Het probleem van een niet-bindend referendum is volgens mij o.a. dat deze te vrijblijvend is en de regering (breder: overheidsinstanties en mogelijk privaat betrokken partijen) voelt zich niet geroepen e.e.a. helder uit te leggen (zie: Oekraïne-referendum en EU-grondwet). Want achteraf kunnen ze de uitslag toch naast zich neerleggen.
Raadgevend is precies dat:
denk er nog eens over na. En daar kun je, inderdaad, alle kanten mee op. Het probleem is ook niet zozeer dat 'raadgevende', maar dat de initiatiefnemers van dit referendum willen
dat het er helemaal niet van komt. Dat is een veel zwaarder criterium waarvoor ook navenant hogere eisen aan de uitslag zouden mogen worden gesteld. (In mijn opinie moet dat belachelijke opkomstcriterium worden verwijderd: dan wordt het geen spelletje zoals bij het vorige referendum. Nee-stemmers hebben daar immers de ja-stemmers gelegitimeerd. Maar goed, dan praat je over een
bindend referendum en dat vereist simpelweg een supergrote grondswetswijziging. Niet alleen over wat precies referendabel is, maar ook of er amendementen op wetten mogen worden gereferendeerd, hoe de uitslag wordt vastgesteld (Randstad vs. rest van Nederland, bijvoorbeeld), enzovoort.)
Dit leidt onherroepelijk tot een ongeïnformeerde burger, die zich juist dan mogelijk laat leiden door emoties omdat zij merkt dat het hele verhaal bewust niet wordt verteld.
Het leidt
altijd tot een ongeïnformeerde burger. Burgers zijn geen kritische mensen die zorgvuldig alle ins en outs van wetsvoorstellen nagaan. De meesten kunnen de wet niet eens echt lezen en begrijpen. Ze stemmen met de onderbuik, of omdat ze de initiatiefnemers gesjeesde lullen vinden, of omdat ze overal tegen zijn, of omdat ze de ene website wel vertrouwen en de andere niet. Je kunt het aan hun stem niet afmeten, maar toch speelt dat soort motieven mee.
Waarom gaan referenda in Zwitserland dan wel 'goed'? Zwitsers brengen doordacht hun stem uit en laten zich niet leiden door o.a. angst. De uitslagen van referenda zijn daar over het algemeen gematigd en zelden extreem.
Definiëer 'goed' in deze.
Bedenk vervolgens dat Zwitserland bijna net zo lang als wij een Thorbecksiaanse grondwet hebben, kunnen referenderen. Net zoals wij zuilen en polderen, referenderen zij daar. Je kunt niet zomaar de leefhouding en resultaten van honderdvijftig jaar staatsinrichting transplanteren op een andere staatsinrichting die van referenda nul komma nul kaas heeft gegeten. Bedenk tot slot dat ook in Zwitserland stemmen opgaan die vinden dat de SVP, speeltje van één van Zwitserlands rijkste tycoons (waar hebben we dat anno 2017 meer gehoord...), het referendumrecht 'misbruikt' om overal d'r zin door te drijven. En ook dat geitenpaadjespolitiek de Zwitsers niet vreemd is, getuige het eigenlijk niet-invoeren van de uitkomst van het referendum
Gegen die Masseneinwanderung. Het is dat de gevolgen bedoeld of onbedoeld zéér verstrekkend zouden zijn en dat de SVP zelf het op een gegeven moment ook niet meer wist, want anders hadden we een milde Zwexit kunnen aanschouwen. Afgezien daarvan: Zwitsers referenderen meestal over zinnige, referendabele dingen waar een ja/nee-vraag daadwerkelijk van toepassing is. Dan gaat het wat betreft uitkomst ook wel 'goed', natuurlijk.
Er zal toch wel een internationale analyse gemaakt zijn over welke onderwerpen binnen of buiten een referendum behoren te vallen?
De beste stuurlui staan aan wal, wordt zo vaak gezegd. Een staat runnen is niet eenvoudig, laat staan met partijen, belangen en afwegingen die allemaal een andere kant opgaan. Iedereen maakt wel eens fouten... alleen wordt er meestal zeer veel moeite gedaan om die binnenskamers te houden.
Daarmee had de meeste polemiek rondom de referendum-wetgeving kunnen worden voorkomen. Politici proberen te vaak het wiel opnieuw uit te vinden en hebben oogkleppen op: vast houden aan de partijlijn (ook in EU-fractieverband) zonder naar de burger te luisteren (maar voornamelijk het halsstarrig weigeren de burger te informeren).
De burger wordt
prima geïnformeerd. Je kunt werkelijk op elke site van de overheid gedetailleerde informatie terugvinden over voorstellen en dergelijke, ook die van de EU. Alleen: het is geen simpel, makkelijk te bedienen geheel waar je met een enkel eenvoudig zoekwoord precies vindt wat je zoekt; en bovendien is het geschreven in niet al te eenvoudig Nederlands. Vergelijk het met, ik noem maar wat, de Linux kernel manpages. Die zijn an sich wel okee; en je vindt met goed zoeken altijd wel wat je weten wilt... maar simpel navigeerbaar? Klikkerdeklik, ohja, die func() gebruiken en dan daar en daar die obscure tool? Moet je niet mee aankomen bij een Linux-n00b. Burgers moeten zich echt inspannen, zich vele uren door teksten heen ploeteren, voordat ze een schimmig idee hebben. En zo hoort het ook, want de materie is complex. Dat leg je niet in een paar makkelijke Tweets uit. En precies dat, inspanning leveren om door droge doch wel feitelijk zakelijke ambtelijke voorstellen heen te gaan én er dan nog eens goed over na te denken wat het allemaal zou betekenen in relatie tot bestaande wetten... dát wil de burger niet. Daarvoor heb je politici, toch?
Wij moeten de BV Nederland draaiend houden!
En nee, 'even iets bouwen' waarmee het wel makkelijk zoeken en lezen is, is onbegonnen werk. Google heeft er een dagtaak aan.
Daarmee kweek je extremen: fanatieke voor- en tegenstanders van een bepaald onderwerp, terwijl de gemiddelde burger een minder extreem (verstandiger?) standpunt inneemt.
En daarom zijn referenda over dingen die geen duidelijke ja/nee-uitkomst hebben dus een slecht idee. Je kunt, in ieder geval in Nederland anno 2017, gewoon niet garanderen dat er een eerlijke afweging plaatsvindt. Dat geldt ook voor politici die als een blad aan een boom van mening veranderen en een raadgevend referendum als bindend beschouwen.
[Reactie gewijzigd door Anoniem: 116604 op 25 juli 2024 04:42]