Tip de redactie

Sapphire toont RX 9070 XT Nitro+ met 'onzichtbare' 12V-2x6-aansluiting

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 20:41112 reacties

Sapphire heeft zijn Radeon RX 9070 XT Nitro+-videokaart aangekondigd. Deze beschikt als eerste AMD RX 9070-videokaart over een 12V-2x6-stroomconnector, die ook wordt gebruikt in Nvidia's RTX 50-serie. De fabrikant voorziet de connector wel van extra veiligheidsmaatregelen.

Sapphires nieuwe Nitro+-videokaart is het eerste AMD RX 9070 XT-model dat gebruikmaakt van de 12V-2x6-connector. Het betreft een enkele aansluiting die in theorie tot 600W aan stroom kan leveren, hoewel AMD's Radeon RX 9070 XT een tbp van rond de 300W heeft. Normaliter gebruiken AMD's videokaarten een aantal 'traditionelere' 8-pinsaansluitingen voor de stroomvoorziening.

Nvidia gebruikt de 12V-2x6-aansluiting ook voor zijn RTX 50-serie. Onlangs verschenen berichten dat de connectors onder bepaalde omstandigheden te heet kunnen worden en daardoor kunnen smelten. Tot op heden gebeurde dat overigens alleen bij RTX 5090-videokaarten, die met een tbp van 575W bijna dubbel zoveel stroom gebruiken als AMD's RX 9070 XT. Tweakers schreef een achtergrondverhaal over die problematiek.

Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+ met 12V-2x6
De zekeringen naast de 12V-2x6-connector.
Bron: Sapphire

Om eventuele hitteproblemen te voorkomen, heeft Sapphire wel extra veiligheidsmaatregelen aan zijn Nitro+-videokaart toegevoegd. De kaart bevat twee zekeringen naast de stroomconnector, die volgens de fabrikant moeten afgaan voordat de connector beschadigd kan raken.

Sapphire heeft de stroomconnector van de Nitro+ verder verborgen onder de backplate van de videokaart, zodat deze 'onzichtbaar' lijkt. De backplate is bevestigd met magneten en kan dus gemakkelijk verwijderd en weer gemonteerd worden. De 12V-2x6-connector zit onder de backplate, aan de rechterkant van het pcb. Daaronder zit ook een argb-connector. De kabels worden beide langs de onderkant van de videokaart geleid.

Verder beschikt de RX 9070 XT Nitro+ over een zilverkleurige tripleslotkoeler met drie fans en ingebouwde rgb-leds. De videokaart is voorzien van een stroomontwerp met zestien fasen. Voor de gpu wordt daarnaast Honeywell PTM7950-'koelpasta' gebruikt. Dat is een materiaal dat relatief hard is op kamertemperatuur, maar vloeibaar wordt wanneer het wordt opgewarmd. De videokaart is 330,8mm lang, 141,25mm hoog inclusief de PCIe-connector en 65,7mm dik.

AMD kondigde de Radeon RX 9070 XT op vrijdag officieel aan. De videokaart krijgt een RDNA 4-gpu met 64 compute-units en 16GB GDDR6-geheugen. De RX 9070 XT krijgt een adviesprijs vanaf 696 euro, hoewel de Nitro+ als Sapphires flagshipkaart waarschijnlijk duurder wordt dan dat. Sapphire deelde nog geen adviesprijs voor deze specifieke kaart. AMD's Radeon RX 9070-serie komt op 6 maart uit.

Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+
Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+Sapphire Radeon RX 9070 XT Nitro+

Reacties (112)

Lees meer


Reuters: Meta gaat betaalde versie van Meta AI-chatbot testen

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 19:584 reacties

Meta is van plan om een betaalde versie van zijn Meta AI-chatbot te testen. Dat zegt een anonieme bron tegen persbureau Reuters. Het is niet bekend wat die betaalde versie moet gaan kosten. De techgigant zou ook een losstaande Meta AI-app willen introduceren.

Meta is van plan om zijn betaalde Meta AI-chatbot vanaf het tweede kwartaal te testen, zegt de bron tegen Reuters. Het zou dan gaan om een betaalde abonnementsdienst die gebruikers toegang geeft tot 'een geavanceerdere versie' van de chatbot. Het bedrijf zou daarmee een soortgelijk verdienmodel hanteren als OpenAI en Microsoft, die respectievelijk betaalde versies van hun ChatGPT- en Copilot-diensten aanbieden.

Er zou daarnaast een losstaande Meta AI-app aankomen, zeggen bronnen tegen het Amerikaanse nieuwsmedium CNBC. De chatbot is tot nu toe alleen beschikbaar via een website of in andere apps van Meta, zoals die voor Facebook en Instagram.

Meta AI werd in 2023 geïntroduceerd, maar is nog niet overal ter wereld beschikbaar. Ook in Europa is de dienst nog niet bruikbaar. De uitrol van de dienst in Europa werd in juni van 2024 door de Ierse privacytoezichthouder Data Protection Commission tegengehouden vanwege privacyzorgen. Vooralsnog zou Meta in gesprek zijn met de toezichthouder. Het is niet duidelijk of en wanneer de chatbot in Europa uitgebracht zal worden.

Reacties (4)


AMD Radeon RX 9060-serie komt in tweede kwartaal uit

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 19:1248 reacties

AMD brengt zijn Radeon RX 9060-serie uit in het tweede kwartaal van dit jaar. Dat bevestigde de gpu-maker tijdens een evenement voor Chinese media. De prijzen van die midrangevideokaarten zijn nog niet bekend.

AMD deelde op vrijdag tijdens het evenement details over de Radeon RX 9070-videokaarten met de Chinese media. Het bedrijf deelde daarbij ook de releaseperiode van de RX 9060-serie. Dat blijkt uit een Bilibili-video van het evenement die is vertaald door techwebsite VideoCardz. Het bedrijf zegt alleen dat de videokaarten uitkomen in het tweede kwartaal, maar gaf verder geen details.

De Radeon RX 9060-serie wordt lager gepositioneerd dan de RX 9070 en RX 9070 XT, die volgende week uitkomen. AMD kondigde die videokaarten op vrijdag ook officieel aan tijdens een internationale persconferentie, inclusief de adviesprijzen, maar de RX 9060-serie werd toen niet genoemd. Het bedrijf noemde die kaarten tijdens het Chinese event dus wel.

