Intel demonstreert Raptor Lake-cpu met 24 cores

Intel heeft tijdens zijn investeerdersevenement een eerste publieke demonstratie van Raptor Lake gehouden, zijn komende processorgeneratie. Het bedrijf bevestigde tegelijk de komst van opvolgers Meteor Lake, Arrow Lake en Lunar Lake.

Intel toonde de 32 threads van een Raptor Lake-processor in taakbeheer van Windows 11. Het bedrijf demonstreerde eerst hoe met het programma Blender alle cores volledig belast werden. Vervolgens minimaliseerde Intel Blender en voerde het een rekenintensieve bewerking in Adobe After Effects uit. Blender nam op de achtergrond nog steeds de threads van de efficiënte cores in beslag en belastte deze 100 procent, terwijl de krachtige cores het rekenwerk van After Effects voor hun rekening namen.

Raptor Lake is de opvolger van Alder Lake en de eerste processors moeten dit jaar verschijnen. De krachtigste processor van de Raptor Lake-generatie gaat 24 cores en 32 threads bieden; het gaat daarbij om acht zogenoemde Performance-cores en zestien Efficient-cores. Jim Johnson van Intels Client Computing Group beloofde een prestatiewinst 'in de dubbele cijfers' tegenover de huidige Alder Lake, zonder verdere details te bieden. De processors worden socket- en BGA-compatibel met Alder Lake-systemen. Intel noemde verder de combinatie met een komende M.2-module die hardwarematige versnelling kan leveren voor rekenwerk met betrekking tot kunstmatige intelligentie.

Meteor Lake, Arrow Lake en Lunar Lake

Tijdens zijn Intel Investor-evenement gaf het bedrijf een blik op de toekomst. Zo moeten in 2023 en 2024 respectievelijk Meteor Lake en Arrow Lake verschijnen. Dit zijn processorgeneraties die Intel op zijn 'Intel 4'-node, oftewel 7nm-procedé, maakt en die uit meerdere chiplets bestaan. Intel verbindt deze met elkaar via EMIB, wat staat voor embedded die interconnect bridge en het gebruikt zijn Foveros-techniek voor het stapelen van chips op een enkele package. Meteor Lake krijgt een op de Xe-architectuur gebaseerde geïntegreerde gpu en een accelerator voor AI-rekenlasten.

Tegen 2024 hoopt Intel zijn 20A-node in te zetten. Intel zit naar eigen zeggen dan in het ångströmtijdperk, maar de node is te kwalificeren als een '2nm'-procedé. Vanaf 2024 komt dan Lunar Lake op 18A. Intel richt zich hiermee naar eigen zeggen met name op de combinatie van zuinigheid en prestaties. Mogelijk zet Intel dan in 2024 Arrow Lake in voor krachtiger systemen en Lunar Lake voor zuinige apparaten, maar details hierover gaf het bedrijf nog niet.

Reacties (96)

[albatross]

Het is op zich wel interessant te noemen dat eigenlijk alleen het aantal E-cores verdubbeld wordt.

Durf zelf die ''in de dubbele cijfers' tegenover de huidige Alder Lake nog wel te betwijfelen. Zal op papier wel kloppen, maar die E-cores, daar heb je toch minder aan dan je wellicht zou denken. Zo ondervindt een heftig geparallelliseerd proces, zoals x265, daar duidelijk hinder van. Immers, alles wordt naar beneden getrokken tot the 'lowest common denominator,' oftewel max 3.7 Ghz voor ALLE cores. Zet ik alle E-cores uit, dan vliegt het process er doorheen, met 100%, 5.1 Ghz cpu-bezetting. Met E-cores aan, valt de gehele snelheid terug tot 3.7 Ghz, voor alle cores, met zo laag als max 30% cpu saturatie.

[Rob Coops]

Leuk verhaal maar de vraag is is het process sneller klaar met of zonder e-cores?
Als je de zelfde workload in beide situaties gebruikt dan zou de processor intelligent genoeg moeten zijn om de beste combinatie van e-cores en p-cores te kiezen om het werk zo snel dan wel efficient mogelijk af te handelen. Let er op dat efficient en snel niet het zelfde zijn.
Iets waar je als consument misschien niet zo veel op let maar als bedrijf juist wel is hoe efficient gaat het ding met energie om. Als mijn desktop 50W meer per uur verbruikt is dat niet ideaal maar als het ding lekker snel is dan is dat allemaal helemaal zo erg niet. Maar als ik een paar honderd, duizend, of honderdduizenden systemen heb draaien die allemaal 50W meer nodig hebben voor hun taak dan is dat op eens een heel ander verhaal.

Dit is de reden dat een CPU tegenwoordig efficient werkt in plaats van zo snel mogelijk, er zijn zeker in de consumenten wereld maar heel erg weinig taken waar CPU snelheid nog echt een wereld van verschil maakt anders dan benchmarks is een CPU voor de overgrote meerderheid van de gebruikers ruimschoots snel genoeg. Zelfs voor commerciele doeleinden is een moderne CPU ruimschoots snel genoeg voor de overgrote meerderheid van de taken.
Dus een all e-core ontwerp is dan ook niet meer dan logisch te noemen, het is een CPU die voor de meerderheid van de consumenten en een zeer groot deel van de commerciele klanten meer dan voldoende is en die dankzij de efficiente cores een stukje zuiniger is. Wat voor een bedrijf dat naar TOC (Total Cost of Ownership) kijkt erg belangrijk.

Als iemand die graag spelletjes mag spelen zie ik waarom dit voor sommige mensen misschien als een zinloos iets kan overkomen. Veel spelen vragen erg veel van het systeem, al is dat tegenwoordig toch vaak veel meer een GPU dan een CPU vraag, en dan is een all e-core CPU misschien niet ideaal. Voor sommige specifieke taken of dat nu commercieel of prive is zal deze CPU ook niet hoog op de verlanglijst staan natuurlijk maar dat neemt niet weg dat er toch ook zeer veel taken zijn waar deze CPU wel eens zeer gunstig kon uitpakken.
Er is een reden dat CPU's in vele snelheden geleverd worden, dat is niet alleen om te laten zien wie er diepere zakken heeft. Dat is met name omdat voor zeer veel toepassingen je helemaal geen super snelle CPU nodig hebt en bijvoorbeeld aanschaf prijs of energie gebruik per uur veel belangrijker zijn dan een paar seconde winst in een specifieke toepassing.

