ASML verhoogt groeiverwachting voor 2023, leverde vorig kwartaal 12 euv-machines

ASML verhoogt zijn groeiverwachtingen voor dit jaar. Dat doet het bedrijf tijdens de presentatie van zijn kwartaalcijfers. De fabrikant zegt dat klanten momenteel minder snel euv-machines in ontvangst willen nemen, maar dat de hoge vraag naar duv-machines aanhoudt.

ASML draaide afgelopen kwartaal een omzet van 6,9 miljard euro. Dat is een stijging van 1,5 miljard in vergelijking met vorig jaar. Ook de winst steeg vorig kwartaal met 35 procent naar 1,9 miljard euro. De chipmachinemaker verhoogde op woensdag zijn financiële verwachtingen ook voor de rest van het jaar. Het bedrijf verwachtte dit jaar een omzetgroei van 25 procent ten opzichte van 2022, maar verhoogt dit nu naar 30 procent.

ASML noteerde vorig kwartaal daarnaast 4,5 miljard euro aan nieuwe bestellingen van klanten, waar dat vorig jaar nog op 8,4 miljard euro lag. Volgens ASML-ceo Peter Wennink verlagen klanten momenteel het tempo waarop ze nieuwe euv-machines geleverd willen krijgen. Chipmakers bouwen momenteel nieuwe chipfabrieken in onder meer de VS en Azië, maar die zijn volgens de topman nog niet klaar om productieapparatuur te ontvangen. Wennink zegt ook dat de macro-economische situatie zich nog niet heeft verbeterd. De verwachting was dat de situatie in de tweede helft van dit jaar gaat verbeteren, maar sommige klanten hebben nog zorgen over de duur van deze neerwaartse cyclus.

Afgelopen kwartaal leverde ASML twaalf euv-machines. Een kwartaal eerder waren dat er zeventien en in dezelfde periode vorig jaar lag dat aantal ook op twaalf. ASML heeft als doel om zijn euv-productiecapaciteit op te hogen. Dit jaar wil de Veldhovense fabrikant zestig euv-machines leveren aan klanten. In de eerste helft van dit jaar leverde ASML er in totaal 29.

De vraag naar duv-machines houdt aan. Volgens ASML kan het de vraag naar deze machines nog steeds niet bijbenen; de fabrikant leverde vorig kwartaal 39 machines voor immersielithografie, terwijl dat er een kwartaal eerder nog 25 waren. Daarmee waren immersiemachines goed voor 49 procent van de netto systeemverkopen in het tweede kwartaal van dit jaar.

Dat komt onder meer door hoge vraag uit China. "Chinese klanten zeggen: 'We zijn blij om de machines die anderen niet willen te nemen'", vertelt Wennink. Nederland introduceert per 1 september exportbeperkingen op bepaalde duv-machines, in de praktijk vooral naar China. Dat gaat alleen om de geavanceerdste immersiemachines van het bedrijf, vanaf de TwinScan NXT:2000i. Die exportbeperkingen hebben volgens Wennink geen invloed op de korte- en langetermijnfinanciën van ASML.

Reacties (51)

[SomerenV]

Mooi om te zien hoe groot ASML aan het worden is, en dat in een klein landje als Nederland. Toch wringt het bij mij wel aangezien ik ook regelmatig te maken heb met de keerzijde. Ik woon vlakbij Eindhoven en werk in en rondom Eindhoven. Heel veel huizen worden verkocht aan expats. ASML wil bij Best een gigantische parkeerplaats realiseren op een stuk waar nu nog bos staat. ASML koopt voor bizar veel geld huizen op. Er dreigt een groot tekort aan huisartsen door de enorme toename van expats. Er dreigt een flink lerarentekort door onder andere een enorme toestroom van kinderen uit het buitenland. Dat laatste gaat niet alleen om kinderen van expats overigens, maar die hebben daar wel een aandeel in.

