rgb-controller. Die case gaat volgens Computerbase 180 euro kosten.

Nvidia en Epic Games hebben een cloudversie van Fortnite met touchcontrols officieel uitgebracht via GeForce NOW. Hiermee kunnen iOS-gebruikers deze game kosteloos naar hun smartphone streamen. Het spel is ook beschikbaar voor Android.

De cloudversie van Fortnite met touchcontrols werd sinds januari al getest op GeForce NOW, maar tijdens die periode was er sprake van een wachtlijst en kon niet iedereen het spel spelen. De game is vanaf nu beschikbaar voor alle GeForce NOW-gebruikers. Volgens Nvidia hebben 500.000 mensen de bètaversie van Fortnite de afgelopen maanden getest op een smartphone.

Deze versie van Fortnite is vooral van belang voor iOS-gebruikers. Fortnite was sinds 2020 niet meer beschikbaar op dat platform, nadat de game door Apple uit de App Store werd gehaald omdat Epic het betaalsysteem van Apple ontweek. Het spel kan nu weer op iOS-toestellen gespeeld worden via de gamestreamingdienst van Nvidia. Fortnite is eerder om dezelfde reden ook uit de Google Play Store verwijderd. Voor dat platform is echter nog wel een apk beschikbaar, waarmee gebruikers de game alsnog kunnen installeren.

GeForce NOW werkt op iOS via de Safari-webbrowser. Voor Android is een GeForce NOW-app beschikbaar. Het spel werkt op alle GeForce NOW-abonnementen, inclusief de gratis variant. Gebruikers met een RTX 3080-abonnement kunnen het spel ook op 120Hz spelen op bepaalde smartphones. De pc-versie van Fortnite is overigens al langer beschikbaar op GeForce NOW en het spel verscheen onlangs ook gratis op het Xbox Cloud Gaming-platform van Microsoft.

De Nederlandse premier Mark Rutte wil metadata over zijn sms-verkeer niet openbaren. Dat zegt hij in debat met de Tweede Kamer. Hij gaf geen reden voor het niet openbaren van bijvoorbeeld het aantal berichten dat hij heeft verstuurd of ontvangen.

Het standpunt van Rutte in het debat wijkt af van dat van woensdag, toen hij juist zei 'absoluut voorstander' te zijn van het publiceren van data die providers over hem hebben. Toen GroenLinks-Kamerlid Jesse Klaver vroeg om die metadata over het aantal gestuurde en ontvangen berichten te publiceren, reageerde Rutte afwijzend. "Dat ga ik niet doen." Een reden daarvoor wilde hij ondanks herhaalde verzoeken niet geven. Aan het einde van het debat beloofde hij terug te komen op het verzoek in een brief aan de Tweede Kamer.

De Kamer diende daarop een motie in die Rutte oproept om beschikbare metadata over zijn sms-verkeer op te vragen. Volgens onafhankelijk Kamerlid Pieter Omtzigt, PVV-leider Geert Wilders en Klaver moet de premier die gegevens verstrekken vanwege artikel 68 van de Grondwet, dat voorschrijft dat kabinetsleden alle gevraagde gegevens moeten verstrekken als dat niet in strijd is met het staatsbelang.

Rutte sprak in het debat ook over zijn telefoongebruik. Hij noemde zijn nieuwe smartphone 'onhandig' en 'lelijk'. Het overstappen van de oude Nokia 301 was nodig, omdat die stukging tijdens een vakantie in de Amerikaanse stad New York twee weken geleden. "Dat was dus voordat ik wist dat de Volkskrant met een artikel over dit onderwerp zou komen", zei hij tijdens het debat. Hij claimde afgelopen dinsdag van het komende artikel te weten, toen de krant om wederhoor vroeg.

Jarenlang gebruikte de premier de Nokia 301 voor bellen en sms'en, terwijl hij daarnaast een smartphone had met een geheim mailadres voor ambtenaren van Algemene Zaken en om nieuws te lezen. Nu is hij over op een niet nader genoemde smartphone voor bellen en sms'en. "Had ik maar eerder de overstap gemaakt op een smartphone", zei Rutte, terugkijkend op zijn tijd met de telefoon. "Waarom ben ik zo lang met dat apparaatje doorgegaan? Niet omdat ik dacht dat het mij populair zou maken. Niemand stemt op de VVD omdat ik een oude Nokia gebruik, dat geloof ik niet. Ik deed het, omdat ik het prettig vind, omdat ik met sms snel uit de voeten kan."

Tweakers publiceerde donderdag een uitgebreid verhaal over de claims van Rutte over zijn sms'jes. Daaruit bleek onder meer dat het niet zo is dat de telefoon traag wordt doordat er veel sms'jes op staan. Ook is het onwaarschijnlijk dat de opslag vol raakte van de sms'jes en dat het verwijderen van de berichten nodig is om de opslag niet vol te laten raken.

De Chinese smartphonemaker OnePlus heeft de Nord Buds gepresenteerd, zijn goedkoopste draadloze oordopjes tot nu toe. De oordopjes hebben geen actieve ruisonderdrukking, maar zijn wel bestand tegen spatwater.

De oordopjes hebben 12,4mm-drivers, zegt OnePlus. Dat zijn iets grotere drivers dan de OnePlus Buds Z hebben, de goedkoopste oordopjes van het merk tot nu toe. De fabrikant heeft vier microfoons in de oordopjes gedaan voor het wegfilteren van achtergrondgeluid bij het gebruik van de microfoons.

De 41mAh-accu's in de oordopjes houden het volgens de fabrikant 7 uur vol, terwijl de 480mAh-accu in het doosje zorgt voor een totale accuduur van 30 uur. De oordopjes hebben bovendien vijf pogo-pins om snel op te laden met 0,75A bij 5V, waardoor gebruikers na 10 minuten 5 uur kunnen luisteren. De spatwaterdichtheid geldt alleen voor de oordopjes zelf en die hebben een ip55-rating.

Op OnePlus-telefoons hebben de oordopjes een lowlatencymodus, die de vertraging van audio beperkt tot 94ms. Op andere telefoons kan dat niet. OnePlus brengt de Nord Buds volgende week uit en vraagt 49 euro voor de oordopjes. De Buds Z2 kostten bij release 99 euro, terwijl de Buds Pro een adviesprijs hadden van 149 euro.

OnePlus heeft twee nieuwe telefoons gepresenteerd. De Nord CE 2 Lite heeft ten opzichte van de eerdere Nord CE-modellen een lagere prijs, een grotere accu en een scherm met een hogere verversingssnelheid, laat de fabrikant weten.

OnePlus heeft, vermoedelijk om de kosten te drukken, het oledscherm ingewisseld voor een lcd. Dat heeft een diagonaal van 6,59", fors groter dan de 6,43"-schermen van de overige Nord CE-modellen. De verversingssnelheid van de lcd is met 120Hz wel hoger dan die van de modellen met oledscherm, die tot 90Hz komen.

De soc is een Qualcomm Snapdragon 695, een van de goedkopere socs met een 5G-modem. Aan het camerasysteem is ten opzichte van de iets duurdere modellen niets gewijzigd, terwijl de accu met 5000mAh iets meer capaciteit heeft dan de 4500mAh van de voorgaande CE-modellen. Het toestel heeft een 3,5mm-jack. De telefoon is ook iets dikker met 8,5mm. De CE 2 Lite komt over een week uit en gaat 299 euro kosten. De CE 2 kwam uit uit voor 359 euro; de CE kostte vorig jaar bij release 329 euro.

Ook kwam OnePlus met de Nord 2T. Daarmee is het voor het eerst dat er een T-model van OnePlus verschijnt in het jaar na het origineel. De 3T, 5T, 6T en 7T verschenen in hetzelfde jaar als de 3, 5, 6 en 7. Het concept lijkt wel op dat van T-telefoons, met een nauwelijks gewijzigd ontwerp en een upgrade van de soc.

