Daedalic Entertainment gaat niet langer games maken en gaat zich in plaats daarvan focussen op het uitgeven van spellen. Daardoor moet bijna een kwart van het personeel weg. De studio bracht in mei The Lord of the Rings: Gollum uit, die vrijwel unaniem slecht werd ontvangen.

Het bedrijf spreekt over 'een moeilijk keerpunt' en 'een nieuw begin', blijkt uit een statement dat is gedeeld met het Duitse medium Games Wirtschaft. Vanwege dit besluit komen 25 van de 90 banen te vervallen. De studio werkte aan een andere The Lord of the Rings-game; het is niet duidelijk of een andere studio dit werk nu gaat overnemen. Het werk aan Surviving Deponia gaat wel verder, deze wordt namelijk door een externe studio gemaakt.

De studio is vooral bekend van The Lord of the Rings: Gollum, een avontuurgame die voor consoles en pc verscheen. In het spel staan Gollum en stealth centraal. Na release kreeg het spel vrijwel alleen maar negatieve reacties, onder meer vanwege bugs en slecht uitgewerkte gameplay. De ontwikkelaar bood hier eerder zijn excuses voor aan. Het bedrijf zegt nog aan een patch te werken. De Franse game-uitgever Nacon nam Daedalic in februari vorig jaar over.

Envision Entertainment heeft de eerste in-gamebeelden laten zien van Pioneers of Pagonia. Volker Wertich, ontwerper en programmeur van de originele The Settlers-game uit 1993, speelt een belangrijke rol bij Envision. Pioneers of Pagonia is een citybuildergame.

De trailer toont volgens Envision pre-alpha-in-gamebeelden. In de beelden is onder meer te zien hoe de bewoners een nieuw bos planten, om daarna bomen in dit bos te kappen en te verwerken tot planken. Ook moeten de bewoners stenen hakken, om uiteindelijk meer gebouwen te kunnen plaatsen. De trailer hint ook naar vijanden, in de vorm van weerwolven.

De Duitse studio kondigde de game in februari aan. Wertich is Creative Director bij Envision en wil met het spel 'terug naar het begin' van citybuilders gaan, met 'duizenden' bewoners en een focus op de simulatie van de spelwereld en de economie. De spelwereld en objectives zullen procedureel gegenereerd worden, en het spel komt met ruim veertig gebouwen en zeventig verschillende goederen.

Pioneers of Pagonia zal eind dit jaar als Early Access-game op Steam verschijnen. De ontwikkelaar verwacht dat het spel in ieder geval een half jaar in Early Acces-vorm zal blijven, waarbij gaandeweg extra functies, gebouwen en productieketens worden toegevoegd.

Youfone biedt onder de noemer van Internet Thuis vast-internetabonnementen aan in België. Het goedkoopste abonnement kost 35 euro per maand voor 100/40Mbit/s. Het bedrijf biedt ook glasvezelabonnementen tot 1000/500Mbit/s aan.

De virtuele provider biedt vijf abonnementen aan, afhankelijk van of de klant een glasvezelaansluiting heeft of niet. Het bedrijf biedt één DSL-abonnement en vier Fiber-abonnementen aan, waarbij het goedkoopste glasvezelabonnement duurder is dan het dsl-abonnement, terwijl dat glasvezelabonnement langzamere snelheden biedt. Klanten met een glasvezelaansluiting kunnen dat goedkopere dsl-abonnement echter niet afnemen.

Youfone zegt dat de abonnementen met onbeperkte databundels komen en op het netwerk van Proximus werken. De provider bevestigde in december vorig jaar vast internet aan te willen bieden in België, maar gaf toen nog niet aan wanneer het bedrijf hiermee zou starten en wat voor pakketten dit zou omvatten.

De Britse toezichthouder CMA zegt op basis van een voorlopig onderzoek bang te zijn dat Adobe's overname van Figma slecht kan zijn voor innovatie. De toezichthouder overweegt de overname nader te onderzoeken. Adobe wil 20 miljard dollar betalen voor Figma.

Figma is een ontwerptool die ontwerpers in real time met elkaar laat samenwerken. De tool concurreert daarmee met bepaalde Adobe-diensten. Die concurrentie is volgens de Britse waakhond Competition and Markets Authority goed voor consumenten, omdat het beide bedrijven drijft hun software te verbeteren en hierin te investeren.

CMA vreest daarom dat deze concurrentie verloren zal gaan als de overname door mag gaan. Figma bevindt zich bovendien in de positie om te groeien en meer concurrerende tools te ontwikkelen, zegt CMA. Deze innovatie zou verloren kunnen gaan bij de geplande overname. De overname zou daarnaast voor hogere kosten voor klanten kunnen zorgen.

Adobe heeft nu vijf werkdagen de tijd om op CMA's zorgen in te gaan en met juridisch bindende voorstellen te komen deze zorgen te verlichten. De toezichthouder heeft dan weer vijf werkdagen om te bepalen of deze voorstellen ver genoeg gaan of niet. Gaat Adobe volgens CMA niet ver genoeg, dan kan een nader onderzoek volgen.

De overname werd in september vorig jaar aangekondigd. De CMA is mogelijk niet de enige toezichthouder die kritisch is op de deal; de Europese Unie zou de deal later dit jaar ook nader willen onderzoeken, schrijft Financial Times eerder op vrijdag op basis van bronnen. De Verenigde Staten zouden volgens hetzelfde medium zelfs een rechtszaak willen starten om de overname te stoppen. Adobe sprak eerder de hoop uit dat de overname dit jaar nog afgerond zou kunnen worden.

Gebruikers die WhatsApp-chats willen overzetten naar een nieuwe telefoon, kunnen hiervoor nu een lokale wifiverbinding gebruiken. Voorheen kon dit alleen via cloudopslagdiensten. Om de chats over te zetten, moeten gebruikers een QR-code scannen.

De functie bevindt zich onder het Chats-kopje in WhatsApps instellingenmenu en heet Transfer chats. Gebruikers krijgen bij het installeren van WhatsApp op een nieuwe telefoon de mogelijkheid om een QR-code te tonen, die met de oude telefoon gescand moet worden. Daarna worden de bestanden overgezet via een wifiverbinding.

Gebruikers dienen wel hetzelfde telefoonnummer te gebruiken en de functie werkt alleen met hetzelfde besturingssysteem; van Android naar iOS, of omgekeerd, werkt met deze functie dus niet. Het was al mogelijk om de chats en andere media over te zetten via cloudopslagdiensten, maar volgens Meta-ceo Mark Zuckerberg is de nieuwe functie beter voor de privacy van de gebruiker omdat de chats het apparaat van de gebruiker niet verlaten. Zuckerberg zegt dat de functie vanaf nu beschikbaar is.

AMD heeft de Ryzen 5 5600X3D-cpu uitgebracht. Dat is de eerste Ryzen 5-processor met 3D V-Cache. De cpu is door een Amerikaanse winkelketen aangekondigd die ook zegt de cpu exclusief te mogen verkopen. Het is daardoor niet duidelijk of de processor ook naar de Benelux komt.

De Ryzen 5 5600X3D heeft zes kernen en twaalf threads. De baseclock bedraagt daarbij 3,3GHz, met een boostclock van 4,4GHz. De cpu heeft verder 3MB L2-cache, een totaal van 96MB L3-cache en is compatibel met AM4-moederborden. De cpu heeft een tdp van 105W.

