Een lid van de Amerikaanse Federal Communications Commission heeft Google en Apple publiekelijk verzocht om TikTok uit hun respectievelijk appwinkels te verwijderen. Hij spreekt niet direct namens de keuringsinstantie en lijkt hiermee dus op eigen houtje te handelen.

De betreffende FCC-commissaris Brendan Carr beweert dat het sociale medium enorme hoeveelheden data vergaart en dat doorstuurt naar 'Beijing', refererend naar TikTok-moederbedrijf ByteDance. Hij berust zijn mening op een artikel van Buzzfeed News waarin geheime geluidsopnames en statements van meerdere werknemers van TikTok geciteerd worden; er zou inderdaad privédata van Amerikaanse gebruikers ingezien kunnen worden door ByteDance.

Hoewel de omvang van het privacyprobleem rondom TikTok nog nauwelijks bekend is, verzekerde het bedrijf eerder dat alle data-uitwisseling via Amerikaanse servers van het bedrijf Oracle verloopt. Het platform voldoet naar eigen zeggen zo aan de eisen van de Amerikanen. Dat plan stuitte daarentegen onder het bewind van president Trump al op kritiek. Eenzelfde privacymaatregel werd eerder dit jaar ook in Europa ingevoerd.

Grofweg een jaar geleden draaide president Biden het decreet, uitgegeven door voorganger Trump, nog terug. Er zijn ook al meerdere officiële onderzoeken naar het platform gedaan, maar daar is vooralsnog geen reden uitgekomen om de applicatie in de Verenigde Staten algeheel te verbannen uit de Google- en Apple-appwinkels. Wel is TikTok niet meer toegestaan op toestellen van werknemers van de landmacht en andere nationale beveiligingsorganisaties.

Update, donderdag: Er werd ten onrechte verwezen naar Buzzfeed als de basis van het argument van Brendan Carr, maar dit moest Buzzfeed News zijn. Het medium valt onder de paraplu van Buzzfeed, maar hanteert doorgaans drastisch andere invalshoeken dan het moederbedrijf.

De Nederlandse Spoorwegen gaan live meekijken in treinen waar de hoeveelheid overlastmeldingen plotseling toeneemt. De directe aanleiding voor deze maatregel is een reeks incidenten in de trein rond Hoorn waarbij sprake was van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Tot dusver worden camera's in treinen alleen gebruikt om na een incident de dader te kunnen opsporen, maar de NS gaat nu ook preventief op specifieke trajecten controleren of de situatie in de trein veilig is. Vooralsnog werkt de proef voor het preventief meekijken via camera's alleen in Sprinters van het type SNG. De nieuwe Intercity's die door de NS zijn aangekocht krijgen deze functie ook.

"Reizen in de trein moet voor iedereen fijn zijn en dat is het meestal ook. Tegelijk: iedereen die dit meemaakt aarzelt de volgende keer dat zij met de trein reist. Mensen die hun handen niet thuis kunnen laten, moeten weten: ze worden gezien, ze worden gepakt en ze komen de trein niet meer in", aldus het vervoersbedrijf. De NS zegt dat daders van seksueel grensoverschrijdend gedrag 'in welke vorm ook' direct een reisverbod krijgen en daarom niet meer welkom zijn in treinen en op stations.

Vanwege privacywetgevingen kan de NS overigens niet zomaar meekijken; er moet een aanleiding zijn, zo verzekert een woordvoerder. Alleen als er bijvoorbeeld meermaals op hetzelfde traject of op een specifiek tijdstip meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag binnenkomen, kan de maatregel toegepast worden. Het vervoersbedrijf verwijst ook naar het meldnummer 06 13181318, waarmee treinreizigers via WhatsApp een melding van ongewenst gedrag kunnen maken.

Gametestbedrijf Quantic Lab stelt dat recente vermeende interne informatie omtrent het gebrekkige testen van Cyberpunk 2077 onjuist is. Het bedrijf werd verweten dat het onervaren gametesters gebruikte voor de sci-fi-game en daar mogelijk zelfs over loog tegenover partners.

De reacties van Quantic Lab zijn een indirect verweer tegen een recente video gepubliceerd door Upper Echelon Gamers; het bedrijf testte Cyberpunk 2077 voor CD Projekt Red en zou dit volgens vermeende interne documenten gedeeld door een klokkenluider op gebrekkige manier gedaan hebben. Volgens de bron bestond het testteam in eerste instantie al uit onervaren werknemers die vanwege een door Quantic Lab opgesteld 'bugquotum' onevenredig veel 'lage prioriteit bugs' zouden rapporteren. Het gebrek aan hoge prioriteit feedback zou tijdens de ontwikkeling voor problemen hebben gezorgd. In aanloop naar de release van Cyberpunk 2077 zou het externe bedrijf vervolgens gloednieuwe werknemers op het project gezet hebben, soms zelfs zonder formele training.

In een reactie tegenover VGC zegt het bedrijf dat de maker van de betreffende video niet goed begrijpt hoe het testen van games in zijn werk gaat. In een verweer tegen het verwijt van een bugquotum voor werknemers zegt Quantic Lab: "Ieder project is uniek en heeft zijn eigen vereisten. Het proces van zo'n project wordt in overeenstemming met de klant gemaakt en wordt ter plaatste aangepast wanneer de klant verzoeken doet."

Het bedrijf laat daarnaast doorschemeren dat CD Projekt Red niet alleen op de services van Quantic Lab hoefde te berusten: "Hoewel onze overeenkomsten met klanten confidentieel zijn, is het over het algemeen zo dat internationale uitgevers met meerdere kwaliteitsgarantiebedrijven samenwerken en dus niet op één bedrijf berusten. Daarnaast hebben veel uitgevers op ontwikkelaarsniveau intern ook testfaciliteiten."

Naast de specifieke implicaties rondom de controversiële release van Cyberpunk 2077 maakt de klokkenluider tegenover Upper Echelon Gamers ook bekend dat Quantic Lab zou hebben gelogen tegen klanten. Omdat Cyberpunk 2077 een dusdanig groot project was, zouden andere teams onderbemand zijn geraakt. Hierover zou het Roemeense bedrijf vervolgens gelogen hebben tegenover andere klanten. Quantic Lab weerlegt dit en beweert altijd transparant en integer te zijn geweest richting klanten.

Quantic Lab is een Roemeens bedrijf met ruim 400 werknemers verdeeld over drie locaties. Het bedrijf wordt ingehuurd door tientallen uitgevers om jaarlijks tot 200 games te testen op bugs, glitches en andere problemen. Quantic Lab testte eerder The Witcher 3: Wild Hunt voor CD Projekt Red.

Aya Neo presenteert de Next II. Dat is een Windows 11-gaminghandheld die lijkt op de Steam Deck en volgens de fabrikant een losse gpu krijgt. Aya Neo wil daarvoor laptop-gpu's van AMD en Intel gebruiken. Wanneer de handheld uitkomt, is nog niet bekend.

Aya Neo toont renders van de handheld, die lijkt op de Steam Deck. Net als de console van Valve heeft de Next II touchpads. De handheldconsole is ook groter dan voorgaande modellen van Aya Neo. Dat zou het huisvesten van een losse gpu, naast een soc met geintegreerde gpu, mogelijk moeten maken.

