Google maakt bekend dat het de nieuwe Pixel 7 en de Pixel Watch op 6 oktober zal onthullen tijdens een livestream. Tijdens de presentatie zal Google de releasedatum, prijs en specificaties bekendmaken van de apparaten.

De aankondiging vindt plaats in New York, maar zal live worden uitgezonden via het YouTube-kanaal van Google. De presentatie begint om 16.00 uur Nederlandse tijd. Tijdens de presentatie gaat Google de Pixel 7, de Pixel 7 pro en de Pixel Watch laten zien. Ook meldt Google dat er nieuwe producten aan de Nest-lijn worden toegevoegd.

Tijdens de I/O-ontwikkelaarsconferentie van Google in mei, kondigde de techgigant de nieuwe smartphones en het smarthorloge officieel aan. Daar werd ook bekend dat de apparaten nog deze herfst moeten verschijnen. De smartphones krijgen Android 13 en maken gebruik van de tweede generatie Tensor-soc van Google.

Rockstar heeft officiële ondersteuning voor AMD FSR 2.0 toegevoegd aan Red Dead Redemption 2. Het gaat om de pc-versie van de game. De update bevat verder vooral bugfixes en een paar kleine contentupdates voor Read Dead Redempion 2 Online.

Rockstar maakt update 1.31 per direct beschikbaar op alle platformen waarop Red Dead Redemption 2 is verschenen. De officiële ondersteuning voor AMD FSR 2.0 is er alleen voor pc. Daar waren spelers er al in geslaagd met AMD FSR 2.0 te spelen door middel van mods. Nu wordt deze techniek ook door Rockstar zelf ondersteund.

AMD FidelityFX Super Resolution 2.0 is een tegenhanger van Nvidia DLSS. Dit zijn technieken voor temporal upscaling. Hiermee worden games op een lagere resolutie gerenderd en vervolgens opgeschaald naar een hogere resolutie. Dat zorgt ervoor dat games op hogere framerates gespeeld kunnen worden. Tweakers schreef eerder al een achtergrond over hoe dit precies werkt.

Eerder kregen ook al games als Deathloop FSR 2.0-ondersteunig en kondigde AMD nog een reeks games aan die binnenkort FSR 2.0-ondersteuning krijgen. Om te zorgen dat zoveel mogelijk gameontwikkelaars de technologie kunnen toepassen in hun games, heeft AMD de broncode openbaar gemaakt.

NASA heeft een nieuw beeld vrijgegeven dat is vastgelegd door de James Web-telescoop. De foto toont de Tarantulanevel. Op de nieuwe beelden van de nevel zijn duizenden sterren te zien die niet eerder zijn waargenomen.

NASA publiceert de nieuwe foto van James Webb op zijn website en heeft het beeld ook beschikbaar gemaakt als download in hoge resolutie. Op de foto is de Tarantulanevel te zien die zich op 161.000 lichtjaren van de Aarde bevindt in het Grote Magelhaense Wolk-sterrenstelsel. Dit sterrenstelsel is interessant voor onderzoekers, omdat de sterren relatief goed te zien zijn vanaf de Aarde. Daarnaast bevat het sterrenstelsel veel relatief jonge sterren.

Door het in beeld brengen van nog onontdekte, jonge sterren hopen onderzoekers meer te weten te komen over hoe sterren zich ontwikkelen. De Tarantulanevel is al eerder vastgelegd, maar door de NIRCam van de James Web-telescoop, kan NASA nu ook door de nevel heen kijken en meer sterren waarnemen.

Afgelopen juli publiceerde NASA de eerste beelden van de James Webb-telescoop. Sindsdien heeft NASA al meerdere beelden gedeeld die Webb heeft gemaakt. Vorige maand nog liet NASA twee composietbeelden van Jupiter zien.

Qualcomm kondigt nieuwe soc's aan voor midrangetoestellen. Het gaat om een nieuwe Snapdragon Gen 1-soc voor zowel de 6- als de 4-serie van Qualcomm. Motorola heeft als eerste aangekondigd dat het met nieuwe toestellen op de markt komt die gebruik maken van de nieuwe soc's.

Qualcomm kondigde eerder al Gen 1-soc's aan voor de Snapdragon 8- en 7-serie. Dit zijn chips die worden gebruikt in de meer high-end toestellen van smartphonefabrikanten. De aangekondigde Snapdragon Gen 1 6- en 4-serie moeten het middensegment van smartphones gaan ondersteunen.

De Snapdragon 6 Gen 1 volgt de 695 5G op. Daarmee blijft Qualcomm bij zijn eerdere beslissing om de namen van zijn soc's eenvoudiger te maken en in plaats van met drie cijfers, alleen de serie en de generatie aan te duiden. De nieuwe Snapdragon 6 Gen 1 kan volgens de fabrikant betere foto's maken doordat de soc is uitgerust met de Spectra-isp van Qualcomm. De soc moet in staat zijn om foto's van 200megapixel te maken. Ook moet de nieuwe Snapdragon 6 betere prestaties leveren tijdens het gamen. Qualcomm claimt dat de Snapdragon Gen 1 35 procent sneller kan renderen dan de 695 5G.

Ook de Snapdragon 4 Gen 1 krijgt een upgrade ten opzichte van zijn voorganger de 480 5G. Volgens Qualcomm is de cpu 15 procent sneller en is de gpu tot 10 procent sneller dan de vorige generatie. Ook de Snapdragon 4 krijgt de Spectra-isp en moet foto's van 108megapixel kunnen maken.

Volgens AnandTech krijgen de Snapdragon 6 en 4 Gen1 geen upgrade naar de Armv9-kernen, zoals de high-end Gen 1-soc's. Daarmee lopen deze midrange soc's voorlopig nog achter op de high-end platformen van Snapdragon, die al wel zijn overgestapt naar de nieuwe architectuur.

CD Projekt Red toont een eerste teaser van een nieuwe uitbreiding voor Cyberpunk 2077. De uitbreiding heet Phantom Liberty en moet volgend jaar verschijnen. Daarnaast komt de studio met een nieuwe trailer voor de Cyberpunk 2077-serie die volgende week verschijnt.

