Geheugen voor een habbekrats

DDR4- en DDR5-prijzen naderen dieptepunt

Artikel

De prijzen van geheugen zitten al maandenlang in een vrije val. Zoals collega Tomas al erkende in de Tweakers Podcast, naderen 32GB-sets geheugen de vijftig euro en dalen ook ssd's hard in prijs. Grote geheugenfabrikanten als Micron en Samsung luidden de afgelopen maanden zelfs de alarmbellen en besloten hun productie terug te schroeven om verdere prijsdalingen te remmen.

Toen Tweakers in september een artikel publiceerde over DDR5-prijzen en hoe die zich verhielden in vergelijking met DDR4, was die daling al ingezet. In de tussentijd zijn de geheugenprijzen echter een stuk verder gedaald, en naderen de prijzen van zowel DDR4- als DDR5-geheugen vermoedelijk hun dieptepunt.

In dit artikel gebruiken we gegevens uit de Tweakers Pricewatch om de huidige balans van de geheugenmarkt op te maken. We bekijken hoe de DDR4- en DDR5-prijzen zich de afgelopen maanden hebben ontwikkeld en voor welke bedragen direct leverbare DDR4- en DDR5-sets tegenwoordig verkocht worden. Ook gaan we in op de voorraden van DDR5-geheugen, wat bij de introductie van dat geheugentype een probleem vormde.

Pricewatch-data

Dit artikel is gebaseerd op verzamelde gegevens uit de Tweakers Pricewatch. Op basis van deze data is onder andere uitgerekend hoe de prijs per GB van DDR4 en DDR5 zich de afgelopen maanden heeft ontwikkeld. Ook zijn de laagste prijzen van leverbare sets per geheugencategorie uitgezocht en bekijken we hoeveel DDR5-sets in totaal leverbaar zijn.

Om het prijsverloop van DDR4 en DDR5 aan te tonen, is de gemiddelde prijs per GB sinds januari 2022 genomen. De selectie is beperkt tot het prijsverloop van DDR5-4800 en DDR4-3200. Voor het berekenen van de geheugenprijzen die in april 2023 spelen, zijn de vijftien populairste geheugensets per type en snelheid gebruikt om een gemiddelde prijs per GB te berekenen. In het geval van de laagst geprijsde geheugensets, is bij iedere categorie altijd gekozen voor de laagste prijs van een geheugenset met een levertijd van één dag die in de Pricewatch te vinden was. Verdere verduidelijkingen staan onder de individuele grafieken.

Prijsverschil tussen DDR4 en DDR5 wordt kleiner

Vlak na de introductie van DDR5 lag de prijs van zo'n geheugenkit gemiddeld ruim twee keer hoger dan die van vergelijkbare DDR4-sets. Dat speelde alleen als ze überhaupt al op voorraad waren, want voorraad was in die tijd ook dramatisch. Inmiddels is dat niet langer het geval. Hoewel DDR5 nog altijd duurder is dan DDR4, is het prijsverschil tussen die twee geheugensoorten zeker sinds eind vorig jaar lager dan ooit.

Op 1 april was de gemiddelde prijs per gigabyte van een DDR5-4800-geheugenset 3,67 euro, waar dat bij DDR4-3200 precies een euro lager lag. Daarmee ligt de DDR5-prijs nog altijd 37,5 procent hoger dan DDR4. Er wordt dus nog altijd een meerprijs gerekend voor DDR5, hoewel dat inmiddels een stuk minder is dan voorheen. Een jaar geleden, op 1 april 2022, lag dat prijsverschil nog op 93 procent. Op 1 januari vorig jaar was DDR5-4800 gemiddeld genomen zelfs 159 procent duurder dan een DDR4-3200-set.

Wel is te zien dat de daling iets aan het afvlakken is. De hardste daling vond bij DDR5 logischerwijs vlak na introductie plaats, toen de prijs per gigabyte meer dan 10 euro was. Rond september was die prijs ongeveer gehalveerd en sinds oktober en november 2022 zijn de prijzen verder gedaald. In die periode kwamen AMD's Ryzen 7000-processors beschikbaar, en daarmee het eerste consumentenplatform dat geen DDR4-ondersteuning bood.

Ook die daling is inmiddels wat afgeremd. In de vier maanden na de Ryzen 7000-release, van oktober 2022 en januari 2023, daalden de prijzen per gigabyte met 1,28 euro. Dat komt neer op een daling van ongeveer 23,57 procent. Van januari tot en met april daalden de prijzen nog ongeveer 11,5 procent.

Bij DDR4 remt de prijsdaling al wat langer af. Dat geheugentype is immers al sinds 2014 op de markt en heeft in de afgelopen jaren dus al de nodige prijsschommelingen meegemaakt. Op 1 januari 2022 kostte een DDR4-3200-set gemiddeld genomen 4,11 euro per gigabyte. Dat is inmiddels teruggelopen naar 2,67 euro, goed voor een daling van 35 procent in de afgelopen zestien maanden.

Prijsverschillen per snelheid

Datzelfde is terug te zien in de gemiddelde en minimale prijs per gigabyte, voor verschillende snelheden bij zowel DDR4- als DDR5-geheugen. Op ons vorige meetmoment, in september vorig jaar, betaalde je zelfs voor de traagste DDR5-kits ruim 5 euro per gigabyte, waar die prijzen bij DDR4 rond de 2,80 euro lagen. Ook de laagst genoteerde prijzen per gigabyte lagen bij DDR5 ruim twee keer hoger dan bij DDR4.