In een presentatie, waar VideoCardz over publiceert, spreekt de Chinese fabrikant over een niet nader gespecificeerde Radeon 6000M-gpu of een Intel DG2. Vanwege het compacte formaat en de beperkte ruimte voor een accu, gaat het waarschijnlijk om instapmodellen van dergelijke gpu's. Die kunnen iets sneller zijn dan geïntegreerde gpu's die Aya Neo tot nu toe gebruikt in zijn handhelds.

Aya Neo wil een AMD-variant maken met Ryzen 6000-processor en Radeon 6000-gpu en een Intel-versie met Alder Lake-processor en DG2-gpu. Concrete details over de gebruikte componenten maakt het bedrijf nog niet bekend. Ook is onduidelijk wanneer de console zal verschijnen en wat de prijs zal zijn.

De Chinese fabrikant heeft de afgelopen maanden tal van gaminghandhelds aangekondigd. Inmiddels bestaat de line-up uit zeven verschillende modellen. Die zijn allemaal nog niet te koop, maar de Aya Neo Air met oledscherm is inmiddels vooruit te bestellen via Indiegogo. Vorig jaar heeft de fabrikant al enkele gaminghandhelds uitgebracht.

Cryptotelefoons mogen als bewijs worden ingezet in rechtszaken, concludeert de Nederlandse Hoge Raad. Die keek naar de inzet van Ennetcom-telefoons, maar de jurisprudentie kan grote gevolgen hebben voor de bestrijding van zware misdaad.

Het oordeel van de Hoge Raad draait om een zaak met cryptotelefoons, die door criminelen worden gebruikt om onderling te communiceren en waarbij ze een spoor van bewijs achterlaten dat in theorie niet kan worden meegelezen. De politie lukte het toch om die berichten te onderscheppen. Sinds de eerste keer dat dit lukte, speelt de vraag onder juristen of dat legitiem was. Die vraag lijkt nu te zijn beantwoord, maar hoe zat het ook alweer? Vier vragen over cryptotelefoonbewijslast.

1. Wat voor telefoons zijn dit?

Cryptotelefoons zijn in de afgelopen jaren steeds populairder geworden onder criminelen. Does what it says on the tin: cryptotelefoons zijn telefoons waarmee gebruikers anoniem met elkaar kunnen chatten. En dan niet zomaar door Signal te installeren en het daarbij te laten. In de laatste jaren zijn verschillende 'bedrijven' opgerold die telefoons aanboden die specifiek gemaakt waren met het doel om anoniem te blijven.

Er is dan ook niet zoiets als 'een cryptotelefoon'. Ze zijn er in alle soorten en maten. In de Ennetcom-zaak, waar de Hoge Raad zich nu over uitspreekt, ging het om BlackBerry's. Ook Sky ECC leverde dat type toestellen, maar in een andere bekende zaak rondom Encrochat waren de cryptotelefoons omgebouwde BQ Aquaris X2-telefoons. Bij spyshops kun je omgebouwde Samsung Galaxy S3-toestellen kopen voor een schamele 1395 euro.

De telefoons waren prijzig. Sky ECC vroeg bijvoorbeeld 729 euro voor een toestel, maar een abonnement kostte ook nog eens 2200 euro per jaar. Bij Ennetcom betaalden gebruikers tussen de 1000 en 1500 euro voor een toestel.

Er zijn een paar overeenkomsten te zien tussen cryptotelefoons. De meeste leveranciers halen er functionaliteit uit weg, waarmee de telefoons anders zouden kunnen worden afgeluisterd. In een onderzoek door de FBI naar een bedrijf genaamd Phantom Secure werden de microfoon, navigatiemodule en camera handmatig uit de telefoon verwijderd. Ook op softwaregebied deden de makers de nodige aanpassingen. Ze verwijderden diensten zoals de browser en de standaard BlackBerry Messenger-apps, en installeerden daar vervolgens hun eigen e-mailclients op die werken met de encryptiediensten die de bedrijven aanbieden.

De telefoons worden ook wel PGP-toestellen genoemd, al klopt dat niet helemaal. Pretty Good Privacy is een encryptiestandaard die weliswaar op veel toestellen werd gebruikt, maar Encrochat-telefoons maakten gebruik van Off-the-Record-berichten, een alternatieve encryptiemethode. Ook wordt bij sommige telefoons nog S/MIME gebruikt voor een tweede beveiligingslaag.

Essentieel aan de werkwijze van cryptotelefoons is de tussenpartij die de toestellen aanbiedt. Aanbieder Ennetcom, waar de zojuist afgeronde Hoge Raad-zaak om draaide, leverde niet alleen de toestellen, maar ook een infrastructuur waarover de berichten liepen. Dat bedrijf regelde tegelijk de versleuteling van dat proces. Vergelijk dat met hoe BlackBerry destijds zelf opereerde. Het probleem bij diensten als Ennetcom was dat de sleutels niet lokaal op de telefoon werden aangemaakt, maar op de servers van het bedrijf zelf. Dat maakt afluisteren eenvoudig voor wie toegang krijgt tot die server, zoals de politie.

2. In welke zaken speelden deze telefoons een rol?

Cryptotelefoons zijn in de laatste jaren steeds populairder geworden bij criminelen, maar daardoor heeft ook de politie er steeds meer oog voor gekregen. De Nederlandse politie sloeg in 2016 een grote slag in het kat-en-muisspel met een opvallende actie; ze wist de server van Ennetcom over te nemen. Het Nederlandse bedrijf leverde omgebouwde BlackBerry's waarvan de berichten via Canadese servers liepen. De politie kreeg toestemming van de Canadese autoriteiten om die server in beslag te nemen.

De Ennetcom-zaak werd een belangrijk keerpunt voor de opsporingsdiensten. Die deden daarmee iets unieks; in plaats van individuele verdachten af te luisteren, werd hun complete communicatie in beslag genomen. Het ging niet om een paar berichtjes, maar om een immense hoeveelheid data: maar liefst 3,6 miljoen versleutelde berichten, afkomstig van 40.000 telefoons, met een omvang van 7TB. De politie wist die met behulp van het Nederlands Forensisch Instituut te ontsleutelen.

Net zo bekend als Ennetcom waren de klanten van het bedrijf. Ridouan Taghi, die centraal staat in het omvangrijke Marengo-proces naar verschillende moorden in de wereld van cocaïnesmokkel, gebruikte Ennetcom-telefoons. Een aanzienlijk deel van de gebruikers kwam uit Nederland.

In de afgelopen jaren kregen opsporingsdiensten de smaak steeds meer te pakken. Na Ennetcom werden in 2018 de servers van Iron Chat in beslag genomen. In 2020 volgde een nog opvallendere zaak. Toen bleek dat de Nederlandse en Franse politie in een gezamenlijk onderzoek twee maanden lang in real time hadden meegelezen met OTR-berichten van een dienst genaamd Encrochat. In totaal verzamelden de autoriteiten twintig miljoen berichten, waarmee drugs- en wapenvondsten zouden zijn gedaan en moorden zouden zijn voorkomen. In 2021 vond nog een grote infiltratieactie plaats op een Canadees bedrijf genaamd Sky ECC. Daarbij zouden ook weer miljoenen berichten zijn afgeluisterd.

Nu staat de eerste zaak van Ennetcom centraal in de uitspraak van de Hoge Raad. Het gaat specifiek over een moordzaak uit 2016. Toen werd een man doodgeschoten in IJsselstein. De verdachte gebruikte een Ennetcom-toestel. De Nederlandse politie bemachtigde dus berichten daarvan en die werden daarna als bewijs aangevoerd in de moordzaak. Mede op basis van die gegevens werd de verdachte veroordeeld.

