Rapport aan ministerie EZK: Nederland zou aanleg zeekabels moeten faciliteren

Nederland moet actiever zijn om de aanleg van nieuwe Europese kabels te faciliteren. De aanleg van nieuwe kabels is namelijk efficiënter dan nog langer gebruik te maken van bestaande kabels. Dat staat in een nieuw rapport over zeekabels van onderzoeksbureau Stratix aan het ministerie.

Het nieuwe onderzoek van Stratix dat is gemaakt in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gaat in op de huidige staat van zeekabels in Nederlandse wateren. Daarin komt het onderzoeksbureau terug op conclusies uit een eerder rapport uit 2019 waarin stond dat er geen beperking zat op de levensduur van glasvezelverbindingen in zee. Alhoewel de kabels technisch nog wel functioneren, hebben ze moeite met capaciteiten van 400Gbit/s per golflengte die nu standaard wordt, en ontstaan er verschillende problemen als zeekabels op leeftijd zijn. Daarom zou de overheid de aanleg van nieuwe kabels beter moeten faciliteren. Marktpartijen lopen er nog te veel tegenaan dat het proces om een kabel aangelegd te krijgen niet duidelijk genoeg is.

Daartoe riepen verschillende branchepartijen al enige tijd op, onder meer in een uitgebreid artikel van Tweakers, maar toenmalig staatssecretaris Mona Keijzer stelde in een brief aan de Tweede Kamer dat er geen haast was met het aanleggen van nieuwe kabels, omdat de huidige kabels nog lang kunnen functioneren. Zij baseerde zich op het onderzoek uit 2019 van Stratix. De nieuwe inzichten kunnen invloed hebben op de positie van het ministerie op dit punt.

De onderzoekers van Stratix schrijven dat het nog steeds klopt dat er geen beperking zit op de levensduur van zeekabels. De praktijk is dat de versterkers die nodig zijn in zeekabels die langer zijn dan 400 kilometer, met name transatlantische zeekabels naar de VS dus, verouderd zijn, dat de lassen waarmee lange stukken kabels aan elkaar verbonden zijn twintig jaar geleden van mindere kwaliteit waren en sommige kabels meerdere malen beschadigd zijn. Daarnaast zijn oudere kabels niet meer geschikt voor de hoge internetsnelheden van vandaag de dag en fabrikanten van kabelsystemen geven over het algemeen maar twintig tot vijfentwintig jaar garantie.

Stratix concludeert dan ook dat op belangrijke routes, zoals tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk en naar de Atlantische Oceaan, nieuwe zeekabels moeten worden aangelegd. Dat zou 'efficiënter zijn' dan bestaande kabels langer gebruiken. Daar komt bij dat verschillende kabels, zoals de TAT14-kabel en de Tyco-kabel van Eemshaven naar het Verenigd Koninkrijk niet meer actief zijn. TAT14 was jarenlang de belangrijkste kabel tussen Europa en de VS, maar werd onlangs van de zeebodem gehaald omdat deze te oud was en veel problemen kende.

Ook denkt Stratix dat gezien de ondiepe en drukke wateren rondom Nederland, het onwaarschijnlijk is dat er nog een transatlantische zeekabel aangelegd zal worden naar Nederland in de toekomst. Volgens de partijen die Stratix heeft gesproken ligt Nederland ongunstig voor rechtstreekse transatlantische kabels door de drukke en ondiepe Noordzee. Scheepvaart, visserij, zandwinning, maar ook windparken op zee maken het lastiger om een nieuwe kabel aan te leggen. De nieuwe generatie transatlantische kabels worden vooral aangelegd door Google en Facebook naar Denemarken, Frankrijk en Spanje. Nieuwe zeekabels zullen dus in de toekomst aan Nederland voorbij gaan, en alleen via omliggende landen, bijvoorbeeld Denemarken of het Verenigd Koninkrijk aan Nederland gekoppeld worden.