[albatross]

"Leuk verhaal maar de vraag is is het process sneller klaar met of zonder e-cores?"

Niet alleen sneller klaar met alleen P-cores, maar 2 a 3 maal zo snel klaar.

"Als je de zelfde workload in beide situaties gebruikt dan zou de processor intelligent genoeg moeten zijn om de beste combinatie van e-cores en p-cores te kiezen om het werk zo snel dan wel efficient mogelijk af te handelen."

Dat is het 'leuke verhaal.' En het werkt ook prima bij vele threads van veel verschillende processen. Maar bij 1 zwaar process, dat zijn takel paralel verdeeld over meerdere threads, gaat het goed fout. Zeg, x265, verdeelt zijn process op in 24 taken (1 voor iedere logical core op de i9 12900K). Dan gaat er een situatie ontstaan, waarbij de E-cores maximaal gebruikt worden, en de P-cores er maar een beetje slapjes bijhangen. Dat komt omdat de threads in de P-cores veel sneller klaar zijn, maar x265 toch staat te wachten tot de resultaten van alle 24 verdeelde threads binnen zijn gekomen. Dat zie je dus direct terug in je Task Manager: De E-cores staan maximaal te burnen, terwijl de P-cores vrijwel niks doen.

Voor bijna alle andere processen, zoals games, hebben die E-cores wel zin, want een game is niet 1 taak, maar doet een heleboel dingen tegelijk; en dan kan de Windows task scheduler gewoon intelligent zijn werk doen, en lekker alles efficient verdelen over alle cores.

[Akamatsu]

De processors worden socket- en BGA-compatibel met Alder Lake-systemen.

Kijken hoe lang Intel dit gaat volhouden, als ze nou eindelijk eens met 1 socket blijven voor lange tijd kan ik overwegen terug te gaan naar Intel, maar zolang Intel voor mij bekend staat als "elke CPU nieuwe socket" gezeik blijf ik bij AMD CPUs.

[computerjunky]

Het houden van een socket is voor 99% van de markt totaal irrelevant ondanks dat er op tweakers krampachtig over gedaan word.
Het gros van de mensen koopt een pc en gebruikt deze totdat hij vervangen moet worden en er geen upgrade mogelijk is.
Waarom zou je daarom de problemen van AM4 met bios updates op je dak halen? Te veel mensen die een pc kopen en teleurgesteld thuis komen omdat de cpu niet werkt omdat ze een oudere chipset hebben omdat dat lekker goedkoop was en nu een oude cpu nodig hebben voor een bios update en dus maar RMA sturen omdat ze geen onderzoek gedaan hebben.

Daarnaast kan je niet fine tunen voor elke cpu met andere pin layouts en moet je elke keer je cpu aan je socket aanpassen ipv een chip designen en daar een socket voor te maken.

Het kan in theorie dus vast wel maar het is gewoon niet echt Interessant voor de meeste. Diegene die elk jaar een nieuwe cpu kopen om te upgraden kunnen net zo goed die snellere 300 mhz hoger geclockte cpu kopen en dan het volgende jaar even snel zijn en vaak goedkoper uit als 2x een mid range kopen.

Ik heb een 9900k en nu zijn we 3 generaties verder en het is nog altijd een zeer degelijke gpu die 115w gebruikt op all core 5ghz bij gaming en op DDR4 4000 CL16-16-16:32 draait wat erg strak is en op papier niet echt veel onder doet voor een nieuwe cpu. Had ik echt veel gehad aan een socket die 5 jaar mee ging? Ik zie geen reden om te upgraden. Misschien in laat 2024 of later.

Edit: typo

[Reactie gewijzigd door computerjunky op 23 juli 2024 08:34]

[Cid Highwind]

Het voorbeeld van de 9900k is natuurlijk ook voor 99% van de markt niet relevant, omdat het het absolute topproduct is. De meeste mensen shoppen in een goedkoper segment wat dus ook iets eerder aan z'n limieten zit.

Als ik mijn 6600k naar een 8600k of 8700k kon upgraden had ik het bijvoorbeeld gedaan. De 6600k paste destijds goed bij m'n use case en was qua prijs-prestaties een mooi product. Inmiddels loop je er toch wel tegenaan dat een quad core zonder hyper threading de grenzen van z'n kunnen toont. Met een paar honder Euro je PC weer qua processorkracht up to date brengen, zonder meteen moederbord en RAM te moeten vervangen / verpatsen, is dan een aanlokkelijk scenario.

Dat gezegd hebbende snap ik wel wat je bedoelt. De massa is hier sowieso niet mee bezig en vervangt z'n PC om het oude beestje door te schuiven of af te schrijven. Desondanks snap ik de vraag vanuit Tweakers wel natuurlijk, zie bijvoorbeeld het scenario van @SpazzII

[albatross]

"Het houden van een socket is voor 99% van de markt totaal irrelevant ondanks dat er op tweakers krampachtig over gedaan word."

Heb net een i9 12900K systeem gekocht. Duur. Ben zelf erg blij dat ik dadelijk weer een betere processor kan kopen, zonder alles opnieuw te hoeven aanschaffen. Dat mag je 'krampachtig' noemen, maar scheelt nogal.

AMD behoudt zijn sockets veel langer. En zo hoort het eigenlijk ook.

[computerjunky]

Je wil dus 500-700 euro extra uit gaan geven voor mogelijk 5-10% meer prestatie en dat vind je een goede deal?
En dat terwijl je over 3-4 jaar voor 300 voor een cpu en 200 voor een moederbord een setup hebt die waarschijnlijk 30% sneller is?

Dat is echt gewoon met geld strooien en dat geld kan je beter in een betere videokaart stoppen. Daar krijg je veel meer performance voor je geld als bij een cpu upgrade...

[albatross]

"Je wil dus 500-700 euro extra uit gaan geven voor mogelijk 5-10% meer prestatie en dat vind je een goede deal?"

Beter dan wat jij voorstelt: ALLES overnieuw moeten kopen. Dan is een processor upgrade toch een fijnere deal, en respecteert de klant ook een stuk meer.

Of je direct wil upgraden is een tweede, natuurlijk; maar veel mensen (zelfs moederbord fabrikanten zoals ASUS) raken het een beetje zat dat je iedere keer een volledig nieuw systeem moet kopen, danwel weer een nieuw moederbord moeten uitbrengen.