Inmiddels worden er in talloze zaken bewijzen aangedragen die afkomstig zijn van een van de cryptotelefooninfiltraties. De politie heeft de berichten bemachtigd en ziet daarin bewijs voor drugdeals en moorden. Er zijn eerder al diverse uitspraken geweest van rechtbanken en gerechtshoven die stellen dat cryptotelefoonberichten als bewijs kunnen worden toegestaan.

Advocaten van verdachten vechten echter terug. Ze vinden dat dat bewijs onterecht is verzameld. De IJsselsteinse moordzaak is de eerste van die zaken waarbij een veroordeelde in cassatie is gegaan bij de Hoge Raad. De uitspraak is daarmee belangrijk; het oordeel van het hoogste Nederlandse rechtsorgaan vormt belangrijke jurisprudentie die in andere zaken en hoger beroepen bepaalt of bewijs van cryptotelefoonzaken mag en moet worden toegestaan.

3. Waarom vinden critici dat deze telefoons niet als bewijs mogen worden gebruikt?

Bij cryptotelefoons zoekt de politie naar een zaak die bij het bewijs past, in plaats van andersomAdvocaten en juristen hebben verschillende kritiekpunten op de werkwijze van de politie en het Openbaar Ministerie. In de eerste en misschien wel belangrijkste plaats vinden ze dat de bewijslast bij cryptotelefoonzaken is omgedraaid. In plaats van gericht op zoek te gaan naar bewijs en een verdachte, heeft de politie nu bewijs waar het een zaak en een verdachte bij moet gaan zoeken. Het OM en de politie werpen daar tegenin dat de zaken rondom Ennetcom, Encrochat en Sky ECC niet draaiden om het opsporen van criminelen. De acties zouden gericht zijn tegen het bedrijf zelf, net zoals er soms websites met illegale content offline worden gehaald.

De politie en het Openbaar Ministerie houden rekening met de mogelijkheid dat de telefoons legitieme gebruikers hebben, al verwachten ze die niet te vinden. Toen de Belgische politie de servers van Sky ECC overnam, plaatsten agenten daar een oproep bij: ben je een legitieme gebruiker, meld je dan bij ons. Die gebruikers hebben zich, blijkt uit gerechtelijke uitspraken, nooit gemeld.

Rechters hebben eerder ook al opgemerkt dat de telefoons voornamelijk door criminelen werden gebruikt. In een uitspraak in een zaak rondom Ennetcom-toestellen zou bij een steekproef zijn gebleken dat bijna 80 procent van de gesprekken van verdachten crimineel van aard was. Ook zouden 800 in beslag genomen e-mailadressen van de Ennetcom-server 'vrijwel allemaal bekend zijn geweest in politiesystemen' en in verband worden gebracht met zware criminaliteit.

Er speelt een tweede kritiekpunt in de Ennetcom-zaak, maar die geldt specifieker voor de zaak waar de Hoge Raad nu naar heeft gekeken. Het OM heeft daarbij nooit volledige inzage hoeven geven in de berichten die het heeft gebruikt om de bewijslast rond te krijgen. Daarom kon de verdachte zich niet goed verdedigen tegen de aanklacht. De verdachte stelt dat het OM niet kan bewijzen dat hij achter de berichten zit; op het Ennetcom-netwerk gebruiken deelnemers nicknames waardoor het niet zomaar mogelijk zou zijn de daadwerkelijke afzender te achterhalen. De Hoge Raad gaat niet mee in die kritiek, maar dat zal voor niet alle toekomstige cryptotelefoonzaken relevant zijn. Het eerste punt, over de rechtmatigheid van het bewijs, is dat wel.

4. Wat heeft de Hoge Raad nu besloten?

Met het arrest van de Hoge Raad blijft de eerdere uitspraak van het gerechtshof in stand. De gegevens die de politie ontving, mochten worden gebruikt in de zaak en daarmee blijft de veroordeling van de verdachte overeind.

De zaak ging lopen toen de Nederlandse politie een strafzaak begon naar het bedrijf Ennetcom, dus niet naar een moord zelf. De politie deed toen een verzoek bij de Canadese autoriteiten om de data te mogen verzamelen en gebruiken in strafzaken. Het Superior Court of Justice in Toronto gaf de politie toestemming om de data te gebruiken als bewijslast voor de IJsselsteinse moord en voor nog drie andere zaken. Dat is volgens de Hoge Raad genoeg. Een Canadese rechter zegt dat de gegevens mochten worden gebruikt in de zaak en daarmee ontstond een juridische grondslag dat te doen.

Ook voor toekomstige zaken is de uitspraak van de Hoge Raad relevant. De Raad stelt namelijk dat de data in andere zaken mag worden gebruikt dan alleen de aanvankelijke vier waarvoor de politie toestemming zocht. Dat mag dan alleen als er vooraf een machtiging wordt gegeven door een rechter. Die kan zo'n verzoek wel afwijzen, maar niet meer op dezelfde gronden als in de IJsselsteinse moordzaak werden aangevoerd. Daarmee lijkt een belangrijke hobbel voor politie en justitie te zijn overwonnen. Op grote schaal bewijs van cryptotelefoons afluisteren is wel degelijk een legitieme opsporingsmethode, concludeert de Raad.

Bowers & Wilkins brengt de opvolger van zijn PX7-koptelefoon uit. De Px7 S2 heeft wederom actieve ruisonderdrukking, maar is iets compacter en lichter dan de voorganger. De draadloze koptelefoon gebruikt USB-C en heeft geen 3,5mm-jack.

Volgens de fabrikant heeft de Px7 S2 een accuduur van 30 uur. De headset vervangt de PX7 en is opgebouwd rondom nieuwe 40mm-drivers. Ook is het de eerste koptelefoon die werkt met de Bowers & Wilkins Music-app. Daarmee zijn onder andere de equalizerinstellingen aan te passen. De koptelefoon gebruikt Qualcomms aptX Adaptive-code voor draadloze audio via bluetooth.

Bower & Wilkins voorziet de Px7 S2 van vervangbare oorkussens met geheugenschuim. Ook is de pasvorm volgens de fabrikant verbeterd. De koptelefoon heeft geen 3,5mm-input, maar een USB-C-naar-3,5mm-kabel wordt meegeleverd. Er zitten zes microfoons in de headset voor actieve ruisonderdrukking. Die microfoons zorgen volgens de fabrikant ook voor een heldere gesprekskwaliteit.

De Bowers & Wilkins Px7 S2 is per direct verkrijgbaar in grijs, blauw en zwart voor een adviesprijs van 429 euro. Het merk brengt later dit jaar ook de Px8 uit. Dat is volgens de fabrikant een nieuw topmodel met een 'hoogwaardig design, luxe materialen en prachtig geluid'. Specificaties van de Px8 zijn nog niet bekend, maar B&W laat al wel weten dat de hoofdtelefoon 599 euro gaat kosten.

Het voorstel van de Europese Commissie om vanaf 2035 de verkoop van nieuwe auto's met verbrandingsmotor te verbieden, heeft goedkeuring gekregen van de Europese lidstaten in de vorm van de Raad. Dat betekent dat het plan definitief wordt.

