OM wil 28-jarige vrouw vier jaar de cel in voor verhandelen EncroChat-telefoons

Het Openbaar Ministerie eist vier jaar celstraf tegen een 28-jarige vrouw uit Den Bosch, die verdacht wordt van het prepareren en verhandelen van EncroChat-telefoons. De telefoons werden tussen 4 april 2019 en 12 juni 2020 verhandeld.

Met de versleutelde EncroChat-telefoons kunnen criminele gebruikers anoniem versleutelde berichten versturen. Ze werden bijvoorbeeld gebruikt door de groep rond Ridouan Taghi. Nu is het verhandelen van dit soort telefoons op zich niet illegaal, maar wel als ze uitsluitend gebruikt worden voor criminele doeleinden, zegt de officier van justitie. Dat was hier het geval, meent het OM.

Zo kon de vrouw op afstand berichten van gebruikers wissen als zij werden aangehouden, wat ze volgens het OM ook veelvuldig heeft gedaan. “Functies als op afstand berichten kunnen wissen, garanderen van anonimiteit en contante betalingen duiden erop dat de verdachte doelbewust cryptotelefoons verkocht die bijzonder aantrekkelijk waren voor criminelen", aldus de officier van justitie. "Dat dit daadwerkelijk gebeurde, blijkt uit de vele ontsleutelde EncroChat-berichten over drugshandel en de veroordelingen die daarop volgden.” Bovendien hield de vrouw geen administratie bij, ontving ze grote contante geldbedragen en bestond haar netwerk uit personen in de drugshandel, zegt het OM. De vrouw ontkent dat ze haar criminele klantenkring kent.

De vrouw verhandelde de telefoons tussen 2019 en 2020. In die tijd genereerde ze volgens een berekening van de politie een omzet van 630.840 euro. Op 14 september 2021 werd ze aangehouden. Op 15 april doet de rechtbank uitspraak in haar zaak.

Het OM stelt dat de vrouw een subreseller was en de cryptotelefoons voor een andere verdachte verkocht, die weer dertig resellers onder zich had. Ook deze verdachte is aangehouden. Hij staat op 30 september terecht.

Door Eveline Meijer

Nieuwsredacteur

13-03-2025 • 10:20

86

Reacties (86)

86
85
24
8
0
51
Wijzig sortering
Hadden we vroeger niet briefgeheim? En wat is daarmee gebeurd? Het lijkt nu wel of alle communicatie inzichtelijk moet zijn...
Dat briefgeheim geldt nog altijd:
Het briefgeheim geldt nu voor alle telecommunicatie, bijvoorbeeld e-mail, chats en andere digitale berichten. Politie en overheid mogen alleen met toestemming van de rechter telecommunicatie lezen. Als de nationale veiligheid in het geding is, kan de minister toestemming geven.
Zie https://www.rijksoverheid...atuut/herziening-grondwet

Als de rechter dus toestemming heeft gegeven voor dit meelezen (in deze zaak, of meer algemeen) met (in dit geval) EncroChat is dat volstrekt volgens de regels gegaan.
In het kort is het antwoord dus: briefgeheim bestaat als je zelf genoeg maatregelen neemt. De overheid en de rechter in meer of mindere mate zal je niet beschermen, al dan niet door gebrek aan technische kennis en een neiging tot onstilbare datahonger.
EncroChat is dat volstrekt volgens de regels gegaan.
De Franse rechter heeft onder niet helemaal duidelijke omstandigheden (want de precieze details zijn nooit public gemaakt?) toestemming gegeven voor de Franse politieacties, waarbij EncroChat uiteindelijk gehackt en getapt is. Die informatie is vervolgens bij de Nederlandse politie terecht gekomen.

Zie deze reconstructie: https://iacr.org/submit/f...rwc/rwc2024/11/slides.pdf

Alle pogingen van Nederlandse verdachten om iets over die rechtmatigheid van het kraken van EncroChat te toetsen stranden vervolgens bij de Nederlandse rechter, omdat er blijkbaar een principe is dat als een buitenlandse onderzoeksrechter/politiedienst wat geregeld heeft, de Nederlandse rechter zich daar niet mee wil bemoeien, iets wat schijnbaar het "vertrouwensbeginsel" heet.

Zie bijvoorbeeld https://uitspraken.rechts...d=ECLI:NL:RBNHO:2024:1386

Nou denk ik dat het wel duidelijk is dat EncroChat een grote criminele rotzooi was, maar er zijn wel wat vragen te stellen over deze procedure (als je deze redeneringen bijvoorbeeld op Signal zou toepassen). Het is ook wel interessant dat op deze manier de Nederlandse regels toch een soort van "opzij" gezet worden

[Reactie gewijzigd door theguyofdoom op 13 maart 2025 15:48]

Dat recht op privacy verlies je als je criminele spelletjes gaat spelen en het briefgeheim gaat gebruiken om drugs of mensen te verhandelen. Dan vraagt een rechercheur toestemming en mag hij gericht, onder voorwaarden, personen gaan tappen. De afweging daarbij is dat het schenden van het briefgeheim voor een verdacht individu ethisch minder bezwaarlijk is dan het laten voortduren van het breken van de wet door de crimineel (waardoor bv drugs geïmporteerd wordt of mensen verhandeld worden etc).