De zeekabels die in Nederland aan wal komen. Blauw is in gebruik, voor oranje zijn vergunningen verleend. Bron: Stratix.

In november concludeerde een groep van providers en onderzoekers dat het gebrek aan nieuwe transatlantische kabels dat in Nederland aan wal komt slecht zou zijn voor onze digitale sleutelpositie. Nieuwe kabels naar het Verenigd Koninkrijk zijn onder meer de Scylla-kabel van euNetworks, die van IJmuiden naar Lowesoft loopt. Die kabel heeft een theoretische capaciteit van ongeveer 2 petabit per seconde en gaat binnenkort in productie.

In oktober dit jaar is er bovendien een vergunning afgegeven voor de Zeus-kabel van Zayo, die loopt van Zandvoort naar het Verenigd Koninkrijk. De aanleg daarvan zal in 2022 plaatsvinden. Deze kabel moet de verouderde Circle North 2-kabel vervangen. Ook wordt er gewerkt aan een kabel aangelegd door British Telecom, BT North Sea, van Callantsoog naar Winterton. De aanleg daarvan moet in 2022 plaatsvinden. Stratix telt nu zeven internationale kabels vanuit Nederland en drie die in aanbouw zijn of waar vergunning voor is verleend.

In de bijgaande brief aan de Kamer schrijft minister Stef Blok van EZK dat het goed is dat er nieuwe kabels aanlanden in Nederland, en dat er volgens hem nog steeds geen probleem is qua beschikbare kwaliteit van zeekabels. Wel stelt hij dat het vergunningsproces voor het aanleggen van nieuwe kabels te ingewikkeld is en er een lange doorlooptijd is, dat de aanlanding van nieuwe zeekabels belemmert. Daarom heeft hij Stratix gevraagd om een overzicht op te stellen met alle benodigde vergunningen, relevante wetgeving en betrokken partijen waar mee om tafel moet worden gegaan. Het Ministerie van EZK heeft een infographic gemaakt om marktpartijen te helpen die een zeekabel naar Nederland willen leggen. Dit overzicht moet het voor partijen die in de toekomst een zeekabel willen aanleggen naar Nederland makkelijker maken.

Reacties (29)

[CAPSLOCK2000]

Nederland is nu een belangrijk knooppunt voor het wereldwijde internet en we spelen (alleen al) daar door een belangrijke rol in de internet-economie. Een belangrijke reden waarom zoveel datacenters in Nederland willen zitten is vanwege ons goede internet. Het zou zonde zijn om die positie kwijt te raken.
Ook strategisch gezien is het prettig om goed verbonden te zijn zodat je niet afhankelijk bent van enkele kwetsbare kabels.

[Hatsjoe]

Hoezo zou het zonde zijn om wat minder datacentra te hebben in Nederland? Zoveel voegen die niet toe wat betreft economie en werkgelegenheid...

[SirRosencrantz]

Ik denk dat dit een interessante discussie is met niet een eenduidig antwoord. Ik heb genoeg mensen in de digitale infrastructuur gesproken die (wij van wc-eend) zeggen dat de infrastructuur, dus ook de datacenters, enorm bijgedragen hebben aan onze breedbandigheid en dat we overal snel internet en veel glasvezel hebben draagt volgens hen weer bij aan het ontstaan van veel techbedrijven in Nederland. In een datacenter werken niet veel veel mensen misschien, maar zou een bedrijf als Booking.com zich in Amsterdam hebben gevestigd zonder de digitale infrastructuur daar? Of zou elk bedrijf of (semi)-overheidsinstelling data weg kunnen zetten zonder dat er in elke uithoek een datacenter zit met goede verbinding? Je zou overigens kunnen beargumenteren dat die discussie los staat van de hyperscales van Google/Microsoft/Facebook, omdat zij vooral infrastructuur voor zichzelf aanleggen. Maar bedrijven rondom datacenters van hen profiteren ook weer van bijvoorbeeld de verdeelstations die zij neerzetten. Ik weet niet of ik de mening deel van deze wij-van-wc-eend-mensen, en de cijfers zijn ook niet eenduidig maar het is wel interessant argument. Dan zou je dus moeten gaan meten hoeveel werkgelegenheid, economische waarde en bedrijvigheid ontstaat door toedoen van de aanwezigheid van datacenters.

