Bethesda een jaar onder Microsoft

Het is een jaar geleden dat Microsoft groen licht kreeg om ZeniMax Media over te nemen. Daarmee kwamen alle Bethesda-studio's in handen van de Xbox-maker. In dit artikel kijken we wat daarvan tot nu toe de gevolgen zijn geweest en welke veranderingen nog op komst zijn.

Microsoft legde 7,5 miljard dollar op tafel voor de overname van Bethesda. Daarmee kreeg het bedrijf wereldberoemde franchises als Doom, Quake, Wolfenstein, Fallout en The Elder Scrolls in handen. Een belangrijk doel van de miljardeninvestering is het verhogen van de waarde van het Game Pass-abonnement. Door daar meer games aan toe te voegen, hoopt Microsoft meer klanten aan zijn ecosysteem te kunnen binden. Of gamers daarbij gebruikmaken van een Xbox of Windows-pc, of games streamen op een smartphone of tablet, maakt voor het bedrijf niet uit.

Is daar na een jaar al iets van te zien? Wat beschikbare games betreft wel. Enkele dagen na het afronden van de overname voegde Microsoft de daad bij het woord en werden er twintig Bethesda-games op Game Pass gezet. Dat ging om de recentste titels van dat moment en games die in de afgelopen jaren waren verschenen, zoals Doom Eternal, Fallout 76 en Wolfenstein: Youngblood. In totaal zijn er nu 33 games van Bethesda beschikbaar, becijfert Game Pass Counter. Daarmee is vrijwel het hele aanbod van recente Bethesda-games vertegenwoordigd op Game Pass.

Volgens Microsoft had Game Pass begin dit jaar 25 miljoen abonnees. Dat was een stijging van 7 miljoen ten opzichte van een jaar eerder. Een cijfer van januari 2020 is niet bekend, maar we weten wel dat Game Pass in april dat jaar 10 miljoen abonnees had. In 2020 kreeg Microsoft er dus 8 miljoen abonnees bij. Dat maakt in ieder geval duidelijk dat de overname van Bethesda nog niet heeft geleid tot een sterke groei van het aantal nieuwe abonnees. Het ledenaantal nam in 2021 juist minder hard toe dan in het jaar daarvoor. Daarbij moet wel gezegd worden dat Microsoft de overname in september 2020 al had aankondigd; misschien heeft dat toen ook al effect gehad op de aanwas van nieuwe leden.

Geen Xbox-, maar PlayStation-exclusives

Microsoft heeft tientallen Bethesda-games aan Game Pass toegevoegd, maar de nieuwste titel ontbreekt nog. Dat gaat om het in september vorig jaar verschenen Deathloop van Dishonored-ontwikkelaar Arkane. Volgens afspraken die nog voor de overname waren gemaakt, is dat spel een jaar lang exclusief voor de PlayStation 5. Het spel is ook beschikbaar voor de pc via Steam, maar niet via de pc-versie van Game Pass. Dat lijkt dus ook onderdeel van de afspraak te zijn. Microsoft heeft er officieel nog niets over gezegd, maar het ligt voor de hand dat deze game in september 2022 verschijnt voor Xbox-consoles en wordt toegevoegd aan Game Pass.

Ook de eerstvolgende release van Bethesda zal ontbreken op Xbox-consoles en Game Pass. Dat is Ghostwire: Tokyo, dat op 25 maart verschijnt. Die game is ook vanwege eerder gemaakte afspraken tijdelijk exclusief voor de PlayStation 5 en pc. En opnieuw zal de pc-versie niet bij de release beschikbaar zijn op PC Game Pass.

In het afgelopen jaar heeft Bethesda wel meer uitgebracht, maar dat ging om relatief kleine releases, zoals een remaster van het 25 jaar oude Quake en alweer een verbeterde versie van Skyrim. Die games zijn niet exclusief voor de Xbox of Windows, maar ook beschikbaar voor PlayStation-consoles. Quake kwam zelfs uit voor de Nintendo Switch.