Ook kan de Nord 2T sneller laden; de laadsnelheid gaat van 65 naar 80W, een wijziging waarvan in de praktijk vermoedelijk weinig te merken zal zijn. De 3,5mm-jack, die ook op de Nord 2 niet te vinden was, keert niet terug op deze telefoon. De prijs is ongewijzigd. De versie met 8GB geheugen en 128GB opslag gaat 399 euro kosten, de variant met 12GB geheugen en 256GB opslag moet 499 euro opbrengen. De release is volgende week.

HP introduceert nieuwe laptops in zijn Envy- en Spectre-series. Het bedrijf komt onder meer met een Envy 16-model dat kan worden uitgerust met een Nvidia GeForce RTX 3060 of Intel Arc-gpu. Dat model komt in juli beschikbaar vanaf 1800 euro.

HP levert de Spectre x360-convertible met twee schermformaten. Het grootste, 16"-model wordt uitgerust met een Intel Core i5-1260P- of Core i7-12700H-processor. Dat model maakt standaard gebruik van de geïntegreerde Iris Xe-gpu, maar kan optioneel geleverd worden met een Intel Arc A370M, die in maart werd aangekondigd. Die videokaart krijgt acht 'Xe'-cores en beschikt over 4GB GDDR6-geheugen.

HP levert de Spectre x360 16"-laptop met maximaal 32GB geheugen en 2TB opslag, schrijft ook Engadget. De laptop kan voorzien worden van een 16:10-lcd met een resolutie van 3072x1920 pixels of een oledpaneel met een resolutie van 3840x2400 pixels. Beide varianten kunnen functioneren als touchscreen. De Spectre X360 16" krijgt een vingerafdrukscanner en een IR-camera voor Windows Hello. De accucapaciteit bedraagt 83Wh en de laptop wordt voorzien van twee Thunderbolt 4-poorten van het type USB-C, een USB-A-aansluiting, een HDMI 2.1-poort, een 3,5mm-jack en een microSD-kaartlezer.

De 13,5"-variant wordt niet geleverd met een losse gpu, maar krijgt wel een Alder Lake-processor. De laptop kan uitgerust worden met een Core i7-1255U of Core i5-1235U. De 13,5"-variant is volgens HP ook gecertificeerd onder het Intel Evo-platform. De laptop krijgt een 3:2-scherm. Er komen twee lcd-varianten, die beide een resolutie van 1920x1280 pixels krijgen, maar verschillen op het gebied van maximale helderheid. Er komt ook een oledmodel met een schermresolutie van 3000x2000 pixels. HP levert ook de Spectre x360 13,5" met maximaal 32GB geheugen, 2TB opslag en een IR-camera voor Windows Hello. De accucapaciteit bedraagt 66Wh.

HP levert de Spectre x360 16"-convertible vanaf juni. Dat model krijgt een adviesprijs vanaf 1700 euro. De 13,5"-variant komt ook in juni uit en krijgt een adviesprijs vanaf 1400 euro.

De Spectre x360 16"

HP Envy 16 met RTX 3060 of Arc-gpu, Envy x360 met AMD- of Intel-processor

Daarnaast komt HP met nieuwe Envy-modellen. De Envy 16 kan ook uitgerust worden met maximaal een Core i9-12900H-cpu en krijgt optioneel een GeForce RTX 3060 of Intel Arc A370M-videokaart en tot 32GB DDR5-geheugen. Die laptop krijgt een 16:10-lcd met een resolutie van 2560x1600 pixels of een oledscherm met 3840x2400 pixels. De Envy 16 krijgt verder ook een 83Wh-accu, twee Thunderbolt 4-poorten, twee USB-A-aansluitingen, een HDMI 2.1-poort en een microSD-kaartlezer. HP brengt deze laptop in juli uit vanaf 1800 euro.

Verder komt het bedrijf met twee Envy x360-convertibles. Het 15,6"-model zal geleverd worden met een Intel Alder Lake- of AMD Ryzen 5000-processor. Die twee varianten worden allebei geleverd met maximaal 16GB geheugen en krijgen een startprijs van 1100 euro. De accucapaciteit van beide modellen bedraagt 66,5Wh. Een 13,5"-variant komt ook beschikbaar. Die laptop wordt onderdeel van het Intel Evo-platform en krijgt volgens HP een accuduur tot 20,5 uur. Dat model krijgt een iets hogere adviesprijs, vanaf 1150 euro.

HP Envy 16

Belgische banken werken aan een methode om de naam en het rekeningnummer bij overboekingen te controleren, om factuurfraude tegen te gaan. De bankenfederatie kondigt de maatregel aan na een wetsvoorstel van N-VA-Kamerlid Michael Freilich.

Bankenfederatie Febelfin kondigt de IBAN-naamcontrole aan om fraude met facturen tegen te gaan. De federatie hoopt hiermee fraude met overboekingen terug te dringen. De organisatie waarschuwt wel dat dit niet zal helpen tegen andere vormen van fraude, zoals phishing, en dat ondernemers en consumenten waakzaam moeten blijven.

Bij factuurfraude wordt een factuur onderschept en wordt het rekeningnummer aangepast. Hierdoor wordt het bedrag vervolgens naar een rekening van oplichters overgemaakt. Dit is te voorkomen door bij overboekingen te controleren of de ingevulde naam overeenkomt met de rekeninghouder. Het is nog niet bekend vanaf wanneer de Belgische banken de naamcontrole kunnen gaan uitvoeren.

Tegenover Het Nieuwsblad zegt een woordvoerder van de bankenfederatie dat invoering nog in 'de beginfase zit'. Daarnaast zal het systeem in de eerste fase alleen Belgische IBAN's controleren en nog geen buitenlandse rekeningnummers. Om ook de buitenlandse nummers te controleren, wacht de federatie de beslissing van de Europese Commissie af.

De federatie volgt met de maatregel de bankensector in andere landen. Het Verenigd Koninkrijk voerde eerder al een vergelijkbare maatregel in en ook in Nederland voeren een aantal banken sinds een paar jaar deze check uit.

EA en DICE verwijderen op donderdag de Breakthrough-modus met 128 spelers uit Battlefield 2042, omdat deze volgens de bedrijven te chaotisch is. De spelmodus blijft wel speelbaar met 64 spelers en Conquest blijft ook beschikbaar met 128 spelers.

De Breakthrough-variant met 128 spelers wordt in update 4.1 verwijderd, schrijft DICE. Die patch verschijnt op donderdag 19 mei. De studio schrijft tot die beslissing te zijn gekomen tijdens het herzien van de spelmodi in All-Out Warfare. "Bij Breakthrough met 128 spelers hebben we het gevoel dat de verhoogde intensiteit en chaos van de gevechten de waarde en impact van een individuele speler en squad verminderen." Het bedrijf schrijft daarbij dat spellen met 128 spelers beter passen bij Conquest, onder andere omdat die modus grotere speelvelden heeft.

Volgens DICE hebben spelers in Breakthrough met 64 spelers meer kans om 'samen te werken en de vijand te flankeren'. Daarbij moet het verlaagde aantal spelers op het speelveld de chaos verminderen. Het moet gebruikers ook helpen 'de frontlinies gemakkelijker vast te houden en meer ruimte te vinden om hun individuele rollen te vervullen'.

De speelvelden Hourglass, Breakaway en Renewal blijven na update 4.1 beschikbaar als kleinere versies voor 64 spelers. Discarded, Manifest, Orbital en Kaleidoscope behouden de grotere varianten die oorspronkelijk voor 128 deelnemers bedoeld waren, ook nu het spelersaantal wordt teruggedrongen. Vermoedelijk doet de ontwikkelaar dat om de spelers beter over de map te spreiden.

Update 4.1 brengt ook verschillende bugfixes en aanpassingen aan de spelbalans met zich mee. Zo wordt de schade van de SG-36 Sentry Gun van specialist Boris teruggebracht en kan Angel niet langer armor plates aan andere spelers geven via zijn supply bag. Standaardwapens moeten ook beter te bedienen zijn met een verbeterde basisrecoil. De volledige patchnotes staan op de website van EA.

