Nederlandse politie arresteert drie mensen om betrokkenheid bij EncroChat

Het Openbaar Ministerie bevestigt dat de Nederlandse politie drie mensen heeft aangehouden omdat ze betrokken zouden zijn geweest bij het bedrijf achter EncroChat. Het is onduidelijk wat hun rol bij de cryptotelefoonmaker was. Ze worden verdacht van witwassen.

De drie verdachten werden in Nederland gearresteerd en waren volgens het OM betrokken bij de 'criminele organisatie rond EncroChat'. Daarbij zouden ze onder meer crimineel geld hebben witgewassen. Dat zegt het OM tegen de NOS. Naast de arrestaties heeft de politie vorige week doorzoekingen gedaan. Vanwege het lopende onderzoek wil de politie daar nog geen verdere informatie over geven.

De verdachten zitten nog twee weken vast. Ook in het buitenland zijn onlangs mensen aangehouden voor betrokkenheid bij EncroChat. LeParisien schrijft over acht verdachten die in de Dominicaanse Republiek, Dubai en Spanje zijn opgepakt. Een van hen zou EncroChat-admin Paul K. zijn.

EncroChat werd jaren geleden door de Nederlandse en Franse politie geïnfiltreerd, waarbij de politiediensten de berichten van tienduizenden mensen konden meelezen. De cryptotelefoondienst werd voornamelijk door criminelen gebruikt, zeggen de politiediensten. EncroChat leverde BQ Aquaris X2-Android-telefoons met een berichtendienst die met off-the-record-encryptie berichten versleutelde. Het onderzoek naar EncroChat startte in 2017.

Met het infiltreren van EncroChat kon de politie meelezen met wat criminelen naar elkaar stuurden; daardoor konden veel verdachten worden aangehouden. Het gebruik van deze EncroChat-berichten is niet zonder kritiek, onder meer vanwege de vermeende omgedraaide bewijslast.

Reacties (46)

[blissard]

"Het gebruik van deze EncroChat-berichten is niet zonder kritiek, onder meer vanwege de vermeende omgedraaide bewijslast."
Dit lijkt toch sterk op een opzetje naar de discussie. Dat mag natuurlijk, maar dan is het wel zo netjes om aan te geven dat de Hoge Raad heeft geoordeeld dat gebruik van de berichten, mits zorgvuldig uitgevoerd (toetsing door de rechter o.a.) prima kan.
De eindeloos herhaalde discussie op het forum hier, met zijn eeuwige gebruik van telkens dezelfde argumenten, verveelt mij persoonlijk in ieder geval.

[Reactie gewijzigd door blissard op 27 juli 2024 05:59]

[n4m3l355]

Dat de Hoge Raad de omgekeerde bewijslast acceptabel vindt maakt het uiteindelijk niet minder discutabel. Dus het is niet verwonderlijk dat dit keer op keer wordt opgebracht aangezien deze situatie wel heel uniek is, en zoals regelmatig aangegeven is zeker niet wenselijk. Sterker nog en ja dit is weer de discussie, omgekeerde bewijslast is op zijn minst discutabel maar eerder ronduit verachtelijk en zet de rechtstaat mede dankzij de Hoge Raad zelf ter discussie. Immers zij hoeven blijkbaar ook niet aan de reguliere wetgeving te voldoen mits de resultaten daar zijn.

Dus ja het is een terugkomende discussie en dat zal zeker terecht zo blijven terugkomen. En het is te hopen dat wij als reguliere burger hier nooit onder gebukt komen.

[MSalters]

Ik snap dat de term "omgekeerde bewijslast" wat mensen triggered. Wat de meesten daarvan negeren is dat deze specifieke "omgekeerde bewijslast" pas ontstaat nádat het OM bewijs heeft aangeleverd dat de correcte procedure gevolgd is.(via rechter-commissaris etc). Dit is een vorm van weerlegbaar bewijs; de advocaat van de verdachte mag ook bewijs inbrengen waarmee aangetoond wordt dat het OM desondanks fout zat.

Ook in het geval van Encrochat heeft het OM toestemming van de rechter-commissaris gevraagd, en aangetoond dat de rechtshulpverzoeken volgens de regels gegaan zijn. De advocaten waren het niet eens met deze procedure, maar zoals de HR oordeelde: zonder tegenbewijs is dat maar een mening.

[n4m3l355]

Het is toch ietsjes genuanceerder wat hier gebeurd is.