De Amerikaanse webwinkel Micro Center kondigde de cpu aan, niet AMD, en zegt 'de enige bron' van de 'limited-edition' cpu te zullen zijn. De cpu kost bij de winkel 229,99 dollar. Omgerekend met btw is dit 255 euro. Micro Center gaat de processor niet via zijn webwinkel verkopen, maar alleen via fysieke winkels.

De winkel verwacht voorraad 'voor een aantal maanden' te hebben. TechPowerUp-bronnen zeggen dat oem's ook de processor mogen gebruiken voor hun pc's, waardoor de cpu misschien zo bij Europese consumenten terecht kan komen. De processor is vooralsnog de goedkoopste cpu met 3D V-Cache. Voorheen was dat de Ryzen 7 5800X3D, een octacoreprocessor met acht kernen.

DigiD laat gebruikers vanaf zaterdag 1 juli inloggen met hun rijbewijs. Dit kan alleen als gebruikers een rijbewijs hebben dat sinds mei 2018 is afgegeven. Voor het inloggen is een pincode nodig. Het inloggen met een rijbewijs is vergelijkbaar met de mogelijkheid om met een id-kaart in te loggen.

Inloggen met het rijbewijs laat gebruikers inloggen op het beveiligingsniveau 'hoog'. Dat moet in de toekomst toegang geven tot extra gevoelige persoonsgegevens, zoals medische of financiële informatie. Doordat de gebruiker met het rijbewijs en een persoonlijke pincode moet inloggen, zorgt dit volgens overheidsorganisatie Logius voor extra zekerheid dat de juiste persoon inlogt. Op dit moment zijn er nog geen diensten die met dit hogere beveiligingsniveau werken.

De inlogfunctie werkt met de nfc-chip die in het rijbewijs zit, mits het rijbewijs na 26 mei 2018 is afgegeven. Dit is te herkennen aan een ID-logo aan de achterzijde van het rijbewijs. Gebruikers moeten inloggen via de DigiD-app, de nfc-chip van het rijbewijs scannen en een persoonlijke pincode invoeren. Die pincode wordt vanaf 1 juli na ontvangst van het rijbewijs per brief verzonden.

Rijbewijzen die tussen mei 2018 en 1 juli 2023 zijn afgegeven, hebben dus die nfc-chip, maar gebruikers kunnen nog niet direct inloggen met dit rijbewijs. De benodigde pincode werd in de tussentijd namelijk niet gegeven. Gebruikers kunnen via Mijn DigiD die pincode aanvragen, maar dit kost dan wel 3,50 euro. De gebruiker ontvangt die pincode per brief. Bij nieuwe rijbewijzen zit dit bedrag automatisch inbegrepen bij de prijs van het rijbewijs.

Het rijbewijs is daarmee vanaf 1 juli de tweede mogelijkheid om in te loggen op het hoge beveiligingsniveau. Sinds januari 2021 kan dit ook al met identiteitskaarten. De werking hiervan is vergelijkbaar met de rijbewijsinlogfunctie. Deze manier van inloggen staat overigens los van de eenmalige identiteitscheck die gebruikers met DigiD in bepaalde gevallen moeten doen, waarbij de gebruiker met een rijbewijs, ID-kaart of paspoort zijn of haar identiteit kan bevestigen.

Xbox-baas Phil Spencer besloot in 2021 om alle Bethesda-games Xbox-exclusives te maken. Dat blijkt uit een e-mail van de Xbox-cfo, die werd getoond tijdens de FTC-rechtszaak om Microsofts Activision-overname tegen te houden. Ook vonden de slotargumenten plaats.

De zitting van donderdagavond begon met Tim Stuart, de financiële topman van Xbox. De ondervragingen van Stuart draaiden onder meer om de financiën achter Microsofts Bethesda-overname, het Xbox Game Pass-abonnement en de omzet uit Minecraft. Stuart bevestigt donderdagavond onder meer dat Project Denali de codenaam was voor de Activision Blizzard-overname. De term Denali kwam de afgelopen dagen meermaals naar voren.

Bethesda-games en Xbox-verkopen

De FTC haalt een interne e-mail van Tim Stuart aan, schrijft The Verge-redacteur Tom Warren. Daarin stelde Stuart dat Bethesda-content 'als eerste, beter of het beste' beschikbaar moet zijn op de Xbox. De toezichthouder speelt daarmee in op zijn argument dat het Call of Duty of andere multiplatformgames slechter kan maken op PlayStation-consoles, in de hoop het Xbox-platform aantrekkelijker te maken. Sony sprak daar eerder dit jaar al zijn zorgen over uit.

Stuart stelt dat de Bethesda-games al 'een betere ervaring' op de Xbox kunnen bieden als ze verschijnen op Game Pass, zonder verdere verschillen tussen multiplatformversies. Stuart zei eerder echter dat 'een betere ervaring' ook kan slaan op technische verschillen, zoals een hogere resolutie op Xbox-consoles.

Microsoft had volgens Stuart vijf scenario's voor het uitbrengen van Bethesda-games, die zijn uitgelicht in een 'neutrinomodel'. Deze mogelijkheden rangeerden van nummer één, volledig multiplatform, tot nummer vijf, volledige exclusiviteit voor de Xbox. Ergens in november 2021 lijkt Xbox-baas Phil Spencer besloten te hebben om voor die laatste optie te kiezen, zo blijkt uit een e-mail. "Niet alleen nieuwe franchises, maar alle [Bethesda-]games in de toekomst? Wow", zei Stuart daarover tegen Spencer. In eerdere financiële modellen ging Xbox er juist van uit dat bepaalde Bethesda-games ook op andere platforms zouden verschijnen.

In een ander e-mailgesprek met Matt Booty, hoofd Xbox Game Studios, gaat Stuart in op het volledig exclusief maken van Bethesda's games en de financiën daaromheen. Daarbij wordt gesproken over toegenomen Xbox Game Pass-abonneeaantallen en Xbox-verkopen in verhouding met verloren omzet uit Bethesda-games op de PlayStation, schrijft The Verge. Ook Booty sprak in e-mails over de beslissing om alle toekomstige Bethesda-games Xbox-exclusives te maken, meldt IGN.

De FTC wil met deze e-mails duidelijkmaken dat Microsoft bereid is een financiële klap op te vangen als dat betekent dat het meer Game Pass-abonnementen en Xbox-consoles kan verkopen. Microsoft kan dat bijvoorbeeld doen door Call of Duty een Xbox-exclusive te maken, stelt de FTC. Later in de hoorzitting verklaart de FTC dat Microsoft jaarlijks twee miljoen extra Game Pass-abonnees nodig heeft om verloren PlayStation-omzet uit Call of Duty te kunnen compenseren. Er wordt gesuggereerd dat die cijfers vertrouwelijk waren en niet door de FTC gedeeld hadden mogen worden.