AMD noemde de komst van een Radeon RX 9060-serie al tijdens de CES in januari, maar deelde verder nog geen details over de videokaarten. Volgens geruchten gebruiken de kaarten een Navi 44-gpu met minder compute-units dan hun duurdere RX 9070-tegenhangers. De kaarten moeten concurreren met Nvidia's komende RTX 5060 en 5060 Ti, die naar verluidt in april op de markt komen, schrijft ook VideoCardz.

Reacties (48)

Lees meer


LG maakt europrijzen van nieuwe 2025-oledtelevisies bekend

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 18:20122 reacties

LG heeft de europrijzen van zijn komende 2025-oledtelevisies bekendgemaakt. Het bedrijf deelt de adviesprijzen voor de OLED B5-, C5- en G5-modellen. Wat de 'draadloze' M5-varianten gaan kosten, is overigens nog niet bekend.

LG bevestigt dat de OLED G5, het topmodel in de line-up, beschikbaar komt vanaf 2100 euro. Voor dat bedrag krijgen gebruikers een 48"-model in huis. Het 55"-model kost 2800 euro en die van 65" kost 4000 euro, terwijl de 77"- en 83"-varianten respectievelijk 5500 en 8700 euro gaan kosten. Het 97"-model krijgt een adviesprijs van 30.000 euro.

Daaronder gepositioneerd wordt de LG OLED C5. Die komt beschikbaar vanaf 1700 euro voor een 42"-model, terwijl het 48"-model 1800 euro gaat kosten. De C5 wordt ook verkrijgbaar als 55"-, 65"-, 77"- en 83"-variant, respectievelijk voor 2400, 3200, 4600 en 7200 euro.

De B5 wordt LG's oledinstapmodel. Deze komt beschikbaar in formaten tussen de 48" en 83". De kleinste variant gaat 1700 euro kosten, terwijl het 55"-model beschikbaar komt voor 1900 euro en het 65"-model 2800 euro gaat kosten. De 77"- en 83"-versies krijgen adviesprijzen van 4300 en 6000 euro.

LG kondigde zijn nieuwe 2025-oledmodellen in januari aan tijdens de CES. De LG G5 wordt, samen met de draadloze M5, het topmodel. Die tv's krijgen onder andere een nieuw 4-stackoledpaneel, dat ook wel 'Primary RGB Tandem Panel' heet. Dergelijke panelen hebben een nieuwe oledcelstructuur met twee blauwe lagen. Dat moet zorgen voor een hogere helderheid en een betere beeldkwaliteit. De C5 en B5 hebben dat niet: de C5 krijgt een OLED EX-scherm, terwijl de B5 een regulier oledpaneel krijgt.

LG zegt dat de OLED G5 beschikbaar komt in april. De C5-modellen verschijnen tussen maart en mei, terwijl de B5-serie tussen april en juni op de markt komt.

Televisieserie Adviesprijs
LG OLED G5 48": 2100 euro
55": 2800 euro
65": 4000 euro
77": 5500 euro
83": 8700 euro
97": 30.000 euro
LG OLED C5 42": 1700 euro
48": 1800 euro
55": 2400 euro
65": 3200 euro
77": 4600 euro
83": 7200 euro
LG OLED B5 48": 1700 euro
55": 1900 euro
65": 2800 euro
77": 4300 euro
83": 6000 euro
LG OLED G5
De LG OLED G5

Reacties (122)


Intel stelt zijn chipfabriek in Ohio opnieuw uit, deze keer tot 2030 of 2031

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 17:3118 reacties

Intel stelt opnieuw de opening van een chipfabriek uit. Het zou gaan om nieuwe fabrieken in de Amerikaanse staat Ohio. De bouw van de fabriek zou in 2030 worden afgerond. Het bedrijf zegt hiermee zijn productie 'beter af te stemmen op de marktvraag'.

Intel bevestigt dat het bedrijf de bouw van zijn eerste chipfabriek in Ohio heeft vertraagd. De bouw wordt dus in 2030 afgerond, zegt de chipmaker. Kort daarna, vanaf 2030 of 2031, wordt de fabriek daadwerkelijk operationeel. De tweede fabriek op Intels campus in Ohio wordt naar verwachting geopend in 2032. Het chipbedrijf zegt dat het 'toegewijd blijft' aan het project in Ohio. Tot op heden heeft het bedrijf 3,7 miljard dollar in de bouw geïnvesteerd, schrijft The Columbus Dispatch. De eerste fabrieken gaan samen 28 miljard dollar kosten.

Het is niet de eerste keer dat Intel de opening van deze chipfabriek uitstelt. De eerste fabriek zou aanvankelijk dit jaar worden afgerond, maar dat werd eerder al uitgesteld naar 2027 of 2028. Nu staat de opening dus gepland op 2030 of 2031, zeker vijf jaar later dan oorspronkelijk gepland.

Het uitstel is doorgevoerd zodat Intel 'zijn fabrieksactiviteiten kan afstemmen op de marktvraag' en beter 'verantwoord kan omgaan met kapitaal', zegt Intel Foundry-hoofd Naga Chandrasekaran. Dit is niet de eerste fabriek die Intel uitstelt. Het bedrijf heeft ook plannen voor een aantal chipfabrieken nabij de Duitse stad Maagdenburg, maar heeft die ook uitgesteld.

De chipmaker verkeert momenteel in een lastige situatie. Het bedrijf draaide vorig jaar een verlies van in totaal 18,8 miljard dollar. Intel Foundry, de chipproductietak van het bedrijf, was goed voor 13,4 miljard dollar daarvan. Het jaar daarvoor draaide de foundrydivisie 7 miljard dollar verlies. Het bedrijf heeft de afgelopen jaren een technische achterstand opgelopen op chipmaker TSMC en verliest op productgebied terrein aan bedrijven als AMD.

Eind vorig jaar vertrok Intel-ceo Pat Gelsinger plotseling. Gelsinger trad in 2021 aan als topman van de Amerikaanse chipmaker en investeerde miljarden om Intels chipfabrieken terug aan de top te krijgen. Als onderdeel van Gelsingers plannen zou Intel ook chips gaan produceren voor andere bedrijven. Die investeringen hebben vooralsnog geen vruchten afgeworpen.

