EU en Vlaanderen willen tot 1,5 miljard euro in imec investeren voor cleanroom

De Europese Commissie en Vlaamse regering willen tot 1,5 miljard euro investeren in imec. Het onderzoekscentrum wil met dat geld een nieuwe cleanroom bouwen om chips te kunnen testen. Het geld moet deels uit de Europese Chips Act komen.

De Vlaamse overheid wil tot 750 miljoen euro investeren in imec, maar het precieze bedrag hangt deels af van wat de Europese Commissie wil investeren. Vlaanderen wil namelijk die investering van de Commissie verdubbelen, schrijft De Tijd. Het geld van de Vlaamse overheid is geen subsidie; imec moet huur betalen voor de cleanroom en zo de investering terugbetalen. Jaarlijks subsidieert de Vlaamse overheid imec voor 120 miljoen euro.

Ursula von der Leyen, president van de Europese Commissie, zegt dat imec een belangrijke, innoverende rol speelt in Europa en dat het daarom belangrijk is dat er in het onderzoekscentrum wordt geïnvesteerd. Het Europese geld komt uit de Chips Act-pot, waarmee de Europese chipindustrie vergroot moet worden.

Naast de Europese Commissie en de Vlaamse overheid investeren partners als ASML in de cleanroom. ASML wil bijvoorbeeld apparatuur van honderden miljoenen euro's beschikbaar stellen aan imec. Deze investeringen van partners kunnen oplopen tot nog eens 750 miljoen euro. Imec en ASML kondigden onlangs aan samen High-NA-euv-lithografiemachines te willen ontwikkelen. High-NA staat voor high-numerical aperture en is volgens ASML de volgende stap in euv-lithografie.

Reacties (78)

[toxict]

Misschien dat dit soort zaken wel gebeuren.... maar....

Waarom zou de Nederlandse regering niet een FAB willen stimuleren in de buurt van Eindhoven?
Of is .NL voor een FAB niet een logische locatie qua ligging? (te laag voor een complex van 10-20-30 miljard? > lees:risico voor investering?)

[Blokker_1999]

Een fab is nog net iets meer dan een cleanroom. Als je ziet hoeveel weerstand er vandaag is tegen datacentra vanwege de benodigde hoeveelheid elektriciteit en water ga je met een fab ook op dezelfde weerstans stuiten, want dat is echt niet minder.

[Scriptkid]

Alleen hoor je nooit iemand over hoeveel electriciteit het opleverd om een SAAS datacenter te hebben waar bedrijven hun workload heen migreren.

Ik weet dat diverse grote NL bedrijven al meerdere DC gesloten hebben na de migratie van hun workload naar een SAAS provider waar de workload 50-250% zuiniger draait nu.

Daardoor wordt er netto minder koelwater en stroom verbruikt in de NL nu. Alleen valt het meer op omdat het verbruik nu op 1 a 2 locaties zijn die opvallen.

Daarnaast schijnt het zo te zijn dat de nederlandse waterschappen niet instemmen met het leveren van half fabrikaat ipv eindproduct waardoor grote DC gedwongen worden een extra load op het water netwerk te leggen tewijl ze graag half fabrikaat willen afnemen.

[SMGGM]

Dat is waar het Europees schoentje vaak knelt. Die datacenters, die bedienen niet alleen Nederland maar ook veel andere landen. Kijken we enkel op Nederlands vlak, dan gaat hun verbruik vermoedelijk omhoog maar in een land waar niet veel datacenter zijn gaat hun totaal verbruik naar beneden.
Globaal gezien zal dit dus naar beneden gaan, maar Nederland zit wel met de gebakken peren.

Identiek hetzelfde gaande eigenlijk met de uitstoot van landbouw waar België en vooral Nederland problemen mee hebben. Er is zeer veel export omdat voornamelijk vlees geproduceerd wordt voor andere landen. De belasting op milieu is echter hier lokaal.

De vraag is, wat is het beste? Je mag het standpunt hebben: liever niet in "mijn tuin", maar als het dan verhuist naar landen waar de stroom een pak problematischer opgewerkt wordt zal het milieu er netto wel op achteruit gaan want die kijkt niet naar landgrenzen.

Dit is ook typische het argument van bont van nertsen. In België verboden (of bijna verboden) maar het argument dat vaak ter sprake kwam was dat die productie dan gewoon verder zet in landen waar het wel nog mag en met wetten die een stuk slechter zijn.

[The Zep Man]

Dit is ook typische het argument van bont van nertsen. In België verboden (of bijna verboden) maar het argument dat vaak ter sprake kwam was dat die productie dan gewoon verder zet in landen waar het wel nog mag en met wetten die een stuk slechter zijn.

Een slecht argument. 'Kinderarbeid is veel minder humaan in andere landen als dat wij het hier zouden kunnen hebben. Laten we dus kinderarbeid maar toestaan.'

Het is zo'n schoolpleinargument. 'Zij doen het ook, dus dat legitimeert dat wij het doen, met slappe excuses om te verbergen dat het verschrikkelijk is.'

[Blokker_1999]

Maar waarom zit Nederland met de gebakken peren? Omdat het Nederlandse elektriciteitnet zwaarder wordt belast?

Je beseft toch dat er in de basis geen Nederlands net bestaat, dat heel het net in Europa verbonden is met elkaar. Daarnaast stopt ook de klimaatverandering niet aan de landsgrenzen.

In de basis maakt het niet eens zoveel uit waar de DCs komen te staan, uiteindelijk is heel Europa bezig met sterk te investeren in het vergroenen van dat elektriciteitsnet. Een gedeelte daarvan komt omdat hernieuwbare energie ondertussen een heel stuk goedkoper is geworden dan energie uit fossiele brandstoffen.

[barbarbar]

Mee eens, die efficiëntie slag is juist ook iets waarom cloud zo winstgevend is voor de aanbieders, het is domweg efficiënter te regelen vanuit één plek. Al snap ik wel de weerstand tegen een Facebook, dat is puur extra belasting op de omgeving terwijl die niks qua Nederlandse bedrijven gaan ontlasten.