Zo heeft bijvoorbeeld de Duitse raad deze situatie afgekeurd, het probleem is dan ook dat niet de Nederlandse overheid binnen is gedrongen nadat deze toestemming had maar de Franse. En hoewel de Franse overheid toestemming heeft gegeven wilt dat nog niet zeggen dat dit ook ieder ander land vervolgens deze informatie accepteerd. Duitsland niet, Nederland wel.

Vervolgens heeft de Nederlandse geheime dienst gigantische bergen data doorgepluist en als "bijvangst" deze criminelen gepakt. Men wist dus niet op voorhand wat men zou aantreffen maar gelukkig vond men wel iets en vervoglens heeft het OM dit geaccepteerd.

Dit is toch wel heel schrikbarend in alle redelijkheid. Dit valt voor mij in hetzelfde straatje dat de geheime dienst breed aftapt, met een beetje mazzel terroristen of pedofielen (dat hebben ze namelijk graag als reden) en toevallig pakken ze mij ook omdat ik een filmpje heb gedownload.

Natuurlijk is het niet zo extreem, deze criminelen zijn geen lieverdjes uiteindelijk maar dit is toch wel een slippery slope en nogmaals hier zet je je eigen als rechtstaat toch wel aardig te kijk.

Ik ben geen jurist/advocaat maar alles wat ik hierover lees gaan m'n haren van overeind staan. Dit is letterlijk een wet-dream van de veiligheids diensten die het toch al niet zo nauw hebben met de geldende regelgeving. En ook hier zien we dat ze de randjes opzoeken en het OM gaat hier lekker in mee.

[Layumi]

Kraken van Encrochat is een JIT van 3 landen waarin elk land zijn bijdrage heeft geleverd.

"Vervolgens heeft de Nederlandse geheime dienst gigantische bergen data doorgepluist en als "bijvangst" deze criminelen gepakt. Men wist dus niet op voorhand wat men zou aantreffen maar gelukkig vond men wel iets en vervoglens heeft het OM dit geaccepteerd"

Graag zou ik hiervan bronnen en onderbouwing willen lezen. Welke geheime dienst???
Doorpluizen en bijvangst??? Het hele onderzoek is een strafrechtelijk onderzoek geweest.
Om de gegevens te mogen lezen moet vooraf toestemming zijn van de rechtercommissaris. Die krijg je pas als je voldoet aan een aantal eisen en voorwaarden. eerder zijn de gegevens niet te gebruiken.

Je haren gaan overeind staan, dat kan maar dan moet je je niet baseren op deze argumenten.

Randjes worden zeker opgezocht aan beide kanten van het spectrum. Daarvoor hebben we gelukkig rechters voor. De Hoge Raad keurt het goed in alle zaken tot nu. Er is geen enkele vrijspraak geweest. wat zegt ook wel wat.

Je kan Duitsland noemen, maar ook daar houdt het stand. Daarnaast kan je rechtstaten van landen niet mer lekaar vergelijken.

Tot slot ben benieuwd naar je bronnen

[Jerie]

Geheime dienst? Welke dan? Zo ja, dan mag het niet eens gebruikt worden als bewijs door justitie. Het OM zoekt over het algemeen niet de randjes op. Proefprocessen om precedent te scheppen komt wel eens voor maar we hebben hier geen common law. Dit betreft dus uitzonderingen. En die uitzonderingen moet men rechtvaardigen.

[CivLord]

Er was geen 'bijvangst' van criminelen.
Dit netwerk was specifiek opgezet om criminelen met elkaar te laten communiceren. De criminele berichten waren dus hoofdvangst.

[Kevinp]

Als je daar deze rechtszaken kijkt:
nieuws: Hoge Raad: politie mag telefoon onder dwang ontgrendelen met vingeraf...

Hier moet je al meewerken. Ook zijn er al ballonetjes geweest dat het neit ontgrendelen (bv omdat je een code hebt gebruikt) strafbaar is.

[Ereaser]

Dan ben je opeens je wachtwoord vergeten toch?