Correctie, 18.38 uur - In het artikel stond dat Intel Foundry in 2023 een verlies van 13,4 miljard dollar draaide, maar dat was in 2024. Het artikel is hierop aangepast.

Intel Ohio-fabriek in aanbouw
De Ohio-fabriek in aanbouw. Bron: Intel

Reacties (18)

Lees meer


Microsoft gaat stoppen met Skype, zet gebruikers over op Teams

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 16:26216 reacties, submitter: Doane

Microsoft trekt de stekker uit Skype. Het bedrijf bevestigt dat de chatdienst in mei offline wordt gehaald. Microsoft moedigt gebruikers aan om over te stappen op Microsoft Teams. Skype-gebruikers kunnen hun chatgeschiedenis en contacten overzetten naar die dienst.

Microsoft bevestigt in een blogpost dat Skype op 5 mei offline gaat. Daarmee hebben gebruikers ongeveer zestig dagen de tijd om te beslissen of ze over willen overstappen op Teams. Skype-gebruikers die de overstap willen maken, kunnen met hun bestaande account inloggen op Teams. Gebruikers krijgen dan automatisch toegang tot hun bestaande contacten, groepsgesprekken en chatgeschiedenis. Gebruikers kunnen er ook voor kiezen om hun Skype-gegevens te exporteren, waaronder hun chatgesprekken en contacten.

Tot 5 mei blijft Skype interoperabel met Teams; berichten die via Teams worden verstuurd, kunnen dan nog steeds afgeleverd worden aan Skype-gebruikers. Het blijft tijdens deze transitieperiode ook mogelijk om betaalde Skype-features en eerder gekochte Skype-credits te gebruiken, hoewel deze niet langer worden aangeboden aan nieuwe gebruikers.

Microsoft heeft de beslissing genomen om zich volledig te richten op Teams, schrijft het bedrijf. Dat was van oorsprong een zakelijke chatdienst, maar in 2020 introduceerde de techgigant een Teams-versie voor consumenten. Er gingen deze week al geruchten rond dat Microsoft zal stoppen met Skype. Onlangs verschenen verwijzingen daarnaar in de code van de chatdienst. Dat is nu dus bevestigd.

Skype was jaren geleden een populaire chatdienst, die zowel tekst- als spraakgesprekken aanbood. Sinds 2011 is de dienst eigendom van Microsoft. Die techgigant introduceerde in 2016 zijn eigen chatdienst Teams en legt sindsdien steeds meer focus daarop. In 2017 kwam Microsoft al met plannen om de bedrijfsversie van Skype uit te faseren. In 2021 werd dat afgerond. In datzelfde jaar werd Teams de standaard geïntegreerde chatdienst binnen Windows 11, waar dat voorheen Skype was.

Microsoft stopt met Skype
Bron: Microsoft

Reacties (216)


Europol doet 25 arrestaties om verspreiden AI-gegenereerde kindermisbruikbeelden

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 15:41144 reacties, submitter: Doane

Politiediensten hebben deze week wereldwijd 25 arrestaties verricht tijdens een gezamenlijke operatie. Het ging om verdachten die onderdeel waren van een groep die AI-gegenereerde beelden van kindermisbruik produceerde en verspreidde.

De 25 eerste arrestaties werden grotendeels uitgevoerd op woensdag 26 februari, schrijft het Europese politiesamenwerkingsverband Europol in een persbericht. De arrestaties werden verricht in negentien verschillende landen, waaronder Nederland en België. De wereldwijde operatie, genaamd Operation Cumberland, is nog niet afgerond. In de komende weken worden dan ook meer arrestaties verwacht, aldus Europol.

Tijdens Operation Cumberland zijn in totaal 273 verdachten geïdentificeerd. Daarnaast zijn er inmiddels 33 huizen doorzocht en 173 elektronische apparaten in beslag genomen. De operatie werd geleid door de Deense politie. De hoofdverdachte komt uit Denemarken en runde een onlineplatform waar hij AI-gegenereerde kindermisbruikbeelden verspreidde. Bezoekers van het platform konden 'na een symbolische betaling' toegang krijgen tot die beelden.

Operation Cumberland is volgens Europol een van de eerste grootschalige acties tegen het verspreiden van AI-kindermisbruikbeelden. Naast het verrichten van arrestaties, is de operatie ook bedoeld om toekomstige incidenten tegen te gaan. Europol en nationale politiediensten starten 'in de komende dagen' een onlinecampagne 'om de gevolgen van het gebruik van AI voor illegale doeleinden' onder de aandacht te brengen. Tijdens die campagne worden online boodschappen verspreid, naast andere methoden als 'knock and talks', berichten op sociale media en waarschuwingsbrieven.

Europol Operation Cumberland
Bron: Europol

Reacties (144)

Lees meer


Nintendo verwijdert voor het eerst een game uit Switch Online-catalogus in Japan

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 15:0029 reacties, submitter: Zeror

Nintendo gaat voor het eerst een game uit de catalogus van zijn Switch Online-abonnementsdienst halen. Het gaat om de game Super Soccer voor de SNES. Nintendo voert de wijziging alleen door in Japan en geeft daar geen concrete reden voor.

Super Soccer SNES (1991)Nintendo bevestigt op sociale media dat Super Soccer vanaf vrijdag 28 maart uit de Japanse Switch Online-catalogus wordt geschrapt. Vanaf die datum is het spel dus niet meer te downloaden. Ook gebruikers die Super Soccer al gedownload hebben, kunnen het spel vanaf 28 maart niet langer spelen.

Het bedrijf bevestigt niet of de titel op termijn ook wereldwijd uit de retroverzameling wordt gehaald. Tweakers heeft dat nagevraagd bij Nintendo.

Reacties (29)

Lees meer


'AMD: RX 9070 XT verliest nipt van RTX 5070 Ti, maar wordt 22 procent goedkoper'

Door Reinoud Dik, 28 februari 2025 14:00446 reacties

AMD's nieuwe Radeon RX 9070 en 9070 XT worden op 6 maart uitgebracht. De Radeon RX 9070 gaat omgerekend 638 euro kosten, de RX 9070 XT krijgt een adviesprijs van 696 euro. AMD claimt dat het topmodel ongeveer twee procent langzamer is dan Nvidia's RTX 5070 Ti.

