Speakerfabrikant Sonos heeft plannen gedeeld om zijn producten beter repareerbaar en energiezuiniger te maken. Het bedrijf wil onder andere dat zijn toekomstige speakers vanaf 2023 makkelijker uit elkaar te halen worden en allemaal een slaapmodus krijgen.

Sonos schrijft in een persbericht dat het bedrijf dit jaar onder andere is begonnen met een 'Design for Disassembly'-programma, dat volgens de fabrikant vanaf boekjaar 2023 in nieuwe speakers wordt verwerkt. De fabrikant meldt onder andere dat het vanaf dan niet langer lijm gaat gebruiken om zijn speakers te assembleren. Dat moet ervoor zorgen dat de Sonos-speakers makkelijker uit elkaar te halen worden, en daarmee ook gemakkelijker te repareren zijn. Intern gaat het bedrijf een repareerbaarheidsindex toevoegen aan zijn ontwerpproces voor producten.

Het bedrijf deelt verder echter weinig details over dit nieuwe programma. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk of Sonos ook onderdelen of reparatiehandleidingen beschikbaar gaat maken. Het bedrijf meldt wel aan The Verge dat het programma is bedoeld om 'het gemakkelijker te maken om toekomstige Sonos-producten te repareren, te refurbishen en uiteindelijk te recyclen'.

De fabrikant gaat tegen het einde van 2023 ook beginnen met het gebruiken van gerecycled plastic voor alle nieuwe Sonos-speakers. Tegen 2023 krijgen nieuwe Sonos-speakers ook allemaal een slaapmodus, meldt de fabrikant. De huidige Sonos Roam heeft al een slaapstand. Sonos claimt dat zijn producten uiteindelijk minder dan 2W aan stroom moeten verbruiken wanneer ze idle zijn. Momenteel ligt dat gemiddeld nog op 3,22W, meldt de fabrikant in zijn Listen Better Report-pdf. Het bedrijf beweert daarin ook dat 75 procent van zijn carbon footprint afkomstig is van de energie die zijn verkochte producten verbruiken.

De toeleveringsketen van Sonos zou daarop goed zijn voor 19,5 procent van de CO₂-uitstoot van het bedrijf. Tegen 2030 wil Sonos dat die waardeketen CO₂-neutraal is en tegen 2040 wil het bedrijf dat zijn waardeketen een netto-CO₂-uitstoot van nul heeft. Het bedrijf geeft daarbij wel aan dat het deze doelen niet gaat halen met alleen CO₂-verminderingen. De fabrikant gaat naar eigen zeggen zo nodig 'CO₂-compensaties' gebruiken om deze doelen te behalen, zoals een zee-ecosysteemproject in Cambodja. Sonos wil in de toekomst ook technologieën inzetten om CO₂ uit de atmosfeer te verwijderen. "We erkennen dat wij, als groeiend bedrijf, niet in staat zullen zijn om koolstofneutraal en net zero te worden door alleen reducties", schrijft de fabrikant in zijn duurzaamheidsrapport.

Google heeft de eerste Android 12L-bètaversie uitgebracht voor verschillende telefoons in de Pixel-serie. Android 12L bevat onder andere optimalisaties voor apparaten met een groot scherm, zoals foldables en tablets, maar het OS komt ook uit voor 'gewone' smartphones.

Google meldt in een Reddit-bericht dat de eerste Android 12L-bèta beschikbaar komt voor telefoons in de Pixel 3a-, 4-, 4a-, 5- en 5a-series. Een bètaversie voor de Pixel 6 en 6 Pro volgt 'binnenkort', zo meldt de techgigant. Gebruikers die zich eerder hebben aangemeld voor het Android 12-bètaprogramma en zich daarvoor niet hebben uitgeschreven, krijgen de Android 12L-bèta als een over-the-air-update. Voormalige bètatesters die Android 12L niet willen proberen, kunnen de update afwijzen en het bètaprogramma verlaten zonder hun apparaat te moeten wissen.

Google kondigde Android 12L in oktober officieel aan. Dit OS krijgt optimalisaties voor apparaten met een groot scherm, waaronder foldables en tablets. Zo wordt het notificatieoverzicht opgedeeld in twee kolommen. Google voert ook interfaceveranderingen door in het instellingenmenu, het lockscreen, en meer. Ook krijgt het besturingssysteem een taakbalk die gebruikt kan worden om gemakkelijker tussen apps te wisselen.

Ontwikkelaars kunnen Android 12L al langer uitproberen via een Android Studio-emulator. Er was ook al een bètaversie beschikbaar voor de Lenovo Tab P12 Pro-tablet. Dit is de eerste keer dat Google een Android 12L-testversie uitbrengt voor smartphones. Pixel-gebruikers kunnen echter weinig van de eerdergenoemde verbeteringen testen, aangezien daarvoor een groter scherm nodig is. Google meldt dat de eerdergenoemde interfaceveranderingen zichtbaar zijn op apparaten met een schermgrootte van meer dan '600dp'. Android 12L Beta 1 voor Pixels bevat wel bugfixes en de meest recente Android-securitypatches.

Razer introduceert zijn Phone Cooler Chroma. Deze ventilator is bedoeld om smartphones te koelen en beschikt over rgb-leds. De fabrikant voorziet de fan van MagSafe-ondersteuning voor iPhones of een losse 'montageklem' voor andere telefoons. De fan kost 70 euro.

Razer meldt op zijn website dat de Phone Cooler Chroma beschikt over een zevenbladige fan die draait op maximaal 6400rpm, met een 'stil geluidsprofiel' van 30dB. De behuizing wordt ook voorzien van een koelblok van aluminium. Het bedrijf rept echter niet over koelprestaties op zijn website. Gebruikers kunnen de ventilator via bluetooth aansluiten op hun smartphone, en daarmee de instellingen van de fan aanpassen en de twaalf geïntegreerde rgb-leds aansturen. De Phone Cooler Chroma beschikt daarnaast over een aan-uitknop. De ventilator heeft geen ingebouwde accu, maar wordt via USB-C van stroom voorzien. De fan wordt geleverd met een USB-kabel van 1,5 meter.

Razer brengt twee varianten van de smartphoneventilator uit. Het bedrijf komt met een MagSafe-versie, die bedoeld is voor de Apple iPhone 12- en iPhone 13-series. De fabrikant introduceert ook een 'universele versie' met montageklem, waarmee de fan bevestigd kan worden op oudere iPhones en Android-toestellen. Beide varianten kosten 70 euro in Europa. De fan is al leverbaar op de Razer-website.

Rockstar Games brengt volgende week een nieuwe The Contract-uitbreiding uit voor GTA Online. Deze update voegt onder andere nieuwe missies toe, waarin GTA V-personage Franklin een rol speelt. Ook rapper Dr. Dre komt naar GTA Online.

Rockstar Games meldt dat de uitbreiding op 15 december beschikbaar komt. Het wordt een gratis update voor GTA Online. De verhaalmissies uit The Contract spelen zich enkele jaren na de gebeurtenissen van GTA V af. Franklin heeft zijn eigen agentschap opgericht, dat zich richt op de elite van Vinewood, 'die oplossingen zoeken voor problemen die spelen in de hogere klasse'. Franklin is daarvoor op zoek naar een 'betrouwbare partner' en een 'prominente klant'. GTA Online-spelers zouden de partner worden, en de klant wordt rapper Dr. Dre.

Naast de nieuwe missies, voegt de update ook nieuwe muziek toe. GTA Online krijgt een nieuwe radiozender en 'grote updates' voor bestaande zenders, inclusief 'onuitgebrachte en exclusieve muziek' van Dr. Dre en andere muzikanten. Het online spel krijgt ook extra zijmissies, nieuwe wapens en voertuigen en 'meer'.