[bvdbos]

Daar was toch ook een ander topic voor?
nieuws: Cryptotelefoons als bewijs in rechtszaken: vier vragen

[YamatoSan]

De slimme criminelen runnen een eigen server via een raspery pi ergens in China of Indonesië, alleen een selectief aantal mensen gebruiken zo'n server (meestal doen ze dat via een XMPP client zoals Conversations). Als er iemand uit hun selectieve groep wordt opgepakt dan wordt de server vernietigd en maken ze een een nieuwe server aan , meta-data is zo veilig gesteld opdat het nooit gebruikt kan worden door een overheid. EncroChat, Sky-ECC en al die andere aanbieders waren gewoon typische honeypots, zelfs als je als crimineel niet een eigen server wilt runnen dan kan je beter gewoon gebruik maken van Signal (dat valt ook niet op omdat het merendeels van de gebruikers normale mensen zijn).

[Jerie]

Slimme criminelen zijn per definitie de criminelen die wegkomen met misdadig gedrag. Verder perfect voorbeeld waarom hackbevoegdheid een goed idee kan zijn.

[CivLord]

Maar dat is allemaal ingewikkeld. Je moet iemand hebben met specifieke kennis om dat allemaal goed te regelen. Het is veel makkelijker om ergens een stapeltje smartphones te halen waar dat allemaal op geregeld is.

Het probleem van Signal is dat het op een normale telefoon draait. Signal zelf is misschien goed beschermd, maar wanneer de politie weet dat je crimineel bent kunnen ze proberen je telefoon te hacken en o.a. de microfoon afluisteren en camerabeelden bekijken. De telefoons die EncroChat everde waren in feite domme terminals waarop alle toeters en bellen, inclusief microfoon en camera, fysiek onbruikbaar waren gemaakt en waarmee enkel encrypted tekst communicatie mogelijk was.
Nu kan je zelf met een beetje moeite een eigen toestel op dezelfde manier prepareren, maar dan wordt het al weer snel te ingewikkeld voor de doorsnee crimineel.
Je zu je er als techneut op toe kunnen leggen om telefoons speciaal te prepareren en die dan met enkel Signal geïnstalleerd te verkopen, maar het verdienmodel zit juist in de dienst van het berichtenverkeer.

[grasmanek94]

De mensen die gewoon public-key crypto gebruiken en zelf de prive sleutel opslaan (en niet delen) hebben toch wel een betere kans tegen dergelijke massa spionage.

De echt slimme criminelen zullen het waarschijnlijk gewoon op de klassieke manier doen (GPG)... of gewoon met onversleutelde SMS

[OxWax]

Want SMS kan niet onderschept worden?

[indexample]

wellicht omdat het onderscheppen makkelijk is, maar moelijk om criminele activiteiten te bewijzen uit het private lingo van boeven. als ze weten dat ze kunnen worden afgeluisterd, wordt er vast een 'code'-taal gebruikt.

[wica]

2 ons poedersuiker
1 ons ruitsuiker
1kg hoop.

Idd, als je weet, dat je afgeluisterd kan worden, pas je daarop je taal aan.

[Frame164]

Lastiger dan sommige andere berichtendiensten omdat het P2P SMS verkeer niet over internet gaat.

[testmuts]

Twee pre-paid telefoons, liefst zonder mogelijkheden, microfoon "doorgeknipt" en wat afgesproken code's. Verder worden de telefoons niet voor andere zaken gebruikt en alleen op gezette tijden opgestart om te zien of de ander nog wat gezonden heeft.
Justitie kan niet veel met: "Zullen we a.s. do 16:00 koffie doen? "
een de-crypted bericht van: "donderdag gaan we die gast martelen" is veel duidelijker
Toch bijzonder dat al die criminelen zich veilig waanden. Ben wel benieuwd hoe ze dat nu doen.
Toch weer sms'jes met oude telefoons ?

[Jan-Will3m]

De echte slimme criminelen zullen geen GSM gebruiken.

[RVervuurt]

Wel leuk dat Encrochat een beetje het Piratebay-model toepaste: in principe gewoon een dienst die voor legale doeleinden gebruikt kan worden, maar uiteindelijk voornamelijk voor illegale doeleinden gebruikt werd. Het enige verschil is dus dat ze binnen Encrochat zelf ook crimineel bezig zijn (geweest), wat natuurlijk niet slim is als er al een vergrootglas op je bedrijf ligt ivm. je afzetmarkt.

[w3news]

Persoonlijk vindt ik het erg dat je al als crimineel wordt bestempeld als je niet wil dat je berichten door anderen, ook de politie, gelezen mogen worden, omdat het verdacht is.
"Je moet wel iets crimineels willen doen als je dat gebruikt."