De fabrikant van de modulaire Framework-laptop heeft nieuwe moederborden met Intels Alder Lake-processors aangekondigd. Daarnaast komt er een nieuwe uitbreidingsmodule met een 2,5Gbit/s-ethernetaansluiting en heeft de fabrikant de behuizing van het scherm verstevigd.

Framework brengt drie verschillende nieuwe moederborden uit. Er is keuze uit een Core i5-1240P-, een Core i7-1260P- en een Core i7-1280P-processor. De processors kunnen met behulp van Intel Turbo Boost maximaal 60 watt verbruiken en hebben een continu opgenomen vermogen van 30 watt. Dat is 2 watt hoger dan de base power die Intel voor deze processors opgeeft.

De losse moederborden zijn bedoeld voor gebruikers die al een Framework-laptop bezitten en die hun oude moederbord willen vervangen. Het nieuwe moederbord beschikt net als zijn voorganger over twee DDR4-slots. Framework heeft niet voor DDR5 gekozen omdat het de meerprijs ten opzichte van de presaties niet waard vindt. Framework zet het nieuwe moederbord ook in kant-en-klare laptops en levert ze mee in de diy-edition van de Framework Laptop. De diy-edition is een goedkopere uitvoering van de laptop, waarbij de gebruiker zelf werkgeheugen, ssd en besturingssysteem moet installeren. De nieuwe Framework Laptop met twaalfdegeneratie-Intel-processor en de nieuwe moederborden zijn per direct vooruit te bestellen, maar worden pas vanaf juli geleverd.

De Framework Laptop met Alder Lake-processor zal ook een nieuwe topcover krijgen. De nieuwe topcover wordt uit een blok 6063-aluminium gefreesd, terwijl de oude door middel van mechanische vervorming werd gemaakt. Het gewijzigde fabricageproces komt volgens Framework de rigiditeit van de topcover ten goede. De nieuwe topcover zal ook los verkocht worden voor 99 euro.

Later dit jaar zal Framework een expansion card met 2,5Gbit/s ethernetaansluiting uitbrengen. De Framework Laptop is voorzien van vier USB-C-aansluitingen, waarin die uitbreidingskaartjes te schuiven zijn. De nieuwe ethernetadapter zal gebruikmaken van een Realtek RTL8156-controller. Het is nog niet duidelijk wanneer de ethernetadapter precies beschikbaar zal zijn. De prijs is dat wel, die zal 45 euro bedragen.

Tot slot verlaagt Framework de prijs van zijn eerste generatie laptops met elfdegeneratie-Intel-processor en zal het die blijven verkopen totdat de voorraden op zijn.

Update, 15:10: Informatie over geheugentype en prijs ethernetadapter toegevoegd.

Review van de eerstegeneratie-Framework Laptop

Renault presenteert de Renault Scénic Vision, een conceptauto die een nieuw platform demonstreert waarbij een 40kWh-accu wordt gecombineerd met een waterstofbrandstofcel. Renault denkt het platform vanaf 2030 te kunnen gebruiken in productieauto's.

De accu van de Renault Scénic Vision is klein voor een EV, maar de auto krijgt daarnaast een waterstofbrandstofcel van 16kW. Hiermee is volgens Renault in de toekomst 800km te rijden met tussendoor één keer tanken. Deze combinatie van waterstofcel en accu belast volgens de autofabrikant het milieu minder dan vergelijkbare accu-elektrische auto's, omdat er voor de kleinere accu bijvoorbeeld minder grondstoffen nodig zijn.

Om deze combinatie van elektrisch rijden en rijden op waterstof realistisch te maken, moet volgens Renault wel eerst het netwerk van waterstofstations worden uitgebreid. De Franse fabrikant verwacht dat dit netwerk in 2030 voldoende zal zijn om de eerste auto's met deze technologie uit te rusten. Tegen Autocar zegt Renault het waterstofplatform te ontwikkelen, zodat het bedrijf extra opties heeft als de ontwikkeling en productie van EV-accu's later tegenvallen.

De Renault Scénic Vision heeft overigens niet voor niets de naam van de mpv-lijn van Renault. De fabrikant kondigt aan dat er ook een nieuwe Renault Scénic op de markt komt in 2024. Dit zal een EV zijn die nog volledig accu-elektrisch is en dus geen waterstofcel krijgt. Daarnaast wordt het volgens Renault een kruising tussen een mpv en een suv, die in grote lijnen zal lijken op het ontwerp van de conceptauto die is gepresenteerd.

In previewbuild 25120 in het Dev Channel voegt Microsoft de mogelijkheid toe om een zoekbalk op het bureaublad te tonen. Via de zoekbalk kan volgens de ontwikkelaars worden gezocht naar webresultaten.

Microsoft kondigt de zoekbalk in de previewbuild aan als eerste stap om meer te doen met widgets in de desktopomgeving. Microsoft wil meer van dit soort 'lichte, interactieve content' aan het bureaublad van het besturingssysteem gaan toevoegen. Het bedrijf geeft nog geen details over de widgets die in de toekomst naar het bureaublad van Windows 11 komen.

Microsoft biedt in deze previewbuild ook de mogelijkheid om de zoekbalk weer te deactiveren. Gebruikers kunnen dat doen door met rechtermuisknop op het bureaublad te klikken, naar meer opties te gaan en dan de toon zoeken-optie uit te vinken.

In de aankondiging wordt niet gemeld of gebruikers ook kunnen instellen welke zoekmachine de zoekbalk gebruikt of dat er verplicht gebruik moet worden gemaakt van Bing.

Ubisoft brengt zijn gratis multiplayer-rolschaatsspel Roller Champions op 25 mei uit. In deze pvp-sportgame doen spelers mee aan een soort rollerderby, waarbij ze met een bal moeten scoren in een rolschaatsarena.

Roller Champions verschijnt op 25 mei voor de pc, PS4 en Xbox One. Via backwards compatibility werkt de titel ook op de PlayStation 5 en Xbox Series X en S. Later volgt nog een release voor de Nintendo Switch, Google Stadia en Amazon Luna, hoewel daarvoor nog geen concrete releasedatum bekend is. De game ondersteunt crossplatform-multiplayer en spelers kunnen hun progressie synchroniseren op verschillende platforms.

Ubisoft kondigde Roller Champions in 2019 al aan tijdens de E3. De game stond aanvankelijk in de planning voor 2020, maar werd later uitgesteld. In het spel nemen twee teams van drie spelers deel aan een soort rollerderby. Teams moeten daarin als eerste vijf punten scoren door met een bal door een arena te rolschaatsen en deze vervolgens door een soort hoepel te gooien. Spelers van het andere team kunnen daarbij tackelen om de bal over te nemen. Een ronde duurt volgens Ubisoft ongeveer zeven minuten.

Met een progressiesysteem kunnen spelers verder cosmetics voor hun personage verzamelen. Ubisoft gaat ook premiumpassen met dergelijke cosmetische items verkopen. Tweakers publiceerde eerder een preview van Roller Champions.

Nederland, België, Duitsland en Denemarken hebben plannen gemaakt voor een gezamenlijk energienet op de Noordzee. In 2030 willen de vier landen er voor 65GW aan windmolens hebben staan en in 2050 moet dat oplopen tot minimaal 150GW. Dat is tien keer zoveel als nu.

De landen denken dat een capaciteit van 150GW aan windparken op zee nodig is om in 2050 de helft van alle benodigde energie op te wekken. De energieministers van de vier landen hebben in grote lijnen de plannen vastgelegd in een verklaring waarin ze de Noordzee de 'groene energiecentrale van Europa' noemen.