Dr. Dre zat eerder al in GTA Online, als onderdeel van de Cayo Perico Heist die eind vorig jaar uitkwam. Er gingen al langer geruchten rond dat Dr. Dre opnieuw zou verschijnen in een GTA-titel. Snoop Dogg vertelde eind oktober aan Rolling Stone al dat de rapper werkt aan nieuwe muziek voor Grand Theft Auto, hoewel daarbij nog niet duidelijk werd dat dat om GTA Online ging.

De Apple HomePod krijgt binnenkort ondersteuning voor de Nederlandse taal. Software-update 15.2 voegt een Nederlandstalige versie van spraakassistent Siri toe aan de slimme speaker. Mogelijk wijst dit op een officiële HomePod mini-release in Nederland.

De Nederlandstalige Siri-stem is toegevoegd aan de RC-bètaversie van HomePod-update 15.2, merkte ook iCulture op. Dat is een bèta-update die bijna geschikt is voor een officiële release. Het is niet bekend wanneer die software-update officieel uitkomt voor alle HomePod-gebruikers, maar vermoedelijk gebeurt dat ergens volgende week.

De nieuwe HomePod-update voegt verschillende nieuwe talen toe voor Siri, waaronder dus Nederlands. Daarmee kunnen gebruikers stemcommando's doen in het Nederlands en gebruikers krijgen dan ook antwoord in het Nederlands. Voor Belgische gebruikers komt de taaloptie 'Nederlands (België)' beschikbaar, maar de Siri-stem blijft hetzelfde als de Nederlandse Siri-stem, meldt iCulture. Er komt dus vooralsnog geen Siri-versie met Vlaams accent beschikbaar voor de HomePod-speakers.

De toevoeging van een Nederlandstalige Siri-stem doet vermoeden dat Apple zijn HomePod mini binnenkort officieel beschikbaar maakt in Nederland. Momenteel is dat nog niet het geval. De HomePod mini wordt bijvoorbeeld niet genoemd op de Nederlandse Apple-website, hoewel de speaker al wel beschikbaar is bij enkele Nederlandse webshops. Apple heeft zelf nog niets bekendgemaakt over een release van zijn slimme speaker in Nederland.

Guerrilla Games heeft update 1.11 uitgebracht voor de pc-versie van Horizon Zero Dawn. De game krijgt daarmee ondersteuning voor Nvidia DLSS en AMD FidelityFX Super Resolution. Het spel krijgt ook een verbeterd shader-management-systeem.

Guerrilla meldt in de Steam-patchnotes dat update 1.11 voor Horizon Zero Dawn op woensdag 8 december is uitgebracht. De voornaamste toevoeging is de ondersteuning voor de supersamplingtechnieken van AMD en Nvidia, respectievelijk FSR en DLSS. Beide technieken renderen games in een lagere resolutie en passen daarna upscaling toe. Dat levert hogere framerates op dan renderen in native resolutie. De pc-versie van Horizon Zero Dawn ondersteunde voorheen AMD's Contrast Adaptive Sharpening-techniek voor scherper beeld, maar die optie wordt uit de game verwijderd. AMD FidelityFX Super Resolution dient daarvoor als vervanging.

Verder spreekt de ontwikkelaar over prestatieverbeteringen in de pc-versie van Horizon Zero Dawn. Update 1.11 voegt een verbeterd systeem voor shader-management toe. Zo is er niet langer een 'pre-compilatiestap' voor shaders bij het opstarten van de game; shaders worden voortaan alleen nog gecompileerd tijdens het laden en op de achtergrond.

De game zou daarnaast met minder 'stotteringen' moeten kampen door het op de achtergrond compileren van shaders. Ook zullen laadschermen voortaan 'wachten' totdat alle vereiste shaders volledig gecompileerd zijn. Volgens Guerrilla kan dit op oudere systemen leiden tot langere wachttijden, maar op 'machines met hogere specificaties en snellere cpu's' zullen de laadschermen korter zijn.

Horizon Zero Dawn is gemaakt door de Nederlandse gamestudio Guerrilla Games. Het spel verscheen in 2017 voor de PlayStation 4, en een pc-versie verscheen in 2020. Sony brengt tegenwoordig vaker voormalige PlayStation-exclusives naar pc's. Naast Horizon Zero Dawn, heeft het bedrijf ook al pc-versies van Death Stranding en Days Gone uitgebracht. Volgend jaar verschijnen ook pc-versies van de God of War-game uit 2018 en de Uncharted: Legacy of Thieves Collection.

De politie overtrad naar eigen zeggen de privacywet AVG door telefoongegevens van asielzoekers op te vragen. De politie zocht die informatie op om mogelijke criminele of 'staatsgevaarlijke' asielzoekers te vinden. Dat project stopte toen bleek dat dat niet mocht, schrijft NRC.

De politie verzamelde de informatie vanaf 2016 met een proefproject, schrijft NRC. Daarbij werden telefoons doorzocht van iedereen die in Nederland asiel aanvroeg. Als er verdachte berichten of contacten werden gevonden die mogelijk konden worden gelinkt aan ernstige misdrijven, dan maakte de politie een kopie van de data en sloeg die op in diens eigen systemen. Vervolgens werden die gegevens gekoppeld aan data die de politie over andere strafbare feiten had. Zo konden contactenlijsten worden gekoppeld aan telefoonnummers die bekend waren van bijvoorbeeld mensenhandelaren.

Het project werd volgens NRC vorige maand stilgelegd toen bleek dat de politie de AVG overtrad met die werkwijze. De politie zou een interne privacytoets hebben gedaan en hebben geconcludeerd dat het project 'zich niet liet rijmen' met de wet, schrijft de krant. Daarna zouden de gegevens verwijderd zijn. Het project zou ook weinig succesvol zijn geweest. In het afgelopen jaar zou er twintig keer een melding zijn gedaan, maar op basis daarvan werd geen enkel strafrechtelijk onderzoek ingesteld.

De politie zegt dat de handelswijze wel was toegestaan toen het programma begon. In 2016 was de Wet bescherming persoonsgegevens nog actief. De politie moet zich aan de AVG houden, maar daarnaast bestaat ook de Wet Politiegegevens die regelt wat de politie wel en niet mag doen met gegevens voor opsporing.

Nederland moet actiever zijn om de aanleg van nieuwe Europese kabels te faciliteren. De aanleg van nieuwe kabels is namelijk efficiënter dan nog langer gebruik te maken van bestaande kabels. Dat staat in een nieuw rapport over zeekabels van onderzoeksbureau Stratix aan het ministerie.

Het nieuwe onderzoek van Stratix dat is gemaakt in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gaat in op de huidige staat van zeekabels in Nederlandse wateren. Daarin komt het onderzoeksbureau terug op conclusies uit een eerder rapport uit 2019 waarin stond dat er geen beperking zat op de levensduur van glasvezelverbindingen in zee. Alhoewel de kabels technisch nog wel functioneren, hebben ze moeite met capaciteiten van 400Gbit/s per golflengte die nu standaard wordt, en ontstaan er verschillende problemen als zeekabels op leeftijd zijn. Daarom zou de overheid de aanleg van nieuwe kabels beter moeten faciliteren. Marktpartijen lopen er nog te veel tegenaan dat het proces om een kabel aangelegd te krijgen niet duidelijk genoeg is.

Daartoe riepen verschillende branchepartijen al enige tijd op, onder meer in een uitgebreid artikel van Tweakers, maar toenmalig staatssecretaris Mona Keijzer stelde in een brief aan de Tweede Kamer dat er geen haast was met het aanleggen van nieuwe kabels, omdat de huidige kabels nog lang kunnen functioneren. Zij baseerde zich op het onderzoek uit 2019 van Stratix. De nieuwe inzichten kunnen invloed hebben op de positie van het ministerie op dit punt.

