Intel is begonnen met massaproductie op '3nm'-procedé in VS en Ierland

Intel is inmiddels begonnen met de massaproductie van chips op zijn nieuwe Intel 3-procedé. Dat bevestigt het bedrijf tijdens het jaarlijkse VLSI Symposium. Het betreft een verbeterde versie van de eerdere Intel 4-node, die zowel door Intel zelf als door externe klanten gebruikt moet worden.

De massaproductie van Intel 3 is van start gegaan op twee verschillende locaties, zo meldt Intel in een presentatie. Het procedé wordt nu aangeboden in Intels fabrieken in Oregon en Ierland. Het procedé was sinds eind 2023 gereed voor productie en wordt nu ingezet om onder meer Intels nieuwe Xeon 6-cpu's voor datacenters te maken. Intel bevestigde eerder al dat deze '3nm'-node tegen het einde van 2023 klaar voor gebruik moest zijn, en meldt nu dat dat is gelukt.

Het nieuwe Intel 3-procedé is een verbeterde versie van Intel 4, dat ook vorig jaar beschikbaar kwam en waarmee Intel voor het eerst gebruikmaakte van de euv-lithografiemachines van ASML. Volgens Intel presteert de nieuwe 3nm-node tot achttien procent beter bij hetzelfde stroomgebruik. De transistordichtheid moet tot tien procent hoger liggen.

Intel introduceert met de nieuwe 3nm-node verder twee verschillende 'library's', wat neerkomt op groepjes transistors. Chipmakers kunnen kiezen uit een high-performance-library met een hoogte van 240nm en een 210nm-library met een hogere dichtheid. Het is mogelijk om die twee te combineren voor een zo efficiënt mogelijk chipontwerp. Klanten kunnen verder kiezen uit drie metalstacks: een relatief goedkope variant met 14 lagen, een variant met 21 lagen voor de beste prestaties, en een versie met 18 lagen als tussenstap.

Intel 3 wordt verder het laatste procedé dat Intel baseert op finfets. Hierna, met de 20A-node die dit jaar beschikbaar moet komen, stapt het bedrijf over op geavanceerdere gate-all-aroundtransistors. Anders dan bij finfets, worden de siliciumkanaaltjes in die transistors volledig omsloten door de gate. Dat zorgt ervoor dat de transistors verder verkleind kunnen worden, zonder dat kortekanaaleffecten als lekstromen zich daarbij voordoen. TSMC stapt volgend jaar over op gaa-transistors. Samsung gebruikt dergelijke transistors al sinds met zijn 3nm-node uit 2022, zij het met vermeende lage yields.

Intel 3 is verder de eerste geavanceerde node die het bedrijf gaat aanbieden aan externe klanten. Het bedrijf kondigde ruim drie jaar geleden zijn IDM 2.0-bedrijfsstrategie aan. Daarmee gaat het bedrijf ook chips produceren voor andere bedrijven. Voorheen produceerde Intel alleen zijn eigen cpu's. Later komen verschillende Intel 3-varianten beschikbaar met extra features, dan wel betere prestaties. Er staat ook een 18A-procedé met gaa-transistors op de planning voor externe klanten.

Reacties (38)

[laurxp]

Laat het "nm" in "3nm" maar weg, hoor.

De node-benaming heeft al vele generaties helemaal niks te maken met fysieke afmetingen, of zelfs een afmetings-equivalent. Het is op dit moment puur en alleen een generatienummer, en zelfs Intel zélf gebruikt in hun persbericht nergens "nm". Het is misleidend en verwarrend dat Tweakers het vervolgens een "3nm-node" noemt, want dat is het gewoon niet.

[player-x]

Yep, een veel beter vergelijk zou zijn, de grote en prestaties van bv een standaard test CPU in mm², GHz en power efficiëntie, bij bepaalde temperatuur(en) en verbruik.