[computerjunky]

Mijn hele punt is dat bijna niemand die cpu upgrade echt nodig heefd. En die nieuwe gpu is als je nog later je cpu upgrade ook weer sneller.
En moederbord fabrikanten die het zat zijn? Komop zeg ze verdienen er geld aan die interesseert het helemaal niets. Dat zeggen ze alleen omdat een paar klanten dat willen horen en zo klanten naar zich toe te trekken.

[d3x]

Het typische rondje AMD bashen van Computerjunky met zijn magische 9900K die power dit, geheugen dat en blablabla... hoeveel mensen kopen er geen systeem zonder uren en dagen te zitten te prullen aan kleine settings een tikkeltje hier - daar, 101 benchmarks draaien om te zien of het wel goed gaat etc.... Om dan na 1 week toch weer eens een bluescreen te hebben.

Als het toch geen goed idee om CPU te wisselen en de zogezegde "BIOS" fake news issues (wat trouwens vooral enkel op de 300 chipset series was.... lang geleden toen jij wederom een mobo en cpu moest kopen van intel wegens niet compatibel) waarom zijn er dan online zoveel CPU 2000-3000 serie te koop van upgrades bij elke nieuwe generatie die uitgekomen is bij AMD?


Maar ja zoals steeds, de man met zijn uber 9900K die meer dan een half jaar niet capabel is om tijdens een AMD GPU drop een kaart te kunnen kopen. Omdat hij nog niet eens weet wat hij moet doen in browsers met cookies, cache etc.... komt het hier weer eens mooi uitleggen dat overclocking en nitbit finetuning het walhalla is maar een CPU upgrade niet BLABLABLA

Het is gewoon simpel zonder forum *** de keuze is er vanuit een firma perspectief en keuze en iedereen staat vrij om daar mee te doen wat ze willen.

[Reactie gewijzigd door d3x op 23 juli 2024 08:34]

[albatross]

"Mijn hele punt is dat bijna niemand die cpu upgrade echt nodig heefd. En die nieuwe gpu is als je nog later je cpu upgrade ook weer sneller."

Je doet toch echt te veel aannames. Dat jij geen snellere CPU nodig hebt, wil niet zeggen dat dat voor andere mensen ook geldt. Zo heb ik zelf laatstelijk een i7 11900K vervangen voor een i9 12900K - een compleet nieuw systeem, dus. Want de 12900K doet x265 proocessing ca. 2x sneller. Als die Meteror Lake ook echt weer 2x sneller is (wat ik niet verwacht), dan zou ik nog best geinteresseerd kunnen wezen in een processor upgrade, zonder dus dat ik alles weer opnieuw moet kopen.

En die nieuwe video kaart waarvan je voortdurend zegt dat ik die beter kan kopen, die heb ik dus al: een RTX 3080 Ti.

[CrazyBernie]

Exact als % van de markt wordt het zelfbouw segment kleiner ipv groter. Dus sockets behouden wordt alleen maar minder relevant want de groep die een CPU upgraded wordt kleiner ipv groter.
Zakelijke gebruikers die workloads hebben die profiteren van upgrades gaan al helemaal niet een CPU upgrade uitvoeren die kopen meteen een hele nieuwe PC of in elk geval een nieuw moederbord, CPU en geheugen wat allemaal op elkaar afgestemd is.

[bbob]

als ik kijk hoe vaak ik een cpu vervangen heb is dat 20 jaar geleden misschien zou van celeron neet pentium waar het verschil in snelheid echt meteen merkbaar was.
Dat verschil in snelheid is er nu vooral op papier, voor de meeste toepassingen merk je het niet.
Mijn laatste pc is pas na 8 jaar vervangen en dan vervang je de hele pc en niet de cpu.

cpu vervangen is voor de markt totaal niet relevant. Bedrijven doen het ook niet, pc is afgeschreven dan komt er of een nieuwe of ze gebruiken deze nog wat langer.

[computerjunky]

Ja ik ging upgraden van mijn 3770k naar de 9900k en merkte eigenlijk helemaal niets behalve meer fps en minder stotters in games.
En zelfs de NVME ssd merk ik helmaal niets van niet met games en niet met windows boot times of andere features. Mijn 3770k draaide op een vertex 3 ssd (en doet dat nog steeds) op papier is het verschil dus enorm maar in de praktijd is er voor velen gewoon geen reden om te upgraden.

[bbob]

Je bevestigd mijn ervaring. Upgraden wordt maar door heel heel klein deel van de gebruikers gedaan. Dat deel is zo klein dat men er steeds minder / geen rekening meer mee gaat houden.

[Vlizzjeffrey]

Hij heeft een Intel 9900k, naar wat zou die kunnen upgraden dan?

[bbob]

Naar heel nieuw systeem

[Vlizzjeffrey]

Haha, precies.

[Zwabber31]

Naar een 9900KS

[lezzmeister]

Maakt tegenwoordig minder uit ja. Mijn meestgebruikte pc ging van X2-3800+ naar i7-2600 naar R3-3100 nu. Nu er geen tekorten zijn moet ik even kijken of ik 5600X of G ga, dat heeft nog wel zin. Ik ben niet onder de indruk dat het extreem zal schelen maar ik verwacht wel meer snelheid met transcoderen. Laadtijden zullen er wel niet veel mee opschieten.

Ik denk dat de opslag nog steeds de zwakker schakel is. Ik had een tijdje een xpoint, en dat schiet echt op in vergelijking met nand, ook al is de doorvoer lager. Betere aansturing van ssd's komt eraan en is hard nodig, ik denk dat je dan wel meer merkt van een betere cpu, afhankelijk van wat je precies doet.

[SpazzII]

Ik vond de stap van een Ryzen 2600 naar een 5800X anders wel lekker, meer dan een verdubbeling aan rauwe processorkracht. Verder niets hoeven wijzigen, ik kon gewoon verder op mijn budget B450 bordje. Die Ryzen 2600 kon ik vervolgens doorpasen naar mijn broertje. Dat paste prima in plaats van zijn Ryzen 1600. Lang leve ondersteuning voor losse onderdelen.

[computerjunky]

Tja maar als je in de tijd een 9900k had gekocht had je ongeveer dezelfde prestaties gehad en geen upgrade hoeven doen en hetzelfde kwijt geweest. Ik ben destijds voor de 9900k gegaan omdat ryzen 3xxx nog niet uit was. Onder de streep is het niet altijd voordelig om de voordelige optie te nemen.

