Fabrikant NZXT kondigt twee capturekaarten aan. Het gaat om de Signal 4K30 en de Signal HD60. Zoals de productnamen al suggereren kan met de Signal 4K30 in 4k en 30 frames per seconde worden opgenomen. Voor de Signal HD60 is dat 1080p met 60 frames per seconde.

De Signal 4K30 en Signal HD60 hebben dezelfde behuizing en aansluitingen. Aan de achterzijde van de capturekaarten zitten twee HDMI-poorten en een usb-type-c-poort. Het verschil zit dus voornamelijk in de videokwaliteit en dat is ook in de prijs te merken. De Signal 4K30 kost 180 euro waar de Signal HD60 140 euro kost.

Voor de meerpijs van de de Signal 4K30 kun je in 4k-resolutie beelden opnemen en streamen. Dat kan met 30 frames per seconde en HDR. Ook kan er voor gekozen worden om in 1440p op te nemen. Dan kan het aantal frames per seconden maximaal 144 zijn. Breng je de resolutie omlaag naar 1080p, dan zijn opnames van 240 frames per seconde mogelijk.

De Signal HD60 kan standaard opnemen in 1080p met 60 frames per seconde. Volgens NZXT zijn de capturekaarten compatibel met OBS, Streamlabs en andere gangbare streamingsoftware. De fabrikant brengt samen met de capturekaarten ook een chatkabel uit, waarmee je tijdens het streamen de audio van je console gewoon kunt luisteren op je headset en tegelijk kunt streamen.

NZXT is voornamelijk bekend van zijn behuizingen en andere pc-componenten. De fabrikant richt zich de laatste tijd ook meer op eigen randapparatuur. Zo bracht NZXT eerder dit jaar een eigen gaming toetsenbord en muis op de markt.

Niantic kondigt NBA All World aan. De maker van Pokémon GO komt met een basketbalgame voor smartphones, die ook gebruik zal maken van de locatie van de speler. Het is nog niet bekend wanneer de game verschijnt.

Niantic kondigt de game aan voor Android en iOS. Geïnteresseerden kunnen zich vast registreren voor de mobiele game op de website van Niantic. De game laat spelers basketbalwedstrijden tegen elkaar spelen en ingame kleding en andere spullen verzamelen. Ook zal de game bekende NBA-spelers bevatten, want het spel wordt uitgebracht onder de officiële NBA-licentie.

Net als bij de andere games van Niantic, moeten spelers hiervoor de deur uit en naar speciale punten in hun buurt. De game lijkt op hetzelfde systeem te zijn gebouwd als Ingress en Pokémon GO, de twee AR-spellen van Niantic.

Niantic bracht al meerdere AR-games uit die dezelfde formule gebruiken waarbij spelers naar buiten moeten en daar activiteiten moeten uitvoeren en items moeten verzamelen. Vorig jaar kondigde de ontwikkelaar een AR-game aan in samenwerking met Nintendo: Pikmin Bloom. Dit spel is gebaseerd op de Pikmin-serie.

De formule van Niantic lijkt overigens niet met alle franchises te werken. Eerder trok de ontwikkelaar de stekker uit een AR-game gebaseerd op het Harry Potter-universum: Harry Potter: Wizards Unite. Ook een AR-game gebaseerd op het bordspel Catan werd geschrapt.

Homey introduceert Advanced Flow voor de Homey Pro. De betaalde add-on werkt op basis van Flow-cards en moet gebruikers veel meer mogelijkheden geven bij het automatiseren van hun smarthome.

Advanced Flow stelt gebruikers volgens Homey in staat om met nieuwe bouwblokken op een groot canvas scenario's voor smarthomeautomatisering samen te stellen. Nieuw is onder andere het Start-blok om een Advanced Flow vanaf bijvoorbeeld een andere Flow of spraakopdracht te starten. Met een Vertraging-blok kunnen gebruikers instellen dat een bepaalde periode verstreken moet zijn voordat de volgende kaarten aan de beurt zijn.

De add-on bevat ook de Any- en All-kaarten. Met de Any-kaart gaat de procedure pas verder als een van verschillende voorgaande Flow-kaarten klaar is. De All-kaart is in te zetten om te wachten tot alle eerdere kaarten gereed zijn. Sommige Advanced Flow-kaarten kunnen tags aanmaken voor opvolgende kaarten. Zo kunnen foutmeldingen worden opgeslagen in Error-tags, zodat latere kaarten weten wat er misging. Gebruikers kunnen ook HomeyScripts maken vanuit een Advanced Flow en hoeven daar dus geen aparte scripts meer voor te maken.

De add-on is verkrijgbaar voor een eenmalig bedrag van 25 euro. De functie is te gebruiken op de Homey Pro. Homey heeft sinds de komst van de internetdienst en de Bridge alle eerdere verkochte Homey-apparaten hernoemd naar Homey Pro, zodat ook deze met de functie overweg kunnen. Advanced Flows zijn alleen via de webapp te maken en te bewerken, omdat volgens de makers een groot scherm onontbeerlijk is. Wel kunnen gebruikers met de mobiele app Advanced Flows starten, hernoemen, favoriet maken en verwijderen.

De dierentuin in Amsterdam is getroffen door ransomware. Artis maakt bekend dat cybercriminelen zijn binnengedrongen op het netwerk van de dierentuin en dat sommige systemen daardoor niet werken.

Volgens Artis werd de aanval ontdekt door de 'externe ICT-partner' van de dierentuin. Het is nog niet duidelijk wat de omvang is van de aanval en of de aanvallers bijvoorbeeld toegang hebben gekregen tot persoonsgegevens of e-mailverkeer. Daarom heeft Artis uit voorzorg melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens.

De dierentuin heeft ook aangifte gedaan bij de politie en doet verder onderzoek naar de aanval. Het is niet duidelijk wie er achter de aanval zit. Wel maakt Artis bekend dat de aanvallers 1 miljoen euro in cryptovaluta eisen. Verder wil de dierentuin nog geen details delen.

Dinsdag waren door de ransomwareaanval Artis-Micropia en Artis-Groote Museum gesloten. De dierentuin schrijft dat woensdag alles weer open is voor publiek. Artis-park kon dinsdag gewoon open blijven.

HTC kondigt de HTC Desire 22 Pro aan. De telefoon moet op 1 augustus verschijnen, al is het nog niet bekend of de smartphone van HTC op die datum ook in Nederland verschijnt en wat deze gaat kosten.

HTC kondigt de smartphone aan via zijn website en maakt daar ook de specificaties bekend. De HTC Desire 22 Pro krijgt een 6,6"-display met een resolutie van 1080 x 2412 pixels en een verversingssnelheid van 120Hz. De smartphone draait op Android 12 en is uitgerust met een Qualcomm Snapdragon 695 5G-chip.

Verder heeft de HTC Desire 22 Pro 8GB ram en 128GB opslagruimte. De opslag kan worden uitgebreid met een sd-kaart. De batterij heeft een capaciteit van 4520mAh en ondersteunt draadloos laden. De primaire camera aan de achterzijde van de telefoon heeft een 64-megapixelresolutie. Ook heeft de smartphone een secundaire camera met ultragroothoeklens met een 13-megapixelresolutie en een dieptesensor met een resolutie van 5-megapixel. Aan de voorzijde heeft de telefoon een 32-megapixel-selfiecamera.