Ik vindt het erg dat er zo makkelijk met onze data omgegaan wordt, berichten, geld stromen, ...
Nu werd dit mogelijk veel gebruikt door criminelen, maar waarom geven de meeste mensen hier niet om?

Kijk ook hoe er omgegaan is met bijvoorbeeld Arjen Kamphuis, hij kwam op voor dit onderwerp, maar hij had geen makkelijk leven.

[WillySis]

EncroChat werd wel aantoonbaar voornamelijk door het criminele milieu gebruikt. Zo'n dienst afluisteren is wat anders dan een gewone dienst als Whatsapp. De laatste dienst zal ongetwijfeld ook door criminelen gebruikt worden, maar dat is in percentage maar een heel klein deel. Gewoon alle communicatie afluisteren zal daar niet kunnen.
Privacy is uiteraard belangrijk, maar wie zich met criminele zaken inhoud moet rekening houden met extra belangstelling door opsporingsdiensten. Zolang de rechter niet oordeelt dat iemand schuldig is, is hij verdachte. Dat houdt in dat de opsporingsdiensten altijd verdachte zaken onderzoeken, zelfs als het nagenoeg zeker is en men alleen het bewijs nog hard moet maken.

[TheVivaldi]

Inderdaad. En bovendien: als je het niet voor criminele doeleinden zou gebruiken, dan hoef je toch ook nergens bang voor te zijn? De politie is geen organisatie die iedereen over één kam scheert, zo van "iedereen die EncroChat gebruikt wordt gearresteerd". Ze zoeken daadwerkelijk naar de afzenders van crimineel-gerelateerde berichten, dus als @w3news het voor legitieme doeleinden gebruikt, dan heeft hij niks te vrezen. Behalve dan het kwijtraken van zijn berichten als de stekker uit de dienst wordt getrokken, maar dat is een ander verhaal.

[jbhc]

Dat is natuurlijk dezelfde categorie als:"als je niks te verbergen hebt maakt het toch ook niks uit?"

[WillySis]

Dat is slechts gedeeltelijk. Als je niets te verbergen hebt, dan heb je ook geen crypto-telefoon nodig. EncroChat was sterk gerelateerd aan het misdaad milieu en dat gaat een normaal mens niet zomaar gebruiken.
Chats met niet criminelen of crimineel met advocaat zijn wel afgeluisterd, maar niet gebruikt.

[CivLord]

Nee. Wanneer jij voor je vrouw te verbergen hebt dat je dat een serie-vreemdganger bent of dat je er nog een gezin bij hebt, is jouw berichtenverkeer niet interessant voor de politie.
En aangezien het doorspitten, analyseren en gebruik van de gegevens in de rechtzaal veel tijd en werk kost, zal zelfs berichtenverkeer over crimineel kruimelwerk genegeerd worden, zolang je geen banden hebt met grote criminelen.

[ChevyVanDude]

Alhoewel ik de stelling; als je niets verkeerd doet dan... wel snap, is het ook kort door de bocht. Ik heb ook niets te verbergen, maar dat mensen zomaar mijn data/persoonlijke intresses etc willen bekijken vind ik ook weer in inbreuk op je privacy.

Alleen als je aantoonbaar kan laten zien dat iemand crimineel bezig is (en nu komt het heikel punt; of sterke vermoedens)dan kan je dat bevestigen met chatlogs etc.
En al zou het wel gerechvaardigd zijn ('blind' scannen); dan is het de vraag hoe de politie e.d met de gegevens omgaan. Ze zijn al vaak op de vingers getikt (aivd ed) dat ze te lang gegevens bewaren.
Misschien niet bewust fout, maar politie maakt fouten met bewaren van persoonlijke gegevens (via telefoon, computer e.d)

[TheVivaldi]

Alleen als je aantoonbaar kan laten zien dat iemand crimineel bezig is (en nu komt het heikel punt; of sterke vermoedens)dan kan je dat bevestigen met chatlogs etc.

Maar dat bedoelde ik ook. Ik zeg niet dat je iets te verbergen moet hebben, ik zeg alleen dat je een dienst als deze ook voor andere doeleinden kunt gebruiken, maar dan heb je ook niks te vrezen, ook al kijkt de politie mee.
Om maar weer eens een autovergelijking te gebruiken: de politie kijkt vast mee als iemand met een Ferrari over de snelweg rijdt omdat genoeg mensen in zulke sportwagens te hard rijden, waardoor een bekeuring dus in het verschiet ligt. Maar als Jan Janssen keurig 100 met zijn Ferrari rijdt, dan zal de politie niet 10 km achter hem blijven rijden en hoeft hij dus ook geen boete te verwachten.