CD Projekt Red laat nog niet veel los over Phantom Liberty. We moeten het doen met een teaser van net geen minuut en een kort optreden van Keanu Reeves. Hij bevestigt tijdens de livestream dat zijn personage Johnny Silverhand ook voorkomt in de nieuwe verhaallijn. De uitbreiding zal opnieuw om het hoofdpersonage V draaien.

De uitbreiding verschijnt ergens in 2023. Opvallend is dat in de teaser alleen pc, Stadia, PlayStation 5 en Xbox Series X/S worden genoemd als platformen waarop Phantom Liberty verschijnt. De Xbox One en PlayStation 4 worden niet genoemd. Dit heeft mogelijk te maken met de prestaties van de game op de vorige generatie consoles, die nogal te wensen overliet.

Wel krijgen alle platformen nog update 1.6 die vandaag verschijnt. De zogeheten Edgerunner-update is vanaf 6 september gratis beschikbaar. De update verbetert de game op een aantal punten en voegt nieuwe content toe. De update valt samen met de release van de gelijknamige Netflix-serie. De serie is vanaf 13 september te bekijken via de streamdienst.

Nvidia verlaagt na eerder hints op prijsverlagingen tijdelijk de prijzen van de drie krachtigste videokaarten in de 30-serie. Het gaat om de Founders Editions van de RTX 3090 Ti, RTX 3090 en RTX 3080 Ti. De prijzen van de andere videokaarten in de serie blijven vooralsnog onveranderd.

De prijsverlaging werd opgemerkt door Videocardz, nadat Nvidia twee weken geleden al hintte op een prijsverlaging voor zijn videokaarten. Op de website staat dat het om een tijdelijke 'aanbiedingsprijs' gaat, dus het is niet duidelijk hoe lang Nvidia van plan is de verlaagde prijzen te hanteren.

De prijs van de RTX 3090 Ti is het meest verlaagd en komt nu op 1329 euro uit. Dat is een verlaging van 920 euro ten opzichte van de eerdere adviesprijs. De RTX 3090 kost bij Nvidia nu 1199 euro, wat neerkomt op een prijsverlaging van 350 euro. De RTX 3080 Ti is afgeprijsd naar 1089 euro. Dat is 110 euro minder dan de eerdere adviesprijs.

De prijzen voor de drie videokaarten schuiven daarmee iets meer richting de prijzen die andere aanbieders als Gigabyte, MSI en Asus hanteren. De prijs van de RTX 3080 Founders Edition en de overige 30-serie videokaarten die Nvidia zelf verkoopt, behouden de eerdere adviesprijs. Dat zou er mee te maken hebben dat Nvidia van de videokaarten in het midden- en lage segment minder overschot heeft. In de afgelopen maanden zijn de prijzen van videokaarten in het algemeen gedaald. Zeker de videokaarten in het topsegment.

Nvidia werkt ondertussen ook aan de 40-serie, al is nog niet bekend wanneer Nvidia deze op de markt gaat brengen. Volgens de laatste geruchten zou Nvidia alleen een 4090 aankondigen dit jaar en de overige videokaarten in de 40-serie pas volgend jaar introduceren.

Essent heeft sinds eind vorige week last van meerdere technische storingen. Zo klagen klanten onder andere over problemen met de website en de app van Essent. Wanneer de storing naar verwachting is verholpen, is nog niet bekend.

Door de storing zijn er problemen met de app, schrijven Essent-klanten op Allestoringen. De klantenservice van Essent is tevens telefonisch en online onbereikbaar, meldt de energieleverancier. Ook kunnen de energietarieven niet worden ingezien via de site.

Een woordvoerder van Essent zegt tegen Tweakers dat het werkt aan een oplossing voor de problemen. Deze zijn veroorzaakt door een storing in het IT-systeem van de energieleverancier. Momenteel wordt gewerkt aan een tijdelijke oplossing voor de storing. Wanneer de getroffen diensten van Essent weer beschikbaar zijn, kan de woordvoerder nog niet zeggen.

Update, 17.39 uur: Essent heeft tegen Tweakers gezegd dat inloggen bij het klantenportaal Mijn Essent weer mogelijk is.

De opvolger van de Insta360 One X2 heet Insta360 X3 en krijgt een groter, rechthoekig scherm. Dat meldt WinFuture. Bij het filmen met een enkele camera kan de actioncam bovendien in 4k opnemen. Insta360 gaat de 360-gradencamera waarschijnlijk op donderdag onthullen.

Waar de Insta360 One X2 nog een cirkelvormig scherm heeft, krijgt de X3 volgens WinFuture een rechthoekig 2,29"-scherm. Dit scherm is bovendien feller dan het scherm van de One X2. Net als zijn voorganger krijgt de X3 twee camera's aan de voor- en achterkant van de behuizing, al zijn het wel andere camerasensors dan bij de One X2 het geval was. De X3 krijgt een gecombineerde resolutie van 72 megapixel, meer dan de One X2.

In 360-gradenmodus kan de X3 nog steeds opnemen met een resolutie van 5,7k, maar bij het gebruik van één camera is die resolutie volgens WinFuture groter. Dat wordt 4k, terwijl bij de One X2 1440p het maximaal haalbare is. Timelapsevideo's moeten in 8k mogelijk worden.

Verder krijgt de X3 extra knoppen en een loopmodus waarbij oude bestanden op de SD-kaart kunnen worden overschreven. De camera moet ook een 'pre-recorder'-modus krijgen, waarbij bij het drukken op de cameraknop de 15 tot 30 seconden daarvoor ook worden opgeslagen. Verder krijgt de spraakbesturing volgens het Duitse medium een nieuw algoritme waardoor deze sneller moet werken en moet het versturen van bestanden naar de app via WLAN 50 procent sneller gaan. Insta360 zou de X3 donderdag willen presenteren en een adviesprijs van 540 euro willen geven.

Masayasu Ito, de executive vicepresident van Sony Interactive Entertainment, gaat op 1 oktober met pensioen. De 60-jarige topman heeft onder meer de ontwikkeling van de PlayStation 4, de PlayStation 5 en de PSVR-bril geleid. Hij heeft 36 jaar bij Sony gewerkt.