De vier landen hebben allemaal al windparken op zee en plannen om er meer te bouwen, maar die zijn nog niet met elkaar verbonden. Het plan is om in de toekomst energie-eilanden te maken waar de parken met elkaar verbonden worden om zo energie te kunnen uitwisselen. Op die manier zou de energie beter verdeeld kunnen worden, afhankelijk van waar het waait. Ook worden de energienetten van de vier landen hiermee op elkaar aangesloten, wat verdere uitwisseling van energie uit andere bronnen mogelijk maakt.

Denemarken en België gaan als eerste energie-eilanden maken en die met elkaar verbinden. Het Deense eiland wordt het grootst en moet tegen 2033 goed zijn voor het verwerken van 3GW aan energie uit offshorewindparken. Het plan is om later ook verbindingen naar Nederland en Duitsland te maken. Het energie-eiland moet uiterlijk in 2040 uitgebreid zijn tot een capaciteit van 10GW.

Waterstof en zonne-energie op zee

Nederland en Denemarken gaan volgens de plannen ook onderzoek doen naar de offshoreproductie van groene waterstof. Door windenergie om te zetten in waterstof is het mogelijk om de energie op te slaan. Die omzetting zou op een energie-eiland kunnen plaatsvinden. Ook zeggen de landen dat ze gaan kijken naar de mogelijkheden om zonnepanelen te plaatsen tussen de windmolens op zee.

In de verklaring zijn strategische doelen vastgelegd en de vier landen hebben afgesproken ieder een team van experts onderzoek te laten doen naar hoe die doelen het beste behaald kunnen worden. De voorlopige resultaten van die onderzoeken moeten binnen een jaar gepresenteerd worden.

Het doel van Nederland om in 2030 een capaciteit van 21GW aan windparken op zee te hebben, is niet gewijzigd. Dat is al een flinke verhoging ten opzichte van het oorspronkelijke plan van 11GW. In maart dit jaar werd dat verhoogd naar 21GW. Tweakers schreef een achtergrondartikel over megaturbines en de toekomst van windparken op zee, met meer details over de plannen van Nederland.

Intels komende Raptor Lake-processors krijgen mogelijk 68MB cache. Dat blijkt uit een CPU-Z-screenshot die onlangs is verschenen. De huidige Alder Lake-generatie biedt maximaal 44MB cache. Raptor Lake staat in de planning voor later dit jaar.

Vooral de hoeveelheid L2-cache lijkt bij Raptor Lake toe te nemen, blijkt uit een screenshot van Twitter-gebruiker OneRaichu, die in het verleden correcte informatie over toekomstige Intel-cpu's heeft gedeeld. Deze dertiende generatie Intel Core-cpu's zou 2MB L2-cache per P-core en 4MB per cluster E-cores krijgen. De getoonde chip beschikt verder over 36MB L3-cache, waar de huidige Core i9-12900K over 30MB beschikt.

Het is niet bekend welke Raptor Lake-processor precies wordt getoond op de screenshot, omdat deze geen modelnaam noemt. Het lijkt echter om een topmodel te gaan. De getoonde Raptor Lake-chip in de screenshot beschikt namelijk over 8 P-cores en 16 E-cores, voor een totaal van 24 cores en 32 threads. Intel bevestigde eerder dat Raptor Lake maximaal met die coreconfiguratie wordt geleverd. Daarmee zou die chip over 32MB L2-cache beschikken. Gecombineerd met de 36MB L3-cache heeft hij een totaal van 68MB aan L2- en L3-cache.

Intel brengt zijn Raptor Lake-processors later dit jaar uit. Het betreft een doorontwikkeling van Alder Lake, die volgens Intel onder meer extra E-cores en nieuwe overklokfuncties meekrijgt. Raptor Lake zal opnieuw gebruikmaken van socket LGA1700. Volgend jaar volgt Meteor Lake, waarmee Intel overstapt op een soort chiplets, genaamd 'tiles', en een geavanceerder Intel 4-procedé met euv.

Donderdag vindt in de Nederlandse Tweede Kamer het debat plaats over de sms'jes van minister-president Mark Rutte. Daarbij vliegen veel claims over tafel over wat een oude Nokia wel of niet kan. Tweakers probeerde te achterhalen wat daarvan klopt.

Dit artikel gaat natuurlijk niet over de vraag of minister-president Rutte met het verwijderen van de sms'jes regels heeft overtreden of wat de politieke consequenties moeten zijn; dat is niet ons expertisegebied. Wel hebben we samen met twee lezers gekeken hoe de telefoon van Rutte werkt en wat de technische mogelijkheden ervan zijn op het gebied van sms. Dit verhaal was onmogelijk zonder de hulp van Daftman380 en simonsays84. Veel dank daarvoor!

Hoe het ook zij, Rutte gebruikt de telefoon niet meer. Het toestel gaf kortgeleden de geest en sindsdien is hij over op een, naar eigen zeggen, smartphone. Welk model dat is, is op het moment van schrijven onbekend. Hij gebruikte al twee telefoons; de Nokia was voor communicatie en daarnaast had hij een iPhone voor het lezen van nieuws. Het model daarvan is onbekend.

Foto's in collage op frontpage: Getty Images

De telefoon van Rutte

De telefoon waar het om gaat is een Nokia 301, die in sommige documentatie ook naar voren komt als Nokia Asha 301. De Finse fabrikant presenteerde hem op Mobile World Congress 2013, waar hij toen bekend kwam te staan als goedkope telefoon met dualsimversie, iets wat toen lang niet gebruikelijk was. Hij kwam in de zomer van 2013 uit voor een prijs van rond de 80 euro.

De telefoon draait Nokia S40, een eigen besturingssysteem van de Finse fabrikant. Hij heeft geen wifi, maar wel bluetooth. Ook heeft hij mobiel internet via 3G en het gebruik van WhatsApp is een mogelijkheid op de telefoon. Het toestel heeft geen pc-software. Als je eens wilt rondkijken in de software van de telefoon, kan dat via de hulppagina van Tesco. Daarmee kun je niet zomaar rondklikken, maar je kunt via de stappenplannen wel zien hoe de software in elkaar zit.

De opslag is een heikel punt. De landsadvocaat betoogde volgens de Volkskrant dat die heel beperkt is. "Het toestel had volgens de landsadvocaat 'zeer beperkte capaciteit'; er zou slechts ruimte zijn voor zo’n 20 berichten, waardoor de inbox noodgedwongen dagelijks werd geleegd door Rutte", schreef de krant.

Het verhaal rammelde vanaf het begin. Een van de theorieën is dat Rutte sms'jes zou opslaan op de simkaart, maar dat was in Nokia S40 in 2013 geen optie meer. Een andere optie is dat Rutte zijn telefoonopslag zo vol maakte dat er weinig berichten bij pasten. Ook dat is ongeloofwaardig. De opslag is 256MB. Het zou precisiewerk zijn geweest om de opslag zo te vullen dat die vanwege een paar bestanden van 190 bytes zou gaan klagen dat hij vol is. Immers, er passen meerdere sms'jes in een kilobyte en de opslag van een telefoon op de kilobyte vol genoeg krijgen is al heel lastig door de manier waarop telefoons met tijdelijke opslag omgaan.

Rutte sprak de landsadvocaat tegen, merkte simonsays84 op. De premier schreef woensdagnacht namelijk: "Het aantal van 20 sms-berichten, dat wel genoemd wordt in mediaberichten, klopt niet, maar mijn oude Nokia-telefoon werkte trager naarmate er meer berichten in werden opgeslagen." Waarom Rutte een citaat van zijn eigen landsadvocaat toeschrijft aan 'mediaberichten', is onduidelijk.

De werking van de sms-app

We hebben ons eigen archief afgezocht en vonden daar wel een Lumia 735 uit die tijd, maar geen Nokia 301 of andere S40-telefoon uit die jaren. Om te kijken wat er dan wel klopt van de beweringen van Rutte, hebben we contact opgenomen met de enige tweaker waarvan we wisten dat hij de telefoon in bezit heeft: Daftman380. "Ik heb er eens een simkaart in gedaan om dingen te testen", schrijft hij in antwoord op de DM. "Aangezien ik de premier niet ben, heb ik het toestel slechts als reserve en relikwie hier liggen."

