Intel heeft eerste cpu's op basis van '1,8nm'-procedé 18A aangezet

De eerste chips op basis van Intels nieuwe 18A-procedé zijn inmiddels ingeschakeld. Dat bevestigt de chipmaker in een persbericht. De fabrikant verwacht volgend jaar te beginnen met de productie van processors op die node, zowel voor consumenten als voor servers.

Intel schrijft in een persbericht dat 'de belangrijkste producten op Intel 18A' inmiddels uit de fabriek zijn. Volgens de chipmakers zijn de processors in kwestie aangezet en hebben ze succesvol een besturingssysteem opgestart. Het gaat specifiek om de komende Panther Lake-processors voor consumenten en de Clearwater Forest-chips voor servers. De chipfabrikant zegt dat de grootschalige productie van die cpu's volgend jaar gaat beginnen.

Het 18A-procedé komt ook beschikbaar voor externe klanten. Intel heeft daarvoor inmiddels een volledige process design kit beschikbaar gesteld. Bedrijven kunnen daarmee hun eigen chips ontwerpen, om die vervolgens door Intel op het 18A-procedé te laten produceren. In de eerste helft van 2025 vindt de eerste tape-out van zo'n externe chip plaats, zegt Intel. Dat is de laatste stap in het ontwerpproces, voordat de chip naar de fabriek wordt gestuurd voor massaproductie.

Intels 18A-node is de vijfde en laatste node op Intels oude roadmap. Het wordt het tweede procedé van Intel dat gebruikmaakt van gate-all-aroundtransistors. Anders dan bij finfets, worden de kanaaltjes in die transistors volledig omsloten door de gate. Dat zorgt voor betere controle over lekstromen. Dat wordt gecombineerd met PowerVia, Intels implementatie van backside powerdelivery.

Eerder deze week liet Intel weten meer dan 15.000 banen te schrappen. Het bedrijf voert bezuinigingen door na een verlies van 1,6 miljard dollar in het afgelopen kwartaal en 436 miljoen in het kwartaal daarvoor. Het bedrijf gaf toen aan dat het, in tegenstelling tot eerdere geruchten, ook gaat bezuinigen op r&d-werkzaamheden.

Tegelijkertijd blijft de chipmaker naar eigen zeggen gericht op de IDM 2.0-bedrijfsstrategie van ceo Pat Gelsinger. Daarmee gaat het bedrijf onder andere chips produceren voor andere bedrijven. Het 18A-procedé wordt daar een belangrijk onderdeel van. Meerdere bedrijven hebben al toegezegd chips te gaan ontwerpen op die node, waaronder Microsoft.

Reacties (50)

[as400]

Ik hoop als consument dat Intel terug op het goede spoor gaat belanden. (en eindelijk met Risc-V chips gaat afkomen )
De olifant in de kamer is wie gaat deze fabrieken financiëel rendement bezorgen als de stukprijs van transistoren niet terug gaat zakken? De AI toepassing schijnt in de fase van hype-deflatie te geraken...

[Emielio]

Ik hoop precies het zelfde. Ik heb nu een laptop met een 13th gen Intel chip er in. Het was een best dure laptop die helemaal tot de max gespect is. Maar het ding heeft al sinds de aankoop verschrikkelijke warmteontwikkeling, en throttled gigantisch. In mijn desktop thuis zit een AMD, die zoveel lekkerder werkt.

Het probleem is alleen dat Lenovo in zijn topmodellen alleen Intel levert, en ik ben nu eenmaal erg fan van de X1 Carbon. Als ik de X1 wil blijven gebruiken, moet ik laptop's met intel chips blijven kopen. Maar als ik kijk naar het 3.500 euro kostende drama waar ik nu mee moet werken, dan zit ik daar niet op te wachten. Ik verbrand mijn handen zowat aan de laptop.

Risc-V heeft helaas nog wel eventjes te gaan. ARM is al goed op weg. Ben benieuwd hoe snel software ontwikkelaars zaken naar ARM gaan porten. Overweeg serieus om een keer een ARM te proberen.