Mooi dat een bedrijf als ASML het zo goed doet in ons land, maar ik vraag me serieus af in hoeverre het negatieve gevolgen gaat hebben voor deze regio voor de huizenmarkt, educatie en zorg. We hebben in veel gevallen al best wat tekorten op veel vlakken, maar als je dan moedwillig nóg meer mensen hierheen gaat halen om je bedrijf te kunnen laten groeien... Dan gaat het bij mij enorm wringen.

[The Realone]

Ik heb ook in regio Eindhoven gewoond en gewerkt en ASML draagt bij aan veel van de welvaart. Enorm veel bedrijven in de regio leunen op ASML en die hebben ook weer klanten/toeleveranciers die daarvan profiteren. Het komt de werkgelegenheid erg te goede. Dat daar negatieve kanten aan zitten lijkt me evident, maar dat weegt totaal niet op tegen wat ze brengen.

[link0007]

Wat je eigenlijk zegt is dat bestaande inwoners dankzij ASML slapend rijk worden door stijgende huizenprijzen in hun buurt.

In welke zin is dat een nadeel? Die mensen kunnen hun huis verkopen met ongelooflijke meerwaarde.

[CivLord]

Om die winst te verzilveren moeten ze hun huis verkopen en verhuizen naar buiten de regio. Hun kinderen kunnen in de regio geen eigen huis kopen, omdat deze te duur zijn geworden voor starters.
Dat geldt overigens voor meer regio's rond de grote steden.

[kevlar01]

Alle negatieve punten die je noemt kun je ook zien als kansen.
Ben het met je eens dat het wringt, maar het levert ook een hoop 'secundaire' banen op, en het zorgt voor aantrekkingskracht in de regio (ook voor bv. recreatie voor alle mensen die daar heen komen).

[Pe Nis]

Er is 8 miljard nodig voor ontwikkeling van de regio, maar de andere twee brainports willen niet met een derde delen. De overheid doet veel te weinig maar gelukkig neemt men eigen initiatief.

[P. vd Loo]

Dat hoort bij groei van een economie We willen allemaal meer, beter en sneller. Het moet allemaal ergens geproduceerd worden.

[Aldy]

Vanmorgen op het nieuws dat er honderden mensen verhuizen van Philips naar ASML. Hebben nog meer mensen dit gehoord?

[Blokmeister]

Geen informatie uit eerste/tweede hand erover gehad, maar het klinkt als heel aannemelijk en logisch. Er vallen ontslagen bij een technisch bedrijf in Eindhoven, waardoor je hoogopgeleide technische mensen in de regio Eindhoven hebt die op zoek zijn naar een baan. Dat zijn nou juist het type mensen dat ASML wil aantrekken. Het zou mij niet verbazen als een significante hoeveelheid richting ASML trekt.

[BarendBotje]

Dit betreft een groep die reeds voor ASML werkte binnen Philips. Deze mensen hebben affiniteit met het werk en de diepgaande kennis van de machines. Dit is inderdaad een logische stap, het zijn alleen niet zomaar hoogopgeleide technische mensen, maar ervaringsdeskundige in het straatje van ASML.

Of hoe iemand op Nu.nl het mooi omschreef:
ASML heeft binnen en buiten de regio een sterk netwerk van competente toeleveranciers opgebouwd die allemaal van hoog niveau zijn of zijn geworden. Heeft ASML knap voor elkaar. De Philips mensen spelen op hetzelfde niveau -en binnen hun specialisme waarschijnlijk hoger- als ASML. (040Chuck)

[kizke]

"Honderden" is om precies te zijn 1x Honderd.

[Aldy]

Bedankt, ik twijfelde al.

[BarendBotje]

Ja. Ik ben betrokken bij deze overgang.

[P. vd Loo]

Nee, het zijn er slechts honderd en geen honderden.

[NEO256]

Wat een gigantisch bedrijf is het toch.