Sony bevestigt aan Bloomberg dat Ito stopt met werken vanwege zijn leeftijd. Inmiddels heeft Sony Interactive Entertainment, ofwel SIE, de opvolger van Ito aangewezen. Senior vicepresident Lin Tao gaat zijn functie overnemen, meldt het bedrijf.

Ito kwam in 1986 bij Sony werken. Toen ontwierp hij geluidsapparatuur voor auto's. In 2000 ging Ito werken bij SIE, dat verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van de PlayStation-consoles. Acht jaar later werd hij het hoofd van SIE's hardwareafdeling. Daar hielp hij bij de ontwikkeling van de PlayStation 4, waarvan tegen maart 2022 ongeveer 117 miljoen exemplaren zijn geleverd.

Ook heeft Ito meegewerkt aan de PlayStation 5. De ontwikkeling van de console begon in 2015 en verscheen in 2020 op de markt. In aanloop naar de lancering van de console had Ito de hardware van de PS5 beschreven. Twee andere grote projecten waar de topman bij betrokken was, zijn de PlayStation 4 Pro, een krachtigere versie van de PS4, en de PSVR-bril. Deze verschenen beide in 2016.

Update, 15.48 uur: In de originele versie van dit artikel stond een foto en een link naar een video. De persoon in de foto en de video werden in het artikel onterecht aangemerkt als Masayasu Ito. Het is echter Yasuhiro Ootori, de vice president van SIE's Mechanical Design Department. Daarom is het artikel aangepast.

Meredith Whittaker, voorheen manager bij Google, wordt de eerste bestuursvoorzitter van het bedrijf achter chatapp Signal. In haar functieomschrijving staat dat zij zich gaat bezighouden met de 'strategie, communicatie en het beleid van Signal'.

Sinds 2020 is Whittaker lid van Signals bestuursraad. Ze zegt dat ze zich wil richten op het in stand houden van Signal, dat afhankelijk is van donaties van gebruikers, schrijft The Washington Post. "Het kost tientallen miljoenen dollars per jaar om een app als Signal te ontwikkelen en te onderhouden", zegt de Signal-bestuursvoorzitter.

De enige manier om te ontsnappen aan technologie die geld verdient aan gebruikersgegevens is door te betalen voor producten die dat niet doen, vindt Whittaker. Een alternatief voor gegevensverzameling bestaat alleen als de gemeenschap van mensen die erop vertrouwen 'een beetje bijspringt'. Signal vraagt gebruikers al om een optionele maandelijkse donatie.

Wanneer Signal een nieuwe ceo krijgt, is nog niet bekend. Moxie Marlinspike, de oprichter van de chatapp, legde eerder dit jaar zijn functie neer. WhatsApp-oprichter Brian Acton heeft de functie tijdelijk overgenomen. Whittaker zegt dat het bedrijf 'de tijd neemt om een goede opvolger te vinden'.

In haar tijd bij Google leidde Whittaker de ontwikkelingsteams van Google Research en Google Cloud. Daarnaast is ze de oprichter van het onderzoekscentrum AI Now Institute, dat mensen bewust wil maken van de impact van kunstmatige intelligentie op de maatschappij. In 2018 hielp Whittaker bij het opstellen van een interne petitie tegen Project Maven. Hierbij hielp Google het Amerikaanse ministerie van Defensie bij het verbeteren van de computer vision bij drones. De wetenschapper organiseerde in datzelfde jaar bedrijfbrede protesten tegen Googles omgang met meldingen van seksuele intimidatie. In juli 2019 nam Whittaker ontslag bij het bedrijf, waar ze dertien jaar heeft gewerkt.

Huawei heeft de Mate 50-serie smartphones aangekondigd. Het merk komt met een reguliere Mate 50, een Pro-versie en een RS Porsche Design-variant. De toestellen krijgen ondersteuning voor het versturen van sms-berichten via Beidou-satellieten.

De Mate 50-telefoons kunnen 'korte berichten' versturen via het Beidou-satellietnetwerk, waarmee het de eerste smartphones zijn die op die manier kunnen communiceren met satellieten. Onder meer Apple, Google en Starlink werken aan dergelijke satellietcommunicaties. Het Beidou-satellietnetwerk is wereldwijd actief.

Satelliettelefonie wordt op dit moment niet per se gezien als vervanger voor 4G en 5G, maar als alternatief voor als dergelijke verbindingen niet mogelijk zijn. Zo kunnen gebruikers bijvoorbeeld alsnog noodhulp inschakelen als ze in afgelegen gebieden zijn. Een analist zegt tegen Nikkei Asia dat vooralsnog alleen Chinese chipontwikkelaars chips mogen maken die met het Beidou-netwerk kunnen verbinden. Hoeveel de satellietcommunicatie kost, is niet duidelijk.

De Mate 50-telefoons krijgen Qualcomms Snapdragon 8+ Gen 1-soc, minimaal 8GB geheugen en tenminste 256GB opslag. Ondersteuning voor 5G-netwerken is er niet, vanwege de sancties van de VS. De reguliere Mate 50 krijgt een 6,7"-oledscherm met een resolutie van 2700x1224 pixels en een verversingssnelheid van 90Hz. Achter het scherm zit een vingerafdrukscanner, bovenin zit een cameragat met een 13-megapixelsensor.

Aan de achterzijde zitten drie camera's. De hoofdcamera heeft volgens Gizmochina Sony's IMX766-50-megapixelsensor. Deze heeft een variabel diafragma die ook door de gebruiker kan worden ingesteld, van f/1,4 tot f/4. Daarnaast is er een 13-megapixel-IMX668-sensor met ultragroothoeklens en een 12-megapixeltelecamera. Deze kan tot vijf keer optisch inzoomen en ondersteunt optische beeldstabilisatie. De accu is 4460mAh groot en ondersteunt tot 66W bedraad laden. Draadloos laden gaat met maximaal 50W.

De Mate 50 Pro en RS Porsche Design hebben een iets groter 6,74"-oledscherm met een resolutie van 2612x1212 pixels en een verversingssnelheid van maximaal 120Hz. De Pro-versie heeft net zoveel geheugen als de reguliere Mate 50, maar kan met twee keer zoveel opslag worden uitgerust. De Porsche Design heeft altijd 512GB UFS 3.1-opslag en 12GB Lpddr5-geheugen. De accu's zijn met 4700mAh ook iets groter dan de reguliere Mate 50.

