Het UWV heeft tussen 2019 en begin 2023 op onrechtmatige wijze het gedrag van bezoekers op zijn websites gevolgd en geanalyseerd. Deze informatie gebruikte de uitkeringsinstantie om te achterhalen of WW-ontvangers illegaal in het buitenland verbleven.
Uit onderzoek van NOS en Nieuwsuur blijkt dat alle websitebezoekers van uwv.nl en werk.nl werden gevolgd. Hierdoor werd er ook data verzameld van bezoekers bij wie hier geen concrete aanleiding voor was. Het gebruiken van deze gegevens is alleen toegestaan als er een expliciet vermoeden van een overtreding is. De Autoriteit Persoonsgegevens wil opheldering van het UWV voor deze schending van de privacywet en noemt de werkwijze van de uitkeringsinstantie 'zorgelijk'.
De IP-adressen van zowel ingelogde als niet-ingelogde websitebezoekers werden door het UWV gecontroleerd om de locatie van de bezoeker te achterhalen. Zo werd er gekeken of WW-ontvangers onrechtmatig in het buitenland verbleven. Ontvangers van een WW-uitkering mogen namelijk enkel onder strenge voorwaarden naar het buitenland.
De verzamelde gegevens kwamen terecht in het fraudealgoritme Risicoscan Verblijf Buitenland. Bezoekers met een hoge risicoscore werden uitgebreider door het UWV onderzocht. In totaal zijn er op basis van het algoritme 3600 onderzoeken gestart, waarvan er in 460 gevallen sprake is van het 'aanpassen van uitkeringen', zoals het stopzetten van uitkeringen en het geven van boetes.
Het UWV is in februari van dit jaar gestopt met het systeem in kwestie, nadat de landsadvocaat stelde dat er 'geen enkele juridische basis' voor is. 580 lopende onderzoeken zijn stopgezet, waaronder gevallen waar fraude al was vastgesteld. Opmerkelijk is dat de Functionaris Gegevensbescherming in mei 2022 al aan de bel trok over de juridische houdbaarheid van het controlesysteem. Toch ging het UWV tot begin 2023 door met het systeem.
In een reactie op NOS en Nieuwsuur zegt het UWV dat het model 'uitvoerig is getoetst', maar dat de uitkeringsinstantie uiteindelijk 'niet zorgvuldig genoeg' is geweest. Het UWV benadrukt dat signalen door de Risicoscan 'nooit als bewijs zijn gebruikt om iemand een sanctie op te leggen wegens ongeoorloofd verblijf in het buitenland', maar dat de signalen wel een aanleiding konden zijn voor het UWV om een onderzoek te starten.