Nou zijn de eerste 2 gens ryzen ok wel het schoolvoorbeeld van waarom je wil upgraden omdat ze gewoon niet echt om over naar huis te schrijven waren. Zelfs 3xxx was op de 12 en 16 core na matig te noemen.
maar als je nu een 5600x heb of in jouw geval een 5800x zou bouwen i een pc heb je de komende 2 generaties echt geen nieuwe cpu nodig. Dan is het meer een hobbyhebbedingetje en dat kost geld.

[Sp3ci3s8472]

Jij gaat hier bij alleen uit van jou usecase wat waarschijnlijk niet veel meer is dan casual gamen. Voor iemand die zijn pc dagelijks voor werk gebruikt heb ik wel degelijk wat gemerkt na een upgrade van een trage 4670k naar een 1700x en daarna na een 3950x. Daar had een (voor mij usecase te) trage 9900k geen zin gehad.
Op het moment dat ik mijn 1700x kocht had Intel echt niks wat in de buurt kwam voor een redelijke prijs met een upgrade pad. Die 9900k was nog niet uit en die is een heel stuk trager dan een 3950x voor niet gaming use cases.
Mijn volgende upgrade wordt waarschijnlijk Zen 4 of 5 16c+ (of Threadripper ) gezien het performance verschil met compilen tussen een 3950x en 5950x voor mij niet groot genoeg is.

[Reactie gewijzigd door Sp3ci3s8472 op 23 juli 2024 08:34]

[Vlizzjeffrey]

Precies, de meeste mensen die hier zeggen dat upgraden toch niet voorkomt zijn de mensen met een Intel systeem, die dan nog zeggen dat ook upgraden ook voor amd systemen onzin is.

[mr_evil08]

Bij intel heeft het sowieso geen zin want elke serie erna heeft toch weer een nieuwe chipset nodig ofwel nieuw moederbord.

[computerjunky]

En dat is voor de overgrote meerderheid geen enkel probleem omdat die toch maar 1x in de a 5 tot 8 generaties upgraden. Veel die nu verplicht worden te upgraden hebben zelfs nog ddr3.

[Reactie gewijzigd door computerjunky op 23 juli 2024 08:34]

[Vlizzjeffrey]

Zeg dat maar tegen alle mensen die eerst een ryzen 5 2600 hadden en nu een ryzen 5 5600x, immense upgrade. Problemen met bios updates? Welke problemen? Of vind je dat er een bios update gedaan moet worden een probleem?

Houden van een socket is zeker wel interessant, echt zeer bizar om te doen alsof het zo weinig uitmaakt enkel omdat jij een 9900k hebt, zoals je zelf weet zijn bij AMD de performance wél gestaag omhoog gegaan laatste jaren, dus dan is het feel fijn als er zo'n nieuwe, veel snellere cpu, in je huidige moederbord past, dat zou jij ook gevonden hebben als de 9900k een opvolger zou hebben gehad die 30% sneller was op hetzelfde socket.

[africangunsling]

Ok maar AMD doet het wel, kennelijk is de moeite die ze daar voor moeten doen niet zo debiel groot dat het niet meer loont. Daar komt nog bij dat AMD qua headcount ook nog eens veel kleiner is dan Intel, toch krijgen ze dit prima voor elkaar.

Vaak is het ook helemaal niet nodig om je pincount of layout te veranderen, alleen als je andere interfaces met de buitenwereld wilt gaat ondersteunen zoals een pcie versie of DDR versie upgrade is dit echt nodig. Meer pcie lanes van de zelfde versie kun je prima voor plannen door bijvoorbeeld in je eerste generatie product hier een paar ongebruikte pinnen voor te reserveren.

[rdcL.be]

Ik heb wel net mijn 1600X vervangen door een gebruikte 3700X voor 160 euro. Een 1800X had me in 2017 300 euro extra gekost en draait trager.

Los daarvan valt het Intel gehannes met sockets wel vaker in het planned obsolescence mandje. Dat is het soort bedrijf waar ik uit principe geen geld aan geef.

[rjmno1]

Ik heb zelf 2 jaar geleden een i5 9600 k gekocht voorheen had ik een aldi pc een i7 3770 men die was ook nog best snel, maar naar lang overwegen toch dus een nieuwe gekocht.Maar ik heb wel alles naar wenst samengesteld zoals ik dat wilde en ben tot op de dag vandaag er nog dik tevreden mee.24 gb geheugen en een onboard videokaart.Er zal nog een nieuwe videokaart komen maar die heb ik uitgesteld vanwege de hogere prijzen door de corona virus, ondertussen zijn er versoepelingen van het kabinet gekomen en ik hoop dat de economie vanaf nu er beter voor komt te staan.

[Reactie gewijzigd door rjmno1 op 23 juli 2024 08:34]

[computerjunky]

Als je 24 GB geheugen heb en je gamed ben je waarschijnlijk beter af een stap terug te doen naar 16 omdat je of niet in dual chgannel werkt momenteel wat echt een grote NONO is voor gamen of je heb 2 verschillende sets naast elkaar draaien wat ook alles behalve optimaal is.
Als je niet gamed zal het niet veel uit maken maar gezien je een gpu wil aanschaffen als de wereld weer normaal is... Iets om over na te denken Ik draai met 16 GB en kom nog nergens in de buurt van die 16 GB het is voor gamen dus niet een merkbare stap terug maar mogelijk eerder vooruit.

[Arrigi]

Dat allesbehalve optimaal van verschillende sets valt best mee. De snellere valt terug naar de timings van de tragere.
En dat van die dualchannel is ook onzin. Een 16+8 configuratie bvb heeft gewoon dualchannel snelheid voor de eerst 16GB (8 van de eerste, 8 van de tweede). De resterende 8GB is dan singlechannel.

En op het "teveel": "teveel" merk je niet. Worst case heb je veel openstaan dat niet geswapped wordt en zit een deel van je game in singlechannel bij een asymmetrische configuratie. Maar verder? Nee, echt geen nadeel. De kans dat het OS het gebruikt als grote, supersnelle cache met een positief effect is nog groter.

[rjmno1]

Ja dat klopt ik heb 8gb en een reep van 16 gb erin zitten, ik denk dat ik in de toekomst nog een 16 gb erbij koop en die 8 eruit gooi,maar aangezien ik een onboard heb kan ik niet zware games draaien tenminste nog niet.Wat games betrefd speel ik alleen ut99 en een kaart spel (pokeren).En echte zware toepassingen heb ik niet draaien.Als ik een keer geld over heb dan koop ik wel een nieuwe videokaart.