[Raindeer]

Een van de voordelen van onze goede infrastructuur en datacenters is dat Nederlandse bedrijven veel meer geneigd zijn om hun computers in professionele datacenters te zetten, in plaats van een "rekencentrum" bij het bedrijf. De Rijksoverheid ging van 64 rekencentra terug naar 4 professionele datacentra, gedeeltelijk in eigendom en gedeeltelijk ingehuurd bij derden. Het energieverbruik nam af van 235GWh naar 128GWh. Een groot deel van die winst is waarschijnlijk de efficiëntere koeling (ruwweg van 2.4 PUE naar 1.3PUE, maar je hebt ook direct betere no-break installaties, bandbreedte te over etc. etc. In landen met een slechtere infrastructuur, zoals Duitsland, hebben bedrijven vaak nog een eigen rekencentrum, wat dus veel stroom verbruikt.

De hyperscales zijn onderdeel van deze discussie, want de meesten bedrijven gaan nu over naar Office365, de Tweakers redactie gebruikt Google's suite (meen ik me te herinneren) en zo gaat meer naar "de cloud". Eind 2000 werd ik regelmatig opgebeld voor Microsoft Exchange beheerder klussen. Niet dat ik daar zin in had, maar het was wel duidelijk dat ieder bedrijf zijn eigen exchange server had staan en moest beheren. Nu staat dat in toenemende mate bij Microsoft. Groot voordeel is dat Microsoft zich nu heel bewust is van hoeveel rekenkracht haar software vergt. Als Microsoft vroeger een patch uitbracht, waardoor CPU/geheugen gebruik (per ongeluk) omhoog ging, dan was het jammer voor de systeembeheerders. Nu zullen ze het direct zien in hun eigen datacenters en de ontwikkelaars vragen wat er is gebeurd.

Bij een vorige werkgever heb ik ooit met een econoom wat gerekend aan economische groei en de correlatie met het aantal AS-nummers in een land (per hoofd bevolking). Daar zat best een interessante relatie in, waarbij we 0.1% extra groei (jaar op jaar) zagen voor iedere extra AS per zoveel inwoners.

Dus goede infra bespaard en levert ook wat op. Het concentreert het gebruik wel, maar toch kan het veel efficiënter zijn.

[Hatsjoe]

Is onze infrastructuur zo goed door de grote vraag van datacentra, of is de vraag van datacentra zo groot omdat onze infrastructuur zo goed is? Kip ei verhaal. Zelf denk ik dat het een beetje van beide is. Echter denk ik dat wat een veel grotere rol speelt het feit is dat wij een enorm dichtbevolkt land zijn waardoor een sterk netwerk ook veel goedkoper uitvalt.

Het is zeker een interessante discussie. Wellicht interessant genoeg voor een deep-dive vanuit Tweakers? Vooral gezien de grote hoeveelheid media aandacht voor datacentra de laatste tijd, met name die van Meta in Zeewolde. Wat hebben wij Nederlanders er nou precies aan dat al die datacentra hier geopend worden? Wat zien wij daar precies van terug? Is het vooral prestige, of draagt het ook daadwerkelijk iets bij?

[Nathilion]

Het is niet zo zeer kip-ei maar zelf versterkend. We begonnen met een beetje infrastructuur en wat bedrijvigheid er om heen en dat trok meer en meer nieuwe bedrijven aan die ook weer vroegen om betere infrastructuur. Zo hebben die twee elkaar over de jaren heen versterkt. Maar die groei gaat binnenkort door een derde factor verstoort worden.