De Raad is akkoord gegaan met het voorstel om de CO₂-uitstoot van nieuwe auto's en bestelbusjes tegen 2035 met 100 procent te reduceren. Dit betekent concreet dat er vanaf dan geen auto's met verbrandingsmotor meer mogen worden verkocht. De Raad ging ook akkoord met het plan om de CO₂-uitstoot van nieuwe auto's met 55 procent te reduceren; voor busjes is dat 50 procent.

Om chauffeurs in staat te stellen hun voertuigen in alle lidstaten te laden, wordt gewezen op het ontwikkelen van een alternatieve brandstoffeninfrastructuur volgens de Alternative Fuels Infrastructure Regulation. Volgens deze Europese wetgeving moet het aantal laders naar 3,9 miljoen in 2030.

De ACEA is kritisch en stelde begin dit jaar al dat met de nu goedgekeurde plannen minstens 7 miljoen publieke laadpunten nodig zijn in 2030. Daarbij zal ook de verspreiding een uitdaging zijn, want nu hebben slechts een paar landen een relatief groot aandeel in de Europese publieke laadpalen. Op basis van data van vorig jaar staat 30 procent van de laadpalen in de EU in Nederland en 70 procent in Nederland, Duitsland en Frankrijk gezamenlijk.

Het huidige voorstel dat nieuwe auto's met verbrandingsmotor per 2035 verbiedt, werd vorig jaar ingediend door de Europese Commissie en is onderdeel van het Fit for 55-pakket, dat is bedoeld om de CO₂-uitstoot tegen 2030 terug te brengen met 55 procent. Het Europarlement stemde onlangs al in met de plannen. Naar verluidt was er tot voor kort nog een handvol landen dat tegenstribbelde. Bulgarije, Italië, Portugal, Roemenië en Slowakije zouden het verbod liever niet al in 2035 zien ingaan, maar in 2040. Deze bezwaren hebben het kennelijk niet gehaald.

De huidige instemming betekent dat de Commissie, het Parlement en de Raad het in grote lijnen eens zijn. Vervolgens beginnen er onderhandelingen tussen de Raad en het Parlement om alle details uit te werken. De Commissie zal de vinger aan de pols houden en in 2026 bekijken hoe het staat met het doel van een 100-procentreductie en de eventuele noodzaak de doelen opnieuw te beoordelen, ook in het licht van technologische ontwikkelingen, zoals die rondom plug-inhybrides en 'het belang van een levensvatbare en sociaal rechtvaardige transitie op weg naar nul uitstoot'.

Insta360 brengt de ONE RS 1-inch 360 Edition uit. Dat is een 360-gradencamera die gebruikmaakt van twee 1"-sensors en daarmee 6k-video's en 21-megapixelfoto's kan maken. Het is ook mogelijk om een bestaande Insta360 ONE RS te upgraden met de 1"-camera's.

De twee sensors en 6,5mm-f/2,2-lenzen zijn goed voor filmpjes met een resolutie van 5888x2944 pixels bij een framerate van 30fps. Ook kan er gekozen worden voor 6144x3072 pixels met 25 of 24fps. De hoogst mogelijke framerate is 50fps, bij een resolutie van 3040x1520 pixels. Video's hebben een bitrate van maximaal 120Mbit/s. 360-gradenfoto's hebben een resolutie van maximaal 6528x3264 pixels.

Insta360 brengt de nieuwe 360-gradencamera uit als complete bundel, of als upgrade voor de ONE RS. Dat is het modulaire actiecameraplatform van de fabrikant, waar verschillende modules op gezet kunnen worden. De complete camera kost 940 euro en de upgrade voor de ONE RS kost 770 euro. Die upgrade voegt ook een grotere accu toe en een bracket om alle onderdelen te bevestigen.

Blizzard Entertainment heeft de in het Amerikaanse Boston gesitueerde studio Proletariat overgenomen. Dit is het bedrijf achter battleroyalegame Spellbreak. De overname is bedoeld om extra mankracht in te zetten voor de ondersteuning van World of Warcraft.

In een interview met VentureBeat bevestigt Proletariat-ceo Seth Sivak de overname, maar het overnamebedrag blijft onduidelijk. De 100 medewerkers van Proletariat zullen worden ingezet als extra mankracht voor de ontwikkeling van World of Warcraft. Ze zullen deels bijdragen aan de Dragonflight-uitbreiding, die later dit jaar voor World of Warcraft uitkomt. Ook wordt het aantal medewerkers van Proletariat uitgebreid.

Proletariat wordt in komende maanden geïntegreerd in Blizzard, maar waarschijnlijk heeft dat niet direct gevolgen voor de medewerkers van de studio. Zij werken tot nu toe nog altijd veelal vanuit huis. John Hight, de general manager van World of Warcraft, zegt dat deze grote groep op afstand werkende ontwikkelaars de aankoopbeslissing juist vergemakkelijkte, omdat er voor World of Warcraft al diverse uitbreidingen zijn gemaakt met voornamelijk vanuit huis werkende ontwikkelaars.

De studio Proletariat, die in 2012 werd opgericht door veteranen van Turbine, Harmonix en Insomniac, begon al in mei samen te werken met het ontwikkelteam van World of Warcraft. Nu de studio onderdeel van Blizzard wordt, is het vanaf begin 2023 einde oefening voor Spellbreak. "Spellbreak was een cruciale succesfactor en we hadden het gevoel dat we echt iets nieuws hebben geleverd in het battleroyalegenre", zegt Sivak. “Er is veel concurrentie op dat gebied, waar je moet concurreren met enkele van de grootste games ter wereld. We konden gewoon niet de ontsnappingssnelheid krijgen die nodig was om het verder uit te breiden."

Snapchat introduceert een betaald abonnement genaamd Snapchat+. Dat kost 4 dollar per maand en gebruikers krijgen daarmee toegang tot 'exclusieve, experimentele en prereleasefuncties'. Het abonnement is nog niet beschikbaar in Nederland en België.

Snapchat mikt met het abonnement naar eigen zeggen op de 'meest gepassioneerde gebruikers' en die krijgen tegen betaling 'geprioriteerde ondersteuning'. In de aankondiging staat niet welke functies betalende gebruikers krijgen, maar tegenover The Verge verduidelijkt Snap dat het aanvankelijk vooral om 'cosmetische' features gaat. Zo kunnen Snapchat+-gebruikers het icoontje van de app aanpassen en een persoon als 'BFF' vastpinnen bovenaan de lijst. Ook kunnen betalende gebruikers zien wie hun story opnieuw heeft bekeken. Reclames worden niet uitgeschakeld voor abonnees.

Snapchat heeft 332 miljoen dagelijkse gebruikers en maker Snap verdient vooral geld met advertenties. Het is voor het eerst dat het bedrijf een betaalmodel introduceert in zijn app. Het bedrijf brengt al langer hardware uit zoals een AR-bril en een kleine drone. Snap zegt tegen The Verge dat inkomsten uit advertenties op lange termijn het belangrijkste verdienmodel blijven.

Vooralsnog is Snapchat+ beschikbaar in een beperkt aantal landen. Dat gaat om de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Australië, Nieuw-Zeeland, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Snap zegt de dienst de komende tijd in meer landen beschikbaar te stellen.

MMD brengt in juli de Philips 34E1C5600HE uit, een 34"-monitor met een VA-paneel met een resolutie van 3440x1440 pixels en een refreshrate van 100Hz. Het scherm heeft een ingebouwde 5Mp-webcam, en een USB-hub en USB-C-aansluiting die 65W leveren aan een laptop.

