Coalitieakkoord: strengere regels voor vergunningverlening hyperscaledatacenters

Er komen strengere toelatingscriteria bij de vergunningverlening bij het binnenhalen van hyperscaledatacenters en de Nederlandse regering gaat de landelijke regie aanscherpen. Dat staat in het coalitieakkoord van de formerende partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.

De partijen schrijven in het regeerakkoord dat hyperscaledatacenters, dus de grote datacenters van partijen als Facebook, Microsoft en Google, in Nederland een 'onevenredig groot beslag' leggen op de beschikbare duurzame energie 'in verhouding tot de maatschappelijke en/of economische meerwaarde'. Daarom wil de regering strenger kunnen optreden bij het in de toekomst binnenhalen van dit soort datacenters.

Nederland kent in feite drie grote partijen met hyperscaledatacenters in Nederland. Microsoft heeft een aantal grote datacenters in de kop van Noord-Holland, Google heeft datacenters in Groningen en de kop van Noord-Holland en onlangs werd bekend dat Facebook de partij is achter een groot datacenter dat moet worden gerealiseerd bij Zeewolde. Over dat laatste besluit de gemeenteraad van Zeewolde woensdagavond.

Er is veel te doen over het stroomverbruik van grote datacenters. In 2020 schreef Tweakers een achtergrondverhaal over de gevolgen van datacenters voor het energienet. Het aantal datacenters in Nederland is in de afgelopen jaren sterk toegenomen, maar het energiegebruik bleef nagenoeg gelijk, mede doordat datacenters steeds energiezuiniger worden. Het aandeel van het energiegebruik door hyperscaledatacenters neemt wel toe, zo is bijvoorbeeld te lezen in cijfers van brancheorganisatie Dutch Data Center Association.

Er worden daarnaast regelmatig vraagtekens gezet bij manier waarop over de komst van datacenters wordt beslist. Zo werd Facebook in Nederland binnengehaald door investeringsbureau NFIA in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Uiteindelijk beslist echter de lokale politiek in Flevoland en Zeewolde over de wijziging van het bestemmingsplan van de grond waarop het datacenter van Facebook moet komen. Daarmee heeft de lokale politiek in feite het laatste woord over de komst van een grote partij als Facebook en daar is niet elke lokale politicus blij mee, schreef NRC onlangs.

Interessant daarbij is dat volgens artikel 83 van de Energiewet, gemeenten en provincies niet mogen beslissen over de energievoorziening en dus bij de beslissing over een bestemmingsplan formeel hun beslissing niet kunnen laten afhangen van het energiegebruik van een datacenter. Dat betekent dat er een wetswijziging nodig zou zijn om de vergunningverlening aan te passen omwille van het energiegebruik van hyperscaledatacenters.

In een reactie schrijft de Dutch Data Center Association dat het positief is dat er meer aandacht is voor digitale infrastructuur. Als sector roept het 'al tijden om een nationale datacenterstrategie', schrijft Stijn Grove, directeur van de DDA. "We zijn daarom ook positief gestemd rond de toezegging om landelijke regie uit te werken speciaal voor hyperscaledatacenters." Het liefst had de brancheorganisatie echter een apart bewindspersoon gezien als 'aanspreekpunt, voor coördinatie en als uithangbord' voor digitale infrastructuur.

Hoe de regering de strengere regie en toelatingscriteria gaat hanteren en op welke termijn deze van toepassing zijn, staat niet in het regeerakkoord. Het is niet aannemelijk dat dit invloed gaat hebben op de bouw van het datacenter van Facebook, de uitbreiding van het datacenter van Microsoft in Middenmeer of de huidige hyperscales in Nederland.

Reacties (57)

[Guus...]

Het fundamentele probleem is dat de energiebelasting voor grootverbruikers in Nederland zo laag is dat dit soort industrieën zich hier heel goedkoop kunnen vestigen zonder mee te betalen aan de neveneffecten van hun activiteiten. Dat wordt natuurlijk niet opgelost met strenger vergunningen laten afstempelen door een kabinet dat onderzoek gaat doen naar kerncentrales.

