Het UWV heeft een boete gekregen van de AP. Het UWV moet 450.000 euro betalen voor het slecht beveiligen van een berichtenomgeving. Door de slechte beveiliging lekten gegevens van bijna 15.000 werkzoekenden uit, waaronder bsn's en medische gegevens.
Het probleem zat in het systeem Mijn Werkmap, dat sinds 2007 wordt gebruikt door burgers die werk zoeken via werk.nl, de website van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen. Het UWV beveiligde dat slecht, schrijft de Autoriteit Persoonsgegevens. Daardoor lekten meer dan eens berichten uit. Opvallend was dat dat gebeurde tussen 2016 en 2018. In het begin van die periode was de AVG nog niet in werking getreden en gold alleen nog de Wet bescherming persoonsgegevens. De AP zegt dat het voor de boete zowel keek naar de Wbp als de AVG.
Onderdeel van Mijn Werkmap was Sonar, een systeem waarbij bedrijven en gemeenteambtenaren konden inloggen om werkzoekenden te vinden op basis van vacatures en persoonsgegevens. In het systeem stonden gegevens van 15.000 gebruikers. Binnen Sonar konden gebruikers, zoals werkgevers die een werkplek ter beschikking hadden, een groepsbericht versturen naar grote groepen potentiële werknemers. Vanaf 1 januari 2016 begon het UWV met het melden van datalekken via dat systeem. Dat was de datum dat de Meldplicht datalekken in werking trad. Onder de AVG is het melden van zulke inbreuken verplicht, maar onder de Wbp was dat niet het geval totdat die Meldplicht er kwam.
In het boetebesluit schrijft de AP dat het onderzoek deed naar negen van die datalekken die tussen 1 januari 2016 en september 2018 hebben plaatsgevonden. In alle negen gevallen ging het om hetzelfde soort lek: bij het versturen van een groepsbericht kwam een Excel-bestand met een export van gegevens van geadresseerden per ongeluk terecht in de Mijn Werkmap van individuele gebruikers. Die konden daardoor de gegevens van andere werkzoekenden inzien.
Negen datalekken
Bij de negen keren dat dat gebeurde werden telkens andere gegevens gelekt, stelt de AP. Soms ging het om NAW-gegevens, maar in andere gevallen ook om burgerservicenummers, momenten dat betrokkenen zich hadden ingeschreven bij het UWV en ook beschrijvingen van psychische en lichamelijke ziektes waardoor mensen niet konden werken. Daarnaast lekten persoonsgegevens zoals vorige beroepen, beroepsgroepen of opleidingsniveaus uit.
In de meeste gevallen opende slechts een relatief klein deel het bericht met de spreadsheet waarin de gegevens stonden. Bij de negen onderzochte datalekken lekten de gegevens van 15.331 personen uit, al openden uiteindelijk maar 194 ontvangers het bericht. Ook worden de cijfers ietwat vertekend door een specifiek lek in 2016 waarbij gegevens uitlekten van 11.062 mensen, waarbij 26 ontvangers het bericht openden.
Slechte beveiligingsmaatregelen
De Autoriteit Persoonsgegevens hekelt vooral het feit dat het UWV geen passende beveiligingsmaatregelen had genomen om de lekken te voorkomen. "De AP heeft UWV meerdere malen gevraagd of en zo ja welke risicoanalyses zijn uitgevoerd om de persoonsgegevens bij het versturen van groepsberichten te beveiligen. UWV blijkt in haar antwoorden geen eenduidig en zelfs soms tegenstrijdig beeld te geven over het periodiek uitvoeren van risicoanalyses", schrijft de toezichthouder. Na de eerste vier datalekken zou het UWV 'organisatorische maatregelen' hebben willen nemen. Die werden echter niet gecontroleerd en geëvalueerd.
Pas na het achtste datalek, in augustus 2018, besloot het UWV over te gaan op technische maatregelen zoals het blokkeren van spreadsheets bij groepsberichten. "Deze technische maatregel is in december 2018, dus ver na het negende datalek, door UWV ingevoerd", schrijft de AP.
De boete is voor het overtreden van artikel 13 van de Wet bescherming persoonsgegevens en artikel 32 van de AVG, die beide stellen dat gegevens goed beschermd moeten worden. De AP geeft een boete uit de tweede categorie van zijn eigen boetebeleidsregels, waarvan het maximumbedrag 245.400 euro is. Maar de AP zegt het basisbedrag 'op grond van de mate en ernst van de overtreding te verhogen naar 450.000 euro'.
'Terecht op gewezen'
Het UWV schrijft in een reactie dat het zich de datalekken 'zeer aantrekt'. Het instituut wijst op de maatregelen die het wel genomen heeft en zegt dat sinds het implementeren van de technische maatregelen 'zich geen dergelijke datalekken hebben voorgedaan'. "Achteraf gezien had het voor de hand gelegen om eerder in te zetten op de technische maatregel om de mogelijkheid voor het toevoegen van een Excel-bestand te blokkeren. Het is terecht dat de AP daar op wijst", schrijft de organisatie.