[Reactie gewijzigd door rjmno1 op 23 juli 2024 08:34]

[Akamatsu]

Het houden van een socket is boor 99% van de markt totaal irrelevant ondanks dat er op tweakers krampachtig over gedaan word.

Ok maar ik geef niet om die 99%, dat is intressant voor de verkopers, ik heb gewoon geen zin om m'n mobo uit m'n case te halen om een upgrade uit te voeren. Dus is dat de reden dat ik voor AMD kies, een puur persoonlijke overweging, niets objectief.

[Reactie gewijzigd door Akamatsu op 23 juli 2024 08:34]

[dasiro]

het houden van een chipset hangt ook vast aan de socket, hoewel er nieuwere kunnen uitkomen zal je vaak ook een nieuwe cpu op een oudere chipset kunnen draaien, wat het veel makkelijker maakt qua driver-management, niet alleen voor hardware en softwaremakers, maar ook voor grotere bedrijven die dat liever zo beheersbaar mogelijk houden. Het is niet leuk om hardware-id's in inf files te moeten gaan zoeken om tot de constatatie te komen dat de volgendere iteratie van een product weer een andere versie van dezelfde driver nodig heeft en de nieuwe soms niet eens backwards compatible is, maar verder wel quasi identieke files gebruikt (3x raden waar ik deze week mee bezig ben geweest )

[Verwijderd]

"elke CPU nieuwe socket"

Intel Alder Lake 1700 Socket ( DDR4/DDR5 ) zijn comptabel met de bovengenoemde Raptor Lake...

Meteor Lake in 2023 is nog onduidelijk. Men spreekt van 1700 socket maar is het 1700 DDR5 only of 1700 DDR4. We zitten in een transit periode en je kan moeilijk Intel kwalijk nemen dat het ook voor hun lastig is. Ik als klant weet het ook niet wat te maken van deze periode en de toekomst.

En sorry dat ik het zeg maar AMD is NIET de heilig boon dat je ze noemt. Als je een A320 Bord had, dan was je upgrade: 1000 Series, 2000 Series en met veeeeel geluk, 3000 series ( en dan mocht je lekkere toeren uithalen want je moest je bios flashen met een oude CPU en dan pas kon je de 3000 gebruiken ). O, je wilt een 5000 series? Sorry. 5X00X3D? Sorry...

Ik kocht een dure X570 want AMD ging zeker nog op AM4 blijven. Ja ... Als je de spook 5800X3D als een generatie noemt. De rest van de 5de lijn? Wel, FU klanten. In de praktijk hebben AMD gebruikers:

300 Chipset: 3 Generaties ( 1000.2000,3000, .... ??5000?? ). De Magische 5000 support kwam in 2022 in beperkte borden met X370 wegens druk. Het is geen echte open ondersteuning geweest.
400 Chipset: 4 Generaties ( 1000,2000, 3000, 5000 ). De 5000 support kwam weeral van druk!
500 Chipset: 2 Generaties ( 3000, 5000 )

En de enige reden dat je de 5000 series kreeg op de 400 Chipset, was de enorme DRUK op AMD. AMD was letterlijk van plan iedereen te dwingen naar 500 Chipset. Mensen waren zo kwaad dat AMD als een advocaat speelde met woorden "We geven generatie support aan AM4 maar niet de chipsets", wat letterlijk enkel bios updates waren. Ze probeerde toen de 400 chipset af te sluiten tot max 3000 series CPUs. Wat het een 3 generatie zou gemaakt hebben.

Nu ineens komen ze af met bios updates voor de X370 moederborden om ze toch compataible te maken. 16 Maanden na de release van de 5000 series, onder druk om mensen een boon te werpen en dat ze niet omschakelen naar Intel 1700 platform, want dan ben je die voor een tijd kwijt.

De 5800X3D telt eigenlijk niet als generatie maar eerder al een gat vulling, dan gewoon Zen3 is. Aka 5000 series met een beperkt aanbod.

Alles ziet eruit mooie met roze bril maar de enige reden dat de meeste chipset geen 2 of 3 generatie borden geworden waren, was de druk op AMD. Ja, Intel is vaak 2 generaties geweest maar met Intel wist je tenminste waar je naartoe ging. AMD hun support is enorm van "we willen niet maar onze klanten klagen te veel en we zitten nog in een zwakke markt positie".

Het valt op hoe AMD anders begon te gedragen naar maten hun markt positie sterker werd.

* Low end CPU ... Waar zijn ze? De 5000 serie was letterlijk 4 CPU's
* Niet-X goedkopere CPUs, Dat eindigde al in de 3000 series.
* Hogere prijzen op de 5000 series want waarom niet?
* Threadripper 8 - 16 cores, u hebt niet meer PCIe lanes nodig!
* Threadripper prijzen met 200 euro omhoog,
* Threadripper Zen3 voor 14 maanden niet bestaand.
* O u wilt, Zen3 Theadripper? Nu is het een Pro only feature ( met +++ prijzen ).
* enz enz ...

Mensen dat denken dat AM5 zoals AM4 zal worden ( als ze hun roze bril aanhouden ) gaan volgens mij een koude douche thuiskomen. AMD geeft socket support maar pakt de klanten dan via de chipset. AMD is niet uw vriend, net zoals Intel.

[wildhagen]

De meeste Intel-sockets gaan ook meerdere generaties mee?

- LGA 2066: Skylake-X, Kaby Lake X, Cascade Lake X.
- LGA 1151: Sky Lake, Kaby Lake, Coffee Lake
- LGA 1150: Haswell, Broadwell
- LGA 1155: Sandy Bridge, Ivy Bridge

Etc?

De enige sockets die maar één generatie zijn meegegaan de laatste 10-12 jaar die ik kan herinneren zijn LGA 1567 en LGA 1356, maar die zijn beiden voor Xeon-servers, dus niet zo heel belangrijk (Servers worden immers meestal niet geupgrade).

[JZ1803]

Intel sockets gaan 2 generaties mee, en kom niet met lga1151 als argument want die vlieger gaat niet op (iets met v1 en v2 ).

