Nederland loopt nog steeds groter risico op ontwrichting door digitale sabotage, stelt de NCTV in zijn Cybersecuritybeeld 2024. Daarin staat dat er nog steeds veel ransomware- en ddos-aanvallen op Nederlandse infrastructuur worden uitgevoerd die kunnen zorgen voor ernstige verstoringen.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, of NCTV, schrijft in zijn periodieke Cybersecuritybeeld dat er over het algemeen niet veel veranderd is ten opzichte van het vorige rapport: het Cybersecuritybeeld 2022. "De digitale dreiging tegen Nederland is groot en divers", schrijft de organisatie. Die komt deels van hacks en cyberaanvallen, maar ook door storingen en technische problemen. De NCTV begint haar rapport bijvoorbeeld met een verwijzing naar een grote storing in Defensie-netwerk Nafin, eind augustus. Daarvan is al duidelijk dat het niet om een cyberaanval ging.
Nederland loopt nog steeds veel risico op digitale ontwrichting, stelt de NCTV. Dat komt voor een deels door aanvallen van 'statelijke actoren', in de praktijk meestal landen als Rusland, China of Noord-Korea. Die voeren ransomware-aanvallen uit in Nederland, maar ook ddos-aanvallen die vaak 'voortvloeien uit geopolitieke spanningen'. De oorlogen in Oekraïne en Israël zorgen ervoor dat er het afgelopen jaar meer cyberaanvallen hebben plaatsgevonden, zegt de NCTV. De genoemde landen lijken 'hun cybercapaciteiten te intensiveren'. Dat doen ze met verschillende doelen. China wil bijvoorbeeld spioneren, Rusland probeert te saboteren en desinformatie te verspreiden en Noord-Korea probeert met aanvallen op cryptovalutabezitters geld te verdienen.
De NCTV zegt dat een extra risico bij cyberaanvallen is dat toeleveranciers worden getroffen. Een aanval op zo'n bedrijf 'veroorzaakt niet alleen schade bij het gecompromitteerde bedrijf, maar ook bij andere organisaties'. De organisatie noemt onder andere Nebu en AddCom als twee bedrijven waarbij via een leverancier schade ontstond bij andere bedrijven.
Het aantal aanvallen via softwarekwetsbaarheden blijft volgens de NCTV toenemen. Zo zouden er in 2023 97 keer een zeroday zijn misbruikt, waar dat er een jaar eerder nog 62 waren. In veel gevallen staan cyberaanvallen volgens de toezichthouder niet op zichzelf, maar zijn ze onderdeel van een 'bredere gereedschapskist'. Het komt ook steeds meer voor dat aanvallers zich richten op 'edge-apparaten', zoals firewalls, vpn's en routers. Dat komt met name omdat de monitoring daarop voor veel bedrijven lastig is. Verder werken hackers steeds vaker via living off the land-methodes. Daarbij worden bestaande, al geïnstalleerde softwarepakketten gebruikt om aanvallen uit te voeren, in plaats van dat ze nieuwe malware moeten installeren. Experts zien dat al jaren; living off the land maakt het moeilijker aanvallen of bewegingen door het netwerk te detecteren en het laat minder sporen na.
De NCTV waarschuwt dat organisaties steeds vaker gebruikmaken van clouddiensten en software-, platform- of infrastructuur-as-a-servicediensten. Dat is volgens de NCTV logisch, maar heeft ook risico's. Zo wordt Nederland in toenemende mate afhankelijk van een handvol Amerikaanse bedrijven en er ontstaat zo een makkelijker doelwit voor storingen of aanvallen. Het is opvallend dat de NCTV hiervoor waarschuwt, omdat uitgerekend nu de Rijksoverheid in toenemende mate richting Microsofts clouddiensten beweegt. Met het merendeel van de Nederlandse maildiensten is dat sinds eerder dit jaar al het geval.