Denk aan qua grote van bv een Pentium 1 met 3 miljoen transistors (moderne CPU heeft 8 miljard), en men kan laten zien hoe goed een node werkt in max GHz (Zen 4), max oppervlakte optimalisatie (Zen 4c), of power optimalisatie (mobiel), en wat de yield's zouden zijn.

Zou voldoende moeten zijn om alle facetten van een bepaalde node te kunnen laten zien.

Maar ik neem aan dat o.a. Intel, AMD, Nvidia, Qualcomm en andere, zelf intern dergelijke proef CPU's gebruiken, om nieuwe nodes te beoordelen.

[SG]

Ghz zegt niks libaries type node het aantal stages de pipelines hebben.
Transistor density zegt ook niks omdat ZEN met dikke transistoren kan maken of ZEN dense of maximaal compact

ARM klokt zoals e-core of zen dense op TSMC 3nm of 4nm allemaal lage klok implementaties waar ARM ook hun bigcores in dense form
Het enige wat X86 niet heeft is Big dense core.

[player-x]

Ghz zegt niks libaries type node het aantal stages de pipelines hebben.

Natuurlijk wel, als je op elke node het zelfde standaard ontwerp gebruikt, alleen geoptimaliseerd voor power en prestatie.

Het enige wat X86 niet heeft is Big dense core.

Zen en Zen-c zijn exact het zelfde qua ontwerp, waar Zen-c een compacter ontwerp is en dus een Big dense core is, dat geoptimaliseerd voor efficiëntie van de oppervlakte en energie verbruik, met het opofferen van de max prestatie.

[- peter -]

Ik blijf skeptisch. Intel maakt vooral zeer inefficiënte CPU's de laatste jaren, en ik hoor vanalles, maar zie niets verbeteren.

Leuk dat een CPU sneller is maar als je laptop gelijk weggeblazen word door t verbruik gaat er toch iets fout.

En Intel roept telkens, verbeterd dit, dat. Maar er veranderd niets.

[SG]

AMD dark ages lag meer aan Globalfoundry dat chronish achter liep op iNtel en met piledriver paar shrinks achter ging lopen .
INtel loopt nu achter alleen niet zo extreem als AMD deed. AMD Zen succes is niet mogelijk geweest zonder leidende nodes van TSMC. Er was flinke IPC sprong van bulldozer naar piledriver dus een TSMC 14nm wat 2 a 3 gens denser beter tdp met gigantisch verschil aan transistoren zou dat ook flinke IPC sprong geweest zijn.
De Zen achitectuur zou alsnog betere keuze zijn maar het zou niet zo gigantisch verschil zijn in performance tdp en ipc en ook redelijk kunnen doen tegen intels 14nm+++.
Als intel hun nodes op orde krijgt dan kunnen ze AMD maar ook ARM beter bij benen.

Intel E-core door ontwikkeling van Atom klokt niet hoog is compact gebruikt libary voor dense efficiente logic voor transistoren klokt meer zoals ARM aleen x86 heeft daar alleen de little bij intel. AMD heeft daar ZEN dense voor.


Apple ARM kent geen 20stages architectuur die 6Ghz op 3nm moet doen.
Hun libary keuze zal meer gemeen hebben met AMD zen dense. Waar little stuk kleiner is maar de big die extra dense ruimte voor IPC gebruikt en dus met 3 tot 4ghz de singlethread kroon pakt M4.
Die optie hebben X86 ook ipv 16 ++ stages terug naar 10 tot 14. PIII had. Klok inleveren denser maar veel meer transistoren voor flink overcompensatie met IPC.

Naast dat leading node ook Raptorlake goed doet als nog hogere kloks bij iets minder gretig vermogen.
Naast dat ZEN nooit iNtel ruim heeft verslagen maar er eerder een iets zuinigere alternatief is geweest en dicht op elkaars hielen zitten. Waar AMD in uitblink en flink voor liep is de Chiplet server tak waar heel veel cores met socket wordt aangeboden.
Ook Intel werkt daar sterk aan en met hardware acceleratoren.
Een klant bij AMD die zich blind staart op ARM en de hype gelooft op CEO niveau kan bij AMD ARM Custom eisen. Dus AMD heeft ARM project in de running Soundwave.
Het verleden is geen garantie voor de toekomst.