Zie het als een huiszoekingsbevel. De politie heeft niets te zoeken in je huis, dat is jouw terrein. Behalve als... Etc.
Dat recht op privacy verlies je als je criminele spelletjes gaat spelen en het briefgeheim gaat gebruiken om drugs of mensen te verhandelen.
Dat recht verlies je al vaak wanneer je verdachte bent, anders kan het in veel gevallen wel heel erg moeilijk worden om voor voldoende bewijslast (en dus een veroordeling) te zorgen.
Als je tussen de regels doorleest, gaat het voornamelijk om illegaal (zwart) handelen cq. geen belasting afdragen (geen administratie bijhouden, contant geld e.d.).
Nee, daar gaat het niet om, en zo is het ook niet ten laste gelegd. Het verweten feit is deelname aan een criminele organisatie. Ofwel dat zij door haar dienstverlening met betrekking tot de telefoons heeft bijgedragen aan een crimineel netwerk en daarin een onmisbare schakel vormde voor het mogelijk maken van grootschalige drugssmokkel en bijbehorende witwaspraktijken.
Maar de ellende is: is het dus crimineel gedrag als een andere crimineel helpt iets (je weet niet wat maar hebt wel een vermoeden maar je weet het echt niet zeker) te doen?

Wat als je een crimineel vertelt (kerel met bivakmuts op...) waar de bank is (beetje domme bankrover...)? Ben je dan faciliterend bezig?
Wat als je daarvoor nu geld krijgt [voor die informatie]?

Ik snap dat we dit niet willen als maatschappij. Maar het is wel een moeilijk verhaal. Als je messen verkoopt en die worden alleen maar door crimininelen gekocht, ben je dan strafbaar? Wel als je wist dat het criminelen waren zegt men dan. Maar als je vrienden crimineel zijn - moet je die dan aangeven? Ja zegt de maatschappij dan. Maar je bent eigenlijk pas crimineel als je veroordeeld bent - niet omdat reguliere burgers dat vermoeden hebben....
Maar de ellende is: is het dus crimineel gedrag als een andere crimineel helpt iets (je weet niet wat maar hebt wel een vermoeden maar je weet het echt niet zeker) te doen?
Ja. Het gaat in de wet om het deelnemen aan of helpen van een criminele organisatie. Dat je niet weet wat ze precies doen is daarvoor niet relevant.

Dit is vastgelegd in het Wetboek van Strafrecht, artikel 140:
1. Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.

5. Onder deelneming als omschreven in het eerste lid wordt mede begrepen het verlenen van geldelijke of andere stoffelijke steun aan alsmede het werven van gelden of personen ten behoeve van de daar omschreven organisatie.
Natuurlijk kan het een moeilijke zaak zijn waar je de grens precies trekt hiervoor. Dat is het interpreteren van de wet, en daar hebben we rechters voor.
Één keer een kerel in een bivakmuts op straat de weg wijzen? Ik ben geen jurist, maar het lijkt me niet dat een rechter er in meegaat om je hiervoor te veroordelen.

Structureel wapens leveren aan mensen in het criminele circuit, waarvan je dus redelijkerwijs kan weten dat ze gebruikt gaan worden voor foute dingen? Lijkt me een makkelijke uitspraak.

Qualificeert de situatie in dit artikel? Nouja, we gaan het zien, maar het OM denkt blijkbaar van wel. Dat lijkt me geen onredelijke positie.
Wel als je wist dat het criminelen waren zegt men dan. Maar als je vrienden crimineel zijn - moet je die dan aangeven? Ja zegt de maatschappij dan. Maar je bent eigenlijk pas crimineel als je veroordeeld bent - niet omdat reguliere burgers dat vermoeden hebben....
Ja gelukkig hebben de mensen die de wet schrijven langer dan 5 tellen nagedacht en het fatsoenlijk opgeschreven zodat dit soort woordspelletjes niet nodig zijn.

De wettekst (zie hierboven) heeft het over "een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven". Niet over het helpen van (veroordeelde) criminelen.
Ja. Het gaat in de wet om het deelnemen aan of helpen van een criminele organisatie.
En die staan ingeschreven bij de Kamer van Jathandel? Als je dus geen lid bent van die organisatie of weet dat het inderdaad een criminele organisatie is dan ben je wel risicovol bezig maar dat is niet altijd voldoende om veroordeeld te worden. Daar is meer voor nodig.
Structureel wapens leveren aan mensen in het criminele circuit, waarvan je dus redelijkerwijs kan weten dat ze gebruikt gaan worden voor foute dingen? Lijkt me een makkelijke uitspraak.
Ja logisch want het extra feit 'leveren aan crimineel circuit" staat in deze bewering vast. Maar dat is dus het propleem. Het leveren van een verdacht produkt (zoals een wapen of een encrypted communicatiemiddel) aan (wellicht verdachte) mensen is niet meteen illegaal. Dan moet je dus bewijzen dat de leverancier wist dat het door niet opgepakte criminelen werd afgenomen. En natuurlijk kun je die aanname wel doen maar zolang ze je geen deelgenoot maken van je plannen of uitgevoerde acties, dan weet je het dus niet zeker.
maar het OM denkt blijkbaar van wel. Dat lijkt me geen onredelijke positie.
De ellende is dat die hiermee encrypted communicatie bijna op 1 lijn lijkt te zetten met bijv. wapens - en zelfs die worden niet in alleen voor illegale doeleinden gebruikt.
En die staan ingeschreven bij de Kamer van Jathandel? Als je dus geen lid bent van die organisatie ...
Je gebruikt de hele tijd woorden die ik niet gebruikt heb en ook niet in de wet staan. Daar maak je het iedereen (ook jezelf) alleen maar moeilijker mee. Het gaat niet om "lid zijn", het gaat om "deelneming aan".
... of weet dat het inderdaad een criminele organisatie is dan ben je wel risicovol bezig maar dat is niet altijd voldoende om veroordeeld te worden. Daar is meer voor nodig.
Ja, er is een bepaalde mate van opzet vereist. Waar die grens exact ligt is ingewikkeld, en dat is aan juristen en rechters. Zie bv deze tekst van AMBT advocaten:
... is voldoende dat de verdachte in zijn algemeenheid weet [...] dat de organisatie het plegen van misdrijven tot oogmerk heeft. De verdachte hoeft geen wetenschap te hebben van één of meer concrete misdrijven die door de organisatie worden beoogd.
Ja logisch want het extra feit 'leveren aan crimineel circuit" staat in deze bewering vast. Maar dat is dus het propleem. Het leveren van een verdacht produkt (zoals een wapen of een encrypted communicatiemiddel) aan (wellicht verdachte) mensen is niet meteen illegaal. Dan moet je dus bewijzen dat de leverancier wist dat het door niet opgepakte criminelen werd afgenomen.
En volgens het OM was dat hier dus het geval, dat staat gewoon letterlijk in het artikel:
Nu is het verhandelen van dit soort telefoons op zich niet illegaal, maar wel als ze uitsluitend gebruikt worden voor criminele doeleinden, zegt de officier van justitie. Dat was hier het geval, meent het OM.
En ja, ze zullen hiervoor met een onderbouwing moeten komen, en de rechter oordeelt uiteindelijk of dit voldoende bewezen is.
En natuurlijk kun je die aanname wel doen maar zolang ze je geen deelgenoot maken van je plannen of uitgevoerde acties, dan weet je het dus niet zeker.
Wat ik van dit soort zaken weet is dat het niet 100% bewezen hoeft te worden, dat is namelijk onmogelijk bij opzet. De opzet zit namelijk in het hoofd van de verdachte, en daar kunnen we niet in kijken.