Rutte schrijft dit over het archiveren van de sms'jes: "Mijn algemene werkwijze ten aanzien van berichten die ik ontvang of verzend, is als volgt: ik stuur sms-berichten die van belang zijn voor de bestuurlijke besluitvorming door of in cc naar de meest betrokken medewerker. De medewerker bewaart vervolgens de sms. Lange berichten, die ik niet kon doorsturen, las ik voor, parafraseerde ik of gaf ik op hoofdlijnen door aan medewerkers."

Kun je berichten in de sms-app doorsturen? Ja, zegt Daftman380, en heel moeilijk is dat niet. "Door het sms-bericht te openen, vanuit het hoofdmenu: Messages > inbox (bericht openen) > options > more > forward kun je een bericht doorsturen." Dat hij langere berichten niet kan doorsturen, komt vermoedelijk doordat die aan de achterkant bestaan uit verschillende sms'jes, maar de interface ze laat zien als één lang bericht. Die functie heet Concatenated SMS en werkt inderdaad op de Nokia 301.Sterker nog: je kunt daarmee prima berichten doorsturen, zegt Daftman380. "Afgezien van het tellertje rechtsboven het bericht zie je zo 123 niet hoeveel berichten het betreft."

Rutte beweert dus dat de sms-app trager wordt als er meer berichten in komen, wat volgens hem de verwijdering noodzakelijk maakte. Klopt dat? Daftman380: "Lastig te zeggen, ik heb het toestel als reserve liggen en het is subjectief wat traag is natuurlijk. Er staan nu 65 berichten op en soms krijg ik meldingen als: 'opening folder' of: 'opening message'. Als je flink wat berichten in de inbox hebt hangen, zal het ongetwijfeld langer duren. Het toestel werd in 2014 uitgegeven aan trainees destijds en werd toen al als 'verouderd' en niet representatief ervaren, dus ik kan me er zeker wel iets bij voorstellen."

Dan nog iets: als je wilt dat de inbox van de sms-app schoon blijft, is het niet nodig om de sms'jes te verwijderen. Die zijn te archiveren. Saillant is dat de landsadvocaat datzelfde woord gebruikte volgens de Volkskrant. "Volgens de landsadvocaat deed Rutte tijdens de coronacrisis en de jaren daarvoor aan ‘realtime archivering’ door onmiddellijk zelf te bepalen of een sms-bericht moest worden bewaard dan wel vernietigd."

Archiveren op de Nokia 301 is niet berichten verwijderen. "Ik kan bij berichten ook kiezen voor archive. Dit is de optie om een bericht naar een aparte plek op de opslag te verplaatsen." Daarbij verdwijnen ze uit de inbox. Die functie dient vermoedelijk om de sms-app snel te houden als er duizenden berichten op de telefoon staan. Wordt de telefoon daar sneller van? "Ik denk het wel. Maar je kan het beter zien als een soort mappenstructuur, dan een app. Je verplaatst de berichten bij archiveren naar een Archief-map. Dus ja, die "verwijder" je uit je inbox. Zodra je dus je inbox opent, wordt dat bericht niet ingeladen en dus wordt de map openen vermoedelijk sneller, ja."

Het verwijderen van sms'jes

Het verwijderen van berichten was volgens de landsadvocaat dagelijkse routine voor de premier. Is dat lastig op een Nokia 301? Dit zijn de klikken die je moet doen. Daftman380: "> Menu > Messaging > (1x down) > inbox > (select message up/down) > options > delete > yes. Dat zijn dus acht klikken." Daarbij is het mogelijk om verschillende berichten tegelijk te verwijderen. Dat geldt voor de inbox en voor de map met gearchiveerde berichten. "Ook in de archive-map kun je de optie 'delete several' gebruiken. Dus het verwijderen van meerdere berichten is relatief eenvoudig."

Redenen om de Nokia te gebruiken

Een van de redenen om zo lang een oude Nokia te gebruiken, was volgens premier Rutte dat hij zo oud was dat er geen afluistersoftware op kan. Dat zei hij enkele jaren geleden tijdens het tv-programma College Tour. Op die claim is wel wat af te dingen. Ten eerste is het besturingssysteem van de Nokia 301, S40, een van de meestgebruikte besturingssystemen ter wereld. Het stond in zijn hoogtijdagen op honderden miljoenen telefoons. De kans dat een overheid of bedrijf malware heeft laten ontwikkelen voor dat besturingssysteem, is vrij groot.

Wel zijn de mogelijkheden om malware op de telefoon te krijgen beperkt. Hij heeft geen wifi, dus malware moet erop komen via sms, een vaak niet-actieve of niet-gebruikte 3G-verbinding of bluetooth. Voor grootscheepse malwareaanvallen is S40 ongeschikt, maar Rutte kan een interessant doelwit zijn voor bijvoorbeeld buitenlandse inlichtingendiensten. Het is onbekend of de Nokia 301 van de premier extra beveiliging had. Wel was die mogelijkheid er met een extra apparaatje dat Fox-IT met een Zweeds bedrijf maakte, volgens NU.nl, want sms is een inherent onveilige manier van communicatie. De sterk verouderde standaard heeft geen goede vorm van versleuteling en elke man-in-the-middle kan eenvoudig berichten onderscheppen en lezen.

Er waren ook andere redenen om vast te houden aan de oude Nokia, zei Rutte in 2018 tegen Sleutelstad. "Eindeloze batterij en als je hem kapotgooit, blijft hij heel." En sms'en ging hem snel af. "Als het gaat om snelheid van sms'en, durf ik wel een wereldrecord aan."

Verwijderde sms'jes terughalen

Het terughalen van sms'jes kan niet via de provider, schrijft Rutte. "Desgevraagd heeft de provider gemeld dat sms-berichten niet kunnen worden achterhaald. Deze berichten worden niet opgeslagen. De provider bewaart ten behoeve van 'billing' gedurende een periode van een aantal maanden enkel zogenoemde metadata." Die metadata voor het sturen van rekeningen zijn de tijdstippen van de sms'jes en waar het bericht naartoe gaat of vandaan komt. Het is logisch om die gegevens na enige tijd te verwijderen, want al die info bewaren van elke klant kost opslag en is nergens voor nodig als de rekeningen eenmaal betaald zijn.

Verwijderde berichten zouden wellicht nog teruggehaald kunnen worden van de telefoonopslag. Dat kan door de telefoon te benaderen via een desktop en de Nokia-applicatie PC Suite, en vervolgens te proberen met tools voor datarecovery de berichten terug te halen. Het is onbekend of dat goed zou werken. Het is ook onbekend waar de Nokia 301 van Rutte nu is.

Tot slot

Tot in 2022 heeft de premier van Nederland een Nokia met een niet langer ondersteund S40-besturingssysteem gebruikt. De telefoon mag misschien oud zijn, er kleven inherente risico's aan het gebruik van zulke oude software in combinatie met oude protocollen als sms. Erop rekenen dat het niet afgeluisterd kan worden, is een vorm van security through obscurity, waar je als premier wellicht niet op kunt rekenen. Daarbij komt dat berichten verwijderen omdat een telefoon traag is, natuurlijk geen oplossing is. Er zijn zelfs in de categorie telefoons waar Rutte kennelijk van houdt, genoeg modernere modellen te vinden die beter met ladingen berichten kunnen omgaan.

Een upgrade van de telefoon was dus voor de hand liggend geweest in de afgelopen jaren. Dat is dus pas onlangs gebeurd. Het ligt in elk geval niet voor de hand dat Rutte de berichten heeft verwijderd om een technische reden en als dat zo was, waren er goede redenen om eerder de telefoon door de versnipperaar te halen en met een nieuwere, snellere telefoon te werken.