De Pro en RS Porsche Design hebben dezelfde hoofd- en groothoeklenscamera's, maar hebben niet de telelenssensor van de Mate 50. In plaats daarvan heeft de Pro een 64-megapixelsensor en heeft de RS Porsche Design een 48-megapixelmacrocamera.

De Mate 50-telefoons zijn vanaf later deze maand in China te koop. De Mate 50 is te koop vanaf omgerekend en met btw 875 euro, de Pro kost minstens 1190 euro euro en de RS Porsche Design kost minstens 1225 euro. Of de telefoons naar Europa komen, is niet bekend. De smartphones draaien Android, maar krijgen geen ondersteuning voor Google-diensten.

Links de Huawei Mate 50, midden de Mate 50 Pro, rechts de Mate 50 RS Porsche Design

Slimme LG-televisies uit 2021 of nieuwer krijgen vanaf november toegang tot de Nederlandse gamestreamingdienst Utomik Cloud. Deze dienst heeft ruim honderd pc-games en vereist een abonnement. De tv's krijgen ook een Gaming Shelf, waarin gamingdiensten worden gebundeld.

Utomik is een gamingdienst waarmee spelers toegang krijgen tot 1380 pc-games. Deze moeten op de pc van de gebruiker worden geïnstalleerd. Utomik Cloud is een streamingdienst, vergelijkbaar met Google Stadia, en laat gebruikers een deel van die collectie streamen naar tv's. Op dit moment is Cloud alleen beschikbaar op Samsung-tv's. Vanaf november komen daar dus bepaalde LG-tv's bij. Utomik werkt ook aan een Android-versie van Cloud.

Om Utomik Cloud te kunnen gebruiken, moeten gebruikers een LG-tv hebben die webOS 6.0 of webOS 2022 draaien. Dit zijn tv's die vanaf vorig jaar zijn geïntroduceerd. De app zal te installeren zijn via de LG Apps Store. Gebruikers moeten ook een Utomik-abonnement van minimaal 9 euro per maand hebben. Utomik Cloud kent onder meer indiegames als Coffee Talk, My Time at Portia en Turnip Boy Commits Tax Evasion.

Naast Utomik Cloud krijgen LG-tv's binnenkort ook een Blacknut-app. Dit is eveneens een gamestreamingdienst die 500 titels heeft en games als Metro Exodus, Overcooked en verschillende Disney-games laat spelen. Deze dienst is vanaf september beschikbaar, maar nog niet in Nederland of België. Vanaf het eerste kwartaal van 2023 moeten er meer regio's bijkomen; het is niet duidelijk of de Benelux daar ook bijzit.

LG-tv's uit 2021 of later krijgen ook een vernieuwd Home Screen met daarin een Gaming Shelf. Hier gaat LG gamestreamingdiensten bundelen. In ieder geval Nvidia GeForce NOW- en Google Stadia-titels moeten vanaf hier gespeeld kunnen worden. Gaming Shelf lijkt LG's antwoord op Samsungs Gaming Hub te zijn. Samsung introduceerde de Gaming Hub in januari.

De technische specificaties van de nog onaangekondigde GoPro Hero 11 Black zijn online verschenen. Hoewel het uiterlijk van de actiecamera lijkt op dat van de Hero 10 Black krijgt het naar verluidt een nieuwe cmos-sensor. De camera zou rond half september worden onthuld.

De details zijn geplaatst door de Duitse techwebsite WinFuture, die eerder ook afbeeldingen van de nieuwe GoPro heeft geplaatst. De nieuwe cmos-sensor zou in combinatie met de beeldhoek van de lens zorgen voor het 'breedste gezichtsveld op een GoPro tot nu toe', beweert WinFuture. Het apparaat kan 27-megapixelfoto's maken en 24,7-megapixelafbeeldingen uit video's halen. Ook zou de GoPro over HyperSmooth 5.0 voor beeldstabilisatie beschikken.

Verder lijkt de Hero 11 Black niet veel te verschillen van zijn voorganger. Het nieuwe model zal nog steeds 5,3k-video's op 60fps en 4k-opnames met maximaal 120 beelden per seconde opnemen. Daarnaast heeft het een 2,27"-touchscreen aan de achterkant en een extra 1,4"-scherm aan de voorkant. Wanneer de camera verkrijgbaar is en hoeveel die gaat kosten, is nog niet bekend. Volgens WinFuture wordt de GoPro Hero 11 Black half september aangekondigd.

Wat wil jij uitgeven aan je volgende smartphone? Welke criteria hanteer je bij het uitzoeken van een nieuwe monitor? En hoe is je pc verbonden met internet? Zo veel tweakers, zo veel meningen: hoe denken jouw medetweakers over deze vragen?

De vorige maanden deelden we jullie antwoorden op de vragen over computercomponenten in het jaarlijkse Tweakers Hardware Onderzoek. Dit keer is het de beurt aan alle vragen over randapparatuur en consumentenelektronica.

Leuk feitje: onder alle deelnemers op Tweakers en de andere sites die deel uitmaken van de European Hardware Association werd een tv-budget van 1500 euro verloot. Dit jaar kwam een tweaker als winnaar uit de bus, nitrogen15. Van harte gefeliciteerd!

Techuitgaven

Dat de doorsnee tweaker gemiddeld meer geld besteedt aan tech dan de gemiddelde Nederlander of Belg, mag geen verrassing zijn. In de komende 12 maanden denkt 33 procent van jullie tussen de 1000 en 2000 euro uit te gaan geven aan technologie, bij nog eens 15 procent ligt dat tussen de 2000 en 3000 euro. Aan de andere kant beperkt 40 procent zijn techuitgaven tot onder de 1000 euro en wil bijna 5 procent zelfs helemaal niets spenderen aan tech in het komende jaar.

Voor een meerderheid van 55 procent heeft de pandemie daar geen invloed op gehad, maar 24 procent geeft wel wat meer uit aan tech dan voor de pandemie. Dat is in elk geval een stuk meer dan de 8 procent die juist een beetje minder spendeert aan tech.