Heeft iemand een idee hoe het zich verhoudt met andere grote bedrijven in Nederland en wat ze door hun bedrijvigheid bij dragen in de Nederlandse economy?

Door bijvoorbeeld:
Zorgen voor werk, belasting inkomsten, inkomsten bij andere bedrijven in Nederland.

Ik vind zo snel alleen een 8 jaar oud pay walled artikel hierover.

[Blokmeister]

Geen expert op dit gebied, maar een gedeelte van de kosten vloeit naar de regio door loonkosten of de aankoop van onderdelen. Een greep uit de leveranciers vind je hier: https://www.ed.nl/overig/...anciers-van-asml~ac8554f2.

Verder vond ik hier een rangschikking van Nederlandse bedrijven met de grootste omzet: https://www.deondernemer....ortune-global-500~3205530.

Ik denk dat ASML vooral bijzonder is omdat ze voor een redelijk groot bedrijf een best grote omzet en winst per werknemer hebben. Echter kan ik daar zo geen goede bron voor vinden, dus ik sta open voor correctie.

[XO101]

Mijn vorige werkgever, een groot nederlands/frans installatiebedrijf, staat niet eens in het lijstje van ED wat je linkt. Die club doet daar jaarlijks megaverbouwingen en nieuwbouw. Dan heb je het over contractwaarden van 100 miljoen euro +.

Er zijn meerdere vestigingen in nederland mee bezig om deze megaklussen jaarlijks uit te voeren. De impact van AMSL op de rest van nederland is groot, er eten vele nederlandse bedrijven uit de ruif van ASML.

[Tweakert2020]

Zonder te weten over welk bedrijf je het hebt valt er niks over te zeggen. Een megaverbouwing of nieuwbouw en contract waarde van klussen zegt namelijk niks over winst/omzet/waarde van het bedrijf.

ASML heeft bijvoorbeeld een beurswaarde van €264 miljard, wereldwijd 40.000 medewerkers, kwartaal omzet van €6,9 miljard en €1,9 miljard winst..

Grootste bouwbedrijf van Nederland is de BAM, welke een beurswaarde heeft van €584 miljoen.. dit is maar een fractie vergeleken met ASML

[Reactie gewijzigd door Tweakert2020 op 23 juli 2024 00:53]

[reneflo]

'het lijstje van ED' is een greep uit de leveranciers. Natuurlijk is die lijst niet 100% compleet en zijn er dus nog meer bedrijven, zoals bouwbedrijven, die profiteren van ASML. Gaat er niet om hoe groot het bedrijf is, maar gaat erom dat het (relatief) veel verdient aan ASML.

[eurob]

Off-topic, dit lijkt me positief voor investeren in bedrijven als AMD & Intel

[Blokmeister]

En hoe gaat de voedselbank daar dan videokaarten van maken?

Je kan chipproductie zien als het proces van brood bakken. ASML bouwt graandorsmachines en is daar supergoed in. De klanten van ASML zijn experts in het complete proces van bakken van brood. Die bedrijven kopen graanzaad in, kunnen die onder de ideale omstandigheden zaaien met goed afgestelde zaaimachines, de grond wordt optimaal bemest met bemestmachines (die allemaal van verschillende leveranciers komen). Na een perfect geoptimaliseerd proces van groei, haalt bijvoorbeeld TSMC de graandorsmachine geleverd door ASML van stal, laat die nog eens juist afstellen door een ASML engineer, en gaat daar vervolgens het graan mee oogsten. Daarna moet dat graan nog naar de molen om tot bloem gemalen te worden, om het nog niet eens te hebben over het maken van het deeg en hoe je dat precies moet bakken met het juiste temperatuurverloop om daar brood uit te krijgen en daar mooie plakjes van te snijden.

Het proces van chips bakken is ongelofelijk complex, en ASML bouwt machines die slechts een klein stukje doen in dat hele proces.