Minecraft en mobiele games

Stuart ging ook in op de financiën achter Minecraft, meldt The Verge-journalist Adi Robertson. Minecraft is volgens de topman een grote omzetbron voor Microsoft, maar niet vanwege de Xbox. Xbox is volgens Microsoft het kleinste platform wat betreft het aantal Minecraft-spelers. PlayStation is twee keer zo groot als Xbox, en Nintendo's platform is vier keer zo groot. Het aantal spelers op pc's en smartphones wordt daarbij niet uitgelicht. De advocaat van Microsoft wil met deze cijfers aantonen dat het bedrijf veel omzet zou verliezen als het Minecraft zou uitsluiten van andere platforms, buiten de Xbox. Volgens Microsoft is dat ook het geval bij Call of Duty.

Verder ging Stuart in op smartphonegaming. Microsoft wil graag een mobiele Xbox-appstore maken voor iOS en Android, maar momenteel is dat niet mogelijk. Het bedrijf heeft hoop dat onder meer de Europese Digital Markets Act daar verandering in brengt. Stuart gaat ervan uit dat met Activision-content geld te verdienen valt op een dergelijke mobiele gamewinkel. Daarnaast verklaarde Stuart dat Microsoft de Xbox Series S-prijs deels baseerde op de adviesprijs van de Nintendo Switch.

De concurrentietoezichthouder van Canada kwam ook indirect aan het woord in de hoorzitting, schrijft Eurogamer. In een brief aan rechter Jacqueline Scott Corley zegt die toezichthouder dat het bezwaren heeft tegen de Activision-overname op het gebied van de consolemarkt, gameabonnementsdiensten en cloudgaming. Microsoft antwoordt dat de toezichthouder van Canada deze bezwaren te laat deelt. De formele periode waarin de Canadese toezichthouder actie mag ondernemen tegen de overname is al verstreken.

Call of Duty en consolemarktaandeel

Naast Xbox-cfo Tim Stuart kwam ook Steve Singer aan het woord. Singer is Nintendo's seniorvicepresident voor ontwikkelaarsrelaties. Vanwege de grote hoeveelheid vertrouwelijke informatie die tijdens die hoorzitting besproken zou worden, werd de rechtszaal echter verzegeld tijdens het tonen van het videoverhoor van Singer.

Microsoft-cfo Amy Hood zou ook ondervraagd worden, maar de FTC besloot van die mogelijkheid af te zien. Hood diende wel een schriftelijke verklaring in, waarin ze stelt dat Microsoft nooit heeft overwogen om Call of Duty van de PlayStation te halen en dat de Activision-overname meteen geld moet opleveren voor Microsoft.

De slotargumenten waren donderdagavond wel openbaar te beluisteren. Daarin kregen beide partijen de kans om hun zaak nog één keer te bepleiten en vragen van de rechter te beantwoorden. Een van de sleutelargumenten die de FTC daarbij uitlichtte, is de marktaandeelverschuiving in de consolemarkt die zou plaatsvinden als Call of Duty een Xbox-exclusive zou worden. De FTC verwacht een verschuiving van 5,5 procentpunt in het voordeel van Xbox als dat deze generatie zou gebeuren. De toezichthouder stelt dat 20 procent van de Call of Duty-spelers met een PlayStation zouden overstappen naar Xbox. Daarop baseert de FTC zijn verdere verwachtingen.

Met deze berekening wil de FTC aantonen wanneer het voor Microsoft rendabel is om Call of Duty uit te sluiten van de PlayStation. Bij een hoog overstappercentage zou de verloren omzet uit Call of Duty-verkopen op de PlayStation immers gecompenseerd worden met nieuwe Xbox-verkopen. Bij een laag percentage zou Microsoft juist geld verliezen. Daarom zou het minder interessant worden om CoD een exclusive te maken.

Rechter Jacqueline Scott Corley wilde weten waar de FTC op baseert dat 20 procent van de Call of Duty-spelers zou overstappen naar Xbox. Dat percentage vormt de basis van de marktaandeelberekeningen van de FTC en is daarom belangrijk. Microsoft betwist het percentage zelf en stelt dat een lager percentage, 15 procent, al zou betekenen dat het niet meer rendabel is om Call of Duty uit te sluiten van de PlayStation.

De FTC had duidelijk moeite om de vraag van de rechter te beantwoorden. Verschillende FTC-advocaten kwamen voor, maar wisten lange tijd geen duidelijk antwoord te formuleren. De advocaat van Microsoft zegt dat het bedrijf dergelijke vragen heeft gesteld aan Dr. Lee, de econoom achter de berekeningen van de FTC, maar 'geen antwoorden' heeft gekregen. De FTC stelde daarop dat de 20 procent 'niet is verzonnen'.

De FTC kwam uiteindelijk met een paginanummer in de berekeningen van Dr. Lee, waarin de percentages worden verdedigd. Het was echter nog steeds lastig te volgen. Dr. Lee leek in die verdediging opnieuw te vertellen dat de 20 procent gebruikt werd om de marktaandeelverschuiving van 5,5 procentpunt te berekenen, zonder daadwerkelijk in te gaan op de totstandkoming van die 20 procent. De rechter besloot vervolgens het onderwerp te veranderen.

Pc's, de Xbox Series S en (opnieuw) de Nintendo Switch

De rechter wilde weten waarom de pc wordt uitgesloten binnen de modellen van de FTC. Volgens haar hebben veel gebruikers al een pc thuis en hoeven ze daarom geen nieuw systeem te kopen om Call of Duty te spelen. De FTC antwoordde daarop dat de game-pc 'een speciaal soort pc is'. "Het is geen gewone pc."

De rechter zegt daarop dat veel mensen tijdens de pandemie thuiswerkten. "Misschien ben ik bevooroordeeld in de wereld waarin ik leef. (...) Niemand deed dat [thuiswerken] op een budgetbak-pc. Iedereen had een pc van 1000 of 1500 dollar." De FTC vindt die vergelijking krom gezien het prijsverschil tussen dergelijke pc's en Xbox-consoles en zegt ook dat het 'geen bewijs heeft gezien' dat Microsoft de pc zelf 'benchmarkt' tegen de Xbox.

Rechter Corley stelde een soortgelijke vraag over de Xbox Series S en de Nintendo Switch. De FTC stelt, opnieuw, dat Xbox niet concurreert met de Switch: een terugkerend thema in de rechtszaak. Dat is volgens de FTC zo omdat de Switch een ander soort console is in een ander marktsegment. Corley vraagt waarom de Xbox Series S 299 dollar kost, evenveel als een Nintendo Switch.

De FTC stelt dat Xbox de prijs niet heeft bepaald aan de hand van de Nintendo Switch; Xbox-cfo Tim Stuart zei donderdag onder meer dat de prijs van de Series S werd bepaald om 'een entry-level Gen 9-systeem' op de markt te brengen. De Nintendo Switch valt nog onder de achtste generatie consoles. Stuart verklaarde overigens ook dat de Nintendo Switch wél invloed had op de prijs van de Xbox Series S, hoewel dat niet werd onderbouwd met bewijs.

Gameabonnementen en de cloud

De FTC zegt dat Microsoft met zijn Activision-overname de nadruk legt op zijn Game Pass-abonnement en de cloud, iets wat afgelopen week werd onderbouwd in meerdere bewijsstukken. Game Pass is volgens de FTC een strategische drijfveer voor de Xbox-business van Microsoft. "Het effect van deze overname om Game Pass te 'turbochargen' laat Google en Amazon ver achter Microsoft en bouwt een contentmuur rond Game Pass", stelt de FTC.