De telefoon kan worden gekoppeld aan de VR-bril VIVE Flow van HTC. Hiermee kunnen gebruikers van de bril en de smartphone het metaverseplatform van HTC, Viveverse, gebruiken. Het platform biedt verschillende AR- en VR-toepassingen volgens HTC. Overigens werkt de Vive Flow ook op andere Android-telefoons, zolang deze over 5G beschikken.

Een officiële prijs is nog niet bekendgemaakt, maar The Verge heeft een vermelding van de smartphone gezien op de Britse site van de fabrikant. Deze lijkt alweer offline te zijn gehaald, maar volgens The Verge gaat de smartphone in het Verenigd Koninkrijk 399 pond kosten. Dat is omgerekend ongeveer 460 euro.

Atlus kondigt drie verschillende Persona-titels ook aan voor de Nintendo Switch. Afgelopen maand werden de games al aangekondigd voor Xbox en Pc, maar na de Nintendo Mini Direct van vandaag is er ook een release voor de console van Nintendo bekendgemaakt.

Het gaat om Persona 3 Portable, Persona 4 Golden en Persona 5 Royal. Laatstgenoemde game verschijnt op 21 oktober 2022 voor de Nintendo Switch. De andere twee games krijgen op een later moment een verschijningsdatum maakt uitgever Atlus bekend.

De Persona-games waren altijd exclusief speelbaar op de consoles van PlayStation, maar daar kwam vorig jaar verandering in. Atlus bracht toen Persona 4 Golden uit voor pc via Steam. Afgelopen maand werden alle drie de games ook voor Xbox aangekondigd. De games worden onderdeel van het Game Pass-abonnement. Verder komen Persona 3 Portable en Persona 5 Royal nu ook naar pc.

Rocket Lab heeft een NASA-satelliet succesvol richting de maan gelanceerd. De Capstone-cubesat werd met een Electron-raket de ruimte in gestuurd. Capstone moet een belangrijke test worden voor het Lunar Gateway-maanstation en daarvoor de juiste baan vinden.

De raket werd dinsdagochtend Nederlandse tijd gelanceerd vanaf Rocket Labs eigen lanceerbasis in Nieuw-Zeeland. Ceo Peter Beck bevestigde kort daarna dat de Photon-trap van de raket succesvol in een baan om de aarde was gebracht. De komende zes dagen voert de raket verschillende ontbrandingsmanoeuvres uit. De laatste daarvan moet de rakettrap en de satelliet aan boord richting de maan sturen. De satelliet komt daar naar verwachting op 27 juli aan.

Die satelliet is het Cislunar Autonomous Positioning System Technology Operations and Navigation Experiment, afgekort Capstone. De satelliet weegt 25 kilogram en is de enige payload van de Electron-raket. Capstone is een belangrijke eerste stap voor NASA's Artemis-programma. Met dat programma wil NASA een ruimtestation in een baan om de maan brengen. Dat ruimtestation, de Lunar Gateway, moet uiteindelijk de basis worden voor bemenste missies naar het maanoppervlak, al gaat het naar verwachting nog lang duren voordat die plaats kunnen vinden.

Capstone wordt naar dezelfde zogenaamde Near Rectilinear Halo Orbit gestuurd, de elliptische baan rondom de maan waar de Lunar Gateway uiteindelijk moet gaan vliegen. Nog nooit is een ruimtevaartuig in die baan gekomen. Capstone heeft de taak om die baan beter te bestuderen, met name hoeveel brandstof er nodig zal zijn om een ruimtevaartuig in die baan te houden. Ook onderzoekt Capstone de communicatie tussen de baan en aarde.

Een nieuwe bèta van flashtool Rufus maakt het mogelijk Windows 11 te installeren zonder dat gebruikers daarvoor een Microsoft-account nodig hebben. Ook is het mogelijk andere systeemeisen te omzeilen, zoals de veelbesproken TPM-eisen.

De nieuwe opties zitten in de bèta van Rufus 3.19. Rufus is een populaire tool om bootable USB-sticks te maken, meestal om besturingssystemen mee te installeren. In de nieuwe bèta zit een optie om een bootable schijf met Windows 11 22H2 Home of Pro te maken zonder dat gebruikers bij de installatie een Microsoft-account nodig hebben. Dat is op dit moment wel verplicht, al zijn er omwegen te vinden om dat te omzeilen. Met de nieuwe Rufus-versie wordt dat wel makkelijker. De makers schrijven dat het wel nodig is om het internet op het apparaat tijdelijk uit te schakelen bij het aanmaken van een lokaal account. Het is met de bèta ook mogelijk om alle verzoeken voor het verzamelen van data standaard op 'niet toestaan' of 'weigeren' te zetten.

De bèta van Rufus maakt het ook mogelijk om de eis voor TPM 2.0 te omzeilen. Sinds de introductie van het nieuwe besturingssysteem was dat een veelbesproken systeemeis. Gebruikers zouden aanvankelijk een Trusted Platform Module 2.0 vereisen, al waren berichten daarover tegenstrijdig. Later maakte Microsoft het via een registry-keyaanpassing mogelijk om die eis alsnog te omzeilen. Rufus maakt dat nu als optie mogelijk.

Andere veranderingen in Rufus zijn de mogelijkheid om Linux-distro's zonder GRUB 2.0-directory te installeren, schijflistings te ordenen en de nieuwe tool heeft een paar kleine bugfixes waarbij Windows bepaalde Linux-partities niet zou mounten.

Nvidia heeft zijn GTX 1630-gpu officieel onthuld. De videokaart krijgt een op 12nm gemaakte Turing-gpu met 512 CUDA-cores, 4GB GDDR6-geheugen en een 64bit-geheugenbus. Uit reviews blijkt dat de kaart veel langzamer is dan de Radeon RX 6400.

In grote lijnen is de opbouw van de GTX 1630 gelijk aan die van de GTX 1650, maar het nieuwe budgetmodel heeft een stuk minder CUDA-cores. Het GDDR6-geheugen heeft een capaciteit van 4GB en een snelheid van 12Gbit/s, net als de snelste uitvoeringen van de GTX 1650. Nvidia gebruikt echter een geheugenbus van 64bit in plaats van 128bit, waardoor de geheugenbandbreedte gehalveerd is. Door die keuze heeft de GTX 1630 zelfs minder geheugenbandbreedte dan de GTX 1050 Ti uit 2016.

Nvidia noemt geen adviesprijs en fabrikanten die GTX 1630-kaarten hebben aangekondigd, doen dat evenmin. TechPowerUp heeft een review van de Gainward GTX 1630 Ghost gepubliceerd en de site zegt 'gehoord te hebben' dat de prijs rond 150 dollar uitkomt. Colorful presenteert een model voor 169 dollar. Op het moment van schrijven staan er GTX 1650-kaarten in de Pricewatch vanaf zo'n 200 euro. De oudere GTX 1050 Ti wordt ook nog aangeboden, voor prijzen vanaf zo'n 180 euro.

Uit de review van TechPowerUp blijkt dat de GTX 1630 flink onderdoet voor de Radeon RX 6400 en RX 6500 XT. Dat zijn de recente budgetkaarten van AMD die via de Pricewatch leverbaar zijn voor respectievelijk 189 en 205 euro. De RX 6500 XT is in een 1080p-resolutie gemiddeld twee keer zo snel als de GTX 1630; de RX 6400 is 57 procent sneller. Nvidia's eigen GTX 1650 is 61 procent sneller dan de nieuwe GTX 1630-budgetvariant.

