Met een verrassend besluit maakte de Britse Competition and Markets Authority vorige week bekend dat het de geplande overname van Activision Blizzard door Microsoft zal blokkeren. De verwachting was dat de CMA groen licht zou geven voor de miljardendeal, zeker nadat de toezichthouder in maart al zijn concurrentiezorgen rondom de consolemarkt terugtrok. De waakhond had nog zorgen omtrent cloudgaming, maar deze leken niet onoverkomelijk en Microsoft was hierbij al concessies aan het doen. Het waren juist die cloudzorgen die de CMA deed besluiten om een stokje te steken voor de megadeal.
In dit artikel bespreken we het besluit van de CMA. We gaan in op de achtergrond van de overname, de zorgen daaromheen en de redenering van de Britse concurrentietoezichthouder. Ook bekijken we de toekomst van de deal, het naderende hoger beroep tegen de beslissing en de vervolgstappen die Microsoft nog kan zetten.
Hoe zat het ook alweer met die overname?
Microsoft kondigde zijn beoogde overname van Activision Blizzard vorig jaar aan. De techgigant wil dat bedrijf overnemen voor 68,7 miljard dollar, volgens de huidige wisselkoers zo'n 62,6 miljard euro. Het zou niet alleen de grootste overname van Microsoft worden, maar ook verreweg de duurste ooit in de gamesector. Met de overname van Bethesda die Microsoft een jaar eerder deed, was bijvoorbeeld een bedrag van 8,1 miljard dollar gemoeid. De op een na grootste overname in de sector, die van Zynga door Take-Two, was goed voor 12,7 miljard dollar.
De gamingsector maakt al jaren een grote groei door en Microsoft wil daarom verder investeren in zijn Xbox-merk. Bij de bekendmaking van de Activision Blizzard-overname sprak Microsoft-ceo Satya Nadella over een investering in 'een ecosysteem met content van wereldklasse, die iedere gamer op ieder platform kan bereiken'. Het bedrijf zou na de overname het op twee na grootste gamingbedrijf ter wereld worden, na het Chinese Tencent en Xbox-concurrent Sony.
Om dat te bereiken was Microsoft al langer op overnamepad. Het bedrijf maakte eind 2020 bekend Bethesda-moederbedrijf Zenimax over te willen nemen, waarmee het titels als The Elder Scrolls, Fallout, DOOM en de komende game Starfield in handen kreeg. Met de overname van Activision Blizzard zouden daar ook bekende titels Call of Duty, Crash Bandicoot, Spyro en Tony Hawk aan worden toegevoegd, naast Blizzard-titels als (World of) Warcraft, Diablo, Starcraft, Hearthstone en Overwatch. Na de overname zou Activision Blizzard onderdeel worden van 'team Xbox' en zouden zoveel mogelijk games van de uitgever worden toegevoegd aan Xbox Game Pass, het gamingabonnement van Microsoft. Tweakers publiceerde vorig jaar al een achtergrondverhaal waarin dieper werd ingegaan op de overname.
:strip_exif()/i/2004885330.jpeg?f=imagearticlefull)
Zorgen door toezichthouders en concessies van Microsoft
De overname kon vrijwel direct op zorgen vanuit de politiek rekenen. Mededingingsautoriteiten vanuit de hele wereld namen de deal onder de loep, wat overigens gebruikelijk is bij grote overnames. Veel toezichthouders uitten zich in eerste instantie kritisch over de deal, bijvoorbeeld omdat Microsoft een oneerlijk voordeel zou krijgen en de concurrentie op de markt kan beperken.
Het meest voor de hand liggend waren de zorgen over Microsofts concurrentiepositie tegenover rivaal Sony en zijn PlayStation-platform. Activision Blizzard is eigenaar van verschillende grote titels, waaronder Call of Duty, een van de grootste gamingfranchises ter wereld. Als die gameserie een Xbox-exclusive zou worden, dan zou dat een grote klap zijn voor Sony. Dat Japanse bedrijf uitte na de aankondiging zijn zorgen bij verschillende toezichthouders. Daarop zei Microsoft een tienjarige overeenkomst om Call of Duty uit te brengen op PlayStation-consoles te hebben aangeboden aan Sony. De Japanse gamegigant is echter nog steeds tegen de deal. Microsoft sloot wel een soortgelijke overeenkomst met Nintendo.