De webcam van de Philips 34E1C5600HE kan gebruikt worden voor inloggen met Windows Hello en voor videobellen. Welke resolutie daarbij gebruikt wordt, meldt de fabrikant niet. De 5-megapixelresolutie is ruim voldoende voor 1080p-video, maar te weinig voor 4k-beelden. Het scherm gebruikt een gebogen 21:9-paneel met een kromming van 1500R, een helderheid van 300cd/m² en een opgegeven contrastverhouding van 3000:1. De grijs-naar-grijsresponstijd bedraagt 4ms.

De USB-C-poort ondersteunt DisplayPort Alt Mode en kan gebruikt worden om beeld weer te geven vanaf bijvoorbeeld een laptop. De aansluiting kan tegelijk tot 65W aan stroom leveren. Verder heeft de monitor HDMI- en DisplayPort-aansluitingen en een USB-hub met vier USB-A-poorten. Ook heeft het scherm ingebouwde 5W-luidsprekers.

Begin juni introduceerde MMD al 16:9-monitoren van 24" en 27" met vergelijkbare features. Die schermen hebben 1080p- en 1440p-resoluties en adviesprijzen van 319 en 439 euro. Volgens MMD is de nieuwe 34"-variant vanaf juli beschikbaar voor 619 euro. Daarmee is de nieuwe 34"-monitor met webcam goedkoper dan vergelijkbare schermen van de concurrentie.

MMD bracht begin 2020 ook al een gebogen 34"-Philips-monitor met ingebouwde 5Mp-webcam uit. Die heeft een hogere maximale helderheid van 500cd/m² en kan 90W leveren via USB-C. MMD en concurrenten hebben ook varianten zonder ingebouwde webcam in hun assortiment.

Skull & Bones wordt wellicht in november gereleased. De al in 2017 aangekondigde piratengame van Ubisoft is al vaker uitgesteld en er is nog geen officiële datum, maar volgens een relatief betrouwbare Twitter-account komt de game in november uit.

Het account Aggiornamenti Lumia stelt dat een aankondiging op handen is en dat de Xbox Store-listings van een aantal games gereed zijn, waaronder die van Skull & Bones. De release hiervan zou op 8 november plaatsvinden.

Die releasedatum zou in lijn zijn met eerdere informatie van Ubisoft. Het bedrijf meldde in mei dat het de games Skull & Bones, Avatar: Frontiers of Pandora en Mario + Rabbids Sparks of Hope in boekjaar 2022 gaat uitbrengen. Dat boekjaar eindigt op 31 maart 2023. Er hebben ook al leeftijdsbeoordelingen in verschillende landen plaatsgevonden, wat ook een indicatie kan zijn voor een release die niet enorm lang meer op zich laat wachten.

Enkele dagen geleden meldde freelancegamejournalist Tom Henderson op Try Hard Games dat bronnen hebben aangegeven dat Ubisoft bezig is om een vooraankondiging van Skull & Bones uit te brengen in de week van 4 juli. Het is nog onduidelijk welke informatie dan precies wordt gedeeld, maar een releasedatum en gameplaybeelden zouden daartoe behoren.

Ubisoft kondigde Skull & Bones al in 2017 aan, met een geplande release in 2018, maar stelde het piratenspel door de jaren heen meermaals uit en heeft de ontwikkeling in feite verschillende reboots gegeven. De multiplayergame speelt zich af in de Indische Oceaan in de gouden tijd van piraterij. In april lekten al gameplaybeelden van Skull & Bones uit, wat ook een indicatie is dat een release of bekendmaking niet lang meer op zich laat wachten.

Het was in 2017 nog een triomf voor de samenwerking tussen overheid en bedrijven: het Belgische identificatieplatform itsme, van banken en providers met steun van de overheid. Nu vindt het Belgische kabinet het ineens een monopolie en wil het een eigen alternatief ontwikkelen.

Voor de Nederlanders en Belgen die itsme niet kennen: het maakt inloggen bij overheidsdiensten, en bij commerciële apps en websites mogelijk via identificatie. Dat verloopt via een app op de telefoon. Gebruikers hoeven bij het inloggen alleen een telefoonnummer in te vullen en vervolgens het verzoek om in te loggen goed te keuren in de app van itsme op de telefoon.

Itsme is van telecomproviders Orange, Proximus en Telenet, en de banken Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC. Zij verenigden zich rond 2017 in het initiatief Belgian Mobile ID om een gezamenlijke login mogelijk te maken. Dat kwam er iets meer dan vijf jaar geleden. Alexander de Croo, destijds staatssecretaris voor digitalisering van het federale kabinet, zei volgens Datanews: "Het is voor de overheid moeilijk om innovatiecapaciteit aan de dag te leggen, maar op deze manier kan de private sector innoveren op een manier die ook wettelijk geregeld is." Lovende woorden voor dit initiatief dus.

Vanaf het begin was het de bedoeling dat overheidsdiensten er ook mee zouden werken en dat gebeurde begin 2018. Intussen is itsme helemaal ingeburgerd. Volgens de recentste cijfers gebruikt 80 procent van de Belgen de authenticatieapp. Vorig jaar nog verlengde de Belgische overheid het contract om inloggen via itsme mogelijk te maken. De Belgische federale overheid is via SFPI-PFIM aandeelhouder in Belgian Mobile ID, het bedrijf achter itsme. De federale overheid heeft 20 procent van de aandelen in handen, en is daarmee de grootste aandeelhouder.

In februari 2021 maakte de federale overheid bekend de deal met itsme met drie jaar te verlengen, zodat burgers tot 2024 bij overheidsdiensten kunnen inloggen met itsme. Staatssecretaris Mathieu Michel zei toen: "Een geslaagde samenwerking tussen de overheid en een private onderneming die ongetwijfeld een essentiële bouwsteen vormt voor de versterking van het vertrouwen dat essentieel is voor de ontwikkeling van een steeds meer digitale samenleving." Kortom, ook toen was de staatssecretaris heel blij met itsme. Dat is nu anders.

Wat de Belgische overheid nu zegt

Dinsdag kwam ineens naar buiten dat de Belgische overheid werkt aan een eigen alternatief voor itsme. De primaire reden? De overheid wil niet afhankelijk zijn van één bedrijf. "Itsme is heel gebruiksvriendelijk en wordt daarom ook vaak gebruikt, maar het blijft een app van een privémaatschappij", zegt de staatssecretaris nu. Dat is niet helemaal waar, want de federale overheid is zelf de grootste aandeelhouder van Belgian Mobile ID. Daarmee is dat een vreemd argument, want je zou denken dat de federale overheid een stem heeft om de koers van itsme te bepalen.

Waarom is dat monopolie een probleem? Staatssecretaris Michel geeft twee voorbeelden in het artikel van Het Nieuwsblad. "We kunnen niet volledig afhankelijk zijn van een privébedrijf. Wat als itsme morgen overgenomen wordt door een bedrijf buiten Europa? Wat als het een maand in panne ligt?"

Dat zijn inderdaad valide zorgen, maar het ligt vermoedelijk ook binnen de macht van de federale overheid. Over een overname heeft de overheid als aandeelhouder sowieso iets te zeggen en overheden moeten overnamen goedkeuren. Een belangrijke dienst met een downtime van een maand is ongekend en bovendien draait itsme op Microsoft Azure. Dat is geen clouddienst waarbij een downtime van een maand in de lijn der verwachtingen ligt, zegt ook Data News.