RDNA 4-architectuur: verbeterde compute-units, raytracing en AI

AMD kondigde de Radeon RX 9000-serie vrijdagmiddag aan tijdens de 'All You Need for Gaming'-livestream. De RX 9000-videokaarten maken gebruik van de RDNA 4-architectuur, waarmee betere prestaties in zowel gaming als AI worden beloofd. RDNA 4 heeft volgens de fabrikant een reeks verbeteringen in de compute unit, de raytracing accelerators en de AI-versnelling doorgevoerd. De vernieuwde compute unit moet door een efficiëntere werking hogere kloksnelheden mogelijk maken en van een slimmer geheugenbeheer gebruikmaken. Dat laatste bevordert ook de AI- en raytracingprestaties, waarbij ondersteuning voor fp8 een nieuwe toevoeging is naast de verbeterde fp16- en int8-prestaties. Door dynamische allocatie van de registers worden de shaders veel beter benut, wat de efficiëntie eveneens moet verbeteren.

AMD Radeon RDNA 4AMD Radeon RDNA 4AMD Radeon RDNA 4AMD Radeon RDNA 4

Navi 48-gpu uit één stuk

De RX 9070 en 9070 XT maken gebruik van de Navi 48-gpu, een chip met een oppervlakte van 357mm² en 53,9 miljard transistors. AMD is hierbij afgestapt van het chiplet-ontwerp dat de RX 7000-serie kenmerkte. Volgens de fabrikant valt de balans tussen meerdere kleine en dus goedkopere chips tegenover de complexiteit van fabricage in het voordeel van een monolithische chip uit voor het prijssegment dat de RX 9000-serie moet gaan bedienen.

AMD Radeon RX 9070 performanceAMD Radeon RX 9070 performanceAMD Radeon RX 9070 performance

Specificaties en prijzen Radeon RX 9070 XT en RX 9070

De RX 9070 XT krijgt de volledig ingeschakelde Navi 48-gpu met 64 compute units en 4096 stream processors. De boostkloksnelheid komt uit op 2970MHz en het tdp bedraagt 304 watt. Bij de RX 9070 zijn er 56 compute units en dus 3584 stream processors actief. Op dit model is de boostklok maximaal 2540MHz, het tdp is 220W. Beide videokaarten beschikken over 16GB GDDR6-geheugen dat op 20Gbps werkt en gekoppeld is aan een 256bit geheugenbus. De totale geheugenbandbreedte komt daarmee uit op 640GB per seconde. Navi 48 heeft 64MB Infinity Cache aan boord, dat ook op de RX 9070 volledig actief is. De RX 9000-serie is AMD’s eerste reeks videokaarten met ondersteuning voor PCI-Express 5.0; daarvoor geschikte processors en moederborden zijn al geruime tijd beschikbaar.

De Radeon RX 9070 krijgt een adviesprijs van 549 dollar. Dat is omgerekend en inclusief btw 638 euro. Voor het topmodel, de RX 9070 XT, adviseert AMD een prijs van 599 dollar. Dat is omgerekend en inclusief btw 696 euro. AMD verkoopt zelf geen referentiekaarten van de nieuwe serie, dus de prijzen in de praktijk zullen afhangen van wat AMD's partnerfabrikanten en winkels doen.

AMD: RX 9070 XT is 42 procent sneller dan RX 7900 GRE op 4k

Volgens AMD moet de RX 9070 gemiddeld 21 procent sneller zijn dan de RX 7900 GRE op 4k met ultra-settings, terwijl de RX 9070 XT deze gpu met gemiddeld 42 procent moet voorblijven. Op basis van de prestatiedata van Tweakers zou dat betekenen dat de RX 9070 gemiddeld even snel is als de RX 7900 XT, en dat de RX 9070 XT gemiddeld de RX 7900 XTX evenaart. In games die gebruikmaken van raytracing, zou de prestatieverbetering nog hoger liggen, dankzij de verbeterde RT-accelerators.

AMD Radeon RX 9070 XT performanceAMD Radeon RX 9070 XT performanceAMD Radeon RX 9070 XT performance

Tijdens de livestream toonde AMD ook een rechtstreekse vergelijking met de Nvidia GeForce RTX 5070 Ti. Daarin verliest de RX 9070 XT in een test van dertig games met 2 procent. Dat komt voornamelijk door de titels die gebruikmaken van raytracing, waarin de 5070 Ti in de meeste gevallen sneller is. Gebaseerd op de adviesprijzen, wordt de RX 9070 XT bijna een kwart goedkoper dan de 5070 Ti.

AMD Radeon RX 9070 XT vs RTX 5070 Ti

Nieuwe, RDNA 4-exclusieve upscalingtechniek

Samen met de RX 9070 en 9070 XT geeft AMD ook meer details over FSR 4. De nieuwste versie van deze upscalingtechniek is ontwikkeld voor RDNA 4-kaarten. Zodra FSR 4 wordt uitgebracht, moeten meer dan 30 games ondersteuning hiervoor bieden. De implementatie ervan moet volgens AMD relatief makkelijk gaan omdat de api voor FSR 3.1 hiervoor wordt bijgewerkt. Tenslotte is de Media Engine verbeterd ten opzichte van RDNA 3 en oudere kaarten. De encodingkwaliteit is voor zowel h264 als h265 en av1 verbeterd bij een gelijke bitrate.