De onderzoekers van Stratix schrijven dat het nog steeds klopt dat er geen beperking zit op de levensduur van zeekabels. De praktijk is dat de versterkers die nodig zijn in zeekabels die langer zijn dan 400 kilometer, met name transatlantische zeekabels naar de VS dus, verouderd zijn, dat de lassen waarmee lange stukken kabels aan elkaar verbonden zijn twintig jaar geleden van mindere kwaliteit waren en sommige kabels meerdere malen beschadigd zijn. Daarnaast zijn oudere kabels niet meer geschikt voor de hoge internetsnelheden van vandaag de dag en fabrikanten van kabelsystemen geven over het algemeen maar twintig tot vijfentwintig jaar garantie.

Stratix concludeert dan ook dat op belangrijke routes, zoals tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk en naar de Atlantische Oceaan, nieuwe zeekabels moeten worden aangelegd. Dat zou 'efficiënter zijn' dan bestaande kabels langer gebruiken. Daar komt bij dat verschillende kabels, zoals de TAT14-kabel en de Tyco-kabel van Eemshaven naar het Verenigd Koninkrijk niet meer actief zijn. TAT14 was jarenlang de belangrijkste kabel tussen Europa en de VS, maar werd onlangs van de zeebodem gehaald omdat deze te oud was en veel problemen kende.

Ook denkt Stratix dat gezien de ondiepe en drukke wateren rondom Nederland, het onwaarschijnlijk is dat er nog een transatlantische zeekabel aangelegd zal worden naar Nederland in de toekomst. Volgens de partijen die Stratix heeft gesproken ligt Nederland ongunstig voor rechtstreekse transatlantische kabels door de drukke en ondiepe Noordzee. Scheepvaart, visserij, zandwinning, maar ook windparken op zee maken het lastiger om een nieuwe kabel aan te leggen. De nieuwe generatie transatlantische kabels worden vooral aangelegd door Google en Facebook naar Denemarken, Frankrijk en Spanje. Nieuwe zeekabels zullen dus in de toekomst aan Nederland voorbij gaan, en alleen via omliggende landen, bijvoorbeeld Denemarken of het Verenigd Koninkrijk aan Nederland gekoppeld worden.

In november concludeerde een groep van providers en onderzoekers dat het gebrek aan nieuwe transatlantische kabels dat in Nederland aan wal komt slecht zou zijn voor onze digitale sleutelpositie. Nieuwe kabels naar het Verenigd Koninkrijk zijn onder meer de Scylla-kabel van euNetworks, die van IJmuiden naar Lowesoft loopt. Die kabel heeft een theoretische capaciteit van ongeveer 2 petabit per seconde en gaat binnenkort in productie.

In oktober dit jaar is er bovendien een vergunning afgegeven voor de Zeus-kabel van Zayo, die loopt van Zandvoort naar het Verenigd Koninkrijk. De aanleg daarvan zal in 2022 plaatsvinden. Deze kabel moet de verouderde Circle North 2-kabel vervangen. Ook wordt er gewerkt aan een kabel aangelegd door British Telecom, BT North Sea, van Callantsoog naar Winterton. De aanleg daarvan moet in 2022 plaatsvinden. Stratix telt nu zeven internationale kabels vanuit Nederland en drie die in aanbouw zijn of waar vergunning voor is verleend.

In de bijgaande brief aan de Kamer schrijft minister Stef Blok van EZK dat het goed is dat er nieuwe kabels aanlanden in Nederland, en dat er volgens hem nog steeds geen probleem is qua beschikbare kwaliteit van zeekabels. Wel stelt hij dat het vergunningsproces voor het aanleggen van nieuwe kabels te ingewikkeld is en er een lange doorlooptijd is, dat de aanlanding van nieuwe zeekabels belemmert. Daarom heeft hij Stratix gevraagd om een overzicht op te stellen met alle benodigde vergunningen, relevante wetgeving en betrokken partijen waar mee om tafel moet worden gegaan. Het Ministerie van EZK heeft een infographic gemaakt om marktpartijen te helpen die een zeekabel naar Nederland willen leggen. Dit overzicht moet het voor partijen die in de toekomst een zeekabel willen aanleggen naar Nederland makkelijker maken.

De tactische mmo-game World of Warships: Legends komt uit op iOS- en Android-apparaten. Momenteel is er een eerste test bezig in Canada. Wanneer het spel voor de rest van de wereld beschikbaar komt op de mobiele apparaten is niet bekend.

De mobiele versies zullen cross-platform zijn met de consoleversies, zegt ontwikkelaar Wargaming in een e-mail. Dat geldt niet alleen voor matchmaking, maar ook qua gamevoortgang, waardoor consolespelers met de mobiele versie meteen verder kunnen spelen op het punt waar ze gebleven zijn. Laatstgenoemde zit echter nog niet in de testversie. De test in Canada is momenteel tevens alleen beschikbaar voor 'high-end Android-apparaten'. Verdere uitleg hierbij geeft de ontwikkelaar niet.

World of Warships: Legends werd in 2019 uitgebracht als een consoleversie van de 'reguliere' World of Warships-game voor pc's. Hoewel het in grote lijnen hetzelfde tactische spel is, waarbij spelers de schepen van de tegenstanders tot zinken moeten brengen, zijn er verschillen. Zo is de gameplay sneller en zijn de gevechten compacter, aangezien de teams kleiner zijn. Ook hebben beide versies een aantal unieke schepen en game-mechanics.

De prijzen van videokaarten zijn in de afgelopen maanden weer flink gestegen. Dat blijkt uit data van de Tweakers Pricewatch. Gemiddeld ging het om een prijsstijging van 25 procent sinds september. De prijs van Nvidia's RTX 3060 steeg met 50 procent het hardst.

De goedkoopste direct leverbare RTX 3060 staat op het moment van schrijven voor 899 euro in de Pricewatch. In september was dat nog 599 euro. Ook de prijs van AMD's tegenhanger, de Radeon RX 6600 XT, is flink gestegen. Die kaart kost nu 779 euro en daarmee is de prijs 37 procent hoger dan in september.

Verder zijn het met name de Nvidia GeForce-kaarten die in prijs zijn gestegen. De topmodellen in de Radeon RX 6000-serie zijn vrijwel niet duurder geworden in de afgelopen maanden. De RX 6800 is op het moment van schrijven echter nergens leverbaar. De prijs van de RX 6700 XT steeg met 15 procent.

De Radeon RX 6600 is nieuw in het overzicht. Die kaart kwam pas in oktober uit. Daarvan zijn dus geen prijzen bekend van juli of september, maar sinds de release is die videokaart ook in prijs gestegen. Rond de release was de videokaart verkrijgbaar voor zo'n 600 euro, nu is dat al snel 100 euro meer.

In september maakten we ook al de balans op van videokaartprijzen aan de hand van Pricewatch-data. Toen gingen de prijzen van videokaarten weer omhoog, nadat die in de zomer juist waren gedaald. In september ging het om een prijsstijging van 10 procent ten opzichte van juli. Inmiddels zijn de prijzen van videokaarten gemiddeld 25 procent gestegen ten opzichte van september en ten opzichte van juli gaat het om een stijging van gemiddeld 33 procent.

Uit voorraad leverbare videokaarten zijn in de Pricewatch te vinden door het filter voor 'Maximale levertijd' naar 24 uur te verplaatsen. Andere manieren om aan videokaarten te komen worden op het forum van Tweakers besproken in het AMD-levertijdentopic en het Nvidia-levertijdentopic.