[psychicist]

Risc-V heeft helaas nog wel eventjes te gaan. ARM is al goed op weg. Ben benieuwd hoe snel software ontwikkelaars zaken naar ARM gaan porten. Overweeg serieus om een keer een ARM te proberen.

Dat ligt er volledig aan wat je draait. Ik typ dit op een 7 jaar oude Orange Pi Win Plus (vergelijkbaar met een Raspberry Pi 3), die alleen maar beter is gaan werken in de loop van de tijd, omdat sinds enkele jaren alle ondersteuning upstream is. Ik draai hier dan ook gewoon standaard Debian op, maar dan van een micro SD kaart.

Relatief snelle ARM hardware is inderdaad beschikbaar in de vorm van Raspberry Pi 5, Orange Pi 5 en alternatieven. Ook RISC-V timmert aardig aan de weg. Wat dat betreft kijk ik uit naar de Milk-V Oasis, die aan het eind van het jaar uit moet komen. Ook Debian is voor 95% of meer geport naar RISC-V, maar vooral browsers ontbraken de laatste keer dat ik het probeerde in QEMU.

Closed source Windows x86 applicaties en spellen zijn eigenlijk het enige probleem, maar daar worden inmiddels ook emulatoren voor ontwikkeld zoals Box64 en Fex-Emu. Daarnaast zou Wine inmiddels ook op ARM moeten werken en de bovengenoemde emulatoren kunnen aanroepen. Maar dat heb ik allemaal nog niet kunnen testen.

In het geval van native applicaties voor Windows op ARM is er inderdaad nog veel werk aan de winkel. De laptops met Snapdragon X Elite zijn alleen behoorlijk prijzig, als je verder niet veel behoefte hebt aan Windows op ARM. Een goedkope ARM desktop of een virtuele machine met Windows voor ARM zou dan al moeten volstaan.

[blorf]

Het zou wel mooi zijn als ARM SoC's een keer snel gehoeg worden om een linux distributie zichzelf native te kunnen laten compilen. Met een SD-kaart kun je dat sowieso vergeten maar de RPI5 met een m2 drive gaat aardig die kant op.

[psychicist]

Ik heb de /home op mijn Orange Pi Win Plus op een USB SATA schijf staan. En eerder draaide ik ook de hele / daarvandaan. Dus dat was het grote probleem niet. Maar het is natuurlijk wel mooi dat je nu bij de laatste SBCs helemaal geen SD-kaarten meer nodig hebt.

En het is inderdaad wachten op de volgende generatie ARM SoC's, die echt mee moeten kunnen met de chips van Intel en AMD, hoewel Apple en Qualcomm daar al aan kunnen tippen. Nu moet de rest nog volgen.

[blorf]

Probleem is dat die fabless fabrikanten allemaal aan Amerikaanse contract-voorwaarden vastzitten. Ze gaan bijvoorbeeld nooit interconnect kanalen vrijgeven om paralelle systemen mogelijk te maken. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat een 8x8 RPI5 grid een redelijk jonge PC kan verslaan, behalve de versnelde graphics, dan.

[Emielio]

Ik volg je helemaal, maar ik zit toch meer in de richting van Qualcomm/Apple niveau's ARM SOC's te denken. Daar is Risc-V nog eventjes geen speler. Hopelijk gaat dit komen.

Ik wacht eigenlijk tot een kritieke massa aan Windows applicaties naar ARM64 geport zijn, zodat ik een relatief beperkt deel maar met Prism hoef te emuleren. Voordeel is dat ik relatief weinig exotische programma's meer gebruik, en al helemaal geen spellen. Browser/Office e.d. werkt al lekker op Windows ARM64 native.

Als je op di moment Intel X86, AMD X86, vergelijking met Qualcomm/Apple ARM in performance per watt, hebben Apple en Qualcomm een gigantische voorsprong, AMD X86 ken het nog net bijbenen met als voordeel nu nog de compatibiliteit die X86 bied, maar waar Intel extreem achterloopt. Ik zou willen dat ik de M1 chip uit mijn iPad in mijn laptop kon gebruiken. iPadOS is helaas beperkter dan Windows. Maar wat is dat ding vlot en doet het lang met de batterij.

