NCTV: digitale dreigingen tegen Nederland worden diverser en onvoorspelbaarder

De digitale dreigingen tegen Nederland worden diverser en onvoorspelbaarder, schrijft de NCTV in het Cybersecuritybeeld Nederland 2025. De NCTV benadrukt dat bedrijven zich moeten houden aan 'basisprincipes' om zich weerbaar te houden.

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid geeft in het Cybersecuritybeeld meerdere oorzaken aan voor die toegenomen diversiteit en onvoorspelbaarheid. Zo krijgen statelijke actoren, cybercriminelen 'en andere kwaadwillenden' steeds meer aanvalscapaciteit, heeft de veranderende geopolitiek ook impact op het digitale domein en maken hackers steeds vaker gebruik van generatieve AI. "Al deze ontwikkelingen vinden gelijktijdig en in samenhang met elkaar plaats, waardoor het dreigingslandschap in toenemende mate complex wordt."

De NCTV merkt op dat er het afgelopen jaar 'een grote verscheidenheid aan incidenten' zich heeft voorgedaan, waarbij er grote verschillen in de aanvallers, methoden, doelwitten en motieven zaten. "Zo waren meerdere Nederlandse en buitenlandse organisaties doelwit van de Chinese statelijke actor Typhoon, voerde de Russische actor Laundry Bear een cyberaanval uit op de Nationale Politie, maakten Noord-Koreaanse hackers digitale valuta buit bij onder andere Nederlandse organisaties en werd Nederland voor het eerst slachtoffer van cybersabotage door een Russische staatsgesteunde groepering."

Aanvallen hebben ook steeds vaker de potentie om de maatschappij te ontwrichten of te zorgen voor significante impact op de nationale veiligheid. De NCTV wijst bijvoorbeeld op de hack op het OM, waarna systemen werden ontkoppeld van het internet met 'hinder in de strafketen' tot gevolg.

Internationale betrekkingen worden daarnaast onvoorspelbaarder, wat eveneens impact heeft op de digitale veiligheid, stelt de NCTV. "Zo kunnen verslechterende verhoudingen het aantrekkelijker maken voor statelijke actoren om cyberaanvallen in te zetten, omdat die goedkoop en schaalbaar zijn en bovendien omdat betrokkenheid valt te ontkennen." Die digitale onvoorspelbaarheid kan ook betekenen dat software die eerder risicoloos leek, opeens risicovol kan zijn. "Nederland is, net als andere landen, voor vele digitale processen en diensten afhankelijk van aanbieders uit andere landen, waaronder de Verenigde Staten. Wet- en regelgeving van dergelijke landen kan extraterritoriaal doorwerken en keuzes van die landen kunnen dus impact hebben op Nederland, ook wanneer deze niet direct tegen Nederland zijn gericht."

Bedrijven en organisaties moeten dan ook weerbaar zijn tegen hackers, zegt de NCTV. De toegenomen onvoorspelbaarheid en complexiteit betekenen volgens de veiligheidscoördinator echter niet dat het verdedigen ook complexer moet zijn. "Veel digitale incidenten vinden namelijk hun oorzaak in het niet op orde hebben van 'digitale basishygiëne'." Die vijf basisprincipes zijn dat risico's in kaart gebracht moeten worden, veilig gedrag bevorderd moet worden, systemen, applicaties en apparaten beschermd moeten worden, de toegang tot data en diensten beschermd moet worden en dat er moet worden voorbereid op incidenten.

Reacties (10)

[FrostyPeet]

Als die digitale dreigingen dan groter en onvoorspelbaarder worden, waarom gaan ze dan vol op het "alles over internet" orgel? Want efficiënt. Waarom zijn er dan plannen om DigID naar een ander land te laten gaan? Waarom gaat de EU dan vol op het wallet orgel, de digitale euro?

Mensen beginnen zich langzaam te realiseren dat die wasmachine met wifi chip toch een risico kan zijn. Of die security camera met handige app. Moeten banken alleen nog online bereikbaar zijn en alleen nog online diensten aanbieden?

Misschien zou het eens goed zijn om een discussie te hebben of alles wat in de cloud kan of via internet werkt wel doorgezet moet worden. Bankbiljetten kunnen niet gehackt worden. Een fysiek paspoort heeft geen verificatie problemen als internet eruit ligt, heeft geen stroom nodig. Die online koffiezetter, die zo handig automatisch aangaat als je auto voor de deur stopt, is het echt zo lastig om binnenshuis even het knopje aan te zetten?

