Sinds Intel een nieuwe ceo heeft, voert het bedrijf grote veranderingen door. Grote ontslagrondes, gesloten afdelingen en geschrapte uitbreidingsprojecten moeten van de worstelende chipmaker weer een succesvol bedrijf maken. De pas aangetreden topman heeft daarbij altijd aangegeven dat hij van Intel ook een 'foundry van wereldklasse' wil maken, waarmee het bedrijf zijn ambitie uitsprak om chips te gaan produceren voor anderen.
Tot nu toe kwam daarvan weinig terecht. De chipmaker heeft de afgelopen jaren verschillende procedés beschikbaar gesteld voor externe bedrijven, maar daarvoor is tot nu toe weinig animo: Intel Foundry draait ieder jaar miljardenverliezen. Nu luidt Intel de noodklok: als zijn komende 1,4nm-node geen grote klanten weet aan te trekken, dan moet het bedrijf stoppen met het ontwikkelen van nieuwe procedés.
/i/2007645970.webp?f=imagegallery)
Intels roadmap is afhankelijk van externe klanten
Intel deed de uitspraken in een document voor de Amerikaanse beurswaakhond, de SEC, in het kader van zijn kwartaalcijfers. Het bedrijf zegt daarin dat het nog altijd hard doorwerkt aan zijn 14A-procedé, dat op de roadmap staat voor 2028. De chipmaker zet daarbij wel wat kanttekeningen.
"Als we echter niet in staat zijn om een grote externe klant te vinden en te voldoen aan belangrijke mijlpalen van Intel 14A, lopen we het risico dat het niet rendabel zal zijn om Intel 14A en daaropvolgende nodes te ontwikkelen en te produceren", schrijft Intel. In zo'n geval kan Intel zijn werk aan 14A en opvolgende nodes 'onderbreken of stopzetten', aldus het bedrijf.
Tegelijkertijd wil Intel zich ook niet binden aan 14A voor zijn eigen producten, zoals cpu's en datacenterchips. "We blijven Intel 14A evalueren voor gebruik in toekomstige Intel-producten en onze plannen omvatten een eerste product op basis van 14A, maar we behouden de optie om toekomstige Intel-producten te laten produceren bij een externe foundry."
Het is de eerste keer dat Intel toegeeft dat het overweegt zich terug te trekken uit de race om steeds betere chipproductieprocessen te ontwikkelen. Als het bedrijf inderdaad stopt met het doorontwikkelen van 14A en toekomstige procedés, geeft het bedrijf zich in feite gewonnen aan TSMC en in mindere mate Samsung Foundry, de enige twee bedrijven die ook in staat zijn om geavanceerde chips te produceren.
/i/2007447228.png?f=imagegallery)
De Foundry-problematiek bij Intel
Tegelijkertijd komen de uitspraken niet uit de lucht vallen. Intel heeft in de afgelopen jaren een technische achterstand opgelopen op TSMC en in mindere mate Samsung. Die problematiek begon halverwege het vorige decennium, toen Intel grote moeite had om de productie van zijn 10nm-procedé rendabel op te starten. Het bedrijf liep voor die tijd steevast een generatie voor op de rest van de markt, maar bleef zes jaar steken op 14nm en raakte die voorsprong daardoor kwijt.
Voormalige ceo Pat Gelsinger stippelde in 2021 daarom een nieuwe strategie uit voor Intel. Het bedrijf zou onder andere chips gaan produceren voor externe bedrijven, waar het voorheen alleen zijn eigen processors maakte in zijn chipfabrieken. Gelsinger zag dat als economisch verstandig. Het ontwikkelen van nieuwe procedés kost namelijk miljarden. Op deze manier konden die kosten opgevangen worden met extra inkomsten vanuit externe klanten. Bovendien konden oudere procedés langer aangeboden worden aan externe bedrijven; voorheen stopte Intel altijd met zijn oudere nodes nadat er een nieuwe werd geïntroduceerd.
