Precies een jaar geleden voltooide Microsoft de grootste overname in de geschiedenis van de gamingsector. In één klap was het bedrijf de eigenaar van Activision, Blizzard en King, en daarmee ook van een groot aantal populaire franchises zoals Call of Duty, Diablo, Overwatch, Warcraft en Candy Crush.
De overname, die begin 2022 al werd aangekondigd en waar bijna 69 miljard dollar mee gemoeid was, was er een van de lange adem. De deal werd omringd door zorgen van toezichthouders en een juridische strijd in het Verenigd Koninkrijk en voornamelijk de Verenigde Staten. Uiteindelijk werd de overname dan toch voltooid, ruim achttien maanden na de aankondiging.
Hoewel Activision Blizzard nog altijd een redelijk zelfstandig bedrijf is en er dus vooral veel hetzelfde is gebleven, is er in de afgelopen twaalf maanden toch een hoop gebeurd. Van de uitbreiding van Microsofts Xbox Game Pass-dienst tot ontslagen in Microsofts gamingdivisie en het feit dat Xbox steeds meer multiplatform lijkt te worden. In dit artikel zetten we uiteen wat er in het afgelopen jaar is gebeurd rondom Activision.
Activision-games naar Xbox Game Pass, inclusief Call of Duty
De overname van Activision door Microsoft sloeg in eerste instantie in als een bom, maar was ook niet geheel verrassend. De gamingsector maakt al jaren een grote groei door en Microsoft wil daarom verder investeren in zijn Xbox-merk. Bij de bekendmaking van de Activision Blizzard-overname sprak Microsoft-ceo Satya Nadella over een investering in 'een ecosysteem met content van wereldklasse, dat iedere gamer op ieder platform kan bereiken'. Het bedrijf zou na de overname het op twee na grootste gamingbedrijf ter wereld worden, na het Chinese Tencent en Xbox-concurrent Sony. Microsoft was daarvoor bovendien al langer op het overnamepad. In 2020 nam het bijvoorbeeld Bethesda-moederbedrijf Zenimax over.
Het is al langer duidelijk dat Microsoft bij zijn gamingdivisie steeds meer nadruk legt op zijn Game Pass-verdienmodel. Die abonnementsdienst biedt toegang tot een catalogus aan games voor een vast bedrag per maand. De techgigant nam eerder al studio's als Bethesda over en voegde hun games toe aan dat abonnement. Het was dan ook al vrij kort na de overname dat Microsoft begon met het toevoegen van de eerste Activision Blizzard-games aan Game Pass.
In mei maakte het bedrijf bekend dat ook de komende Call of Duty-game, Black Ops 6, bij release direct zal verschijnen op Game Pass. Dat was een grote zet: de CoD-verkopen leveren jaarlijks honderden miljoenen op. Het is bovendien een grote stap weg van wat Activision voorheen altijd heeft gedaan. Call of Duty-games waren altijd exclusief in de losse verkoop verkrijgbaar. Tijdens de FTC-rechtszaak rondom de overname, zei toenmalige Activision-ceo Bobby Kotick zelfs concreet dat hij geen fan is van gameabonnementen als Game Pass.
Er gingen geruchten rond dat Call of Duty enkel speelbaar zou zijn als onderdeel van een nieuw, duurder Game Pass-'premiumabonnement'. Dat bleek uiteindelijk echter niet te kloppen: Call of Duty Black Ops 6 komt gewoon naar de reguliere Game Pass-abonnementen, met uitzondering van de goedkoopste Core-variant. Wel verhoogde Microsoft onlangs de prijs van Game Pass: de Ultimate-variant zou maandelijks 18 euro gaan kosten, waar dat voorheen 15 euro per maand was. Ook de prijzen van Microsofts andere Xbox Game Pass-abonnementen gingen op de schop en het bedrijf introduceerde een Game Pass Standard-abonnement zonder directe toegang tot Xbox-firstpartygames op het moment van release.
Hoewel de prijsverhoging en de introductie van een Standard-abo door Microsoft zelf niet direct gelinkt werden aan de komst van Call of Duty, weerhield dat de Amerikaanse FTC niet om erover te klagen. Die markttoezichthouder probeert de overname nog steeds terug te draaien, ook na een nederlaag in een federale rechtbank, hoewel de kans erg gering lijkt dat dat nog gaat lukken.