Het merendeel van de websites en apps van Europese overheidsinstanties voldoen niet aan de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn, concludeert onderzoeksbureau Digitaal Toegankelijk. Uit zesentwintig Europese monitors blijkt dat vrijwel geen enkel land aan de richtlijn voldoet.

Digitaal Toegankelijk publiceert een onderzoek naar de toegankelijkheid van websites en apps van Europese overheden. Hierin wordt gekeken naar hoe websites en apps voldoen aan de Europese toegankelijkheidsrichtlijn.

Daarnaast blijkt dat de meeste EU-lidstaten geen centraal overzicht hebben van overheidswebsites en -apps. Alleen Nederland, Italië, Roemenië, Griekenland en Denemarken hebben een centraal register. Andere landen hebben dit niet. Cyprus en Frankrijk leverden ook geen monitor aan, wat Europese landen verplicht zijn om elke drie jaar te doen. Het ontbreken van overzichten bemoeilijkt volgens Digitaal Toegankelijk het monitoren van de toegankelijkheid van overheidswebsites.

Uit het onderzoek blijkt dat 84 procent van de websites en apps niet door de keuring heen komen tijdens een 'automatische scan'. Bij een volledige audit voldeed volgens Digitaal Toegankelijk geen enkele app of website volledig aan de richtlijn.

In de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn is onder andere vastgelegd dat websites de mogelijkheid moeten bieden om de lettergrootte aan te passen, dat websites goed bedienbaar moeten zijn voor mensen met een mobiliteitsbeperking en dat websites afbeeldingen en video's moeten voorzien van alternatieve tekst voor mensen die slechtziend of blind zijn.

Nvidia brengt zijn onaangekondigde GeForce GTX 1630-desktopvideokaart mogelijk op 31 mei uit. Die kaart zou gebaseerd worden op de GTX 1650, maar dan met minder CUDA-cores en een minder brede geheugenbus. De adviesprijs is nog niet bekend.

De Nvidia GeForce GTX 1630 wordt gebaseerd op de Turing-architectuur met een TU117-150-gpu, melden bronnen van VideoCardz. Die gpu zou daarbij 512 CUDA-cores en een 64bit-geheugenbus krijgen. Ter illustratie: de TU117-300-gpu in de GTX 1650 heeft 896 CUDA-cores en een geheugenbus van 128bit.

De GTX 1630 krijgt verder een hogere boostclock van 1800MHz, waar dat bij de GTX 1650 op 1590MHz ligt. De kaart zou daarnaast 4GB GDDR6-geheugen met een snelheid van 12Gbit/s krijgen. In combinatie met de 64bit-geheugenbus ligt de bandbreedte daarmee op 96GB/s. Verder krijgt de videokaart volgens VideoCardz een tdp van 75W.

Het is nog niet bekend wat de GTX 1630 gaat kosten. VideoCardz meldde eerder deze week dat de videokaart de plek van de GTX 1050 Ti moet innemen. Deze videokaart staat momenteel in de Pricewatch vanaf ongeveer 200 euro. De hoger gepositioneerde GTX 1650 kost op het moment van schrijven minimaal 210 euro. Nvidia brengt de GTX 1630 volgens VideoCardz op 31 mei uit. Volgende week houdt dat bedrijf een keynote tijdens Computex. Mogelijk deelt de gpu-maker dan meer details.

Amazon vernieuwt zijn Fire 7-tablet. Deze krijgt onder meer een USB-C-aansluiting en een hoger geklokte soc met Arm-cores. De tablet komt in juni beschikbaar vanaf 65 euro voor een model met advertenties. De tablet komt vooralsnog niet uit in Nederland.

De grootste verandering in het 2022-model van de Fire 7-tablet is de toevoeging van USB-C. Het voorgaande model had een micro-USB-aansluiting. Volgens Amazon duurt het vier uur om de tablet op te laden met een 5W-oplader. Daarbij claimt Amazon een langere accuduur tot tien uur, waar de geclaimde accuduur bij het model uit 2019 zeven uur bedroeg.

De nieuwe variant krijgt ook een MediaTek-soc met vier Arm Cortex-A53-cores op 2,0GHz. De voorgaande Fire 7-tablet had ook vier Cortex-A53-kernen, maar dan op 1,3GHz. De Fire 7 2022 krijgt ook 2GB geheugen, waar de vorige variant 1GB had.

Zowel aan de voorkant als aan de achterkant zit een 2-megapixelcamera met ondersteuning voor 720p-video-opnames. Aan de voorkant van de Fire 7 zit weer een ips-scherm met een beelddiagonaal van 7" en een resolutie van 1024x600 pixels. Ook de opslag blijft hetzelfde: Amazon levert de tablet met 16GB of 32GB aan opslagcapaciteit, wat kan worden uitgebreid met een micro-SD-kaart van maximaal 1TB.

Net als andere Amazon-tablets wordt de Fire 7 verder geleverd met Fire OS, een fork van Android die wordt geleverd met Amazons launcher en appstore. Google Play is daarmee niet standaard beschikbaar. Amazon levert de Fire 7 2022 met Fire OS 8, dat is gebaseerd op Android 11. Een 16GB-variant kost bij Amazon Duitsland 65 euro met advertenties in de software. Een model zonder ads kost 80 euro. De 32GB-variant kost in beide gevallen tien euro extra. Op het moment van schrijven is de tablet nog niet beschikbaar bij Amazon Nederland.

Microsoft kondigt aan zijn eigen clouddiensten toegankelijker te maken voor Europese cloudbedrijven. De techgigant komt met nieuw beleid voor zijn diensten nadat verschillende Europese bedrijven bij de EU klachten over Microsoft hebben ingediend.

Microsoft schrijft dat het gemakkelijker moet worden voor cloudbedrijven om Microsoft-producten te verkopen en te hosten. Het gaat dan in elk geval om Windows en Microsoft 365-apps. Het wordt mogelijk voor Europese cloudproviders om de volledige Microsoft-desktopomgeving aan te bieden aan hun klanten, en ze zelf te hosten en te beheren.

De techgigant wil met de nieuwe maatregelen voorkomen dat de Europese Commissie een groot onderzoek instelt naar de concurrentiepositie van Microsoft. In het blogbericht schrijft Microsoft-topman Brad Smith dat het bedrijf 'begrijpt dat Europese overheden technologie reguleren en dat ze zullen meewerken om aan deze eisen te voldoen'.

Ook wil Microsoft zijn licenties gaan aanpassen zodat ze voldoen aan de Fair Software Licensing Principles. Deze regels moeten ervoor zorgen dat klanten van clouddiensten genoeg keuze en vrijheid behouden bij het gebruik van diensten in de cloud. Eerder kondigde Microsoft ook al aan dat het voor Europese klanten mogelijk wordt om persoonlijke gegevens op te slaan in de EU.

Europa voert al langer druk uit op grote techbedrijven om hun monopoliepositie te verkleinen. Eurocommissaris Margrethe Vestager kondigde onlangs aan dat volgend jaar waarschijnlijk de Digital Markets Act van kracht wordt, waarin de macht van techbedrijven als Microsoft, Google en Facebook aan banden wordt gelegd.

Game-uitgever Nacon stelt Test Drive Unlimited Solar Crown uit tot 2023. Ontwikkelaar KT Racing heeft meer tijd nodig om de racegame af te maken. Het was eerst de bedoeling dat de game dit jaar nog zou verschijnen.

KT Racing is wel van plan om binnenkort te starten met gesloten bètatests. Het is niet duidelijk wanneer in 2023 de game moet verschijnen; Nacon maakt geen nieuwe releasedatum bekend. Test Drive Unlimited Solar Crown moet het derde deel worden in de serie.

Daarnaast komt de game niet langer naar de Xbox One en PlayStation 4. De ontwikkelaar wil 'volledig gebruikmaken van de technologie van de nieuwste generatie consoles' en daar zou ondersteuning voor de PlayStation 4 en Xbox One niet goed in passen. Het is niet duidelijk of de game nog naar de Nintendo Switch komt, wat eerder wel is aangekondigd.