De prestaties van de GTX 1630 zijn onvoldoende om veeleisende, moderne games in 1080p-resolutie vloeiend te spelen. In de review van TechPowerUp haalt de kaart bijvoorbeeld 23fps in Elden Ring, 16fps in Forza Horizon 5 en 36fps in F1 2021. Wel is de GTX 1630 ongeveer drie keer zo snel als de GT 1030 2GB-budgetvideokaart, die momenteel vanaf 100 euro te koop is.

Onder andere Inno3D, Palit en EVGA hebben GTX 1630-videokaarten aangekondigd.

Portal 1 en 2 zijn beschikbaar voor de Nintendo Switch. De games zijn gebundeld in de Portal: Companion Collection die voor 19 euro in de eShop staat. Valve maakte in februari bekend dat de ruim tien jaar oude Portal-games naar de Switch zouden komen.

Volgens de aankondiging in de Nintendo Direct Mini: Partner Showcase zijn de Portal-games 'later vandaag' te spelen op de Nintendo Switch. De bundel staat in de eShop voor 19 euro. Bij de aankondiging in februari zei Valve dat de Portal-games dit jaar naar de Switch zouden komen, maar een datum werd niet genoemd.

De bundel bevat het singleplayergedeelte van Portal 1 en 2 en de multiplayerlevels van Portal 2. Die kunnen in co-op in splitscreen gespeeld worden, of in lokale en online multiplayer. De port naar de Switch is in samenwerking met Nvidia Lightspeed Studios gemaakt. Eerder werden de games ook al overgezet naar de Nvidia Shield TV-settopboxen, die net als de Switch op een Arm-soc draaien.

Portal verscheen oorspronkelijk in 2007. Het tweede deel kwam in 2011 uit. Het zijn puzzelgames waarin spelers gewapend met een portalgun door een onderzoekslab moeten navigeren. Een derde deel is nooit verschenen, al zou de schrijver dat wel graag willen maken.

De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten willen meer bevoegdheden dan de wet hen geeft, maar worden daarin steeds tegengehouden. Het lijkt erop dat ze binnenkort hun zin krijgen: hoewel de Raad van State deze week nog kritiek had op uitbreidingsplannen, gaat de 'sleepwet' mogelijk toch veranderen.

De Algemene en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten hebben steeds meer moeite met de bevoegdheden die vijf jaar geleden in de wet zijn vastgelegd. Het gaat specifiek over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, die in 2017 na veel controverse én een referendum met de nodige aanpassingen werd aangenomen. Daarin staat beschreven wat de AIVD en MIVD wel en niet mogen doen als het gaat om afluisteren, en wie daar toezicht op houdt. Volgens de AIVD en MIVD zijn de regels die toen zijn afgesproken, achterhaald: de diensten hebben meer bevoegdheden nodig als ze hun taak naar behoren willen uitvoeren, zeggen ze. In hoeverre hebben ze gelijk?

De Wiv-veranderingen in 2017

In 2017 werd de bestaande Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten herzien. In plaats van dat het een hamerstuk werd dat even snel een stempel kreeg in de Tweede en Eerste Kamer, kwam er zoveel kritiek op de wetswijziging dat Nederland naar de stembus mocht voor een raadgevend referendum. Sinds een groep studenten handtekeningen begon te verzamelen om het referendum te starten, hebben zowel de overheid als burgers en burgerrechtenbewegingen een moeizame relatie met de wet. Dat begon bijvoorbeeld al met de vraagstelling tijdens het referendum: "Bent u voor of tegen de wet?" Zelfs de felste critici waren niet tegen de volledige wet. Ook waren lang niet alle veranderingen even problematisch. Van alle veranderingen die het kabinet later doorvoerde, was er een die er duidelijk uitsprong: de 'kabelgerichte interceptie'. Dat is het onderdeel waar de inlichtingendiensten de meeste behoefte aan hadden, maar ook wat altijd het grootste probleem is geweest.

Met de kabelgerichte interceptie kregen de AIVD en MIVD de bevoegdheid om berichten van kabelinternet in bulk te onderscheppen. Dat is veel praktischer dan bulkverzameling van etherberichten, want dat gebruiken gewone burgers vrijwel niet. De kabelgerichte interceptie is wat in de volksmond inmiddels bekendstaat als het 'sleepnet'. Toch blijkt slepen in de praktijk een stuk lastiger dan toen werd aangenomen.

Toezicht en technische obstakels

De diensten hebben vooral last van twee problemen: het toezicht op de wet en de technische problemen. Het toezichtsprobleem zit vooral in het toezicht vooraf. Voorafgaand aan een 'onderzoeksopdrachtgerichte interceptie' wordt een aanvraag getoetst door de Toezichtcommissie Inzet Bevoegdheden, ofwel de TIB. Dat is een andere toezichthouder dan de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, ofwel de Ctivd, die achteraf toezicht houdt en ook naar de algemene werkwijzen en procedures van de diensten kijkt. De kritiek is niet nieuw. Al in 2019 klaagde de AIVD en MIVD over de werkwijze van de TIB. Die zou 'te gedetailleerde vragen stellen' en te veel technische details vragen over aftapverzoeken. Dat gaat over alle verzoeken voor aftappen die de inlichtingendiensten doen, niet alleen over de onderzoeksopdrachtgerichte interceptie, die nu weer onder vuur ligt.

Eerst waren de toezichthouders te streng, later ook te traagDat is andere kritiek dan de inlichtingendiensten de afgelopen twee jaar hebben geuit op de toezichthouder. Inmiddels is de kritiek niet alleen meer dat de TIB te streng is, maar vooral dat die voor een te traag proces zorgt. Dat strookt niet met de werkwijze van de diensten, zei MIVD-directeur Jan Swillens begin dit jaar tegen BNR. Hij benoemt een paar concrete problemen van de inlichtingendiensten. De diensten weten vaak niet precies wat voor dreiging ze zoeken, maar dat wil de TIB wel weten. Daardoor is het moeilijk te zeggen welke bevoegdheden de diensten precies nodig hebben voor een operatie, maar ook dat wil de TIB vooraf horen. Omdat de AIVD en MIVD dat vooraf niet precies kunnen uitleggen, krijgen ze die toestemming niet op tijd. Swillens pleit daarom voor 'een andere inrichting van toezicht', wat in de praktijk betekent dat de diensten geen toestemming vooraf moeten vragen, maar dat 'realtime' moeten krijgen, al blijft hij vaag over wat dat precies betekent.

Bulkdata

Er is nog een tweede probleem waar de diensten in de afgelopen jaren tegenaan liepen. De technische obstakels maken het nagenoeg onmogelijk een goede onderzoeksopdrachtgerichte interceptie te doen voor de kabel. De TIB heeft al meerdere keren kritiek gehad op het gebruik van bulkdata door de diensten, maar die waren allemaal op een andere manier bemachtigd. Het aftappen van de kabel is een stuk moeilijker: pas sinds dit jaar blijken ze een technische manier te hebben gevonden om dat te doen, zeiden bronnen in mei tegen de Volkskrant. "Uit gesprekken met betrokkenen blijkt dat AIVD en MIVD ervoor kozen om de interceptie in te richten bij grote kabelpartijen, denk aan Eurofiber en Relined", schreef de krant.