Netwerken

Zonder internet kom je niet op Tweakers, maar er zijn natuurlijk verschillende manieren om dat te bereiken. Glasvezel blijkt inmiddels de populairste techniek: 45 procent van de tweakers heeft een ftth-verbinding. Kabel is een goede tweede met 39 procent, maar 13 procent is nog altijd aangewezen op een adsl-lijntje. Een enkeling heeft internet standaard via een mobiele verbinding, doorgaans via een router.

Als het internet eenmaal je huis in is, hoe verbind je je voornaamste (game-)pc er dan mee? Veruit de meeste tweakers doen dat nog altijd bekabeld, waarbij opvalt dat sneller-dan-gigabit ethernet aan een opmars bezig is. Ruim 9 procent van de tweakers verbindt inmiddels via 2,5, 5 of zelfs 10Gbit-ethernet. Toch is er opgeteld 17 procent die zijn primaire systeem draadloos met de router heeft verbonden.

De meeste tweakers denken nog niet na over 10Gbit-ethernet, of vinden het niet nodig. Een krappe 5 procent gebruikt het al en nog eens 9 procent denkt in de komende jaren te gaan upgraden. 18 procent verwacht wel te gaan upgraden, maar pas in 2024 of later.

Beeld en geluid

Als je een nieuwe monitor uitzoekt, heb je tegenwoordig heel wat te kiezen. Jullie vinden vooral een scherm met een hoge resolutie, het juiste paneeltype en een goede kleurechtheid belangrijk. Een groot beeldoppervlak en een hoge refreshrate worden ook gewaardeerd, maar de extremen van wat mogelijk is zoeken de meesten niet op: 4k of 240Hz hoeft van de meeste tweakers nog niet zo.

Wat is beeld zonder geluid? Bijna de helft van de tweakers gebruikt daar vooral een hoofdtelefoon of headset voor. Nog eens 39 procent vertrouwt op een setje losse luidsprekers. De geïntegreerde speakers in een laptop of monitor en in-ears worden amper gebruikt voor geluid bij de pc.

Smartphones

Tot slot een van de meest verhitte debatten: wat is een redelijke prijs voor een smartphone? De categorie tussen de 400 en 600 euro blijft het populairst, met ook hoge percentages voor de categorieën daaromheen. Opvallend in vergelijking met de resultaten van vorig jaar: steeds meer tweakers hebben meer dan 1000 en zelfs meer dan 1200 euro over voor hun volgende telefoon.

Herken jij je in de mening van de meerderheid, of heb jij bij sommige vragen toch echt andere gedachten? Laat het gerust weten in de reacties.

Het Nederlandse spoorwegbedrijf ProRail wil voor het einde van dit jaar alle bewakingscamera's van Chinese merken vervangen. Ondertussen heeft de NS duizenden nieuwe Chinese camera's besteld, blijkt uit rondvraag van nieuwssite Follow the Money.

ProRail beschikt over ongeveer zesduizend camera's, die voornamelijk op stations en bij fietsenstallingen hangen. Daar zitten ook camera's van Huawei tussen. Dat bedrijf werkte in 2018 aan een camerasysteem dat gezichten in een menigte scant en de leeftijd, het geslacht en de afkomst van alle personen schat, schrijft The Washington Post op basis van een Huawei-rapport in 2020.

De NS heeft camera's geplaatst in de buurt van toegangspoortjes en in de winkels op de stations. In de treinen van NS hangen 3500 bewakingscamera's. Het grootste deel van de camera's is afkomstig van westerse merken, waaronder Bosch en Siemens. De NS heeft ook camera's van de Chinese merken Hikvision en Dahua, die ook in verband worden gebracht met het surveillancesysteem van de Chinese overheid, schrijft Follow the Money. In dubbeldekstreinen van de series VIRM 2 en 3 hangen 1500 Chinese camera’s. Daarnaast komen in de 99 nieuwe ICNG-enkeldeksintercity's, die nog niet in gebruik zijn, ongeveer 5000 camera’s uit China te hangen.

Naast de betrokkenheid van de merken bij de Chinese overheid, zou het beveiligingssysteem van de camera's tekortschieten. Het onderzoekscollectief IPVM toonde in 2021 aan dat derden makkelijk toegang kunnen krijgen tot de camera's van Hikvision en Dahua. Afgelopen maand publiceerde het beveiligingsbedrijf Cyfirma een onderzoek waaruit bleek dat de beveiliging van 80.000 Hikvision-camera's nog steeds gebrekkig is.

Reacties ProRail en NS

ProRail zegt tegen Follow the Money dat het 'op de hoogte is van de kwalijke reputatie van Chinese camera’s'. Spionage via achterdeurtjes in de apparatuur zou echter onmogelijk zijn, doordat 'alle camera’s zijn gekoppeld aan een afgesloten en beveiligd deel van het netwerk van ProRail, waarbij bovendien gebruik wordt gemaakt van niet-Chinese servers en recorders'. Toch heeft ProRail besloten om de 196 camera’s van Hikvision en Huawei dit jaar nog weg te halen.

De NS gaat dit niet doen, omdat er 'geen negatief overheidsadvies' over het gebruik van de camera's is. Daarbij wijst het onder meer naar het Nationaal Cyber Security Centrum, ofwel het NCSC, en het ministerie van Justitie en Veiligheid. "NS volgt het advies van de NCSC en ziet daardoor momenteel geen aanleiding om die merken te vervangen", zegt het bedrijf tegen Follow the Money.

Het kabinet doet nog onderzoek naar inkoopeisen voor Chinese bewakingscamera's en naar de noodzaak voor veiligheidsrichtlijnen. Een meerderheid van de Tweede Kamer gaf in juni aan dat het camera's van Chinese makelij bij overheidsgebouwen en de politie zo snel mogelijk wil laten verwijderen.

Vier Nederlandse overheidsinstanties investeren samen ruim dertig miljoen euro in de Nederlandse zonneautofabrikant Lightyear. Het grootste deel komt van investeringsfonds Invest-NL. Er komt ook geld van de provincie Noord-Brabant en Brabantse en Limburgse fondsen.

De overheidsinvesteringen zijn onderdeel van een investeringsronde die Invest-NL leidde. Samen met bedrijven werd er totaal 81 miljoen euro ingezameld, schrijft Lightyear. Het bedrijf wil dat geld gebruiken voor de productie van zijn eerste auto 0 en voor het ontwikkelen van de goedkopere 2.