De FTC schreef aan het hof van beroep: "Productverslechtering - het verwijderen van de waardevolste games uit Microsofts nieuwe abonnement - in combinatie met prijsverhogingen voor bestaande gebruikers, is precies het soort schade voor de consument als gevolg van de fusie die de FTC bedoelde." De FTC stelde onder meer dat het verhogen van de prijzen en het introduceren van een Standard-abonnement zonder 'day one'-games vlak voordat er een nieuwe CoD-game uitkomt, ingaat tegen de beloftes van Microsoft, iets waarmee de techgigant het overigens niet eens is.
Het is verder nog onduidelijk welke impact de toevoeging van Call of Duty en andere Activision-titels op het aantal Game Pass-abonnees zal hebben. De recentste cijfers van Microsoft stammen namelijk uit februari 2024. Het aantal was toen rond de 34 miljoen, ruim 36 procent meer dan de 25 miljoen abonnees die Microsoft twee jaar eerder had. Het is echter niet bekend in hoeverre die stijging te danken is aan de Activision-overname, aangezien die pas vrij kort voor de nieuwe cijfers werd voltooid. Het ligt voor de hand dat Call of Duty, dat jaarlijks goed is voor miljoenen verkochte exemplaren, die cijfers verder zal opkrikken. Het is echter wachten op de volgende officiële update van Microsoft.
Ontslagen en gesloten studio's
De wijzigingen binnen Activision bleven echter niet beperkt tot het toevoegen van games aan abonnementsdiensten. Een paar maanden nadat Microsoft de overname afrondde, hield het namelijk een grote ontslagronde binnen de Xbox-divisie, onder meer bij Activision. Het was de zoveelste ontslagronde binnen de gamingindustrie, die een paar zware jaren heeft gekend.
:fill(white):strip_exif()/i/2006991622.jpeg?f=imagemedium)
Bron: Michael Tullberg / Getty Images
Als onderdeel van die ontslagronde werden 1900 banen geschrapt. Daarmee was dat goed voor ongeveer acht procent van het Xbox-personeelsbestand, dat op dat moment 22.000 medewerkers kende. Een deel daarvan viel binnen Activision Blizzard, hoewel een exact aantal destijds niet bekend werd gemaakt. Daarnaast besloten Blizzard-baas Mike Ybarra en -medeoprichter Allen Adham te vertrekken na de overname en werd een onaangekondigde survivalgame van die studio geschrapt.
Ook deze zet kon rekenen op kritiek van de FTC, die ook over deze ontslagronde schreef naar het beroepshof. Volgens de markttoezichthouder houdt Microsoft zich daarmee namelijk niet aan afspraken die zijn gemaakt voor de rechtbank, aangezien Activision Blizzard volgens de techgigant zou blijven opereren als een zelfstandig bedrijf na de overname. De karakterisering van de ontslagronde als een manier om 'overlap te reduceren', staat daar volgens de FTC haaks op. Microsoft is het daar echter niet mee eens en zei dat de ontslagplannen bij Activision al op tafel lagen voordat de overname rond was.
Kort geleden werd die ontslagronde opgevolgd door het sluiten van verschillende studio's, zoals Redfall-maker Arkane Austin en Hi-Fi Rush-ontwikkelaar Tango Gameworks, studio's die overigens niets met Activision te maken hadden. Onlangs voerde Microsoft daarnaast nog een reeks ontslagen door. Dat ging om 650 banen binnen Microsoft Gaming, die wél in het kader van de Activision Blizzard-overname werden geschrapt.
“Als onderdeel van het op één lijn brengen van onze teamstructuur na de overname en het managen van ons bedrijf, hebben we de beslissing genomen om ongeveer 650 functies bij Microsoft Gaming te schrappen (...) om ons bedrijf te organiseren voor succes op de lange termijn,” zei Spencer in een memo die door The Verge was ingezien. Het betrof daar overigens vooral bedrijfskundige en 'ondersteunende' functies, waarbij verder geen games werden geschrapt of studio's werden gesloten.
Microsoft vormt nieuw team dat gaat werken aan kleinere Blizzard-games
Los van deze interne wijzigingen en het geschrapte survivalspel lijkt het verder vooral 'business as usual' binnen Activision Blizzard. Games lijken volgens planning uit te komen, te beginnen met een nieuwe Call of Duty-release later deze maand. Toch wordt er intern wel gewerkt aan nieuwe titels, die er mogelijk vóór de overname niet waren gekomen.