[Memori]

[...] door een kabinet dat onderzoek gaat doen naar kerncentrales.

Voor of tegen kernenergie, onderzoek daar naar doen is niets mis mee en zou je moeten toejuichen. Zonder onderzoek kan je immers geen goede beslissing maken.

[Glashelder]

Er zijn al meer dan genoeg onderzoeken gedaan waarom kernenergie geen goed idee is.

Realisatie ervan is veel te duur, kostenramingen lopen bij vrijwel alle lopende projecten enorm uit de klauwen (x6 is zeker geen uitzondering), de bouw duurt zo 20 jaar (zie lopende projecten in het VK, de VS, Finland en Frankrijk) en dan hebben we het nog niet eens over de enorme hoeveelheden subsidie die marktpartijen wensen te ontvangen voor de bouw van zo’n centrale.

Feitelijk komt het hier telkens op neer: de overheid moet de bouw betalen én is verantwoordelijkheid voor de sloop (we weten niet hoe we zo’n centrale moeten slopen en wat het kost ) maar de winst is voor de private partij.

Laten we dat maar niet doen. En het gaat ook niet gebeuren. Als je de plannen goed bekijkt dan zie je ook dat het allemaal niet serieus is. Het is om het volk tevreden te houden, want een deel wil graag een kerncentrale.

[tweaker2010]

Er zijn al meer dan genoeg onderzoeken gedaan waarom kernenergie geen goed idee is.

Je hebt duidelijk geen idee. Ja de bouw van een centrale is complex en duurt lang maar komt vooral door vergunningen en milieuclubs die tegenstribbelen. Politiek is nu om (eindelijk) en lokale bevolking in Zeeland ziet graag een extra kerncentrale gebouwd worden voor de werkgelegenheid in de regio.
Kosten zijn inderdaad hoog, maar zoek eens op wat een nieuwe kolencentrale gekost heeft, dan heb je het ook over honderden miljoenen.

PS: China laat zien dat er wel degelijk snel op grote schaal kerncentrales uit de grond gestampt kunnen worden. Waar een wil is, is een weg. Denken dat je het alleen met wind en zon gaat redden om de energie transitie te maken, is een gepasseerd station.

[Reactie gewijzigd door tweaker2010 op 26 juli 2024 00:14]

[Glashelder]

Het is mij wel duidelijk wie hier geen idee heeft en dat is niet ik

Je zit er zo ver naast qua getallen dat ik er verder maar niet op in ga

[JT]

Als je niet je standpunt wilt onderbouwen reageer dan ook niet want hier heeft niemand wat aan. Ik lees comments om wat te leren en om te reageren, wat ik nu dus niet kan.

[Glashelder]

Prima.

Het heeft niks met vergunningen te maken. Die zijn gewoon te krijgen.

De reden dat ik zo reageerde was dat hij het over honderden miljoenen heeft. De bouw van een kerncentrale loopt in de tientallen miljarden. Dat is nogal een verschil.

[JT]

Die vergunningen weet ik niks van, al weet ik dat een dakkapel zomaar een paar maanden kan kosten dus een kerncentrale is echt niet in 2 maanden geregeld. Maar het kost zeker niet per definitie tientallen miljarden.

https://groene-rekenkamer.nl/7202/kosten-kernenergie/
https://www.nrc.nl/nieuws...we-het-even-niet-a1615713
https://jaspervis.wordpre.../wat-kosten-kern-en-wind/
https://www.trouw.nl/verd...eer-winstgevend~b296a078/