Als onderdeel van zijn plannen introduceerde Gelsinger een nieuwe technische roadmap. Intel zei eerder altijd dat 18A, zijn procedé in de '1,8nm'-klasse, het bedrijf terug aan de technische top zou brengen. 18A zou bovendien voor het eerst écht bedoeld zijn voor externe klanten. In de tussentijd investeerde Intel tientallen miljarden in de bouw van nieuwe chipfabrieken en het ontwikkelen van nieuwe nodes.
Die investeringen werpen nog geen vruchten af, ook nu 18A bijna gereed is voor gebruik. Hoewel verschillende bedrijven 18A zouden uitproberen, zou er nog weinig animo voor het procedé zijn vanuit externe klanten. Volgens persbureau Reuters zou de chipmaker zelfs overwegen om 18A en 18A-P, een verbeterde variant, niet langer extern beschikbaar te stellen vanwege een gebrek aan interesse.
:strip_exif()/i/2004376748.jpeg?f=imagegallery)
De 14A-node: betere prestaties en high-NA-euv
Reuters schreef toen al dat Tan zijn focus zou verleggen naar Intel 14A, een node die door de fabrikant wordt gepositioneerd in de '1,4nm'-klasse. 14A staat gepland voor 2028 en is in feite een doorontwikkeling van 18A. De node krijgt een tweede generatie gate-all-aroundtransistors die een hogere transistordichtheid en hogere kloksnelheden mogelijk moeten maken, samen met een verbeterde stroomvoorziening genaamd PowerDirect.
Het is bovendien de eerste node die gebruikmaakt van ASML's nieuwe high-NA-euv-machines, die sinds vorig kwartaal gereed zijn voor massaproductie. Intel is daarmee de eerste chipmaker die deze productietechniek zal toepassen in zijn chipfabrieken, al zal dat zijn voor slechts een klein aantal chiplagen. Ook TSMC en Samsung hebben high-NA-euv-machines besteld, maar zij hebben het gebruik ervan nog niet op de roadmap gezet.
Concreet levert dat volgens Intel 15 tot 20 procent betere prestaties per watt op in vergelijking met 18A. Bij dezelfde prestaties zouden 14A-chips bij dezelfde prestaties zelfs 25 tot 35 procent minder stroom gebruiken. Ook de transistordichtheid zal met 30 procent stijgen.
Hoewel massaproductie op Intel 14A pas in 2028 van start moet gaan, met kleinschalige 'riskproductie' een jaar eerder, heeft Intel al vroege process design kits geleverd aan potentiële foundryklanten. Zulke pdk's bevatten gegevens, documenten en designregels waarmee klanten chips kunnen ontwerpen. 'Meerdere partijen' zouden interesse hebben in 14A, zei Lip-Bu Tan in april, hoewel niet duidelijk is wie dat zijn. Bovendien hebben die klanten nog geen toezeggingen gedaan om 14A daadwerkelijk af te gaan nemen; het gaat puur om vroege overwegingen.
/i/2007447214.png?f=imagegallery)
Bezuinigingen en ontslagen
De uitspraken rondom 14A en toekomstige nodes sluiten aan bij het beleid van de nieuwe ceo Lip-Bu Tan. Sinds zijn aantreden in maart is hij de koers van de worstelende chipmaker aan het bijsturen. Volgens Tan is Intel te 'opgeblazen', met te veel managementlagen en bureaucratie. Tijdens zijn eerste keynote vertelde hij al dat hij van Intel een kleinere en wendbaardere organisatie wil maken.
Sindsdien sleutelt hij aan de strategie van Intel. Dit omvat grote ontslagrondes en flinke bezuinigingen. Het bedrijf maakte op donderdagavond bijvoorbeeld bekend dat het dit jaar zeker 24.000 medewerkers zal ontslaan. Daarmee wordt het aantal 'kernmedewerkers' van het bedrijf teruggebracht tot 75.000. Intel schrapt ook definitief enkele grote projecten, waaronder de bouw van een geavanceerde chipfabriek in de Duitse stad Maagdenburg.