[Reactie gewijzigd door Blokmeister op 23 juli 2024 00:53]

[rjmno1]

wat is nu een duv machine een euf machine die wist ik al daar komen de nieuwere cpu,s uit maar een duv machine?

[Blokmeister]

ASML maakt machines die kan zien als een diaprojector. Er gaat een dia in waar het masterpatroon op staat, en die wordt geprojecteerd op het scherm, het scherm is dan de wafer. Een belichting kan je zien als bij een oude filmcamera, dus met een rolletje (met film dus). Als je die film belicht, reageren de chemicaliën in je film, en als het rolletje volgeschoten is, laat je het ontwikkelen en er post-processing mee doen. Vergeet niet dat de pre- en post-processing heel belangrijk is! De machines van ASML schieten alleen het patroon van één enkele chiplaag in de fotogevoelige film. Om dat patroon om te zetten naar een werkende laag in een chip, moet je heel veel werk eromheen doen!

Licht is een golf, en de golflengte zegt wat over hoe kleine patronen je kan maken. Hoe korter de golflengte, hoe "kleiner" het licht, en hoe kleiner de patronen die je kan schieten (of lezen). Een goed voorbeeld is de DVD ten opzichte van blu-ray. Een DVD gebruikt rood licht met een golflengte van ~800 nanometer en kan zo'n 5GB opslaan. Een blu-ray gebruikt blauw licht dat twee keer zo klein is met een golflengte van ~400 nanometer. Dat betekent dat je in de lengte en de breedte 2x zoveel data kan opslaan, 2x2=4, en dus kan je op een blu-ray ongeveer 20GB opslaan.

DUV gebruikt Diep UltraViolet met een golflengte van rond de 200 nanometer. Met slimme trucjes zijn de dunste lijnen die je daarmee kan maken zo'n 60 nanometer. EUV gebruikt Extreem UltraViolet licht met een golflengte van 13.5 nanometer. Die kan veel kleinere patronen afbeelden op je wafer. Dat betekent dat je je transistoren en connectielagen kleiner kan maken, waardoor je meer transistors op een chip hebt, en je chip dus sneller is.

Is dat een beetje een antwoord op je vraag?

[Reactie gewijzigd door Blokmeister op 23 juli 2024 00:53]

[Aldy]

Zeker bedankt voor de uitleg, maar dat chemicaliën in de film na de belichting reageren, klopt niet helemaal. Verder ook van mij een +2.

[Blokmeister]

Dan ben ik wel benieuwd wat er dan niet uit klopt. Voor DUV is het een fotochemische reactie, voor EUV een meer elektrochemische reactie. In de industrie wordt vaak een Chemically Amplified Resist (CAR) gebruikt, waarbij één foton kan zorgen voor de deprotectie van vele actieve groepen kan zorgen, waardoor en zuur (protonen) vrij komen die uiteindelijk zorgen voor een verbeterde oplosbaarheid van de resist (fotogevoelige film).

Volgens mij is dit correct toch? Of heb ik hierboven een versimpeling gedaan die uiteindelijk onjuist is? Als je een suggestie hebt om de versimpeling correcter te maken, hoor ik het graag!

[Aldy]

Hoe het precies gaat bij een elektrochemische reactie weet ik niet veel van (eigenlijk helemaal niets ), maar in de fotografie is het belichten van een film een natuurkundige reactie. Om het latente beeld zichtbaar te maken maak je gebruik van een chemische reactie.

[Blokmeister]

Wat er gebeurt tijdens de belichting is daadwerkelijk fotochemie. Een foton exciteert een bepaalde chemische reactie. Bij een CAR zorgt die reactie voor een verschil in oplosbaarheid tussen de belichte staat en de onbelichte staat. Tijdens het ontwikkelen wordt het latente beeld zichtbaar doordat het belichte deel oplost en het onbelichte deel niet. In dit geval vind ik het ontwikkelen dus geen chemische reactie, maar dat tijdens het belichten wel.