[psychicist]

Ik heb ook nog geen RISC-V hardware om dezelfde redenen. Een ARM SBC met lage prestaties in 2017 kon wat dat betreft nog wel, maar in 2024 verwacht ik toch wat beters. Wat dat betreft heeft RISC-V nog wel wat flinke stappen te gaan, maar de trend is in ieder geval hoopgevend.

Alles lijkt juist wat RISC-V betreft wel in een stroomversnelling te zijn gekomen. Het lijkt wel alsof we terug zijn in de jaren 90, waarbij de ene x86 chip net uit was en een jaar later weer voorbijgestreefd was. Zo ben ik indertijd binnen 4 jaar van een Pentium MMX 200 naar een AMD Athlon 1.2 GHz gegaan. Velen zullen iets soortgelijks hebben meegemaakt.

Wat Windows on ARM betreft zou ik gewoon een simpele machine willen hebben zoals een x86 mini-PC met een AMD Ryzen 7 5800U zonder toeters en bellen voor zo'n €300. Maar tot nu toe kun je alleen hardware krijgen die 3-4 keer zo veel kost.

Microsoft en zijn partners zouden toch ook wel moeten begrijpen dat het verstandig is om dit soort machines voor een redelijke prijs voor ontwikkelaars toegankelijk te maken, zodat er zo snel mogelijk Windows ARM64 applicaties beschikbaar komen.

[Emielio]

Ja Qualcomm heeft een development pc gemaakt. Maar die was snel uitverkocht. Dat was een mooie voor ontwikkelaars om ARM64 windows apps te ontwikkelen. Ik denk dat een potente ARM mini-pc een gat in de markt is. Zoals een Apple Mini met een M chip, alleen dan een ARM chip waar windows en linuc op kan draaien. Raspberry Pi 5 komt helaas nog niet in de buurt van Qualcomm en Apple.

Ik kan je soms trouwens niet helemaal volgen, In je eerste alinea lijk je RISC-V en ARM over een kam te scheren? Of begrijp ik je dan verkeerd. Hoewel het het beide RISC varianten zijn, is WISC-V toch open, en ARM niet?

[psychicist]

Ik programmeer voor ARM, RISC-V, POWER en x86. De instructieset is mij om het even en in mijn ervaring is het omzetten van assemblycode voor ARM naar RISC-V vrij eenvoudig. Maar ik gebruik dan ook vrijwel uitsluitend Linux. Voor Windows is er een keuze tussen x86 en ARM, terwijl er intern bij Microsoft op het moment gewerkt wordt aan een port naar RISC-V.

Wat ik bedoel is dat RISC-V hardware die ik aanschaf toch op zijn minst zo snel moet zijn als low-end ARM hardware die ik in 2024 kan aanchaffen, bijvoorbeeld de vele borden met een Rockchip RK3588 aan boord. Met de SG2380 van de Milk-V Oasis komt daar aan het eind van het jaar qua multithreaded performance eindelijk iets uit wat daaraan kan tippen. Daarom gebruik ik tot nu toe een emulator zoals QEMU.

De huidige RISC-V chips zijn allemaal 10 keer zo traag en daar heb ik geen behoefte aan. Daarom heb ik ze tot nu toe links laten liggen. De RISC-V instructieset is inderdaad open, maar dat is voornamelijk interessant, als je chips wilt ontwerpen en verkopen. Voor de softwareondersteuning maakt het niet zoveel uit.

Je wilt alleen dat de meest gangbare extensies door je chip ondersteund worden, zeker op de server, desktop en mobiel. Voor embedded wil je vooral een chip die ondersteunt wat je nodig hebt en verder vooral goedkoop is. Dat is bij RISC-V gemakkelijker dan bij ARM, hoewel ARM tegenwoordig ook iets meer vrijheid geeft om aangepaste cores te ontwerpen met extra instructies.

[psychicist]

Ik hoop dan dat Intel zijn foundry technisch en financieel in orde maakt en voor andere bedrijven chips gaat produceren. Ik hoef niet zo nodig een Intel chip meer, of dat nu een x86, ARM of RISC-V chip is.