Volgens bronnen van Windows Central zouden Microsoft en Activision namelijk een nieuw team hebben opgezet binnen Blizzard. De personeelsleden daarin zouden deels afkomstig zijn van Candy Crush-ontwikkelaar King, naast medewerkers uit andere divisies, en zouden gaan werken aan kleinere games. Die moeten dan gebaseerd worden op bestaande Blizzard-franchises, zoals Overwatch, Warcraft, StarCraft en meer.
Veel van deze franchises, zoals StarCraft, ontvangen al jaren minder aandacht van Activision, terwijl Microsoft ze juist zou willen pushen met nieuwe titels. Er is verder echter nog weinig bekend over hoe deze games eruit zouden zien. Aangezien veel ontwikkelaars afkomstig zijn van King, is het mogelijk dat het vooral kleinere smartphonegames betreft. Tegelijk is het ook goed mogelijk dat de games juist multiplatform worden, schreef Windows Central.
Het zou in ieder geval onderdeel uitmaken van een grotere verschuiving binnen Activision, claimde die nieuwswebsite, waarbij gefocust zou worden op kleinere teams die snel te werk kunnen gaan, effectief kunnen communiceren en onderling kunnen samenwerken. Om diezelfde reden zou 343 Industries, de ontwikkelaar die al jaren de Halo-franchise verzorgt, omgedoopt zijn tot Halo Studios en afstappen van de Slipspace Engine. Zo kan het personeel binnen die studio efficiënter te werk gaan, aangezien ze geen eigen engine meer hoeven te onderhouden. Het zal echter nog enkele jaren duren voordat we de échte gevolgen daarvan gaan zien.
Meer multiplatformgames: een nieuwe strategie voor Xbox?
Ook opvallend is dat het narratief rond Xbox zelf in de maanden na de overname enigszins is veranderd. Traditioneel is Xbox natuurlijk een consoleplatform, dat dient als concurrentie voor Sony's PlayStation en Nintendo's consoles. Inmiddels wordt Xbox echter steeds meer gezien als een 'ecosysteem', met minder nadruk op hardware en meer op games en diensten.
Alle games die voorheen exclusief voor Xbox-consoles zouden verschijnen, komen al een aantal jaar steevast ook uit voor Windows. Ook wordt Xbox Cloud Gaming, een onderdeel van Game Pass Ultimate, uitgebreid naar steeds meer apparaten; denk daarbij aan smart-tv's en telefoons. Kortom: Xbox-titels worden steeds toegankelijker, ook voor mensen die geen console in huis hebben.
Activision Blizzard-games zijn vanouds vrijwel altijd multiplatform of pc-only, afhankelijk van de game. Veel toezichthouders waren dan ook bezorgd dat Microsoft populaire games als Call of Duty zou terugtrekken van concurrerende platforms als de PlayStation. Al tijdens de rechtszaken met toezichthouders beloofde Microsoft echter dat niet te doen, te beginnen met CoD. Het bedrijf heeft zowel met Sony als Nintendo een tienjarig contract om die titels op hun respectievelijke consoles te houden.
Begin dit jaar werd duidelijk dat Microsoft die multiplatformstrategie echter breder lijkt te gaan inzetten. Er gingen wilde geruchten rond dat Microsoft een stel Xbox-exclusives ook naar andere consoles zou brengen. Xbox-baas Phil Spencer kondigde daarop haastig een evenement aan waar hij dit bevestigde, maar aangaf dat het op een aanzienlijk minder ingrijpende manier zou gebeuren. Het bedrijf zou vier oudere Xbox-exclusives naar de PS5 en/of Switch brengen.
Later bleek dat de komende Indiana Jones-game van MachineGames op termijn ook naar de PS5 komt. Een duidelijke verandering van de strategie, aangezien Phil Spencer in 2021 juist had besloten om alle Bethesda-titels exclusief voor de Xbox uit te brengen. Tijdens de FTC-rechtszaak in juni 2023 bevestigde Bethesda's Pete Hines tijdens een hoorzitting bovendien dat Indiana Jones juist exclusief uit zou komen voor Xbox en de pc, zo meldde ook The Verge.
De stap kwam niet geheel als een verrassing, aangezien Microsoft dus al langer bezig is met het uitbreiden van zijn Xbox-merk naar andere platforms. Tim Stuart, de financiële topman van Xbox, zei eind vorig jaar bovendien dat het de missie van Xbox is om zijn firstpartygames en abonnementsdiensten 'beschikbaar te stellen op ieder scherm waarop games gespeeld kunnen worden'. Daarmee doelde hij, naast Windows, smartphones en smart-tv's, ook op de consoles van PlayStation en Nintendo. "Het is een beetje een verandering van de strategie", zei hij toen.