Ongetwijfeld zijn er andere resists waarbij er tijdens de ontwikkeling wel daadwerkelijk een reactie plaatsvindt.

[Aldy]

De chemische reactie in de film (of fotopapier) is onomkeerbaar, terwijl de natuurkundige reactie weer terug kan vallen in de originele staat. Zo ook bij het latente beeld, dat als het niet op tijd ontwikkeld wordt het beeld vervaagt of zelfs helemaal kan verdwijnen.

[Blokmeister]

Ik denk dat je een verkeerd beeld hebt van wat er gebeurt in de resist tijdens het belichten. Los of een natuurkundige reactie omkeerbaar is (plastische deformatie of het breken van een tafelpoot is ook niet omkeerbaar), is zo'n fotochemische reactie niet altijd omkeerbaar. De reactie die gebeurt tijdens het belichten is niet omkeerbaar in de zin die jij bedoelt. Zo ontgast de resist bijvoorbeeld tijdens het belichten, waarbij materiaal verloren gaat en de reactie dus onomkeerbaar wordt, dit gebeurt ook tijdens het bakken van de resist na de belichting. Het latente beeld is wellicht niet zo tijdsvast als een ontwikkeld beeld, maar heeft zeker stabiliteit van dagen tot jaren, afhankelijk van de conditie. Ik zou zelfs durven stellen dat het latente beeld nooit compleet zal verdwijnen, tenzij je actief iets doet.

Maar zelfs als het ontgassen niet gebeurt, mis je de energetische condities die nodig zijn om de reactie om te keren. Het foton wordt geabsorbeerd, fotochemie (dus echt chemische reactie!) wordt in gang gezet en de resterende energie dissipeert in de resist als warmte en gaat dus verloren.

Verder is onomkeerbaarheid niet een voorwaarde voor een chemische reactie. Water splitst ook in OH- en H+, waarna het weer bindt tot water. Dat is ook chemie. Ook hoe die reactie wordt gestart is geen voorwaarde voor een chemische reactie. Je kan een chemische reactie starten met licht (fotonen), met warmte of zelfs mechanisch of met elektronen (zoals bij EUV).

Edit: leuke discussie trouwens! Jij hebt je duidelijk ingelezen!

[Reactie gewijzigd door Blokmeister op 23 juli 2024 00:53]

[Aldy]

Je hebt gelijk dat een natuurkundige reactie (tafelpoot) niet altijd onomkeerbaar is en dat chemische reacties (H2O) soms wel omkeerbaar is. Ik begrijp alleen niet wat je met ontgassen bedoelt, aangezien we het over halogeniden hebben. Deze zijn in een vaste vorm ingebed in de emulsie, tenminste één halogenide, meestal bromide of chloride.
En wat dat inlezen betreft, op mijn één en twintigste was ik even de jongste gediplomeerde fotograaf van Nederland, maar dat is inmiddels dit jaar al 50 jaar geleden. Hahaha.

[Blokmeister]

Ah, jij hebt het over fotografische film. Ik praat over fotoresists. Het principe is hetzelfde, maar de specifieke chemie is ongetwijfeld anders. Ik kan me ook wel voorstellen dat het latente beeld in een fotofilm uiteindelijk vervaagt (afhankelijk van de omstandigheden), maar ik heb een tijdje geleden een rolletje van een jaar oud laten ontwikkelen, en dat zag je niet aan de foto's.

In de meest voorkomende fotoresists sla je bij de belichting een fotochemische reactie aan waarbij vluchtige stoffen gevormd worden. Die vluchtige stoffen verdampen en komen dus uit je resist. Doordat er materiaal uit de resist verdwijnt, wordt deze lokaal dunner (compactificatie), en dit kan je onder bepaalde omstandigheden ook gewoon zien zonder ontwikkeling.

Er zijn ook andere types resist zoals PMMA (plexiglas), waarbij belichting zorgt voor kruisverbindingen in het polymeer, waardoor het bij ontwikkeling juist blijft zitten. Dit is een negative tone resist. Dit is weer een compleet andere chemie voor een ander proces met weer andere eigenschappen.