Moeten we nu echt NL op een zilveren presenteerblad geven aan (staats)hackers in een ver land, die onaantastbaar zijn en miljoenen te besteden hebben?

[PeterDons]

DigiD, Zivver (deels) in Amerikaanse handen, het gevaar van de Russen en Chinezen. Russische drones in heel Europa (als je het wilt geloven) Je moet toch wat doen om de angst aan te jagen.

En dan wil de EU waar Nederland voorop loopt meer digitaliseren zoals de Europese eID-identiteitswallet, digitaal rijbewijs netbeheerders die je zonnepanelen/batterij beheren. Je vraagt je terecht af waar zijn ze mee bezig.

[sdziscool]

Het is gewoon een race naar de bodem, iedere consument, bedrijfsleiding en manager wilt kosten besparen. Dan ben je eigenlijk al gewoon automatisch bezig met alles zo snel mogelijk verloederen, maar het alternatief is dat iemand anders zijn product WEL verloedert en oppeens miljoenen van jou klanten overneemt.

Het enige wat zou werken is als iedereen spontaan smaak krijgt voor kwaliteit en duurzaamheid, maar zolang de helft van de bevolking het liefst alles zo goedkoop mogelijk wilt krijg je dankzij economies of scale enorm snel een gigantisch kostenverschil: goedkope plastic producten worden centen terwijl duurdere kwaliteitsproducten euros kosten en dat blijft verder spiralen tot niemand meer het duurdere product koopt en het van de markt verdwijnt.

Dit is al gebeurt met huishoudelijke apparaten, de koelkast, vriezer, wasmachine etc. zijn wegwerpproducten geworden. Iedereen met een wasmachine uit de jaren 70/80 krijgt altijd te horen hem nooit weg te doen want er is geen wasmachine die je vandaag kan kopen als consument die het langer zal volhouden dan je 40+ jaar oude ding.

[jmignolet]

Ik vind je reactie terecht.

Jaren terug vond ik alles wat verbonden kon zijn "Handig!" en "Wauw, ik kan hier vrijwel alles op afstand doen!". Het maakt nu plaats voor irritaties waarbij alles een internetverbinding nodig heeft. Mijn koffiemachine kan inderdaad op afstand opgezet worden, maar als je 2x nadenkt.. Dit lost niet echt een probleem op. Meer een nice to have.

Ik heb me de laatste weken verdiept in het: Wat als ik die smartphone een beetje links laat liggen, en diensten probeer af te nemen die geen internetconnectie nodig hebben? Verdomd moeilijk hoor. En misschien ook niet de bedoeling meer in deze periode. Auto? Yep, via de app kan ik hem voorverwarmen. Hoe anders? De afstandsbediening laat het me helaas niet doen. Die afhankelijk is echt wel noemenswaardig en iets dat we ondertussen gewoon zijn, I guess.

Ach, ik kan hierover uren debatteren, maar 2x of zelfs 3x nadenken of je aankoop internetverbinding nodig heeft is niet stom.

[5pë©ïàál_Tèkén]

Moeten we nu echt NL op een zilveren presenteerblad geven aan (staats)hackers in een ver land, die onaantastbaar zijn en miljoenen te besteden hebben?

Er begint heel langzaam besef te komen, maar het gevoel van urgentie is nog heel ver weg. Logisch, want als iets abstract is, dan is het wel cyber veiligheid. Niemand weet hoe groot de omvang van dit probleem echt is, tot het een keer gebeurd. En dat is het probleem met (digitale) veiligheid - de dreiging moet eerst concreet zijn voordat duidelijk is wat de dreiging inhoudt. Verhalen ophangen over digitale koffiezetters helpen hier in ieder geval niet bij, omdat er gefocust moet worden op het belangrijkste - infrastructuur.

Op https://www.denkvooruit.nl/ staan dan ook tips voor wat je moet doen als de infrastructuur wegvalt, en hoe je je kan voorbereiden. Kort samengevat - doe de dingen waar je daadwerkelijk invloed & controle over hebt. Klagen over de overheid gaat je niet helpen wanneer er écht grote problemen zijn, en dat zie ik toch veel mensen (blijven) doen.

Vergeet niet dat we in een tijdperk zitten waarin zaken niks mogen kosten (we klagen al over de energietransitie, hoe lang dit duurt en hoe veel het kost), zie jij een politieke partij een programma verkondigen met de strekking "we gaan X miljard euro uitgeven voor iets waarvan we niet weten waar of wanneer we het nodig gaan hebben"? Dat er begrip is voor de miljarden extra voor defensie is ook 'pas' sinds de oorlog in Oekraïne én de drones rond de luchthavens in België en Eindhoven. Oftewel - de dreiging moet concreet zijn, anders doen burgers er nagenoeg niks mee. Mensen worden plat gebombardeerd met informatie waardoor mensen zich moeilijker laten voorlichten omdat we zijn afgestompt.