Dan waren er nog zorgen op het gebied van cloudgaming. Microsoft biedt zijn Xbox Cloud Gaming-dienst, ook wel xCloud, als onderdeel van het Game Pass Ultimate-abonnement, waarmee spelers verschillende games kunnen spelen voor een vast maandbedrag. Door Activision-games uit te sluiten van andere cloudgamingaanbieders, zou Microsoft zijn platform aantrekkelijker kunnen maken.
Ook daarop deed Microsoft concessies in de hoop deze zorgen bij toezichthouders te verlichten. Microsoft sloot overeenkomsten met Nvidia, Boosteroid en Ubitus om Xbox-pc-games beschikbaar te stellen op hun clouddiensten. Als de overname van Activision Blizzard door zou gaan, zouden games van dat bedrijf ook op die platforms verschijnen.
Onderzoeken van de VS, EU en het VK
Onder meer de toezichthouders in Brazilië, Japan, Saudi-Arabië en Zuid-Afrika hebben inmiddels al groen licht gegeven voor de overname. Het wachten was vooral op de Verenigde Staten, de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, wellicht de belangrijkste drie markten waar de deal goedgekeurd zou moeten worden.
In de VS, het thuisland van beide bedrijven, stuitte Microsoft al op tegenstand. Amerikaanse mededingingsautoriteit FTC diende eind vorig jaar een aanklacht in om de overname tegen te houden. Dat deed het bedrijf bij een bestuursrechter van de FTC. Zo'n rechter kan een overname echter niet vroegtijdig stopzetten als het bedrijf daar al mee is begonnen. De FTC zou zich dan moeten wenden tot een federale rechter. Microsoft heeft volgens bronnen van de New York Post vertrouwen dat zijn eerdere concessies voldoende zijn om de deal door te kunnen zetten, ook terwijl de zaak in de VS nog loopt.
Microsoft wil de overname volgens datzelfde medium officieel beginnen zodra er een akkoord is vanuit de Europese Unie. De Europese Commissie, die verantwoordelijk is voor een dergelijk besluit, zou in eerste instantie in april een beslissing nemen. Dat werd onlangs echter uitgesteld tot 22 mei. Persbureau Reuters meldde in maart dat de deal naar verwachting wordt goedgekeurd in de EU dankzij de concessies die het bedrijf heeft gedaan.
De Competition and Markets Authority in het Verenigd Koninkrijk publiceerde zijn besluit wel eind april. De verwachting was dat deze Britse concurrentietoezichthouder de overname goed zou keuren. De CMA trok zijn zorgen over concurrentie op de consolemarkt in maart terug. Enkel de zorgen rondom cloudgaming bleven staan. Microsoft deed daarvoor en daarna al de eerdergenoemde toezeggingen om zijn games op cloudgamingplatforms van derden uit te brengen.
CMA blokkeert overname om cloudzorgen
De CMA kondigde eind april toch aan dat het de overname zou blokkeren. Niet vanwege concurrentie met PlayStation of Call of Duty-exclusiviteit op de Xbox, maar omdat de deal de concurrentie op de cloudgamingmarkt zou kunnen verstoren. Microsoft heeft volgens de CMA al een marktaandeel van zestig tot zeventig procent in dat marktsegment en heeft al 'andere belangrijke troeven' in handen met het Xbox-platform, het Windows-besturingssysteem en de wereldwijde cloudinfrastructuur met Azure en Xbox Cloud Gaming.
Die beslissing kwam onverwacht. De cloudgamingmarkt is momenteel nog beperkt in vergelijking met de rest van de gamingsector. Volgens Fortune Business Insight was de cloudgamingmarkt in 2021 goed voor ongeveer 1,72 miljard dollar, terwijl de totale gamingmarkt volgens datzelfde marktonderzoekbureau in datzelfde jaar 229,16 miljard dollar waard was. Cloudgaming betreft wel een groeimarkt, stelt de CMA.
Andere toezichthouders, waaronder die in Japan, concludeerden eerder dat er voldoende concurrentie in de cloudgamingsector is. Bovendien deed het bedrijf eerder meerdere concessies en toezeggingen op het gebied van cloudgaming, onder meer door de eerdergenoemde tienjarige overeenkomsten met concurrerende diensten aan te gaan.