Grote exclusive op komst: Starfield

Later dit jaar komen de eerste grote Bethesda-games uit die exclusief voor Xbox-consoles en Windows zullen verschijnen. De belangrijkste titel is Starfield, met een releasedatum van 11 november. Starfield is nog geen bekende naam in het rijtje van Bethesda-franchises, maar het is al jaren de grote belofte van de studio. In 2018 maakte Bethesda voor het eerst bekend te werken aan deze nieuwe scifi-franchise.

Starfield wordt net als games uit de Elder Scrolls- en Fallout-series een rpg en juist omdat Bethesda die succesvolle franchises op zijn naam heeft staan, zijn de verwachtingen voor Starfield hooggespannen. Als de game uitkomt, zal die alleen beschikbaar zijn op Xbox-consoles en voor Windows-pc's, heeft Microsoft meermaals benadrukt. Het is mogelijk dat Microsoft de game eventueel later naar PlayStation-consoles brengt, maar daarover is niets bekend.

Starfield is een game met potentie, maar het moet nog blijken of het net zo'n groot succes wordt als The Elder Scrolls en Fallout. De game zal los te koop zijn voor Xbox-consoles en de pc, maar ook direct uitkomen op Game Pass. Dat zou dus kunnen leiden tot een aanwas van abonnees.

Een andere langverwachte Bethesda-game, die hoogstwaarschijnlijk exclusief voor Microsoft-platforms zal zijn, is The Elder Scrolls VI. De game werd in 2018 aangekondigd, maar het is nog niet bekend wanneer hij uitkomt. In het afgelopen jaar is er geen nieuws naar buiten gebracht over de opvolger van het populaire Skyrim.

Redfall

Sinds de overname door Microsoft heeft Bethesda één nieuwe game aangekondigd: Redfall, gemaakt door Arkane. Het betreft een co-opshooter in een open wereld, waarin spelers het opnemen tegen vampieren. De game speelt zich af in het fictieve plaatsje Redfall in Massachusetts. Het spel moet dit jaar in de zomer verschijnen, maar op een filmische aankondigingstrailer na, is er weinig bekend over Redfall. Ook deze game komt alleen uit voor Xbox-consoles en Windows, en staat, zoals alle games van Microsofts eigen studio's, direct bij de release op Game Pass.

Waar werken de Bethesda-studio's aan?

Starfield en Redfall zijn voor zover bekend de enige twee Bethesda-games die dit jaar verschijnen, maar de acht studio's de onder de groep vallen, werken uiteraard aan meer. Van sommige studio's is officieel bekend waar ze aan werken en als dat niet zo is, geven vacatures en profielen van medewerkers op LinkedIn soms enige duidelijkheid.

Id Software, dat in 2020 Doom Eternal uitbracht, lijkt mee te helpen aan Redfall van Arkane. Verder werkt de studio volgens vacatures aan een 'langlopende iconische actie-fps' met 'scifi- en fantasieomgevingen'. Er wordt gespeculeerd dat dit gaat om een remake van Quake, net zoals de studio eerder de Doom-franchise tot nieuw leven bracht.

Bethesda Game Studios is de afdeling die aan Starfield en The Elder Scrolls VI werkt. Daarnaast is de studio doorlopend bezig met Fallout 76. Dat is een live service-game die met seizoenen werkt en steeds nieuwe inhoud krijgt. Over een nieuwe Fallout-game, is nog niets bekend.

MachineGames, dat in de afgelopen jaren Wolfenstein-games uitbracht, werkt aan een derde deel in die serie reboots. Dat werd in 2018 al bekendgemaakt, maar wanneer Wolfenstein III verschijnt, is niet duidelijk. Daarnaast werkt MachineGames aan een Indiana Jones-game. Dat is een samenwerking met Lucasfilm Games, dat op zijn beurt eigendom is van Disney. Omdat de titel door een Xbox-studio wordt gemaakt, is het aannemelijk dat die op Game Pass zal verschijnen, maar omdat het een samenwerking met Disney is, heeft Microsoft vermoedelijk niet het laatste woord over eventuele exclusiviteit.