Onder de nieuwe koers zal dus ook kritischer worden gekeken naar de ontwikkeling van nieuwe procedés, bevestigt Tan in een memo. Het verkleinen van transistors wordt steeds moeilijker en daarmee ook steeds duurder. Voortaan kan dat alleen gefinancierd worden als er ook externe interesse is, zegt Tan. "In de toekomst zullen onze investeringen in Intel 14A gebaseerd zijn op bevestigde toezeggingen van klanten. Er zijn geen blanco cheques meer. Elke investering moet economisch zinvol zijn."
:strip_exif()/i/2007447224.jpeg?f=imagegallery)
Betrokkenheid van klanten
Wat dat betreft is Tan voorlopig nog hoopvol. Hij benadrukte donderdag opnieuw dat er externe interesse is in 14A. Volgens hem wordt het procedé ditmaal vanaf de basis opgebouwd met externe productie in het achterhoofd en dat maakt de node volgens hem nu al veelbelovender dan 18A. Het eerder betrekken van externe klanten en het verwerken van hun feedback is volgens hem erg waardevol. "Dat geeft me veel meer vertrouwen. We hebben deze keer klanten die vroeg genoeg betrokken zijn bij het beginstadium van 14A."
Er is dus nog geen directe existentiële crisis binnen Intel Foundry, hoewel Tan de druk duidelijk opvoert. Intel heeft nog geen echte voet tussen de deur gekregen op de foundrymarkt. Als dat zo blijft, stapt Intel uit de race om de beste chips te produceren. Er blijven dan slechts twee grote spelers over op de toch al vrij geconcentreerde foundrymarkt: marktleider TSMC en in mindere mate Samsung.
Als Intel inderdaad een streep zet door 14A en zijn opvolgers, blijft het voorlopig wel andere chips produceren. In zijn SEC-document belooft de chipmaker dat hij zeker tot in 2030 'de meerderheid' van zijn eigen producten zal maken op het Intel 18A-P-procedé. Voor producten die meer vereisen wordt dan uitgeweken naar andere foundry's, zoals TSMC. Of het daadwerkelijk zover gaat komen en wat er dan na 2030 zou gebeuren, zal de tijd moeten leren.
:strip_exif()/i/2007447210.jpeg?f=imagegallery)
Redactie: Daan van Monsjou Eindredactie: Marger Verschuur
:strip_icc():strip_exif()/i/2007742670.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007666894.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007100478.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006958758.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005393588.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004987058.png?f=fpa_thumb)
/i/2004611214.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2007673868.jpeg?f=fpa)
/i/1232788495.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2007287718.jpeg?f=fpa)
/i/2007418864.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2007635620.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2007319746.jpeg?f=fpa)
/i/2007299570.webp?f=fpa)
:strip_exif()/i/2007373050.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004681518.jpeg?f=fpa)
/i/2006468270.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2007319776.jpeg?f=fpa)
/u/1401/haroid_icon_60x60.png?f=community){kind=icon}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
/u/459471/crop6881d3b145c87_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/93026/crop5710f70890ba1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/627459/crop5f7d6ce63c129_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/340881/illuavatar_little.png?f=community){kind=avatar}
zoals ze het in boekhoudtermen noemen(maar dan eerder toeleverancier). Die factor wil je gewoon niet als bedrijf.
/u/10064/leuk_he.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/3730/oddball.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/355633/crop611ab17eb2582_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/19665/ElfEverQuestTweakersSmall.gif?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/41502/breezah.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1085275/crop67f54f67bd498_cropped.webp?f=community){kind=small}
/u/5035/avatar.png?f=community){kind=avatar}
/u/64204/crop5e333d1575fff.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164484/crop5d9868bc99db0_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/55486/crop6597c6403e549_cropped.jpg?f=community){kind=small}