Aantal leverbare modellen

Net als in september zetten we het aantal uit voorraad leverbare modellen per gpu op een rij. Van de RTX 3080 zijn nu minder uitvoeringen beschikbaar, terwijl het aanbod van leverbare RX 6800 XT-kaarten steeg van één naar vier verschillende modellen. Het aantal verkrijgbare RTX 3060-uitvoeringen is flink gedaald, van 22 naar 13 modellen. Ook van de RX 6700 XT zijn veel minder uitvoeringen verkrijgbaar.

Aanhoudende chiptekorten

De hoge prijzen hebben te maken met de hoge vraag naar gpu's en de aanhoudende chiptekorten. Er zijn geen aanwijzingen dat daar op korte termijn verbetering in komt. Tweakers publiceerde begin dit jaar een uitgebreid artikel over de oorzaken van de prijsstijgingen van videokaarten.

Ook consolefabrikanten hebben last van aanhoudende tekorten. Zo zag Sony zich genoodzaakt de productie van de PlayStation 5 te verlagen en ook Nintendo maakt minder Switch-consoles dan het bedrijf zou willen. Microsoft maakt geen cijfers bekend over de producties van de Xbox, maar de Series X-console is nog altijd slecht verkrijgbaar.

De Legacy of the Sith-uitbreiding van de tien jaar oude mmorpg Star Wars: The Old Republic is uitgesteld naar 15 februari 2022. Ontwikkelaar BioWare heeft meer tijd nodig om uitgebreide speeltests uit te kunnen voeren.

Het gros van de functies van de uitbreiding komt deze week wel nog beschikbaar voor betaalde abonnees op de publieke testserver, schrijft de projectleider van BioWare. Alle verhaalgerelateerde content valt hier echter niet onder. Eerder werden er ook al functies van de Legacy of the Sith-uitbreiding getest via die server. De director zegt dat de feedback daarop van 'onschatbare waarde' is geweest.

Deze achtste uitbreiding van The Old Republic werd in juli aangekondigd en voegt onder meer Combat Styles toe aan de game. Hiermee kunnen spelers ervoor kiezen om hun Class Story los te koppelen van de gameplay om zo de keuze te hebben uit alle Advanced Class-opties. Ook bevat de dlc een nieuwe verhaallijn, die zich afspeelt op de planeet Manaan. Daar moeten spelers onder andere in onderwateromgevingen vechten over de controle over de planeet, die is ingenomen door de Sith Empire.

Microsoft brengt zijn Secured-core-keurmerk in de toekomst ook uit voor servers. Het beveiligingsinitiatief is bedoeld om apparaten veiliger te maken en vereist een aantal hardware- en software-eisen zoals secure boot en tpm 2.0. Op die servers gaat dan HVCI draaien.

Microsoft breidt daarmee het bestaande programma verder uit. Het bedrijf introduceerde Secured-core in 2019, maar alleen voor pc-makers. Nu wordt dat programma ook gebruikt voor servers. Het gaat dan zowel om apparaten die Windows Server draaien als om Azure Stack HCI en iot-apparaten die Azure-certified zijn. Fabrikanten kunnen samenwerken met Microsoft om hun apparatuur als Secured-core te verifiëren.

Een fabrikant moet aan verschillende eisen voldoen voor het onder het Secured-core-label mag vallen. Zo moeten apparaten minimaal tpm 2.0 bevatten en secure boot aan hebben staan. Ook moeten servers gebruikmaken van een trusted execution environment die mogelijk worden gemaakt door een dynamic root of trust for measurement. Dat voorkomt dat tijdens het booten onbetrouwbare code kan worden opgestart. Het bedrijf zegt in de toekomst meer eisen bekend te maken voor het label.

Servers die onder het Secured-core-label vallen draaien op Hypervisor-Protected Code Integrity of HVCI. Daarmee kan een server alleen starten als de code vooraf is geverifieerd. De Hypervisor bepaalt bijvoorbeeld permissies om geheugenaanvallen te voorkomen. Microsoft zegt dat het plan bedoeld is om grote cyberaanvallen tegen te gaan. Het bedrijf noemt specifiek de ransomware-infecties van REvil, die volgens het bedrijf voorkomen hadden kunnen worden met HVCI.

Samsung maakt het na een firmware-update weer mogelijk de camera van de Galaxy Z Fold3 te gebruiken als de bootloader ontgrendeld is. Een hacker ontdekte dat in de recente firmware, en zegt het probleem ook mogelijk op te kunnen lossen in eerdere releases.

Dat zegt een gebruiker van het forum van XDA. De gebruiker zette de tweede bèta-release van One UI 4 op zijn Galaxy Z Fold3. Met die versie genaamd ZUKA werken alle camerafuncties weer als een gebruiker de bootloader ontgrendelt. Eerder nog had Samsung die functie afgesloten; camera-apps startten niet meer op als gebruikers de bootloader ontgrendelden. Ook apps die de camera willen gebruiken stopten er na een tijdje mee. In een filmpje laat XDA-hacker exocetdj zien dat de camera weer gewoon werkt.

Het is niet bekend of dat voor alle functies werkt. Volgens XDA gaat het alleen om Fold3's met modelnummers F926B en F926N.

Exocetdj zegt op het forum dat hij de bestanden heeft weten te achterhalen die het mogelijk maken om het cameraprobleem in oude One UI 4-beta's te repareren. Hij heeft die geïsoleerd uit de update, maar geeft die nog niet vrij omdat hij bang is dat andere gebruikers daarmee mogelijk hun telefoon blokkeren.

De Amerikaanse luchtvaartautoriteit heeft een bevel uitgevaardigd om vliegtuigen op plekken waar 5G hoogtemeters kan verstoren, te verbieden bepaalde navigatiesystemen te gebruiken. Ook is het daardoor in sommige gevallen verboden voor vliegtuigen om op enkele vliegvelden te landen.

De FAA heeft bepaald dat meer dan zesduizend Amerikaanse vliegtuigen op verscheidende vliegvelden geen gebruik mogen maken van veel landingsnavigatiesystemen. Dit omdat de nauwkeurigheid van zulke systemen door 5G-signalen mogelijk verstoord wordt, zegt een woordvoerder van de luchtvaartautoriteit tegen The Verge. Dergelijke systemen worden doorgaans enkel gebruikt gedurende periodes met weinig zicht. Daarom verbiedt de FAA vliegtuigen enkel om op zulke vliegvelden te landen als er weinig zicht is.

Als vliegmaatschappijen aan de FAA kunnen bewijzen dat hun radiohoogtemeters niet verstoord worden door 5G-signalen, kan de autoriteit ze echter speciale toestemming verlenen om wel te mogen landen in slecht zicht.

Om welke vliegvelden het precies gaat meldt de FAA niet. Wel bevinden de vliegvelden zich in Amerika, aangezien daar in 46 regio's gestart wordt met 'C-band 5G'. Die band gebruikt frequenties van tussen de 3700 en 3800MHz. Aangezien de radiohoogtemeters van vliegtuigen frequenties gebruiken van tussen de 4200 en 4400MHz liggen die te dicht bij de C-bandfrequenties, aldus de FAA.

Een nieuwe stroomkabel die naar Ameland wordt gelegd is gesaboteerd. De kabel kan niet meer gerepareerd worden, omdat de schade te groot is en moet worden vervangen. Dat kan op zijn vroegst begin 2022. In de stroomkabel zaten ook 96 glasvezelparen voor glasvezelaansluitingen.

De sabotage vond in oktober plaats, schrijft Omrop Fryslân, maar is nu pas bekendgemaakt. De kabel van Liander loopt van Holwerd naar Ameland. Waar de sabotage plaatsgevonden heeft, wil netbeheerder Liander niet vertellen. Stratix-consultant Rudolf van der Berg weet dat in de kabel ook 96-glasvezelparen zitten, die bedoeld zijn voor een nieuwe glasvezelverbinding naar het eiland. Dat staat in een recent gepubliceerd onderzoek van Stratix over zeekabels in Nederlandse wateren.