MachineGames werkt aan Indiana Jones

Tango Gameworks legt momenteel de laatste hand aan Ghostwire: Tokyo. Eind vorig jaar maakte de Japanse studio tijdens de Tokyo Game Show bekend dat er ook gewerkt wordt aan een nieuw project, met John Johanas als regisseur. Hij was eerder regisseur van The Evil Within 2, maar het is niet bekend of de nieuwe titel een opvolger is in die serie.

Roundhouse Studios werd eind 2019 opgericht en bestaat voornamelijk uit medewerkers van Human Head Studios, dat kort daarvoor werd gesloten. Die studio had Rune II afgeleverd en maakte ook eerdere delen in die serie, net als Prey en Prey 2. Waar de studio nu aan werkt, is niet bekend.

ZeniMax Online Studios heeft de ontwikkeling van The Elder Scrolls Online onder zijn hoede. Die mmorgp wordt doorlopend vernieuwd. Ook helpt de studio met het werk aan Fallout 76. Daarnaast werkt de studio al een aantal jaar aan een nieuw project in een volledig nieuwe engine. Inhoudelijke details daarover zijn nog niet bekend. Een paar jaar terug was er ook sprake van een mobiele Commander Keen-game, maar die is geschrapt.

Alpha Dog Games is een studio die mobiele games maakt en sinds 2019 onderdeel is van Bethesda. Voor zover bekend werkt deze studio aan Mighty DOOM. Dat is top-down shooter voor Android en iOS met in-game aankopen. Ook dit is een live service-game.

Studio	Werkt aan	Releasedatum
Alpha Dog Games	Mighty DOOM (Android en iOS)	Live service-game
Arkane Studios	Arkane Lyon: Xbox-versie Deathloop (onbevestigd)	September 2022 (?)
Arkane Studios	Arkane Austin: Redfall, Xbox en pc	Zomer 2022
Bethesda Game Studios	Starfield, Xbox en pc	11 november 2022
	The Elder Scrolls VI	Nnb
	Fallout 76	Live service-game
Id Software	Onaangekondigd project, wellicht reboot van Quake	Nnb
Id Software	Ondersteuning Arkane voor Redfall	Nnb
MachineGames	Indiana Jones-game in samenwerking met LucasFilm Games	Nnb
MachineGames	Wolfenstein III	Nnb
Roundhouse Studios	Onaangekondigd project	Nnb
Tango Gameworks	Ghostwire: Tokyo, PlayStation 5 en pc	25 maart 2022
Tango Gameworks	Onaangekondigd project met regisseur The Evil Within 2.	Nnb
ZeniMax Online Studios	The Elder Scrolls Online	Live service-game
	Ondersteuning Bethesda Game Studios voor Fallout 76	Live service-game
	Nieuwe game met nieuwe engine	Nnb

Vaag gerucht over Fallout: New Vegas 2

Bovenstaande lijst beschrijft de projecten waar Bethesda-studio's aan werken, maar in theorie kunnen ook andere Xbox-studio's aan de slag gaan met de franchises van Bethesda. Toen de overname van Bethesda door Microsoft rond was, schreven we al dat dit de deur open kan zetten voor de komst van Fallout: New Vegas 2. Het eerste deel verscheen in 2010 en was gemaakt door Obsidian Entertainment, in opdracht van Bethesda. Microsoft lijfde Obsidian eind 2018 in en sinds de overname van Bethesda vallen dus zowel de makers van New Vegas als de rechten van Fallout onder hetzelfde moederbedrijf.

Eind februari kwam via VentureBeat-journalist Jeff Grubb het gerucht naar buiten dat Microsoft interesse heeft in New Vegas 2 en dat er gesprekken gaande zijn. In hoeverre concreet wordt nagedacht over het maken van die game, is nog zeer de vraag. Evenmin is bekend wie die gesprekken precies voeren.