[Scriptkid]

en dat is idd precies een ander verhaal,

Daar heb je geen SAAS dienst maar een eigen belang data center dat gewoon van een bedrijf is alsof een shell een nieuw DC er bij bouwt en dat zou idd geen goede stap zijn voor NL want het leverd ons en de rest van de wereld niks op.

[WillySis]

Grappig genoeg verbruiken datacentra maar heel weinig water. Er is een hoop water nodig, maar 99% van dat water komt ook weer uit het datacentrum. Het is dan een aantal graden warmer. Wanneer men proceswater gebruikt, kan dit eigenlijk nog gewoon gebruikt worden. Bij drinkwater voldoet het niet meer aan de strenge drinkwater normen, maar met een beperkte nazuivering kan er gemakkelijk weer drinkwater van gemaakt worden. Voor het besproeien van landbouwgronden is het prima geschikt.

[blorf]

Ik denk dat er niet veel verschil overblijft als je de PC die in beide gevallen aan staat er vanaf haalt. Het verschil tussen incidenteel lokaal en in grote aantallen remote levert daarna misschien nog een klein beetje winst op, Als je niet de netwerk-apparatuur die je cloud vereist gaat meerekenen...

[laurxp]

Het maakt absoluut uit. In plaats van twintig servers die 20W verbruiken en uit hun neus lopen te vreten, heb je er één die 150W verbruikt en lekker aan het rekenen is.

Daarnaast zitten al die clouddiensten in hyperscale datacentra, die verschrikkelijk efficiënt zijn. In een regulier datacenter gaat al snel 40% van de energie naar koeling toe, terwijl de techgiganten ondertussen ruim onder de 10% zitten. Ze gebruiken hiervoor technieken die bij een kleiner datacenter gewoon niet werken.

[blorf]

Als je 20 servers in een eigen park hebt staan die allemaal gemiddeld 25% idle tijd hebben doe je iets heel verkeerd. Dat is nergens voor nodig. En meer computers lost dat ook niet op.

[Reactie gewijzigd door blorf op 24 juli 2024 06:26]

[BeosBeing]

Als je ziet hoeveel weerstand er vandaag is tegen datacentra vanwege de benodigde hoeveelheid elektriciteit en water

Volgens mij was de weerstand vooral omdat die datacentra
1) nauwelijks werkgelegenheid opleveren (dit is de minst belangrijke reden, maat een fab levert denk ik iets meer werkgelegenheid op, maar weer wel voor hoger opgeleid, meer verdienend personeel)
2) vooral gericht waren op het verwerken van data voor het Midden-Oosten en Afrika*, niet op het verwerken van Nederlandse of West-Europese data.
3) contracten hadden afgesloten voor vrijwel gratis elektriciteit met energieleveranciers die met veel subsidie van provincie en gemeente waren neergezet, met als subsidie-argument om de lokale bevolking van stroom te voorzien. De bevolking had daar dus via de belastingen aan meebetaald.

* Voor veel multinationals horen wij bij de regio EMEA: Europe, Middle-East, Africa, en dat krijgt lagere prioriteit als regio's Noord-Amerika, Australië (beiden Engelstalig, dus makkelijk), Azië (Japan, Korea, China, ...) en de achtertuin: Zuid-Amerika (vrijwel alles Spaans, dat heeft men in Californië al) Daarbij willen wij niet op één hoop gegooid worden met die landen.

[Maurits van Baerle]

Omdat dit een uitbreiding van het bestaande cluster rondom Imec is terwijl Nederland geen chipontwikkeling op dit niveau heeft dus het volledig van de grond af gebouwd zou moeten worden. Die kosten zouden veel hoger liggen en dan kun je je afvragen of het niet zinniger is om geld te investeren in sectoren waar Nederlandse bedrijven al goed in zijn.

[toxict]

We weten als de beste ter wereld hoe we chips moeten maken (ontwikkelen laten we over aan de AMD's, Intelss, ARM's) etc..
Maar....
Een grote FAB op .NL grondgebied is voor ons kennislandje toch zeker niet slecht lijkt mij.
We pretenderen een kennisland/samenleving/kenniseconomie te zijn, dan moeten we daar toch ook alles op alles zetten?!?

Straks missen we onze inkomsten op gebied van landbouwproducten, omdat we door het CO2 verhaal "kapot" gemaakt worden.
Dus geen nummer 2 meer op de wereld..... dus ook geen miljarden inkomsten meer op dat vlak.... dat moeten we zien te compenseren toch... op welk vlak dan ook?!

"Nederland exporteerde in 2021 voor 104,7 miljard euro aan landbouwgoederen, een stijging van 9,4% ten opzichte van 2020."

https://www.rijksoverheid...n 2021 104,7 miljard euro

[Reactie gewijzigd door toxict op 24 juli 2024 06:26]

[Scriptkid]

Een van de kleinste landen ter wereld heeft een van de grootste export industrien ,

wat klopt er niet ?

Of wil je hiet ook een Bolsonaro bewind op natuur.

[Reactie gewijzigd door Scriptkid op 24 juli 2024 06:26]

[firest0rm]

Niks?
er is niks mis mee om de grootste export industrie te zijn in een bepaalde sector.
Het probleem is vervuiling, wel graag het probleem bij het juiste naampje noemen.
Daar moeten we een oplossing op vinden.

[Reactie gewijzigd door firest0rm op 24 juli 2024 06:26]

[joker1977]

Je hebt volledig gelijk, maar als je het vervuiling noemt dan loop je wel het risico dat het lampje bij meer mensen gaat branden als ze "de vervuiling" vergelijken met andere (groot) vervuilers. In sommige gevallen zelfs individuele bedrijven.

Dan komt er vervolgens onderzoek naar de impact van de vervuiling op het milieu, flora en fauna en blijkt dat een niet nader te noemen sector ineens maar een hele kleine rol speelt tov. groot-vervuilers als Schiphol, TATA, etc. Dat erodeert het draagkracht onder maatregelen ten aanzien van bv. boeren redelijk vlot weg, schat ik zo...

[Scriptkid]

Tuurlijk wel,

Dat betekend dat je een over utilisation hebt in je natuur.

natuur is in evenwicht, als je dat gaat verstoren zijn er ver gaande gevolgen voor de lange termijn,

Als je de grootste harvester bent op het kleinste stukje land dan heb je duidelijk geen natuurlijk evenwicht meer.