In het onderzoek staat dat in 2021 door Liander twee elektriciteitskabels van het Friese Holwerd naar Ameland gelegd zijn waar ook 96 glasvezelparen in zitten. Die zijn onder meer bedoeld voor glasvezelverbindingen naar Amelandse huizen, maar ook voor eigen gebruik door Liander. Het is niet de enige glasvezelverbinding naar het eiland, maar zou wel een belangrijke nieuwe verbinding zijn. Een woordvoerder van Liander laat aan Tweakers weten dat de glasvezelverbinding in de kabels onder meer gebruikt zou worden om het elektriciteitsnet 'smart' te maken, zodat het op afstand afleesbaar is en Liander beter weet wat de actuele belasting is. "Nu maken we nog gebruik van de capaciteit van anderen, straks hebben we dit in eigen beheer."

Volgens Liander heeft de sabotage van de kabels grote gevolgen voor de aanleg. De producent heeft de kabels niet op voorraad, legt Liander aan Omrop Fryslân uit, waardoor pas begin 2022 nieuwe kabels gemaakt en geleverd kunnen worden. Vervolgens moeten deze gelegd worden voor de start van het vogelbroedseizoen in het gebied. Liander verwacht wel dat dat gaat lukken. De aanleg van de glasvezelverbinding loopt vier maanden vertraging op, zegt de Liander-woordvoerder tegen Tweakers. "We hebben met alle betrokken partijen een plan gemaakt om de kapotte kabels voor het broedseizoen in maart hersteld te hebben."

Behalve voor glasvezel is de kabel voornamelijk bedoeld voor het verduurzamen van het eiland en om opgewekte stroom van onder meer een groot zonnepark op het eiland te transporteren naar het vasteland. Ook zijn de kabels bedoeld voor groene stroom voor de verduurzaming van de gaswinning door de NAM. Voorlopig lijkt de vertraging niet direct problemen op te leveren voor de eilandbewoners.

Foto thumbnail: urmel89, Getty Images.

De Belastingdienst krijgt een boete vanwege zijn rol in het toeslagenschandaal. Het is de hoogste boete die de Autoriteit Persoonsgegevens ooit heeft opgelegd, maar tegelijkertijd voelt dat niet als een straf. Het gaat namelijk om ons eigen belastinggeld en onze eigen overheid. Hoe werkt het als de overheid een AVG-boete krijgt?

Om maar meteen een ding duidelijk te hebben: de boete gaat naar de Nederlandse schatkist en niet naar de Autoriteit Persoonsgegevens zelf. De AP is al jaren flink onderbezet en wil eigenlijk een verdubbeling van het aantal werknemers. Het budget voor de Autoriteit Persoonsgegevens lag het afgelopen jaar op 26.274.528 euro. Dat is vergeleken met andere Europese toezichthouders vrij hoog, maar nog steeds niet genoeg om de groeiende stroom klachten en meldingen af te handelen. De boete die de AP op dinsdag aan de fiscus gaf, zou maar liefst tien procent van het jaarbudget zijn, maar de waakhond mag het geld niet in eigen zak steken.

Dat is in Nederland afgesproken in de Uitvoeringswet Algemene Verordening Gegevensbescherming of UAVG, de Nederlandse implementatie van de Europese GDPR. De GDPR laat het aan toezichthouders en de regeringen van de lidstaten om te bepalen wat er met het boetebedrag gebeurt. In sommige Europese landen mogen instanties boetes dus wel innen en op de eigen balans zetten. In Nederland gebeurt dat niet, zegt woordvoerder Caspar Itz van de Autoriteit Persoonsgegevens. "Het is hetzelfde als een bekeuring; die gaat ook niet naar de agent in kwestie", zegt hij.

De AP wil daarmee een perverse prikkel voorkomen, heeft voorzitter Aleid Wolfsen meerdere keren benadrukt. Als het geld niet naar de schatkist gaat en dus naar de AP, zou de toezichthouder ervoor kunnen kiezen vaker boetes uit te delen, of die hoger te maken dan eigenlijk zou moeten. Daar kun je wel iets tegenover zetten, zegt internetjurist Arnoud Engelfriet van ICTrecht: "Als een boete naar het budget gaat, treedt de AP juist wat vaker op dan het nu doet."

Broekzak-vestzak

In Nederland komen de boetes terecht in de algemene middelen, de pot geld waar de overheid geen specifiek doel voor heeft. Dat gebeurt zowel bij boetes die aan bedrijven worden opgelegd als boetes voor overheidsorganisaties. Over het algemeen worden AVG-boetes aan bedrijven uitgedeeld; in Nederland hebben tot nu toe slechts twee overheden of overheidsinstanties een boete gehad. Naast de Belastingdienst was dat de gemeente Enschede voor wifi-tracking in de binnenstad.

Dat voelt misschien wat wrang. Een toezichthouder geeft een overheidsorgaan een boete die vervolgens weer naar dezelfde overheid gaat. Allemaal belastinggeld, is dat niet een beetje broekzak-vestzak? De AP benadrukt zelf van niet. "De overheid is niet één organisatie", zegt Itz. "Iedere afdeling heeft een eigen budget en een sanctie wordt opgelegd aan die specifieke organisatie. De boete gaat dan ook af van het budget van die organisatie."

Zo'n afdeling kan een jaar later niet bij de Rijksoverheid aankloppen met de vraag om meer budget om het gat op te vullen, zegt Engelfriet. "Zo'n boete doet echt pijn, want die komt uit het budget van die organisatie. Je kunt niet zeggen: geef maar meer geld want ik heb vorig jaar die boete gehad. De organisatie moet het probleem oplossen en heeft daar ook minder budget voor beschikbaar."

Je kunt je afvragen hoe groot het probleem is voor een organisatie die een jaarbudget heeft van bijna drie miljard euro. Die 2,75 miljoen euro zijn op de jaarrekening van de Belastingdienst niet meer dan een afronding. Caspar Itz van de AP denkt niet dat dat veel verschil maakt. "Het is niet de hoogte van het bedrag die veel uitmaakt voor een instelling. Het zijn ook niet de euro's die maken dat de Belastingdienst nu maatregelen moet treffen." Het gaat dan eerder om het signaal dat een boete afgeeft. Dat signaal is dat er ernstige overtredingen zijn begaan. Ook de hoogte van de boete speelt dan mee; in het geval van de Belastingdienst besloot de AP tot de uitzonderlijke stap om de boete flink te verhogen. Voor twee van de drie overtredingen stond een maximale boete van 750.000 euro, maar vanwege de ernst van de overtredingen verhoogde de waakhond dat naar een miljoen euro. Ook dat is een signaal.

Verantwoordelijkheid

De boete komt nu voor rekening van de demissionair minister van Financiën. Die is immers verantwoordelijk voor de Belastingdienst. Het lijkt er, zeker gezien de huidige politieke omstandigheden, niet op dat hij naar aanleiding van het schandaal zal opstappen. Maar dat betekent volgens Engelfriet niet dat een boete geen pijn doet. "Mensen onthouden dit. Bovendien raakt dit ook ambtenaren die voor deze privacyschending hebben gezorgd. Een secretaris-generaal heeft met zo'n boete wel degelijk een probleem, bijvoorbeeld bij toekomstige sollicitaties waarin je zoiets moet uitleggen." Ook andere ambtenaren passen hun gedrag mogelijk aan na een boete, ook al zijn ze niet aansprakelijk.