De toezichthouder is bang dat het toevoegen van Activision-content aan Microsofts Game Pass-dienst en zijn cloudgamingdiensten de concurrentie verstoort. Daarmee zou het bedrijf vooral kleinere concurrenten in de weg kunnen zitten, niet zozeer Sony's PlayStation Plus. Een FTC-advocaat: "De schade hier is dat we in een wereld terechtkomen waarin (...) alles op Game Pass en misschien PlayStation Plus staat. Die twee zuigen alle content op en dat is het dan."

Microsoft beweert daarop dat alle ondervraagden tijdens de rechtszaak verklaarden dat cloudgaming momenteel nog geen economisch haalbaar model is. Rechter Corley: "Misschien nu nog niet. Maar we hebben geen dvd's meer. De zorgen van de FTC draaien om de toekomst." Daarop haalde Microsoft zijn verschillende cloudovereenkomsten aan. Het bedrijf sloot deals om Xbox-pc-games en Activision-titels beschikbaar te stellen op clouddiensten als Nvidia GeForce NOW, Ubitus en Boosteroid.

Rechter Corley zegt tegen de FTC dat ze in zekere zin al hebben gewonnen, aangezien Microsoft zich gedwongen voelde om die overeenkomsten met concurrerende clouddiensten aan te gaan. Het bedrijf maakte die deals om zorgen van toezichthouders al de FTC weg te nemen, naast die van de Europese Commissie en de Britse CMA. De FTC noemt de overeenkomsten 'een zoethoudertje' en zegt dat Micorosft de deals niet kan onderbouwen met financiële analyses.

Microsoft noemt die scepsis 'absurd'. "De vraag is wat de output van deze overeenkomsten is. Het staat buiten kijf dat Call of Duty naar die clouddiensten komt als deze overname doorgaat. Ik heb het aan onze leidinggevenden gevraagd en ze zeiden allemaal, onder ede, dat ze deze overeenkomsten zullen nakomen."

De FTC beargumenteert dat Microsoft met zijn overeenkomsten zelf de voorwaarden voor concurrentie op de markt bepaalt. De toezichthouder zegt ook dat Microsoft geen clouddeals heeft gesloten met 'Amazon en Google'. Google stopte begin dit jaar met zijn cloudgamingdienst, Stadia. Microsoft heeft inderdaad geen overeenkomsten afgesloten met Amazons Luna-dienst. De FTC stelt volgens The Verge dat het niet 'de overwinning namens de consument' kan uitroepen op basis van 'wat haastig samengestelde overeenkomsten', waarvan sommige vlak voordat bepaalde toezichthouders hun beslissing zouden nemen pas werden ondertekend.

Tot slot vroeg rechter Corley naar PlayStation Plus. Ze vraagt of Sony genoodzaakt kan zijn om God of War Ragnarök toe te voegen aan PS Plus als Call of Duty beschikbaar komt op Game Pass. De FTC zegt dat Sony een eigen Call of Duty-deal kan maken voor PlayStation Plus, maar dat de overname dat in de weg zit. "Ik begrijp niet waarom Sony zijn PlayStation Plus-abonnement niet beter maakt", vraagt Corley daarop, waarna ze vraagt of alles echt neerkomt op Call of Duty. De FTC noemt CoD van kritiek belang.

Hoe gaat het nu verder?

Rond 2.30 uur 's nachts Nederlandse tijd werden slotargumenten en daarmee de hoorzittingen geconcludeerd. De rechter gaf complimenten aan zowel Microsoft en de FTC. Ze gaat de zaak in beraad nemen en komt later met een conclusie. Corley beloofde dat dat 'geen twee tot drie maanden' zal duren.

Dat is belangrijk, omdat de overname een termination date van 18 juli heeft. Na die datum is Microsoft contractueel verplicht om opnieuw te onderhandelen met Activision en drie miljard dollar betalen aan het bedrijf, hoewel de twee bedrijven in de praktijk waarschijnlijk een uitstel van de termination date zullen goedkeuren.

Het is hoe dan ook aannemelijk dat de rechter in de komende dagen, of hooguit binnen een paar weken een oordeel over de zaak velt. Die beslissing wordt verzegeld en komt dus niet beschikbaar voor het publiek. Het is echter aannemelijk dat beide partijen de conclusie snel willen delen, aangezien deze de toekomst van de overname kan bepalen. Vermoedelijk weten we snel dus meer.

Over de rechtszaak

Woensdag was dag vier van de federale rechtszaak tussen Microsoft en de FTC. Eerstgenoemde wil gamemaker Activision Blizzard overnemen voor 68,7 miljard dollar. De FTC wil die overname tegenhouden omdat dit de concurrentie kan verstoren.

De zaak die momenteel speelt, draait om een verzoek van de FTC om een preliminary injunction in te stellen. De FTC heeft een interne rechtszaak die nog loopt; de toezichthouder houdt op 2 augustus de eerste hoorzittingen in die zaak. In de tussentijd zou Microsoft zijn overname echter al mogen afronden. Microsoft en Activision kunnen dan later weer gedwongen worden uit elkaar te gaan als de FTC concludeert dat dat nodig is.

De FTC wil voorkomen dat Microsoft zijn overname afrondt, terwijl haar onderzoek nog loopt. De gevraagde preliminary injunction zou de techgigant verbieden om dat te doen. De lopende rechtszaak heeft officieel dus geen invloed op de deal, alleen op de timing ervan. In het verleden liet de verliezende partij haar zaak echter meestal vallen. Het is dan ook aannemelijk dat deze rechtszaak bepaalt of de overname wel of niet door kan gaan. Dat staat echter niet vast; zowel Microsoft als de FTC heeft verschillende opties om in beroep te gaan. Tweakers heeft daar onlangs een achtergrondverhaal over gepubliceerd.

Team Ricochet laat vermeende cheaters in Call of Duty: Modern Warfare II en Warzone 2 vijanden zien die er eigenlijk niet zijn. Op deze manier kan er data gewonnen worden en mogelijk bevestigd worden of een speler inderdaad cheatsoftware gebruikt.

De Ricochet-kernelanticheatsoftware voor de Call of Duty-games laat vermeende cheaters een voor anderen onzichtbare kopie van een legitieme speler zien. Deze 'hallucinatie' is alleen voor de cheater zichtbaar en zorgt er op de eerste plaats voor dat de speler gedesoriënteerd raakt en zo legitieme spelers niet kan hinderen. Tegelijkertijd zou het een manier zijn om een vermeende cheater op heterdaad te betrappen, want aimbots, wallhacks en andere cheats moeten ook op deze kopieën aanslaan. De data die Team Ricochet uit de interactie met kopieën vergaart helpt naar eigen zeggen weer bij het identificeren van andere cheaters met dezelfde software.

Het hallucineren van een potentiële valsspeler is volgens Team Ricochet een van de nieuwe manieren om cheaters te identificeren en informatie over de gebruikte software en speler te vergaren. De anticheatontwikkelaar noemt dit een mitigation; valsspelers worden niet meteen verbannen maar worden op verschillende manieren benadeeld en belemmerd. De ontwikkelaar verwijderde ook een mitigation die Quicksand genoemd werd. Hierbij werd een valsspeler vertraagd en werden soms willekeurige controls aangepast. Dit zou daarentegen te afleidend zijn voor legitieme spelers.

