Eerste ransomware werd 35 jaar geleden verspreid

Je kunt denken dat ransomware iets is van de laatste jaren. Gijzelsoftware is veel professioneler geworden, maar de eerste vorm ervan bestaat al lang. Sterker nog: op donderdag viert ransomware zijn 35e 'verjaardag', want in december 1989 ging de AIDS Trojan voor het eerst rond.

De ietwat dubieuze mijlpaal valt op 12 december. In 1989, op donderdag 35 jaar geleden, werd op die datum voor het eerst een virus verspreid dat nog de meeste gelijkenissen vertoont met ransomware in 2024. Het ging om de AIDS-trojan, die ook wel PC Cyborg werd genoemd. De naam is afkomstig van het evenement waar de ransomware werd verspreid, namelijk een internationale aidsconferentie van de Wereld Gezondheidsorganisatie. Evolutionair bioloog Joseph Popp verspreidde zijn malware daar - offline, want internet stond toen nog in de kinderschoenen. Hij deelde floppydisks uit aan aanwezigen waarop zogenaamd een enquête stond over het risico om aids op te lopen, dat zogenaamd door een bedrijf genaamd PC Cyborg Corporation was opgezet. Op de floppy's stond daadwerkelijk een vragenlijst, maar ook ransomware.

De AIDS-ransomware was een nogal zwakke vorm van gijzelsoftware, maar dat is wel wat het deed. De malware infecteerde de C-schijf van computers waarop het bestand werd geladen en nam vervolgens autoexec.bat over. De malware keek naar hoe vaak autoexec werd uitgevoerd en na een vast aantal keren dat dat gebeurde, 'versleutelde' de malware alle bestanden op de C-schijf. Dat betekende in de praktijk vooral dat bestanden een andere bestandsnaam kregen, waardoor ze niet meer bruikbaar werden.

Het gijzelgedeelte van de malware omvatte een pop-up die Popp in de malware had gezet. Daarin stond dat gebruikers 'geen licentie hadden' voor de software en dat ze een bedrag van ongeveer 400 dollar moesten opsturen naar een postbusadres in Panama. Dat leverde Popp overigens weinig rijkdom op; weinig slachtoffers stuurden het geld op en de 'hacker' werd later opgepakt op Schiphol en uitgeleverd naar eerst de VS en later het Verenigd Koninkrijk.