Nederland heeft namelijk een probleem met zijn elektriciteitsnetwerk. Lukraak datacentra bouwen gaat niet meer vanwege de steeds vaker overbelaste netten. Niet alleen door de toename van wind- en zon in de mix maar ook door domweg de te kleine kabels. Vooral in de gebieden waar men nu wil bouwen liggen juist ook de kleinste kabels en wordt dezelfde grond ook massaal ingezet als windmolenpark of zonneweide.
Willen wij het datacentra van de wereld blijven dan moeten we eerst ons elektriciteitsnet flink verzwaren en de grillen van wind- en zon stabiliseren.

Aan de andere kant is het wellicht handiger om nu veel datacentra in Frankrijk te gaan plaatsen. Niet alleen hebben ze er de ruimte voor, ze hebben er ook de kerncentrales voor staan. Dit zou voor hen win-win zijn. Ze krijgen er een goed communicatienetwerk voor terug en hun kerncentrales worden beter belast waardoor ze rendabeler worden.

[Nieknikey]

Kip ei verhaal.

Maar als je het ei weghaalt, heb je over 20 jaar geen kip meer.

[familyman]

Het zou goed zijn eens een echt onderzoek te doen naar de toegevoegde waarde van dat deel van it, dat te maken heeft hiermee. En dat onderzoek af te zetten tegen het type economie dat we willen zijn.

Zo is het profiel van deze industrie heel anders dan die van bv de luchtvaart. En ik kan me voorstellen dat we daardoor prioriteiten anders willen leggen.

Pas dan weten we hoeveel zin het heeft om moeite en investeringen te doen. Deze opmerkingen blijven vaak in onderbuikgevoel hangen. In mijn ogen zijn er te weinig feiten bekend om dat gesprek goed inhoudelijk te voeren.

Na al die tijd, als oplossing bieden om een infographic te maken, klinkt toch een beetje skeer. En dan wordt hij ook nog door een externe partij gemaakt.

[CAPSLOCK2000]

Hoezo zou het zonde zijn om wat minder datacentra te hebben in Nederland? Zoveel voegen die niet toe wat betreft economie en werkgelegenheid...

Het gaat om meer dan hoeveel centen het direct in de la brengt. Een snelweg levert ook geen directe inkomsten op. De winst komt indirect uit iedereen die gebruik maakt van de weg.

Nederland is zo'n beetje wereldleider in het gebruik van internet, digitale diensten, online winkelen, video-on-demand, gaming-in-the-cloud, betalen via internet, thuiswerken via internet, etc...
Hoe dichter bij die datacenters zijn en hoe beter de verbindingen met de rest van de wereld hoe beter het is voor ons. Als we het in het buitenland zetten wordt het langzamer en duurder.
(Onderschat afstand niet. Buitenstaanders denken nog wel eens dat heel internet egaal is en dat het niet uit maakt hoe ver je van een server af bent. In praktijk maakt het heel veel verschil, zelfs als mensen dat niet direct zo ervaren).

Uiteraard moeten we wel zorgen dat die datacenters belasting betalen, net als ieder ander bedrijf. Dat een paar techreuzen nu heel handig zijn in het ontwijken van belasting moeten we niet afschuiven op de datacenters.

[Groningerkoek]

Maar hoeveel verdienen we nu daadwerkelijk meer aan die positie in vergelijk tot een positie waarin we niet de top zijn maar nog steeds ruim voldoende capaciteit hebben, en wat kost het behouden van de top?

[CAPSLOCK2000]

Maar hoeveel verdienen we nu daadwerkelijk meer aan die positie in vergelijk tot een positie waarin we niet de top zijn maar nog steeds ruim voldoende capaciteit hebben, en wat kost het behouden van de top?

Als je de top bent ben je in een positie om voorwaarden te stellen. Anderen willen met jou meedoen en jij maakt de regels. Of dat nu gaat om vrijheid van meningsuiting, belasting(ontwijking), spionage of milieu. Als topper kun je de rest van de wereld mee laten bewegen met jouw doelen en wensen.
De vraag is niet alleen hoeveel we er aan verdienen maar ook hoeveel het zou kosten om dergelijke invloed op een ander manier te krijgen.