[BlaDeKke]

Maar je wil waarschijnlijk wel de concurrentie die Intel kan leveren. Dus indirect wil je die chips misschien wel.

[psychicist]

Nee, eigenlijk wil ik die helemaal niet meer. Ik wil de concurrentie die bedrijven zoals Mediatek, Nvidia, Rockchip en Qualcomm kunnen leveren met hun ARM en RISC-V chips. Intel of TSMC kan die chips dan produceren, dat is me om het even.

[BlaDeKke]

Ja want die zetten momenteel nogal druk op AMD. Zelfs Intel faalt daar in atm.

[psychicist]

Als je AMD als de enige competitie ziet, wel ja. Maar voor mijn doeleinden heb ik zowel AMD als Intel niet nodig. De wereld is aan het veranderen en het wordt zo langzamerhand tijd om een exit van x86 te plannen. AMD komt zelf trouwens naar verluidt in 2026 ook met een eigen ARM chip uit.

[BlaDeKke]

Good 4 u. De wereld draait op x86 atm. Dat gaat nog wel even duren.

[psychicist]

Het gaat om de juiste hardware en software voor het juiste doeleinde. Dat wordt in de loop der tijd steeds minder x86. x86 stelde ook niet veel voor in de jaren 80 en 90. Ik zou maar alvast beginnen eraan te wennen dat de zaken over 5-10 heel anders zijn.

[BlaDeKke]

Hiermee ben ik helemaal akkoord. Maar of dat het zo snel gaat gaan… dat valt nog te bezien. Ondertussen kan je best je geld zoveel mogelijk spreiden ipv op 1 of 2 paarden te wedden.

[Reactie gewijzigd door BlaDeKke op 7 augustus 2024 14:04]

[psychicist]

Natuurlijk schrijf ik mijn code met beide instructiesets in het achterhoofd en compileer ik en test ik de executables op beide. Met een goede CI/CD omgeving zou dat ook geen extra moeite moeten kosten, omdat dat per commit automatisch zou moeten gaan.

Ik sluit geen instructiesets en chips bij voorbaat uit, vooral niet als die nog gangbaar zijn, zoals bij de meeste Intel en AMD chips het geval is. Maar ik hoef alleen maar een nieuwe chip bij significante prestatieverbeteringen, wat voor mij inhoudt dat ik sinds 2001 eens in de 7-8 jaar naar nieuwe hardware ben overgestapt.

Verder vind ik de Intel Alder Lake N chips interessant, maar niet interessant genoeg om daar mee aan de slag te gaan. Echter, na het lezen van de flinke prestatieverbeteringen bij Skymont zie ik het wel zitten om een machine met een chip gebaseerd op enkel Skymont cores te gebruiken vanaf 2026.

Wat ik allleen niet vind is dat Intel chips nog net zo noodzakelijk zijn als voorheen, maar dat heeft er meer mee te maken dat de meeste huidige chips voor het meeste triviale werk al snel genoeg zijn. Voor de high end zie ik nog wel veel meerwaarde voor zowel Intel als AMD chips en zo zal ik ze ook in de toekomst gaan inzetten.

[BlaDeKke]

Allemaal met akkoord. Maar dat veranderd niets aan wat ik heb gezegd.

[adamvansanten]

Dat is makkelijker uit te faseren dan je misschien denkt hoor... Kijk maar naar Apple met de eigen chips, relatief pijnloze overgang.

[xorinzor]

leuk voor apple gebruikers, maar applicaties in datacenters ga je niet emuleren. Gezien dat de marktleiders zijn zal x86 echt niet zo snel verdwijnen, veel grote applicaties heb je niet zomaar even omgezet naar ARM

[adamvansanten]

Wellicht, maar ook dat kan best geleidelijk gaan. Alle eindgebruikers kunnen sowieso relatief makkelijk over, kijk maar naar de Windows-machines met Snapdragon-cpu’s. Werkt met de eerste generatie al relatief goed (eigenlijk hetzelfde of zelfs beter als ten tijde van de Apple M1), over een paar generaties werkt het top.