Invest-NL is een staatsinvesteringsfonds dat focust op Nederlandse bedrijven en projecten die het land meer duurzaam en innovatief moeten maken. "Lightyear heeft sinds de oprichting een consequente vooruitgang geboekt en is een toonbeeld van hoogwaardig innovatief ondernemerschap", zegt Invest-NL-ceo Rinke Zonneveld.

Het staatsinvesteringsfonds investeert samen met de provincie Noord-Brabant in Lightyear. Invest-NL spreekt over een investering van 25 miljoen euro, maar volgens de provincie is dat een totale investering van Noord-Brabant en het fonds. De provincie investeert 7,5 miljoen euro in Lightyear en Invest-NL dus 17,5 miljoen euro.

De Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, een uitvoeringsinstantie van de provincie Noord-Brabant en het ministerie van Economische Zaken, investeert 5 miljoen euro. LIOF investeert ook in Lightyear, hoeveel is niet bekend. LIOF is een Limburgse ontwikkelingsmaatschappij van het ministerie van Economische Zaken en de provincie Limburg. LIOF zegt dat de investering onder meer gebruikt gaat worden om 'de hoogwaardige productie van de zonnedaken in Venray uit te breiden en te verankeren'.

Lightyear is een Nederlands bedrijf dat is ontstaan uit studenten van de Technische Universiteit Eindhoven die meededen aan de World Solar Challenge. Hun eerste auto, de 0, heeft op het dak geïntegreerde zonnecellen met een oppervlak van vijf vierkante meter en een zeer aerodynamisch ontwerp. De eerste auto's moeten dit jaar aan klanten geleverd worden. De 0 kost voor nieuwe klanten 250.000 euro.

In 2025 wil Lightyear de 2 in productie nemen, een kleiner model met een startprijs van 30.000 euro. Over deze auto is nog niet veel bekend, al hebben een leasemaatschappij en een autodeelplatformen samen inmiddels zo'n tienduizend reserveringen geplaatst, zegt Lightyear.

SK hynix start in oktober met de bouw van een nieuwe chipfabriek in de Zuid-Koreaanse stad Cheongju. De nieuwe fab ziet het bedrijf als een uitbreiding van een bestaande fabriek. De M15X-fabriek wordt een tweelaags gebouw op een terrein van 60.000 vierkante meter.

De nieuwe fabriek heet M15X, waarmee SK hynix aangeeft dat de nieuwe fabriek een uitbreiding is van de bestaande M15-chipfab. Die fabriek was in 2018 klaar. Het bedrijf zegt M15X op een terrein van 60.000 vierkante meter te willen bouwen, dat SK hynix eerder kocht om te kunnen uitbreiden.

Het bedrijf zegt dat het de plannen voor M15X versnelt 'gezien verschillende marktomstandigheden'. Wat de oorspronkelijke tijdlijn was voor M15X, is niet direct duidelijk. Vraag naar geheugenchips is nu 'rap' aan het dalen vanwege de huidige economische omstandigheden en de 'onstabiliteit van de leveringsketen', aldus het bedrijf.

Experts voorzien volgens SK hynix dat de vraag naar geheugenchips vanaf 2024 zal herstellen en een jaar later weer zal opleven. Om aan de vraag van die verwachte opleving te kunnen voldoen, wil SK hynix M15X sneller bouwen. Het bedrijf kijkt ook naar een volgende M17-fabriek, waar het later een knoop over wil doorhakken.

SK hynix zegt niet wat voor geheugenchips het gaat produceren in de nieuwe fabriek en wat de verwachte capaciteit wordt. In de huidige M15-fab maakt SK hynix nandgeheugen, elders maakt het ook dram. Het bedrijf investeert de komende vijf jaar voor 15 biljoen won in M15X, omgerekend is dat 10,95 miljard euro.

TikTok ontkent dat er onlangs een hack heeft plaatsgevonden waarbij gebruikersdata en broncode zijn gestolen. De hacker claimt ruim twee miljard datapunten en 6,7TB data te hebben gedownload bij TikTok en WeChat. Het forum waar hij het op publiceerde heeft hem verbannen.

De hacker AgainstTheWest zegt toegang te hebben verkregen tot een Oracle-server waar data van TikTok en WeChat werd opgeslagen. De twee sociale media hebben verschillende eigenaren; het is niet direct duidelijk waarom data van deze twee bedrijven zou zijn gebundeld.

Op een hackersforum schreef AgainstTheWest een systemlog van 790GB te hebben gestolen en in totaal 6,7TB data te hebben gedownload. De hacker sprak over 2,05 miljard 'gebruikersgegevens', waarbij het niet duidelijk is of het om 2 miljard gebruikers ging, of 2 miljard datapunten van een kleiner aantal gebruikers.

TikTok ontkent tegen onder meer BleepingComputer dat zijn servers zijn gehackt. De data zou 'helemaal niets' met het sociale medium te maken hebben, aldus TikToks beveiligingsteam. De gebruikersgegevens zouden daarnaast niet direct gescrapet kunnen zijn van het platform, omdat het medium daar naar eigen zeggen 'adequate beveiligingsmaatregelen' voor heeft.

Have I Been Pwned-oprichter Troy Hunt schrijft op Twitter dat in ieder geval een deel van de data publiekelijk beschikbaar is. Deze zou van TikTok gescrapet kunnen zijn, of van andere bronnen kunnen komen. Daarnaast zit er data tussen die volgens Hunt 'duidelijk nep' is. Hunt was er daarom, op basis van de data die AgainstTheWest vrijgaf, niet direct van overtuigd dat TikTok was gehackt.

Inmiddels is AgainstTheWest verbannen van het hackersforum waar hij afgelopen zaterdag bekendmaakte TikTok en WeChat te hebben gehackt. Het forum zegt dat de breach niet van TikTok is 'en dat hij waarschijnlijk loog of het niet eens onderzocht voor hij zijn schandalige claims maakte'. Daarnaast zou AgainstTheWest vaker hebben gelogen over breaches, claimt het forum.

De Ierse gegevensbeschermingsautoriteit DPC legt Instagram een boete op van 405 miljoen euro. Het onderzoek van de DPC focuste op tieners die zakelijke accounts mochten openen en zo hun telefoonnummer of e-mailadres konden openbaren. Meta zegt in beroep te gaan.