De inlichtingendiensten experimenteren sinds vorig jaar met 'snapshots' als een kabelinterceptie lightDaarnaast is er een andere mogelijkheid om kabelverkeer af te luisteren. Dat gebeurt via 'snapshots', een lichte vorm van 'kortstondige integrale kabelinterceptie van bepaalde gegevensstromen'. Het was vooral bedoeld als proef, om te kijken welke 'potentiële inlichtingenwaarde geïntercepteerde gegevens hadden'. Die uitspraken komen van de Ctivd, die in zijn jaarverslag schreef dat de diensten daarmee direct de Wiv 2017 overtraden. De eerste keer dat het langverwachte en controversiële 'sleepnet' werd ingezet, overtraden de AIVD en MIVD meteen de wet die daarvoor waarborgen opstelde.

Tijdelijke nieuwe wet tegen 'offensieve cyberdreigingen'

Sinds eind vorig jaar is er een wetsvoorstel in de maak dat de diensten meer mogelijkheden geeft om op te treden. Dat is de Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma. "Bepaalde landen zoals Rusland en China voeren digitale aanvallen uit op Nederland en Nederlandse belangen om te spioneren, te beïnvloeden of te saboteren", schreef het kabinet in de consultatie. "Deze cyberdreiging vereist daarom een snelle en effectieve inzet van bestaande bevoegdheden en een dekkend waarborgenstelsel dat past bij de benodigde snelheid." De AIVD en MIVD kunnen met de tijdelijke wet 'effectiever en sneller invulling geven aan bevoegdheden zoals onderzoeksopdrachtgerichte interceptie (bulkinterceptie)'. Met de tijdelijke wet speelt het kabinet in op de wensen van de inlichtingendiensten, die daarmee voortaan kabelinterceptie mogen doen zónder vooraf toestemming aan de TIB te vragen.

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft nu een advies uitgebracht over die wetswijziging. Het hoogste rechtsorgaan concludeert dat de inlichtingendiensten en de toezichthouder Ctivd duidelijk hebben gemaakt dat er inderdaad een andere vorm van toezicht nodig is, omdat bepaalde landen ons aanvallen.

Waarborgen en wijzigingen

De Raad van State adviseert het kabinet wel om de wet niet zomaar aan te nemen. Er zijn een paar punten die in de wet zouden moeten worden opgenomen. Ten eerste zegt de Raad dat er betere waarborgen in de wet moeten worden opgenomen rondom de bewaartermijn van gegevens. Die moet 'zo kort mogelijk zijn'. Dat zou de kans verkleinen dat de gegevens met buitenlandse diensten kunnen worden uitgewisseld. Opvallend is dat de AIVD en MIVD al eerder door de Ctivd op de vingers werden getikt omdat ze gegevens te lang bewaarden. Dat kwam naar boven na een klacht van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom.

De toezichthouder krijgt minder zeggenschap vooraf, maar dat is volgens de Raad van State niet ergIn het advies erkent de Raad van State dat de TIB minder toezicht kan houden op de diensten, maar de Raad zegt ook: "Dit wordt in voldoende mate gecompenseerd door het voorgestelde bindende toezicht van de Ctivd tijdens en na de inzet van deze bevoegdheden." Het door de inlichtingendiensten vervloekte toezicht vooraf kan dus daadwerkelijk worden omgezet naar realtime toezicht. Dat gebeurt dan ook nog eens door een andere toezichthouder dan waar de inlichtingendiensten eerder al over klaagden omdat die te streng zou zijn. De Raad van State wijst erop dat zijn eigen Afdeling bestuursrechtspraak mee kan beslissen over bevoegdheden, maar maakt ook een kanttekening: het zou gaan om zulke complexe materie dat dat 'alleen bij uitzondering moet kunnen'.

Onbekend effect

Het meest opvallende dat de Raad van State zegt, is dat het eigenlijk geen idee heeft of het realtime toezicht het werk van de AIVD en MIVD sneller en beter maakt: "Het stelsel van toezicht neemt door het voorstel toe in complexiteit en zal, met name tijdens en na de inzet van bevoegdheden, veel extra inspanning vragen. Het succes van het voorgestelde stelsel zal bovendien in sterke mate afhangen van de bereidheid van de betrokken instanties tot rolvaste en constructieve samenwerking." De Raad wil daarom dat de effecten van de tijdelijke wet al tijdens het looptraject worden onderzocht. Die resultaten moeten dan in de toekomst worden meegenomen bij een complete wijziging van de Wiv 2017, want dat die wet moet veranderen, lijkt inmiddels een gegeven.

Ubisoft en Nintendo brengen turn-based strategiegame Mario + Rabbids Sparks of Hope op 20 oktober uit voor de Nintendo Switch. De game komt fysiek en digitaal uit voor een adviesprijs van 60 euro. Het is de opvolger van Mario + Rabbids Kingdom Battle uit 2017.

In zijn Nintendo Direct Mini: Partner Showcase toont de Switch-maker een uitgebreid fragment van de nieuwe Mario + Rabbids-game met gameplay. Het spel werd ruim een jaar geleden aangekondigd. Sparks of Hope is de tweede game in de Mario + Rabbids-serie van Ubisoft en Nintendo.

In 2017 verscheen het eerste deel met de subtitel Kingdom Battle. Ook dat was een turn-based strategiespel met gameplay die doet denken aan XCOM-games. Tweakers noemde die game in een review verrassend uitdagend.

Lightspeed Studios presenteert Code: To Jin Yong. Dat is een openwereldactiegame gebaseerd op de krijgskunst uit de boeken van de Chinees-Hongkongse schrijver Jin Yong. De studio, een dochteronderneming van Tencent Games, maakt het spel in Unreal Engine 5.

Code: To Jin Yong is een bewerking van de verhalen van auteur Jin Yong. Die staat bekend om zijn fictieve verhalen in het Wuxia-genre over Chinese krijgshelden. Wuxia is net als kungfu een genre waarin vechtkunsten in de schijnwerpers staan. Lightspeed Studios toont een eerste trailer die volgens het onderschrift 'beelden uit de r&d-engine' bevat, maar die 'niet representatief zijn voor het eindproduct'.

Volgens de makers zal het spel iconische personages en omgevingen bekend van boeken en tv-series bevatten. Lightspeed Studios is een dochteronderneming van Tencent Games. Het bedrijf heeft vooral games voor de Chinese markt gemaakt, maar ook meegewerkt aan de mobiele versie van Apex Legends. Code: To Jin Yong zal wereldwijd uitkomen, maar wanneer en op welke platforms, is nog niet bekend.

Uit Canada verkregen data van versleutelde communicatie mag als bewijs worden gebruikt in strafzaken. Dat heeft de Hoge Raad dinsdag bepaald. De verdediging betwistte de rechtmatigheid van de 'Ennetcom-data'.

De Hoge Raad houdt met zijn uitspraak in cassatie een eerder arrest van het gerechtshof in stand. Het hof oordeelde dat het verkrijgen van de data rechtmatig verlopen is en de gegevens bruikbaar zijn voor het bewijs. De verdediging vond verder dat zijn verzoek om inzage in alle gegevens te krijgen, niet afgewezen had mogen worden. De Hoge Raad wees ook dit verweer af.

