Intel heeft een paar zware jaren achter de rug. De chipmaker was ooit het waardevolste bedrijf in de chipsector, met een overweldigend marktaandeel op de cpu-markt en een flinke technologische voorsprong op concurrerende chipfabrikanten als TSMC. Maar in het afgelopen decennium is het tij behoorlijk gekeerd.
Na de recentste kwartaalcijferbespreking gingen de alarmbellen bij de chipmaker echt rinkelen. Het bedrijf draaide in drie maanden tijd een verlies van 1,6 miljard dollar, nadat het in de periode daarvoor ook al ruim 400 miljoen verlies had. Daarnaast is de aandelenkoers van het bedrijf het afgelopen jaar met ruim zestig procent gedaald, waarmee de marktwaarde van het bedrijf voor het eerst sinds 2012 onder de 100 miljard dollar uitkwam.
Wat volgde waren grote bezuinigingsplannen. Het bedrijf wil tien miljard dollar besparen en moet dat bereiken door massaontslagen en bezuinigingen op onder meer de r&d-werkzaamheden. In een verder bezuinigingsplan zouden ook uitbreidingsplannen in Europa uitgesteld worden. Het zal een domper zijn voor ceo Pat Gelsinger. Hij kwam in 2021 aan het roer van de chipgigant en zette vrijwel meteen een drastische (en dure) koerswijziging in gang.
Intel bevindt zich momenteel dus in een lastige positie. Onlangs zou chipbedrijf Qualcomm, vanouds een relatief kleine speler vergeleken met het grote Intel, de chipmaker volgens Amerikaanse media zelfs benaderd hebben voor een potentiële overname. Hoe is dat zo gekomen?
Waar komt Intels huidige marktpositie vandaan?
De chipproductietak van Intel loopt technologisch achter
Intel heeft de afgelopen jaren een aantal flinke klappen opgelopen. Zo loopt de chipproductietak van Intel momenteel niet lekker. Vroeger liep Intel comfortabel voor op de rest van de chipsector. Bij de overstap naar 10nm stuitte de chipmaker echter op grote problemen. Intel was niet in staat om 10nm-massaproductie rendabel te krijgen vanwege grote yieldproblemen.
De chipmaker zou later toegeven dat dat kwam doordat het te veel wilde verbeteren in één generatie, en tegelijkertijd de boot afhield met een overstap naar ASML's euv-lithografiemachines. De overstap naar 10nm duurde daardoor maar liefst zes jaar, in plaats van de gebruikelijke twee jaar. Pas in 2021 werd het procedé succesvol op grote schaal toegepast, in de vorm van het hernoemde Intel 7-procedé.
In die zes jaar is de concurrentie niet alleen ingelopen op Intel, maar heeft zij de chipgigant op technologisch vlak ook ingehaald. Het Taiwanese TSMC, dat onder meer de processors van AMD maakt, heeft nu zonder twijfel de geavanceerdste procedés. Dat is ook te zien in Intels recentste Lunar Lake- en komende Arrow Lake-processors, die grotendeels worden geproduceerd door TSMC en dus niet in Intels eigen fabrieken. Ook Samsung heeft een flinke inhaalslag gemaakt, hoewel die Zuid-Koreaanse fabrikant naar verluidt met yieldproblemen kampt op zijn geavanceerdste nodes.
IFS draait momenteel nog flinke verliezen
Intel timmert sinds 2021 flink aan de weg door een vierjarenplan te introduceren: five nodes in four years. Het bedrijf zou tussen 2021 en 2025 maar liefst vijf procedés op de markt brengen: Intel 7, 4, 3, 20A en 18A. Nu, ruim vier jaar later, zijn de eerste drie op de markt gebracht, maar is het 20A-procedé geschrapt. 18A moet volgend jaar wel op de markt komen en ziet er volgens Intel goed uit.
Ceo Pat Gelsinger hoopte zijn investeringen in nieuwe procedés en nieuwe chipfabrieken te financieren met een IDM 2.0-bedrijfsmodel. Van oudsher maakten de chipfabrieken van Intel alleen chips voor eigen gebruik, maar in de toekomst wilde het zijn fabrieken ook openstellen voor externe klanten. Het zou daarmee een soortgelijk model gaan aanhouden als marktleider TSMC, dat chips maakt voor anderen.
Het hieruit resulterende Intel Foundry Services draait echter ieder kwartaal flinke verliezen: in 2023 bedroeg het totaalverlies 7 miljard dollar, en vorig kwartaal bedroeg het verlies 2,8 miljard dollar in drie maanden tijd. Er worden vele miljarden geïnvesteerd in nieuwe fabrieken, deels om capaciteit te bieden aan externe klanten, maar het loopt momenteel nog niet storm op de procedés die Intel aanbiedt nu IFS zich nog in de opstartfase bevindt.