[Blokker_1999]

Misschien moet je dan verder kijken dan naar reviews die de focus leggen op performantie en de snelste chips die Intel te bieden heeft? Want er zijn wel degelijke goede stappen vooruit gezet door zowel AMD als Intel. Waarom denk je dat ze alletwee vandaag P en E cores hebben bijvoorbeeld? Dat het voor Windows niet altijd even duidelijk is welke core wanneer te gebruiken kan je de chipmakers niet verwijten.

[voodooless]

AMD heeft geen E en P cores. Beide soort cores zijn functioneel identiek, het belangrijkste verschil zit hem in de hoogste van de clocks. Ander dan bij Intel zijn ze echter per tik even snel.

[d3x]

dat is niet helemaal waar, de amd c-cores hebben exact dezelfde technologie dat klopt, maar de cache size is ook verschillend. terwijl Intel eerst gekozen had voor niet dezelfde core en instructieset te gebruiken.

[voodooless]

Een andere cache size is nog steeds mijlenver verwijderd van een compleet andere core zoals Intel doet.

[groene henk]

Die is niet helemaal juist. AMD cores zijn nu nog per CCX (een onderdeeltje van de chip waar 4 tot 8 cores in zitten) geklokt. Dus een 16 core cpu (7950x) kan 1 CCX met 8 cores op 4.7Hgz hebben lopen en de we op 4.6Ghz.
Als je niks zelf instelt draaien ze meestal gelijk (maar dan mis je zo 10-20% gratis performance of gebruikt de chip teveel stroom - onder volten levert meestal minder stroom gebruik op waardoor de fan minder hard draait, maar de chip wel net zo hard loopt).
De X3D modellen draaien zelfs meestal met 2 verschillende snelheden (de CCX met de extra cache draait meestal langzamer).

Echter verwacht ik wel dat AMD ooit ook met E-cores gaat komen. Misschien zou je C-cores (kleinere cores) al wel misschien als E cores kunnen zien daar ze langzamer lopen.

[d3x]

heeft amd al een tijdje in omloop in servers waar het altijd langer duurt om zo iets uit te brengen. Intel heeft zijn e-cores voor servers nog maar net beschikbaar gezet.

https://www.tomshardware....pus-with-128-zen-4c-cores

ze hebben ze niet in desktop omdat ze geen toegevoegde waarde zien en ze genoeg CCX naar hun mening kunnen plaatsen. Ze hebben wel al een APU in mobile met beide cores. Intel doet dit gewoon omdat ze simpelweg niet verder geraken met aantal Pcores in desktop.

[Blackboard]

Ik ben het niet met je eens, stel je maakt een revolutionaire, nieuwe airconditioning voor een auto. Één airco met twee manieren om milde en extreme hitte te koelen, aangestuurd door je auto.

Wanneer je dat product op de markt zet, ben je wel degelijk verantwoordelijk dat alle autofabrikanten netjes je 'revolutionaire' airconditioning goed implementeren. Iets op de markt gooien en dan vervolgens zeggen: "het is hun probleem" lijkt wel erg op iets over de schutting gooien...

[Frame164]

Niet mee eens. Intel brengt "enablers" op de markt, net zoals die airconditioningleverancier in jouw voorbeeld, levert daarbij iets als application notes en training en het is vervolgens aan gebruikers om die enablers van nieuwe functionaliteit te gaan gebruiken.

[Xfade]

Is dit niet een beetje offtopic aangezien dit vooralsnog om Xeon cpu's gaat ipv laptop chips ?

[HerrPino]

Er zitten ook Xeon chips in zakelijke laptops. Xeon chips zijn niet voorbehouden aan server systemen.

[shades]

Xeons worden ook veel ingezet in kant-en-klare workstations. Ik moet wel zeggen dat die machines ergens tussen desktop en server invallen maar toch.