Daarom wordt in dit soort zaken gekeken naar indirect bewijs; wat heeft de verdachte gedaan dat het aannemelijk genoeg maakt dat ze er van wist? Ook hiervoor worden in het artikel de argumenten genoemd:
  • [i]Ze wiste meermaals op verzoek de chatgeschiedenis van klanten wanneer ze werden opgepakt.[/i] [i]Ze hield geen klantenadministratie bij.[/i] [i]Ze verkocht de telefoons voor contante betalingen.[/i] [i]Haar netwerk bestond uit drugshandelaars.[/i]
Kan het OM deze punten voldoende bewijzen, en is dat voldoende voor een veroordeling? Dat weten we pas op 15 april. Maar het is een redelijke onderbouwing, dus de aanklacht is niet zomaar uit de lucht gegrepen.
De ellende is dat die hiermee encrypted communicatie bijna op 1 lijn lijkt te zetten met bijv. wapens - en zelfs die worden niet in alleen voor illegale doeleinden gebruikt.
Waar baseer je dat op?

Artikel 140 Sr. gaat niet over illegale goederen. Je kunt hier schuldig aan zijn, of het nou gaat om vuurwapens, cryptotelefoons, of rubber badeendjes. Als je deelneming aan een criminele organisatie maar structureel en opzettelijk genoeg is.

Ook dit staat genoemd in het artikel:
Nu is het verhandelen van dit soort telefoons op zich niet illegaal, maar wel als ze uitsluitend gebruikt worden voor criminele doeleinden ...
Het is niet de encryptie die doorslaggevend is hier; het is de manier waarop en met wie ze de telefoons verhandelde.
Het gaat niet om "lid zijn", het gaat om "deelneming aan".
Nee, inderdaad een ander woord. Maar je begrijpt toch wel wat ik bedoel?
En volgens het OM was dat hier dus het geval, dat staat gewoon letterlijk in het artikel:

Nu is het verhandelen van dit soort telefoons op zich niet illegaal, maar wel als ze uitsluitend gebruikt worden voor criminele doeleinden, zegt de officier van justitie. Dat was hier het geval, meent het OM.
Maar daar zit nu juist de crux. Bij wapens kun je nog relatief makkelijk aantonen dat ze alleen illegaal gebruikt zijn maar zelfs dat is moeilijk als ze alleen voor bedreiging zijn gebruikt.
Bij een communicatiemiddel stellen dat er alleen illegale doeleinden waren zul je dus de inhoud van die communicatie moeten hebben en dat is wel moeilijk vermoed ik....
Ze wiste meermaals op verzoek de chatgeschiedenis van klanten wanneer ze werden opgepakt. Ze hield geen klantenadministratie bij. Ze verkocht de telefoons voor contante betalingen. Haar netwerk bestond uit drugshandelaars.
Wissen chat geschiedenis => tja, als een bekende van je een crimineel blijkt te zijn dan is 'vergeten' dat je hem/haar kent niet ongewoon.
Zwart inkomen => geen registratie klanten = logisch.
Haar netwerk was drugshandelaars => als dat haar enige klanten waren dan hebben ze wellicht een punt. Maar dan moeten deze lui wel zodanig identificeerbaar zijn denk ik.
De ellende is dat die hiermee encrypted communicatie bijna op 1 lijn lijkt te zetten met bijv. wapens - en zelfs die worden niet in alleen voor illegale doeleinden gebruikt.
Vanwege het feit dat ze iemand zo zwaar willen straffen voor het verkopen van encrypted communicatiemiddelen. En eigenlijk niet eens precies weten (of wel?) wat voor verschrikkelijke misdaden zijn gepleegd.
Nu is het verhandelen van dit soort telefoons op zich niet illegaal, maar wel als ze uitsluitend gebruikt worden voor criminele doeleinden ...

Het is niet de encryptie die doorslaggevend is hier; het is de manier waarop en met wie ze de telefoons verhandelde.
"De manier waarop" : zwarte handel (mag ook niet natuurlijk)
"Met wie ze handelde" : dat blijft een moeilijke denk ik.
Zo moeilijk is dat bij cryptotelefoons niet: die hebben vrijwel geen enkele andere toepassing dan het faciliteren van de georganiseerde misdaad. En helemaal als je handeltje geen administratie heeft en alleen maar grote sommen cash aanneemt weet je prima in welk milieu je je dan begeeft.

Ik snap de vergelijkingen met messen en het de weg wijzen van een potentiële bankrover niet helemaal. De weg wijzen en een mes verkopen kan prima met de beste intenties. Speciaal geprepareerde en peperdure telefoons verkopen aan criminele netwerken die jou daar onderhands tienduizenden euro's cash voor betalen is echt een heel ander verhaal.
Het punt is: wanneer ben je faciliterend bezig?