[Vizzie]

Ja die socket 1151 drie generaties behalve als je skylake hebt dan is het gewoon maar één generatie. Dat ze hetzelfde aantal pinnetjes hebben maakt geen klap uit

[Midnight4u]

Er zijn in uitzonderlijke gevallen, dat de LGA1151v1 wel de 6de, 7de, 8ste en de 9de GEN ondersteunen. Dat heeft bijvoorbeeld Linus Tech Tips eens laten zien en ook maar één merk van dat ik weet (ONDA).
https://rsts11.com/2021/0...8p-d4-mining-motherboard/
"But it appears that you may want an update to support 8th and 9th generation Intel Core processors and the newer GPUs. You would need an initially-supported CPU to update the BIOS, so start with 6th or 7th gen and then update BIOS"

[bwerg]

Waarbij wel opgemerkt moet worden dat het prestatieverschil tussen twee of drie opvolgende generaties meestal niet zo groot is, dus dan is upgraden van de CPU ook maar beperkt interessant. Als je nu op een Intel 9xxx-CPU zit is een 11xxx maar een matige upgrade.

Als het meer dan twee of drie generaties is wordt een upgrade-pad pas echt interessant. Al doe ik persoonlijk zelf met liefde jaren met een PC, en tegen de tijd dat ik iets wil vervangen is mijn huidige socket dus toch al dermate verouderd dat ik toch alles upgrade.

[Vizzie]

Enerzijds heb ik hetzelfde gevoel omdat Intel voor mijn 6700K nooit een upgrademogelijkheid heeft geboden terwijl ik die best graag zou hebben gehad nu, anderzijds heb ik nog nooit zo lang met een PC gedaan als met de 6700K en heb ik inmiddels het idee dat ik nu beter af zou zijn met een heel nieuw platform. Heb daarvoor nooit echt de wens gehad de CPU los van de rest te upgraden, dan bouwde ik gewoon een nieuw systeem (omdat het leuk is).

Ik neig er nu echter wel naar te wachten tot de introductie van AM5 en dan een AMD systeem te bouwen, die hebben een veel beter trackrecord qua ondersteuning van hun platform. Misschien als intel LGA 1700 een paar generaties blijkt te ondersteunen kan er daarna weer iets van intel komen.

[bbob]

Ach het idee van upgraden van bestaande socket is leuk maar als je naar cijfers zou kijken dan denk ik dat het op het totaal niet relevant is.

Zoals je aangeeft je hebt nog nooit zo lang met een cpu gedaan en ik heb exact hetzelfde. Vorgie jaar 8 jaar oude pc maar eens vervangen. Gaat allemaal wel sneller maar dat het nu super veel sneller gaat voor die 8 jaar, nee.

Je doet sowieso veel langer met een pc en de meeste worden aan bedrijven verkocht, beetje word en nog wat andere zaken. willen ze sneller kopen ze nieuwe pc en verangen niet de cpu.

[synoniem]

Het is niet alleen de updatende tweaker die hier voordeel van heeft. Ook de moederbord makers en OEM's profiteren er van als een model socket langer mee gaat.

[ELD]

Valt best mee, denk dat die liever een nieuw board verkopen dan dat ze een bios update doen voor een board dat al 5 jaar oud is zoals bij Asrock nu het geval is.

[Vizzie]

Ja maar juist als een pc langer meegaat is het interessant voor mij om een onderdeel te kunnen upgraden.

Maar je hebt gelijk hoor, op t geheel zijn jij en ik een te verwaarlozen groepje.

Desondanks ga ik de volgende keer voor amd omdat zij al hebben aangegeven (en laten zien met am4) dat ze hun platform lang willen ondersteunen. Zal Intel niet van wakker liggen maar het is voor mij leuk als ik een keer een nieuwe cpu in mijn pc kan doen.

[KuroHana]

Wie zeg dat amd op 1 socket blijf nu ze naar lga gaan ?

[Akamatsu]

Kan het bericht niet vinden op tweakers, maar het was announced tijdens CES.

https://www.anandtech.com...to-have-long-term-support

[dstyle_nl]

Het socket wisselen komt per architectuur wissel. Moore's law, tik (nieuwe architectuur) en tok (optimalisatie van deze architectuur). Je kunt 2 generaties cpu's op ieder moederbord gebruiken en dan wisselen ze weer. Intel cpu's verloren weinig waarde altijd dus je kunt je spullen na 2 jaar vaak nog goed verkopen en dan een complete set er nieuw in doen. Alleen de 11e generatie is hier een uitzondering op en dit was van te voren bekend.

[JDx]

Heb gewoon Alder Lake 12600K genomen om straks deze mee te pakken en dan weer 5 jaar verder, iedereen denkt het, maar bijna niemand blijft 5 jaar bij hetzelfde moederbord.

[CobraVE]

Nope, eerder bijna 10 jaar.

[ELD]

Dus je hebt nog een AM3+ board?

[CobraVE]

Tot 4 maanden geleden had ik een Intel P45 (Asus P5Q Pro) board inderdaad met 8 GB DDR2. Gekocht in 2009.

[krauser]

Ik gebruik mijn Z79 en i7-4790k iedere dag, als enige computer sinds 2015, niks mis mee.
In 2019 een GTX 1060 6GB (2e hands, voor weinig) toegevoegd. Doet het ook gewoon nog.

[divvid]

precies, naast mijn M1 MBP gebruik ik dagelijks nog een MBP uit 2014 en een c2d uit 2010! Pas kort geleden wilde bepaalde software daar echt niet meer op compileren. Voor 99% is het wel OK.

[Vlizzjeffrey]

Denk dat juist best veel mensen 5 jaar met een moederbord doen, vooral als je op intel zat, de processors werden nauwlijks sneller per jaar dus reden om up te graden was er niet, meer dan 5 jaar gedaan mijn mijn Z77 bord, en mijn huidige b450 bordje gaat de 5 jaar ook wel makkelijk halen. Vooral op b450 zie ik veel mensen echt langere tijd met hun moederbord doen door de lange socket life.

[mr_evil08]

Ik kom van een i7 4771 naar Alder Lake gegaan, doordat Intel niks noemswaardigs had heb ik er al die tijd mee gewacht, ik denk juist heel veel mensen dit ook gedaan hebben, ik heb er wel 7 jaar mee gedaan.

[Skyline GT-R]

Want jij draait je Ryzen 5900X op een B350 bordje?

[Vlizzjeffrey]

Ik denk dat het grote deel van de AM4 gebruikers wel bij AMD zal blijven mede hierdoor, ik zelf ook.