De zaak draaide om gegevens die tussen pgp-telefoons uitgewisseld werden. Dit waren in de praktijk omgebouwde Blackberry-toestellen, die via speciale netwerken versleutelde berichten uitwisselden. Het Nederlandse bedrijf Ennetcom bood dergelijke diensten aan en maakte gebruik van BlackBerry Enterprise Servers die in Canada stonden. Na een aanhouding wegens moord, trof de politie bij de verdachte een pgp-Blackberry van Ennetcom aan.

Voor het onderzoek in die zaak en nog drie andere onderzoeken, diende de Nederlandse justitie bij Canada een verzoek in om alle beschikbare gegevens van de BES-servers van Ennetcom over te dragen. De verdediging voerde aan dat deze pgp-gesprekken uitgesloten dienden te worden van het bewijs, omdat deze onrechtmatig verkregen waren en de betrouwbaarheid niet kon worden getoetst. De verdachte stelde de communicatie niet te hebben gevoerd. Het gebruik van de data zou in strijd zijn met het recht op een eerlijk proces op basis van artikel 6 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.

De Hoge Raad oordeelt dat het gerechtshof juist heeft geconcludeerd dat de juiste procedures zijn gevolgd bij het opvragen en verkrijgen van de gegevens en dat de gang van zaken niet in strijd is met het Wetboek van Strafvordering of met het Nederlandse wettelijke systeem. De Nederlandse politie heeft in de afgelopen jaren veelvuldig gebruikgemaakt van data van versleutelde communicatienetwerken.

Ophef in Apple-land, de 256GB-versie van de nieuwe MacBook Pro met M2-processor en Touch Bar zou een veel tragere ssd hebben dan de duurdere varianten met meer opslag. Klopt dat ook? Deels wel, maar er zijn nuances aan te brengen in de claims.

Apple had reviewers over de hele wereld 1TB-modellen van de MacBook Pro met M2-processor gestuurd, dus in de reviews die na het verstrijken van het embargo verschenen, kwam dit niet aan het licht. Youtubers Max Tech en Created Tech hebben er video's over gemaakt en onder meer MacRumors en The Verge schreven erover.

Het komt hierop neer: het gaat om een enkele flashchip van 256GB in plaats van twee 128GB-modules, zoals in de voorganger van deze laptop, de MacBook Pro met M1-soc uit 2020. Daardoor gaat de snelheid grofweg door de helft, zo wordt geclaimd. De youtubers haalden de laptop uit elkaar om dat te zien, en de resultaten komen uit de BlackMagic Disk Test-benchmark. De verklaring klinkt logisch: ssd's halen hun snelheid door het parallel kunnen lezen en schrijven naar verschillende nandchips en hoe meer chips er zijn, hoe sneller het kan gaan natuurlijk.

Gelukkig hadden we een kans om dit nieuws te checken. In ons testlab liggen momenteel twee exemplaren van de nieuwe laptop: een met een 256GB-ssd en de andere met een 1TB-ssd. En dus gingen we aan de slag met testen. We hebben vorige week een review van de laptop gepubliceerd.

Het begin: de Black Magic-test

Net als de youtubers beginnen we met de basale test van Black Magic. De Disk Speed Test is vrij basaal, maar heeft een aantrekkelijke interface en ziet er daardoor serieus uit. Wel is hij helemaal gericht op videobewerking. Op onze laptops zien we dezelfde resultaten als de youtubers.

Daarbij valt op dat de lees- en schrijfsnelheden bij de 1TB-versie zo'n 80 procent hoger uitvallen dan bij de 256GB-variant. Dit is een behoorlijk verschil. Nu gebeurt het vaker dat ssd's met verschillende capaciteit verschillende prestaties hebben, zoals in de BBG te zien is. Dit verschil is echter behoorlijk, zelfs als je dat in aanmerking neemt: niet uitzonderlijk, maar wel opvallend. Daarom zijn we verder gaan testen. We hebben standaard geen ssd-tests voor MacBooks met Apples eigen socs, maar we hebben wel een aantal tests gevonden die een beeld geven van hoe de prestaties zijn.

De andere tests

Om te beginnen een voor ons bekende benchmark. ATTO maakt zijn benchmark ook voor andere besturingssystemen en kennen we als een benchmark waar nuttige resultaten uit komen. Op deze laptops gebeurt echter iets raars; de leessnelheden liggen volgens de test veel hoger dan volgens de gebruikte PCIe-standaard, PCIe 3.0, mogelijk is. Hij kwam uit rond 20GB/s, terwijl hij een fractie daarvan zou kunnen. Daarom hebben we de resultaten van de gemeten snelheid weggegooid.

Als we kijken naar het aantal iops, zien we weinig verschil tussen de 256GB-versie en de 1TB-variant. Er zijn verschillen, maar die zijn relatief beperkt en laten zich prima verklaren door het verschil in ssd's dat vaak optreedt door een verschil in capaciteit. Om de test zwaarder te maken, hebben we ook nog de queue depth van de test opgehoogd van 1 naar 16.

Daar blijkt de bottleneck te zitten. Met een hogere queue depth, het aantal verzoeken om data te lezen of te schrijven in de rij, zien we ineens wel grote verschillen in het aantal acties per seconde dat de ssd kan verstouwen. Met schrijven zien we dan weer heel weinig verschil. Met lezen komt de 1TB-variant 60 procent hoger uit. Dat verschil is kleiner dan bij Black Magic en bij het schrijven zien we nog steeds geen verschil, wat er bij Black Magic wel is. De reden voor het verschil is vermoedelijk dat de controller in de M2-soc met meer dan één nandchip beter kan omgaan met de queue depth doordat er meer flashchips tot zijn beschikking staan.

We hebben nog een manier om dat te proberen. AmorphousDiskMark is ogenschijnlijk een kloon van CrystalDiskMark voor Windows; het heeft dezelfde interface. Wat belangrijker is: het meet ook met verschillende queue depths: 1 en 8.

Ook bij Amorphous is er verschil te zien tussen de diverse varianten van de MacBook Pro. Bij een queue depth van 8 is het verschil het grootst met 82 procent. Bij deze test, die vermoedelijk op een andere manier zwaarder is dan met de queue depth, zien we nog altijd een aanzienlijk verschil van rond 66 procent in diverse tests. Alleen bij random lezen met een queue depth van 1 zien we geen verschil.

Bij schrijven zien we dezelfde soort verschillen. Alleen bij random schrijven zijn de verschillen een stuk kleiner, maar bij sequentieel zit je bij de 1TB-versie tegen haast een verdubbeling aan te kijken. Tot slot hebben we nog DiskMark, een lichtere test.

Hier zit wel enig verschil tussen beide ssd's, maar ook dat blijft relatief binnen de perken. De 1TB-versie is iets sneller, maar het gaat om enkele procenten. Het is wel significant, maar niet opzienbarend. DiskMark heeft geen opties voor een queue; het probeert alleen bestanden te schrijven en te lezen.

Tot slot

De Black Magic-benchmark laat een groot verschil zien tussen de 256GB- en de 1TB-variant van de MacBook Pro met M2-soc, maar de andere benchmarks die we hebben gedaan, geven een veel genuanceerder beeld van de prestaties van de ssd in de nieuwe MacBook Pro.