De Ierse Data Protection Commission geeft nog geen details over het besluit, de autoriteit zegt alleen tegen onder meer Reuters dat Instagram de boete krijgt naar aanleiding van het tienerprivacyonderzoek. Dit onderzoek begon in 2020 en focuste op kinderen tussen de 13 en 17 jaar oud.

Sommige tieners zouden hun account hebben geüpgraded naar een zakelijk account, om zo toegang te krijgen tot analytische tools. Tieners konden zo bijvoorbeeld zien hoeveel views hun profielen kregen. Daarbij zouden die tieners echter niet doorhebben dat ze meer data over zichzelf openbaarden, schrijft de BBC, waaronder mogelijk het telefoonnummer of e-mailadres.

Afgelopen vrijdag maakte de DPC het oordeel definitief. Volgende week maakt de DPC meer bekend over het besluit. Het is de grootste DPC-boete voor een Meta-onderdeel. Een jaar geleden kreeg WhatsApp een AVG-boete van 225 miljoen euro, omdat het bedrijf niet transparant was over welke data er met Meta werd gedeeld.

Meta zegt het oneens te zijn met de hoogte van de Instagram-boete en hoe deze is berekend. Het moederbedrijf is daarom van plan om in beroep te gaan. "Dit onderzoek focuste op oude instellingen die we een jaar geleden hebben aangepast en sindsdien hebben we veel nieuwe functies uitgebracht om te helpen met het beschermen van tieners en hun privacy", zegt Meta tegen de Britse publieke omroep. "Iedereen onder de 18 jaar oud heeft automatisch een privé-account als ze een Instagram-account aanmaken, waardoor alleen mensen die ze kennen kunnen zien wat ze posten en volwassenen tieners niet kunnen berichten als die tieners ze niet volgen op het platform."

Het is inmiddels bijna een jaar geleden dat het eerste DDR5-geheugen op de markt verscheen. Met Alder Lake bracht Intel een eerste platform met ondersteuning voor dat geheugentype uit, waarmee het einde van DDR4 ingeluid leek te worden.

De release van DDR5 verliep alleen niet bepaald soepel. DDR5-sets waren rond de release van Alder Lake en in de maanden daarop amper te vinden in de winkels. De sets die wél verkocht werden, werden bovendien aangeboden tegen woekerprijzen. Alder Lake ondersteunde gelukkig ook DDR4-geheugen, wat al tijdenlang relatief goedkoop in de winkels ligt. Door die prijsverschillen was DDR4 voor veel gebruikers eind vorig jaar de beste optie.

Inmiddels zitten we echter tegen de release van nieuwe processorgeneraties aan. Hoewel Intels Raptor Lake wederom DDR4-ondersteuning zal bieden, zit dat bij team rood ditmaal anders. Met AMD's Zen 4-cpu's introduceert het bedrijf een nieuw AM5-platform, waarmee AMD voor het eerst DDR4-ondersteuning volledig laat vallen. Gebruikers die een Ryzen 7000-processor op het oog hebben, zijn dus verplicht het nieuwere DDR5 te gebruiken.

Met de prijzen en beschikbaarheid van een jaar geleden, was dat wellicht een probleem geweest. De geheugenprijzen hebben de afgelopen maanden echter niet stilgestaan. In dit artikel gebruiken we data uit de Tweakers Pricewatch om de balans van de geheugenmarkt op te maken. We bekijken hoe de DDR5-prijzen zich de afgelopen maanden hebben ontwikkeld en voor welke bedragen direct leverbare DDR4- en DDR5-sets tegenwoordig verkocht worden.

De prijzen van DDR5 dalen, DDR4 stagneert

Dat DDR5 aan het begin van dit jaar slecht verkrijgbaar en erg duur was, is goed terug te zien in de data. Om het in cijfers te uiten: een simpele DDR5-4800-geheugenset van 32GB kostte aan het begin van dit jaar gemiddeld zo'n 364 euro. Dat terwijl eenzelfde hoeveelheid DDR4-3200-geheugen al voor minder dan 120 euro gekocht kon worden.

• Corsair 5600MT/s
• Corsair 4800MT/s
• Kingston 5600MT/s
• Kingston 4800MT/s

Sinds het begin van dit jaar is echter een structurele daling te zien in de prijzen van DDR5. Vooral in juni daalden de prijzen fors, en ook begin september werd een nieuwe all-time low voor DDR5-geheugen genoteerd. Waar een gigabyte DDR5-4800-geheugen begin dit jaar gemiddeld nog voor 10,65 euro over de toonbank ging, is dat inmiddels teruggelopen naar een gemiddelde van 5,38 euro: een prijsdaling van afgerond 52 procent.

Tegelijkertijd is de prijs van DDR4-geheugen, na een forse daling sinds medio vorig jaar, al enige tijd gestagneerd. Een setje DDR4-3200-geheugen wordt momenteel verkocht voor rond de 4 euro per GB en dat was was begin dit jaar ook al zo, hoewel de relatieve prijs gelet op de hoge inflatie daarmee eigenlijk óók is gedaald. De prijs van simpele DDR5-sets komt in ieder geval steeds dichterbij die van DDR4, hoewel eerstgenoemde gemiddeld nog altijd 36 procent duurder is.

De prijsverschillen per geheugensnelheid

Natuurlijk is dit slechts een deel van het verhaal; de geheugenmarkt is een stuk groter dan alleen DDR4-3200 en DDR5-4800. Daarbij kijken we exclusief naar producten die voorradig zijn met een levertijd van een dag.

Vooral de baseline DDR5-4800-geheugensets zijn relatief betaalbaar. De gemiddelde prijs per GB van een leverbare DDR5-4800-set ligt op 5,28 euro, met een laagst genoteerde prijs van 4,72 euro per GB. Die laatste prijs ligt redelijk dichtbij de prijs van DDR4-3600, dat gemiddeld voor 4,62 euro per GB wordt verkocht.

De prijzen van sneller DDR5 geheugen liggen echter hoger. DDR5-5200 is nog verkrijgbaar tegen vergelijkbare prijzen als sets op 4800MT/s. DDR5-5600 kost echter gemiddeld al 6,94 euro per GB en de allersnelste DDR5-modules, met snelheden van boven de 6000 megatransfers per seconde, zijn al gauw twee keer duurder dan een DDR5-4800-set of een snelle DDR4-kit.

