Ons net is net als parkeerterreinen in de VS: helemaal afgestemd op maximum verbruik, niet op realistisch verbruik.
Dat geeft de TSO (TenneT) nu zelf ook wel netjes aan: "als je 2u/dag even stil bent dan kunnen we je wel aansluiten". Simpel.
Het net heeft diverse uitdagingen, en dat komt gedeeltelijk omdat het qua topologie nogal een oud ontwerp is, en omdat het ongebufferd is.
Het historische net was enkel bedoeld voor verlichting, en daarvoor was één centrale op een lange afstand doorgaans voldoende voor. Dat we uberhaupt hoogspanning gebruiken was enkel een transportkeuze. De energiemix voor verwarming, vervoer, maar ook industrie kwam toen van andere dingen, naast dat er natuurlijk een hoop minder mensen waren.
Er spelen momenteel een paar problemen:
- Hoeveelheid mensen neemt toe
- Afname van energie neemt af
- Opwek van energie in "soort" neemt af (dit is goed, kolen en gasverlichting in ons huis hebben we liever ook niet meer)
- Opwerk in energie absoluut neemt toe (die ene oude kolencentrale is niet alleen dikker, er zijn ook windcentrales, grote zoncentrales, en thuis-zonpanelen erbij)
- Het patroon van het net veranderd
Laat ik voorop stellen dat ik puur vanuit efficiëntie pro-EV en pro-warmtepomp ben. Totdat iemand een alternatief weet te bedenken wat met dezelfde hoeveelheid joules een dergelijk resultaat weet te behalen (een EV is per joule ongeveer 4-5x zo zuinig als een ICE, een warmtepomp ongeveer 3 á 5x zo zuinig als een gasketel), zal ik zeggen: laten we vooral doorgaan met deze stijl van elektrificeren.
Ik ben echter wel van mening dat de topologie van ons net niet helemaal past bij dit gedrag, en ons gedrag ook niet. Het mooie van elektra is dat het namelijk op elke mogelijke manier kan worden opgewekt (met 28000 hamsters in een radje kan je een Hyundai Ioniq 5 binnen een dag voor 450km opladen). Als je die auto's allemaal centraal zal opladen dan zal je bij die centrale plek of een mega-bron moeten hebben, of een mega dikke kabel. Incidenteel is dat prima, maar ik denk dat ik, net zoals veel EV rijders, niet elke dag 450km rijden. Hoewel ik de optie heb om 3x16A te laden thuis, knijp ik dat dan ook meestal, en mik ik puur om op eigen zon te laden. Dat is energie die ik niet saldeer, die niet getransporteerd hoeft te worden, en opgeslagen kan worden.
Netcapaciteit bij deze DSO's en TSO's is dan ook eigenlijk een gek ding. Aan de ene kant heb je teveel capaciteit er uit, aan de andere kant te veel capaciteit er in. Maar dat kan je ook omdraaien. Aan de ene kant heb je te weinig er uit, aan de andere kant te weinig er in.
Op Tweakers weten we dit al heel lang. Sterker nog, we reviewen o.a. de VRM op een moederbord en testen voedingen op transient respons. Hoe betrouwbaar blijven ze als ze ineens onder load komen/afschalen. Een moederbord kent eigenlijk een hele hoop condensatoren die als een soort 'noodopslag' pieken opvangen.
Ik denk dat we het net dan ook eigenlijk veel slimmer moeten aansturen. Ik, zoals velen, hebben thuis al slimme groepen. Doorgaans primair op de laadpaal, maar doorgaans met hetzelfde doel: hoge prioriteit apparaten werken door, terwijl lage prioriteit apparaten afschalen/uitgaan als de belasting hoog is. Ik doe het omdat ik binnen de 3x25A wil blijven. Tegelijk kan je ook slim zijn met opslag. En dan heb ik het niet alleen over batterijen. Moderne huizen werken niet met doorstroom-warmwater, maar met warmwater opslag. Een thermosfles hebben we al eeuwen geleden goed bedacht, en een moderne boiler is een waar meesterwerk in efficiënt warm water opslaan. Omdat je toch warm water gebruikt, kun je net zo goed op momenten dat je veel energie over hebt, dat gebruiken om het water te verwarmen. Ook onderhoudstaken, zoals legionella rurns (die op COP1 plaatsvinden, niet bepaald efficiënt), kun je doen als er te veel energie is.
Ik denk dat we dat macro-schaal ook moeten doen:
- Zon en wind is geschikt als baseline, zeker als er batterij/warmte-opslag bij is.
- Decentrale opwek topologie dient zo veel mogelijk aangemoedigd te worden, dit is logisch puur omwille van effectief ruimtegebruik: elk dak vol, windmolens in water en op loze vlaktes. Tegelijkertijd moet veel voorkomen worden dat dit een probleem voor transport wordt: lokaal gebruik, of slim bufferen moet aangemoedigd worden. Ik zou best mijn netbeheerder willen helpen door ze de controle te geven over mijn warmwater voorraad.
- Centrale opwek dient zo veel mogelijk bij grootverbruik plaats te vinden. Transport moet echter efficiënter. Het is een delta-werken schaal ding. Niemand die over 5 jaar bezwaren/discussie zit te wachten. Over-land HVDC dient ook bespreekbaar te kunnen zijn, en ook vervangen van huidig net door wintrack itt vakwerkmasten, wintrack is geoptimaliseerd voor EM en kan daardoor meer HS per vierkante meter transporteren.
Slimmer zijn en meer "deltawerken" ambitie kan best helpen. Het probleem is niet te veel afname, of te veel opwek, maar een gebrek aan transportcapaciteit bij pieken.
[Reactie gewijzigd door Umbrah op 23 juli 2024 01:26]