Andere sancties

Boetes zijn niet de enige sanctie die de AP op kan leggenBoetes zijn slechts een instrument dat de AP op basis van de AVG kan hanteren om iets af te dwingen of een overheid te straffen. Engelfriet somt op: "De AP kan een organisatie bevelen om een proces te stoppen, data te vernietigen en zeggen dat het bij een volgende overtreding een hogere boete geeft." De AVG kent daarin ook geen rangorde, zegt hij. Een boete is niet de hoogste en strengste straf die je kunt opleggen. Engelfriet: "Voor Google is een boete van een miljard euro niet zo erg, maar als je daarentegen zegt dat ze alle data van alle Europese gebruikers moeten verwijderen, schrikken ze daar wel van. Als ik een klein bedrijf heb, is dat misschien andersom. Dan verwijder ik klantdata en kan ik door, maar door een boete kan ik failliet gaan."

Caspar Itz van de AP merkt ook op dat de boete zeker niet de enige straf is voor de Belastingdienst. "Er zijn ook veel andere maatregelen genomen." Dat is ook te lezen in het boetebesluit en op de website van de AP: "Naar aanleiding van het onderzoek van de AP is de Belastingdienst gestart met het opschonen van de interne systemen. In de zomer van 2020 waren de dubbele nationaliteiten van Nederlanders hier volledig uit verwijderd." Bij de meeste onderzoeken van de toezichthouder gaat het om en-en: naast de boete wordt ook geëist dat het bedrijf stopt met de overtreding. Kijk maar naar het voorbeeld van het bedrijf dat een boete van 725.000 euro kreeg omdat het vingerafdrukken van werknemers verzamelde. Het bedrijf stopte daarmee toen de AP een onderzoek begon, maar kreeg daarnaast óók nog een boete.

In het geval van de Belastingdienst gebeurde dat ook. "Weken geleden stuurden we al een strenge brief naar de Belastingdienst waarin we hen verplichtten de verwerking stop te zetten. Dat klinkt misschien zacht, maar dat is het niet. Een brief van de Autoriteit Persoonsgegevens betekent dat je geen vrijwillige keuze hebt ergens mee te stoppen; dan is het een verplichting."

Schadevergoeding

En hoe zit het dan met die gedupeerden? Tienduizenden ouders zijn door de privacyschending getroffen, maar aan die boete hebben ze niks. Om te beginnen kan de Autoriteit Persoonsgegevens onder de privacywet geen schadevergoeding toekennen. Het boetebesluit is onderdeel van een bestuursrechtelijk traject en dat biedt geen basis voor individuele getroffenen om een schadevergoeding te vorderen. Om die toch te krijgen, moet een slachtoffer naar de burgerrechter en daar aantonen dat hij schade heeft geleden door een privacyschending. Het boetebesluit kan daarbij helpen. Daarin kunnen details staan die het voor een advocaat gemakkelijker maken om te bepleiten dat tussen de privacyschending en de schade een causaal verband zit.

Conclusie

Een boete voor een overheidsorgaan dat de privacywet overtreedt, draait dus niet alleen maar om geld. Het is een signaal van een ernstige privacyschending. "Een boete repareert nooit de schade die eruit is voortgekomen, maar het is erg belangrijk om alle mogelijke stappen te zetten die er beschikbaar zijn", zegt Itz. En hoewel het boetebedrag misschien niet hoog lijkt in het grotere plaatje, kan een organisatie er wel degelijk last van hebben. De belastingbetaler heeft er ook niet direct last van: "Het is niet zo dat je als burger meer belasting moet gaan betalen om dit op te vangen", zegt Engelfriet.

Visualisatiedienst Grafana heeft een patch uitgebracht voor een zeroday waarmee aanvallers toegang konden krijgen tot lokale bestanden. Er gaan proofs-of-concept rond op onder andere GitHub.

De kwetsbaarheid zit alleen in nieuwere versies van Grafana. Alle versies van de software tussen v8.0.0-beta1 tot en met v8.3.0 zijn kwetsbaar, maar oudere versies niet. Grafana heeft meerdere patches uitgebracht. De kwetsbaarheid wordt gefixt in versies 8.3.1, 8.2.7, 8.1.8 en 8.0.7.

Het gaat om een bug in de Grafana-software en niet in Grafana Cloud, zeggen de ontwikkelaars. De kwetsbaarheid staat bekend als CVE-2021-43798. Het gaat om een directory traversal-bug die specifiek in de locatie zit waar Grafana standaard plugins installeert. Vanuit /public/plugins/ zou het mogelijk zijn om in andere directories op een systeem te komen. Daar zouden ook folders in kunnen zitten zoals /etc/passwd/. De kwetsbaarheid krijgt dan ook een score van 7,5 en een High-classificering.

Grafana schrijft dat het op 3 december van het lek op de hoogte werd gebracht door een beveiligingsonderzoeker. Op 7 december had het bedrijf een patch uitgebracht, nadat bleek dat de kwetsbaarheid online verschenen was. Onder andere op GitHub staan niet alleen details over de bug, maar ook proofs-of-concept die aantonen hoe deze kan worden uitgebuit.

Activision heeft bekendgemaakt dat de kerneldriver voor de anti-cheattechniek Ricochet gefaseerd toegevoegd wordt aan de pc-versie van Call of Duty: Warzone. De driver zal deze week eerst beschikbaar komen voor de regio Azië-Pacific. De rest van de wereld volgt 'later'.

Activision meldt niet wanneer de rest van de wereld de kerneldriver voor de anti-cheatsoftware precies krijgt. Volgens het bedrijf wordt de driver eerst in Azië-Pacific uitgebracht zodat het makkelijker is om de werking te monitoren en eventuele aanpassingen door te voeren.

Ricochet is al beschikbaar gemaakt voor Warzone en Vanguard toen de laatstgenoemde game uitgebracht werd, maar dat was enkel aan de serverside, en dus nog niet op kernelniveau. Ook Vanguard moet op termijn de kerneldriver van de anti-cheattechniek krijgen, maar eerst is Warzone aan de beurt, schrijft Activision.

De kerneldriver van Riccochet wordt alleen aan de pc-versie toegevoegd. Dit omdat de software applicaties op de computers van gebruikers uitleest, zodat zichtbaar wordt of er met een extern programmaatje gecheat wordt. Volgens Activision hebben ook consolespelers profijt van de software, aangezien zij door crossplay ook te maken kunnen hebben met pc-cheaters.

Google heeft ervoor gezorgd dat de personen achter het Glupteba-botnet, dat de computers van ongeveer een miljoen Windows-gebruikers infecteerde, geen toegang meer hebben tot het botnet. Ook sloot Google documenten, accounts, cloudprojecten en Google Ads die gebruikt werden.

Google deed een jaar lang onderzoek naar het botnet, schrijft het bedrijf in een blogpost. Dat onderzoek leidde naar twee personen in Rusland die het botnet draaiden. Het Glupteba-botnet infecteerde ongeveer een miljoen Windows-computers wereldwijd en werd gebruikt voor het stelen van inloggegevens en het minen van cryptomunten op geïnfecteerde computers.

Samen met onder meer CloudFlare wist Google de command-and-control-infrastructuur van het botnet te verstoren door servers offline te halen en het plaatsen van een soort pop-up voor kwaadaardige domeinnamen, waardoor de personen achter het botnet geen toegang meer zouden hebben tot hun botnet. Ook haalde de zoekgigant 130 accounts offline die direct betrokken waren bij de verspreiding van het botnet.

Daarbij voegt Google wel toe dat het om een tijdelijke maatregel gaat. Doordat het botnet dusdanig ingewikkeld in elkaar zit en omdat het gebruik maakt van een blockchaintechnologie voor het back-uppen van de botnet, is het lastig om het botnet helemaal te sluiten. Het botnet is namelijk decentraal gedistribueerd. Vandaar dat Google ook een rechtszaak heeft aangespannen tegen de twee Russen achter het botnet.