Andere mitigations die voor zover bekend nog steeds actief gebruikt worden tegen cheaters in Call of Duty: Modern Warfare II en Warzone 2 zijn Damage Shield waarbij de wapens van de cheater nauwelijks schade toebrengen, Cloaking waarbij legitieme spelers onzichtbaar worden voor de cheater en Disarm, waarbij de wapens van cheaters plots verdwijnen. Team Ricochet schrijft dat al deze maatregelen bedoeld zijn om het leven van een cheater zuur te maken, maar legitieme spelers niet te hinderen.

En dat zou goed werken; voor iedere melding die spelers in Modern Warfare II maakten van een cheater, zouden er nog eens drie accounts gedetecteerd zijn met vergelijkbare software. Afgezien van het hinderen en kwellen van cheaters zou Team Ricochet dus ook daadwerkelijk nuttige data genereren uit spelers die door mitigations nauwlettender in de gaten gehouden kunnen worden zonder dat legitieme spelers hierdoor worden beïnvloed. Het bedrijf noemt geen absolute cijfers.

Microsoft heeft meer dan 21 miljoen exemplaren van de Xbox Series X- en S-consoles verkocht. Dat meldt het bedrijf tijdens een Braziliaanse Xbox-presentatie. Het bedrijf zegt zelden hoeveel consoles het heeft verkocht. Sony heeft bijna twee keer zoveel PlayStation 5-consoles geleverd.

Uit de slides, die door Twitter-gebruiker Idle Sloth zijn gedeeld, wordt niet duidelijk hoeveel Series S- of X-consoles Microsoft individueel heeft verkocht. Het bedrijf noemt alleen een totaalaantal van ruim 21 miljoen. Microsoft zegt wel dat 48 procent van de Series S-klanten nieuw zijn op het Xbox-platform.

Het bedrijf zegt daarnaast in totaal meer dan 79 miljoen Series- en One-consoles te hebben verkocht, ofwel 58 miljoen Xbox One-consoles en 21 miljoen Series-spelcomputers. Eerder zei Microsoft dat de PlayStation 4 meer dan twee keer zoveel is verkocht als de Xbox One, wat overeenkomt met deze cijfers. Dezelfde trend lijkt voor de Series-consoles en PlayStation 5 te gelden. Op basis van Sony's jaarcijfers heeft het bedrijf tot april dit jaar 38,4 miljoen exemplaren van de PlayStation 5 verkocht.

Verder blijkt uit de cijfers dat er 248,6 miljoen actieve 'Windows gaming-pc's' zijn en dat 168,3 miljoen gebruikers de Windows Store maandelijks gebruiken. Het aantal Windows Store-gebruikers groeide vorig jaar met drie procent. Van de pc-gebruikers zijn er 15,6 miljoen mensen die de Xbox-pc-app maandelijks gebruiken, wat een jaarlijkse groei van twintig procent is.

In de presentatie ging het bedrijf ook in op zijn Game Pass-abonnement. Zo zitten er nu ruim vierhonderd consolegames in het abonnement en ruim driehonderd pc-games. Van deze collectie zijn er meer dan driehonderd games te streamen. In Zuid-Korea zou een op de drie gebruikers alleen gamestreaming gebruiken. Dit is opvallend; eerder zei het bedrijf juist dat gamestreaming vooralsnog slechts beperkt wordt gebruikt.

De webversie van Twitter is sinds vrijdag niet langer te gebruiken voor niet-ingelogde gebruikers. Het platform vraagt lezers in te loggen; gebruikers die dit niet doen, worden doorverwezen naar de startpagina. Eerder beperkte het platform de zoekfunctie al voor niet-ingelogde bezoekers.

Wie zonder account navigeert naar de URL van tweets of Twitter-accounts, krijgt eerst een beeldvullend inlogscherm te zien. Deze melding kan weggeklikt worden, maar dan navigeert de browser naar Twitters startpagina. Het is ook niet mogelijk om andere pagina's van Twitter, zoals de Explore-feed, te gebruiken zonder ingelogd account.

Meerdere gebruikers melden aan Tweakers dat deze verandering in de nacht van donderdag op vrijdag is doorgevoerd. Voorheen was de webversie van het platform nog wel te gebruiken zonder account, al werd in april de zoekfunctie geblokkeerd. Het is niet ongewoon voor sociale media om niet-ingelogde gebruikers te blokkeren, in de hoop dat een gebruiker dan een account aanmaakt.

De dystopische kattengame Stray is vanaf 10 augustus te spelen op Xbox Series-consoles en de Xbox One. Het spel verscheen eerder voor PlayStation 4- en 5-consoles en Windows. Stray is een platform- en puzzelgame waarin de speler in de huid van een kat kruipt.

De game speelt zich af in een stad met mensachtige robots en andere futuristische wezens. De game draait om een kat die uit die stad moet ontsnappen om terug naar huis te kunnen keren. BlueTwelve is de ontwikkelaar, Annapurna Interactive is de uitgever. Begin juni werd bekend dat het spel ook naar Macs met M1- of M2-socs moet komen.

STRAY is coming to Xbox Series X|S and Xbox One on August 10. Also available now on PS5, PS4, and Steam.

Discounted on Steam right now: https://t.co/c6ZohhpqZH

— Annapurna Interactive (@A_i) 29 juni 2023

Belgische telecombedrijven moeten vanaf 2027 verplicht internetabonnementen met minimaal 30Mbit/s-snelheden aanbieden. Nu is die wettelijk verplichte minimale snelheid nog 1Mbit/s. Malta is het enige andere EU-land dat een minimale snelheid van 30Mbit/s verplicht.

Minister van Telecom Petra De Sutter zegt dat een 1Mbit/s-verbinding 'niet meer van deze tijd' is en wil die snelheid daarom verhogen. Volgend jaar moeten telecombedrijven minstens 10Mbit/s aanbieden, vanaf 2027 moet dat 30Mbit/s zijn. "Ook al is het nog niet ideaal, met een internetsnelheid tot dertig keer sneller kan iedereen optimaler gebruikmaken van het internet", zegt de minister. Haar Koninklijk Besluit dat deze snelheid verplicht, wordt volgens de minister vrijdag door de federale ministerraad goedgekeurd.

Op dit moment zijn er 38.000 Belgische huishoudens die geen toegang hebben tot internetsnelheden van 30Mbit/s of hoger en dus profijt hebben van dit besluit. Het gaat met name om Waalse huishoudens, met 31.000 huishoudens die onder de 30Mbit/s zitten. Overigens investeren providers in deze gebieden en zijn er meerdere steunprogramma's om hier hogere snelheden aan te bieden, zegt de toezichthouder BIPT.

Per 1 september 2023 moeten Nederlandse bedrijven een vergunning aanvragen om bepaalde productieapparatuur voor halfgeleiders te mogen exporteren. Onder meer ASML zou door de vergunningplicht getroffen worden.

De exportbeperkingen zijn volgens Liesje Schreinemacher, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, bedoeld om de nationale veiligheid te waarborgen. De plannen werden in maart aangekondigd en volgens Schreinemacher hebben bedrijven nu voldoende tijd om zich aan te passen aan de nieuwe regelgeving.