De benchmarks van ATTO wijzen erop dat er alleen een verschil ontstaat als er wat acties in de rij staan om uitgevoerd te worden. Met een korte queue depth zijn de ssd's bij benadering even snel. Bij een langere queue depth - hij maximeerde op 16, want 32 kon de laptop niet aan volgens de benchmark - was er wel een significant verschil.

Black Magic zegt niet met welke queue depth de benchmark werkt, maar omdat Black Magic gericht is op videobewerking, is dat vermoedelijk relatief hoog; videobewerking is een veeleisende actie. Daarmee lijkt het erop dat je vooral bij zware toepassingen tegen de tragere prestaties van de ssd kunt oplopen. Bij de keuze voor de hoeveelheid opslag kies je dus niet alleen de capaciteit, maar ook voor een deel de snelheid van de ssd in je MacBook Pro. En omdat je die niet achteraf kunt upgraden, kun je daar beter niet te veel op bezuinigen als je je laptop voor opslagintensieve taken gaat gebruiken.

Smartphone-leaker EvLeaks heeft de vermoedelijk officiële renders van de ASUS ROG Phone 6 online gezet. Ook is een relatief groot extern accessoire te zien, met daarin een ventilator, rgb-verlichting en schouderknoppen. De telefoon zou op 5 juli verschijnen.

Het nieuwste Android-toestel in de Republic of Gamer-serie van ASUS krijgt een Qualcomm Snapdragon 8+ Gen 1-soc en een 6,8"-amoledscherm met een refreshrate van 165Hz. Verder wordt het toestel uitgerust met maximaal 18GB aan Lpddr5-geheugen, een 5850mAh-accu en 65W-snelladen.

De specificaties kwamen eerder deze week naar buiten via keuringsinstantie TENAA. Evan Blass heeft nu de vermoedelijk officiële renders gepubliceerd op 91mobiles. Naast het toestel is daarop het AeroActive Cooler 6-accessoire te zien. Daarin zit een ventilator die de telefoon bij zwaar gebruik koel moet houden. Ook zijn er L- en R-knoppen zichtbaar, die mogelijk te gebruiken zijn als schouderknoppen tijdens het gamen.

Volgens EvLeaks brengt ASUS de ROG Phone 6 op 5 juli uit. Wat het toestel en het accessoire gaan kosten, is nog niet bekend. De ROG Phone 5s kwam eind vorig jaar uit voor 999 euro, samen met een 1299 euro kostende Pro-variant.

De prijzen van RTX 3000- en Radeon RX 6000-videokaarten zijn sinds maart met gemiddeld 20 procent gedaald. Ten opzichte van mei gaat het om een daling van 8 procent. De videokaarten zijn gemiddeld nog 10 procent duurder dan hun introductieprijs.

Videokaarten in het hoge segment daalden in de afgelopen maanden het hardst in prijs. Sinds maart ging er rond de 30 procent af van kaarten zoals de RTX 3080 Ti, RTX 3080 en RX 6900 XT. Ook de RTX 3070 en RX 6700 XT daalden met dergelijke percentages. Ten opzichte van december vorig jaar, toen de gpu-prijzen torenhoog waren, zijn veel prijzen gehalveerd.

Soms goedkoper dan introductieprijs

Door de aanhoudende prijsdalingen worden er nu voor het eerst sinds lange tijd weer videokaarten onder de introductieprijs verkocht. Dat gaat met name om dure modellen, zoals de RTX 3090 Ti en 3080 Ti, die geïntroduceerd werden toen de prijzen van videokaarten erg hoog waren en een hoge introductieprijs kregen. Gemiddeld zijn RTX 3000- en RX 6000-videokaarten nog 10 procent duurder dan hun introductieprijs. Vooral de wat oudere AMD-kaarten, zoals de RX 6800 en 6800 XT, zijn nog flink duurder dan de prijs die AMD opgaf bij de introductie.

Veel meer Nvidia-uitvoeringen verkrijgbaar

De beschikbaarheid van videokaarten is in de afgelopen maanden flink verbeterd. Dat blijkt ook uit het aantal verschillende uitvoeringen per gpu dat uit voorraad leverbaar is. Opnieuw is die groei vooral zichtbaar bij Nvidia-gpu's. Op het moment van schrijven zijn er maar liefst 50 verschillende RTX 3080-videokaarten leverbaar. Dat is meer dan ooit. Ook het aantal uitvoeringen van leverbare RTX 3070- en RTX 3050-kaarten steeg flink.

Het aantal uitvoeringen van leverbare AMD Radeon RX 6000-kaarten veranderde niet veel. Er is minder keus dan bij Nvidia-modellen. Toch is de beschikbaarheid beter dan in de afgelopen maanden en valt op dat nieuwe kaarten zoals de RX 6750 XT en 6650 XT direct goed verkrijgbaar zijn.

Oververhitte tweedehandsmarkt koelt af

De prijsdalingen en verbeterde beschikbaarheid vertalen zich ook naar de tweedehandsmarkt. In de afgelopen maanden werden zowel nieuwe als oude videokaarten voor woekerprijzen verkocht. Op Tweakers Vraag & Aanbod worden recente kaarten nu weer aangeboden voor bedragen onder de winkelprijzen en oudere videokaarten van bijvoorbeeld de GTX 1000-serie zijn weer te vinden tegen betrekkelijk scherpe prijzen.

Dat heeft mede te maken met de enorme waardedaling van de bitcoin en andere cryptocurrency. Volgens berichtgeving uit onder andere Azië verkopen miners massaal hun videokaarten. Op V&A zijn ook de eerste dumps van videokaarten die gebruikt zijn voor mining te zien, al gebeurt dat nog niet op enorme schaal.

Nieuwe gpu-generaties op komst

De eerste Nvidia RTX 3000- en Radeon RX 6000-kaarten zijn inmiddels bijna twee jaar oud. De gpu-markt werd sindsdien geteisterd door chiptekorten en een onverwacht hoge vraag door de coronapandemie en de stijgende waarde van cryptocurrency. Nvidia en AMD brengen later dit jaar hun nieuwe generaties videokaarten uit, maar wanneer dat precies zal gebeuren en wat dat zal betekenen voor de prijzen van de nieuwe en huidige videokaarten, is nog niet duidelijk.

Atari viert zijn vijftigste verjaardag. Op 27 juni 1972 richtten Nolan Bushnell en Ted Dabney het bedrijf Atari Inc. op, dat gamegeschiedenis schreef met Pong en de Atari 2600. Het huidige bedrijf kondigt tegelijk vijf games voor Google Stadia aan.

Atari wist oprichter en bestuurslid Bushnell te strikken voor een interview ter gelegenheid van zijn vijftigjarige bestaan. Bushnell startte in 1971 een samenwerking met Dabney onder de naam Syzygy voor de ontwikkeling van arcadegames. Het eerste resultaat was Computer Space, een afgeleide van een van de eerste computergames ooit, Spacewar uit 1962. Op 27 juni 1972 richtten beide het bedrijf Atari Inc. op en namen ze de ontwikkelaar Allan Alcorn in de arm om een versie van Tennis, een game voor de Magnavox Odyssey-console, voor arcadesystemen te maken. Dit spel met de naam Pong werd een groot succes.