AMD Radeon RDNA 4 featuresAMD Radeon RDNA 4 featuresAMD Radeon RDNA 4 features
Videokaart Radeon
RX 9070 XT
Radeon
RX 9070
Radeon
RX 7900 XTX
Radeon
RX 7900 XT
Radeon
RX 7900 GRE
Radeon
RX 7800 XT
Gpu Navi 48 Navi 48 Navi 31 Navi 31 Navi 31 Navi 32
Gpu-architectuur RDNA 4 RDNA 4 RDNA 3 RDNA 3 RDNA 3 RDNA 3
Diesize 356,5mm² 356,5mm² 300mm² gcd
+
6x 37mm² mcd
300mm² gcd
+
5x 37mm² mcd
300mm² gcd
+
4x 37mm² mcd
200mm² gcd
+
4x 37mm² mcd
Aantal transistors 53,9 miljard 53,9 miljard 57,7 miljard 55,8 miljard 53,8 miljard 28,1 miljard
Compute-units 64 56 96 84 80 60
Stream processors 4.096 3.584 6.144 5.376 5.120 3.840
Boostclock 2970MHz 2540MHz 2500MHz 2400MHz 2245MHz 2430MHz
Geheugen 16GB GDDR6 16GB GDDR6 24GB GDDR6 20GB GDDR6 16GB GDDR6 16GB GDDR6
Geheugenbus 256bit 256bit 384bit 320bit 256bit 256bit
Geheugensnelheid 20Gbit/s 20Gbit/s 20Gbit/s 20Gbit/s 18Gbit/s 19,5Gbit/s
Geheugenbandbreedte 640GB/s 640GB/s 960GB/s 800GB/s 576GB/s 624GB/s
Infinitycache 64MB 64MB 96MB 80MB 64MB 64MB
Tdp 304W 220W 355W 315W 260W 263W
Interface PCIe 5.0 x16 PCIe 5.0 x16 PCIe 4.0 x16 PCIe 4.0 x16 PCIe 4.0 x16 PCIe 4.0 x16
Adviesprijs € 696 € 638 € 1159 € 1049 € 619 € 549
Releasedatum 6 maart 2025 6 maart 2025 13 december 2022 13 december 2022 27 februari 2024 6 september 2023

Reacties (446)

Lees meer


AMD brengt FSR 4 samen met RX 9070-kaarten uit, 30 games ondersteund bij release

Door Tomas Hochstenbach, 28 februari 2025 14:0018 reacties

AMD gaat FSR 4 samen met de RX 9070-videokaarten uitbrengen. De nieuwe, machinelearning-gebaseerde upscalingtechniek werkt ook uitsluitend op de nieuwe RDNA 4-gebaseerde gpu's. Integratie in games gebeurt met de FSR 3.1-api, waardoor er direct 30 games worden ondersteund.

FSR 4 maakt gebruik van een vooraf getraind, algemeen machinelearningalgoritme voor het slim opschalen van beelden. Voorgaande FSR-versies waren nog gebaseerd op spatial upscaling, waarbij alleen data uit het huidige frame wordt gebruikt, of temporal upscaling, waarvoor ook data uit voorgaande frames wordt benut. Exacte informatie over de aard van het ML-model voor FSR 4, bijvoorbeeld of het net als Nvidia's DLSS 4-model gebaseerd is op transformers, maakt AMD niet bekend. Het model is getraind op AMD's eigen Instinct-acceleratorkaarten.

Doordat FSR 4 gebruikmaakt van de vernieuwde AI-accelerators in de RDNA 4-architectuur, werkt de upscalingtechniek alleen op de vandaag aangekondigde RX 9070-videokaarten. Vermoedelijk zal ook de goedkopere RX 9060-serie, waarvan AMD het bestaan tijdens CES al bevestigde, de nieuwe techniek gaan ondersteunen. AMD doet echter geen beloftes over compatibiliteit met oudere generaties.

De integratie van FSR 4 in games zou soepel moeten verlopen, omdat de api van FSR 3.1 wordt gebruikt. Iedere game met FSR 3.1-ondersteuning kan dus direct FSR 4-support toevoegen. AMD belooft dat er op release al minstens dertig ondersteunde games zullen zijn, waaronder Call of Duty: BLack Ops 6, Horizon Forbidden West, Kingdom Come II Deliverance, The Last Of Us Part 1, Ratcher & Clank: Rift Apart, Marvel Rivals en Spider-Man 2. In de loop van 2025 moeten daar nog eens minimaal 75 games bij komen, van studio's als Activision, Guerrilla, Krafton, Naughty Dog, Nixxes (van de Sony-ports) en SEGA.

AMD laat tevens de eerste benchmarks van FSR 4 zien. Gemiddeld over zeven ondersteunde games stijgt de framerate met 59 procent bij het inschakelen van FSR 4 in de Performance-modus. Als daarbij ook framegeneratie wordt toegepast, wat naar wens aan- of uitgezet kan worden, liggen de framerates gemiddeld zelfs 166 procent hoger dan bij native rendering.

AMD FSR 4 benchmarks

Onder de noemer Hypr-RX kunnen technieken als FSR, Radeon Anti-Lag en Fluid Motion Frames 2 via de driver met een klik worden ingeschakeld. Samen met FSR 4 brengt AMD ook FMF 2.1 uit, dat een betere beeldkwaliteit met minder ghosting zou moeten bieden, en wordt ondersteuning voor het bestaande Anti-Lag 2 toegevoegd aan Apex Legends.

Reacties (18)

Lees meer


Apple fikste bug waarmee ieder bluetoothapparaat via Find My kon worden gevolgd

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 13:4731 reacties, submitter: Jerie

Hackers hebben een exploit gevonden in Apples Find My-netwerk waarmee het mogelijk was ieder apparaat met bluetooth te volgen via dat netwerk. Die exploit, nRootTag, maakte het mogelijk ieder apparaat als een AirTag aan te merken zonder dat daar roottoegang voor nodig was.

De beveiligingsonderzoekers van de George Mason University noemen hun exploit nRootTag. Voor de aanval hebben hackers geen roottoegang nodig tot bluetoothapparaten of tot iOS-apparaten. Bovendien kan de aanval goedkoop worden uitgevoerd met negentig procent succes, zeggen de onderzoekers. De aanval kan zowel Windows- als Android-apparaten aan het AirTag-netwerk koppelen, maar ook apparaten op Linux − wat in de praktijk ieder apparaat met bluetooth betekent.