En wat nu als het pure complotdenkers zijn en derhalve encrypted telefoons willen hebben?
Stellen dat je criminelen niet mag helpen is zeker waar. Maar help je nu iemand een criminele daad te verrichten of help je mensen die (vermoedelijk) ook criminele daden uitvoeren?
En helemaal als je handeltje geen administratie heeft en alleen maar grote sommen cash aanneemt weet je prima in welk milieu je je dan begeeft.
Nee, dan werk je zwart... dat is op zich ook niet toegestaan maar het type milieu ligt daarmee nog niet vast.

En ik probeer haar niet te vededigen - ik stel alleen maar dat het niet zo eenduidig is. Dan dient te worden bewezen.
Je bent faciliterend bezig als je een onmisbare schakel voor een crimineel netwerk levert: het communicatiemiddel waarmee criminele netwerken onderling communiceren en waarmee veelvuldig over drugstransporten gecommuniceerd wordt én als je weet dat het product dat je levert daarvoor gebruikt gaat worden. En in dit geval lijkt me dat evident.

Het punt is overigens niet dat ze zwart werkt. Het punt dat ik probeerde te maken is dat ze óók uit het feit dat haar clientèle tienduizenden euro's cash onder tafel aanbiedt aan een privé-persoon zonder bedrijf kan afleiden dat haar afnemers geen mensen zijn die cryptotelefoons theoretisch voor een legaal doel zouden kopen.
De 'boef' haalt ze gewoon elders als de 'onmisbare' schakel er niet is. Blijkbaar is de schakel dan niet zo onmisbaar...

Is een winkel als Boerenbond (Welkoop) dan ook faciliterend voor drugsdealers? Ze verkopen tenslotte kunstmest die gebruikt kan worden in het produceren van drugs.
Ik blijf in herhaling vallen. Kunstmest wordt door vrijwel iedereen legaal gebruikt, heeft vele legale toepassingen en kun je op elke straathoek kopen. Natuurlijk is dat volstrekt niet hetzelfde als onder tafel een product aanbieden dat alleen maar wordt gebruikt door en ten behoeve van criminele netwerken.
Encrypted communicatie [als in: niet afluisterbare communicatie] is niet equivalent aan criminele communicatie.....

Het tegengestelde [dus wel equivalent] probeert de overheid maar al te graag aan ons te wijs te maken maar ondertussen zouden ze maar wat graag een dergelijk systeem zelf gebruiken.... als je begrijpt was ik bedoel.....

Dus is het kunstmest verhaal wel degelijk relevant.
Nee dat is niet equivalent aan elkaar. Dat zeg ik ook niet en heb ik de overheid overigens ook niet horen zeggen. Cryptotelefoons zijn ook niet illegaal, ondanks dat ze zo goed als alleen door criminele organisaties worden gebruikt. Wat waarschijnlijk wel illegaal is, is wat deze vrouw heeft gedaan, maar dat gaat de rechter binnenkomt bepalen.
heb ik de overheid overigens ook niet horen zeggen.
Nee idd - dit is een implicatie. Als een overheid communicatie die ze niet kunnen afluisteren illegaal gaat noemen omdat deze (zogenoemd) alleen voor criminele, dan wel terroristische, dan wel kinder-misbruik wordt ingezet.
En dat wordt ook weer geimpliceerd als ze communicatie systemen gaan verplichten altijd een backdoor in te bouwen [die dan alleen maar na gerechtelijk bevel of alleen voor gecertificieerde organisaties/personen of alleen voor henzelf, bruikbaar is].
Want dan is elk ander communicatie middel dat wel volledig encrypted is [dus niet afluisterbaar zeg maar en geen backdoor], dus automatisch illegaal....
[ik speel nu even advocaat van duivel - niet omdat ik haar vrij wil zien maar meer om aan te geven dat het niet zo simpel is]
een onmisbare schakel
Hoezo onmisbaar? Hebben ze andere communicatie manieren dan?
waarmee veelvuldig over drugstransporten gecommuniceerd wordt
En hoe zou zij dat moeten weten? Het is toch encrypted [waarbij zijzelf niet automatisch toegang heeft]?
als je weet dat het product dat je levert daarvoor gebruikt gaat worden
Tja, weten of vermoeden is wel verschillend. Vraagt ze aan haar klanten of drugshandelaar zijn? Zullen deze dan bevestigend antwoorden [of te wel: bekennen]?
óók uit het feit dat haar clientèle tienduizenden euro's cash onder tafel aanbiedt aan een privé-persoon zonder bedrijf
Nee, ook een auto-handelaar die 'zwart' auto's verkoopt krijgt als privé-persoon makkelijk tienduizend euro maar de koper is dan niet meteen crimineel.
Dat het produkt voor illegale doeleinden kan worden gebruikt (en ook vermoedelijk wel zal worden gebruikt) is nog steeds geen 'zekerheid'. Datzelfde probleem doet zich voor met wapenverkoop. Die worden ook veelvuldig voor criminele activiteiten gebruikt maar niet altijd.
Een cryptotelefoon wordt alleen door en/of ten behoeve van criminele netwerken gebruikt. Een andere toepassing heb ik werkelijk nog nooit gezien, en ik heb advocaten er inmiddels heel vaak naar gevraagd. De vergelijking met de auto die "niet altijd" voor criminele activiteiten wordt gebruikt vind ik dan ook flauw. Een auto kun je prima met de beste intenties verkopen. Een cryptotelefoon tegen duizenden euro's cash verkopen niet.