In dat laatste artikel zie je dat Hinkley Point C, een megacentrale van 3200MW, twee keer het vermogen van onze grootste kolencentrale, op 24 miljard uit gaat komen, iets hoger dan de gebudgetteerde 20 miljard. Let wel, ik vind het geen peanuts. Maar 24 miljard en verder zie ik allemaal cijfers van onder de 20 miljard. Dat is wat anders dan "tientallen miljarden". Daar komt nog bij dat je van kernenergie geen landschapsvervuiling hebt en interferentie in ecosystemen en natuur. Dat zijn natuurlijk net zo goed overwegingen. Uiteindelijk gaat het gewoon geld kosten om netter met deze planeet om te gaan en misschien gaat wel blijken dat we de compactheid van een kerncentrale nodig gaan hebben om te zorgen dat we ook nog wat groen gaan hebben zonder zonnepanelen of windenergie. Nog los van dat een kerncentrale stroom kan leveren wanneer er weinig wind en zon is. Grootschalige opslag om stroom te leveren wanneer de productie uit wind en zon laag is kennen we ook nog niet.

Het zal echt van een mix moeten komen, al moet je mij niet vragen hoe die mix er precies uit moet zien. Maar kerncentrales op voorhand uitsluiten lijkt mij niet handig want er is niks wat zo compact zoveel stroom levert zonder CO2 uitstoot. Dat je het wellicht wilt proberen te minimaliseren, dat kan. Dan moet je stroom op momenten dat het schaarser zal zijn en je dus afhankelijker wordt van kerncentrales duurder maken. Met allerlei slimme apparatuur kun je dan regelen dat je op de juiste momenten je verbruik hebt (bijvoorbeeld vaatwasser, wasmachine en auto laden als er genoeg stroom van wind en zon komt).

[Reactie gewijzigd door JT op 26 juli 2024 00:14]

[JT]

Als Bill Gates het lukt met zijn type kerncentrales dan kunnen we zelfs radioactief afval gaan gebruiken als brandstof waardoor dat veel minder radioactief wordt Ik denk dat kerncentrales, zeker met technieken die nu onderzocht worden, onderdeel kunnen zijn van de langetermijnoplossing. Helaas hebben we vooral voor de korte tot middellange termijn oplossingen nodig en daar is het nog zoeken helaas. Zelf denk ik dat deel van de oplossing ook is om minder te consumeren, maar volk in laten leveren op hun materiele welvaart is wel een dingetje....teveel mensen stellen geluk nog gelijk aan materieel bezit.

[Dick Ravestein]

Inderdaad. Eigenlijk zou het omgekeerd moeten worden. Hoe meer verbruik hoe meer je moet betalen. Daarbij zal er v.t.v. met deze partijen afgesproken moeten worden dat zij een groot deel van de kosten van de (op duurzame wijze gebouwde) infrastructuur op zich nemen want die moet ook aangepast worden en ook dat kost enorm veel geld. Maarja, zolang onze economie zo ingesteld is dat je bij meer afname grotere kortingen krijgt zal het ook altijd bij de belastingbetaler terecht komen om dat benodigde geld op te brengen. Eerlijk is anders. En dit is ook een van de redenen waarom de rijken rijker worden en de minder bedeelden in onze samenleving steeds armer worden.
Ik hoop dat ze in Zeewolde tegen dat datacenter stemmen omdat er voor de gemeente en de mensen die er wonen geen voordelen aanzitten.

[Reactie gewijzigd door Dick Ravestein op 26 juli 2024 00:14]

[JT]

Laat ze maar verplicht investeren in groene stroomvoorziening in Nederland zelf die de door hun verbruikte energie dubbel oplevert. Eenmaal voor hun datacenter en eenmaal voor de rest van Nederland. Maar ja, dan moet je je weer de vraag stellen of dat wenselijk is; we hebben beperkt ruimte in Nederland voor het opwekken van die energie dus is de vraag of het uberhaupt wenselijk is zulke mega-afnemers in Nederland te hebben.