Inmiddels is daar verandering in gekomen. De prijzen van DDR5 zijn sinds september aanzienlijk gedaald. Dat geldt voor de instapsets met snelheden van 4800, 5200 of 5600 megatransfers per seconde, maar zeker ook voor de snellere kits. De prijs van DDR5-6600 is in het afgelopen halfjaar ruim gehalveerd, van gemiddeld 15,12 euro naar 6,09 euro per gigabyte. Datzelfde geldt eigenlijk voor alle geheugensets met snelheden van 6000MT/s. Alleen de snelste DDR5-sets, waar we verderop in dit artikel op ingaan, zijn naar verhouding nog altijd vrij duur.

Ook de prijzen van DDR4 hebben de afgelopen maanden niet stilgestaan. De prijsvermindering is minder sterk dan bij DDR5, maar de DDR4-prijzen waren in september vorig jaar al relatief laag en zijn sindsdien nog verder gedaald. In veel gevallen kun je een redelijke DDR4-set voor onder de 3 euro per gigabyte vinden. Alleen de snellere sets, met snelheden van 4000MT/s of hoger, zijn nog altijd relatief duur. DDR4-4800 is gemiddeld zelfs in prijs gestegen sinds september, vermoedelijk omdat dat segment begint uit te drogen en gebruikers die sneller geheugen willen, inmiddels overstappen op DDR5. Bij alle andere genoteerde snelheden is wel een daling te zien.

• Gemiddelde prijs/GB DDR5
• Laagste prijs/GB DDR5
• Gemiddelde prijs/GB DDR4
• Laagste prijs/GB DDR4

Zelfs het traagste DDR5 blijft duurder dan DDR4, maar het verschil krimpt

De prijsdaling is ook goed te zien in de prijzen voor daadwerkelijke geheugensets. Een 32GB-setje DDR5-geheugen kostte begin vorig jaar gemiddeld zo'n 364 euro, maar is nu al verkrijgbaar vanaf ongeveer 100 euro. Ook de DDR5-sets die hogere snelheden halen, zijn inmiddels wat in prijs afgenomen. Vorig jaar werd daar een flinke meerprijs voor gerekend. Logischerwijs is dat nog steeds zo, maar nu is een DDR5-6000-set van 32GB te vinden voor ongeveer 15 euro meer dan een DDR5-4800-set. In september bedroeg die meerprijs nog bijna 80 euro.

Even zo opvallend zijn de prijzen van DDR4. Op de lagere snelheden is het inmiddels mogelijk om een 32GB-set te kopen voor minder dan 60 euro. Ook hogere snelheden, van rond de 3600MT/s, zijn sets voor minder dan 75 euro te vinden. Vergelijk dat met september vorig jaar, toen een vergelijkbare set nog bijna 100 euro kostte. 16GB-setjes met lagere snelheden zijn verkrijgbaar voor rond de 35 euro, waar die in september nog meer dan 50 euro kostten.

Voorraadupdate DDR5

DDR4 is al jaren gemeengoed en dus vrijwel altijd goed leverbaar. DDR5 is echter relatief nieuw en de voorraden waren daarom niet al te lang geleden minder goed gevuld. Zoals we eerder in dit artikel al aanhaalden, was DDR5-geheugen in zijn begindagen zéér beperkt voorradig en werden beschikbare geheugensets verkocht tegen woekerprijzen. Dat gold zeker bij geheugenkits die hogere snelheden halen.

In september, toen we de voorraden voor het laatst peilden, was de situatie al beter met een totale voorraad van 162 sets. Zeker 32GB-kits op lagere snelheden waren toen al goed op voorraad. In totaal waren er in september 162 DDR5-sets direct leverbaar, waarvan ruim de helft 32GB-sets betroffen. Daarmee leek 32GB al de sweetspot te worden voor deze generatie.

Die voorraadverbeteringen zijn sindsdien doorgezet en anno 2023 is de DDR5-voorraad in de meeste gevallen geen issue meer. In totaal stonden er op het rekenmoment zeker 348 leverbare DDR5-sets van 16, 32 of 64GB in de Pricewatch. 32GB-varianten waren weer goed leverbaar met 186 verschillende sets op voorraad, meer dan er vorig jaar september in totaal DDR5-sets direct leverbaar waren. De beschikbaarheid van niet-32GB-sets zijn ook verbeterd. De voorraad van 64GB-kits is sinds september ruim verdriedubbeld en ook 8GB- en 16GB-varianten zijn een stuk beter op voorraad. Alleen de snellere sets zijn nog steeds minder goed leverbaar, hoewel ook die situatie inmiddels iets beter is.

Aantal uit voorraad leverbare DDR5-geheugensets in de Pricewatch (april 2023)
Geheugentype	Aantal modellen op voorraad	Verdeling per capaciteit	Percentage van totaal
DDR5-6600	5	8GB: - 16GB: - 32GB: 2x 64GB: 3x	1,44%
DDR5-6400	19	8GB: - 16GB: 2x 32GB: 12x 64GB: 5x	5,46%
DDR5-6200	11	8GB: - 16GB: - 32GB: 7x 64GB: 4x	3,16%
DDR5-6000	82	8GB: 4x 16GB: 13x 32GB: 50x 64GB: 15x	23,56%
DDR5-5600	100	8GB: 5x 16GB: 11x 32GB: 58x 64GB: 26x	28,74%
DDR5-5200	68	8GB: 5x 16GB: 15x 32GB: 34x 64GB: 14x	19,54%
DDR5-4800	63	8GB: 7x 16GB: 25x 32GB: 23x 64GB: 8x	18,10%
Totaal	348	8GB: 21x 16GB: 66x 32GB: 186x 64GB: 75x	100%

Snel geheugen: lage voorraad, hoge prijzen

De snelste DDR5-sets, met snelheden van 6800MT/s of hoger, zijn nog altijd slecht verkrijgbaar. In totaal staan er bij die snelheden twintig sets van 16, 32 en 64GB beschikbaar. In de meeste gevallen betreffen dat weer 32GB-sets. Van 64GB-varianten zijn zelfs helemaal geen kits op voorraad.