Verder zou ik in herhaling vallen door wederom aan te stippen dat het niet anders kan dan dat deze mevrouw prima wist waar ze mee bezig was. Ik denk dat het ruim voldoende is voor een veroordeling. We gaan het zien.
Een cryptotelefoon tegen duizenden euro's cash verkopen niet.
Toch is hier in de reacties ook al genoemd dat dit best wel mogelijk is. Sterker nog: rijke mensen die gewoon legaal bezig zouden willen zijn in China zouden zo'n ding best willen kopen.
dat deze mevrouw prima wist waar ze mee bezig was. Ik denk dat het ruim voldoende is voor een veroordeling.
Maar het lastige is dus: bewijzen. Want bij twijfel....vrijspraak (behalve dan wellicht belastingontduiking natuurlijk - dat is prima bewijsbaar denk ik).
Het is in theorie mogelijk dat het voor legale doeleinden wordt gebruikt, zeker. Heeft een advocaat daarvan ook maar ooit één voorbeeld kunnen geven? Nee.

En zeker, twijfel is vrijspraak. Maar het moet wel gerede twijfel zijn. Zoals hiervoor ook al aangegeven is het veroordelingscriterium niet dat iets onomstotelijk moet komen vast te staan.
Het verwerp dat je voorbeelden moet geven loopt toch ook stuk als je er over na denkt dat één voorbeeld ooit het eerste geweest moest zijn?

Je kan mevrouw tuurlijk verwijten dat ze zwart gehandeld heeft maar je neemt wel een hele grote sprong om aan te nemen dat ze echt als crimineel handelde, ze verkoopt gewoon telefoons? zijn die telefoons aantrekkelijk voor de misdaad? sure maar dat is met vloeibare meststoffen ook.

Tuurlijk KAN een boer dat over zijn tomaten gooien maar dan koste de tomaten 15 euro per stuk.
Maar in de wietteelt waar de marges hoger liggen is het dan wel weer aantrekkelijk.
Het zwart verhandelen is niet het punt, en dat is ook niet wat deze mevrouw verweten wordt. Het is deelname aan een criminele organisatie. Verder heb ik al meerdere keren opgemerkt dat ik de vergelijkingen met voorwerpen die theoretisch ook illegaal kunnen worden gebruikt, met voorwerpen waarvan niemand ook maar een voorbeeld van legaal gebruik kan geven, niet heel erg sterk vind.

De vergelijking was al sterker geweest als de verkoper enkel en alleen vloeibare mest onder tafel verkoopt in een schimmige constructie, waarbij tonnen contant geld onder tafel gaan, en waar afspraken worden gemaakt dat alle vloeibare mest door de verkoper wordt vernietigd zodra de koper wordt opgepakt. Maar zelfs dat is nog minder sterk, nu vloeibare mest ook daadwerkelijk voor legale doeleinden wordt gebruikt.
Ik vind dat je een aantal aannames doet die logisch lijken maar dat niet zijn. Er zat burgers met argwaan die ook zo'n telefoon wel zouden willen kopen. Diezelfde burgers willen dat niet kenbaar maken en zullen cash betalen. Daar hoef je helemaal geen crimineel voor te zijn. Je kan ook gewoon een desillusionele complotdenker zijn (en gezien sommige berichten op media zijn er daar zat van).
Ik heb nog nooit gehoord van een burger die vele duizenden euro's per jaar betaalt voor een zeer specialistische cryptotelefoon die niets anders kan dan met ander cryptotelefoons communiceren. En als er "zat burgers" zouden zijn die er gebruik van zouden maken, dan zouden advocaten van verdachten die voorbeelden wel een keer hebben kunnen geven. Tot nu toe is dat nog nooit gebeurd. Ook bij verstokte complotdenkers die recent hebben moeten voorkomen zijn - voor zover ik weet - géén cryptotelefoons aangetroffen.

In de cocaïnehandel daarentegen? Iedereen. Echt werkelijk iedere crimineel die ook maar iets voorstelt heeft er meerdere liggen.

[Reactie gewijzigd door Lan Mandragoran op 13 maart 2025 13:29]

Toch blijft dat een moeilijk verhaal; veel criminelen hebben ook contact geld en wapens. Maar die dingen komen wel degelijk voor bij niet-criminelen.
Nu hebben we dus EncroChat-telefoons en die zijn zoals jij zegt nog nooit opgedoken bij complotdenkers die zijn voorgekomen. Maar dat zijn dan ook niet altijd of automatisch criminelen en zullen ook niet zo vaak voor moeten komen.

Natuurlijk zegt het gezond verstand dat het geen zuivere koffie is maar om dat nu te baseren op "alleen criminelen gebruiken EncroChat-telefoons"....
Die burger kan gewoon een Samsung kopen in de winkel en daar zelf een versie van Android of Sailfish op flashen die voor hem veilig genoeg is en daarop enkel de apps installeren die hem het gevoel geven veilig te kunnen communiceren/ internetten. Dan kan hij er zelf ook nog voor kiezen om de microfoon en camera fysiek onbruikbaar te maken of te verwijderen.
Die burger wil juist zo ver mogelijk wegblijven van telefoons die centraal beheerd worden door iemand anders die mogelijk mee kan lezen.
Die burger kan gewoon een Samsung kopen in de winkel en daar zelf een versie van Android of Sailfish op flashen die voor hem veilig genoeg is
Veel mensen zijn lui, of hebben de kennis niet om dat te doen. Niet eenieder is een tweaker
Iemand die genoeg energie steekt in het afstruinen van internet om die argwaan te voeden kan zich ook over zijn eigen luiheid zetten om voldoende kennis te vergaren om zelf een telefoon naar zijn maatstaven veilig te maken. Zo ingewikkeld is dat niet.
De te laste legging letterlijk genomen klopt inderdaad, maar zie de argumentatie (voor zover we kunnen inzien):

Quote: "die op grote schaal geld witwaste", "Dit alles met maar één doel: snel geld verdienen." en "Het OM kondigde ook een ontnemingsvordering aan."
"die op grote schaal geld witwaste" slaat op de criminele organisatie die zij faciliteerde, niet op haar eigen handeltje. Witwassen is ook niet ten laste gelegd aan haar, enkel deelname aan de criminele organisatie.

