De Nederlandse privacytoezichthouder heeft in een reactie op het wetsvoorstel van de nieuwe 'aftapwet' gesteld dat dit niet voldoet aan de geldende mensenrechtenregels. De Autoriteit Persoonsgegevens vindt dat aanvullende waarborgen nodig zijn.
De toezichthouder schrijft dat het voorstel niet voldoet aan de voorwaarden uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Zo introduceert de wetgeving nieuwe bevoegdheden, bijvoorbeeld het onderscheppen van communicatie via de kabel, die volgens de organisatie vergaande gevolgen hebben voor de persoonlijke levenssfeer. Deze bevoegdheden maken deel uit van het voorstel voor de nieuwe Wiv, oftewel de aftapwet. In een inhoudelijke reactie stelt de toezichthouder dat een uitbreiding van bevoegdheden moet resulteren in een hogere mate aan toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
Dit toezicht is momenteel niet goed geregeld, zo vermeldt het rapport. Dit is kritiek die eerder ook al terugkwam in reacties van de Raad van State, de Raad voor de Rechtspraak en een groep van 29 wetenschappers op verschillende gebieden. De kritiek van de toezichthouder richt zich onder andere op de rol van de TIB. Deze toetsingscommissie moet de inzet van bijzondere bevoegdheden, bijvoorbeeld interceptie door de AIVD, van te voren toetsen en daarvoor toestemming verlenen. De Autoriteit Persoonsgegevens twijfelt of de TIB wel over voldoende middelen en bevoegdheden beschikt om de nodige toets uit te voeren.
Daarnaast heeft een gebrekkige toets voorafgaand aan de inzet van bijzondere bevoegdheden gevolgen voor het toezicht dat achteraf plaatsvindt. Zo moet het latere toezicht niet vervangen worden door een beperkte toets vooraf. Andere kritiek van de toezichthouder is erop gericht dat de noodzaak van de nieuwe bevoegdheden niet voldoende is onderbouwd, dat burgers onvoldoende zicht hebben op de bevoegdheden en dat er meer waarborgen nodig zijn tegen misbruik ervan.
Als gevolg van het wetsvoorstel mogen de AIVD en de MIVD communicatie onderscheppen en deze delen met buitenlandse diensten. Daarnaast mogen zij apparaten hacken en daar bijvoorbeeld malware op plaatsen, aldus de toezichthouder. De bevoegdheid om op grote schaal gegevens te onderscheppen wordt door critici van het wetsvoorstel een 'sleepnet' genoemd. De reactie van de toezichthouder is onder andere toegezonden aan de Tweede Kamer. Daar vindt donderdag een hoorzitting over de wet plaats.