Als het aan de netbeheerders ligt, komt er een andere kostenberekening voor netaansluitingen, zoals 3x25A. Ze pleiten voor een bandbreedtemodel waarbij het tarief wordt bepaald op basis van het hoogste vermogen. In Vlaanderen gaat dit in 2023 al in, in Nederland mogelijk in 2025. In dit artikel bekijken we waarom hiervoor gepleit wordt, hoe het er in de praktijk uit gaat zien en of het een eerlijker systeem is.
Onlangs bespraken we in een uitgebreid achtergrondartikel de opkomst van dynamische energieprijzen. De tarieven van energie zijn gekoppeld aan de prijzen op spotmarkten voor elektriciteit en gas. De actuele tarieven worden een dag van te voren bekendgemaakt en zijn gebaseerd op de actuele weerssituatie. De prijs van gas wordt per dag bepaald en die van elektriciteit per uur. Als er overcapaciteit is, bijvoorbeeld door veel zonne- en windenergie, is de elektriciteitsprijs laag of zelfs negatief. Als er ondercapaciteit is, dus op drukke momenten waarbij er veel vraag is, zoals aan het begin van de avond, is de prijs hoog.
Energieleveranciers met dynamische prijzen berekenen de prijs rechtstreeks door en verdienen weinig tot niets aan het energiegebruik, maar wel aan de vaste leveringskosten. Ze hebben daardoor dus ook geen rechtstreeks belang bij hoge of lage prijzen. De consumentenprijs bestaat uit het kale energietarief of de inkoopprijs, de netwerkkosten, energiebelasting en opslag duurzame energie, of ode, en over het geheel wordt btw berekend. De energiebelasting en ode zijn dit jaar tijdelijk verlaagd, evenals de btw op energie sinds juli. Mogelijk wordt dit door het energieplafond weer opgeheven vanaf 2023.
:strip_exif()/i/2005361540.jpeg?f=imagenormal)
Als het aan de netbeheerders ligt, komt er nog een andere grote verandering aan. Kleinverbruikers betalen nu een vast bedrag per jaar voor de grootte van hun aansluiting, van 1x10A tot 3x80A. Een standaard huisaansluiting is 3x25A en voorziet in maar liefst 17kW bandbreedte. Daarmee kan iedereen warmtepompen, EV’s, omvormers en andere verbruikers naast elkaar laten draaien zonder na te denken over het moment waarop ze hun energie afnemen of terugleveren. De kosten zijn vrijwel even hoog als bij een 1x35A-aansluiting van een huishouden dat het net veel minder intensief gebruikt, zoals appartementbewoners zonder zonnepanelen. Dat moet veranderen volgens de netbeheerders, want de huidige methode is niet alleen onhoudbaar door netcongestie, maar ook oneerlijk. Powerusers, die zowel veel stroom afnemen als terugleveren, belasten het net onevenredig zwaar, terwijl ze dus hetzelfde betalen als huishoudens zonder zonnepanelen, warmtepompen en (PH)EV's.
Bundel van bandbreedte
Capaciteitstarief in België
In België treedt al volgend jaar, vanaf 1 januari 2023, een systeem op basis van bandbreedte in werking. In Vlaanderen wordt dit het capaciteitstarief genoemd. Hiermee bepaalt de hoogste verbruikspiek in de maand, gemeten over vijftien minuten, de hoogte van de kosten. In de praktijk zal dit vooral tussen 6.00 en 8.00 uur en tussen 18.00 en 20.00 uur zijn, want dan worden er veel elektrische apparaten tegelijk gebruikt. Het capaciteitstarief wordt bepaald op basis van een gemiddelde van de hoogste pieken van de afgelopen twaalf maanden. Voor veel Vlaamse huishoudens is het nog afwachten hoe dit in de praktijk uitpakt, wat leerzaam zal zijn voor de Nederlandse situatie. Er is een online simulator die een indicatie geeft.
Netbeheerders pleiten voor nieuwe nettarieven op basis van een bandbreedtemodel, of bbm. Nettarieven zijn nu gebaseerd op de capaciteit van je aansluiting. Een 3x25A-huishouden betaalt nu circa 250 euro per jaar voor dit capaciteitstarief, maar dat wordt waarschijnlijk vanaf medio 2025 een bepaald tarief per kW bandbreedte. De exacte tariefgroepen zijn nog niet bekend, maar denk bijvoorbeeld aan bandbreedten van 5, 10 en 17kW. Die bandbreedte kun je zien als een soort databundel zoals we die ook voor smartphones kennen. Je bepaalt vooraf welke bundel je nodig hebt. Kom je boven je bundel uit, dan betaal je extra: een bepaald tarief per kWh. Je betaalt echter alleen extra voor het deel dat je, per kwartier, boven je bundel uitkomt.
Stel, je hebt een bandbreedtetarief voor 10kW vermogen, maar het vermogen komt één dag gedurende vijf uur uit op 11kW, dan betaal je dus alleen extra voor die vijf uur. Je bundel blijft hetzelfde. Als deze situatie vaak voorkomt, ben je relatief duur uit en kun je beter kiezen voor een hogere bundel, zoals 15kW. Dit bandbreedte-idee komt overigens niet uit de lucht vallen. Al in het vorige decennium pleitten netbeheerders voor een herziening van ons elektriciteitssysteem. Ook andere landen in de EU zijn ermee bezig. In België treedt volgend jaar, op 1 januari 2023, al een systeem op basis van bandbreedte in werking. In dat opzicht loopt Nederland dus achter.
In dit artikel bekijken we welke plannen er zijn voor 2025, waarom dit volgens de netbeheerders noodzakelijk is en welke gevolgen dat zal hebben voor verschillende huishoudens.
/i/2004907232.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004715584.jpeg?f=fpa)