Een ontnemingsvordering volgt vanwege het strafbare feit dat ten laste is gelegd, niet omdat zij niet keurig belasting betaalde. Ook als ze haar inkomsten keurig bij de belastingdienst had opgegeven was er een ontnemingsvordering geweest; zij heeft immers nog steeds - volgens het OM - voordeel genoten van een strafbaar feit, namelijk de deelname aan de criminele organisatie.
Witwassen slaat ook op haar eigen handel.
De definitie van witwassen is erg ruim. Het slaat niet enkel op handelingen waarmee het lijkt alsof illegaal verdiend geld legaal is verdiend, waardoor je het zonder problemen kan uitgeven (het oorspronkelijke witwassen). Het slaat ook op het uitgeven van crimineel verdiend geld alsof het legaal verdiend geld is (waarbij de aanname is dat je enkel legaal verdiend geld uit hoort te geven). Wanneer jij als kind stiekem een dubbeltje uit je moeders portemonnee haalde en daar snoep mee kocht, maakte je je niet alleen schuldig aan diefstal, maar ook witwassen.

Witwassen wordt tegenwoordig vaak bovenop andere strafbare feiten gelegd, wanneer crimineel verdiend geld wordt uitgegeven.
Zelf heb ik hier mijn bedenkingen bij. Wanneer je een strafbaar feit pleegt waarvan het doel is om daar financieel beter van te worden (diefstal, verduistering, oplichting, etc.), is het uitgeven van het crimineel daar een logisch onderdeel van en zou dat ook in de strafmaat van het strafbare feit moeten zijn opgenomen. Met het extra bestraffen van het uitgeven wordt er dus eigenlijk dubbel bestraft.
Witwassen zou enkel bestraft moeten worden voor diegenen die de oorspronkelijke pleger van het strafbare feit geholpen heeft om te laten lijken dat het crimineel verdiende geld legaal verdiend is. (En dan niet ook nog eens medeplichtigheid aan het oorspronkelijke frafbare feit ten laste leggen.)
Mijn punt was dat witwassen niet aan haar ten laste is gelegd, maar enkel de deelname aan de criminele organisatie. Dat ze dus zelf niet keurig belastingaangifte deed is niet wat haar in deze zaak verweten wordt, in tegenstelling tot wat de poster waarop ik reageerde beweerde.
Als je tussen de regels doorleest, gaat het voornamelijk om illegaal (zwart) handelen cq. geen belasting afdragen (geen administratie bijhouden, contant geld e.d.).
ik denk dat het verwijderen van bewijsmateriaal zwaarder weegt.
Chatgeschiedenis verwijderen van iemand die een crimineel bleek te zijn doen natuurlijk ook niet-criminelen...

Laat ik het anders zeggen: als je een mes vindt dat vol bloed zit dan was je dit af. Maar eigenlijk vernietig je dan ook misschien wel bewijsmateriaal.
Hadden we vroeger niet briefgeheim?
Hebben we toch nog steeds?
Maar geldt (waarschijnlijk) niet voor opsporingsdiensten, eventueel na toestemming van een rechter.
Oke,

Dus echt geheim communiceren, kan dus alleen bij:
- Decentraal systeem (niet op één plek af te sluiten)
- waarbij niemand de eigenaar is
- En berichten niet centraal opgeslagen worden.

Maar waarschijnlijk wordt het dan weer illegaal om die software te downloaden/gebruiken etc
Nog niet, maar dat willen overheden wel graag. Met de UK voorop.
Oke,

Dus echt geheim communiceren, kan dus alleen bij:
- Decentraal systeem (niet op één plek af te sluiten)
- waarbij niemand de eigenaar is
- En berichten niet centraal opgeslagen worden.

Maar waarschijnlijk wordt het dan weer illegaal om die software te downloaden/gebruiken etc
Dat bestaat natuurlijk al. XMPP met OMEMO-encryptie is decentraal (het is zelfs niet heel complex een eigen server te runnen) en veilig. Apps om het te gebruiken, zoals Conversations, zijn gewoon legaal.
Klopt. Maar het verdienmodel zit juist in het aanbieden van de dienst. Met centraal beheer waarbij iemand berichten kan wissen wanneer een gebruiker opgepakt wordt of een toestel in beslag wordt genomen of kwijtraakt.
Maar dan is dus iedere gebruiker de lul wanneer het systeem door de opsporingsdiensten gehackt wordt, of de server in beslag wordt genomen voordat deze gewist kan worden.
Briefgeheim is nog steeds een ding, zelfs veiligheidsdiensten mogen niet zonder rechterlijke toestemming een brief open maken, waar bij email/telefoon de minister toestemming kan geven
Briefgeheim is nog steeds een ding, zelfs veiligheidsdiensten mogen niet zonder rechterlijke toestemming een brief open maken, waar bij email/telefoon de minister toestemming kan geven
Zelfs dat kan niet, een minister kan en zal nimmer op de stoel van een rechter zitten en een machtiging verstrekken dat druist tegen de wet en regelgeving van de rechtelijke staat in. Een minister kan geen toestemming verlenen daar hiervoor de rechtelijke macht bestaat. Een minister staat n.l. niet boven de wet.
Klopt, maar in het kader van nationale veiligheid is hier dus een uitzondering voor, maar de TIB toetst deze inzet, waardoor een onafhankelijke macht zich alsnog buigt over de de keuzes van de minister, waardoor deze niet boven de wet staat. Een minister/veiligheidsdienst kan de uitspraak van de TIB namelijk niet negeren, zij moeten deze opvolgen.


Het punt wat ik maak is dat zelfs in het kader van nationale veiligheid een minister géén toestemming kan verlenen voor het openen van een brief, hier is altijd rechterlijke toestemming voor nodig. Terwijl voor het onderscheppen/afluisteren van elektronisch verkeer toestemming van de minister voldoende is, maar dit gaat natuurlijk langs de TIB.