Om de aanval uit te voeren moeten hackers wel een apparaat weten te infecteren. Het apparaat moet verbinding leggen met een server in het beheer van de hackers zelf. Om de trojan succesvol te installeren en in te zetten in een aanval, is het echter niet nodig om roottoegang te hebben tot het getrackte apparaat. Dat is anders dan bij eerdere, soortgelijke aanvallen, waaronder OpenHayStack.

nRootTag

De kwetsbaarheid zit in de manier waarop Apple-apparaten public keys uitwisselen met AirTags. Bij het koppelen van apparaten deelt een AirTag een public-private key. Als het apparaat buiten bereik is van het gekoppelde apparaat, zendt de AirTag die public key uit via Bluetooth Low Energy. Apparaten in de buurt sturen dan een versleutelde locatie door in combinatie met een hash van de public key van de AirTag. "De Apple Cloud maakt het mogelijk voor iedereen om met een gehashte public key de locatie van een apparaat op te halen", zeggen de onderzoekers.

Normaal gesproken kan die data alleen ontsleuteld worden met behulp van de private key, maar de onderzoekers zeggen een manier te hebben gevonden om dat zelf te doen. Dat kan op basis van twee aanvalstechnieken. Voor Linux-apparaten merkten de makers op dat het publieke adres van een BLE-chip meerdere bits bevat die openbaar beschikbaar zijn in een IEEE-database. Met die informatie kunnen de makers een rainbow table maken, een vooraf opgestelde table met gecalculeerde wachtwoorden of hashes waarmee het cracken sneller kan. Voor Windows- en Android-apparaten geldt een andere aanvalsmethode. Die is uitgebreider; daarvoor moeten aanvallers bijvoorbeeld de uitwisseling van keys tussen meerdere apparaten eerst onderscheppen en die met weer een rainbow table kraken.

De onderzoekers hebben de problemen aangedragen bij Apple. Het bedrijf heeft in oktober al een reparatie doorgevoerd in iOS 18.2, visionOS 2.2, iPadOS 17.7.3, 18.2, watchOS 11.2, tvOS 18.2, macOS Ventura 13.7.2, Sonoma 14.7.2 en Sequoia 15.2. De onderzoekers hebben hun bevindingen nu publiek gemaakt.

Update, 3 maart 09.38 - In het artikel stond aanvankelijk dat 'data alleen ontsleuteld kan worden met behulp van de public key', maar dat moet de private key zijn.

Reacties (31)

Lees meer


Imec deelt eerste yieldresultaten met ASML's nieuwe high-NA-euv-machines

Door Daan van Monsjou, 28 februari 2025 13:4429 reacties

Imec heeft de eerste yieldresultaten met ASML's high-NA-euv-machines gepubliceerd. Die machines worden in de komende jaren gebruikt voor de nieuwste chipproductieprocessen van bedrijven als Intel. Imec noteerde een 'elektrische yield' van ruim 90 procent op een enkele laag.

Belgische onderzoeksinstelling imec voerde onlangs 'elektrische tests' met een high-NA-euv-machine uit en presenteerde de resultaten daarvan tijdens een SPIE-lithografieconferentie in Californië. Daarvoor werden structuren met metalen lijntjes afgebeeld met een onderlinge afstand van 20 nanometer. Daarna werd bekeken welk percentage daarvan functioneel was.

Imec printte twee verschillende soorten structuren met een high-NA-machine. Er werden meander-structuren afgebeeld, die aangeven of metalen lijntjes ergens een breuk bevatten. Daarnaast werden ook fork-fork-structuren geprint. Die worden gebruikt om na te gaan of nabijgelegen lijntjes onbedoeld contact met elkaar maken. Dergelijke breuken en 'bruggen' zijn soorten 'stochastische defecten' die kunnen optreden tijdens het productieproces.

Imec teststructuren high-NA-euv februari 2025
De afgebeelde teststructuren: meanders en forks, met een onderlinge afstand van 20nm. Bron: imec

Bij die structuren werd volgens imec een yield van meer dan negentig procent opgemerkt. Dat wil zeggen dat ruim negentig procent van de afgebeelde structuurtjes daadwerkelijk functioneel was. Dat percentage geldt overigens voor een enkele laag, bevestigt imec tegenover Tweakers. Moderne chips bevatten tientallen lagen en bij iedere laag kunnen defecten optreden. De yields die chipmakers als TSMC en Intel communiceren bij hun procedés, zijn afhankelijk van alle lagen samen.

High-NA-euv zal overigens niet gebruikt worden voor al die tientallen lagen. Naar verwachting wordt high-NA bij introductie beperkt tot een klein aantal lagen van een chip. De 'gewone' euv-machines van ASML maakten hun debuut in TSMC's N7+-procedé uit 2019. Bij dat procedé werd euv gebruikt voor maximaal vier lagen. Voor de rest werden minder geavanceerde 'duv'-machines gebruikt.

Imec noemt de high-NA-yields van ruim negentig procent in ieder geval een goed resultaat. De tests geven chipfabrikanten en hun leveranciers inzichten over hoe stochastische defecten als lijnbreuken en bruggen in de toekomst verder beperkt kunnen worden.

High-NA is de tweede generatie euv van Nederlandse chipmachinemaker ASML. Deze machines hebben een hogere 'numerieke apertuur', wat betekent dat de optiek van de machines meer licht kan opvangen en scherpstellen. In theorie kunnen chipmakers daardoor kleinere transistors maken met een enkele belichting. ASML zegt dat de theoretische resolutie 13nm betreft voor low-NA, maar met high-NA wordt dat verlaagd naar 8nm, waarbij een lager getal beter is.

ASML levert de eerste high-NA-euv-machine voor grootschalige productie 'in de komende maanden', bevestigde ceo Christophe Fouquet in januari tegenover Tweakers. Die machine wordt dan geleverd aan Intel. Dat bedrijf ontving eerder al high-NA-testmachines en heeft daar inmiddels ruim 30.000 wafers mee belicht. Intel wil high-NA-euv grootschalig gaan gebruiken voor zijn 14A-procedé, dat in de loop van volgend jaar beschikbaar moet komen.

ASML EXE:5000 high-NA-euv
Een ASML EXE:5000-machine voor high-NA-euv. Bron: ASML

Reacties (29)

Lees meer


Ayaneo gaat Flip-handhelds pas later produceren dan beloofd

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 13:024 reacties, submitter: TheVivaldi

Ayaneo heeft de levering van zijn Flip-handhelds op basis van een AMD Ryzen 7-cpu uitgesteld. Het bedrijf zou die in maart uitbrengen, maar dat wordt later. Aanvankelijk leek het erop alsof de Ayaneo Flip KB en DS helemaal waren stopgezet, maar dat ontkent Ayaneo.