In het geval van DDR4 is te zien dat 3200-kits, doorgaans met een latency van CL16, relatief goedkoop zijn per GB. De sweetspot ligt bij dat geheugentype rond de 3600MT/s. Snellere kits zijn er ook, maar de gemiddelde en minimale prijs per GB daarvan schieten flink omhoog. Zeker DDR4-4400- en DDR4-4800-sets zijn naar verhouding erg duur.

Ook de laagste DDR5-prijzen liggen momenteel hoger dan DDR4

Kijkend naar de prijzen waarvoor DDR5-geheugensets daadwerkelijk worden verkocht, blijkt dat ze in de praktijk inderdaad nog wat duurder zijn dan hun DDR4-tegenhangers. Een DDR5-set van 32GB is, afhankelijk van de snelheid, bijvoorbeeld te krijgen voor rond de 170 euro, waar dat aankoopbedrag bij DDR4 eerder rond de 120 euro ligt. Een 16GB-DDR5-kit is daarbij te krijgen voor minder dan 90 euro, waar een dergelijke DDR4-geheugenset verkrijgbaar is voor minder dan 60 euro.

Ook hier geldt weer dat de snellere geheugensets, niet verrassend, naar verhouding erg duur zijn. Dat geldt in het speciaal voor DDR5, waarbij de allerduurste sets in sommige gevallen ruim tweemaal duurder zijn dan hun lager geklokte tegenhangers. Bovendien zijn van de duurdere DDR5-modules voornamelijk 32GB-kits beschikbaar; van andere capaciteiten zijn er minder leverbaar.

DDR5 is inmiddels goed leverbaar

Begin dit jaar was DDR5 niet alleen duur, maar ook erg slecht verkrijgbaar. Kijkend naar de sets die in de praktijk direct leverbaar zijn, wordt ook duidelijk dat dit inmiddels is omgeslagen: op het moment van schrijven zijn er 162 direct leverbare DDR5-kits in de Pricewatch. DDR5 is op dit moment dus redelijk goed beschikbaar.

Dat geldt overigens vooral voor 'langzamere' DDR5-sets. Ruim 90 procent van de leverbare DDR5-sets hebben snelheden van 6000MT/s of minder. Het aanbod van DDR5-modules die hoger geklokt zijn, is een stuk kleiner. Op het moment van schrijven zijn er namelijk vijf DDR5-6200-sets, zeven DDR5-6400-kits en twee DDR5-6600-sets binnen een dag leverbaar in de Pricewatch. Bovendien worden er relatief veel 32GB-sets aangeboden; van andere capaciteiten is het aanbod duidelijk kleiner. Dat is helemaal te zien bij de snellere geheugensets.

Dat is echter geen ramp. Tweakers deed eerder tests om de prestatieverschillen van DDR4, DDR5-4800 en DDR5-6000 in kaart te brengen. Daaruit bleek dat de verschillen klein waren, in ieder geval bij Alder Lake. Het is onwaarschijnlijk dat dat anders ligt bij Raptor Lake. Wat betreft Ryzen 7000 zegt Robert Hallock van AMD dat de 'sweetspot' op 6000MT/s ligt, waarmee volgens Hallock vooral wordt gedoeld op het beste compromis tussen prijzen, beschikbaarheid, prestaties en stabiliteit. Gebruikers kunnen vermoedelijk dus ook met Ryzen 7000 prima overweg met een 'langzamere' geheugenset.

Aantal uit voorraad leverbare DDR5-geheugensets in de Pricewatch (september 2022)
Geheugentype	Aantal modellen op voorraad	Verdeling per capaciteit	Percentage van totaal
DDR5-6600	2	8GB: - 16GB: - 32GB: 2x 64GB: -	1,23%
DDR5-6400	7	8GB: - 16GB: 2x 32GB: 5x 64GB: -	4,32%
DDR5-6200	5	8GB: - 16GB: - 32GB: 5x 64GB: -	3,09%
DDR5-6000	37	8GB: 2x 16GB: 8x 32GB: 24x 64GB: 3x	22,84%
DDR5-5600	39	8GB: 1x 16GB: 4x 32GB: 25x 64GB: 9x	24,07%
DDR5-5200	30	8GB: 1x 16GB: 8x 32GB: 14x 64GB: 7x	18,52%
DDR5-4800	42	8GB: 7x 16GB: 20x 32GB: 11x 64GB: 4x	25,93%
Totaal	162	8GB: 11x 16GB: 42x 32GB: 86x 64GB: 23x	100%

Tot slot

Vergeleken met een jaar geleden zijn de prijzen en voorraden van DDR5 flink verbeterd. DDR5-prijzen hebben het punt bereikt waarop gebruikers een basisset kunnen aanschaffen voor een relatief redelijk bedrag. Tegelijkertijd zijn de prijzen nog altijd wel hoger dan DDR4, dus gebruikers die overstappen naar DDR5 zullen relatief duur uitkomen.

De vraag is hoe de prijzen zich verder zullen ontwikkelen. Uitgaande van de gebruikelijke cyclus van een nieuwe geheugengeneratie, kunnen gebruikers in de komende maanden vermoedelijk verdere dalingen verwachten. De technologie achter DDR5 wordt immers met de tijd volwassener en naarmate meer platforms overstappen op DDR5 zullen geheugenfabrikanten de productie opschalen.

In algemenere zin lijken dram-prijzen sowieso te zakken; grote geheugenfabrikanten als Micron en SK Hynix verlaagden onlangs hun omzetverwachtingen voor de rest van het jaar en waarschuwen dat de vraag naar geheugen daalt, zeker onder consumenten. Bronnen vertellen naar verluidt aan DigiTimes dat ook geheugenfabrikanten verwachten dat de DDR5-prijzen daarom verder zullen dalen. Tussen het einde van dit jaar en begin 2023 zou de 'sweetspot' bereikt worden, waarbij de prijskloof tussen DDR5 en DDR4 een stuk nauwer zou worden. De tijd zal leren hoever de prijzen in de praktijk zullen vallen.