[Verwijderd]

Eenmaal voor hun datacenter en eenmaal voor de rest van Nederland

Die datacenters bouwen ze primair voor ons. Als wij die diensten niet afnemen, hebben zij geen dataecenters voor ons nodig. Dus zijn de gebruikers van facebook whatsapp etc er zelf debet aan

[JT]

Gelukkig kan ik zeggen dat ik geen Facebook heb en nooit heb gehad

Op zich snap ik je punt en dat is ook zo. Maar met diezelfde redenatie, mensen willen dingen zo goedkoop mogelijk, zou je supervervuilende productie toe moeten staan want mensen kiezen er zelf voor. Of hebben we ook totaal geen snelheidslimiet nodig. Maar daar hebben we ook allemaal paal en perk aan gesteld. We hebben de overheid echt nodig om bepaalde zaken te reguleren en ons ergens voor te beschermen. Er zijn verscheidene redenen waarom mensen zich echt niet anders gaan gedragen ondanks dat dit direct te relateren is mede aan hun gedrag. Ver-van-je-bed-show, don't give a f(ck, belangrijk maar verslaafd aan social media, het verstandelijk vermogen missen om echt te beseffen wat de gevolgen van eigen handelen zijn, helemaal als het indirect is zoals dit enzovoort. Dan zou ik het vrij naief vinden als je verwacht dat het handjevol mensen die het snapt en er genoeg om geeft zo hun stem laten gelden dat het voorkomen wordt. Dus daar hebben we de overheid voor nodig

[Seth_Chaos]

Er is maar één regel nodig. Regel zelf een niet gesubsideerde klimaat neutrale energie voorziening.

Draag zelf de kosten, in plaats van gedragen te worden door de rug van iedere belastingbetaler in Nederland. Geen duistere dealtjes meer van de rijksoverheid.

Dat gaat natuurlijk niet gebeuren. Die datacenters staan veel te leuk op de balans. Als de burgers daar iets meer belasting geld voor moeten bloeden, so be it.

[Reactie gewijzigd door Seth_Chaos op 26 juli 2024 00:14]

[okexox]

Dan heb je nog problemen met het stroomnet dat ze enorm belasten.

[cascer1]

Valt wat mij betreft net zo goed onder het zelf regelen van een klimaat neutrale energievoorziening

[Crysania]

Wat ik overal een beetje mis is het verschil in "datacenter".

Een Google, Microsoft of Amazon (of andere public cloud provider) maakt een datacenter waarin andere bedrijven weer hun eigen services kunnen hosten. Deze hebben dus wel degelijk een breder nut voor de Nederlandse economie en samenleving.

Een facebook daarentegen maakt een datacenter voor hun eigen applicaties (facebook,instagram, whatsapp). Deze applicaties worden natuurlijk wel gebruikt door Nederlandse bedrijven maar dat is meer indirect dan bij de cloud providers.

Wat mij betreft is het een groot verschil en vind ik datacenters van de 1e categorie minder een probleem dan de 2e.

[Xander2]

Het klinkt nog steeds als willekeur, hoeveel is de max?

[Zoidberg_AvG]

Goed dat hier strengere regels voor komen, las vandaag nog op de NOS dat de verwachting is dat het nieuwe datacentrum van Facebook net zoveel stroom gaat verbruiken als 460.000(!) huishoudens.

Ik snap dat we allemaal gebruik maken van diensten die op dit soort datacentrums draaien, maar een goede kosten/baten analyse (en dan bedoel ik niet alleen financieel) op landelijk niveau lijkt me wel op zijn plaats voordat er toestemming gegeven wordt om zo'n datacenter neer te zetten. Kan namelijk best zo zijn dat het voor een gemeente positief is maar op landelijk niveau de nadelen groter zijn dan de voordelen.

[darknessblade]

Welke dienst verleent dat Datacenter van facebook anders dan stroomverbruiken tegen bodemprijzen.
en het opslaan van persoonlijke data van nederlandse burgers om later te verkopen?

Ik zou zeggen rap verbieden, of aan flink strengere regels laten voldoen die datacenters.

en nu ook nog een verbod op de bouw en gebruik van datacenters totdat de energieprijzen weer normaal zijn

[Ge Someone]

Zo'n hyperscale datacenter is echt niet alleen voor ons kleine landje. Meestal wordt dat gebruikt voor de hele EMEA regio. Dat is Europe, Middle East en Afrika.
Maar die kortingen op grond en stroom zijn wel bizar.