Ook in die gevallen wordt bovendien een flinke meerprijs gerekend ten opzichte van de minder snelle sets. Een 32GB-setje DDR5-7800-geheugen kost 289 euro, terwijl een set die 4800MT/s haalt minder dan 100 euro kost en een DDR5-6000-setje ook al verkrijgbaar is vanaf 115 euro. Ook DDR5-6800-, DDR5-7000- en DDR5-7200-setjes zijn relatief duur, hoewel de meerprijs wel wat lager ligt.

Prijzen en voorraad DDR5-geheugensets van 6800MT/s en hoger o.b.v. Pricewatch-data (april 2023)
Geheugen	Laagste prijs	Prijs/GB	Voorraad
DDR5-6800	16GB: 103,00 euro 32GB: 196,90 euro 64GB: -	16GB: 6,44 euro 32GB: 6,15 euro 64GB: -	16GB: 2x 32GB: 6x 64GB: -
DDR5-7000	16GB: - 32GB: 218,90 euro 64GB: -	16GB: - 32GB: 6,84 euro 64GB: -	16GB: - 32GB: 2x 64GB: -
DDR5-7200	16GB: 118,90 euro 32GB: 181,90 euro 64GB: -	16GB: 7,43 euro 32GB: 5,68 euro 64GB: -	16GB: 2x 32GB: 6x 64GB: -
DDR5-7600	16GB: - 32GB: 289,00 euro 64GB: -	16GB: - 32GB: 9,03 euro 64GB: -	16GB: - 32GB: 2x 64GB: -
DDR5-8000	16GB: - 32GB: - 64GB: -	16GB: - 32GB: - 64GB: -	16GB: - 32GB: - 64GB: -

48GB- en 96GB-kits

Onlangs introduceerden verschillende fabrikanten nieuwe DDR5-sets met 24GB- en 48GB-modules. Die zouden daarmee relatief ongebruikelijke geheugensets van 24, 48, 96 of 192GB mogelijk maken. Grote geheugenmakers als Corsair, G.Skill en Micron kwamen allemaal met een breed scala aan dergelijke sets.

Deze geheugenvarianten zijn echter nog niet goed verkrijgbaar. Setjes van 24GB of 192GB staan niet op vooraad in de Pricewatch. Ook van 48GB- en 96GB-varianten is de voorraad relatief beperkt. In totaal zijn er tien sets verkrijgbaar in een beperkt aantal verschillende snelheden van 5200, 5600 en 7200MT/s. Van de overige snelheden waren op het meetmoment geen setjes op voorraad.

De setjes die wel op voorraad zijn, voldoen wat de prijs betreft wel aan de verwachting. De minimale prijs per gigabyte komt per snelheid overeen met die van DDR5-sets met dezelfde snelheden, maar traditionelere capaciteiten van 16, 32 of 64GB. De genoteerde prijzen per gigabyte liggen voor de verschillende setjes wel hoger dan de minimale prijzen die eerder in dit artikel werden genoemd, maar lager dan de gemiddeldes. De gemiddelde en minimale prijzen per GB van een traditionele DDR5-5200-set lagen respectievelijk bijvoorbeeld op 3,65 en 3,12 euro.

Prijzen en voorraad DDR5-geheugensets van 48 en 96GB o.b.v. Pricewatch-data (april 2023)
Geheugen	Laagste prijs	Prijs/GB	Voorraad
DDR5-5200	48GB: 169,00 euro 96GB: 361,00 euro	48GB: 3,52 euro 96GB: 3,76 euro	48GB: 2x 96GB: 2x
DDR5-5600	48GB: 182,00 euro 96GB: 374,00 euro	48GB: 3,79 euro 96GB: 3,90 euro	48GB: 2x 96GB: 2x
DDR5-7200	48GB: 237,00 euro 96GB: -	48GB: 4,94 euro 96GB: -	48GB: 2x 96GB: -

Conclusie

Het is als consument goed te zien dat er momenteel een overcapaciteit aan geheugenchips is. DDR4-prijzen zijn lager dan ze in tijden zijn geweest en ook DDR5-sets hebben inmiddels het punt bereikt waarop gebruikers een basisset kunnen aanschaffen voor een redelijk bedrag.

Dat komt niet als een verrassing. Grote geheugenfabrikanten als Micron en SK Hynix verlaagden vorig jaar hun omzetverwachtingen al en waarschuwden dat de vraag naar geheugen daalt, zeker onder consumenten. Volgens bronnen van DigiTimes verwachtten geheugenfabrikanten dat de geheugenprijzen begin 2023 hun dieptepunt zouden bereiken en dat de prijskloof tussen DDR4 en DDR5 in diezelfde periode een stuk nauwer zou worden. Die verwachting lijkt zich te voltrekken.

Het blijft de vraag hoe de geheugenprijzen zich de komende maanden zullen ontwikkelen. Zoals eerder genoemd hebben meerdere geheugenfabrikanten inmiddels hun productie van geheugenchips teruggeschroefd. Dat zal verdere prijsdalingen waarschijnlijk remmen, hoewel het moeilijk te voorspellen is wanneer die omslag precies zal plaatsvinden. Toch lijkt dit een goed moment om geheugen aan te schaffen, zeker in het geval van DDR4.