Abonnementen en besturingssystemen
Volgens de toezichthouder zijn Microsofts cloudtoezeggingen echter te beperkt in omvang. De CMA zegt onder meer dat in de overeenkomsten te weinig aandacht werd besteed aan verschillende businessmodellen voor cloudgaming, zoals abonnementsdiensten die toegang tot games aanbieden. Microsoft heeft zijn Game Pass Ultimate-abonnement, dat ook toegang biedt tot zijn cloudgamingdienst.
De CMA zegt dat Microsoft geprikkeld zou kunnen zijn om licentieovereenkomsten met derden op dat gebied te ondermijnen, zij het door ze helemaal niet aan te gaan of door commercieel onacceptabele voorwaarden te stellen. Het bedrijf zou bijvoorbeeld dusdanig hoge licentiekosten kunnen vragen voor Activision Blizzard-games, om het zo onrendabel te maken voor andere abonnementsdiensten om die games aan te bieden en zo de positie van Microsofts platform te versterken.
Ook zegt de CMA dat de pc-versies van Microsofts games ontwikkeld zijn om te draaien op Microsofts besturingssysteem, Windows. Dit betekent volgens de CMA dat cloudgamingdiensten die deze games willen aanbieden Windows moeten gebruiken of op zijn minst compatibel moeten zijn met dat OS en daarvoor Windows-licenties moeten afnemen. Daardoor kan Microsoft zijn machtspositie misbruiken, zo stelt de CMA. "Dit zou aanbieders uitsluiten of beperken die nu of in de toekomst diensten voor cloudgaming aanbieden die gebruikmaken van andere besturingssystemen." De toezichthouder noemt daarbij Linux en macOS als voorbeelden. Microsoft deed volgens de CMA toezeggingen op dit gebied, maar de toezichthouder vond ook die te beperkt.
Verder gaf de concurrentiewaakhond aan dat de concessies die Microsoft deed, 'gedragsmaatregelen' betreffen. De toezeggingen zouden de twee bedrijven verplichten zich te gedragen op 'manieren die in strijd zijn met commerciële incentives', omdat het winstgevender zou zijn om zich niet aan die afspraken te houden. Dit behoeft daarom volgens de CMA een soort 'doorlopende regulering van de sector', waarbij de CMA na de overname actief toezicht moet houden op de bedrijfsvoering van Microsoft en Activision Blizzard. De CMA zegt dat de cloudgamingmarkt zich zonder overname 'zonder regelgevende tussenkomst' verder kan ontwikkelen en dat heeft de voorkeur van de toezichthouder.
Reacties Microsoft en Activision Blizzard
In navolging van de Britse beslissing zeiden Microsoft en Activision Blizzard dat ze de overname nog steeds willen afronden. Microsoft-president Brad Smith zei woensdag dat het bedrijf 'nog steeds volledig is toegewijd' aan het voltrekken van de deal. Een dag na de beslissing uitte Smith zich kwaad over de beslissing. Hij noemde het besluit 'slecht voor het VK' en 'de donkerste dag in onze vier decennia in Groot-Brittannië' bij de BBC. "Dit is een duidelijke boodschap. De Europese Unie is een aantrekkelijkere plaats om een bedrijf te beginnen dan het Verenigd Koninkrijk", voegde de topman daaraan toe.
Ook Activision-ceo Bobby Kotick schrijft in een e-mail dat het bedrijf de beslissing samen met Microsoft 'kan en zal aanvechten'. "Dit is niet het nieuws dat we wilden, maar het is verre van het laatste woord over deze deal", schreef de directeur. "We hebben vertrouwen in onze zaak omdat de feiten aan onze kant staan: deze deal is goed voor de concurrentie." Activision Blizzard zegt in een statement aan media, waaronder Tweakers, dat het bedrijf zijn 'groeiplannen voor het Verenigd Koninkrijk' zal heroverwegen.
Hoger beroep bij de CAT
Microsoft en Activision zeiden direct na de CMA-aankondiging al dat ze in beroep gaan tegen de uitspraak van de CMA. Het besluit van de toezichthouder getuigt van 'een gebrekkig inzicht in de markt', vindt Microsoft. Een dergelijk beroep moet binnen vier weken na een CMA-besluit worden ingediend bij de Competition Appeal Tribunal, ook wel de CAT. Daarmee valt de deadline voor Microsoft op 24 mei, waarna het beroep van start kan gaan. Een panel van rechters gaat vervolgens niet zozeer naar de inhoud van de overname kijken, maar meer naar het besluitvormingsproces van de CMA en of de toezichthouder daarbij onjuist of onwettig heeft gehandeld.