Test Drive Unlimited Solar Crown gaat zich afspelen op Hong Kong Island. KT Racing wil het eiland op een schaal van 1:1 namaken. Volgens de ontwikkelaar betekent dit dat er meer dan 550km aan virtuele wegen moeten worden gecreëerd.

De ontwikkelaar van opensource-e-mailapp FairEmail heeft zijn app uit de Play Store gehaald en heeft aangegeven de app niet langer door te ontwikkelen. Volgens de ontwikkelaar kon hij niet langer voldoen aan de strenge eisen van Google en de wensen van gebruikers.

Op het forum van XDA maakt de ontwikkelaar bekend dat FairEmail niet langer wordt ondersteund. Hij noemt de vele negatieve reviews en de strenge, onduidelijke eisen van Google als reden voor het stoppen met de ontwikkeling van de e-mailapp. Daarom heeft hij besloten om de app offline te halen en wil hij graag "terug de anonimiteit in".

FairEmail is een alternatieve e-mailclient voor gebruikers van Android-toestellen. FairEmail verzamelt geen data van gebruikers en is daarom populair onder Android-gebruikers die zo min mogelijk gebruik willen maken van Google op hun telefoon.

De ontwikkelaar van FairEmail wil zijn app niet verkopen, omdat hij denkt dat niemand daarmee is geholpen. In de forumpost geeft hij in eerste instantie nog alternatieven, zoals het aanbieden van de app via GitHub of een betaalde versie, maar zijn eindconclusie is dat hij dit niet kan volhouden en de app moet stopzetten.

Het bestuur van Twitter is van plan om Elon Musk aan zijn overnamebod van 44 miljard dollar te houden en wil niet opnieuw onderhandelen. Musk wil de deal niet door laten gaan als Twitter niet met meer bewijs komt over het aantal nepaccounts.

Het Twitter-bestuur heeft in een verklaring tegenover Bloomberg gereageerd op de uitspraken van Musk eerder deze week, waarin de Tesla-ceo zegt dat hij de deal on hold zet. Het bestuur zegt dat ze "De overname door wil laten gaan en nakoming van de overeenkomst wil afdwingen".

Musk wil eerst bewijs zien over het percentage nepaccounts op het platform. Twitter gaf eerder aan dat dit lager ligt dan vijf procent, maar Musk trekt dit in twijfel. Hij wil dat Twitter met bewijs komt dat dit lager ligt dan vijf procent. Als Twitter dit niet kan bewijzen, wil Musk opnieuw onderhandelen over de deal.

De overeenkomst voor de overname is ingezien door Bloomberg en daarin is opgenomen dat er een boete van 1 miljard dollar betaald moet worden als een van de partijen zijn deel van de deal niet kan voldoen. Ook staat erin dat het bestuur van Twitter Musk kan dwingen om de deal door te zetten.

Game-uitgevers verdienen steeds meer aan 'terugkerende uitgaven'. Gratis games met microtransacties zijn al jaren de grootste inkomstenbron voor de gamesindustrie en dat fenomeen blijft groeien. Dat blijkt uit de financiële rapporten en ontwikkelingen van het afgelopen jaar.

Het grootste gamebedrijf ter wereld is Tencent. De naam van die Chinese techgigant is niet bij iedereen bekend, maar met smartphonegames als Honor of Kings, Clash of Clans, PUBG Mobile en Call of Duty: Mobile, harkt het bedrijf jaarlijks miljarden binnen. Ook is het bedrijf eigenaar van League of Legends en tal van andere free-to-play games voor de pc. In het afgelopen boekjaar haalde het bedrijf een omzet van omgerekend 24,6 miljard euro uit games. Daarmee is de gamingtak van Tencent bijna drie keer zo groot als Activision-Blizzard, de grootste 'traditionele' uitgever van games.

Twee derde van de omzet uit gaming van Tencent kwam uit China. In Azië zijn gratis games verreweg het grootst, maar ook op de westerse markt is het al jaren een groeiend fenomeen. De grote game-uitgevers hebben allemaal hun jaarcijfers bekendgemaakt. Hun rapporten geven inzicht in hoeveel de bedrijven verdienen aan terugkerende uitgaven zoals in-game aankopen, microtransacties, dlc en abonnementen. Ook geven de bedrijven verwachtingen voor het komende jaar.

We nemen de cijfers van de vier grootste uitgevers onder de loep, die zich voornamelijk op de westerse markt richten. Dat zijn Activision-Blizzard, Electronic Arts, Take-Two en Ubisoft. Bedrijven als Microsoft, Sony en Nintendo hebben ook een groot aandeel op de gamingmarkt, maar die verkopen ook hardware en beheren eigen downloadwinkels. De cijfers van deze bedrijven zijn daarom niet te vergelijken met die van de game-uitgevers.

Gaming zit sinds het begin van de coronapandemie flink in de lift en dat is ook nu terug te zien in de cijfers. De inkomsten van de vier grote uitgevers groeiden tot opgeteld 22,2 miljard dollar in het afgelopen boekjaar. Daarvan was 15 miljard dollar afkomstig uit terugkerende uitgaven, ofwel ongeveer 67,5 procent. Een jaar eerder was dat 65,9 procent.

Het percentage van de omzet uit terugkerende uitgaven steeg in het afgelopen boekjaar zowel bij Activision-Blizzard, Take-Two als Ubisoft. Dat was niet het geval bij Electronic Arts: daar daalde het percentage met 2,7 procentpunt, al bleef het met 71,5 procent verreweg de grootste inkomstenbron.

Hoewel het percentage inkomsten uit terugkerende uitgaven bij EA daalde, nam de absolute omzet uit die categorie bij de uitgever toe. Het percentage daalde enkel omdat het bedrijf in het afgelopen boekjaar relatief meer omzet haalde uit de verkoop van games. Bij Take-Two steeg het percentage licht, maar de absolute omzet uit terugkerende uitgaven daalde juist iets. Als enige van de vier uitgevers verdiende Take-Two in het afgelopen boekjaar iets minder dan in het jaar daarvoor.

Activision-Blizzard aan kop

Het afgelopen boekjaar leverde Activision-Blizzard 8,8 miljard dollar op. Daarvan was 73,7 procent afkomstig uit terugkerende uitgaven. Dat is een stijging van bijna 3 procentpunten ten opzichte van het vorige boekjaar. Call of Duty, Candy Crush en World of Warcraft zijn de grootste inkomstenbronnen van de uitgever. Van laatstgenoemde is er nog geen gratis variant, maar de maandelijkse abonnementskosten van WoW vallen onder de categorie terugkerende uitgaven.

Hoewel Activision-Blizzard al bijna driekwart van zijn omzet uit terugkerende uitgaven haalt, is het einde nog niet in zicht. Vorig jaar sprak het bedrijf uit dat het mobiele versies van al zijn gamefranchises wil maken. Dit jaar zijn daar de eerste resultaten van zichtbaar. Diablo Immortal verschijnt op 2 juni en komt ook als free-to-play titel naar de pc. Verder werd Warcraft Arclight Rumble aangekondigd, een mobiele game die nog geen verschijningsdatum heeft.

Call of Duty Mobile, dat Activision in samenwerking met Tencent maakt, is inmiddels meer dan 650 miljoen keer gedownload. De uitgever werkt nu ook zelf aan een variant van Call of Duty Warzone voor smartphones.

Met de nieuwe mobiele games op komst en de wens om er nog veel meer uit te brengen, groeien de mogelijkheden voor Activision-Blizzard om nog meer inkomsten te genereren met gratis games. Of de uitgever over een paar jaar er nog hetzelfde uitziet, is echter de vraag. Microsoft wil de gamegigant overnemen voor 68,7 miljard dollar. De sterke positie die Activision-Blizzard heeft op de lucratieve markt voor mobiele games, is een van de redenen waarom Microsoft daar zoveel geld voor over heeft. Het is alleen nog afwachten of toezichthouders de deal goedkeuren.