[CivLord]

Dat is erg kortzichtig.
Wanneer zaken in evenwicht zijn, gaan heel veel processen als vanzelf. Wanneer zaken uit evenwicht zijn, moet er steeds meer energie in gepompt worden om processen te late draaien die nodig zijn om Nederland leefbaar te houden voor de mensen die jij zo belangrijk vindt.

Het 'mooie' is dat de antuur altijd een ander evenwich vindt. Maar wanneer we het stikstofprobleem negeren, zal dat uiteindelijk een evenwicht worden met voornamelijk brandnetels en gras in alle natuur buiten de landbouwgebieden en een stinkende brij stikstofminnende algen in al het oppervlaktewater.
Natuurlijk kunnen we daar wel wat tegen doen. We kunnen de 'natuur' bemaaien en andere maatregelen treffen om een soort parklandschap aan te leggen dat weinig meer met echte natuur te maken heeft, maar waar je nog wel kunt wandelen, je kinderen laten spelen en je hond uitlaten. Maar dat zal meer moeite, energie en geld kosten dan dat het een boer kost om zijn land te bewerken. En we kunnen ook overal zuiveringsgemalen neerzetten om het oppervlaktewater redelijk fris te houden. Maar dat is dan wel voornamelijk 'dood' water met weinig platleven en rijwel geen vissen. Ook dit kost enorm veel moeite, energie en geld, maar misschien kan je de drab die je uit het water haalt op de een of andere manier verwerken tot veevoer.
He zal op een gegeven moment zoveel kosten om Nederland leefbaar te houden voor mensen dat het niet meer opweegt tegen de steeds verder groeiende winsten die met de export van landbouwproducten worden behaald.

Al die milieuclubs zijn egenljk de meest egoïstische clubs die er bestaan. Alles wat ze doen, doen ze voor alle mensen samen. Alleen dan op een iets langere termijn dan de volgende winstuitdeling. Zij willen er voor zorgen dat Nederland ook in de toekomst nog een prettige plaats is voor mensen om te wonen. Voor de natuur zelf hoeven ze het niet te doen. Die kan heel goed voor zichzelf zorgen. Maar dan krig je wel een natuur waar niet echt meer een plek isvoor de mens.

[BeosBeing]

Maar hij heeft wel gelijk als hij schrijft
in Nederland is iedere kilometer verdeeld, ik raad je eens aan om uit het raam te kijken van een vliegend vliegtuig boven Nederland. Je gaat mij niet vertellen dat ook maar 1cm van Nederland "natuurlijk evenwicht" heeft.
Alles wat nu natuur genoemd wordt is aangelegd. Dat parklandschap hebben we al praktisch* 100 jaar. In de jaren 50 legde men hier in de buurt bij een ingedamde zeearm een bos aan, want dat was natuur, maar in de 21e eeuw heeft men rondom dit gebied een heleboel akkerland opgekocht en met zware graafmachines omgevormd tot nieuwe natuur. Daarbij heeft men het bos weer gerooid en nu zegt men dat het gebied dat ze aangelegd hebben veel meer overeenkomt met de natuur zoals die hier oorspronkelijk was. Volgens de "experts" is er nu meer diversiteit. Het bos had minder natuurwaarde. Zou de combinatie niet nog meer diversiteit en natuurwaarde gehad hebben? Toen het bos was, was het een populair gebied voor boswandelingen, nu wordt je door de dazen opgevreten. Zodra je de auto stil zet op een van de parkeerplaatsen vliegen er duizenden om heen, je durft gewoon niet een portier of raam open te doen.

* Al eerder dan mijn voorbeeld, heeft men ingegrepen, de laatste stukjes natuur verdwenen in de jaren 30 als men voor de arbeidsvoorziening/werkvoorziening, mensen tegen een hongerloon lieten werken aan het droogleggen van de veenkoloniën.
helaas vind ik nu geen relevantere links dan deze: https://sociaalbestek.nl/...nien-vijfjarig-onderzoek/

Ook de zandverstuivingen op de Veluwe en bij Loon-op-Zand zijn het gevolg van menselijk ingrijpen. Nu zien we dat als natuur en wilt men het behouden.

Dat er heel wat te verbeteren is aan de natuur hier, is een feit. Plaatselijk kan stikstof een probleem zijn in het behoud van bv zandverstuivingen, maar het is volledig opgeblazen. Vroeger hadden we een probleem met fosfaten, en ook andere vervuiling is stukken minder dan in de jaren 70 en 80, met name in de lucht en in de rivieren. Dat betekent niet dat je moet stoppen met verbeteren, maar ook niet dat het zo erg is als dat de milieubeweging roept. Ja, aan de PFAS, en aan de hoogovens in IJmuiden moet dringend iets gedaan worden. En tot slot, ik heb het hier niet over CO2, dat is weer een heel andere duscussie.

[Scriptkid]

en dat is precies de mentaliteit die dat veroorzaakt heeft,

Als we dat nu weer om kunnen draaien kunnen we landbouw grond weer terug in evenwicht brengen met de natuur ipv een hoop dingen verbouwen die naar het buitenland gaan waar het veel logischer is om het lokaal verbouwen.

[firest0rm]

De hoofd reden waarom we landbouw grond aanpassen is omdat er schadelijke stoffen vrij komen voor de mens niet zo zeer voor de natuur dat is eerder bijzaak.

[BeosBeing]

en dat is precies de mentaliteit die dat veroorzaakt heeft,

De bedoelt het Sorry kan mij eerlijk gezegd niet schelen.
De mens gaat voor en dat zal altijd zo blijven zolang de mens bestaat.
Het eerste is inderdaad een stukje van de mentaliteit die de vervuiling veroorzaakt, maar dan vooral bij de vervuilende producenten, de gewone burger weet nog niet zo lang hoe vervuilend productieprocessen regelmatig zijn, en hij is vaak toch daarvan afhankelijk, ofwel voor zijn werk, ofwel omdat er in de winkel geen alternatief is (al is dat nu geleidelijk aan het veranderen), alles is verpakt in plastics, hygiënisch maar wel van plasticsoorten (LDPE) die niet afbreken en gemaakt worden uit fossiele aardolie. Dat kan anders, maar dit is het goedkoopst, de consument heeft meestal geen keus.