Dat proces kan maanden duren. De CAT probeert 'eenvoudige' zaken binnen negen maanden af te ronden. Gezien de omvang van deze deal zal deze overname waarschijnlijk niet als eenvoudig bestempeld worden. Dat is echter nog niet zeker; de CAT heeft nog niet gereageerd op vragen van Tweakers. Omdat het beroep nog moet beginnen, is het ook onwaarschijnlijk dat de CAT daar al concrete uitspraken over kan doen.
Microsoft is niet verzekerd van succes bij de CAT. Volgens Nicole Kar van advocatenkantoor Linklaters heeft de CMA tussen 2010 en 2020 twee derde van alle beroepen bij dat tribunaal gewonnen. Ook vandaag de dag wint de CMA het merendeel van de beroepen die worden ingediend bij de CAT, zei Kar onlangs tegen The Verge.
Ook als het beroep van Microsoft succesvol is, wil dat niet per se zeggen dat de overname definitief door kan gaan in het VK. Als het bedrijf gelijk krijgt, wordt de overname hoogstwaarschijnlijk terugverwezen naar de CMA. Die moet dan verder onderzoek doen naar de zaak. Dan kunnen Microsoft en Activision opnieuw concessies doen om zorgen van de toezichthouder weg te nemen, zei een medewerker van advocatenkantoor Fieldfisher onlangs tegen Reuters. Extra concessies zullen in dit geval waarschijnlijk nodig zijn; de CMA zal waarschijnlijk tot dezelfde conclusie komen zonder 'materiële veranderingen in de omstandigheden' of nieuw bewijsmateriaal dat aantoont dat de overname de concurrentie op de cloudgamingmarkt niet zal verstoren, schrijft Reuters.
Een recent voorbeeld is de zaak tussen Meta en de CMA. De Britse toezichthouder vond dat Meta's overname van gifjesplatform Giphy zou zorgen voor concurrentievermindering en blokkeerde de deal daarom. Meta ging in beroep en won op één procedurele grond. De zaak werd terugverwezen naar de CMA, die opnieuw onderzoek naar de kwestie deed maar tot dezelfde conclusie kwam. Vorig jaar moest Meta Giphy verkopen naar aanleiding van die Britse beslissing.
Hoe gaat het nu verder?
Het besluit van de CMA is een klap voor Microsoft. Maar wat de exacte gevolgen van het besluit zullen zijn, is nog niet geheel duidelijk, zeker niet zolang het beroep nog niet is afgehandeld. Als de uitspraak in stand wordt gehouden, is de deal ook niet per se van tafel. Een besluit van de CMA heeft alleen invloed op de activiteiten van Activision Blizzard op de Britse markt, vertelt ict-jurist Arnoud Engelfriet aan Tweakers. "De CMA kan verbieden dat Activision Blizzard als dochteronderneming van Microsoft opereert in het Verenigd Koninkrijk. Microsoft moet dan kiezen: Activision Blizzard uitspinnen of die dochteronderneming niet in het VK laten opereren."
De CMA zegt in statements aan media dat Activision 'is verweven in verschillende markten' en daarom niet zomaar losgekoppeld kan worden voor alleen de Britse markt. Activision alleen binnen het Verenigd Koninkrijk zelfstandig houden lijkt dus, in ieder geval volgens de Britse marktwaakhond, geen serieuze optie voor de techgigant.
De andere mogelijkheid zou dan zijn om Activision Blizzard na de overname niet in het Verenigd Koninkrijk te laten opereren. Dat zou dan betekenen dat alle activiteiten van die uitgever worden stopgezet op de Britse markt. De vraag is of de twee bedrijven dat zien zitten. Het VK had in 2021 ongeveer 67 miljoen inwoners, met ongeveer 44,3 miljoen gamers, en is daarmee een grote markt die opgegeven zou moeten worden. Optie drie is uiteraard de overname in zijn geheel schrappen.
Het is speculeren welke opties en vervolgstappen Microsoft en Activision Blizzard serieus overwegen als het beroep niet succesvol is. Woordvoerders van Activision Blizzard zeggen tegen Tweakers hier geen uitspraken over te kunnen doen. Microsoft heeft nog niet gereageerd op vragen van Tweakers. Met de naderende beslissing van de EU, het Britse hoger beroep en de Amerikaanse rechtszaak van de FTC, zal het hoe dan ook nog maanden duren voordat dit verhaal een staartje krijgt.