[Vampyre]

Daarnaast heeft Nederland ook bij de aanleg zelf economisch belang via bv. Boskalis en andere bedrijven in de offshore en scheepsbouw.
Meer kabels is voor NL dus altijd via meerdere wegen een Win-Win.

[Nystran]

Goh, wij van Stratix adviseren: meer glasvezel. Kennelijk wil EZK meer glasvezel, als ze Stratix vragen naar een onderzoek.

[latka]

Ja, vind het ook vreemd dat het vorige onderzoek zegt: niks aan de hand en nu zegt: doe maar upgrade. Dat doet mij denken dat of de mensen bij Stratix weten niet waar ze het over hebben of de mensen bij Stratix schrijven op wat het ministerie wil horen. Beide zijn behoorlijk slecht.
Dat zeekabels van 20 jaar terug geen 400Gbit doen had ik je ook kunnen vertellen. Als je dan in ogenschouw neemt dat de netwerk snelheid iedere paar jaar verdubbelt wat de conclusie van dit rapport dus al evident in 2019. Ergo: Stratix advies: Wij trappen open deuren in.

[Raindeer]

Ik ben een van de auteurs. :-) We weten zeker niet alles. Het eerste rapport was een QuickScan om te kijken of er grote problemen werden verwacht. De opdracht: De hoofdvraag van dit onderzoek is of het feit dat er sinds de dotcom- en telecomcrash van begin van de eeuw geen nieuwe majeure zeekabels meer zijn aangeland in Nederland, een strategisch probleem gaat vormen, gezien ook de ontwikkelingen wereldwijd. Marktpartijen die wij spraken zagen dit niet als strategisch probleem. Nederland heeft veel en goede verbindingen, ook naar de plekken waar nieuwe kabels aanlanden.

Er stond al wel het advies: Een eventuele planningsdiscussie over bijvoorbeeld ‘telecomzeekabel-corridors’ en het optuigen van een gremium omtrent de coördinatie lijkt partijen zeer verstandig.
https://www.stratix.nl/wp...-zeekabels-definitief.pdf

De twee rapporten die er nu zijn gaan over vergunningen en over de actuele stand van zaken. De vraag was: Dit document heeft tot doel een achtergrond te geven bij de typen kabels, de businessmodellen van de aanbieders en het soort klanten dat van deze kabels gebruikmaakt. Daarnaast geeft het document een overzicht van de ontwikkelingen in de markt voor zeekabels, welke relevant zijn voor beleidsmakers.

Maar goed, we weten niet alles en we zijn ook eerlijk. We hadden niet hoeven te noemen dat inzichten veranderen, maar dat doen we wel. Ten aanzien van de levensduur zeggen we:
De levensduur van zeekabels is complexer dan initieel gedacht. In 2019 schreven we dat er geen beperking zat op de levensduur van kabels. Dit klopt in principe nog steeds. De Cantat-3 kabel uit 1994 is bijvoorbeeld nog steeds operationeel vanuit het VK naar de Faeröer en IJsland, ondanks dat het trans-Atlantische deel van de kabel al een aantal jaren afgeschakeld is. Toch blijkt dat een groot deel van de kabels worden afgeschakeld en vervangen. Verklaringen die vanuit marktpartijen gegeven worden zijn:

[list]
• - Voor de meeste trans-Atlantische kabels geldt dat de versterkers verouderd zijn. Zij ondersteunen niet de hogere snelheden die nu gebruikelijk zijn.
• - Glasvezel blijft op zich lange tijd goed, maar de glasvezels van 20 jaar oud hebben niet altijd de ideale karakteristieken welke nodig zijn voor de hogere snelheden per golflengte en het aantal golflengtes dat nu wordt gebruikt.
• - De lassen waarmee stukken glasvezel aan elkaar verbonden zijn om een hele lange kabel te maken waren 20 jaar geleden van mindere kwaliteit dan nu. Dit zorgt voor lagere prestaties van de kabel als geheel.
• - Sommige kabelsystemen hebben meermalen te maken gehad met schade door menselijke en natuurlijke oorzaken.
• - Garantie vanuit de fabrikant op kabelsystemen is vaak beperkt tot 20 of 25 jaar.
[/list]
Het geheel zorgt ervoor dat op courante routes, zoals tussen Nederland en het VK en de Atlantische Oceaan het efficiënter is om nieuwe kabels aan te leggen, dan om de bestaande kabels langer te gebruiken. Op minder courante routes kan het langer gebruiken van een kabel de efficiënte oplossing zijn.

Dat betekent niet dat alle oude kabels nu worden afgeschakeld. Het betekent ook niet dat je geen 400Gbps over sommige kabels kunt doen. Sommige eigenaren geven aan dat ze hun bestaande kabels soms nog langere tijd willen gebruiken.

[Nystran]

Excuus voor mijn cynische eerste post, al vraag ik me nog steeds af waarom EZK een nieuw onderzoek liet doen, maar niets ten nadele van jouw werk.

Als ik je bovenstaand post goed begrijp: een bestaande kabel is goedkoop en met een beetje onderhoud heb je gratis geld (en hem niet meer gebruiken betekent waarschijnlijk dat je hem weg moet halen, wat ook duur is). Toch kiezen partijen ervoor nieuwe kabels te gebruiken, deels uit risico-oogpunt: ze hebben contracten om een bepaalde hoeveelheid data van a naar b te krijgen, en willen geen risico lopen van tijdelijke haperingen/storingen of misschien zelfs een kabel die het helemaal begeeft. Of (mogelijk?) ze zijn een mega-partij, die al hun 400 Gbps data over dezelfde lijn willen hebben lopen (waarom dit niet opknippen is me een raadsel), lijkt me zelfs gezond om risico's te spreiden).

Dus wat twee jaar geleden was: ja er is genoeg capaciteit om alle data-centra in Nederland neer te zetten, is het nu: de capaciteit is er wel, maar als bedrijven kunnen kiezen, gaan ze misschien toch ergens zitten waar er nog wel garantie op de zeekabels zit, i.v.m. verzekering.

[Raindeer]

Het is een combi. Aan de vraag kant kregen we een paar jaar geleden te horen dat er bij investeringsplannen voor grote datacenters voor Nederland geen vragen werden gesteld over capaciteit van zeekabels. Andere landen soms wel, maar Nederland niet. Over land en door de zee genoeg capaciteit. Nu zie je toch drie nieuwe kabels. De redenen van de eigenaren zijn verschillend, maar het gevolg is 12 Petabit meer capaciteit

Sommige eigenaren van kabels hebben een paar keer last gehad van kabelbreuk. Mogelijk dat de volgende breuk degene is die de demping en dispersie te groot maakt. Die kijken naar nieuwbouw. Sommige kabels hebben dat probleem niet of minder. Sommige zeggen; bedrijfsbeleid, garantie verloopt dus vervangen, maar niet iedereen doet dat.

Er zijn klanten die 400Gbps per golflengte nodig hebben en binnenkort ook 800Gbps willen kunnen doen. Dat is nu 40Tbps per vezelpaar en 4Petabit per seconde op 1 kabel met 96 vezelparen capaciteit. Niet elke oude kabel kan dat aan, maar ook lang niet elke klant heeft dat nodig. Heb je veel cloud klanten dan moet je meegroeien. Zijn het banken, dan zit je misschien nog jaren goed

Naast de 3 kabels naar Nederland is er recent een nieuwe tussen London en Parijs gebouwd en bouwt BT er ook 1 naar België. Dat is ruwweg 25mbps per inwoner van Europa aan nieuwe capaciteit naar de UK, naast wat er al ligt door de Kanaaltunnel en in de zee. Dus je hebt als klant genoeg opties voor route diversity als je een paar Terabit capaciteit nodig hebt op meerdere routes.