Als Microsoft inderdaad besluit om Obsidian een vervolg voor Fallout: New Vegas te laten maken, kan het nog jaren duren voordat de game af is. Obsidian werkt momenteel aan survivalgame Grounded en heeft met Avowed een grote rpg op de planning staan, die volgens geruchten in 2023 uitkomt. Ook werkt Obsidian aan The Outer Worlds 2. Dat is een 'Fallout-achtige' rpg, waarvan het eerste deel in 2019 verscheen. Wanneer de opvolger uitkomt, is nog niet duidelijk. Wel is duidelijk dat Obsidian al veel hooi op zijn vork heeft.

Bethesda stopt met eigen launcher

Het eerste jaar van Bethesda onder de hoede van Microsoft leek voorbij te gaan zonder echt opvallende gebeurtenissen. Eind februari kwam daar op de valreep verandering in, toen Bethesda aankondigde te stoppen met zijn eigen launcher en de games te migreren naar Steam.

Dat Bethesda zijn launcher uit de lucht haalt, is niet verrassend. Microsoft heeft immers zijn eigen Store voor apps en games, en het runnen van een losse store voor alleen Bethesda-games heeft waarschijnlijk meer nadelen dan voordelen. De Bethesda-launcher bestond sinds 2016 en is voor zover bekend nooit een groot succes geweest. Bethesda heeft nooit cijfers bekendgemaakt over het aantal gebruikers.

De keuze om de games naar Steam te verplaatsen, is wel opvallend. Microsoft grijpt de kans niet aan om de gebruikers binnen te halen bij zijn eigen platform. Microsoft heeft zelf niets gezegd over het sluiten van de Bethesda.net Launcher, maar het is aannemelijk dat de keuze van Bethesda om de games te migreren naar Steam, is gemaakt in overleg met het moederbedrijf.

Die keuze zou van technische aard kunnen zijn, maar er kan ook politiek achter zitten. Microsoft wil immers ook Activision Blizzard overnemen en die aankoop, waarmee 68,7 miljard dollar gemoeid is, ligt onder de loep bij toezichthouders. Door Bethesda-games niet in de eigen winkel te zetten, maar op Steam, geeft Microsoft aan de markt voor zijn games niet te willen beperken tot het eigen ecosysteem.

Ongeacht de reden, is het stoppen van de Bethesda.net Launcher voor de meeste pc-gamers waarschijnlijk een positieve ontwikkeling. De introductie van eigen launchers van uitgevers kan onder andere op Tweakers steevast op kritiek rekenen, vanwege de versplintering van platforms en vaak ook vanwege de gebrekkige software. Om het verdwijnen van de Bethesda-launcher zal dan ook weinig gerouwd worden.

Geen wijzigingen bij studio's of in marketing

Sinds 9 maart 2021 zijn alle Bethesda-studio's officieel onderdeel van Microsofts Xbox Studios. Op de Xbox-website is dat ook te zien in een overzicht; onder het kopje Bethesda Softworks worden de acht studio's opgesomd. Op Xbox Wire, Microsofts nieuwspagina over games, schrijft het bedrijf ook geregeld over Bethesda.

Bezoek je de Bethesda-website, dan lijkt er niets veranderd te zijn ten opzichte van voor de overname. Op de site vind je informatie over alle games van de verschillende Bethesda-studio's, maar nergens staat dat de studio's nu eigendom zijn van Microsoft. Ook ZeniMax Media, het moederbedrijf van Bethesda, heeft een eigen site en als je niet beter wist, zou je denken dat het bedrijf geheel zelfstandig opereert.

Datzelfde geldt voor de marketing rondom Bethesda-games. Het merk is actief op Twitter en Facebook met eigen accounts en ook daar is niet of nauwelijks te zien dat het nu een Microsoft-onderdeel is. Dat is waarschijnlijk een bewuste keuze; zeker omdat er nu nog door eerdere afspraken exclusieve PlayStation 5-games van Bethesda verschijnen.