Als we dat nu weer om kunnen draaien kunnen we landbouw grond weer terug in evenwicht brengen met de natuur ipv een hoop dingen verbouwen die naar het buitenland gaan waar het veel logischer is om het lokaal verbouwen.

Soms is dat logischer, maar zeker niet altijd.
https://nos.nl/artikel/21...-milieu-impact-ter-wereld
De milieu-impact is hier dan misschien groot, door te verplaatsen naar het buitenland wordt de totale milieu-impact nog groter. Ook daarin kun je een optimum zoeken. Waarom komen sperziebonen in de supermarkt uit Ethiopië, Kenia of Marokko, omdat het plukken met de hand hier te duur is geworden. Waarom is het hier zo duur, omdat de belastingen* en sociale premies hier heel hoog zijn. Waarom worden garnalen (schoonmakers, kakkerlakken van de zee) gevangen in de Noordzee gepeld in Marokko, omdat het goedkoper is, en waarom is het goedkoper, vanwege belastingen* en sociale premies. Nu heeft het verlagen van sociale premies en belastingen ook zijn consequenties, dus dat kun je ook niet zomaar doen. De belastingen waarover ik het hier heb zijn met name loon- en inkomstenbelasting en btw (het probleem is breder dan alleen voedsel) maar je zou bv kunnen compenseren met hogere vennootschapsbelasting (heeft ook weer consequenties), belasting op verbruikte grondstoffen (bij import fraudegevoelig) of energie (idem).

Kortom, eenvoudig is het niet, maar nu gaat men er met de grove bezem doorheen en de kleine boer en burger wordt (is al) het slachtoffer.

[firest0rm]

Oh nee hoor ik geloof niet in complottheorieën, ik ben gewoon een realist.
Het belang gaat bij mij voor de mens gewoon voor, dat er mensen zijn die het belang van een dier voor trekken doet mij dan ook niet echt veel.

Dat wil niet zeggen dat dieren/natuur überhaupt geen belang bij mij hebben. (dat maken jullie er van)
Maar ik vind mensen wel echt geitenwollen sokken hebben als ze gaan praten over balans mens en natuur.
Die is er gewoon niet en die gaat er niet komen niet tenzij je echt in een socialistische wereld wilt leven waar je letterlijk menselijke vrijheden gaat verbieden die we nu hebben. En persoonlijk wil ik niet in zon land leven.

[Reactie gewijzigd door firest0rm op 24 juli 2024 06:26]

[BeosBeing]

... En persoonlijk wil ik niet in zon land leven.

En wat is je reactie als de volgende regering bestaande uit D666, GL/PvdA en, PvdD, eventueel met VVD dat straks hier gaan invoeren. Dit is waar ze al aan werken sinds de tijden van RaRa, dus van voor de fusie tot GL van PPR, CPN en PSP, en PvdA heeft zich na decennia door hen geïnfiltreerd te zijn geweest nu bij aangesloten, maar D666 zit ook al een tijdje op die koers.

Trouwens door het nu een een "socialistische wereld" te noemen, ik denk dat je nog liever terug in de tijd in de Sovjet-Unie zal willen leven. Waar we heen gaan is 100 keer erger.

[firest0rm]

En wat is je reactie als de volgende regering bestaande uit D666, GL/PvdA en, PvdD, eventueel met VVD dat straks hier gaan invoeren

De kans is redelijk groot dat de volgende regering over rechts gaat.
VVD, BBB, CDA, en wellicht zoiets als Ja21 of als alternatief Volt

Dit is goed terug te zien aan het resultaat van de 1ste kamer verkiezingen.
Links heeft niet echt een opmars gemaakt.

Hoe dan ook als we in een land gaan leven waar we een socialistische utopie proberen te creëren dan ga ik waarschijnlijk naar een ander land.

[Reactie gewijzigd door firest0rm op 24 juli 2024 06:26]

[BeosBeing]

De kans is redelijk groot dat de volgende regering over rechts gaat.
VVD, BBB, CDA, en wellicht zoiets als Ja21 of als alternatief Volt

Vergis je niet Volt is zo links als wat (al niemen ze zichzelf centralistisch), is in feite slechts een uitvoeringsorgaan van de Europese partij Volt, en die heeft een controlerende geldschieter.

Volt Europa (frequently abbreviated as Volt) is a pro-European and European federalist political party (often self-referring as a "movement"), which is organized as a pan-European umbrella for subsidiary parties of the same name and branding in all EU member states and several non-EU states (such as the UK, Switzerland, and Ukraine).
https://en.wikipedia.org/wiki/Volt_Europa

https://www.volteuropa.org/

Dit is goed terug te zien aan het resultaat van de 1ste kamer verkiezingen.
Links heeft niet echt een opmars gemaakt.

Mensen worden wakker en zien dat de linkse partijen niet meer voor de belangen van de Nederlandse burgers opkomen.

Hoe dan ook als we in een land gaan leven waar we een socialistische utopie proberen te creëren dan ga ik waarschijnlijk naar een ander land.

Het idee van een socialistische staat is onder Wim Kok als vice-premier en premier al opgegeven en zijn ze neo-liberaal geworden, ze hebben destijds keihard geprivatiseerd en met financiële ministers en staatssecretarissen als Willem Vermeend en Wouter Bos, heeft de partij de connectie gemaakt met de grote megabedrijven. De belastinghervormingen destijds dienden vooral hen. Het credo was dat als het goed ging met de bedrijven het automatisch ook goed zou gaan met de werknemers. Inmiddels is dat misschien wat afgezwakt, het trickle-down-effect blijkt niet op te treden, in feite roomt men af ten gunste van de buitenlandse aandeelhouder. Wel hebben de PvdA-bestuurders inmiddels mogen ervaren welke persoonlijke voordelen het oplevert als ze na hun nationale politieke carrière die mogen voortzetten in de Europese politiek, bij het bedrijfsleven, of als ze daar niet goed genoeg liggen als commissaris van de koning of als burgemeester van een middelgrote stad. Dit wordt in rechtse kringen de banencarousel genoemd.