Maar in ieder geval is er over land en zee veel capaciteit van en naar Nederland

[erazer33]

Nieuwe kabels naar het Verenigd Koninkrijk zijn onder meer de Scylla-kabel van euNetworks, die van IJmuiden naar Lowesoft loopt. Die kabel heeft een theoretische capaciteit van ongeveer 2 petabit per seconde en gaat binnenkort in productie.

Is de kabel nou al aanwezig, of moet die nog geproduceerd worden?

Ofwel de eerste zin staat in een verkeerde tijdsvorm. ("gaat lopen", ipv "loopt"), of "in productie" moet vervangen worden door "in bedrijf"

[Raindeer]

Hij ligt er al. Werkzaamheden rond het strand zijn afgerond. Voor foto's zie https://eunetworks.com/ne...evelopments/scylla-build/

En blijkbaar kunnen diensten nu worden besteld https://eunetworks.com/ne...e-uk-and-the-netherlands/

[bazzi]

fotos zijn denk van de UK kust. Loop er nog wel eens daar, (ijmuiden/wijk aan zee) maar zie niet 1 2 3 echte herkenningspunten

[Raindeer]

Nog even gekeken; de bestandsnaam van 1 foto bevat Lowestoft, dus je hebt gelijk 🙂

[Verwijderd]

toch apart dat juist de takken van industrie waarom onze economie zo floreert (of dat deed),scheepvaart visserij etc.
nu net het gene is wat de toekomstige welvaart belemmerd

[kodak]

Dat is iets te makkelijk om te concluderen. Al sinds het bestaan van zeekabels zijn scheepvaart en visserij een risico. Maar een risico zijn maakt het nog niet zomaar een duidelijke belemmering van welvaart. In welvaart zorg je er namelijk ook voor dat als er ergens een belemmering kan optreden je dat op tijd kan ondervangen, of zelfs zorgt dat je er maximaal voordeel uit kan halen. En die laatste punten doen zich juist voor. Als er al hinder is dan vind het verkeer een weg. Reparaties, onderhoud, aanvulling, vervanging en zelfs verwijderen doen bedrijven al jaren, zonder dat de massa daar veel van merkt. Het is juist eerder merkbaar dat er vooruitgang is.

[Verwijderd]

ik ging iets kort door de bocht inderdaad om er een lekkere bijna oneliner in te knallen.

waar ik op doel is dat ik het ironisch vind dat in dit onderzoek naar voren komt dat een oude drijfveer van onze economie daadwerkelijk een bedreiging vormt voor een nieuwe tak van inkomsten namelijk de gehele digitale wereld. die via onze "nieuwe haven" Amsterdam ix de rest van Europa ingeslingerd word.

het zou jammer zijn als wij onze huidige positie kwijt zouden raken. al is het alleen maar vanwege de stabiliteit die wij nu ervaren bij alleen al het kijken naar een netflix serietje.

dat gaat namelijk geheid langer duren als wij in de nabije of verdere toekomst onze data moeten laten routeren via denemarken vk of een ander ix.

doet trouwens niks af aan jou reactie hoor. want die klopt ook gewoon.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 26 juli 2024 06:49]

[slijkie]

Iemand enig idee wat het ‘ruwweg’ kost per kilometer om zoiets aan te leggen?

[TheekAzzaBreek]

Hier noemen ze $25-35k/fm.

[NBK]

Das wel heel duur
Dacht eerder dan het 25 tot 35k per kilometer zou zijn

[latka]

Ik weet niet precies wat de eenheid is? Kiloflorijn de meter? Maar wat doet die $ daar dan? 25 kilodollar per femtometer? Dat is behoorlijk prijzig. In de link staat gelukkig het antwoord: "$25,000 to $35,000 per kilometer"

[mutley69]

Zou het niet veiliger zijn die glasvezelverbindingen via de azoren te laten lopen ipv. over de YUK?