[indexample]

het probleem is meer dat als je veel waarde hecht aan privacy, en bijv een encrypted telefoon gebruikt, dat politie dan alsnog die dienst hackt, een rechterlijk akkoord krijgt, en een 'sleepnet' door de berichten haalt. in die zin scheren ze alle encryptiegebruikers over 1 kam.

[WillySis]

De politie heeft niet iedereen over één kam gescheerd. Men luisterde een encrypted netwerk af wat voornamelijk door criminelen werd gebruikt. Achteraf bleek ook bijna 80% van de gebruikers Encrochat ook te gebruiken voor communicatie die voor criminele activiteiten diende.
Wanneer men een dienst als whatsapp af zou luisteren krijgt men echt geen toestemming om dat voor alle gebruikers te doen. Ook daar worden berichten encrypted, maar is het crimineel gebruik maar een te verwaarlozen deel van alle communicatie.

[CivLord]

Wanneer je veel waarde hecht aan privacy, moet je proberen niet te veel op te vallen. Echte privacy heb je in de anonimiteit van de grote meute. Wanneer je je privacy zoekt in uitzonderlijke middelen vestig je vanzelf de aandacht op jezelf en kunnen anderen nieuwsgierig worden waarom je zoveel moeite doet om je privacy te bewaren.

[mjtdevries]

Persoonlijk vindt ik het erg dat je al als crimineel wordt bestempeld als je niet wil dat je berichten door anderen, ook de politie, gelezen mogen worden, omdat het verdacht is.

Heb je enige indicatie dat dat hier het geval is?

Is de situatie niet eerder dat justitie er achter kwam dat een bepaalde crypto telefoon naar criminelen gemarket werd? Dat is vervolgens een infiltratie werd gedaan en er nog meer bewijs kwam dat het door-en-voor criminelen was?

Dat is heeeeeeel wat anders dan wat jij suggereert.

[testmuts]

In het algemeen vind ik dat het encryptie moet kunnen. Veel mensen hebben wat te verbergen. Dat heeft met name te maken dat de meningen verschillen over wat goed of slecht is of beter gezegd wat slecht is en wat niet zo slecht dat het nog wel te "accepteren" valt. Iedereen zal het eens zijn dat moord niet mag maar toch kun je weer een situatie schetsen waarin die moord weer te verdedigen valt. De moordenaar van je familie vermoorden is al weer een hele discussie. Een beunklus doen bij de buurman, wat inkomsten niet opgeven, filmpjes downloaden, als stoere bouwvakker ballet leuk vinden, als motorrijder hard rijden op dat stille weggetje. Noem het maar op. De meningen zijn verdeeld over waar de grens ligt.

Bij de minder heftige voorbeelden kan ik me voorstellen dat encryptie je wat "bescherming" biedt.
Ik vind het zelf ook prettig als ik met iemand mijn medicijnengebruik bespreek dat het privé blijft.

[RGAT]

Of encryptie wel/niet moet kunnen gaat het echter hier niet over, het gaat er hier over of je bij het gebruik van een encryptie-dienst van criminelen en voor criminelen ook als mogelijke verdachte behandeld mag worden door de Politie.
Als jij om je heen staat te kijken in een bos om van de natuur te genieten vs als jij om je heen staat te kijken op een vliegveld om van de mensenmassa te 'genieten', is het dan terecht dat de Politie/Marechaussee je in de gaten houdt?
Hier ging het niet zozeer erom dat de berichten encrypted waren maar dat het merendeel van de klanten de peperdure telefoons kochten en voor drugsdeals etc. gebruikten.

[testmuts]

[quote]
Of encryptie wel/niet moet kunnen gaat het echter hier niet over, het gaat er hier over of je bij het gebruik van een encryptie-dienst van criminelen en voor criminelen ook als mogelijke verdachte behandeld mag worden door de Politie.
</quote]
En de reden daar voor is wat ik beschrijf. Je zult eerst moeten definiëren wanneer je iemand als "mogelijke" verdachte behandeld. Het is niet zozeer of maar van wie is het er mee eens.

Als jij om je heen staat te kijken in een bos om van de natuur te genieten vs als jij om je heen staat te kijken op een vliegveld om van de mensenmassa te 'genieten', is het dan terecht dat de Politie/Marechaussee je in de gaten houdt?