Dus het beleid verandert niet, bevoordeel de bedrijven in de hoop dat die werknemers aannemen en hoger belonen en zo probeert men de nieuwe "socialistische heilstaat" vorm te geven, in feite een (niet-racistische) vorm van fascisme. In de praktijk zakt de overheid inmiddels langzaam af richting het discrimineren van de autochtone blanke heteroseksuele bevolking. Tesamen met de invoer van moslims, gaan we onvermijdelijk af op de invoering van sharia, al duurt dat misschien nog 10, 20, 30 jaar (misschien wel 100, islam heeft de tijd)

[Wolfos]

Straks missen we onze inkomsten op gebied van landbouwproducten, omdat we door het CO2 verhaal "kapot" gemaakt worden.

Valt wel mee hoor. In het stikstof verhaal gaat het alleen over veehouderijen, en ook in die sector gaat zeker niet alles sluiten. Dat land kan eventueel voor andere landbouw gebruikt worden waardoor dat weer meer oplevert.

Er zijn in Nederland totaal zo'n 30,000 veehouderijen waarvan 750 in aanmerking komen voor de uitkoopregeling. Word echt zwaar overdreven.

[Reactie gewijzigd door Wolfos op 24 juli 2024 06:26]

[WillySis]

De machines van ASLM kan je overal plaatsen. Dat hoeft echt niet in de omgeving Eindhoven. Geopolitiek gezien is zo'n concentratie van chip-industrie ook niet altijd handig. Een beetje risicospreiding is niet gek. België (Brussel) is vanuit Eindhoven ook maar een klein stukje. Bovendien verhoog je het academisch potentieel. ASML werkt samen met de universiteit van Eindhoven, iMec met de universiteit van Gent. ASML en iMed werken ook weer samen.

De landbouw (lees vooral de vleessector) ligt niet onder vuur vanwege de CO2, maar vanwege de stikstof (ammoniak) die de enorme hoeveelheid beesten produceren. Een vermindering binnen een deel van de agrarische sector hoeft niet eens te betekenen dat de waarde van de landbouwgoederen lager gaat worden. Nederland op nummer twee als export land van agrarische producten is ontzettend knap, maar eigenlijk ook belachelijk. Misschien moet Nederland wat meer landbouw technologie gaan exporteren.

[wildhagen]

Een FAB voor 1.5 miljard euro gaat niet lukken, dan moet je eerder aan 6x dat bedrag denken, of nog meer.

Daarnaast is Nederland minder aantrekkelijk voor een FAB, om een aantal redenen:

1) Relatief hoge grondprijzen
2) Problemen met de electriciteitsvoorziening (capaciteits tekorten, spelen in heel NL, maar in Noord-Brabant bovengemiddeld veel)
3) Personeelstekorten
4) Relatief hoge arbeidskosten, zeker in combinatie met punt 3.
5) Stikstofproblematiek, met alle beperkingen vandien

Qua logistiek zou het wel prima kunnen, net als qua kennis, gezien de BrainPort-regio rondom Eindhoven, maar bovenstaande punten zijn minstens een grote barriere voor de vestiging van een volledige FAB.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 24 juli 2024 06:26]

[mbbs1024]

Een andere reden is denk ik dat Duitsland met heel wat meer subsidies kan zwaaien dan kleinere landen, en fab bedrijven, in de huidige context makkelijk kunnen gaan subsidieshoppen, en hun fab ergens gaan neerzetten waar ze het meeste subsidies van overheden kunnen binnenharken, en er genoeg personeel te vinden is.

[Arumes]

Een FAB voor 1.5 miljard euro gaat niet lukken, dan moet je eerder aan 6x dat bedrag denken, of nog meer.

Daarom schrijft @toxict ook "een complex van 10-20-30 miljard."

[Pe Nis]

Met IMEC praten we meer over een demolab waar klanten exposures kunnen doen met eigen recepten en reticles. Het gaat niet over een productielijn.

[obimk1]

NXP heeft een "kleine" FAB in Nijmegen. 5nm en kleiner chips zijn de "top chips"

Maar wereldwijd zijn veel meer grotere chips aanwezig en in omloop. Een aantal van deze chips worden dus in Nijmegen gemaakt.

[dmantione]

Ik denk dat het klimaat in Nederland op dit moment zo ongunstig is dat je wel goed gek moet zijn om een fab in Nederland neer te willen zetten. Tegen de tijd dat je de rechtzaken met de milieubeweging over stikstof gevoerd hebt (en dat is alleen dat onderwerp nog maar), is je fabriek al een paar jaar te laat en dus verouderd bij de start.

[swtimmer]

Als de echte concurrent China is, dan is een samenwerking op Benelux niveau helemaal zo slecht nog niet. Eindhoven -> Leuven is helemaal niet ver en beide gebieden brengen hun eigen expertise. Laten we hopen dat we via die EU chip act eindelijk investeringen gaan krijgen die nodig zijn om de gehele sector binnen de EU te krijgen ipv te denken dat een klein Europees land dat alleen gaat lukken.

[Blokmeister]

Dat wordt wel lastig. Je zou dan een externe partij moeten verleiden om hier een fab te starten, zoals Intel, TSMC of Samsung. Die laatste twee krijgen ongelofelijk veel subsidie van Taiwan en Korea, dus zou de Nederlandse overheid dat moeten evenaren.

[mr32]

Eindhoven heeft een fab en is recentelijk ook voorzien van subsidie (als deel van een ecosysteem). De fab (SMART Photonics) maakt dan wel geen electronica, maar kan in de toekomst wel een belangrijke speler worden. De photonics industrie in Eindhoven is groeiende, en het lijkt me daarom zinvoller om daarin te investeren (wat ook gebeurd is).

Daarnaast heeft ASML recentelijk bekend gemaakt dat ze een tweede cleanroom op de TU/e campus gaan bouwen, dichtbij de huidige onderzoekscleanroom (voorheen de thuisbasis van SMART Photonics).

imec is overigens ook gevestigd in Eindhoven, waar ze vooral onderzoek doen naar healthcare toepassingen (extreem zuinige chips), maar ze hebben sindskort ook een photonics groep. Daarnaast worden de faciliteiten in Leuven ook gebruikt voor silicon photonics. Al met al is de Vlaamse/EU investering goed nieuws, ook voor Nederland.