[SubSpace]

Efficiëntie is voor server CPU's ook belangrijk?

[kondamin]

Ze zijn nu ook al 46 jaar x86 processoren aan het maken, na al die tijd zij de makkelijke dingen al gedaan en zal het meeste wel gewonnen worden met nieuwe gespecialiseerd extensies

[MazDaMan1970]

Tja, Moore's law geldt duidelijk voor Intel CPU's; men loopt nu tegen de grenzen aan met de x86/64 architectuur. De marketing van Intel draait op volle toeren omdat te verbloemen. Wat dat betreft begint de ARM/Risc architectuur x86/64 in te halen, zeker wat efficiency betreft!

[theseboetz]

Is dat zo wat die efficientie betreft? Ik had altijd het idee dat ARM/Risc alleen efficienter is bij bepaalde berekeningen, maar de instructieset van Intel veel uitgebreider is. Maar ik ben echt een hele grote leek, dus weet ook niet van de hoed en de rand.

[MazDaMan1970]

Ik doelde eigenlijk meer op de TDP & het feit dat ARM/Risc veel minder energie verbruikt. Om maar ff een voorbeeld te noemen; met mijn Macbook, met M1 CPU kan ik 2 volle werkdagen op 1 acculading werken, dat gaat met een Intel CPU never nooit niet lukken!

[blorf]

Een strategisch probleem is dat ze het 1 geheel moeten houden omdat ze anders hun eigen eindprodukt versplinteren. Ik denk dat alle processor-fabrikanten van enig internationaal formaat gewoon in staat zijn om een factor 100 prestatieverbetering te leveren door componenten naast elkaar de synchroniseren. Dit is waarom ze vaag blijven hangen in multi-core. Dat is de meest logische voortzetting maar het moet wel 1 unit blijven, anders kunnen ze zich niet onderscheiden in prestatie. Het is foute boel als een 3e-rangs chipset-fabrikant een Intel kan verslaan met 10000 20 jaar oude processors van een paar cent op een printplaat.

[johnbetonschaar]

En Intel roept telkens, verbeterd dit, dat. Maar er veranderd niets.

Dit klopt niet, er verbetert wel degelijk een heleboel aan de Intel kant. De Gracemont en Crestmont E-cores zijn bijvoorbeeld echt een enorme stap vooruit en vooral Crestmont lijkt op papier bijna dezelfde performance te gaan halen van de huidige Raptor Lake P-cores. De gedachte die zij bij Intel hebben met hun CPU's (E-cores + P-cores) is echt wel goed, en nu ze de proces technogie ook weer een beetje op orde beginnen te krijgen (deels ook doordat ze nu dingen aan TSMC uitbesteden) is Intel echt weer goed op weg terug.

Intel heeft 5 tot 10 jaar last gehad van verkeerde keuzes met hun 14nm en 10nm proces, maar in de tussentijd hebben ze echt niet stilgezeten, en de chips die er nu aan beginnen te komen zien er gewoon echt goed uit.

[dasiro]

Als je ziet dat Intel 3 eigenlijk midden vorig jaar al moest begonnen zijn en Intel 4 in Q3 2024, dan liggen ze dus al 3 kwartalen achter op schema. Hoe realistisch die Q3 2025 release voor 18A is om die "5 nodes in 4 years" nog te halen lijkt me eerder een kwestie van wanneer ze hun PR-slides aanpassen

[SactoriuS]

Ach ja volgens mij is het redelijk feest als je een cpu koopt. Intel moet onder amd gaan liggen. Die i5s zijn bang for buck als het gaat om gaming en meer.

Gpus daar ligt nog steeds het probleem.