De Threat Analysis Group van Google haalde afgelopen tijd 63 miljoen Google-documenten, 1183 Google-accounts, 908-cloudprojecten en 870 Google Ads-accounts offline die betrokken waren bij het verspreiden van het botnet. Ook waarschuwde Google 3,5 miljoen gebruikers voor het downloaden van een kwaadaardig bestand.

Gigabyte zou werken aan verschillende nieuwe versies van de RTX 3080 met 12GB-geheugen en de RTX 3070 Ti met 16GB-geheugen. Dat blijkt uit deponeringen bij de Eurasian Economic Commission. Het gaat om onder meer een AORUS Xtreme en een Mini-ITX-kaart.

De deponeringen van de SKU-lijst bij de ECC laten zien dat er verschillende modellen van Gigabyte-kaarten aankomen. Het gaat om tien verschillende modellen van de RTX3080 met 12GB geheugen, onder de noemers AORUS Xtreme, Gaming OC, Vision OC, Eagle OC, niet-overklokte versies van de Gaming-, Vision- en Eagle-kaarten, en om een 3080 IXEB.

Ook worden er zes nog niet-aangekondigde RTX3070 Ti-kaarten genoemd met 16GB geheugen. De Taorus Master, Gaming OC, Eagle OC, Gaming, Vision en Eagle. In dezelfde lijst staan drie AMD Radeon RX 6500XT-kaarten genoemd, met 4GB geheugen.

De lijst werd ontdekt door Twitter-gebruiker @momomo_us, en als eerst opgepikt door Videocardz.com. De RTX 3080 12GB-kaarten zijn een nieuwe reeks 12GB-kaarten die op de planning staan nadat dinsdag de RTX 2060 12GB werd aangekondigd. De kaarten hebben meer geheugen dan hun voorgangers. Volgens Videocardz.com is de RTX 3070 Ti 16GB waarschijnlijk voorzien van dezelfde CUDA-configuratie als zijn voorganger.

De gameschijf van Halo Infinite bevat enkel een installer en een drm-check, dus geen speelbare game. Dat ontdekte John Linneman van Digital Foundry. Hiermee is Infinite de eerste Halo-game die niet vanaf de disk meteen speelbaar is.

De Halo Infinite-disk dient enkel als een bewijs van aankoop, blijkt uit een tweet van Linneman. Zonder internetverbinding is het spel niet speelbaar. Bij plaatsing van de schijf moet het hele spel nog gedownload worden. Hierdoor kon de game ook niet vroegtijdig gespeeld worden door mensen die de game al eerder in handen kregen; pas vanaf de officiële release is het mogelijk om het spel te downloaden.

Linneman vindt dit geen goede ontwikkeling. ''Hiermee wordt Infinite de eerste Halo-game die je niet echt als opzichzelfstaand exemplaar kunt bezitten,'' schrijft hij. ''Hopelijk heroverweegt Microsoft dergelijke dingen.'' Linneman verwacht dat Microsoft hiervoor gekozen heeft omdat het spel nog niet af was ten tijde van de productie van de schijfjes. Microsoft heeft zelf geen reden bekend gemaakt.

De multiplayer van Halo Infinite is free-to-play en werd in november al vroegtijdig speelbaar gemaakt. De singleplayercampaign komt woensdag om 19:00 beschikbaar. Op die dag wordt ook de fysieke versie van de first-person shooter uitgebracht.

De Google Stadia-streamingapp is beschikbaar gemaakt voor smart-tv's van LG met WebOS 5.0 of hoger. Via deze app wordt het voor bezitters van dergelijke televisies mogelijk om zonder externe hardware gebruik te maken van de Stadia-dienst.

De app is voor de ondersteunde modellen direct beschikbaar om te downloaden via de LG Content Store, meldt de televisiefabrikant. De tv-modellen met WebOS 5.0 zijn in 2020 geïntroduceerd. Televisies met WebOS 6.0 stammen uit dit jaar. Hogere OS-versies zijn momenteel niet beschikbaar. Hiervoor hadden LG-gebruikers externe hardware, zoals de Google Chromecast, nodig om de Stadia-dienst te kunnen gebruiken.

Met de Google Stadia-app kunnen gebruikers een bibliotheek bestaande uit meer dan tweehonderd games streamen. In tegenstelling tot streamingdiensten als Xbox Game Pass en PlayStation Now moet betaald worden per game. Voor 10 euro per maand kan er wel een Stadia Pro-abonnement gekocht worden, waarin gebruikers korting krijgen op games en elke maand een aantal spellen 'gratis' erbij krijgen. Ook kunnen alleen gebruikers met een Pro-abonnement streamen in 4k en met 5.1-surroundsound. Om games via deze dienst te spelen hebben gebruikers wel een ondersteunde controller nodig.

In januari kondigde LG al aan dat Google Stadia dit jaar beschikbaar komt op diens tv's. Toen beloofde de televisiefabrikant ook dat de streamingdienst GeForce Now beschikbaar zou komen. Die belofte werd vorige maand al waargemaakt.

Streamingdienst Viaplay komt op 1 maart naar Nederland. De dienst gaat 14 euro per maand kosten. Viaplay komt beschikbaar via een samenwerking met VodafoneZiggo en KPN, en als losse streamingdienst. Viaplay gaat onder meer de Formule 1 uitzenden.

Het was al langer bekend dat de streamingdienst van Nordic Entertainment Group naar Nederland zou komen. De exacte datum, 1 maart, en de prijs, 14 euro per maand, zijn nu bekend geworden. Viaplay biedt een combinatie van films, series, eigen producties, kinderseries en livesport. Viaplay gaat onder meer de Formule 1 uitzenden en Bundesliga- en Premier League-voetbal, en komt met eigen Nederlandse producties.

Viaplay heeft een meerjarige samenwerking gesloten met KPN en VodafoneZiggo voor het uitzenden van de dienst. Klanten van KPN kunnen vanaf maart Viaplay toevoegen aan hun entertainmentbundel binnen tv-, internet- of mobiele pakketten, of als losse dienst. Ziggo-klanten kunnen Viapay toevoegen aan hun tv- en internetpakketten. Ook komt Viaplay beschikbaar als losse dienst.

Nordic Entertainment Group is van plan om te investeren in originele Nederlandse producties. Daarvoor heeft het een uitvoerend producer in de hand genomen: Kennard Bos. Bos is onder meer bekend als hoofdschrijver en uitvoerend producent van Goede Tijden, Slechte Tijden en als producer van de serie StartUp. Ook krijgt Viaplay in Nederland een eigen sportafdeling. Daarbij gaat voormalig NOS-presentator Amber Brantsen voor Viaplay de Formule 1 verslaan in de studio. Het commentaar wordt geleverd door Nelson Valkenburg en Melroy Heemskerk.

Een van de directeuren van de Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit heeft ontslag genomen omdat ze vindt dat de privacywaakhond niet onafhankelijk genoeg is. Alexandra Jaspar zegt dat sommige bestuursleden ook bij andere organisaties werken en daarmee belangen verstrengelen.

Alexandra Jaspar heeft haar ontslag zelf ingediend, schrijven Belgische media. Ze was actief als een van de bestuursleden van de Gegevensbeschermingsautoriteit. De Belgische privacywaakhond heeft vijf bestuursleden. Jaspar luidde al een tijd de noodklok over mogelijke belangenverstrengeling bij de top van de privacywaakhond. Een van de andere bestuurders, David Stevens, zou bijvoorbeeld nauwe contacten hebben met ministers en de Belgische regering. Daarnaast zou Franck Robben als adviseur aan de GBA zijn verbonden, maar is hij tegelijk directeur bij het platform e-Health en bestuurslid bij een bank.