Hangt van de omstandigheden af waar ik dus weer verwijs naar wat mensen "acceptabel" verdacht vinden of niet. Een lange regenjas is geen reden om iemand zomaar te fouilleren of te observeren, tenzij ......

Hier ging het niet zozeer erom dat de berichten encrypted waren maar dat het merendeel van de klanten de peperdure telefoons kochten en voor drugsdeals etc. gebruikten.

En het kleinere deel, wat dus niet crimineel was, is aangetast in de privacy.

[indexample]

stel dat justitie er achter komt dat criminelen vaak een auto gebruiken. mogen ze dan ook alle kentekengegevens registreren en alle bewegingen historisch nalopen?

[mjtdevries]

Als justitie er achter komt dat criminelen vaak dezelfde auto gebruiken. En er word ook geadverteert richting criminelen dat ze die auto voor hun criminele activiteiten kunnen gebruiken, dan lijkt het mij wel logisch dat justitie de bewegingen van die auto gaat nalopen en volgen.
Jou niet?

En dat geld ook als het om klein auto verhuur bedrijf gaat waarbij dit geconstateerd word.
Lijkt dat jou niet logisch en niet wenselijk?

[MSalters]

Als die criminelen specifiek een Audi RS4 zouden gebruiken, dan is er inderdaad reden voor een specifiek verdenking. Net zoals voor Pirate Bay geldt dat de verhouding legaal/illegaal gebruik bepalend is. En voor "auto" in brede zin domineert legaal gebruik, dus dan kun je hooguit naar een specifieke subset kijken. WhatsApp? Legaal gebruik domineert. EncroChat? Niet echt.

[Timoo.vanEsch]

*soms, hè, soms...*
Heb ik het gevoel dat met elke nieuwkomeling in deze discussie het hele verhaal weer van voren af aan begint.

Antwoord: Neen.
EncroChat is op geen enkele manier te vergelijken met autogebruik.
EncroChat was een privédienst, autogebruik is een algemeen gegeven.
Chatten op een crimineel netwerk versus rijden op een openbaar netwerk.

Ik zou willen dat mensen eens stoppen met zinloze vergelijkingen en beseffen dat hun brein tot meer in staat is dan onzin spuien.

[CivLord]

Nee, het merendeel van de auto's wordt voor volledig legale doeleinden gebruikt.
Maar stel, iemand importeert een specifiek type Audi, speciaal getuned op snelheid en met ingebouwde verborgen bergruimtes, die niet regulier op de Nederlandse markt te verkrijgen is, en verkoopt die bijna exclusief aan criminele koeriers. Zodra de politie daar achter komt zullen de importeur en kopers worden doorgelicht en zal elk exemplaar dat op de weg wordt gespot aan de kant gezet worden.

[Kevinp]

Het model je hebt niks te verbergen wordt al jaren in Nederland toegepast.
Het is begonnen met de (in mijn ogen nuttelose) verplichting tot legitimatie (wat ook nog eens een grote inkomstenbron is want je MOET zo'n ding kopen daarvoor is zelfs de wet aangepast omdat de rechter vond dat het dan wel gratis moest).

Veel van dit soort "je hebt niks te verbergen" wetgeving wringt met het rechtsbeginsel.

[mjtdevries]

Deze situatie heeft echt NIETS te maken met het "je hebt niks te verbergen" model.

Op het moment dat je duidelijk met criminele activiteiten bezig bent, moet je niet raar opkijken wanneer de politie interesse in je heeft en van de rechter toestemming krijgt om acties te starten.

[CivLord]

De verplichting tot legiimatie geldt enkel in uitzondrlijke situaties. Veel van die sitaties kan je zelf vermijden wanneer je onder die verplichting uit wilt komen. En wanneer je niet aan de verplichting kan voldoen is er in de meeste gevallen ook weinig aan de hand.

Nederland is hierin een uitzondering, in de meeste landen ben je gewoon verplicht om altijd legitimatie op zak te hebben.

[genosis]

Ik blijf het raar vinden, hoe kan je strafbaar zijn in deze zaak, als je bijvoorbeeld software maakt voor encryptie. Stel ik zou klanten helpen met het versleutelen van hun harde schijven, mag dit dan ook niet?

[modelmark]

Hoogeraad vindt het OK
Dus mensen die uit belasting betaald worden, vinden alles ok om belastingontduikers op te pakken.
Hoe verassend.