[Rob Coops]

Ach is dat echt zo relevant? In de meeste gevallen is het nauwelijks mogelijk om nog chips te vinden die met de chipset kunnen werken zelfs als je een nieuwe cpu in de socket kunt steken. Daar naast zit je dan al snel met problemen waar je geheugen niet snel genoeg is of je toch eigenlijk wel die nieuwe pci-e standaard had gewild omdat de GPU die je had willen kopen niet met de oude standaard werkt etc, etc...

Ik heb jaren lang zo wel AMD als Intel gebruikt en ik kan eerlijk zeggen dat ik maar zeer zelden gebruik heb gemaakt van het feit dat een nieuwe generatie cpu in het oude systeem kon werken. En dat was eigenlijk alleen als iemand me toevallig een CPU aanbood. Dus zeker geen nieuwe CPU gekocht gewoon een afdankertje van een ander in een oud systeem om er net wat langer mee te kunnen doen dan zonder die snellere chip.

Uiteindelijk hangt het helemaal af van jouw use case natuurlijk, en ik kan me wel voorstellen dat je bijvoorbeeld een nieuwe CPU koopt, dan een paar maanden later een nieuw moederbord en weer een paar maanden later... maar persoonlijk ben ik meer voor het simpel weg vervangen van het huidige systeem. Schijven (data niet zo zeer boot disks), toetsenbord, muis en scherm houd ik meestal wel maar daar houd het ook echt mee op, de rest gaat gewoon eens in de zoveel tijd de deur uit om dan een geheel nieuw systeem te kopen.

[locke960]

Ik zou wel eens CPU's met alleen maar E-cores willen zien. Die zouden klein, energiezuinig en goedkoop moeten zijn terwijl ze toch een redelijke performance leveren.

[Rudie_V]

(ook voor @MR501 )

De Alder Lake-N versie is eigenlijk de Intel Atom versie van Alder Lake en heeft alleen maar de Gracemont E-cores aan boord.

Specs of Intel's Alder Lake-N Published: 8 Gracemont Cores, 32 Xe-LP EUs
https://www.tomshardware....kes-shape-gracemont-xe-lp

Intel Alder Lake-N Specs Leak With All Gracemont E-Cores For Budget Builds
https://hothardware.com/n...eak-all-gracemont-e-cores

Zelfs de server cpu's wordt gesplitst in P-cores en E-cores versies, waarschijnlijk ook gemixt.

Intel Unfolds Xeon Roadmap With More Cores, Denser Transistors
https://www.nextplatform....cores-denser-transistors/

Intel developing efficient Xeon server CPU, details data center roadmap
https://www.datacenterdyn...ails-data-center-roadmap/

[MR501]

Wow, ik baseerde me op een Reddit comment van een Intel Q&A maar ze zijn inmiddels dus verder

[Rudie_V]

Waarschijnlijk omdat het nog geheim was?

Artikel is van 14 februari 2022, dus 4 dagen geleden en spreekt ook over 'leak'.
https://hothardware.com/n...eak-all-gracemont-e-cores

If you're reading Hot Hardware, then we probably don't have to explain that Intel's 12th-generation Core CPUs, codenamed Alder Lake, typically come equipped with a pack of Performance cores and a cluster of Efficient cores. Some lower-end CPUs omit the E-cores leaving you with a four- or six-core CPU that looks a lot like a last-gen part. To date, though, we haven't seen nor heard of an Alder Lake CPU that comes with only E-cores.

Until now, anyway. Over at Japanese-language hardware blog Coelacanth's Dream, they've spotted a bug report from an Intel employee that includes a partial boot log. Included in that log is information that seems to confirm the existence of what that site is calling "Alder Lake-N," a lightweight CPU with only a pair of E-core clusters, totaling eight Gracemont cores.

[MR501]

deze arch heeft minimaal 1 P core nodig, maar de nieuwe laptop celeron komt in de buurt(1P+4E)

[MSalters]

Bron? Want de Xeon komt wél in een 100% E-core uitvoering.

[MR501]

https://www.reddit.com/r/...tm_source=share&context=3

Tadaa.
Had niet verwacht dat ik m ook nog daadwerkelijk zou vinden lol.

[MSalters]

Ah, dat is voor Alder Lake BIOS'sen wel logisch. Je zult inderdaad een BIOS moeten hebben die voor E-cores werkt. Maar goed, Atom had ook andere BIOSsen. Het kan best.

[Faust]

Hoeveel verbruikt zo een processor tegenwoordig; 100watt? 500watt?
Desondanks indrukwekkende resultaten, je ziet dat er toch nog wat rek in de architectuur zit als er geen energie of thermische beperkingen zijn

[JDx]

12600K gebruikt bij mij maar 30, tijdens gamen amper meer.

[bwerg]

Dan heb je hem verrekte zuinig afgesteld staan, of je game is vrij licht (weinig multithreading?). In metingen van tweakers komt 'ie bij gamen tot 52,6W. Bij meer multi-threaded toepassingen gaat dat echter over de 100W.

De vraag wat "zo een processor tegenwoordig verbruikt" is niet zo heel zinnig meer, want het ligt erg aan de toepassing maar ook gewoon aan je instellingen. En dat verschilt zelfs per moederbord. "Zo een processor" kan dus 30W verbruiken of 300W.

[JDx]

Misschien gaat ie terug omdat ik naar windows ga? Alt tab.

[computerjunky]

Dat zou zeker kunnen. Even meten met hwinfo die kan je resetten voor de game en dan uurtje gamen en snel kijken dat geeft ie piek watts maar ook je gemiddelde van een uur.
Ook kan je met afterburner+rivatuner kijken dan krijg je het realtime op je scherm.

[Faust]

12900 is 112 watt, weet niet of dat 4 keer krachtiger is dan jouw processor?

[bwerg]

Nee, boven een bepaald punt schaalt verbruik absoluut niet lineair. Een hoger geklokte CPU kan zomaar 20% beter presteren voor 40% meer verbruik.

Verder is het verbruik van high-end CPU's absoluut niet constant. Hangt af van instellingen en van de toepassing. TDP-waardes zijn praktisch nutteloos, dus kijk naar concrete metingen.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 23 juli 2024 08:34]

[DennisH82]

Dat is wel heel weinig, bij gamen word (als het goed is) de gpu het meeste gebruikt, dat scheelt natuurlijk
Je bedoelt 30W bij Desktop / Office taken ?
En hoeveel dan met Gamen ?

[hooibergje]

Mijn Ryzen 5900 heeft een TDP van 105 Watt.