Electronic Arts

Een jaar geleden ging Electronic Arts nog aan kop wat het percentage van inkomsten uit terugkerende uitgaven betreft. Dat was toen 74,1 procent en in het afgelopen boekjaar is dat gedaald tot 71,4 procent. Dat wil niet zeggen dat de financiële resultaten tegenvielen: de jaaromzet van EA was met 7,5 miljard dollar veel hoger dan de 6,2 miljard dollar een jaar eerder. In absolute zin leverde dat ook meer inkomsten uit terugkerende uitgaven op.

Opvallend is dat EA nog maar relatief weinig verdient aan mobiele games. EA haalt miljarden binnen met de Ultimate Team-modus in sportgames als FIFA, waarin spelers lootboxes in de vorm van pakketjes spelerskaarten kunnen kopen. Daar lijkt geen einde aan te komen, ook in Nederland niet, omdat de Kansspelautoriteit onlangs een rechtszaak tegen EA verloor.

In zijn meest recente financiële rapportage schrijft EA dat FIFA 22 de 'meest succesvolle' game uit de franchise tot nu toe is. Ook staat daarin dat de omzet uit Apex Legends het afgelopen boekjaar met 40 procent steeg. Die free-to-play shooter heeft inmiddels meer dan 2 miljard dollar aan omzet opgeleverd. EA heeft in mei een mobiele variant van Apex Legends uitgebracht en de uitgever verwacht dat die het volgende boekjaar de omzet verder zal laten groeien.

EA werkt ook aan Battlefield Mobile. Die game komt naar verwachting rond de jaarwisseling uit. De uitgever hoopt ongetwijfeld het succes van Call of Duty Mobile hiermee te kunnen evenaren. Een andere potentiële kaskraker is The Lord of the Rings: Heroes of Middle-earth. Dat is een smartphonegame die EA maakt in samenwerking met Middle-Earth Enterprises, dat de wereldwijde rechten op The Hobbit en The Lord of the Rings van schrijver J.R.R. Tolkien bezit. Het is nog niet bekend wanneer die uitkomt.

Take-Two Interactive

Het percentage inkomsten uit terugkerende uitgaven steeg bij Take-Two tot 64 procent in het afgelopen boekjaar, maar het absolute bedrag viel wat lager uit dan een jaar eerder. De uitgever denkt dat dit onder andere komt door concurrentie van grote games die begin 2022 uitkwamen. Spelers hadden daardoor minder tijd om geld uit te geven in bijvoorbeeld GTA V.

Die titel, die oorspronkelijk in 2013 verscheen, is en blijft de grote melkkoe van Take-Two. In maart kwam GTA V voor de derde keer opnieuw uit. Dit keer als een verbeterde versie voor de PlayStation 5 en Xbox Series X en S. GTA Online kwam daarmee tegelijkertijd ook uit als gratis losstaande game. GTA Online-spelers kunnen met echt geld Shark Cards kopen, om hun virtuele portemonnee te vullen en bijvoorbeeld huizen te kopen in het spel.

Sinds eind maart is er ook een GTA+-abonnement beschikbaar voor GTA Online. Voor een bedrag van 6 dollar per maand krijgen abonnees in-game content en virtueel geld. Dit abonnement bestaat pas sinds het einde van het boekjaar van Take-Two en het is nog niet bekend wat dit de uitgever heeft opgeleverd, maar het is weer een nieuwe manier om terugkerende inkomsten uit het spel te halen.

Take-Two heeft grote plannen om de inkomsten uit terugkerende uitgaven verder op te schroeven, bijvoorbeeld met de overname van smartphonegamemaker Zynga. Daar betaalt Take-Two 12,7 miljard dollar voor. De uitgever denkt dat die overname op 23 mei afgerond kan worden, na goedkeuring van de aandeelhouders.

Ook zonder de impact van die overname, denkt Take-Two dat de inkomsten en winst de komende jaren flink zullen stijgen. De volgende twee boekjaren wil de uitgever twintig free-to-play games uitbrengen. In het boekjaar dat in april volgend jaar eindigt, gaat dat om acht smartphonegames. Met die komende games en het portfolio van Zynga, zet Take-Two stevig in op inkomsten uit terugkerende uitgaven.

Ubisofts inhaalslag krijgt vorm

Van 'de grote vier' is Ubisoft de kleinste speler. Het bedrijf haalt ook een veel lager percentage van zijn inkomsten uit terugkerende uitgaven. Het afgelopen boekjaar was dat 38,2 procent en dat is een flinke groei ten opzichte van de 34,8 procent een jaar eerder. In 2019 was er een hogere piek, maar dat was een uitzondering omdat er in dat jaar weinig grote Ubisoft-games verschenen. De totale omzet van de uitgever was dat jaar daardoor lager.

Ubisoft probeert al jarenlang een inhaalslag te maken en wil net als de andere uitgevers een groot deel van zijn inkomsten uit terugkerende uitgaven halen. Daarbij heeft het bedrijf wisselend succes. Zo had Hyper Scape een concurrent moeten worden van het succesvolle Apex Legends van EA, maar de Ubisoft-game flopte en in april werd de stekker er definitief uit getrokken.

Daartegenover staat Rainbow Six Siege. Die game werd bij de release in 2015 matig ontvangen, maar is uitgegroeid tot een succesverhaal, doordat Ubisoft de game bleef updaten en van nieuwe inhoud bleef voorzien. Microtransacties en season passes zorgen daarbij voor inkomsten. Alleen al in het afgelopen boekjaar was de Rainbow Six-franchise goed voor een omzet van 300 miljoen dollar.

In april kondigde Ubisoft een smartphoneversie van Rainbow Six Siege aan. Ook heeft het bedrijf meerdere free-to-play games op de planning voor het nieuwe boekjaar, waaronder The Division: Heartland en XDefiant. Bij de recente bespreking van de jaarcijfers zei Ubisoft te verwachten dat dergelijke gratis games een 'betekenisvolle' bijdrage zullen leveren aan de inkomsten uit terugkerende uitgaven in het boekjaar dat volgend jaar eind maart afloopt.

Een ander verdienmodel van Ubisoft is abonnementsdienst Ubisoft+. Die is momenteel alleen voor de pc, Google Stadia en Amazon Luna beschikbaar, maar komt ook naar Xbox- en PlayStation-consoles. Vanaf juni is een uitgeklede variant van het abonnement onderdeel van de nieuwe PlayStation Plus-abonnementen. Wat voor een deal Ubisoft daarvoor met Sony heeft gesloten, is niet bekend, maar het zou voor Ubisoft een nieuwe bron van inkomsten uit terugkerende uitgaven kunnen zijn.

Game-industrie in beweging

De cijfers en plannen van de uitgevers maken duidelijk dat ze veel toekomst zien in games met een verdienmodel dat draait om terugkerende uitgaven. Dat is ook niet zo gek, want deze beursgenoteerde bedrijven willen graag zoveel mogelijk winst maken. Een game waar je jarenlang aan kan blijven verdienen, is in dat opzicht veel aantrekkelijker dan een titel die maar één keer geld oplevert.

Dat uitgevers hier sterk op inzetten, wil niet zeggen dat er geen ruimte meer is voor games zonder microtransacties of abonnementsmodellen. Het aantal gamers wereldwijd blijft groeien en de game-industrie is daarmee de grootste entertainmentindustrie ter wereld. Daarin is ruimte voor verschillende verdienmodellen.

Hoe de verhoudingen er over een jaar uitzien, is moeilijk te voorspellen, want de game-industrie is flink in beweging, zoals de begin dit jaar aangekondigde miljardenovernames laten zien. Als Microsoft Activision-Blizzard mag overnemen, verdwijnt de grootste 'traditionele' uitgever in een klap van het toneel. Het licht wel voor de hand dat het bedrijf onder de vlag van Microsoft zijn huidige koers zal voortzetten en flink blijft inzetten op de mobiele markt.