Het neerzetten van een fab voor chipproductie is niet zo voor de hand liggend. Het bouwen is één ding, dat kost vooral geld. Maar het draaien van een fab is een kunst opzich, en die kennis hebben we in Nederland gewoon niet voldoende door de afwezigheid van grote spelers (afgezien van NXP). Start-ups gaan hier geen fab neerzetten, die kunnen de concurrentie niet aan. Het geld van een potentieel nieuwe fab kan beter gestopt worden in het opleiden van mensen voor de halgeleider-industrie, ik denk dat je het alleen zo interessant maakt voor grote spelers om hier een locatie te openen.

[jopiek]

Heel goed nieuws. Maar, heb ik het mis dat de zuidelijke Nederlanden op technologie gebied inmiddels hun Noorderburen én links én rechts in gehaald hebben. Op ASML na gebeurt er alleen nog wat in al die interessante maar gefragmenteerde mkb's.

[roelst1]

Valt mee hoor, we hebben in Nederland nog heel wat giganten zitten zoals ASMI (niet te verwarren met ASML), Nexperia en NXP.

Verder is er een grote hoeveelheid aan kleinere bedrijven die samen gebruikmaken van gedeelde cleanrooms. Denk dan bijvoorbeeld aan NanoLab met locaties als MESA+ in Enschede en Kavli+EKL+TNO in Delft.

[Reactie gewijzigd door roelst1 op 24 juli 2024 06:26]

[RRRobert]

Valt mee hoor, we hebben in Nederland nog heel wat giganten zitten zoals ASMI (niet te verwarren met ASML), Nexperia en NXP.

Verder is er een grote hoeveelheid aan kleinere bedrijven die samen gebruikmaken van gedeelde cleanrooms. Denk dan bijvoorbeeld aan NanoLab met locaties als MESA+ in Enschede en Kavli+EKL+TNO in Delft.

En dan nog alle toeleveranciers. Onder de vlag van Aalberts Industries valt een aardig rijtje werkmaatschappijen die zowel producerend als faciliterend actief zijn in de high-tech industrie. En dan zijn er nog bedrijven als Demcon, Schunk-Xycarb, enz. die ook, veelal in of nabij de 'Brainport Eindhoven' regio ook op eenzelfde manier actief zijn.

[cyspoz]

Brainport regio was altijd al een driehoek over de landgrenzen heen tussen Aachen, Leuven, Eindhoven.

[Teun_2]

Goh, ASML blijft wel echt een gigant met fantastische innovatie. ASML en Imec hebben dit jaar ook een belangrijke samenwerkingsovereenkomst gesloten. https://www.asml.com/en/n...23/imec-and-asml-sign-mou

[dmantione]

Als ik daar zo objectief mogelijk naar probeer te kijken (wonend in de noordelijke lage landen), dan moet ik aan Nederlandse zijde vaststellen dat ASML zeer actief is en er veel technologiebedrijven rond Eindhoven zitten. Het wegvallen van Philips weegt daar evenwel zwaar. BESI, ASMI, NXP en Nexperia zijn andere grote Nederlandse technologiebedrijven en doen het in hun segment behoorlijk. NXP en Nexperia maken zoals we weten geen geavanceerde fabs en dat weegt behoorlijk op de geavanceerdheid van Nederlandse technologie.

Als ik naar België kijk, dan krijg ik ook niet het idee dat Belgische techbedrijven zoals Barco en Agfa Gevaert in hun hoogtijdagen zitten. Barco's gouden handel waren de high-end beeldbuizen en daarvan afgeleide apparaten zoals videoprojectoren en radarschermen. Agfa is natuurlijk nog steeds een groot bedrijf, maar grensverleggende optica zoals Carl Zeiss zou ik niet kunnen zeggen dat dat België leidend maakt. IMEC is natuurlijk nog altijd een paradepaardje van Belgische technologie.

Ik denk dat de harde waarheid is dat we allebei nog leidende technologie hebben, maar in het algemeen we allebei ingehaald zijn en op moeten kijken naar landen als Taiwan en Korea.

[svenk91]

Liepen ze zo achter dan? Het was België dat sterk meeging in de industriële revolutie terwijl Nederland het bij de landbouw hield (inclusief cash crops in de koloniën). Nadat België zwaar verwoest was in de Eerste Wereldoorlog kwam Nederland wel een beetje bij. Maar België was ook al snel weer een land dat best goed kon uitvinden hoor. De KU Leuven bijvoorbeeld staat normaliter boven enige Nederlandse universiteit op de grote rankings.

Nederland en België ontlopen elkaar niet zo kwa kennisontwikkeling. En dat is helemaal prima. Dat voor een groot deel ook door gezonde kruisbestuiving tussen onze landen. Samen aan de top, met de Benelux (dus ook Luxemburg past in dit straatje), staan we sterker dan alleen. Innovatie in België moeten wij toejuichen.

[sympa]

We hebben toch best wat rond image sensors?
Dat bestrijkt een gebied in het zuiden van Nederland en belgie. Geloof dat je Teledyne Dalsa daar ook bij kan rekenen.
Maar ze komen niet zo vaak in het nieuws.

[Coolstart]

Zuidelijke Nederlanden. Serieus? Hoe denigrerend.

Imec bestaat al van 1984 en komt regelmatig op het Tweakers nieuws wat betreft transistors en accu’s. In dat opzicht lopen ze al jaren ‘voor’.

Het grote ‘probleem’ van imec en AMSL is dat het fundamentele onderzoek nooit verzilverd graakt in Europa omdat de productie hier niet plaatsvind. 99% van alle high-tec productie gebeurt buiten europa, nota bene met technologie uit Belgie en Nederland.

Nu AI een blijver is (vision, AR, GPT…) en de vraag naar chips enkel maar zal toenemen is het redelijk logisch dat we hier FABS gaan bouwen en niet aan de andere kant van de wereld.

Zo lopen we met zijn allen ‘voor’.

[Reactie gewijzigd door Coolstart op 24 juli 2024 06:26]

[PrinsPace]

Zuidelijke Nederlanden. Serieus? Hoe denigrerend.