[Aldy]

Verwarring alom. Vandaag dus twee dingen (van jou) geleerd. Hoef ik morgen niets nieuws meer te leren, want op mijn leeftijd vind ik één nieuw item voldoende. Hahaha.
Bedankt voor de les! Als je een belichte fotofilm niet te warm bewaart kun je deze best wel lang goed houden, bij voorkeur in de groentelade van de koelkast. Onbelichte (kleuren) films, die nog nooit uit de verpakking zijn geweest kun je zelfs invriezen.
Vond de uitwisseling van de kennis heel erg leuk!

[rjmno1]

bedankt blokmeister het verklaard een hoop.

[Pe Nis]

CD=k1*(lambda/NA) => kleinere golflengte => kleinere structuren, grotere NA => kleinere structuren.

[Blokmeister]

Helemaal! Vergeet k1 niet, die iets zegt over hoe goed een chipbakker het proces onder controle heeft.

[pirke]

Deep UV en Extreme UV. Dat gaat over de golflengte, hoe kleiner de golflengte hoe kleiner de lijntjes die je kan tekenen, hoe meer transistoren op hetzelfde oppervlak.

Deep UV is de "oude" techniek, Extreme UV de nieuwste.

[rjmno1]

bedankt pirke.

[obimk1]

Het is een heel proces om geavanceerde chips te maken. Zowat elke stap heeft een belangrijke machine of proces, maar zonder ASML product werkt er niets.

[Blokmeister]

Dat geldt voor de nieuwste nodes omdat ASML een monopolie heeft op EUV. Voor veel andere stappen is die monopolie er niet, maar ook daar geldt dat je zonder molen geen graan kan malen, al zijn er twee verschillende molenbouwers.

[obimk1]

Als voormalige ASML'er weet ik dat maar al te goed. oa in de afgelopen 15 jaar zijn er 3 prototypen geweest.

[Farabi]

je gaat ook gewoon serieus uitgebreid reageren op deze persoon?

[Blokmeister]

Ik heb het idee dat als je iets verder kijkt, hij/zij zich aan de ene kant afvraagt waarom ASML niet iets kan doen aan dure chips die voor een gedeelte van de bevolking niet te betalen zijn, en aan de andere kant denkt dat ASML machines maakt waar direct werkende chips uit komen.

Aan het eerste punt kan ik niet zoveel doen. Aan het tweede wel. Als ik als halfgeleiderexpert wat kan bijdragen aan de algemene kennis over chips, doe ik dat graag.

[Aldy]

@Farabi , altijd iedereen serieus nemen. Door deze vraag en het uitgebreide antwoord worden ook andere tweakers geholpen. En nogmaals bedankt Blokmeister voor je uitgebreide antwoord, ik ben één van die mensen die vandaag weer wat wijzer is geworden.

[ALittleTooLate]

Nee, voedselbank heeft geen ervaring met productie. Misschien kunnen ze de machine bij Snackbar de vette hap neerzetten.

[rjmno1]

Geen plastice bakjes gebruiken die moet je betalen.

[Pieterll]

Deze chips kan je niet eten.

[Blokmeister]

Hoewel het hier natuurlijk niet over chips gaat, maar fotolithografiemachines, wil ik toch graag kwijt dat je deze chips wel degelijk kan eten. Of het goed voor je is, is een andere kwestie.

[Timmiejj]

Ze zijn zo dun, smelten op je tong lijkt me

[Blokmeister]

Valt mee. Ze standaard 300mm wafers zijn 775 micron dik, ofwel 0.8 millimeter. Verder is het smeltpunt 1400 graden Celsius, dus je moet flink wat koorts hebben voordat zo'n wafer op je tong smelt!

[Packetguy]

Goed idee laat ze lekker chips eten, dat zal ze leren.