[Ethirty]

Dankzij gelobby van en met onze eigen landelijke overheid krijgen ze ook nog 90% korting op die energie rekening. Mag je raden wie dat gaat betalen.
nieuws: Het Rijk regelde onder druk van Facebook voorrang op het stroomnet

En dan gaat diezelfde overheid nu ineens roepen dat ze het toch niet meer willen, maar wel in de toekomst - niet voor dit ene nutteloze, nog te bouwen datacenter waar een ambtenaar al tegen zijn vrienden heeft lopen opscheppen dat hij Facebook naar Nederland heeft gehaald.

Ah, de befaamde -1 uit het niets - de ambtenaren die hier voor verantwoordelijk zijn lopen hier ook kennelijk rond. Vooruit, bronvermelding erbij.

[Reactie gewijzigd door Ethirty op 26 juli 2024 00:14]

[Nimja]

Was het niet zo dat deze datacenters enorm veel vervuiling, stroom andere kosten met zich mee brengen maar bijna niets opleveren omdat ze vaak subsidie/korting krijgen op stroom/ruimte/belasting?

[DropjesLover]

Problemen zijn stroomverbruik en goedkoop drinkwater gebruiken om te koelen, en vervolgens dat warm en zuurstofarm te lozen in de sloot.
De locale economie schiet er niks mee op omdat er nauwelijks iemand on site werkt, alles gebeurt op afstand. Dus geen extra lokale banen, huizen, kinderen naar school etc.

Dus behalve de stijve plasser van degenen die trots verkondigingen dat ze [grote partij X] binnengehaald hebben, heb je er helemaal niks aan.

[Skyaero]

Ja, er wordt drinkwater gebruik. Nee het wordt niet warm geloosd (het wordt verdampt). En het wordt alleen gebruikt op warme zomerdagen.

Met verdampt drinkwater omdat dit soort datacenters compressieloos koelen. Er zitten dus geen airco's meer in. Er wordt alleen lucht van buiten gehaald. Op warme dagen kan daar niet mee gekoeld worden en wordt adiabatische koeling toegepast. Dit is veel energiezuiniger

Een casus waar energie en water elkaar bijten.

[phicoh]

Dat water kunnen ze dan toch zelf wel zuiveren? Beetje raar om als het warm is (en er op veel plaatsen al een probleem is met drinkwater) dan drinkwater te gaan verdampen.

[wernervp]

Inderdaad.. of iedereen wil stoppen met tuin sproeien, zwembad vullen en zuinig zijn met water, maar wel datacenters die nauwelijks of niets bijdragen aan de economie koelen met drinkwater op warme dagen.

[DropjesLover]

Water verdampt bij 100°C. In je datacenter wil je een dergelijke temperatuur niet, tenzij je er een warmtepomp aan zet. Daarbij is 100°C water cq stoom een zeer waardevol industrieel product, dat gaat echt niet zo weggegooid worden.
Daarnaast geeft verdampen, ook zuiver leidingwater, best snel (kalk) aanslag, waardoor de efficientie van je verdamper snel omlaag gaat.

Een adiabatisch proces is gewoon verdampen onder meer door een drukval (van een gas).

Daarnaast geven de informatie-websites aan dat het wel degelijk geloosd wordt:
https://nmfflevoland.nl/zienswijze-datacenter-zeewolde/

[Eonfge]

Er staan nog meer "grappige dingen" in. Zo wilt het nieuwe kabinet dat Buitenlandse mediabedrijven verlicht gaan investeren in de lokale cultuur, en de mededingingsraad moet gemoderniseerd worden zodat grote, monopolistische media vanuit het buitenland bestreden kan worden.

Dat eerste is natuurlijk tegen Netflix, HBO+ en dergelijke, die in sneltreinvaart de cultuursector uithollen. Dat tweede, is tegen Tweakers! Naja, eigenlijk bedrijven zoals de Vlaamse media-monoplist DPG Media, waar Tweakers een onderdeel van is.