Ayaneo reageert op zijn eigen crowdfundingpagina op geruchten die eerder deze week ontstonden. In een inmiddels verwijderde update op Indiegogo schreef het bedrijf volgens onder andere Liliputing dat het 'geen directe plannen heeft om met de productie van de Ayaneo Flip door te gaan'.

Het bedrijf verheldert nu dat die uitspraak niet betekent dat de Flip helemaal stopgezet is. "De verklaring in ons vorige bericht betekent niet dat het product is stopgezet", zegt Ayaneo. "Het geeft alleen aan dat we de productie niet onmiddellijk starten en dat we dat na een tijdje zullen doen." Wanneer dat is, zegt het bedrijf niet; dat is afhankelijk van onder meer andere fabrikanten die onderdelen leveren.

Ayaneo zegt ook dat het merendeel van de Flips die via crowdfunding zijn voorbesteld inmiddels geleverd zijn. De verklaring over de productie gaat dan ook over toekomstige modellen. Daarvan zei het bedrijf bij de introductie dat die vanaf maart zouden worden geleverd, maar dat wordt dus later in het jaar.

De Ayaneo Flip is een opklapbare handheld. Het model komt in twee varianten: de Flip KB met een toetsenbord onderop en de Flip DS met in plaats van het toetsenbord een tweede scherm. De handhelds hebben een display van 7" met 120Hz-refreshrate en draaien op een AMD Ryzen 7 7840U of 8840U met ingebouwde Radeon 780M-gpu.

Ayaneo Flip KB en DS

Reacties (4)


Microsoft brengt Copilot uit voor macOS

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 12:0629 reacties, submitter: TheVivaldi

Microsoft heeft een Copilot-app uitgebracht voor macOS. De software werkt op macOS 14.0 en hoger en alleen op apparaten met Apples eigen M-socs.

Microsoft zegt dat het de app beschikbaar heeft gemaakt voor Apples besturingssysteem. De app staat ook in de Mac App Store.

De app werkt alleen op macOS 14.0 of hoger. Ook moeten gebruikers een Mac of Macbook gebruiken met minimaal een M1-chip. De app is gratis te downloaden en bevat geen in-appaankopen, maar voor Copilot Pro is wel een abonnement nodig.

Copilot mac app store

Reacties (29)


Microsoft lijkt Manifest V2-extensies zoals uBlock Origin te blokkeren in Edge

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 10:57170 reacties, submitter: zakalwe

Microsoft lijkt Manifest V2-extensies te blokkeren in Edge. Dat betekent in de praktijk dat onder andere adblockers als uBlock Origin niet meer werken in de op Chromium-gebaseerde browser, nadat die add-on in Chrome al niet meer werkt.

Gebruikers op onder andere X, maar ook Windows Report, zeggen dat ze verschillende extensies niet meer kunnen gebruiken in de recentste Canary-build van Edge. Het lijkt om extensies te gaan die alleen compatibel zijn met Manifest V2, maar het is nog niet zeker of het probleem voor alle Edge-gebruikers geldt. Microsoft heeft daar zelf nog niets over gezegd. Het gaat onder andere om populaire adblockextensies zoals uBlock Origin, die niet compatibel zijn met Manifest V3, de nieuwe versie van de plug-instructuur voor Chromium en Chrome.

Met het blokkeren van de extensies lijkt ook Edge langzaam over te gaan naar Manifest V3. De browser, die gebaseerd is op Chromium, volgt daarin Chrome. Dat staat sinds een tijd geen extensies meer toe die nog zijn gebaseerd op Manifest V2, een framework waar extensies aan moeten voldoen. Google begon vorig jaar met de invoering van Manifest V3, wat strengere restricties oplegt aan extensies. Het gevolg daarvan is dat sommige extensies, waaronder populaire adblockers, niet meer goed werken.

Sinds oktober vorig jaar werkt uBlock Origin niet meer in Chrome. Nu lijkt het erop dat ook Edge daarin volgt. Dat is opvallend, omdat Microsoft zelf nog geen concrete datum noemt voor de migratie. Op een ondersteuningspagina zegt het bedrijf dat het uitfaseren van Manifest V2 'to be determined' is. UBlock Origin staat ook nog steeds in de Microsoft Store.

Reacties (170)


OpenAI-videogenerator Sora is beschikbaar voor Europese gebruikers

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 10:0941 reacties, submitter: Christoxz

OpenAI's videogenerator Sora is beschikbaar voor Europese gebruikers. Eerst was de tool er alleen voor Amerikanen.

OpenAI zegt dat de tool beschikbaar is voor Europeanen. De website Sora.com is inmiddels ook voor Nederlanders, Belgen en andere Europeanen te bezoeken. Dat kan alleen met een ChatGPT Plus- of Pro-abonnement.

Sora is een videogenerator waarmee gebruikers 1080p-video's kunnen genereren op basis van tekstinputs. OpenAI bracht de tool in december uit, maar nog niet voor Europese gebruikers.

Tawikers

Reacties (41)


Code in Skype wijst erop dat chatapp in mei stopt

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 09:31118 reacties, submitter: bleuthoot

De recentste versie van Skype bevat code die erop wijst dat de app vanaf mei mogelijk verdwijnt. In de code staat dat de software vanaf mei niet meer beschikbaar is en dat gebruikers kunnen overstappen naar Teams.

Gebruikers van XDA ontdekten enkele strings in de code die verwijzen naar het stopzetten van Skype. Die verwijzingen zitten in de recentste versie van de software. "Vanaf mei is Skype niet meer beschikbaar", staat er in de code. "Blijf bellen en chatten in Teams."

Verder duidt de code erop dat Teams automatisch opent als gebruikers daarna Skype nog openen. Er zit ook code in de app waarin staat hoeveel vrienden er al op Teams zitten, wat volgens XDA vermoedelijk is gebaseerd op het aantal contactpersonen.