[Reactie gewijzigd door Coy op 13 maart 2025 15:16]

Jammer, maar waar. Grappig dat veel mensen die tegen versleutelde telefoons zijn wel vooraan staan om Signal te gaan gebruiken, want Mark Zuckerberg. Zie de gesponsorde krantenartikelen van afgelopen maand... en dan vervolgens soms naar Telegram verwijzen :+

Gelukkig zijn er nog zat p2p diensten.
Ik vind de strafeis van 4 jaar te hoog. Ze faciliteerde criminelen en dat is inderdaad strafbaar. Maar om daar 4 jaar cel voor te geven vind ik persoonlijk buitenproportioneel. Als je gepakt wordt als container klimmer zit je al gauw op 2 jaar. Staat in schril contrast met deze zaak waarbij de persoon niet actief participeerde in een strafbare feit.

Verder zijn die berekeningen die de politie uitvoert in deze zaken altijd belachelijk. Die gaan altijd uit van de meest optimistische scenario waarin de persoon in kwestie zonder enige vorm van kosten opereert.Een omzet van 650k in 1 jaar met de verkoop van cryptofoons, nou dat was een behoorlijke netwerk die ze faciliteerde.
Ik vind ze eerder laag, voor een handlanger van misdaadbendes die moorden gepleegd hebben.
In de VS zouden ze levenslang eisen tegen zo iemand.
Dat is geen handlanger, maar een facilitator.
En wat is het verschil? Als iemand die tools levert aan zulk soort figuren stem je toch in met hun activiteiten? Je ondersteunt ze zelfs er in. Ze is dus wel degelijk medeplichtig aan alle criminaliteit die erdoor gefaciliteerd wordt, want voor deze reden wordt het verkocht. Of vind je de getaway driver of hacker bij een bankoverval ook geen handlanger maar alleen een simpele facilitator?
Sluit maar op hoor, dit soort figuren. Ze wist prima waar ze mee bezig was.
En wat is het verschil? Als iemand die tools levert aan zulk soort figuren stem je toch in met hun activiteiten?
Niet per se? Wat nu als ze flink onder druk gezet werd om in te stemmen met die activiteiten (al dan niet met dreiging van bijv. het vermoorden van haar familie), maar in werkelijkheid tegen was? Dat is geen onbekende tactiek in het criminele circuit.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 13 maart 2025 12:26]

Dan leg je dat uit aan de rechter, liefst met wat bewijs om dat alles aannemelijk te maken. Combineer dat met meewerken aan het onderzoek en er zal flink wat van die vier jaar af gaan.
Dat lijkt me een heel slechte strategie, om de communicate binnen je criminele organisatie toe te vertrouwen aan iemand die eigenlijk niet wil maar onder druk wordt gezet. Zo'n apparaat kun je nooit vertrouwen, want je weet nooit of die persoon al naar de politie is gestapt of niet. Nee hoor, deze persoon deed alles voor financieel gewin uit eigen vrije wil. Al die tonnen per jaar zijn tenslotte best lucratief.
Bij drugssmokkel wordt weleens gebruik gemaakt van kansarme mensen die onder druk gezet worden ja, maar het aantal geslaagde beroepen op psychische overmacht is echt zeer zeldzaam. En bij een faciliterende dienstverlener als deze mevrouw - volgens het OM - gebeurt dat al helemaal niet. Daar moet je op kunnen vertrouwen als crimineel.
Zo ongeveer alle georganiseerde misdaad heeft op enig moment gebruik gemaakt van cryptotelefoons, waarin criminele netwerken zich onbespied waanden. Het is goed mogelijk dat zij door haar handelen zeer veel grootschalige drugstransporten mogelijk heeft gemaakt. In dat licht vind ik het helemaal niet zo gek dat vier jaar wordt geëist.

Ik vind het verder wel bijzonder hoe u zonder enige informatie zeker meent te weten dat deze mevrouw geen 650k omzet kan hebben gedraaid. Is dat ook nog ergens op gebaseerd? In mijn werk voor de rechtspraak ken ik ontnemingsvorderingen helemaal niet perse als excessief, en al helemaal niet als "altijd belachelijk".
Omdat 650K op telefoons die 10K verkocht worden binnen 1 jaar wel heel erg veel is?
Dat is bijna 2 tels per dag?

Dat zij door haar handelen grootschalige drugstransporten heeft mogelijk gemaakt is een zwak argument en niks anders dan een ongefundeerde aanname: hetzelfde kan ik zeggen over TMobile, Ziggo, et cetera. Gaan we die ook aanpakken?Gaan we Maersk ook aanpakken omdat die de container hebben gefaciliteerd voor coke transport?
Ik denk dat het OM wel iets beter heeft gekeken naar hoeveel telefoons verkocht zijn dan jouw gevoel dat je 2 per dag wel veel vindt. Ter onderbouwing van ontnemingsvorderingen liggen altijd financiële rapporten die verder strekken dan een wilde gok. Die 650k komt wel ergens vandaan. Wat de exacte onderbouwing is in dit geval weet ik niet, maar het op voorhand "belachelijk" te noemen gaat nergens over. Helemaal omdat het juist in criminele circuits vaak wordt gewisseld van telefoon, en personen meerdere telefoons hebben.

Verder: het punt van cryptotelefoons is dat die telefoons vrijwel alleen gebruikt zijn door criminele netwerken, voor het faciliteren van georganiseerde criminele activiteit. De vergelijking met Ziggo, Maersk etc. slaat werkelijk nergens op, nu het bestaansrecht van Ziggo/Maersk etc. niet het faciliteren van criminelen is.