Ben met je eens, al lijkt het niet zo erg als dat het klinkt:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Nederlanden

De Nederlanden of de Lage Landen is een regio in Noordwest-Europa die ongeveer overeenkomt met de huidige Benelux (België, Nederland en Luxemburg) en de Franse departementen Nord, Pas-de-Calais, het graafschap Artesië en Picardië ten noorden van de Somme.

[Saisho]

België en Nederland vormen samen De Nederlanden. De Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden zijn een term die al honderden jaren meegaan. Ook de benaming België werd lang als aanduiding voor zowel het huidige België als Nederland gebruikt: https://nl.wikipedia.org/...tte%20de%20andere%20namen.
(waarbij de benaming België al minstens tot de Romeinen teruggaat).
Aan Zuidelijke Nederlanden is dus niks denigrerend aan...

[Verwijderd]

Als je dan toch onze gezamelijke geschiedenis in duikt en er een verhaal van wil maken, gebruik dan alstublieft Vlaanderen ipv Belgie.

Vlaanderen is ook de onstaansgeschiedenis van de Nederlanden. Niet andersom.

Maar wij Vlamingen zijn godzijdank niet uit op erkenning: kunnen we nu eens eindelijk Rotterdam en Antwerpen samen in een land plaatsen? Zo hebben we een groot havengebied dat op de wereldkaart staat en waar we ons belang mee kunnen vastleggen.

Bovendien delen we in de technologie. In cultuur. In taal. In politiek. En in perceptie.

edit: ik wil het wel duidelijk maken aan alle Nederlanders die plots zeer gedreven werden: Antwerpen moet zoals Rotterdam in geinvesteerd worden. Wij Vlamingen gaan een groot deel van jullie democratie worden. Wij gaan dat eisen. Wij gaan jullie land beinvloeden en ook heel erg verranderen. Ons Vlaams dialect gaat intrede doen in Het Nederlands. Wij gaan jullie cultuur beinvloeden.

Denk er vooral zelf eens goed over na.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 06:26]

[Saisho]

Vlaanderen is niet de onstaansgeschiedenis van de Nederlanden. De Zuidelijke Nederlanden waren verschillende graafschappen, prinsbisdommen en hertogdommen: Vlaanderen, Brabant, Luik, om de voornaamste te noemen. Vlaanderen is een romantisch idee uit de 19e eeuw en zoals het vandaag is, is een artificiëlere constructie dan België. België als gebied, ondanks de taalverschillen, is al nagenoeg sinds de 16e eeuw een entiteit met vergaande bevoegdheden en automomie. Dit past natuurlijk niet in de flamingantische logica, maar is wel een feit: https://nl.wikipedia.org/wiki/Zuidelijke_Nederlanden
En of we de cultuur met de Noordelijke Nederlanden delen? I doubt it: over Noord-Brabant en Nederlands Limburg valt nog te discussiëren, maar noordelijker?

[Reactie gewijzigd door Saisho op 24 juli 2024 06:26]

[Verwijderd]

Alledrie de voornaamste die je noemt liggen in Vlaanderen (behalve dan Luik, wat in ieder geval niet in het Noorden van Nederland ligt).

Je wikipedia artikel zegt precies hetzelfde.

Maw is Vlaanderen de grootste toevoeging aan de onstaansgeschiedinis van de Nederlanden.

Dat blijkt moeilijk te liggen bij Nederlanders. Maar dat zoiets als dat emotioneel moeilijk ligt wijzigt niets aan de geschiedenis (wat berust op feiten). Wat er wel toe doet, is de toekomst. En daarover ben ik toch duidelijk: Antwerpen en Rotterdam horen samen.

Waarom? Dat is toch eenvoudig: concurrentievoordeel. Momenteel horen Vlaanderen en Nederland in concurrentie te gaan over hun steden Antwerpen en Rotterdam. Waarom doen we dat? Wat als daar geen concurrentie over was? Wat als die twee steden zouden samenwerken?

Dat is precies wat de burgemeester van Antwerpen vraagt en wil.

M.a.w Rotterdammers kunnen ook eens een beetje uit hun kot komen en mee nadenken over hoe we zouden kunnen verbeteren moesten we niet meer hoeven te concurreren met Antwerpen (maar in plaats daarvan met Antwerpen kunnen samenwerken). Omgekeerd wordt die oefening ook gemaakt.

Het is toch onlogisch om tweemaal alle infrastructuur aan te leggen, wanneer het maar éénmaal nodig is.

Maarja. Zoals altijd, zullen er ultra-Nederlanders en Ultra-Vlamingen zijn. En zij gaan uitstekend hun best doen om ons allen ervan te overtuigen dat samenwerken het werk van de Duivel is. Die Ultra-mensen hebben uiteraard geen gelijk. Maar zij zullen er alles aan doen opdat je toch hun geloof zal volgen. Want hun bestaansrecht bestaat uit uw geloof in hun debiele onzin.

Bon. Gelukkig maar dat iedereen bestaat. Kunnen we dan nu samen zinnige dingen doen?

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 06:26]

[die4ever]

Buiten dat er een gewapende opstand nodig was om van die term vanaf te geraken

[elmariachi]

Jawel, dat is wel denigrerend.
Waarom België niet gewoon België noemen ipv een achterhaalde historische benaming te gebruiken?

[Saisho]

Ok, als jij het zo ervaart ...

[barbarbar]

Volgens mij gebeurd er in het Caribische deel van het koninkrijk weinig op het gebied van onderzoek naar chipfabricage. Verder lijkt me Nederland opsplitsen een beetje zinloos, Nederland is al heel klein in de wereld qua omvang. Beetje dat rare gepraat over de randstad en de regio, of de provincie. Alsof alles buiten de randstad er niet toe doet of de randstad niet in een provincie of regio ligt. Je kunt gewoon de steden en provincies bij naam noemen.

[Defkes]

Het geld van de Vlaamse overheid is geen subsidie; imec moet huur betalen voor de cleanroom en zo de investering terugbetalen. Jaarlijks subsidieert de Vlaamse overheid imec voor 120 miljoen euro.

Is het nu wel of geen subsidie?

Mooi om te zien dat er geïnvesteerd wordt in deze sector. Gaat alleen maar groeien, lijkt me.