Microsoft heeft het stopzetten nog niet bevestigd. Het bedrijf wil al jaren af van Skype, maar blijft de app vooralsnog actief houden. Ondertussen wil Microsoft ook dat gebruikers naar Teams overstappen, al worstelt het bedrijf ook met de twee verschillende Teams-versies voor zakelijk en privégebruik. Die bracht Microsoft vorig jaar voor het eerst samen.

Skype code xda
Bron: XDA

Reacties (118)


Amazon brengt later dit jaar nieuwe Alexa-hardware uit

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 08:2734 reacties

Amazon wil later dit jaar nieuwe hardware uitbrengen die goed samen moet werken met het nieuwe Alexa+-abonnement. Ceo Andy Jassy noemt daar in een interview met Bloomberg nog weinig details over, maar het lijkt om apparaten met schermen te gaan.

Andy Jassy zegt dat in een interview met Bloomberg. Hij zegt dat de apparaten later dit jaar uitkomen en heeft het over 'de herfst'.

Jassy noemt daar geen expliciete voorbeelden van, maar mogelijk gaat het om apparaten waar schermen op zitten. Het nieuwe Alexa-model is meer gericht op visuele weergaves. Jassy zegt verder dat Amazon meer manieren heeft gevonden om advertenties weer te geven in de apps van Alexa, maar noemt daar geen voorbeelden van.

De apparaten moeten goed kunnen samenwerken met Alexa+. Dat is een verbeterde versie van de spraakassistent die Amazon eerder deze week uitbracht. Die versie kost 20 dollar per maand.

Reacties (34)


VS: Britse achterdeureis voor iOS schendt mogelijk Cloud-verdrag

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 07:5890 reacties, submitter: TheVivaldi

De Verenigde Staten onderzoeken of het Verenigd Koninkrijk mogelijk een bilateraal verdrag heeft geschonden door Apple te dwingen de encryptie van iCloud te verzwakken. Volgens het hoofd van de inlichtingendiensten schendt het VK mogelijk het Cloud-verdrag.

Dat schrijft directeur van National Intelligence, Tulsi Gabbard, in een brief die 9to5Mac heeft ingezien en die inmiddels online staat. Zij hekelt het Britse verzoek aan Apple om een achterdeur in te bouwen in iOS. Apple reageerde eerder deze maand op dat verzoek door de versleuteling van iCloud-materiaal voor Britse gebruikers uit te stellen. Britten kunnen Advanced Data Protection niet meer gebruiken.

Hoewel dat alleen geldt voor Britse gebruikers, ziet de VS ook potentiële gevolgen voor Amerikaanse gebruikers. "Ik deel de grote zorgen over de serieuze implicaties dat het Verenigd Koninkrijk Apple dwingt een achterdeur te bouwen die de toegang tot de persoonlijke versleutelde data van Amerikanen verschaft." Gabbard wil van het VK weten welke maatregelen het heeft genomen om te zorgen dat dat niet het geval is.

Daarnaast onderzoekt Gabbard of de actie mogelijk in strijd is met de Cloud Act. Dat is een verdrag dat de VS met meerdere landen heeft afgesloten waarbij Amerikaanse opsporingsdiensten gegevens op kunnen vragen van Amerikaanse burgers als die in andere landen zijn opgeslagen. Dat geldt ook andersom. Daarvan wil de VS nu weten of dat mag; het kijkt of het Verenigd Koninkrijk mogelijk bij onversleutelde data zou kunnen van Amerikaanse gebruikers.

Tulsi Gabbard is toezichthoudend directeur van de Amerikaanse inlichtingendiensten. Haar oproep is daarmee opvallend; veel Amerikaanse diensten zoals de FBI en de NSA pleiten al langer voor achterdeurtjes in versleutelde software of fysieke apparaten zoals iPhones. Zo was de FBI jarenlang in strijd met Apple omdat dat bedrijf geen toegang wilde verlenen tot de iPhone van een terrorist.

Reacties (90)


OpenAI brengt taalmodel GPT-4.5 uit dat anders is getraind

Door Tijs Hofmans, 28 februari 2025 07:0745 reacties, submitter: Rubenskoo

OpenAI heeft GPT-4.5 uitgebracht. De nieuwe versie van het taalmodel is volgens het bedrijf beter in 'redeneren' omdat het op een nieuwe manier getraind is. OpenAI zegt zelf dat het model minder hallucineert dan GPT-4o.

OpenAI zegt dat GPT 4.5 zijn 'grootste en beste model voor chats tot nu toe' is. Dat komt met name doordat het bedrijf een nieuwe vorm van modeltraining heeft ingezet die meer leunt op unsupervised learning en tegelijkertijd scaling reasoning gebruikt om 'logisch na te denken'. Het bedrijf schrijft daar meer over in een systeemkaart.

Het unsupervised leren houdt in dat modellen alleen leren van niet-gesorteerde data door daar bijvoorbeeld patronen in te vinden. Volgens OpenAI kan het model daarmee betere woordassociaties doen en daardoor op een natuurlijkere manier klinken. OpenAI heeft verder het scaling reasoning op een andere manier ingezet. Die methode om modellen te trainen door een gedachtenketen te vormen gebruikte het bedrijf voor het eerst in o1, maar in tegenstelling tot dat model hoeft GPT 4.5 niet na te denken voor het antwoordt. Nu moeten gebruikers in o1 lang wachten op een 'logisch' antwoord. Dat maakt het model volgens OpenAI handiger voor algemeen gebruik.

GPT-4.5 is meteen beschikbaar voor gebruikers met een Pro-abonnement, dat 200 euro per maand kost. Het nieuwe taalmodel komt in de toekomst ook naar Plus- en Team-gebruikers en nog later naar gebruikers voor Enterprise en Education, maar OpenAI zegt niet wanneer dat precies is. Het model werkt vooralsnog alleen met tekst en gebruikers kunnen bestanden uploaden, maar functies als Voice Mode, video en beelddelen zijn op het moment niet beschikbaar. OpenAI is vaag over of dat er in de toekomst wel komt.

In het algemeen is GPT-4.5 een relatief klein opstapje in het taalmodel; OpenAI brengt naar verwachting in maart GPT 5 uit dat een grotere stap vooruit moet zijn.

Reacties (45)