De Ierse privacytoezichthouder heeft WhatsApp een boete van 225 miljoen euro gegeven. De chat-app zou niet transparant zijn over welke data wordt gedeeld met andere onderdelen van moederbedrijf Facebook. Het onderzoek begon al in 2018.
Het gaat om een van de hoogste AVG-boete die tot nu werden uitgedeeld in Europa. De Ierse Data Protection Commission trad daarbij op als hoofdtoezichthouder, maar werd ondersteund door verschillende andere nationale toezichthouders. De DPC keek naar de manier waarop WhatsApp informatie verzamelt en doorspeelt naar Facebook, het moederbedrijf.
De toezichthouder schrijft in het boetebesluit dat er ruwweg vier zaken zijn waarop WhatsApp de fout in gaat. De eerste daarvan is dat WhatsApp telefoonnummers verwerkt van niet-gebruikers als gebruikers hun adresboek uploaden naar de dienst. Daarbij wordt weliswaar een hashingalgoritme gebruikt, maar ook voor dat gebeurt zijn de gegevens omkeerbaar terug te leiden naar een specifieke niet-gebruiker. WhatsApp is daarmee zelf een verwerker van die gegevens, stelt de toezichthouder.
Een tweede overtreding is van artikel 13 uit de AVG. WhatsApp is op meerdere vlakken niet duidelijk en transparant genoeg over het doel waarmee data wordt verzameld. Facebook overtreedt daarnaast op dezelfde manier artikel 13 door gebruikers niet duidelijk te vertellen wat er met hun data gebeurt binnen Facebook. Data kan bijvoorbeeld worden gebruikt door andere Facebook-bedrijven zoals Instagram, maar dat is niet helder voor eindgebruikers. Die informatie staat volgens de toezichthouder in verschillende privacyverklaringen en 'een significante hoeveelheid van die informatie is zo high level dat het betekenisloos is'. Ook zegt de toezichthouder dat het voor eindgebruikers niet duidelijk is of ze het delen van data verplicht moeten accepteren om van de dienst gebruik te maken, of dat dat nodig is omdat de app anders niet werkt.
Niet alleen krijgt het bedrijf een boete voor de onduidelijkheid rondom het delen van data, maar WhatsApp moet in de tussentijd ook informatie hierover uit het privacybeleid halen. Dat moet totdat WhatsApp 'concrete plannen heeft, met een definitieve en aankomende aanvangsdatum, om te beginnen met het delen van persoonlijke data binnen Facebook-bedrijven voor beveiligingsdoeleinden'. Tot slot zou WhatsApp data niet 'eerlijk en transparant' verzamelen, waarmee het bedrijf artikel 5 van de AVG overtreedt.
Het onderzoek door de Ierse toezichthouder begon al in 2018, toen de AVG in werking trad. Het onderzoek keek dan ook naar beleid dat op dat moment actief was.
Meerdere toezichthouders
De Ierse privacytoezichthouder trad op namens verschillende andere Europese toezichthouders, waaronder de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens. Onder de AVG kan één toezichthouder de hoofdtoezichthouder worden. Dat is doorgaans het land waar het hoofdkantoor van een bedrijf is gevestigd. Veel internationale techbedrijven hebben hun Europese hoofdkwartier in Ierland geplaatst, met name vanwege de gunstige belastingregels. Onlangs sprak het Europees Hof van Justitie zich uit tegen dat one-stop shop-mechanisme. In sommige gevallen mag een nationale toezichthouder een onderzoek nu overnemen. Dat is hier niet gebeurd, vermoedelijk omdat het onderzoek al in vergevorderde fase was.
De DPC had eerder al een voorlopige conclusie naar de deelnemende toezichthouders gestuurd. Die wezen dat af, omdat het onderzoek volgens hen te beperkt was en niet naar genoeg onderdelen van WhatsApps dataverzameling keek. Eind juli bekeek de Ierse toezichthouder daarom de uiteindelijke boete opnieuw en kwam het toch uit op een boete van 225 miljoen euro.
Recordboete
Het is de op eennahoogste hoogste boete die tot nu toe onder de AVG is uitgedeeld. Vorige maand kreeg Amazon een boete van 746 miljoen euro. Daarvoor kreeg Google een Franse boete van 50 miljoen euro.
WhatsApp noemt de boete tegen Reuters 'compleet disproportioneel'. Het bedrijf geeft aan in beroep te gaan tegen de boete. WhatsApp vindt niet dat het beleid uit 2018 moet worden afgestraft door zo'n hoog bedrag, omdat het sindsdien veel moeite heeft gedaan de privacyverklaring transparanter te maken. De boete is ook veel hoger dan verwacht. Vorig jaar zette WhatsApp nog 77,5 miljoen euro opzij om twee mogelijke boetes vanuit Ierland op te vangen.
Update: er stond in het stuk dat het om de hoogste AVG-boete tot nu toe ging. Dat is niet juist: die van Amazon was hoger. Dat is aangepast.