Om minder afhankelijk te zijn van arcadekasten, besloot Atari zijn eigen gameconsole voor thuisgebruik te ontwikkelen. Voordat dit project, met de codenaam Stella, afgerond werd, verkocht Bushnell het bedrijf in 1976 aan Warner. Daarmee kwam geld vrij voor het op de markt brengen van de Atari 2600, een enorm succes waarvan de productie pas in 1992 stopte. Wereldwijd waren er toen 30 miljoen van verkocht. Makers van games profiteerden van het succes. Onder andere Activision is opgericht om games voor de Atari 2600 te maken.

In 1978 vertrok Bushnell al bij Atari, waardoor zijn betrokkenheid na lange tijd eindigde, ondanks een poging in 1996 om het bedrijf weer over te nemen. Atari is in zijn bestaan diverse keren in andere handen gekomen, waaronder die van Jack Tramiel van Commodore, Namco, arcadefabrikant WMS Industries en Hasbro. Het huidige bedrijf met de naam Atari SA is ontstaan uit de Franse gamemaker Infogrames. Dit bedrijf wil de merknaam nieuw leven inblazen met games waar het de rechten op heeft. Dit zijn games van onder andere Atari Inc, Hasbro, Infogrames en Ocean Software.

Atari SA kondigt bij het vijftigjarig jubileum van de merknaam aan remasters van vijf retrogames naar Google Stadia Pro te brengen. Het bedrijf spreekt van Recharged-versies van Centipede, Black Widow, Kombinera, Asteroids en Breakout. Op 1 juli verschijnt Centipede: Recharged. In september volgt Kombinera Recharged.

De Belgische overheid werkt aan een eigen alternatief voor de populaire itsme-app om in te kunnen loggen bij overheidswebsites. De reden is dat de overheid niet afhankelijk wil zijn van de app van een bedrijf.

De Belgische overheid werkt aan een eigen identificatiesysteem dat moet voldoen aan de hoogste veiligheidsnormen. In 2023 moet het systeem gereed zijn en door Belgen gebruikt kunnen worden voor overheidsverklaringen, communiceren met overheidsdiensten en MyData, dat laat zien welke dienst toegang tot welke data heeft.

De dienst wordt verder een alternatief voor itsme om in te loggen bij overheidsdiensten. Die app is enorm populair in België. Begin juni maakte itsme naar aanleiding van zijn vijfjarig bestaan bekend dat 80 procent van de volwassen Belgische bevolking de authenticatieapp gebruikt om zich te identificeren bij overheidsdiensten en banken.

"Itsme is heel gebruiksvriendelijk en wordt daarom ook vaak gebruikt, maar het blijft een app van een privémaatschappij", meldt staatssecretaris voor Digitalisering Mathieu Michel tegen de VRT. De omroep schrijft dat er binnen de overheid naar verluidt al langer onvrede was over de monopolievorming van itsme. De Belgische overheid is zelf aandeelhouder van itsme.

De Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij investeerde in 2021 14,5 miljoen euro om een aandeel van 20 procent te verkrijgen. Itsme is in handen van Belgian Mobile ID, een bedrijf dat vijf jaar geleden is opgericht door vier Belgische banken en drie providers.

Waferfabrikant Globalwafers heeft plannen om in de Amerikaanse staat Texas een productiefaciliteit te bouwen. In 2025 moeten de eerste 300mm-wafers in de fabriek geproduceerd worden, verwacht het bedrijf.

Met de bouwplannen is een investering van 5 miljard dollar gemoeid. Als de bouw voltooid is en de productie na 2025 gevorderd is, moeten er maandelijks 1,2 miljoen 300mm-wafers van de lopende band rollen en zijn er 1500 arbeidsplaatsen, zo verwacht GlobalWafers. Volgens het Taiwanese bedrijf is het de eerste keer in twintig jaar dat er een waferfabriek van deze omvang in de VS gebouwd wordt.

Het bedrijf wijst erop dat de meeste wafers momenteel in Azië geproduceerd worden en dat de Amerikaanse halfgeleiderindustrie dus voor een groot deel afhankelijk is van de import van wafers. GlobalWafers noemt de fabriek een belangrijke stap om de de chiptekorten tegen te kunnen gaan.

Het bedrijf hoopt financiële steun te krijgen van de Amerikaanse overheid. Of de bouw doorgaat en welke omvang de fabriek krijgt, is afhankelijk van goedkeuring van de Chips Act, meldt het bedrijf aan AFP. Dat wetsvoorstel is bedoeld om de Amerikaanse halfgeleiderindustrie te steunen met 52 miljard dollar, maar de Democraten en Republikeinen zijn in een impasse geraakt over het al dan niet goedkeuren. De staat Texas steunt de bouwplannen van GlobalWafers.

Het goede nieuws is dat je bekende streamingdiensten als Netflix en Disney+ op een gegeven moment goedkoper kunt krijgen. Het slechte nieuws daarbij is dat je in ruil voor die lagere prijs advertenties te zien krijgt. Streamingdiensten zien dat als een manier om nu nog te groeien.

Sommige streamingdiensten bieden al een abonnement met advertenties, maar nu giganten als Disney+ en Netflix het ook hebben aangekondigd, is duidelijk dat de streamingmarkt toe gaat naar abonnementen met advertenties. Daarin zit de impliciete bekentenis dat abonnementen voor veel potentiële klanten te duur zijn. Bovendien is het nodig om een andere reden: de groei van abonnees stokt.

Waarom er abonnementen met advertenties komen

Beide bedrijven zeggen dat ook bijna expliciet; Disney-topman Bob Chapek vertelde het bij de presentatie van de kwartaalcijfers eind mei. "Ik denk dat dit ons de mogelijkheid zal geven om een nog breder publiek te bereiken. (...) Dat wordt natuurlijk gecompenseerd door de extra inkomsten die we per gebruiker zouden krijgen uit de advertentie-uitgaven."

Netflix-topman Ted Sarandos zei vorige week ongeveer hetzelfde op nota bene een conferentie voor de advertentie-industrie, Cannes Lions. In gesprek voor de podcast van Kara Swisher voor The New York Times zei hij volgens The Hollywood Reporter: "We voegen een optie met advertenties toe; we voegen geen advertenties toe aan Netflix zoals je het nu kent. We voegen een advertentieabonnement toe voor mensen die zeggen: 'Hé, ik wil een lagere prijs en ik zal advertenties bekijken.'"

De ingreep is nodig, omdat de groei er voor de meeste streamingdiensten wel uit lijkt. Netflix kende de eerste daling van het aantal abonnees na tien jaar groei. Disney+ groeide in het afgelopen kwartaal met 7,9 miljoen abonnees; dat waren er een kwartaal eerder nog 11,8 miljoen. Die afgenomen groei heeft te maken met de toegenomen concurrentie. Er zijn steeds meer streamingdiensten en veel mensen willen series of films zien die soms op de ene en dan weer op de andere streamingdienst staan. Als gebruikers het idee hebben dat ze meer streamingdiensten moeten afnemen om alles te kunnen zien wat ze willen, neemt de bereidheid om veel te betalen voor een abonnement snel af. Een goedkoper abonnement met advertenties biedt dan uitkomst.