In een publicatie in de Staatscourant staat een gedetailleerdere beschrijving van de producten waar bedrijven vanaf 1 september een exportvergunning voor moeten aanvragen. De overheid noemt het overkoepelend geavanceerde productieapparatuur, waaronder lithografiemachines met lichtbrongolflengtes korter dan 193nm en 'apparaten ontworpen voor epitaxiale groei van silicium, koolstofgedoteerd silicium, siliciumgermanium, of koolstofgedoteerd siliciumgermanium'.

Het gaat met andere woorden om 'zeer specifieke technologieën', die volgens Schreinemacher gebruikt kunnen worden voor de ontwikkeling en productie van geavanceerde halfgeleiders. Dergelijke chips leveren mogelijk dan weer een cruciale bijdrage aan geavanceerde militaire toepassingen.

Onder de beschrijving in de Staatscourant zouden bijvoorbeeld de duv-machines van ASML vallen, die gebruikmaken van een lichtgolflengte van 193nm. Volgens ASML gaat het specifiek om de TwinScan NXT:2000i, NXT:2050i en NXT:2100i. Die machines maken allemaal gebruik van zogeheten immersietechniek voor het produceren van geavanceerde chips. Het Nederlandse bedrijf zegt dat er al exportrestricties golden en dat de nieuwe regels geen effect zouden hebben op de financiële vooruitzichten.

Voor een vergunningaanvraag moet een exporteur zijn eigen gegevens vermelden, maar ook de bestemming en eindbestemming van de productieapparatuur doorgeven, inclusief de naam en het adres van de eindgebruiker. De Rijksoverheid benadrukt dat het exportcontrolegebied landneutraal is: "Zo kunnen we de belangrijkste kwetsbaarheden aanpakken zonder dat we de wereldwijde productie van chips onnodig verstoren."

China wordt niet concreet vermeld in de exportbeperkingen, hoewel de maatregelen in de praktijk waarschijnlijk een exportverbod naar dat land betekenen, schrijft ook Bloomberg. Dat is iets waar de Verenigde Staten al langer op aandringt. De VS stelde in oktober vergaande exportrestricties in op chips en chipproductieapparatuur naar China en drong bij bondgenoten erop aan hetzelfde te doen. De VS was daarover in onderhandeling met Nederland en Japan, twee landen die allebei chipproductieapparatuur exporteren.

Update, 15.20 uur: Een statement van ASML is aan het artikel toegevoegd. Eerder vandaag was dit statement al korte tijd online te vinden, maar verdween om onbekende redenen weer. Ondertussen is het definitieve statement met link toegevoegd.

Kobo-e-readers verliezen vanaf 15 augustus toch niet de mogelijkheid om via Pocket artikelen op te slaan en te openen. Kobo werkt naar eigen zeggen aan een manier om in te kunnen loggen met een Firefox-account.

Van de week werd bekend dat Kobo een update voor zijn e-readers uit gaat brengen die de Pocket-functionaliteit weghaalt omdat de apparaten de vereiste technologie voor een Firefox-accountlogin niet ondersteunen. In een reactie tegenover The Verge stelt Kobo nu dat dit toch niet klopt. Er zou toch aan een loginoptie gewerkt worden. Ook op de supportpagina van Pocket staat ondertussen de aangepaste informatie.

Overigens is er nog geen releasedatum voor de ondersteuning bekendgemaakt, wat voor nieuwe gebruikers betekent dat ze in bepaalde situaties eventueel toch tijdelijk geen Pocket-toegang kunnen krijgen. Na 15 augustus moeten nieuwe gebruikers met een Firefox-account inloggen, dus pas wanneer Kobo de functie geïmplementeerd heeft, kunnen ook zij na die datum van artikelenopslag via Pocket gebruikmaken.

Voor bestaande gebruikers verandert er overigens niets; zij blijven toegang houden tot Pocket via hun bestaande account. Als een gebruiker toch zou willen overstappen op een Firefox-account, dan moet er een update op de e-reader geïnstalleerd worden. Het is niet duidelijk of een eventuele automatische update voor problemen zou kunnen zorgen bij bestaande klanten.

Pocket is een dienst die artikelen en andere webteksten kan opslaan zodat gebruikers ze later terug kunnen lezen. Daarbij kan het de opmaak van de website weghalen, wat het leesgemak moet bevorderen en afleidingen weg moet halen. Op Kobo-e-readers ziet de 'Pocket-leeservaring' er hetzelfde uit als wanneer gebruikers een e-book lezen.

Deze instructievideo dateert uit december 2013

Update, 13.10 uur: Informatie over de functionaliteiten van Pocket zijn aan het artikel toegevoegd.

Ontwikkelaar Annapurna Interactive heeft de videogame Blade Runner 2033: Labyrinth aangekondigd. Het spel moet voor 'console en pc' uitkomen. Er is nog geen releasedatum bekendgemaakt.

Blade Runner 2033 speelt zich niet geheel verrassend in het jaar 2033 af, tussen de gebeurtenissen van de originele film en het vervolg Blade Runner 2049. In de eerste trailer toont de ontwikkelaar vermoedelijk het hoofdpersonage van de game. Hij is een zogenoemde blade runner, iemand die op replicants jaagt, zoals ook de hoofdpersonen uit de twee Blade Runner-films. Het verhaal speelt zich kort na de Black Out af. Tijdens deze gebeurtenis werd alle data over replicants gewist, wat desastreuze gevolgen voor de mensheid had.

Het Amerikaanse Annapurna Interactive is van oorsprong een uitgever, maar Blade Runner 2033: Labyrinth wordt de eerste game die ook door dit bedrijf ontwikkeld wordt. Het spel wordt de eerste nieuwe videogame binnen het Blade Runner-universum sinds de game Blade Runner uit 1997, waarvan vorig jaar een remaster uitkwam. Annapurna is ook de uitgever van Stray en Outer Wilds.

Ruimtetoerismebedrijf Virgin Galactic heeft zijn eerste commerciële ruimtevlucht met mensen aan boord succesvol afgerond. Bij de vlucht waren acht ruimtevaarders betrokken, waaronder drie leden van de Italiaanse luchtmacht en de Nationale Onderzoeksraad van Italië.

Voor deze eerste commerciële vlucht werd de VSS Unity gebruikt, een voertuig binnen de SpaceShipTwo-klasse voor suborbitale ruimtevluchten. Op donderdagmiddag om 16.30 uur Nederlandse tijd werd de raket onder begeleiding van de VMS Eve gelanceerd vanaf Spaceport America in New Mexico. De VMS Eve is een vliegtuig dat uit twee delen bestaat en de kleinere VSS Unity naar ruim dertien kilometer hoogte brengt. Daar wordt het daadwerkelijke Unity-ruimtevaartuig losgekoppeld van het moederschip, waarna het op eigen kracht verder opstijgt naar een suborbitale hoogte.

Daar werden vervolgens gedurende enkele minuten wetenschappelijke experimenten uitgevoerd. Virgin Galactic zegt dat er dertien experimenten in de ruimte werden gedaan, waaronder het bestuderen van 'thermovloeistofdynamieken en duurzame materialen in microzwaartekracht'. Ook werd gekeken naar de effecten van de overgang van extreme G-krachten naar microzwaartekracht op het menselijk lichaam.

Er waren acht astronauten betrokken bij de ruimtevlucht. Virgin Galactic leverde vijf medewerkers aan: twee piloten vlogen de VMS Eve naar de vermelde hoogte, twee piloten bestuurden na loskoppeling de VSS Unity en één instructeur begeleidde de Italiaanse 'private astronauten' bij de wetenschappelijke experimenten.