Bannerfoto: Remitski / Getty Images

Reacties (84)

[Ohmarinus]

Goed om te weten, ik ben eigenlijk nooit zo up to date van hardware en prijzen totdat ik weer een nieuwe laptop nodig heb.

Maar wellicht is het nu dan toch eens tijd om het geheugen in mijn laptop te upgraden. Eens kijken of ik van die 16Gb ook 32Gb kan maken.

Kon het zo 1-2-3 niet direct vinden, want Tweakers zegt dat mijn model max 16Gb ondersteunt, maar ik vind dat erg laag voor een gaming laptop uit 2020.

Dit is het model dat ik heb:
Lenovo Legion 5 82B1003EMH

Helaas lijken de meeste sites de data niet volledig te bezitten en kan ik me herinneren dat Lenovo zelf ooit een site had met de exacte data waarin stond dat de laptop wel degelijk 32Gb aan kon. Maar die pagina bestaat niet meer

[Skix_Aces]

Als je wil weten wat de maximale capaciteit is, kan je in een command prompt het volgende uitvoeren

wmic memphysical get maxcapacity

Je laptop geeft dan de maximale geheugen capaciteit in KB aan.

In tegenstelling tot wat andere hebben gereageerd is het echt niet vanzelfsprekend dat je er zomaar 32GB of 64GB in kan prikken. De geheugen ruimte moet daadwerkelijk gealloceerd zijn, en dat is zeker niet altijd het geval.

[Ohmarinus]

Thanks, dat is echt super behulpzaam.

Jouw command geeft als resultaat:
MaxCapacity
67108864

Ik ga er zomaar vanuit dat dat als 67.108.864 Kb gezien kan worden. Klinkt alsof er dus 64Gb in kan! De BIOS is ook geupdate naar de laatste versie.

Maar is die 64Gb dan wat er letterlijk in kan, of zijn er nog haken en ogen te verwachten? Zo te horen weet jij er stukken meer over dan ik, vandaar dat ik meteen even doorvraag.

Verder is het natuurlijk maar de vraag of die 64Gb nog iets van verschil gaat maken kwa snelheid. Is 64Gb geen overkill? Ik draai weleens renders in Blender en werk ook wel veel in grafische applicaties, maar de bottleneck is volgens mij vooral dat mijn laptop een Ryzen 5 heeft die het vooral van multithreading moet hebben, en veel programma's zijn daar helaas nog niet voor geoptimaliseerd.

[nullbyte]

67108864 /1024 = 65536 /1024 = 64
Jouw aanname is correct 64 GiB

[Ludewig]

In dergelijke programma's hangt het geheugengebruik meestal af van de complexiteit van de modellen. De snelheid van je CPU staat daar redelijk los van. Uiteraard zal het programma dan trager werken, maar het model pas dan wel volledig in het geheugen, waardoor de CPU wel optimaal kan werken.

[Reactie gewijzigd door Ludewig op 23 juli 2024 00:13]

[Skix_Aces]

Het zou zomaar kunnen dat er in jouw laptop 8GB ram gesoldeerd zit, en dat er een SODIMM slot is waar je zelf een ram stickje in kan pluggen. Dat was bij mijn lenovo laptop het geval. Die SODIMM slot zou dan maximaal 32GB ondersteunen.

[Knightwolf]

Heel interessant maar ik geloof er niks van in mijn geval. Aannemende dat dit command ook op een reguliere PC werkt.
Ik heb een Asus X299 Deluxe met een i7 7820X die beide volgens specs 128 GB ondersteunen.
Als ik dit command invoer krijg ik dit 1610612736. Dat is omgerekend 1536 GB ofwel 1,5 TB. Dat kan nooit waar zijn?
Dit mobo heeft 8x DDR4 slots en dat zou dan 192GB per slot zijn. Die bestaan in DDR4 helemaal niet.

Hoe zit dit?

[kr4t0s]

Mijne zegt:
wmic memphysical get maxcapacity
MaxCapacity
536870912

Zou 512gb zijn, CPU (Thread ripper) kan het wellicht aan maar moederbord niet.
Dus zou zeker even op compatibiliteitslijst van laptop fabrikant kijken.

[knokki]

Hier ook dank voor de tip, want hardware.info geeft aan dat mijn 7590 i9 64GB aan zou kunnen, maar jouw routine zegt 32GB. Scheelt weer wat handelingen....

[PatrickvH]

Er zit gewoon DDR4 3200 in zie ik.
uitvoering: Lenovo Legion 5 15ARH05H (82B1003EMH)

In mijn veel oudere Alienware 17 R4 (2017) had ik destijds al een 2x16GB 3200 kit geplaatst en werkte gewoon.

Vroeger weet ik dat laptops veel meer eisen stelde aan geheugen maar ik zie niet waarom jou relatief nieuwe laptop dit niet zou kunnen.

Als je eentje voor mooie prijs kan vinden zou je zelfs nog 2x32GB kunnen overwegen.
Afhankelijk van je use-case natuurlijk.
Ik draai vooral vaak en veel virtuele machines en daarvoor geldt, hoe meer hoe beter.

[arbraxas]

https://www.laptopmag.com...ovo-legion-5-15-inch-2021

Volgens deze tot 32gb ram.

[Madrox]

Ze nemen klakkeloos over wat de fabrikanten vermelden. 64gb kan zomaar wel werken

[Xfade]

Ik hoop niet dat de helft van die 16GB gesoldeerd is en je dan elleen die enkele 8GB stick kan vervangen.