[BlaDeKke]

Eerste generatie snapdragon op Windows. Maar absoluut niet de eerste generatie arm op Windows. En dan praten we weer over gebruikers.

[Reactie gewijzigd door BlaDeKke op 9 augustus 2024 21:59]

[junkchaser]

En uiteindelijk ook duurder dan ...

[BlaDeKke]

Hoe bedoel je?

[Timewa]

Intel heeft jarenlang comfortabel achterovergeleund vanuit een semi-monopoliepositie en heeft de afgelopen 10 jaar bedroevend weinig vooruitgang en innovatie laten zien. Het is m.i. een schoolvoorbeeld van wat er gebeurt als je financiële managers de leiding geeft boven engineering leiders met visie.

Dan blijkt op een dag dat je niet meer de technologieleider bent maar een volger, terwijl je bedrijfsstructuur en -cultuur nog steeds zijn ingesteld op monopolistisch denken en winstmaximalisatie. Niet op innovatie en visie.

Het gevolg is dat je links (AMD Zen) en rechts (Apple Mx, QC etc) wordt ingehaald, niet meer kunt teren op de vanzelfsprekendheid dat niemand om je heen kan, en dus verlieslatend wordt en in een negatieve spiraal dreigt terecht te komen. Natuurlijk is Intel zo groot en heeft zoveel reserves dat ze zichzelf kunnen herpakken, maar daar moeten ze niet te lang mee wachten.

Ik vind het interessant dat Intel hun fab open wil stellen voor derden. Het is op zich logisch om de enorme investeringen te delen of terug te verdienen met wafer verkoop, maar als hun aantallen teruglopen omdat de markt wordt herverdeeld, en de fab niet vol bezet zal zijn, heeft Intel de volgende grote uitdaging.

Vanuit mijn perspectief als consument ben ik erg blij met alternatieven voor Intel. Ben al sinds de x86 PCs en de Pentium 1 gebruiker van Intel, naar tevredenheid tot de eerste i5/i7 processoren, en daarna alleen maar teleurgesteld. Grootste misser is de i9 in mijn vrij recente XPS15 laptop, een extreme energieslurper die structureel meer verbruikt dan gespect en die de grote batterij soms binnen 2 uur leeg trekt met simpele taken. Ik ben geen Apple fan, maar wat zij doen met b.v. de M2 qua hoge prestaties tegen enorm laag praktijkverbruik is echt een klasse beter dan wat Intel kan laten zien.

[machiel]

Als Intel een alternatief kan zijn voor TSMC zijn ze uit de problemen.

[Timewa]

Mee eens, maar het lijkt me onwaarschijnlijk dat Intel op korte termijn een alternatief zou worden voor TSMC. Intel is technisch inhoudelijk een interessant alternatief voor advanced digital designs, maar vergeet niet dat TSMC al eindeloos lang allerlei fabless semiconductor klanten bedient, met bijbehorende omgeving, tools, support en libraries/PDKs waar ook externe IC designers efficient mee kunnen werken.

Dit is cruciaal en zeker net zo belangrijk als de technische capabilities van je fabriek. Ik denk dat een puur intern gericht bedrijf als Intel dat niet zo maar even uit de grond stampt en dat daar een andere bedrijfscultuur voor nodig is.

Misschien heeft Intel qua fab/processen wel dusdanig veel te bieden dat haar nieuwe klanten bereid zijn om support/tooling in te leveren t.o.v. TSMC, en er zullen vast een paar klanten komen ook om strategische redenen. Maar op korte termijn zie ik Intel nog niet veel marktaandeel van TSMC afpakken.

[Yveske1966]

Allemaal leuk en wel die race naar sneller en kleiner, maar wat ik mis is nieuws over onze vrienden Spectre en Meltdown. In hoeverre hebben ze al een degelijk alternatief gevonden dat geen snelheidsverlies tot gevolg heeft en nieuwe varianten uitsluit.