Deze missie werd Galactic 01 genoemd en was de eerste ruimtevlucht van Virgin Galactic waarbij derden tegen betaling meevlogen met het ruimtevaartbedrijf. In augustus staat Galactic 02 gepland. Daarna moeten er maandelijks commerciële ruimtevluchten plaatsvinden, aldus het bedrijf. Overigens stond de volbrachte Galactic 01-vlucht oorspronkelijk voor oktober van 2021 gepland, maar het bedrijf liep vertraging op.

Reddit zegt eind deze week de modrechten van moderators te ontnemen als subreddits op zwart blijven, zo schrijft het bedrijf in een waarschuwing naar zeker twee modteams. Het forumplatform lijkt zich te beroepen op het feit dat mods 'actief en betrokken' moeten zijn.

Het bericht van Reddit werd in elk geval naar twee moderatorteams gestuurd, zo wist The Verge te bevestigen. Het bedrijf schrijft: "Na een eerste modmailbericht op 27 juni 2023 heeft je modteam laten weten dat het [de betreffende subreddit] niet willen heropenen. Dit is een courtesy notice om mede te delen dat je de moderatorstatus aan het einde van deze week verliest. Mocht je ons laten weten dat je geïnteresseerd bent in het actief modereren van deze community, dan nemen we dat verzoek in behandeling."

Moderators moeten volgens zowel de Content Policy als de Moderator Code of Conduct van Reddit actief betrokken zijn bij het modereren van subreddits. Door een community op zwart te zetten, wat in de praktijk betekent dat de subreddit als privé staat aangemerkt, kunnen leden niet meer op het forum en valt er praktisch niets te modereren.

Een van de twee aangesproken community's, die van de webbrowser Firefox, is ondertussen niet meer als privé aangemerkt en is in principe gewoon weer bereikbaar. Als vorm van protest worden er op deze pagina overigens alleen maar afbeeldingen van rode panda's toegestaan. Dit is een van de vele manieren waarop subreddits, ook na de waarschuwingen vanuit Reddit, het protest voortzetten. Tweakers publiceerde onlangs een uitgebreide opsomming van het aanhoudende protest.

Elgato heeft een update aangekondigd voor de Stream Deck Mobile-app waardoor een iPad of iPhone gratis, maar met enkele beperkingen als streamdeck gebruikt kan worden. Het onbeperkte Stream Deck Mobile Pro-abonnement blijft 3 euro per maand of 30 euro per jaar kosten.

Het vernieuwde abonnementensysteem van de Corsair-dochteronderneming maakt het mogelijk voor iPad- en iPhone-gebruikers om hun toestel gratis als streamdeck met zes knoppen te gebruiken. De gebruiker heeft dan in principe toegang tot alle plug-ins en kan een onbeperkt aantal acties uitvoeren, verdeeld over maximaal zes knoppen tegelijk op het scherm. Met een Pro-abonnement krijgen klanten toegang tot 64 virtuele knoppen tegelijk, dubbel zoveel als het maximale aantal op een Stream Deck XL. Er is voor de Stream Deck Mobile-app dus geen speciale hardware van Elgato nodig.

Vooralsnog is de gratis mobiele versie van Stream Deck alleen beschikbaar voor de vermelde Apple-toestellen, dus Android-gebruikers kunnen alleen van een betaalde versie van de app gebruikmaken. Overigens is er wel een gratis proefversie van dertig dagen beschikbaar voor Android.

Op Twitter zegt Elgato dat het daar vooralsnog bij blijft, omdat het bedrijf naar eigen zeggen een klein team met beperkte middelen heeft. 'In de toekomst' moet er ook een Android-variant van de app komen, al is nog niet duidelijk wanneer dat moet gebeuren.

Halverwege juni stonden duizenden community's van Reddit tijdelijk op zwart. Sindsdien blijven er kleinere protesten oplaaien in een poging om Reddit tot een eerlijker api-beleid te dwingen. Hoe verloopt deze fase van het conflict tussen het forumplatform, moderators en gebruikers?

Op 12 juni gingen duizenden subreddits 'op zwart'; de community's werden door de moderators als privé aangemerkt en waren de facto niet bereikbaar voor gebruikers. Het strijdveld is het nieuwe api-beleid van Reddit, dat op 1 juli van kracht wordt. Apps van derden gebruiken de api om bijvoorbeeld een eigen browser voor de forums aan te bieden. Dat kon tot dusver gratis, maar Reddit wil partijen die meer dan honderd api-verzoeken per minuut per Open Authorization-clientidentiteit indienen, gaan laten betalen. Voor derden die het OAuth-protocol niet gebruiken, is het gratis gebruik van de api beperkt tot tien verzoeken per minuut.

In de praktijk zegt Reddit dat verreweg de meeste modtools en -bots onder deze limiet vallen en dus gratis gebruik kunnen blijven maken van de api. Het platform biedt ook een handreiking voor dergelijke tools die te veel api-verzoeken doen; het zou om enkele tientallen tools gaan, waarvoor Reddit blijkbaar een uitzondering wil maken. Voor thirdpartybrowsers is het een heel ander verhaal.

Het api-strijdveld en pokerspel

Hoewel niet duidelijk is hoeveel Reddit precies wil vragen per api-verzoek, deelde browser Apollo opvallende getallen: 12.000 dollar per 50 miljoen api-verzoeken, ofwel een slordige 20 miljoen dollar voor 7 miljard verzoeken per jaar. Ter vergelijking: volgens een berekening van de hoofdontwikkelaar van Apollo verdient Reddit grofweg 1,40 dollar per gebruiker per jaar, maar vraagt het platform omgerekend 30 dollar per gebruiker per jaar aan Apollo. Het bedrag voor api-toegang zou met andere woorden niet in verhouding staan tot wat het platform momenteel zelf verdient per gebruiker. Hoe zou een derde partij per gebruiker immers bijna 22 keer zoveel moeten verdienen als Reddit zelf?

Niet geheel verrassend kunnen zelfs de populairste apps van derden, waaronder Apollo valt, niet zoveel geld bij elkaar sprokkelen; vandaar het aangekondigde stoppen van veel van deze apps en de daaropvolgende massale protesten. Het algemene sentiment onder ontwikkelaars is dan ook niet zozeer een afkeer tegen het betalen voor api-toegang, maar meer het moeten betalen van onredelijke bedragen.

Wat volgde was een pokerspel van ontwikkelaars en moderators tegen Reddit. Een van de zetten van het forumplatform was een interne memo die om onbekende redenen online verscheen. Ceo Steve Huffman zei tegen medewerkers dat het protest nog 'geen significante impact op de omzet' heeft. Hij schrijft: "Dit maakt veel lawaai. Weet dat onze teams ermee bezig zijn en net als alle andere problemen op Reddit zal ook dit weer voorbijgaan." In de memo is Huffman resoluut over het doorvoeren van de veranderingen op 1 juli.

Concessies van Reddit

Tot dusver deed het platform wel enkele concessies, al valt te betwisten of dit een resultaat is van de massale protesten. Nog voordat het eerste protest op 12 juni van start ging, kondigde het platform aan dat de api vrij toegankelijk blijft voor derden die tools maken voor toegankelijkheid. In de praktijk zou daarnaast bijna iedere moderatortool en -bot ook gratis van de api gebruik kunnen blijven maken, omdat deze applicaties onder de verhoogde verzoekenlimiet zouden blijven.