Waarborg je basisbehoeften, en maak je niet te druk waar je geen invloed op hebt. Ja, er zullen dingen heel erg fout moeten gaan voordat ze veranderen, maar dat is nou eenmaal hoe mensen werken. Daarmee praat ik het niet goed, maar kijk naar de geschiedenis (Watersnoodramp, Chernobyl, de Katrina storm). De boodschap "dit nooit meer" werkt sterker dan "we moeten dit voorkomen".

[Wouterie]

Tja, als zelfs de politie of menig gemeente de basis al niet in orde heeft, waar staan we dan?

[NiGeLaToR]

Bedrijven en organisaties moeten dan ook weerbaar zijn tegen hackers, zegt de NCTV.

Hoezo? Ze leggen net uit dat we onder vuur liggen door staatrechtelijk gesteunde groeperingen dit en dat, door land X gesteunde boeven zus en zo en dan staan wij er als bedrijf of organisatie alleen voor?

Cyberveiligheid is een verantwoordelijkheid, dat staat buiten kijf, alleen daar waar je gewoon door de hackers van een vijandige staat wordt aangevallen is het toch een oorlogshandeling meer dan ‘jezelf beschermen tegen een kwaadwillende hacker op een zolderkamer’?

Dat is geen level playing field: er is geen real life metafoor te bedenken waarin we dit wél normaal vinden.

[Pyronick]

Dat is geen level playing field: er is geen real life metafoor te bedenken waarin we dit wél normaal vinden.

De kern van deze hybride oorlogsvoering is juist die uitputting: ons dwingen oneindig veel middelen in verdediging te steken, totdat we het weldegelijk als 'normaal' gaan beschouwen en murw worden.

Omdat de aanvallen in de 'grijze zone' blijven (onder de drempel van een gewapend conflict), kan de staat niet militair ingrijpen. Het is een bewuste strategie om het bedrijfsleven tot de frontlinie te maken. Het doel is ons uitputten en destabiliseren, juist omdát we het niet als 'echte' oorlog kunnen labelen.

Hoeveel doctrines, wet- en regelgeving wij er ook tegenaan gooien; er zal waarschijnlijk nooit genoeg politiek en maatschappelijk draagvlak zijn om echt in te grijpen totdat het te laat is. Omdat dit van nature een escalatieladder is, zullen wij systematisch achter de feiten aan blijven lopen. Tot het punt dat de inhaalslag, financieel, militair, juridisch of maatschappelijk, simpelweg niet meer te maken is.

[Ozzy]

Als ik cynisch in het leven zou staan, dan ik zou ik zeggen dat die digitale dreigingen niet boven aan de lijst zouden moeten staan. Immers onze energievoorziening staat op omvallen, onze waterzuivering wordt steeds moeilijker, onze mobiliteit (spoor, weg en water) piept en kraakt, onze woningen zijn rot tot in het fundament, onze voedselvoorziening en zorg is en wordt onbetaalbaar en onbereikbaar voor velen.

Zelfs als er geen digitale dreigingen op deze kritieke infra zouden zijn, dan is het maar de vraag hoe en of we dit overeind kunnen houden.

Gebrek aan politieke wil om problemen op te lossen, dát is het grote probleem naar mijn idee. De politieke keuzes van afgelopen jaren (zowel nationaal als Europees) hebben dit laten gebeuren. Defensie, veiligheid, zorg, energie, wonen, het is allemaal kapot bezuinigd, want die "overcapaciteit" was toch allemaal niet nodig. Dat klopt, tot er iets gebeurd en dan loopt alles vast.

Nederland heeft zichzelf op de kaart gezet als wereldheerser, vooroploper, meneer pastoor in Europa, maar heeft het onder aan de streep zelf niet op orde.

En ik sta cynisch in het leven.

[H.Boss]

Haha is goed al die fsbeltjes die de overheid zelf veroorzaakt. Kreeg een folder in de bus om mij voor te bereiden op een noodsituatie haha. De enige voorbereiding is dat ik heel binnenkort Nederland ga verlaten. Wat een grote grap is het hier, mensen allemaal angstig maken, maar ondertussen maken ze zelf de raarste beslissingen voor het volk.


Om mij heen zie ik alleen maar mensen vertrekken uit Nederland.

[Reactie gewijzigd door H.Boss op 26 november 2025 16:16]