Toch komt die onvrede met itsme niet uit de lucht vallen. Frank Robben van Kruispuntbank Sociale Zekerheid had een paar weken geleden al forse kritiek, schreef Computable. "Itsme houdt zich niet aan de gemaakte afspraken en dit ondanks herhaaldelijk aandringen. Het poogt vanuit een monopoliepositie buitenproportionele bijkomende kosten aan te rekenen aan de diverse overheden voor het gebruik van itsme. Kosten die dan eigenlijk systematisch naar de belastingbetaler worden doorgeschoven."

Het probleem is wellicht niet dat de overheid te afhankelijk is van itsme; het lijkt eerder omgekeerd: dat itsme te afhankelijk is van de overheid. Zoals Robben het omschrijft: "Zo'n 85 procent van de onboardings bij itsme is gerealiseerd op basis van de overheidstoepassingen die itsme gebruiken. De hoge marktpenetratie van itsme is grotendeels te danken aan de steun vanuit de overheid."

Daarbij zou je verwachten van een monopolist dat die dankzij de vrijheid om eigen prijzen te bepalen, forse winsten opstrijkt, maar dat blijkt niet waar. Volgens Robben heeft itsme na vijf jaar nog altijd geen winst gemaakt. Beide kunnen niet tegelijk waar zijn: als itsme te duur is, moet het bedrijf immers wel winst kunnen maken.

Tot slot

Itsme geeft geen inhoudelijke reactie. Directeur Stephanie de Bruijne noemt het komende alternatief alleen verrassend. "Wij hebben een paar weken geleden vernomen dat de overheid aan een alternatief werkt. Wij vinden dat een verrassende keuze."

Het valt te bezien of de federale overheid binnen een paar jaar met een goedkoper en even goed werkend alternatief gaat komen. De reden dat beide staatssecretarissen zo enthousiast waren over itsme, was immers mede dat ze niet goed voor zich zagen hoe overheidsdiensten dit kunnen ontwikkelen. Hoe het ook zal lopen, in de komende paar jaar kunnen Belgen itsme nog gebruiken om in te loggen op overheidsdiensten. Hoe het inloggen daarna verloopt, zal dan moeten blijken.

De Nederlandse regering wil dat zakelijke leaserijders vanaf 2025 bij de keuze voor een nieuwe leaseauto alleen nog uit volledig elektrisch aangedreven modellen kunnen kiezen. Althans, dat meldt De Telegraaf op basis van bronnen.

Volgens De Telegraaf melden 'goed ingevoerde Haagse bronnen' dat staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat regelgeving voorbereidt om dit te verplichten. Het doel is het versneld vergroenen van de zakelijke auto's in Nederland. De nieuwe regels zouden nodig zijn om de afgesproken beperking van de CO₂-uitstoot te halen en om bij te dragen aan de reductie van de stikstofuitstoot. Het is niet bekend of deze plannen daadwerkelijk worden overwogen en wanneer ze wereldkundig zouden worden gemaakt.

Een dergelijk plan werd eerder al geopperd door bijvoorbeeld Rob van Tilburg van Natuur & Milieu en Olof van der Gaag, de voorzitter van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie. In april schreven zij in een opiniestuk dat de oorlog in Oekraïne ons dwingt tot verduurzaming en daar past volgens hen deze maatregel bij. Ze schrijven dat de bijtelling voor elektrische auto's hard omhoog is gegaan en dat deze markt is gestagneerd. Mede daardoor pleiten ze ervoor dat alle nieuwe zakelijke leaseauto's vanaf 2025 allemaal uitstootloos moeten zijn. Volgens de auteurs levert dat een besparing van 1 megaton CO₂ op.

Google maakt de nieuwe interface van Gmail opt-out. Begin februari werden zakelijke gebruikers al overgezet en vanaf nu wordt de aanpassing bij meer gebruikers doorgevoerd. Het is nog wel mogelijk om via de instellingen terug te keren naar de oudere interface.

Google activeert de nieuwe lay-out in de komende tijd voor een deel van de Gmail-gebruikers. Alle gebruikers kunnen de nieuwe interface al proberen als zij daar zelf voor kiezen.

In februari maakte Google de nieuwe interface al opt-out voor zakelijke gebruikers. Datzelfde gebeurt nu voor een grotere groep, waaronder ook persoonlijke accounts. In februari zei Google dat het na juni niet meer mogelijk zou zijn om terug te schakelen naar de oude interface, maar daar is het bedrijf van teruggekomen. Tot wanneer de oude interface een keuzeoptie blijft, is niet bekend.

De overschakeling naar de nieuwe interface wordt gefaseerd uitgerold, dus niet alle gebruikers krijgen die direct te zien. Google zegt te monitoren hoe gebruikers de interface ervaren en te luisteren naar feedback.

Gmails vernieuwde interface heeft onder andere links een balk om te wisselen tussen Gmail, Chat en Meet. Die opties zijn volgens Google echter afhankelijk van welke versie van Workspace gebruikt wordt. Gebruikers die alleen Gmail gebruiken, krijgen deze balk niet. Ook is er een optie bij de snelle instellingen waarmee gebruikers de verwijzingen naar Chat en Meet in de interface kunnen uitschakelen.

Nikon komt met een aps-c-camera die vooral op contentcreators is gericht. Zo heeft de camera een volledig kantelbaar en draaibaar lcd voor vloggers. Verder komt Nikon met een 400mm-objectief met een diafragma van f/4.5, bedoeld voor spiegelloze camera's uit de Z-serie.

De Z30 heeft dezelfde sensor als de Z50, te weten een 20,9-megapixelsensor van het bsi-cmos-type. Deze is voorzien van 209 autofocuspunten die horizontaal en verticaal ongeveer 90 procent van het beeldoppervlak dekken. De gevoeligheid van de sensor bedraagt 100 tot 51.200iso en video's schieten kan in 4k met maximaal 30 beelden per seconden, of met 120fps bij 1080p.

Video's kunnen tot 125 minuten ononderbroken worden opgenomen, als er is gekozen voor een 1080p-resolutie en 24 of 25 beelden per seconde. De temperatuur mag dan niet hoger zijn dan 25 graden Celsius; de opnametijd kan teruglopen als de interne temperatuur te hoog wordt. In 4k is een opnametijd van maximaal 35 minuten mogelijk.

In tegenstelling tot de Z50 is de Z30 voorzien van een touchscreen op de achterkant dat via de zijkant van het toestel volledig naar voren kan worden gedraaid en gekanteld. Een ander verschil is het gebrek aan een elektronische zoeker. Deze mist bij de Z30, terwijl de Z50 een elektronische zoeker met een oledpaneel van 2,36 miljoen beeldpunten heeft.

De Z30 komt als body beschikbaar voor 799 euro, maar als kit met een 16-50mm-DX-objectief bedraagt het prijskaartje 959 euro. Een kit met de camera, het 16-50mm-DX-objectief en het 50-250mm-DX-objectief kost 1219 euro. Er komt ook een vloggerkit met onder meer de 16-50mm, een bluetoothafstandsbediening en een statief; deze kit kost 999 euro. De Z30 en alle kitvarianten komen halverwege juli beschikbaar.

400mm-f/4.5-objectief

Nikon komt ook met een prime voor de Z-serie van spiegelloze camera's, de Nikkor Z 400mm f/4.5 VR S. Het objectief is opgebouwd uit 19 lenselementen in 13 groepen en bevat een extra-low-dispersionelement, twee super-extra-low-dispersionelementen en een short-wavelength-refractivelenselement.