[1Joshua5]

Als ze straks weer wat aanbieden wat mensen willen hebben is alles weer vergeten en vergeven. Thats how the world runs.

[emansom]

Intel levert ook aan datacenters en OEMs. Daar is betrouwbaarheid het belangrijkste.

Dat vertrouwen is nu weg. En dat heeft klanten miljarden gekost wereldwijd.

Vergeven gaat niet gebeuren. Rechtzaken wel.

[Reactie gewijzigd door emansom op 7 augustus 2024 07:25]

[Snowfall]

Dat vetrouwen is nu weg. En dat heeft klanten miljarden gekost wereldwijd.

Nee hoor. Intel heeft zulke wurgcontracten met OEMs en soortgelijke dat ze gewoon Intel zullen en moeten blijven afnemen.

[d3x]

nee zo werkt het al alng niet meer na die boete, ze hebben het gewoon omgedraaid in de vorm van OEM R&D sponsering. event sponsering en andere financiele injecties en menig andere vorm van giften (ook naar de personen toe die van belang zijn op alle niveaus).

[Reactie gewijzigd door d3x op 7 augustus 2024 08:17]

[emansom]

Dat is niet bindend, en levert ze een antirust op. Krijgen ze ruzie met de Federal Trade Commission.

[1Joshua5]

Spreken elkaar over een jaartje ofzo👍 🙈Zowiezo doelde ik op gamers.

[Reactie gewijzigd door 1Joshua5 op 6 augustus 2024 22:17]

[d3x]

Als je constant de tech specs aanpast en aantal EUV lagen reduceert dan zal er wel een product uitrollen ja. En welke delen van de cpu waar geproduceerd worden is bijkomstig.. Zo is de media altijd blij.

Clearwater komt eerst. Is enkel e-cores.
Panther is een EOY produkt

[Reactie gewijzigd door d3x op 6 augustus 2024 19:56]

[droofx]

Wat bedoel je met ‘EUV’ lagen reduceren en specs aanpassen? En wat betekent ‘ welke deken van wAar is bijkomstig’?
Erg vage opmerkingen…

[Blokmeister]

In het chipbakproces is het in principe mogelijk om bepaalde lagen van je chip niet met EUV maar met DUV (ArF immerse) te maken. Dat is wel superlastig en heel erg duur. Maar als het goedkoper is dan EUV, dan zou dat uit kunnen. Ik denk wel dat A18 wel redelijk wat EUV lagen zal hebben.

Verder kan het ook zijn dat Intel bepaalde gedeeltes van hun chip ergens anders laat produceren, zoals bij TSMC. Maar omdat het hier specifiek om het fabricageproces gaat, denk ik niet dat dat hier aan de hand is.

[debroervanhenk]

Voor wie zich ook afvroeg waar “18A” voor staat, een Ångström is 0,1 nanometer. Ze zouden het procedé dus eigenlijk 18Å moeten noemen.

Wikipedia: Ångström (eenheid)

[bwerg]

Behalve dat Intel heeft aangegeven dat de nummertjes niet meer slaan op de transistorgrootte, ze hebben de nanometer-benaming ook al geschrapt uit hun huidige nodes.

[Nas T]

Het is uiteindelijk een "tussenparameter", een indicatie wat je zou moeten kunnen verwachten. Uiteindelijk zijn snelheid, energieverbruik en kosten leidend bij de aanschaf.

[mutley69]

Hoe gaat die nieuwe technologie om met Oxidatie?

[emansom]

Huh?! Wat is dat? Niks aan de hand hoor!

[Blokmeister]

Het lijkt mij dat Intel hier in het productieproces wat op heeft gevonden. Waarschijnlijk in combinatie met het vermogen van CPUs aan banden leggen.

[sdk1985]

Meest recente update is dat ze nog 29 miljard cash hebben.

[emansom]

En hoeveel na de collectieve rechtzaken omtrent defecte 13th en 14th gen?

Als ze dan nog geld over hebben komt er ook nog een klap aan smaad en laster rechtzaken aan van hun partners, die ze de schuld gaven van hun eigen productieproblemen.

Hoeveel hebben ze dan nog op de balans?