Alle werkgerelateerde chatberichten van de Nederlandse politieke top moeten bewaard worden. Dat adviseert het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding aan de minister van Binnenlandse Zaken, Hanke Bruins Slot.
Het ACOI publiceert op donderdag zijn eerste advies, waarin het ingaat op het bewaren van werkgerelateerde chatberichten op de telefoons van overheidsfunctionarissen. Momenteel selecteren kabinetsleden en hoge ambtenaren zelf welke berichten belangrijk zijn, waarna ze handmatig gekopieerd worden naar een digitaal archief. De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed concludeerde eind vorig jaar dat deze werkwijze niet afdoende is.
Leidraad voor het advies is de Wet open overheid, vroeger de Wet openbaarheid van bestuur. Daarin staat dat iedereen toegang moet kunnen krijgen tot overheidsinformatie, waaronder ook chatberichten en sms'jes vallen. Daarnaast is er de Archiefwet, die gaat over het zorgvuldig bewaren van overheidsinformatie. "Toegang tot overheidsinformatie is een essentieel recht voor iedereen én noodzakelijk om de democratie beter te laten werken. Dat geldt niet alleen voor nota’s, rapporten en e-mails, maar net zo goed voor chatberichten", schrijft ACOI-voorzitter Ineke van Gent.
Volgens het adviescollege moet de overheid de chatberichten van 'personen in sleutelfuncties' opslaan in een beheersysteem van de organisatie. Het gaat daarbij over werkgerelateerde berichten van bewindslieden, bestuurders en de ambtelijke top. Volgens het ACOI moet dit archiveren van chatberichten 'structureel en zoveel mogelijk geautomatiseerd' gebeuren.
Het ACOI wil dat chatberichten van bewindslieden en bestuurders blijvend gearchiveerd worden. Berichten van de ambtelijke top kunnen tijdelijk opgeslagen worden, bijvoorbeeld voor vijf tot tien jaar. Voor chatberichten van overige overheidsfunctionarissen zijn geen verdere maatregelen nodig, vindt het ACOI. Het college roept bewindslieden op om deze nieuwe bewaarstrategie voor chatberichten al vanaf 2024 toe te passen en verzoekt het parlement om het advies zo snel mogelijk te behandelen.
Het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding werd in mei 2022 ingesteld. Aanleiding daarvoor was het Kamerdebat van mei 2022, dat ging over het feit dat Nederlandse premier Rutte jarenlang sms-berichten van zijn werktelefoon verwijderde. De Inspectie Overheidsinformatie concludeerde in oktober dat hij dat niet had mogen doen.