Per 1 september 2023 moeten Nederlandse bedrijven een vergunning aanvragen om bepaalde productieapparatuur voor halfgeleiders te mogen exporteren. Onder meer ASML zou door de vergunningplicht getroffen worden.
De exportbeperkingen zijn volgens Liesje Schreinemacher, minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, bedoeld om de nationale veiligheid te waarborgen. De plannen werden in maart aangekondigd en volgens Schreinemacher hebben bedrijven nu voldoende tijd om zich aan te passen aan de nieuwe regelgeving.
In een publicatie in de Staatscourant staat een gedetailleerdere beschrijving van de producten waar bedrijven vanaf 1 september een exportvergunning voor moeten aanvragen. De overheid noemt het overkoepelend geavanceerde productieapparatuur, waaronder lithografiemachines met lichtbrongolflengtes korter dan 193nm en 'apparaten ontworpen voor epitaxiale groei van silicium, koolstofgedoteerd silicium, siliciumgermanium, of koolstofgedoteerd siliciumgermanium'.
Het gaat met andere woorden om 'zeer specifieke technologieën', die volgens Schreinemacher gebruikt kunnen worden voor de ontwikkeling en productie van geavanceerde halfgeleiders. Dergelijke chips leveren mogelijk dan weer een cruciale bijdrage aan geavanceerde militaire toepassingen.
Onder de beschrijving in de Staatscourant zouden bijvoorbeeld de duv-machines van ASML vallen, die gebruikmaken van een lichtgolflengte van 193nm. Volgens ASML gaat het specifiek om de TwinScan NXT:2000i, NXT:2050i en NXT:2100i. Die machines maken allemaal gebruik van zogeheten immersietechniek voor het produceren van geavanceerde chips. Het Nederlandse bedrijf zegt dat er al exportrestricties golden en dat de nieuwe regels geen effect zouden hebben op de financiële vooruitzichten.
Voor een vergunningaanvraag moet een exporteur zijn eigen gegevens vermelden, maar ook de bestemming en eindbestemming van de productieapparatuur doorgeven, inclusief de naam en het adres van de eindgebruiker. De Rijksoverheid benadrukt dat het exportcontrolegebied landneutraal is: "Zo kunnen we de belangrijkste kwetsbaarheden aanpakken zonder dat we de wereldwijde productie van chips onnodig verstoren."
China wordt niet concreet vermeld in de exportbeperkingen, hoewel de maatregelen in de praktijk waarschijnlijk een exportverbod naar dat land betekenen, schrijft ook Bloomberg. Dat is iets waar de Verenigde Staten al langer op aandringt. De VS stelde in oktober vergaande exportrestricties in op chips en chipproductieapparatuur naar China en drong bij bondgenoten erop aan hetzelfde te doen. De VS was daarover in onderhandeling met Nederland en Japan, twee landen die allebei chipproductieapparatuur exporteren.
Update, 15.20 uur: Een statement van ASML is aan het artikel toegevoegd. Eerder vandaag was dit statement al korte tijd online te vinden, maar verdween om onbekende redenen weer. Ondertussen is het definitieve statement met link toegevoegd.