[Madrox]

Legion 5 heeft zover ik weet gewoon twee ram poorten, verwisselbaar dus.

[NLSwitcher]

Hoi,

Vaak moet je een BIOS update doen en dat werkt het allemaal prima.

[kimborntobewild]

Maakt 't in de praktijk nu veel uit voor huis-, tuin- en keukengebruik? DDR4/DDR5 / snel of langzame versies?
Is het geheugen nog wel een bottleneck (als je er maar genoeg van hebt)?
Of heb je er alleen voordeel mee bij 3D-games in hoge fps?
Is het niet veel meer je SSD (of nog HDD, als het gaat om veel opslag) die de bottleneck is?

[CrimInalA]

Voor games is het voornamelijk de GPU waar je de grootste winsten boekt .

Met cpu en memory valt enkel in specifieke gevallen wat winst te halen .

SSD is absoluut geen bottleneck voor games . Zelf speel ik mijn spellen vanaf een NAS verbonden met 1Gbit (130MB/s max) . Dit verandert niets aan uw fps .

[biggydeen2]

Een CPU en geheugen hebben een veel grotere invloed op 1% lows dan de GPU. En laat nu net de 1% lows de belangrijkste metric zijn voor een soepele speelervaring. Dus ja, met CPU en geheugen valt wel degelijk grote winst te behalen.

Daarnaast leunen open world games veel zwaarder op de CPU dan op de GPU.

[napata]

CPUs hebben enkel invloed op de 1% lows als je aanleunt tegen een CPU bottleneck. In de meeste gevallen heeft een GPU veel meer impact op 1% lows. Dat zie je in elke GPU review die ook 1%s weergeeft.

Als je natuurlijk met een 4080-4090 op 1080p zit dan heb je een punt maar je algemene uitspraak is gewoon incorrect.

[biggydeen2]

Het gaat natuurlijk om de kosten die je daarvoor kwijt bent. Natuurlijk gaat een GPU een grotere invloed hebben maar dat wil niet zeggen dat dit de beste upgrade is. En al die GPU reviews kijken vaak niet daar de optimale CPU/MEM settings.

Een goed setje geheugen afgestemd op de CPU kan de 1% lows met tientallen FPS laten stijgen. Waarom denk je dat de 3d cached CPU's zo snel zijn.

Het is alleen zinvol om een GPU upgrade te doen als CPU/MEM op elkaar afgestemd zijn. Een oudere CPU met een 4090 koppelen is gewoon niet slim.

[Halfscherp]

Tweakers zelf heeft hier een test in gedaan, en vooral Nvidia kaarten doen het een stuk beter met higher-end CPUs.

De 3070Ti krijgt bijvoorbeeld sprongen van 25% (!) meer FPS in bepaalde spellen.

[D0ubleD0uble]

Als je snel DDR4 geheugen 3600MT vergelijkt met bijvoorbeeld 2933MT is het verschil alleen maar meetbaar met een benchmark en onzichtbaar voor het blote oog, dan hebben we het over 1% verschil, een fpsje of 1-2 meer in het meest optimale geval en zonder benchmark is het niet merkbaar. Gooi je de grafische kwaliteit omhoog met betere textures en hogere resoluties merk je er al helemaal niks meer van. Als je echt een substantieel verschil wilt zien in sneller geheugen, dan moet je een dikke RTX 4090 hebben en je spellen op 1080p low detail draaien, dan heb je met je snellere geheugen opeens wel 20fps winst maarja, geen hond in de wereld die daarvoor een RTX 4090 koopt natuurlijk

[Finraziel]

Dit is alleen maar waar als je puur naar de gemiddelde FPS kijkt... Kijk je naar de 1%/0.1% lows dan zie je vaak veel meer verschil (afhankelijk van de rest van je configuratie).
Ik ben het dan ook niet eens met de wijsheid die je veel ziet dat je maar zoveel mogelijk op je CPU en geheugen moet besparen en alles in de GPU duwen... Ja, je gemiddelde framerate gaat beter zijn, maar ik vind het persoonlijk veel belangrijker om stabiele framerates te halen. Gemiddeld 90 met dips naar 70 vind ik veel beter dan gemiddeld 150 met dips naar 40. Die dips worden meestal juist veroorzaakt door je CPU en ram als die niet snel genoeg zijn.

[Reactie gewijzigd door Finraziel op 23 juli 2024 00:13]

[arbraxas]

Op 4k is mijn 6900XT gewoon de bottleneck en niet mijn oude 3950X. De 4070 is net zo snel, dus dat zal precies hetzelfde zijn. 4090 is me gewoon veel te duur.
Mijn 980pro ssd word niet eens gekieteld in spellen of thuisgebruik. Wat moet ik dan met de PCIe 5 variant?

Heb hier op tweakers v&a 64gb ddr4 3600 gehaald als upgrade en sla minimaal deze generatie nog over.
Misschien een nieuwe ssd, maar dat is puur voor de ruimte en gaat toch een sata3 worden. Heb je geen nieuwe platform voor nodig.

[Reactie gewijzigd door arbraxas op 23 juli 2024 00:13]

[biggydeen2]

Dat maakt zeker uit. Snel geheugen heeft grote invloed op 1% lows.