Het diafragma bestaat uit negen lamellen en de minimale focusafstand bedraagt 2,5m. Het objectief weegt 1245g en heeft een lengte van 234,5mm. In combinatie met de Z9, Nikons topmodel uit de Z-serie, biedt het objectief beeldstabilisatie tot 6 stops; bij andere camera's is dit 5,5 stops. De 400mm is afgedicht tegen stof, vuil en vocht. Nikon brengt het objectief halverwege juli uit voor een adviesprijs van 3699 euro.

De officiële renders en een specificatieblad van de Samsung Galaxy XCover 6 Pro-smartphone zijn online gezet door smartphoneleaker Evan Blass. Het stevige waterbestendige toestel krijgt een 6,6"-scherm en heeft een verwisselbare 4050mAh-accu.

De XCover 6 Pro heeft een 6,6"-scherm met 20:9-verhouding, fhd+-resolutie en een refreshrate tot 120Hz, blijkt uit de gegevens die EvLeaks online heeft gezet. Het toestel heeft een IP68-rating, wat wil zeggen dat de telefoon een half uur anderhalve meter diep ondergedompeld kan worden. Een vingerafdrukscanner is verwerkt in de powerknop aan de zijkant.

Het toestel wordt voorzien van Android 12, een op 6nm gemaakte soc met acht cores, 6GB ram en 128GB flashopslag. Net als andere recente Galaxy XCover-toestellen heeft het nieuwe model een verwisselbare accu. Ook kunnen gebruikers het opslaggeheugen uitbreiden met een microSD-kaartje.

Aan de achterkant zit een 50-megapixelcamera en een ultragroothoekcamera met 8-megapixelsensor. De frontcamera heeft een 13-megapixelresolutie. Het toestel heeft een USB-C- en pogopin-aansluiting om de telefoon op te laden.

De XCover 6 Pro heeft afmetingen van 168,8x79,9x9,9mm en een gewicht van 235 gram. Of Samsung ook een kleinere versie van de XCover 6 uitbrengt, is nog niet bekend. De XCover 5 met 5,3"-scherm van vorig jaar was een van de kleinste Android-smartphones.

Samsung heeft nog niets bekendgemaakt over de Galaxy XCover 6 Pro. Volgens Sammobile wordt het toestel op 13 juli officieel gepresenteerd, samen met de stevige Tab Active 4-tablet.

Square Enix zal in november Harvestella uitbrengen. Dit is een farmingsimulator en rpg die in grote lijnen vergelijkbaar is met Stardew Valley, maar Harvestella voegt ook duistere elementen toe aan het verhaal. Dat betekent dat er ook gevochten kan worden.

De makers omschrijven Harvestella als een 'life simulation rpg' waarin spelers van het dagelijks leven kunnen genieten, met anderen kunnen praten en avonturen kunnen beleven. Het is dus mogelijk om de dag te vullen met landbouwtaken, vissen, het fokken van vee, het maken van items en het maken van een praatje met andere bewoners. Het is ook mogelijk om een dungeon in te gaan en tegen monsters te vechten. Dat kan door te kiezen uit verschillende Jobs, zoals Fighter, Shadow Walker of Mage.

In de wereld van Harvestella verandert het seizoen elke 30 dagen. Na de lente, zomer, herfst en winter volgt nog een vijfde seizoen, genaamd Quietus. In dit duistere jaargetijde vergaan de gewassen en zorgt dodelijk stof ervoor dat je niet meer zomaar buiten kunt lopen. Het is dus zaak om het boerenbestaan en de activiteiten af te stemmen op de komst van Quietus, ook wel het seizoen des doods genoemd.

Het verhaal draait om vier grote kristallen die een stabiele overgang tussen de vier seizoenen bewerkstelligen. De kristallen zijn zich op een gegeven moment abnormaal gaan gedragen, met de Quietus tot gevolg. Als speler is het zaak om te zoeken naar een manier om dit te stoppen. Harvestella komt op 4 november uit voor de Nintendo Switch en op Steam.

Xiaomi voorziet zijn komende topmodel Android-smartphone van een 1"-camerasensor. Het gaat om de Sony IMX989, die naar verluidt een 50-megapixelresolutie krijgt. Xiaomi presenteert het toestel op 4 juli in China, samen met de reguliere Xiaomi 12S en 12S Pro.

De Sony IMX989 is de eerste 1"-sensor ontwikkeld voor smartphones. Afgaande op de afbeeldingen heeft de chip een 4:3-verhouding en daarmee zou het oppervlak van de sensor uitkomen op ongeveer 123mm². Dat geeft de sensor een veel groter beeldoppervlak dan camerasensors in telefoons, zoals de Samsung Galaxy S22 Ultra, iPhone 13 Pro en Google Pixel 6 Pro.

Sony stopte zelf al een 1"-sensor in zijn Xperia PRO-I, maar bij het maken van foto's gebruikt dat toestel maar ongeveer 60 procent van het sensoroppervlak. Dat komt doordat de gebruikte lens niet de hele sensor kan belichten. In de Xperia-smartphone zit een 3:2-sensor die ontworpen is voor compactcamera's. De nieuwe IMX989 is een 4:3-variant specifiek voor smartphones, die in zijn geheel benut zal worden.

Sony heeft nog geen details over de IMX989-sensor online gezet, maar volgens eerdere geruchten gaat het om een 50-megapixelsensor. De 1"-sensors die de fabrikant voor compactcamera's maakt, hebben een 20-megapixelresolutie.

Xiaomi is de eerste fabrikant die de IMX989-sensor zal gebruiken. De Chinese fabrikant stopt de sensor in de Xiaomi 12S Ultra. Op 4 juli wordt dat toestel officieel onthuld en worden alle specificaties bekendgemaakt. Xiaomi kondigde eerder al aan dat het samenwerkt met Leica voor de afstelling van de camera's, en renders en specificaties lekten al uit via OnLeaks.

De Xiaomi 12S Ultra wordt het nieuwe topmodel van de fabrikant. Er komen ook een Xiaomi 12S en 12S Pro, die niet voorzien zijn van de 1"-sensor. Het is nog niet bekend wanneer de toestellen naar de Europese markt komen. Xiaomi presenteert zijn smartphones meestal eerst in China en brengt ze later in andere werelddelen uit.

HPE kondigt servers aan die het met Altra-processors van het bedrijf Ampere voorziet. Het zijn de eerste servers van een grote fabrikant die met deze op Arm gebaseerde socs met tot aan 128 cores verschijnen.

HPE kondigt de HPE ProLiant RL300 Gen11 aan, een 1U-server in de nieuwe HPE ProLiant RL Gen11-reeks die het bedrijf met Ampere Altra-chips uitrust. De servers hebben een enkele socket voor een Ampere Altra met maximaal 80 cores of een Ampere Altra Max-soc die met tot aan 128 cores beschikbaar is.

HPE richt zich met de systemen op bedrijven die internetdiensten aanbieden, zoals mediastreaming, sociale platforms, e-commerce en verschillende as-a-servicediensten zoals software-as-a-service. Bij dit soort bedrijven is er behoefte aan een grote hoeveelheid minder krachtige cores.

De ProLiant RL Gen11-servers bieden plek aan maximaal zestien dimm's voor tot aan 4TB werkgeheugen per systeem. Er zijn tot aan drie PCIe 4.0-uitbreidingssleuven aanwezig, in aanvulling op twee OCP NIC 3.0-connectors. Verder bieden de systemen plek aan tien NVMe-ssd's met sff-formfactor.