Ook werd enkele dagen geleden bekend dat er vanaf 1 juli nieuwe modtools worden uitgebracht. Met deze ontwikkeling wil het forumplatform de noodzaak van modtools van derden verder wegnemen. Reddit zegt overigens dat ook nu al praktisch alle moderators via 'desktop en native Reddit-apps' modereren.

Alternatief protest

Na het initiële protest van duizenden subreddits en enkele nuanceringen vanuit Reddit bleef er een versplinterde gebruikersbasis over, zo blijkt onder meer uit een tool waar de status van duizenden protesterende subreddits te zien is. Het blijft daarentegen onduidelijk of het protest effect heeft gehad of niet. Naar verluidt daalde het aantal gebruikers tijdens het eerste protest met nog geen 7 procent, terwijl de gemiddelde gebruikersduur met ruim 14 procent zou zijn afgenomen.

Menige community ging na het eerste protest weer over tot de orde van de dag. Enkele subreddits bleven daarentegen een baken van protest, wellicht omdat er een indicatie is dat protesteren werkt, maar wellicht ook omdat Reddit tot dusver weinig water bij de wijn heeft gedaan.

De onwrikbare positie van Reddit resulteerde in enkele creatieve nieuwe vormen van protest, die op het moment van schrijven nog steeds van toepassing zijn. r/MetalMemes is aangemerkt als een not safe for work-community, een noemer die eigenlijk is weggelegd voor 18+-content. Dergelijke subreddits worden daarentegen niet via de api gedeeld én het platform toont geen advertenties op deze pagina's, waardoor Reddit hier in theorie financieel zwaarder door wordt geraakt. Ook r/TIHI en r/interestingasfuck staan als nsfw aangemerkt of staan deze content toe.

De subreddits r/aww, r/gifs en r/pics pakken het anders aan; daar mogen momenteel alleen foto's van komiek John Oliver gedeeld worden. r/Wellthatsucks staat alleen afbeeldingen gerelateerd aan stofzuigers toe en stimuleert gebruikers om 'Henry' of 'Hoover' in de comments te plaatsen.

Deze bijzondere vormen van protest zijn een noodzakelijk alternatief voor het op zwart gaan. Reddit voerde kort voor de ingang van de nieuwe regels de druk op moderators op door te verwijzen naar een regel dat mods 'actief en betrokken' moeten zijn. Het simpelweg op privé zetten van een community lijkt voor het platform grond voor het verwijderen van modrechten. Ook werden verschillende moderatorteams van protesterende nsfw-subreddits van hun rechten ontdaan. Het ging volgens Reddit tegen de gebruikers- en moderatorvoorwaarden in om community's onjuist als zodanig te markeren. In het verlengde daarvan stuurde het platform een dag voor de ingang van de nieuwe api-regels nog een waarschuwing naar moderators van privécommunity's: modrechten van hen worden eind deze week ingetrokken.

De macht van moderators

De ceo van Reddit deed er enkele dagen na het initiële protest ook nog een schepje bovenop door een 'democratisch systeem' te beloven waarmee communityleden moderators van subreddits zouden kunnen wegstemmen. Huffman voegt hier expliciet aan toe dat protesterende community's en daarmee moderators niet representatief zijn voor de daadwerkelijke gebruikers van de subreddits in kwestie. Hij erkent dat dit initieel wel zo was, maar zegt dat er voor de aanhoudende protesten weinig steun meer is.

Dat daar een kern van waarheid in zit, blijkt ook uit de discussies op diverse gelinkte subreddits. Op r/Wellthatsucks zeggen de mods bijvoorbeeld enigszins gekscherend: "Omdat dit een dictatuur is en geen gefaalde democratie [zoals bij r/aww], hebben jullie, de gebruikers, niets te zeggen over hoe deze subreddit gerund wordt." Er wordt hiermee verwezen naar een poging van de r/aww-community om door middel van een enquête te beslissen of de subreddit mee moest doen aan een nieuwe protestronde. Op dat proces uitte menige gebruiker kritiek. Wel blijkt over het algemeen dat gebruikers willen instemmen met een bepaalde vorm van protesteren, maar dat het volledig op zwart gaan van community's het doorgaans niet wint van andere protestvormen.

Ondertussen worden op een modforum op Reddit alweer moderators voor nieuwe protesten gemobiliseerd. Deze protestronde moet op 1 juli ingaan en in de betreffende post wordt weer een mengelmoes van verschillende protestvormen gesuggereerd. Naast de beschreven nsfw-techniek en het verbieden van bepaalde content zouden moderators toch ook weer community's volledig op zwart kunnen zetten.

Hoe nu verder?

Ondanks alle protesten lijkt het erop dat Reddit zijn nieuwe api-voorwaarden vanaf 1 juli gaat handhaven. Uit die ontwikkeling valt te concluderen dat de protesten niet het gewenste effect hebben gehad. In de praktijk betekent dit dat thirdpartybrowsers bijna allemaal stoppen met bestaan, aangezien ze de vermeende bedragen voor api-toegang niet kunnen betalen. Aan moderators lijkt grotendeels tegemoet te zijn gekomen met komende extra tools en grotendeels vrije api-toegang.

Ondertussen blijft het forumplatform bij verschillende argumenten voor het verzilveren van zijn service, wat de meeste gebruikers vermoedelijk begrijpen. Enerzijds zei Huffman tegen The New York Times dat het bedrijf geld wil vragen omdat large language models, zoals die van ChatGPT, getraind worden op Reddit-posts: "Reddit [scrapen], waarde genereren en niets daarvan teruggeven aan onze gebruikers is iets waar we een probleem mee hebben."

Daarnaast treedt Reddit naar verluidt binnenkort naar buiten met plannen om naar de beurs te gaan, een traject waarvoor eerst zoveel mogelijk waarde gecreëerd moet worden. Dat is tenminste wat betrokkenen meldden, schreef Reuters in februari. Eind 2021 zou het bedrijf daarnaast al vertrouwelijk verzoeken voor een initial public offering, ofwel initiële beursgang, hebben ingediend bij Amerikaanse regulerende instanties. Tot dusver heeft Reddit deze plannen nooit publiekelijk erkend.

Kortom, uiteindelijk heeft Reddit zich hoe dan ook in een lastige situatie gemanoeuvreerd. Als het platform nu nog de plannen zou schrappen, heeft het bedrijf veel van zijn goodwill bij de eigen gebruikers en moderators verloren. Als Reddit doorzet, verliezen gebruikers de keuze uit de applicaties van derden die tot nu toe beschikbaar waren. Als veel gebruikers al dan niet bewust besluiten om minder of niet meer op Reddit te komen, verliest het bedrijf óók. Hoe dit ook afloopt, Reddit heeft besloten drastische veranderingen door te voeren en lijkt dus linksom of rechtsom iets te gaan verliezen.

Update, 10.35 uur: Er is extra informatie toegevoegd over de ontwikkelingen van vandaag; Reddit dreigt met het ontnemen van moderatorrechten van mods die een community op zwart zetten.

Bannerfoto: DanielVilleneuve / Getty Images