Jaspar zegt dat ze meer dan eens bezwaar heeft aangetekend tegen het aanblijven van de bestuursleden en hun mogelijke belangenverstrengeling, maar de toezichthouder zou daar niet op hebben gereageerd. Jaspar noemt de GBA 'geïnfiltreerd door leden van de publieke sector', en zegt dat de autoriteit de gegevens van Belgen niet goed kan beschermen. "Hoe kun je overheidsorganen en openbare instellingen controleren als je geïnfiltreerd bent door leden van de regering of mensen die voor de regering werken?" vraagt ze zich tegen de RTBF af.

De Gegevensbeschermingsautoriteit krijgt al langer kritiek over de belangenverstrengeling die Jaspar ook aankaart. Die komt ook van buitenaf. De Europese Commissie zou een inbreukprocedure zijn gestart naar het optreden van de privacywaakhond. Onder de Europese privacywet moeten toezichthouders onafhankelijk van de overheid zijn.

De bedrijven Centric en Strukton van Gerard Sanderink zouden deels in handen zijn van 'cybercharlatan' Rian van Rijbroek. Zij wordt bestuurder in al zijn bedrijven na zijn dood, stelt Tubantia. Ook is ze certificaathouder geworden in de stichting die de aandelen beheert.

De aandelenoverdracht zou oktober 2020 plaatsgevonden hebben, schrijft Tubantia. Dat kwam deze week aan het licht in een tuchtklacht van Brigitte van Egten, de ex-vriendin van Sanderink. Die was tevens bij Centric in dienst. Tubantia zocht uit dat notarissen van notariskantoor BarentsKrans Van Rijbroek geholpen hebben om certificaathouder te worden van de stichting die de aandelen van het bedrijvenimperium van Sanderink beheert. Dat notariskantoor is onderdeel van de tuchtklacht van van Egten.

Zij wijzigden de statuten van de stichting, waardoor bepaald is dat bij Sanderinks overlijden of aftreden twee nieuwe bestuursleden aantreden. Die twee nieuwe bestuursleden zijn Van Rijbroek en commissaris Aike Schoots van Centric.

De invloed van Rian van Rijbroek, die vriendin is van Sanderink, is omstreden. Van Rijbroek kwam in 2018 in het nieuws omdat zij werd uitgenodigd als cyberdeskundige in Nieuwsuur. Haar verhaal werd onderuit gehaald door bekende beveiligingsexperts. Een boek dat zij schreef met oud-staatssecretaris Willem Vermeend werd later uit de handel genomen vanwege plagiaat.

Van Rijbroek wist als vriendin van Sanderink veel invloed te vergaren in het bedrijvenimperium van de topman. Daar vallen veel ict-ondernemingen onder. Van Rijbroek werd in 2019 penningmeester van de stichting Technology & Cybersecurity Gerard Sanderink. Deze stichting zou zijn vermogen beheren als hij komt te overlijden. Ook kreeg zij verschillende adviesrollen binnen de bedrijven van Sanderink. De Volkskrant schreef in 2019 dat Karim Henkens, ceo van Centric, ontslagen zou zijn omdat hij zich uitsprak tegen de groeiende rol van Van Rijbroek. Ook drie andere topmensen van Centric vertrokken of werden ontslagen. Sanderink legde begin 2021 zijn functies neer als topman bij Centric en Oranjewoud.

Uit mailverkeer in handen van Tubantia tussen Sanderink en zijn advocaten blijkt dat er een plan werd bedacht om aandelen te verkopen van Sanderink Investments aan Schoots en Van Rijbroek en die te laten certificeren, in aanloop naar de rechtszaak van Van Egten. Vervolgens werd de statutenwijziging doorgevoerd van de stichting. Tubantia concludeert dat alles erop wijst dat Schoots en Van Rijbroek de nieuwe bestuurders zijn van de Stichting Administratiekantoor Sanderink Investments, benoemd door Sanderink, al staat dit niet letterlijk in de statuutswijziging. Volgens de regelementen van het bestuur moet Schoots 31 december dit jaar aftreden vanwege zijn leeftijd. Daarmee zou Van Rijbroek als enige absolute zeggenschap krijgen over Sanderinks imperium, schrijft de krant. De belangrijkste bedrijven die daaronder vallen zijn het eerder genoemde Centric, dat onder meer grote ict-projecten voor de overheid doet, en bouwbedrijf Strukton, dat ook grote projecten voor de overheid doet.

Rohingya-vluchtelingen in Myanmar hebben twee rechtszaken aangespannen tegen Meta voor de rol van Facebook-algoritmes in de verspreiding van haatberichten over Rohingya en omdat het bedrijf berichten die opriepen tot geweld tegen Rohingya niet of te laat offline haalde.

De vluchtelingen eisen in twee class-action lawsuits in de VS en in het Verenigd Koninkrijk in totaal meer dan 150 miljard dollar, schrijft persbureau Reuters. De rechtszaken zijn anoniem ingediend. De zaken claimen dat Facebook te weinig deed om de verspreiding van haatberichten en geweldsoproepen tegen te gaan, en dat Facebook met behulp van algoritmes de berichten zelfs verder verspreidde.

De statenloze moslimminderheid is de afgelopen jaren slachtoffer geworden van stelselmatig geweld en vervolging in met name Myanmar. Human Rights Watch stelde in 2013 dat er sprake was van een etnische zuivering in Myanmar van Rohingya.

In de zaak in de VS stellen de vluchtelingen dat de Facebook-bedrijfstop berichten toestond waarin de overheid van Myanmar opriep om aanslagen te plegen op Rohingya in het land. Ook zouden algoritmes van Facebook vatbare personen hebben voorgesteld om lid te worden van extremistische groepen, waarna zij alleen maar meer haatberichten deelden op het platform. Daardoor zou de News Feed volgens de vluchtelingen berichten voorrang hebben gegeven die anti-Rohingya waren in toon en radicale gebruikers belonen voor het delen van haatdragende berichten.

Hoewel de zaken in de VS en het VK ingediend zijn, hopen de vluchtelingen onder de wet in Myanmar behandeld te worden, omdat Meta zich dan niet kan beroepen op sectie 230 van de Communications Decency Act in de VS, waarmee Meta kan zeggen dat het niet verantwoordelijk is voor de berichten die gebruikers op hun platform posten.

Tencent Games heeft een nieuwe uitgeverij aangekondigd, Level Infinite. Deze uitgeverij is gevestigd in Amsterdam en in Singapore en gaat zich focussen op het ondersteunen van verschillende studio's van 'hoogwaardige games'.

In eerste instantie gaat Level Infinite zich bezig houden met Synced: Off-Planet voor pc en de mobiele game Don't Starve: Newhome. Daarnaast wordt Level Infinite aangehaakt bij de publicatie van Warhammer: Vermintide 2, Warhammer 40,000: Darktide, Vampire: The Masquerade - Bloodhunt, GTFO en Metal: Hellsinger.

Level Infinite gaat de studio's van die games technologisch ondersteunen en helpen bij de productie. Daarnaast helpt het studio's met het opzetten van 'games as a service', of GaaS en levert het marktinzichten en analyses. Ook moet Level Infinite de studio's gaan helpen bij het integreren van eSports-elementen in verschillende games en de internationale releases van de games.

De uitgeverij is gevestigd in Amsterdam en in Singapore en heeft werknemers over de hele wereld. Naast de genoemde titels gaat de uitgeverij Lightspeed, Quantum Studios, TiMi Studio Group en verschillende andere third-party ontwikkelaars ondersteunen bij de ontwikkeling van nog niet genoemde games.