Overigens wordt het volgend jaar, met de release van de 18A-node, mogelijk beter: Microsoft, AWS en het Amerikaanse Defensie gaan daar chips op laten produceren. Intel zelf sprak onlangs, in aanloop naar 18A, van een 'betekenisvolle stijging' in het aantal foundryklanten. De tijd zal moeten leren of die interesse voldoende is om IFS een winstgevende onderneming te maken die mee kan komen met de top van de markt.
Op productgebied verliest Intel terrein
Ook op het gebied van concrete producten verliest Intel langzaam maar zeker terrein. De fabrikant had lange tijd een overweldigend aandeel op de processormarkt voor desktops, laptops en servers. Maar zo rond de 10nm-problematiek stagneerde de productline-up van Intel en heeft concurrent AMD juist grote stappen gezet.
Sinds 2017, met de release van zijn Ryzen- en EPYC-processors, snoept AMD geleidelijk aan marktaandeel weg van de chipgigant. Hoewel laatstgenoemde nog altijd het grootst is wat marktaandeel betreft, is AMD volgens analisten inmiddels goed voor ruim 20 procent van de cpu-markt.
Zeker onder serverprocessors, een marktsegment dat steeds belangrijker wordt en waarin de marges fors hoger liggen dan bij consumentenproducten, is AMD explosief gegroeid. In 2017 was 'team rood' nog goed voor minder dan een procent van dat segment, waar dat aandeel nu op 24,1 procent ligt. Vanuit Qualcomm ondervindt Intel nu ook extra concurrentie op laptopgebied, hoewel dat in absolute verkoopgetallen waarschijnlijk zo snel niet zal gaan.
Bovendien heeft Intel de AI-boot gemist, waar concurrenten Nvidia en AMD momenteel juist zo goed op teren. De chipmaker heeft wel Gaudi-chips die gericht zijn op het trainen van AI-modellen, maar die zijn minder populair dan de alternatieven van AMD en zeker Nvidia. Daarnaast betrad Intel in 2022 de markt voor losse videokaarten, maar die stap verliep op zijn zachtst gezegd moeizaam.
Bezuinigingen en chipproductie als onafhankelijke dochteronderneming
Zo komen we terug in de tegenwoordige tijd, waarin Intel in zijn moeilijkste positie in jaren verkeert. Na zijn recentste kwartaalcijfers besloot Intel om actie te ondernemen. De fabrikant heeft besloten om ruim vijftien procent van zijn personeelsbestand te schrappen, wat neerkomt op meer dan 15.000 ontslagen. Het bedrijf besloot ook kosten te besparen op r&d-werkzaamheden, wat vastgoed te verkopen en meer. Het bedrijf hoopt daarmee op de korte termijn tien miljard dollar te besparen.
Eerder deze maand kwam Gelsinger met verdere besparingsplannen. Het bedrijf zou onder meer zijn uitbreidingsplannen in Duitsland en Polen, waar het chip- en packagingfabrieken zou bouwen, op de plank leggen. Het bedrijf zegt die uitbreidingen voor 'ongeveer twee jaar' te pauzeren, afhankelijk van de vraag van klanten. Het bedrijf verkoopt ook een deel van zijn aandelen in fpga-fabrikant Altera, dat sinds 2015 eigendom is van Intel.
Opvallend was daarnaast dat Intel zijn chipproductietak een zelfstandige dochteronderneming maakt. Momenteel is dat een divisie binnen het bedrijf zelf. Intel blijft dan wel de eigenaar, maar de overstap geeft de chipproductiedivisie 'meer zelfstandigheid'. Het biedt potentiële klanten een duidelijkere scheiding tussen Intels product- en productieteams. Zo kunnen ze hun ontwerpen met een gerust hart bij Intel Foundry Services onderbrengen, zonder dat Intels concurrerende designtak kan afkijken, is de gedachte.
Er gingen wekenlang geruchten rond dat Intel zijn chipproductiedivisie mogelijk zou verkopen, maar dat bleek niet het geval. Wel bleek dat Foundry Services, met zijn afsplitsing tot zelfstandige dochteronderneming, investeringen kan accepteren van externe partijen. Gelsinger noemt dat concreet in zijn memo aan medewerkers: "Belangrijk is dat [het afsplitsen van Foundry Services] ons ook toekomstige flexibiliteit geeft om onafhankelijke financieringsbronnen te evalueren." Daar zijn vooralsnog geen concrete voorbeelden van, maar de deur voor investeerders staat open.
