De Autoriteit Persoonsgegevens geeft geen vergunning aan de Fraudehelpdesk voor het verzamelen van potentiële daders van fraude. De helpdesk wilde daar een database van aanleggen, maar is geen overheidsorgaan en mag dat van de toezichthouder niet doen.
De Autoriteit Persoonsgegevens heeft de vergunningsaanvraag afgelopen zomer afgewezen, schrijft de toezichthouder. De Fraudehelpdesk wilde zo'n vergunning om een database aan te leggen waarin fraudemeldingen worden opgeslagen. Daarin zouden ook persoonsgegevens van potentiële daders komen te staan. Dat valt onder strafrechtelijke gegevens, stelt de AP. Alleen opsporingsinstanties mogen dergelijke gegevens verzamelen.
De privacywaakhond zegt dat de Fraudehelpdesk geen overheidsinstantie is. Wel is de stichting ooit opgericht op initiatief van de overheid en werkt die regelmatig met overheidsinstanties samen. De Fraudehelpdesk zou te weinig waarborgen kennen om bescherming tegen misbruik van persoonsgegevens te garanderen. Dat zou ertoe kunnen leiden dat burgers onterecht als potentiële fraudeurs worden aangemerkt. "Bij politie en justitie zijn er allerlei waarborgen ingebouwd om te voorkomen dat onbevoegden bij die gegevens kunnen en te garanderen dat mensen zich kunnen verdedigen tegen beschuldigingen", stelt AP-vicevoorzitter Katja Mur. "In een verhoor op het politiebureau kan een verdachte zijn kant van het verhaal vertellen. Dat is bij de Fraudehelpdesk niet het geval."
Het is de tweede keer dat de AP een vergunningsaanvraag van de Fraudehelpdesk afwijst. In 2019 deed de toezichthouder dat ook al. Destijds haalde de AP daar dezelfde redenen voor aan. Het besluit leidde ertoe dat de Fraudehelpdesk geen voorbeelden van phishingmails meer mocht aannemen. Een groot deel van het werk van de helpdesk is gebaseerd op zulke voorbeelden. Ontvangers van phishingmails of -sms'jes konden die doorsturen, zodat de Fraudehelpdesk een beeld kon vormen van actieve phishingcampagnes en de omvang ervan. Daar kon het dan weer een waarschuwing voor uitsturen, zelf of via andere overheidsinstanties, zoals de politie en het NCSC.
De Fraudehelpdesk is niet de enige organisatie die een dergelijke vergunning wil. Meerdere brancheorganisaties van winkeliers en midden- en kleinbedrijven pleiten al langer voor zwarte lijsten van fraudeurs. Daarvoor is sinds de inwerkingtreding van de AVG in mei 2018 een vergunning nodig van de privacytoezichthouder.
Die vergunningen laten vaak lang op zich wachten; dat erkende voorzitter Aleid Wolfsen dit jaar ook in een interview met Tweakers. Door de grote achterstanden bij de toezichthouder wachten veel bedrijven al jaren op vergunningen. Ook in andere sectoren die niet om zwarte lijsten draaien, zijn vertragingen bij vergunningsaanvragen problematisch.