[bwerg]

TDP zegt tegenwoordig echt weinig. Daadwerkelijk verbruik kan zomaar een factor twee hoger liggen. Al schiet Intel daarin wat verder door dan AMD, maar bij beiden kun je tegenwoordig beter een review met metingen opzoeken.

[computerjunky]

Dat is maar net wat je load is. Bij een standaard load als gamen wat gebalanceerd is dan komt tdp al 10 jaar heel dicht bij het werkelijke verbruik.
Alleen rare synthetische loads en zaken als renderen van bepaalde zaken zorgen dat de chip op max power draait.

Amd daarin tegen zit vaak boven de tdp met diezelfde game load. De tdp van intel linkt dis hoger maar in realiteit ontlopen voor die game load de 2 elkaar niet echt.

[hooibergje]

Oh, dat is wel een goeie. Dan zie ik idle 37 Watt, en onder volle load 178.
Meestal zit-ie op een kwart load, zoiets, dus zal 70 tot 80 watt zitten.

[synoniem]

Goed om te zien dat Intel gedwongen wordt tot echte innovatie onder druk van de concurrentie. Tot aan de komst van krachtige AMD en Apple processoren was die druk er duidelijk niet.

[Rudie_V]

Dat heeft weinig met de concurrentie te maken, eerder met Intel's problemen rond het 10nm procedé en verkeerd management die vasthield aan het eigen 10nm proces ipv uit nood over te stappen naar een concurrerende foundry, TSMC of Samsung, om hun processors te laten bakken.
Door de problemen met Intel's 10nm procedé hebben we nooit een Cannon Lake op 10nm gekregen. In 2019 had Sunny Cove het over moeten nemen, in 2020 had Willow Cove moeten komen, welke uiteindelijk pas richting het einde van 2020 uit kwam, maar alleen voor laptops. Einde 2021 kregen we pas een echte nieuwe desktop cpu in de vorm van Alder Lake.
Het is inderdaad wel goed om te zien dat Intel schoon schip heeft gemaakt, wat mensen eruit, nieuwe erin, problemen rond 10nm zijn (zo goed als) opgelost en nu kan Intel weer fris verder.

[ALittleTooLate]

Zonder concurrentie zie je alle engineers en andere inhoudelijke mensen uit het management verdwijnen. Dan krijg je de stagnatie zoals je die bij intel hebt kunnen zien.

[synoniem]

Dat "uit nood" is precies waar we het over hebben. Zonder druk van de concurrentie was die nood er niet geweest en was die noodsprong nooit gemaakt.

[jordynegen11]

Ik vind toch jammer dat Intel deze kant op gaat. De Ryzens en intels met hoge kloksnelheden zijn zeer interesant voor game hosting en virtualisatie.

Maar door die E cores is dat dat helemaal verdwenen omdat je die E cores eigelijk niet kan gebruiken momenteel, daar is gewoon geen support voor. 24 cores klinkt leuk maar 16 E cores kun je weggooien omdat de raw performance daarvan ondermaats is. CPU pinning is dus ook een ramp.

Apart ook om te zien dat Intel nog steeds niet meer dan 8 (P) cores op een CPU kan proppen.

[Reactie gewijzigd door jordynegen11 op 23 juli 2024 08:34]

[thomaskoel]

E cores halen in SPECint ~65% performance van de P cores (5-10% onder 9900K single core) terwijl ze maar 40% energie van de P cores gebruiken.

In Specfp halen de E cores ~55% performance van de P cores met 40% van de energie.

Die E cores nemen ook ongeveer 1/4e oppervlakte in op de chip, dus manufacturing kosten zijn ook lager.

[jordynegen11]

Ja ik snap dat ze zuiniger zijn maar in mijn use-case niet waar je naar kijkt. Kan koop ik liever een 5950X.
Als intel nou ook met een 16-P-core variant komt... Dan wordt het interessanter.

[thomaskoel]

Dat is monolitisch niet goed haalbaar met met de yield van 10nm bij intel. 12900k heeft al een die size van 215 mm2. Bij 16 P cores zit je dan al snel op 350 mm2. Grotere dies = minder dies per wafer, waar er ook nog een hoger percentage van wegvallen = erg lage productie.

[hooibergje]

Als ze nou die AVX2 (en AVX 512) er weer in stoppen, dan wordt het weer interessant in het blauwe kamp.

[Vizzie]

Wat deed of doe je daar dan mee dat het voor jou zo interessant is? Volgens mij zijn dat voor consumenten echt niches van niches waar je daar iets aan hebt.

Wat ik er van weet kan het handig zijn voor wetenschappelijke simulaties en datacenters en sommige AI toepassingen maar dat soort dingen doe je vaak niet thuis op je consumenten pc.

[Reactie gewijzigd door Vizzie op 23 juli 2024 08:34]

[hooibergje]

Matrix-vector vermenigvuldigingen, om systemen van differentiaalvergelijkingen numeriek op te lossen.
Die instructiesets maakten een wereld van verschil.
Het was zo zelf zo heftig dat ik met de score van een LinPack benchmark boven het theoretisch maximum uit kwam.

[computerjunky]

Van mij mogen ze dat lekker in de professionele chips houden. Thuis gebruikers hebben er niets aan het vreet stroom wat tegen ze gebruikt word en het maakt ze duurder omdat je extra ruimte op de die nodig hebt.
Zie er geen voordeel van.

[miknic]

Je mag toch verwachten dat je met zo'n processor geen videokaart meer nodig hebt om te gamen

[bwerg]

De Iris Xe zit nu ook al in laptops en is vergelijkbaar met de RX vega 8 die in de mobiele Ryzen 5000's zit, en in de 5600G/5700G. Daar is redelijk mee te gamen, bij zwaardere spellen natuurlijk op lage instellingen.

De gisteren uitgekomen Ryzen 6000's gaan daar trouwens wel een factor twee overheen. Nou duurt Raptor Lake natuurlijk ook nog wel even en Intel is ook grafisch aan de weg aan het timmeren, dus misschien dat de Xe's ook nog verbeterd worden.

[uiltje]

Nee, specialisatie is bijna altijd sneller dan parallelle CPU's. Da's ook waarom die Apple chips vaak sneller zijn dan je zou verwachten. Op LTT is er een video waarin ze Crysis spelen op een EPYC. Ik zag ook een vid met Threadripper die het wat beter deed. GPU's zijn echt veel sneller.