De publieke omroep is geworteld in de samenleving, representeert verschillende
maatschappelijke stromingen en verzorgt een pluriform, onafhankelijk en hoogwaardig media-
aanbod. Deze onafhankelijke, pluriforme informatievoorziening staat onder druk. Media en de
toegang tot informatie worden meer en meer gedomineerd door grote en veelal buitenlandse
commerciële ondernemingen. Om die dominantie te voorkomen wordt de Mededingingswet
gemoderniseerd. Het is het extra belangrijk dat er een publiek media domein is: een herkenbare,
onafhankelijke en betrouwbare bron van informatie.

Edit met persoonlijke interpretatie

Grappig genoeg zie ik beide niet werken. Immers, niet de Nederlandse regering, maar de EU gaat over economische zaken en het zal lastig worden om Netflix te dwingen om geld in de cultuursector te proppen. Dat zelfde geldt natuurlijk voor de buitenlandse pers die hier veel voor het zeggen heeft; de regeringspartijen zijn heel erg pro-EU en ze zullen toch echt niet de toegang tot de Nederlandse markt lastiger maken voor partijen zoals DPG Media.

Daarnaast, de publieke omroep is in mijn ogen niet erg pluriform...

[Reactie gewijzigd door Eonfge op 26 juli 2024 00:14]

[madcow22]

Dat gebeurd al volgens mij wordt al aan netflix en die partijen geeist dat er minimaal hoeveelheid nederlandse producties op moeten staan.

[PaT]

En daar gaan we weer. Eerst moet alles gedecentraliseerd worden zodat lokale overheden meer zelf moeten doen en nu, nog voor de grootste wetswijziging ooit op het gebied van ruimtelijke ordening, die juist dit aspect stimuleert, in werking is getreden (Omgevingswet, gepland voor 1-7-2022) gaan we weer zaken centraliseren.

Ik snap best dat dit soort zaken niet (enkel) lokaal afgewogen moeten worden, maar maak dan een categorie projecten die je een nationaal belang meegeeft, een beetje zoals de rijkscoördinatieregeling bij projecten aan het landelijke energienet.
Dit gezwalk van de politiek is natuurlijk van alle tijden, maar vermoeiend is het wel

[Cowamundo]

Voor Zeewolde komt dit in ieder geval te laat… Hierbij wil ik alvast een reactie reserveren voor over 7-8 jaar met “I told you so!” op het nieuws item “Datacenter Zeewolde, wat heeft het ons nu echt opgeleverd en gekost”.

[koppie]

Zullen we dat heel groot op de zijkant van die blokkendoos zetten?

[Cowamundo]

Alleen als we het in blokketters doen.

[koppie]

Yep!!

Inclusief het "Told you so"-dansje geprojecteerd?

[GerritGekke]

Dit kunnen ze m.i. ook breder trekken. Als het energie-vraagstuk cq. groene energie maatschappelijk dermate belangrijk is dan kunnen ze dit breder toepassen bij andere industrieën welke veel stroom verbruiken.

Als er een punt komt dat we op de max zitten qua kunnen leveren van stroom in NL dan vind ik het zeker belangrijk dat de overheid dit bewaakt. Los van groene energie. Iemand die het totaalplaatje bewaakt en eventueel ingrijpt/afwijst lijkt mij een strategische zet.

[Verwijderd]

ik blijf erbij, en val hierbij in herhaling: we willen allemaal dat Facebook en Zalando en Whatsapp en Netflix goed en snel werken, dus daar moet wat tegenover staan.
We kunnen vinden van energieverbruik wat we willen en tegen die datacenters zijn (not in my backyard) maar we willen er wel van profiteren.

Welke criteria en waarde hangen er aan 'opwegen tegen maatschappelijk en sociaal nut'? Hoe meet je dat?
Hoeveel kilowattuur mag een seconde sneller facebook laden kosten?