[Robby517]

Het geld voor de bouw van de cleanroom is geen subsidie omdat dit via huur terugbetaald wordt. Los daarvan subsidieert de Vlaamse overheid IMEC dus voor 120 miljoen per jaar.

[Verwijderd]

Het concept van huur ipv eigendom betekent ook, en dat vind ik belangrijker dan opbrengst, dat Vlaanderen kleinere bedrijven ook toegang kan verlenen aan deze capaciteit dmv verhuur.

M.a.w is deze cleanroom infrastructuur zoals een snelweg, waar veel bedrijven gebruik van kunnen maken.

Ik hoop dat men dit diep ziet en laat gaan en zelfs effectief hobbyisten de mogelijkheid geeft om een deel van deze cleanroom infrastructuur (uiteraard mits het naleven van waanzinnig verregaande regels) te gebruiken.

Als scuba duiker weet ik hoe belangrijk het is dat de overheid zwembaden ter beschikking stelt opdat duikclubs leerlingen kunnen leren duiken. Als techneut die in Eindhoven voor een bedrijf werkt dat voor ASML systemen maakt waar cleanrooms voor nodig zijn tijdens ontwikkeling weet ik hoe belangrijk dat dat is.

Als open source Linux fanaat weet ik hoe belangrijk de samenleving en haar hobbyisten is en kan zijn voor innovatie:

Vlaanderen moet al die groepen samenbrengen. Voorzien van middelen. Doen samenwerken.

Dan gaan we vooruit.

Door zaken te (her)definieeren als infrastructuur kan een overheid aan innovatie doen: cleanrooms? Dat is infrastructuur. Want innovatie heeft dit nodig. Concurrentie tussen cleanroom-bouwers? Dat blijft geprivatiseerd. En de overheid is daar een afnemer van.

Het voordeel is dat kleine bedrijven en misschien ook hobbyisten aan belangrijke innovatie kunnen deelnemen.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 06:26]

[tagersenim]

Heel goed, dit soort techniek in Europa moeten we op alle manieren stimuleren.

[Verwijderd]

Ik vind het goed dat dit een huurovereenkomst is. Zo kan de Vlaamse overheid in een toekomst de cleanroom capaciteit breder dan enkel IMEC inzetten. Moest daar ooit vraag naar zijn.

En indien niet: ASML en IMEC vullen de capaciteit toch 100pct in.

Voor veel kleine bedrijven is een cleanroom een te grote investering. Maar ze hebben het vaak wel nodig om aan innovatie te doen.

[GerritGekke]

Iemand enig idee wat voor cleanroom dit moet zijn? Momenteel bouwen wij een ISO 5 cleanroom en daaropvolgend een ISO 4. De laatste zal gebruik worden voor het maken van oa ruimtevaart onderdelen.

[cracking cloud]

Wie of wat is een imec? Schijnbaar een algemeen begrip maar nog nooit van gehoord.

[barbarbar]

https://www.imec.be/nl

[Saisho]

review: De transistor van de toekomst - Imec over zijn roadmap tot 2036

[protoss warrior]

IMEC + wikipedia in google = https://nl.wikipedia.org/wiki/IMEC

Interuniversitair Micro-Electronica Centrum VZW (imec) is een onafhankelijk onderzoekscentrum op het gebied van micro-elektronica, nanotechnologie, kunstmatige intelligentie, ontwerpmethodes en technologieën voor ICT-systemen.

[Verwijderd]

Wat is imec? Is dat hetzelfde als Interuniversitair Micro-Electronica Centrum ? De afkorting in kleine letters maakt het een beetje verwarrend voor mij 😵‍💫 (als het een afkorting is)

[Danferno]

Yes

[Xerpan]

Wat een onzin dat er weer publiek geld naar de industrie gaat.
Als er een business case is voor een dergelijk ding, dan moet het niet zo moeilijk zijn om er (durf) kapitaal voor te vinden. De industrie is lui geworden en hangt liever aan de tiet van de belastingbetaler. Behalve als het moment daar is dat er aan gaat worden verdient. Dan is de winst opeens privaat. En kom niet aan met "maar het levert banen op". Die banen komen er ook zonder overheidsgeld. Banen 'kopen' met overheidsgeld levert netto niets op. Wie het anders ziet, begrijpt niets van het verschil tussen de winst van investeringsgeld door productie en het verlies van belastinggeld dat eerst moet worden onttrokken van productiewinsten.

[CivLord]

IMEC is geen bedrijf, maar een wetenschappelijk onderzoeksinstituut. Zij doen onderzoek dat voor het bedrijfsleven te risicovol is om in te investeren, zelfs met durfkapitaal.
Het soort onderzoek dat hoopvol lijkt, maar waar van te voren niet goed van te voorspellen valt waar het precies toe leidt of hoe lang het precies gaat duren. Het soort onderzoek dat wordt opgedeeld in kleine stukjes, die onderzoeksprojecten vormen voor studenten en onderzoekers in opleiding.
Behalve nieuwe techniek, leveren dit soort onderzoeksinstututen ook (misschien zelf voornamelijk) wetenschappers en technici met de kennis van de nieuwste technieken die in de industrie aan de slag kunnen om die technieken te implementeren. Wetenschappers en technici die niet binnen de industrie zelf opgeleid kunnen worden.

[dez11de]

Ik snap niet zo goed dat er zo nodig met subsidie gesmeten moet worden richt imec en asml. Ik kreeg altijd de indruk dat die de zaakjes aardig voor elkaar hebben.

[Pe Nis]

Kijk eens in welke sectoren met subsidies gesmeten wordt waar helemaal niks uit komt en je van tevoren weet dat het geld in een bodemloze put gegooid wordt. Dan is dit geld goed besteed.

[CivLord]

ASML heeft haar zaakjes inderdaad aardig onder controle, al heeft het in het verleden momenten gehad waarin het aardig knijp zat en het subsidies/ gunstige regelingen nodig had om te overleven.
IMEC is een onderzoeksinstituut, waar niet alleen de nieuwste technieken worden onderzocht en ontwikkeld die ASML kan gebruiken om hun nieuwste producten te ontwikkelen, maar waar ook de onderzoekers en technici worden opgeleid die (o.a.) bij ASML aan de slag kunnen om met die nieuwste technieken te helpen de nieuwe producten te ontwikkelen.