[blorf]

Voor mijn gevoel is de opslag altijd de bottleneck. Ik heb nu een Ryzen 7 met DDR4. Ik denk niet dat ik iets kan verzinnen waarbij het geheugen achter gaat lopen op de CPU. Dat moet dan iets zijn wat niks permanent opslaat.
Maar meer geheugen is nog steeds altijd beter. Dat bestujringssystemen nog steeds praten over "uitrollen" en de hele tijd schijfactiviteit veroorzaken is totaal onnodig. Gewoon de RAM vullen met wat je wil draaien en niet ingewikkeld doen. Permanente opslag is randapparatuur.

[icall5s]

Vooral in fps games met hoge fps, hoge refreshrate, waar je alleen nog betere prestaties kan boeken door je geheugen te overklokken

[Remzi1993]

Het ligt er maar net aan wat je doet. Voor gaming is GPU het belangrijkste en heb je alleen genoeg RAM nodig, maar bijvoorbeeld video editing is veel RAM belangrijker en een goede CPU die veel cores heeft omdat die programma's wel goed opschalen.

[Madrox]

Kijk gewoon wat je systeem verbruikt, zit dat onder de max heb je niets aan extra ram.

[HansRemmerswaal]

Is in de praktijk het verschil in snelheid merkbaar tussen een PC met DDR5-4800 en DDR5-6600?

[Devian]

Tweakers heeft zoiets getest

review: AMD Ryzen 7 7800X3D - De langverwachte Intel-killer in games

Met die 7800x3D is het verschil verwaarloosbaar.

[Slckaer]

Het maakt inderdaad weinig uit in gemiddelde framerates maar in de 1% en 0.1% lows verwacht ik ook verbeteringen voor de 7800x3d.

Hier ddr4 3200-14-14-14-34 naar 4000-16-16-16-36 overclocked icm 5800x3d en 4090. Cod mw2, far cry 6, cyberpunk en returnal laten allemaal verbeteringen zien in de 1% en 0.1% lows met de in-game benchmarks.

De frametime graph ziet er ook vlakker uit.

Ikzelf durf het niet verwaarloosbaar te noemen

[Dennism]

Wat zijn je exacte verbeteringen dan? Misschien handig om die ook te melden

Immers als de 1% lows van sub 30 naar plus 60 fps gaan zal dat zeer veel doen voor de perceptie tijdens het spelen.

gaan de 1% lows echter van 120 fps naar 150 fps zal dat voor veel mensen echter wel verwaarloosbaar zijn in de manier waarop ze het spelervaring. Terwijl beide een gelijke winst zou zijn in absolute verbetering.

[Slckaer]

Voor overklok -> Na overklok

CyberPunk:
Avg fps: 67.01 -> 66.60
Min fps: 51.75 -> 50.46
Max fps: 87.04 -> 96.90
Time: 64.25 -> 64.24
Number of frames: 4305 -> 4278

Assasins Creed Odyssey:
Fps: 96 -> 99
min: 24 -> 18
max: 160 -> 199
totaal frames: 5927 -> 6109
Tijd sessie: 63 -> 63

COD MW2:
CPU avg: 254 -> 311
CPU low 5th: 182 -> 226
CPU Low 1st: 150 -> 191
GPU avg: 117 -> 117
GPU Low 5th: 80 -> 80
GPU Low 1st: 66 -> 68

Returnal:
Gem: 110 -> 108
Max: 125 -> 137
Min: 11 -> 35

Cyberpunk is dus echt vergelijkbaar resultaat. De weergegeven min fps in assasins creed zie ik dus echt niet terug in de frame graph, totaal frames is wel hoger. In Cod is de CPU stukken sneller maar zoals je zegt al hoog in de FPS dus niet echt merkbaar. Returnal wel verbetering in de lows en ook goed terug te zien in de frame-time graph en spel-ervaring

Soms heb ik ook het gevoel dat die lows een kans-factor is. Overal zie ik dat de frame-time graph overlay van msi afterburner toch echt vlakker is. Dat merk ik gelukkig ook bij het ronddraaien in-game.

[Slckaer]

Deze resultaten kunnen de prullenbak in want ik zie net dat de infinity fabric niet 1:1 draait

[bwerg]

Maar die is niet per se representatief voor niet-3D-varianten. Meer CPU-cache betekent minder afhankelijkheid van het RAM.

[andru123]

Dat is niet goed test om te vergelijken. Die test meet het verschil tussen 2 processors, en niet per se het geheugen.
Dit is een veel betere test: review: DDR5 of toch nog DDR4? Twee generaties werkgeheugen getest

[Cave_Boy]

Persoonlijk heb ik gemerkt dat dit verschil op AMD systemen zeker met een IGPU wel verschil kan maken. Of het het altijd waard is hangt ook af wat er met de computer wordt gedaan.

[Luchtbakker]

Ligt vooral aan de timings van het geheugen denk ik.

[andru123]

Tweakers heeft het verschil uitgebreid getest hier review: DDR5 of toch nog DDR4? Twee generaties werkgeheugen getest

[icall5s]

Er is een merkbaar verschil in fps in shooter games. Of je dat zonder fps teller, dus met het blinde oog kan merken zal van de persoon afhangen.

[Sebas1979]

Met een blind oog gaat dat zeker niet lukken… (met het blote oog misschien wel)

[Vage_Karel]

Voor de upgraders naar een 4K gaming systeem ga voor AMD koop een X670E moederbord, neem de goedkoopste ryzen 7600 cpu, de goedkoopste ddr5 32gb geheugen set, een snelle ssd voor een mooie prijs en gebruik wat je heb uitgespaard op op de cpu en ddr5 voor een gpu en kan ook op een later moment afhankelijk wat je nog heb liggen.
Op 4K is het verschil in fps voor alle ryzen 7000 serie cpu's zo klein iets van 1-3% dat een ryzen 7800x3d leuk is voor 1080p net zoals snel geheugen een voordeel geeft maar op 4K doet ddr5 ook maar 1% verschil beter alles in een monitor/oled tv pompen met een snelle gpu.