De meeste mensen met een abonnement op een populaire streamingdienst in Nederland, combineren niet. De bovenstaande cijfers van Telecompaper betreffen alleen streamers die Netflix, Videoland of Disney+ hebben, of een combinatie van die diensten. Daaraan is te zien dat minder dan 40 procent streamingdiensten combineert. Van degenen die niet combineren, heeft vrijwel niemand alleen Videoland of alleen Disney+. Het lijkt erop dat velen die al Netflix hadden, het alleen bij Netflix houden, maar weinig mensen maken de exclusieve keuze voor een van de concurrenten.

Daarnaast liggen de prijzen van streamingdiensten in een deel van de wereld relatief hoog. Als er minder te besteden is, leidt een prijsverlaging inderdaad tot een toename van het aantal mensen die het geld voor een streamingdienst kunnen missen.

Hoe een advertentieabonnement eruit kan zien

Een van de drie genoemde streamingdiensten heeft al een optie met advertenties: Videoland. Het is van RTL, een televisiebedrijf dat al decennialange ervaring had met advertenties. Dat zal geholpen hebben om de keuze vroeg te maken, want de optie bestaat sinds 2020. Die kost 5 euro per maand, tegenover 9 euro voor de optie zonder reclame.

Er zijn natuurlijk veel meer streamingdiensten, zoals Amazon Prime Video, Apple TV+, NPO+, Pathé Thuis, HBO Max en natuurlijk Viaplay, maar voor de vergelijking pakken we even de twee die abonnementen met advertenties hebben aangekondigd en vergelijken we die met Videoland. Het gaat dus om goedkopere abonnementen.

De optie die RTL heeft gekozen met Videoland, lijkt ook voor Netflix en Disney+ voor de hand te liggen, in elk geval in de Benelux: rond 4 of 5 euro. Het ligt voldoende onder de optie zonder advertenties om aantrekkelijk te zijn voor nieuwe klanten, maar vermoedelijk is de besparing te gering voor huidige klanten en blijven ze dus in hoge mate bij hun huidige abonnement.

De advertenties zelf zitten vermoedelijk voor en tussen afleveringen en niet in de interface. Volgens Disney gaat het om maximaal vier minuten per uur, terwijl Netflix daar nog geen uitspraken over heeft gedaan. Vermoedelijk zijn de advertenties aangepast aan het kijkprofiel van degene die kijkt. Kinderen krijgen bij Disney+ geen advertenties te zien.

Tot slot

De stap van streamingdiensten naar advertentiemodellen is logisch. Commerciële televisie had altijd al reclame en met lagere prijzen kunnen streamingdiensten in potentie meer mensen bereiken. Liefst maken ze de taart groter dan dat ze elkaars stukjes proberen af te pakken. De vraag is nu hoe succesvol dit zal zijn. Met de versplintering van de streamingmarkt van de afgelopen jaren is het maar deels een oplossing voor iets waar veel mensen tegenaan lopen. Het is goedkoper om op die manier meer streamingdiensten te nemen, maar de gebruikservaring gaat achteruit. De vraag is dus hoe dit zich zal ontwikkelen.

Nightdive Studios geeft kopers van Blade Runner Enhanced Edition de optie om de klassieke versie van het spel te spelen. Wie de remaster via Steam binnenhaalt, krijgt voortaan automatisch de ScummVM-versie mee. De update volgt na kritiek op de remaster.

Het gaat om een gratis update voor de versie op GOG en Steam. Na het starten van Blade Runner Enhanced Edition krijgen spelers de optie of ze de remaster of Blade Runner Classic willen spelen. Dat meldt Nightdive Studios op Steam. De klassieke versie is de variant die op ScummVM draait. Deze versie van het origineel verscheen in 2020 op GOG en bevat een optie om het spel te spelen met enkele scenes die niet gebruikt waren in het spel uit 1997. Met de komst van de Enhanced Edition verdween de ScummVM-versie van GOG. Deze verscheen niet eerder op Steam.

Nightdive Studios kondigde in 2020 aan een remaster van Blade Runner te willen uitbrengen voor pc en consoles. De studio baseert de Enhanced Edition op zijn eigen game-engine KEX en biedt onder andere ondersteuning voor breedbeeldweergave en opgepoetste beelden van personages, animaties en cutscenes. Omdat de broncode van het origineel verloren is gegaan, moest de studio het origineel via reverse engineering herstellen.

Dat bleek niet helemaal goed gelukt. Nadat de game vorige week verscheen, bleek het spel vol bugs te zitten en bovendien klaagden de spelers dat beelden eerder slechter dan beter dan het origineel waren. Onder andere Kotaku en PC Gamer constateerden dat veel details verloren waren gegaan door de remastering. De film Blade Runner vierde afgelopen weekend zijn veertigste verjaardag.

Valve heeft de productie van de Steam Deck verhoogd en levert vanaf deze week naar eigen zeggen dubbel zoveel consoles. Vanaf 30 juni verstuurt het bedrijf de eerste e-mails voor de reserveringen van het derde kwartaal.

Valve heeft maandag de laatste lichting e-mails voor Steam Deck-reserveringen van het tweede kwartaal verstuurd en start donderdag met de eerste reserveringsberichten voor het derde kwartaal van dit jaar. Na ontvangst van de bevestiging hebben klanten 72 uur om hun Steam Deck daadwerkelijk te bestellen. Is die periode verstreken, dan kunnen ze contact opnemen met de helpdesk van Valve en krijgen ze nog enkele dagen om de bestelling af te ronden.

Valve kan vanaf de introductie van de Steam Deck al niet aan de vraag voldoen. De handheld ging in februari in de verkoop en al in maart moest Valve melden dat nieuwe bestellingen niet voor oktober geleverd konden worden. Wel is de productie verhoogd, zodat het bedrijf vanaf deze week dubbel zoveel consoles aan klanten kan leveren als voorheen. Om hoeveel Steam Decks het precies gaat, is niet bekend.

Begin juni stelde Valve de levering van het dockingstation voor de Steam Deck nog uit tot een onbekende datum vanwege 'onderdelentekorten en covid-gerelateerde sluitingen'.

Google Hangouts-gebruikers hebben tot november dit jaar om over te stappen op Chat. Wie de mobiele app voor Hangouts nog gebruikt, krijgt een notificatie te zien waarin Google vraagt de overstap naar Chat in Gmail of de Chat-app te maken.

In juli start Google met de migratie van Hangouts-gebruikers in Gmail naar Chat in Gmail. De specifieke webpagina van Hangouts blijft tot 'later dit jaar' beschikbaar. Google waarschuwt daar al dat de dienst beëindigd gaat worden en verwijst gebruikers door naar Google Chat. Google gaat gebruikers later automatisch doorsluizen naar Chat. Een maand voordat dit gebeurt, gaat het bedrijf gebruikers daarvoor waarschuwen.

Per direct waarschuwt Google mobiele gebruikers dat Hangouts gaat stoppen en dat ze Chat in Gmail of de Chat-app moeten gebruiken. Na de overstap migreert Google ook bestaande conversaties 'voor de meeste gebruikers'. Wie zijn Hangouts-historie wil bewaren kan deze downloaden via Google Takeout, maar dit dienen gebruikers voor november te doen, de maand waarin Hangouts definitief stopt.

Google maakte vorig jaar bekend te stoppen met Hangouts en gebruikers te willen migreren naar Chat. Begin dit jaar zette het bedrijf Workspace-gebruikers al over naar Chat. Google noemde nog niet eerder een definitieve einddatum voor Hangouts.