Ampere kondigde zijn Altra-socs in 2020 aan. Deze zijn opgetrokken rond Neoverse N1-cores van Arm, die op de Armv8.2-architectuur gebaseerd zijn. Zo heeft de Altra Max tot aan 128 van dergelijke cores, met een kloksnelheid van 3GHz. De chip heeft een tdp van 250W en TSMC maakt ze op een 7nm-procedé.

HPE brengt de ProLiant RL300 Gen11 in het derde kwartaal van dit jaar op de markt.

Nft-game Axie Infinity is weer op de normale wijze te spelen, inclusief het doen van transacties. De makers hebben daarvoor de Ronin Bridge weer geopend. Deze verbinding is maandenlang offline geweest na een eerdere hack.

Het bedrijf achter Axie Infinity, Sky Mavis, meldt in een blogpost dat de Ronin Bridge weer te gebruiken is, zodat gebruikers weer gemakkelijk transacties met het Ronin Network kunnen uitvoeren. Dit is de blockchain achter Axie Infinity. De hard-fork voor heropenen van de bridge, waarvoor alle validators hun software moesten updaten, is succesvol uitgevoerd.

De Ronin Bridge, de verbinding tussen het Ronin Network en het ethereum-mainnet, werd eind maart gehackt. Dat resulteerde in de diefstal van 173.600 ethereum en 25,5 miljoen USDC op de Ronin Bridge in de vorm van twee transacties. Eind april wees het bedrijf op een spear-phishingaanval waarbij een medewerker werd getroffen. De aanvallers wisten zodoende binnen te komen. Deze medewerker werkt niet meer bij Sky Mavis. De hack is eerder door de Amerikaanse FBI gelinkt aan de Noord-Koreaanse hackgroep Lazarus.

Volgens de makers is de bridge onderworpen aan een intern onderzoek en twee externe onderzoeken en zijn verbeteringen doorgevoerd. Zo heeft de bridge nu een circuit-breaker system waarmee in noodgevallen grote, verdachte geldopnames kunnen worden geblokkeerd. Sky Mavis gaat ook de getroffen spelers vergoeden.

De game Axie Infinity draait om het vergaren en trainen van Axies. Dat zijn kleine beestjes die te gebruiken zijn om nieuwe Axies te fokken. Daarnaast is het mogelijk om deze beestjes in te zetten in gevechten tegen anderen. Het doel daarvan is het verzamelen van Axie Infinity Shards (AXS) en Smoot Love Potions (SLP). Dit zijn ethereum-based cryptocurrencies. Spelers kunnen deze tokens laten uitbetalen vanuit Axie Infinity, zodat ze hun ingame assets in de echte wereld kunnen gebruiken. Axie Infinity was een erg populaire play-to-earngame.

De verwachte uitschakeling van 2G- en 3G-netwerken in de komende jaren mag niet leiden tot een verminderde bereikbaarheid van 112 in Nederland, zo heeft minister Micky Adriaansens gezegd. Dat risico is er momenteel wel, zo schrijft zij.

Om te voorkomen dat het uitschakelen van 2G en 3G leidt tot problemen, gaat de minister met marktpartijen in gesprek, schrijft Adriaansens in een Kamerbrief. In Nederland gaat het vermoedelijk om de providers. Op dit moment heeft elke provider nog een 2G- of 3G-netwerk in de lucht.

Het verschil is dat circuitgeschakeld bellen via 2G en 3G gaat via beter geïmplementeerde standaarden dan via 4G en 5G. Bij 4G gaat het om VoLTE, een standaard die wereldwijd op veel verschillende manieren is ingezet. Daardoor moeten telefoonmakers voor elke provider apart software schrijven om bellen mogelijk te maken. Dat geldt ook voor bellen met nooddiensten. Als de ondersteuning voor een provider niet in de firmware zit, is contact met nooddiensten onmogelijk. Bij 2G en 3G is aparte ondersteuning per provider niet nodig.

Het probleem daarmee is volgens de minister dat niet iedereen contact kan krijgen met 112 via 4G en 5G. "Echter, niet alle mensen hebben al een toestel dat het bellen via 4G ondersteunt. En ook niet alle fabrikanten van onderdelen voor toestellen zijn even ver in het ondersteunen daarvan in toestellen die 4G en 5G ondersteunen." Daar komt bij dat toestellen VoLTE vaak alleen regionaal ondersteunen, waardoor veel reizigers die in Nederland komen zonder 2G of 3G geen 112 kunnen bellen, terwijl Nederlandse toeristen elders moeite kunnen hebben met nooddiensten bereiken. Dat is nu al het geval in de VS, waar Nederlanders in sommige gevallen geen 911 kunnen bellen.

Adriaansens schrijft erover nadat VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski daar vragen over stelde. Dat gebeurde nadat Stratix-analist Rudolf van der Berg op diverse manieren aandacht voor het probleem heeft gevraagd. Providers zijn van plan in de komende jaren alleen nog 4G en 5G aan te bieden. Zo zet KPN volgens planning 2G uit in 2025. Tweakers schreef vorig jaar al over waarom we nog niet zonder 2G of 3G kunnen en welke problemen dat veroorzaakt met 112.

Sony brengt als onderdeel van zijn nieuwe Inzone-merknaam drie nieuwe gamingheadsets uit. Het gaat om twee draadloze headsets met prijzen van 230 en 300 euro. Er komt ook een goedkoper bedraad model. De drie headsets hebben allemaal een PlayStation-design.

De Inzone H9 is het duurste model en is als enige model uitgerust met meerdere noisecancellingmicrofoons en kan ook het omgevingsgeluid versterken. De H7 moet het stellen zonder het zogeheten soft-fit leather bij de oorschelpen, iets dat de Sony WH-1000XM5-koptelefoon ook heeft en moet bijdragen aan het onderdrukken van ruis. Ook heeft de H9 als enige blauwe verlichting op het punt waar de hoofdband aan de oorschelpen is bevestigd.

De H9 en H7 ondersteunen een draadloze 2,4GHz- of een bluetoothverbinding en kunnen met twee bluetoothapparaten worden verbonden. De H3 is de bedrade headset. Ze zijn allemaal te gebruiken in combinatie met een pc of een PlayStation 5, ondersteunen spatial audio en zijn uitgerust met een omhoog te klappen microfoon inclusief mute-functie.

De H9 heeft een opgegeven accuduur van 32 uur, mits bluetooth en ruisonderdrukking zijn uitgeschakeld. De H7 moet 40 uur meegaan als bluetooth niet wordt gebruikt. De duurste van de drie headsets kost 300 euro, gevolgd door de H7 met een prijskaartje van 230 euro en de H3 kost 100 euro. De headsets komen in juli beschikbaar.

Sony brengt onder de Inzone-merknaam ook twee monitoren uit: een ips-model met 4k-resolutie, een verversingssnelheid van 144Hz en een DisplayHDR 600-certificering. Tweakers heeft een review van deze monitor gepubliceerd. Dit M9-model gaat 1099 euro kosten en komt ergens in de zomer van dit jaar uit. Daarnaast brengt Sony in de loop van dit jaar de M3 uit, een 240Hz-monitor met een 1080p-resolutie. Van dit model is nog geen prijs bekend. Net als de headsets zijn ook deze monitoren voorzien van een PlayStation-design.