[D0ubleD0uble]

Maar waarom zou je bij een 4K premium build voor een budget CPU gaan? Als je het geld hebt voor een dikke premium 4K grafische kaart dan heb je ook wel het geld voor een premium CPU. 6 cores zijn gewoon erg krap en alle spellen die nu en morgen uitkomen gebruiken meer dan 6 cores (de current gen consoles worden als baseline gebruikt en die hebben een Ryzen 7 achtige APU), plus je 1% lows leiden er heel erg onder zeker als je meer dan een ding tegelijk probeert te doen (Discord open in de achtergrond? Windows updates? )

Een i5-13600K lijkt mij dan nog beter op zijn plaats als het nog enigzins een budget CPU moet zijn. Kan je ook gelijk goedkoper DDR4 oppikken en heb je 14 hele mooie cores

[Vage_Karel]

Omdat je genoeg heb aan 6 cores en de instap ryzen is unlocked.
4K gaming gaat ook prima op mid range kaarten met medium settings en ziet er fantastisch uit ik denk dat een 3060ti/2080 een beetje de ondergrens is voor 4K afhankelijk van de game.
de sweet spot is 6 cores op het moment 4 cores blijft nog een tijdje, 8 cores toekomst proof dus een ryzen 7700(x) is ook uitstekend en uiteraard unlocked.
Ddr4 kan natuurlijk ook maar dan zit je wel bij AMD op een AM4 platform upgrade mogelijkheden dan beperkt.
Bij Intel zou ik wachten L4 catch lijkt terug te komen.
Mijn vorige systeem had 128mb L4 en erg genoten van de i7 5775c met die L4.

[bownbreaker]

Ik ben recentelijk van een 5600x naar een 5800x3d met een 3080 overgestapt en merk een duidelijk verschil. Zeker wel 10-20 fps extra en hogere 1 en 0.1% lows. Zou dus zeker een dikkere cpu aanraden inderdaad. Zeker gezien het feit dat de ps5 en Xbox series x ook 8 cores hebben.

[Vage_Karel]

Slimme keuze 5800x3d op de AM4 werkt fanatisch ik heb daar zelf een tijd op zitten loeren tot ik de nieuwe 7000 serie langs zag komen.
Een instap 6 core 7600(koeler inbegrepen) op 4K loopt nog een tikkie sneller dan de 5800x3d bekijk de benchmarks maar op het net.
Voordeel is ook dat je de oude gpu eventueel eerst kan verkopen en even later een andere aanschaffen de 7000 serie heeft een igpu systeem gaat niet helemaal plat in de tussentijd.
Het is lastig kiezen daarom geef ik deze informatie 4K gaming kan ook prima met wat minder geweld en absurde prijzen die daarbij meekomen.
Heb je toevallig ook een LG 4K oled tv van de laatste 4-5 jaar dan kan je daar uitstekend op gamen de latency is iets van 6ms ook de meeste Samsung 4K van die tijd zijn bloedsnelle tv's.

[Reactie gewijzigd door Vage_Karel op 23 juli 2024 00:13]

[D0ubleD0uble]

Maar dan doel je dus op "Budget 4K" of "4K met compromissen." want de 3060ti heeft maar 8GB aan VRAM. Dat is heel erg krap en karig voor de allernieuwste games en al helemaal in 4K. Games zoals Halo Infinite en Hogwarts Legacy kunnen meer dan 8GB VRAM vreten, zelfs op 1080p. Als je het hebt over iets oudere spellen van rond 2018-2020 kan het nog wel, maar hierna zijn de systeemeisen in rap tempo omhoog gegaan.
Ook hebben 4 cores zijn beste tijd echt gehad, alle nieuwe games vragen meer. Dat is al een paar jaar zo. Cyberpunk spelen op een 4 core chip gaat simpelweg niet zonder haperingen en flinke drops. 6 is nu het meest populair op Steam en daarmee de "entry level", met 8 zou je dan op de sweet spot zitten en 12/14/16 de toekomstbestendige/premium optie. Games gaan alleen maar meer en meer cores vreten, Windows wordt zwaarder en dan wordt je gewoon heel erg beperkt in wat je kunt doen. Ook nu er geruchten en lekken zijn geweest dat AMD dezelfde kant op wilt als Intel met een BIG little design wijst erop dat de toekomst ligt bij meer en meer cores.
L4 cache en gelijken gaan zeker een grote comeback maken nu AMD daar zo hard op inzet. Denk dat we binnen enige tijd misschien ook bijvoorbeeld 4GB aan DDR RAM op de CPU zelf geplaatst zien worden waar de hele Windows Core op kan draaien.

[Vage_Karel]

Budget 4K is niks mis mee de resolutie geeft een forse stap voorwaarts.
8gb kan net nog maar de concessies lijken mij tot medium settings ok 4K low is bij veel spellen duidelijk zichtbaar verschil tussen medium en high veel minder en tussen high en ultra is bijna zonde van de energie.
4 cores loopt naar de uitgang behalve die enkele met L4 catch dat is een hele kleine groep maar wel zonder stutters het ipc verschil is bij een i7 5775c naar een 7900x bij mijn upgrade ongeveer 25-30%. De 7900x is stuttervrij met een 3070 de 5775c nagenoeg alleen de eerste minuten daarna vloeibaar.
Halo is een zware cpu game de instellingen naar async compute was nodig om die stuttervrij te laten lopen op de oude i7.
Dying Light 2 dx12 lopen beiden van me cpu's grandioos waarbij de 7900x wel 30% meer fps geeft en dat is logisch.
De L4 geeft de cpu echt spierballen ik ben begin dit jaar overgestapt naar AMD toen nog geen uitzicht op een opvolger van de 5775c.