Toch ligt het niet voor de hand dat Xbox als hardwareplatform gaat verdwijnen. Spencer heeft meermaals benadrukt dat Xbox eigen hardware zal blijven uitbrengen. Hij benadrukte daarbij wel dat Xbox mogelijk uitgebreid zou kunnen worden. In een interview met The Verge repte de topman bijvoorbeeld over een mogelijke Xbox-handheld, waar overigens nog geen officiële plannen voor bekend zijn gemaakt. Tegen Polygon zei de topman dat hij graag externe gamewinkels op de Xbox zou zien, zoals de Epic Games Store.
Cloudgaming binnen Europa en daarbuiten
Tot slot heeft de overname van Activision Blizzard ook nogal wat teweeggebracht op de cloudgamingmarkt. Dat was een van de grote punten waarover toezichthouders zich zorgen maakten. De angst was dat Microsoft grote Activision-games enkel beschikbaar zou stellen op Xbox Cloud Gaming, om zo zijn eigen cloudgamingdienst een voordeel boven de concurrentie te geven.
Om daaraan tegemoet te komen deed de techgigant behoorlijke concessies, zowel binnen de Europese Unie als wereldwijd. Voor ons zijn de EU-regels uiteraard het interessantst en die zijn eigenlijk relatief simpel. Na afspraken met de Europese Unie kun je als gamer in de Europese Economische Ruimte een gratis licentie krijgen om al je gekochte Activision Blizzard-games te streamen op 'elke cloudstreamingdienst naar keuze'. Die streamingdiensten in kwestie moeten daarvoor ook een licentie aanvragen bij Microsoft, die overigens eveneens gratis is.
In de praktijk heeft Microsoft verschillende overeenkomsten gesloten met streamingdiensten. Nvidia GeForce NOW is daarvan de grootste, hoewel ook Boosteroid, Ubitus en Nware daarvoor hebben samengewerkt met de techgigant, zo bevestigde het bedrijf vorig jaar. Op de faq-website zijn sindsdien geen nieuwe diensten meer toegevoegd, maar dat kan in de toekomst uiteraard altijd veranderen.
Voor de rest van de wereld heeft Microsoft overigens een andere route gekozen, nadat het concessies deed aan de Britse CMA. Daarmee heeft de techgigant de wereldwijde cloudgamingrechten voor Activision Blizzard-games in zijn volledigheid opgegeven. In plaats daarvan heeft Ubisoft die in handen. Dat betekent in de praktijk dat Ubisoft de games wereldwijd op zijn Ubisoft+-streamingdienst mag aanbieden. Dat Canadese gamebedrijf mag daarnaast licenties aan andere cloudgamingdiensten verkopen. Ubisoft heeft echter geen Activision-streamingrechten binnen de EER en dit zal dus niet van toepassing zijn op Nederland en België.
:strip_exif()/i/2006991624.jpeg?f=imagenormal)
Tot slot
Het eerste jaar Activision onder de vlag van Microsoft heeft niet bijzonder veel grote verandering teweeggebracht, hoewel voor gamers wel enkele nieuwe manieren zijn verschenen om de titels van Activision Blizzard te spelen.
Veel Activision-titels staan bijvoorbeeld inmiddels op Game Pass en binnenkort verschijnt ook een geheel nieuwe Call of Duty-game voor het eerst direct bij release op die abonnementsdienst. Daarbij is het voor gamers, zeker in Europa, tegenwoordig ook mogelijk om veel Activision-titels dus via een cloudgamingdienst te streamen, mits de streamingdienst in kwestie daarvoor een gratis licentie heeft aangevraagd. Specifiek in het kader van Call of Duty zullen oude manieren van spelen blijven bestaan, denk daarbij aan de PlayStation.
In bredere zin lijkt Xbox steeds meer een ecosysteem te worden. De overname van Activision, met zijn bestaande multiplatformreleases, draagt daaraan bij, hoewel die overstap al wat langer gaande lijkt te zijn. Die overgang gaat bovendien met kleine stappen en het is nog maar de vraag tot hoever Xbox daarin daadwerkelijk zal gaan. Hoe Xbox en Activision er in de toekomst uit zullen zien, moet in de loop der jaren blijken.