[Reactie gewijzigd door SactoriuS op 22 juli 2024 13:50]

[d3x]

bang for buck? daarom staat in elke best buy guide tegenwoordig een AMD cpu als eerste voorkeur?
kwestie van wat je jezelf wil wijsmaken zou ik dan zeggen.

en de zelfbouwmarkt is redelijk duidelijk als je naar wat statistieken kijkt
https://x.com/TechEpiphan...71811359644135651/photo/3
https://x.com/TechEpiphan...80159464122781978/photo/3

[SactoriuS]

Half jaar tot een jaar geleden dacht ik dat die intel mid tiers and amd mid tiers elkaar niet veel ontlopen in prijs en prestaties. Maar nu weet niet of het toen al correct was maar nu is het idd anders.

Sowieso raad ik bijna altijd amd aan vanwege platform support en intels reputatie (machtmisbruik and markmanipulatiepraktijken).

[ReyHyper]

Dank je. Na AMD Atlon nooit meer AMD gehad en nu 14700kf. Gegeven warmte en verbruik van dat ding, tweakercommunity, best buy adviezen en deze statistieken begin ik wel te twijfelen aan mijn halstarige houding t.a.v. AMD.

[A Lurker]

Bij het bepalen of (en hoe ver) ze achter liggen op schema is wel de vraag of ze productieklaar bedoelden of conceptklaar in hun roadmap. Dat Intel 3 ingezet kan worden, en dat het daadwerkelijk ingezet wordt voor een processorgeneratie of door andere bedrijven zijn wel twee losse dingen. Marketing-technisch is het erg verwarrend gecommuniceerd als je Intels roadmaps bekijkt.

Neemt niet weg dat de eeuwigdurende vloek van de 14nm wel opgeheven is en de nodeverkleiningen zich toch aardig rap op aan het volgen zijn. Ze zijn er nog niet, maar de afstand met TSMC is wel kleiner geworden.

Ik voorzie toch zeker een serieuze concurrent voor TSMC daarin; temeer ook vanwege geopolitieke redenen en subsidies richting Intel Foundry voor meer fabs in VS en Europa.

[Reactie gewijzigd door A Lurker op 22 juli 2024 13:50]

[d3x]

ze verwachten de Xeon 6 op node 3 tegen Q4 2024 dus ja dan moeten ze nu wel al wat volume gaan draaien natuurlijk.

de vraag zal zijn hoe goed de producten effectief zijn en hoeveel van hun HCC dies effectief eruit komen. voor hetzelfde geld draaien ze met heel slechte yields om toch maar eigen fabs in waggel te houden en iets op hun eigen nodes te hebben, want al de rest in 2024 komt vooral uit TSMC. Duidelijk dan toch niet zoveel vertrouwen in eigen nodes

[Dennism]

Volgens mij zijn dat wel andere metrics, Intel heeft het vandaag over high volume production, terwijl dat XDA schema lijkt op productie start / risk productie start, wat 2 heel verschillende dingen zijn.

Hier bijv. een slide uit hetzelfde artikel: https://static1.xdaimages...0&fit=crop&w=1500&dpr=1.5

[fenrirs]

Tja, wat moet ik hier mee. Geen idee wat het verbruik zal zijn. Idle <1W, full load <5W? Dan wordt het interessant

[bwerg]

Dat ligt natuurlijk totaal aan de specifieke chip. Als je hier een smartphone-CPU op bakt verbruikt die vast <5W, een high-end x86 desktop-CPU niet.

[fenrirs]

De N100 zit al tegen die grens aan, dus graag een vergelijjk

[Dennism]

Dan zul je eerst moeten wachten op een cpu vergelijkbaar qua specs met de N100 op dit proces komt, tot die tijd zal daar weinig over te zeggen zijn.. Een 4 core met een vrij lage snelheid en enkel Atom class cores zal immers een heel ander verbruik hebben dan een 144 core Sierra Forest datacenter cpu of iets in die die. Zoals @bwerg al aangeeft, dat ligt dus aan het cpu ontwerp dat gemaakt wordt.

[Bkim]

Er kan geen bericht worden geplaatst en de tegenhangers staan alweer op de barricade om hun voorkeur te verdedigen...bah

[player-x]

Dubbel post

[Reactie gewijzigd door player-x op 22 juli 2024 13:50]