[Reactie gewijzigd door Vage_Karel op 23 juli 2024 00:13]

[batteries4ever]

" Als je het geld hebt voor een dikke premium 4K grafische kaart dan heb je ook wel het geld voor een premium CPU." Serieus? Wat dacht je van: ik wil goede 4K prestaties voor €1800.-
Kan ik het geld beter inde CPU/MB/RAM stoppen of in de grafische kaart ? Dan is het antwoord: koop AM4 MB, 5600X processor 32 GB DDR4 en gebruik het geld wat vrijkomt t.o.v. de premium oplossing om er een 7900 XTX te kopen. In plaats daarvan kan je AM5,DDR5 en b.v. een 7700X kopen met een 7900 XT ... maar dan heb je gegarandeerd mindere prestaties voor hetzelfde geld.

[icall5s]

Waarom X670E? Dat is toch niet eens nodig? Volgens mij kun je zelfs op A620 moederborden, die hier nog niet zo verkrijgbaar zijn als in de VS, gewoon een 7600 draaien. De limiet voor ondersteuning is immers 65W, gelijk aan de TDP van de 7600. Maar het klopt inderdaad ja, op die manier kun je inmiddels wel voor ruim onder de €3000 een systeem met een 4090 samenstellen.

[Vage_Karel]

De X670E is wel het meest toekomst proof maar je kan ook natuurlijk een B650 bord uitzoeken.
Zelf ben ik voor een Asus X760E-I mini itx gegaan hiervoor zat ik ook op een mini itx afhankelijk was een ryzen 7600 de bedoeling maar heb ik terug gestuurd had de mazzel een gesealde 7900x op mp voor 325 euro te kunnen pakken.

[-Jordi-]

Ik zit niet helemaal in de materie maar is er voor videobewerking nog een belangrijk verschil tussen DDR4 en DDR5? Zelf zou ik denken dat het vooral de hoeveelheid RAM is die de doorslag geeft?

[Frenziefrenz]

Dat ligt heel erg aan de snelheid van de DDR4 natuurlijk. Je hebt het dan over snelle DDR4 tegenover "trage" DDR5, en dan is het verschil beperkt.

[Autisme_tech]

Dit is wel mooi meegenomen voor de machines die ingezet worden voor de AI, kan men goedkoper een groter park machines neerzetten op het moment. Ik ben wel benieuwd hoeveel niet tweakers nog een machine thuis hebben staan, de mensen in mijn omgeving gebruiken tegenwoordig allemaal een telefoon en eventueel een tablet

[pharmacist]

Wat ik wel denk dat met sneller DDR5 (zegge vanaf 7200 MT/s) je wel significant verschil gaat zien bij de toekomstige RDNA3 based AM5 APU's (65 Watt TDP ?) met 16-24 CU's, waarbij hopelijk GTX 1060 snelheden of zelfs sneller gehaald kunnen worden en hierdoor in één klap de instap-gamevideokaarten niet meer nodig gaan zijn en ook nog eens flink gespaard gaat worden op het stroomverbruik, wat ook niet onbelangrijk is niet alleen voor het milieu maar ook voor je portemonnee.

[T_elic]

Is dit dan ook het moment om te kopen, of is even wachten nog nuttig? Ik ga van de zomer upgraden naar een AM5 systeem, maar las laatst dat Samsung de productie van geheugen terug ging schroeven, zou het zo kunnen zijn dat nu kopen wellicht voordeliger is dan van de zomer pas?

edit: Ik ben een sukkel die niet voorbij het laatste plaatje heeft gelezen.

[Reactie gewijzigd door T_elic op 23 juli 2024 00:13]

[Knightwolf]

Wat tot nu toe altijd een belangrijke waarde is geweest, is de Latency. Bij DDR5 lijkt dat aanzienlijk langzamer te zijn dan bij DDR 3 en 4 het geval was. Dat de CAS Latency langzamer is bij sneller geheugen snap ik nog wel, maar de totale Latency is aanzienlijk achteruit aan het gaan, ondanks de hogere MT/s van DDR5.

Kan iemand hier iets over uitleggen, en of het belangrijk is een totale Latency van onder de 12ns te houden? 10ns was bij DDR4 heel gebruikelijk. (3000 C15, 3200 C16, 3600 C18, etc)
Bij DDR5 is het meeste geheugen te krijgen tussen 12 en 15ns totale Latency, en daar maak ik me zorgen over. Wat heb je aan hogere snelheden als de vertraging onevenredig toeneemt?

[SkyStreaker]

Voor APU-gaming helemaal en absoluut niks. Echter, voor retro-gaming (DOS, old-gen Windows) en emulatie is dit meer dan voldoende, voorlopig.

[Roel1966]

Heb eigenlijk al een tijdje de prijzen voor intern geheugen niet meer zo gevolgd omdat ik al een tijdje geen systemen meer gebouwd heb. Maar als ik dat nu dan zo bekijk is het misschien wel het goede moment toch een 32 GB setje aan te schaffen. Zie nu dat de prijs van een 32 GB setje hetzelfde is als wat ik voor pak weg 2 jaar terug voor een 16 GB setje betaalde.