Overigens heeft Microsoft bij de aankondiging van de overname al aangegeven dat het de bedoeling is dat Bethesda 'doorgaat met het maken van games zoals het altijd heeft gedaan'. Tot dusver lijkt dat in ieder geval ook de realiteit. Aan de werkwijze of indeling van Bethesda-studio's is voor zover bekend niets veranderd.

Dat biedt natuurlijk geen garanties voor de toekomst. Microsoft kan er in de toekomst altijd nog voor kiezen om bepaalde delen van Bethesda samen te voegen of af te stoten. Als Microsoft toestemming krijgt om Activision Blizzard over te nemen, loopt het aantal interne studio's van het bedrijf op tot ruim 30 en worden er tal van verschillende engines gebruikt. Veranderingen voor betere 'synergie' zouden dan vanuit zakelijk standpunt logisch zijn.

Invloed van geplande overname Activision Blizzard

De geplande overname van Activision Blizzard door Microsoft kan invloed hebben op de strategische keuzes die Microsoft zal maken. Om die miljardenovername rond te krijgen, moet Microsoft toestemming krijgen van toezichthouders wereldwijd. Bij de overname van Bethesda werden er geen bezwaren opgeworpen, maar Activision Blizzard is een grotere partij en Call of Duty is een van de grootste gamefranchises ter wereld. Ook vanuit de maatschappij ligt deze geplande overname onder de loep. Een groep Amerikaanse consumentenorganisaties vreest 'ernstige concurrentieproblemen voor de videogamesector' en roept in een open brief aan de Federal Trade Commission op tot een grondig onderzoek.

Microsoft Gaming-ceo Phil Spencer heeft al aangegeven dat hij 'wenst' dat Call of Duty beschikbaar blijft op Sony-consoles, ook na het aflopen van bestaande afspraken. Die uitspraak heeft niet direct iets te maken met de plannen rondom Bethesda-games, maar geeft aan dat exclusiviteit niet per definitie Microsofts doel is. Dat blijkt ook uit het feit dat het bedrijf steeds vaker games uitbrengt op Steam. Dat soort keuzes kan Microsoft gebruiken als argument tegenover toezichthouders.

Tot slot

Het eerste jaar Bethesda onder de vlag van Microsoft heeft niet veel verandering teweeggebracht. De oudere games van de studio's staan nu op Game Pass, maar de twee nieuwste titels voorlopig nog niet, vanwege eerder gemaakte afspraken over tijdelijke exclusiviteit met Sony. Het sluiten van Bethesda's eigen launcher was te verwachten en is voor pc-gamers eerder een voordeel dan een nadeel.

PlayStation-gamers hebben nog geen nadelen ondervonden van de overname, want alles wat Bethesda in het afgelopen jaar uitbracht, kwam ook naar Sony's console. Daar gaat dit jaar verandering in komen, als Redfall en Starfield verschijnen. Dat zijn de eerste titels die als gevolg van de overname exclusief voor het Microsoft-ecosysteem beschikbaar zullen zijn. PlayStation-gamers met interesse in die titels, hebben voorlopig pech.

Wat er gebeurt met andere nieuwe games, is nog afwachten. Microsoft heeft eerder aangegeven dat 'sommige' nieuwe Bethesda-games exclusief naar Xbox en Windows komen. Dat geldt dus niet voor alle titels van de Bethesda-studio's. Het lijkt er wel op dat de grootste tilels, waaronder The Elder Scrolls VI, die voorkeursbehandeling krijgen.

De overname van Bethesda is er een van de lange adem. Het ontwikkelen en uitbrengen van grote games duurt jaren. Met de komst van exclusieve releases zal er dit jaar voor gamers wat meer merkbaar zijn van de overname, maar wat dat Microsoft precies oplevert en hoe de toekomst voor Bethesda-games er op andere platforms uitziet, moet in de loop der jaren blijken.

The Elder Scrolls VI