Externe investeringen en een mogelijke Qualcomm-overname
Er gaan inmiddels verschillende geruchten rond over externe interesse in Intel, nu de chipgigant zich in zijn zwakste positie in jaren bevindt. Apollo Global Management, een assetmanagementbedrijf, zou volgens Bloomberg bijvoorbeeld aangeboden hebben om vijf miljard dollar in Intel te investeren in ruil voor aandelen. Hoeveel aandelen Apollo daarvoor wil terugkrijgen, is overigens niet bekend. Apollo is al een partner voor Intels fabriek in Ierland.
Nog opvallender waren berichten van The Wall Street Journal, The New York Times en CNBC. Die nieuwsmedia stelden alle drie dat Intel is benaderd door Qualcomm voor een eventuele overname. En hoewel het niet bekend is of Intel daadwerkelijk bereid is om met Qualcomm om tafel te gaan, illustreert het wel de precaire situatie van Intel, dat met zijn huidige aandelenkoers nu de helft van Qualcomms marktwaarde heeft.
Er zijn nog weinig details bekend over Qualcomms vermeende interesse in Intel. Het bedrijf zou Intel 'in de afgelopen dagen' benaderd hebben om te praten over een overname, maar er zijn dus nog geen overeenkomsten gesloten. Een eventuele overname door Qualcomm zal bovendien de nodige haken en ogen hebben. Zo is onduidelijk hoe het bedrijf die overname zou financieren. Intel is volgens de huidige aandelenkoers 93 miljard dollar waard, maar volgens Reuters zou een eventuele overname eerder gewaardeerd worden op 122 miljard. Qualcomm zelf is 188 miljard dollar waard en heeft een cashreserve van 13 miljard, zegt het financiële persbureau. Voor zover bekend heeft Qualcomm nog geen officieel bod uitgebracht.
Bovendien zou een overname van Intel technologische uitdagingen met zich meebrengen. Intel mag dan achterlopen op TSMC, maar zijn fabrieken vallen nog altijd onder de geavanceerdste ter wereld. Qualcomm is een zogeheten fabless bedrijf, wat betekent dat het de productie van zijn chipontwerpen uitbesteedt aan foundry's als TSMC. Het chipbedrijf heeft dus nul ervaring op het gebied van chipproductie. Het is onbekend hoe Qualcomm daarmee om zou gaan en of het überhaupt daartoe bereid is.
Mogelijk zou het bedrijf slechts interesse kunnen tonen in een beperkt aantal bedrijfsonderdelen. Er gingen eerder al geruchten rond dat het chipbedrijf vooral interesse zou hebben in Intels ontwerpdivisies. Daarbij zou vooral de Client-tak, die processors voor pc's en laptops ontwerpt, 'zeer interessant zijn' voor het bedrijf, schreef Reuters begin deze maand al. Qualcomm richt zich steeds meer op pc-chips en bracht in juni nog zijn Snapdragon X-laptopprocessors uit op basis van de Arm-architectuur.
Zelfs als Intel en Qualcomm tot een overeenkomst komen, zal het een overname van de lange adem worden. Het zou de grootste overnamepoging in de chipsector zijn sinds Broadcom probeerde Qualcomm zelf over te nemen voor 117 miljard dollar. Die deal kon wereldwijd rekenen op veel zorgen vanuit markttoezichthouders, die de overname moeten goedkeuren voordat deze daadwerkelijk door mag gaan. Uiteindelijk stak toenmalige president Donald Trump van de Verenigde Staten in 2018 een stokje voor de overname. Een beoogde Intel-overname kan vermoedelijk soortgelijke tegenstand verwachten en zal hoogstwaarschijnlijk resulteren in een jarenlange procedure.
Intel heeft zich overigens nog niet uitgesproken over de berichten rondom Apollo en Qualcomm. Intel zegt tegen Tweakers dat het 'niet reageert op geruchten en speculatie'. Qualcomm en Apollo hebben nog niet gereageerd. Intel zei eerder deze maand tegen Reuters dat het 'zeer toegewijd is aan zijn pc-business' en meldde toen dat het bedrijf op dat moment nog niet was benaderd door Qualcomm.
Het is dan ook de vraag of Intel zich open zal stellen voor een overname of kapitaal van Apollo zal accepteren. Gezien Intels eerdere statement tegenover Reuters, lijkt dat eerste in ieder geval onwaarschijnlijk. Het feit dat hierover wordt gespeculeerd, is echter al tekenend voor de situatie waarin de chipmaker zich bevindt.
Intel zelf blijft positief voor de toekomst en lijkt veel hoop gevestigd te hebben op zijn komende 18A-procedé. Pat Gelsinger heeft nog altijd grootse plannen, wil Intel uit zijn technologische malaise trekken en TSMC weer naar de kroon steken, zoals vanouds. De komende tijd gaan we zien of hij alsnog de boeken ingaat als de ceo die Intel terugbracht naar de top.
Bannerafbeelding: Intel Corporation, Tuomas A. Lehtinen / Getty Images