[Reactie gewijzigd door Lan Mandragoran op 13 maart 2025 12:00]

Verschil met TMobile, Ziggo etc is dat de Enrochat infrastructuur is opgezet om criminaliteit te faciliteren.
Wanneer Maersk een container uitsluitend aan criminelen zou aanbieden dan zouden zij wat mij betreft ook aangepakt moeten worden. Maar volgens mij voel jij ook al wel aan dat jouw vergelijking heel krom is.
Omdat 650K op telefoons die 10K verkocht worden binnen 1 jaar wel heel erg veel is?
Dat is bijna 2 tels per dag?

Met jouw berekening kom ik uit op ruim één telefoon per week.
Maar deze telefoons worden niet standaard per stuk verkocht. Wanneer een heel etwerk, of tak van een netwerk versleiteld met elkaar moet kunnen comuniceren, dan zal dat per doos telefoons gaan, met af en toe een exemplaar voor een niewueling of ter vervanging van een ander toestel.
Ze heeft bewijsmateriaal vernietigd door berichten te wissen zodra iemand werd opgepakt. Dat gaat in mijn ogen verder dan alleen faciliteren. Ik heb geen idee of de strafmaat daarbij passend is of niet, maar het lijkt me in ieder geval een van de belanrijkste feiten uit dit hele verhaal. Dat ze die telefoons verkoopt (en daarbij belastingfraude pleegt) weegt wat mij betreft veel minder zwaar dan het vernietigen van berichten als een crimineel opgepakt wordt.
Je rol binnen een criminele organisatie als container klimmer is denk ik substantieel kleiner, dan als verantwoordelijke voor de communicatie onderling. Dus logisch
Dronken een heel gezin doodrijden krijg je minder straf voor :'(
Tja, daar zit weer de 'geen voorbedachte rade' bij. Ook al neemt die persoon enigszins bewust een risico, het was natuurlijk niet de bedoeling.
Deze 'telcom-boerin' had wel een bedoeling.

En strafhoogte is altijd een moeilijk verhaal. De straf is bedoeld om herhaling te voorkomen niet vanwege 'wraak' cq. genoegdoening van de slachtoffers. Dat is eigenlijk ook onmogelijk denk ik. Het verlies van levens kan niet worden 'gecompenseerd'.

Beter is het om straffen aan te passen aan de misdaad. Dus bij dronken doodslag => rijbewijs + auto afnemen o.i.d.
Je realiseert je wel dat ze ook gewoon bewijs actief vernietigde? Ze wist dus ook dondersgoed wat ze deed en dat betekent dat ze gewoon actief deelnam ;)
Ik denk dat die vrouw heel blij is dat ze 4 jaar veilig zit.
Wanneer zij die toestellen heeft verkocht als 100% veilig, dan zullen leden van de criminele organisatie wel verhaal willen halen denk ik.
Zo kon de vrouw op afstand berichten van gebruikers wissen als zij werden aangehouden, wat ze volgens het OM ook veelvuldig heeft gedaan
Hoe wist die vrouw dan dat ze waren aangehouden, via hun advocaat?
En er zit toch op zo'n telefoon ook wel iets als een "self-destruct" knop, neem ik aan?

En om nog maar een vraag te stellen: ben je als doorsnee crimineel niet net zo goed uit met een gewone telefoon en Signal als chatapp of biedt een EncroChat-telefoon substantiële voordelen?

PS ik vraag dit voor een vriend :+

[Reactie gewijzigd door P_Tingen op 13 maart 2025 11:08]

Specifiek over de Encro telefoon weet ik het niet. Maar normaal gesproken worden zulke telefoons ook hardwarematig aangepast. Indien aanwezig wordt bv de camera verwijderd en de microfoons. Zodat inlichtingendiensten niet via backdoors op afstand kunnen meekijken of luisteren.
O een pine phone met hw switches :)
Hoe wist die vrouw dan dat ze waren aangehouden, via hun advocaat?
En er zit toch op zo'n telefoon ook wel iets als een "self-destruct" knop, neem ik aan?
Dat zal niet direct van de advocaat zijn. Maar wel van bijvoorbeeld handlangers in de criminele organisatie. Niet elke telefoon wordt na inbeslagname meteen uitgelezen. Het centraal wissen werkt uiteraard alleen wanneer de berichten ook centraal opgeslagen zijn en niet op de telefoon zelf. De politie is inmiddels wel zo slim om mogelijk interessante inbeslaggenomen telefoons meteen van alle internetsignalen te isoleren in een faraday-bag.
En om nog maar een vraag te stellen: ben je als doorsnee crimineel niet net zo goed uit met een gewone telefoon en Signal als chatapp of biedt een EncroChat-telefoon substantiële voordelen?
De doorsnee crimineel is meestal niet zo technisch onderlegd. Een domme crimineel denkt dat hij door codetaal te gebruiken veilig genoeg is, een slimme crimineel weet dat dat niet voldoende is en weet ook dat hij niet voldoende weet om het wel veilig te maken. En dan heb je handige jongens/ meiden met een goed verkoopverhaal die beweren dat hun oplossing 100% veilig is.
In 2021 opgepakt en nu pas uitspraak? Waarom duurt dat zo lang?
Ze zal opgepakt zijn zodat ze niet verder kan gaan met het wissen van berichten op telefoons. Het onderzoek was op dat moment waarschijnlijk nog niet afgerond. Je hebt kans dat er met de strafmaat rekening wordt gehouden met de lange doorlooptijd, Wacht de uitspraak af. Wellicht staat daar iets in.
De redelijke termijn voor berechting door de rechtbank na de eerste vervolgingshandeling is 2 jaar, dus deze is ruim verlopen. Hier wordt in het vonnis vrij standaard rekening mee gehouden, over het algemeen in de vorm van een strafkorting. Dat zal inderdaad in het vonnis worden opgenomen!

[Reactie gewijzigd door Lan Mandragoran op 13 maart 2025 11:36]

Waarschijnlijk omdat je niet wil dat alle direct betrokkenen onraad ruiken en er vandoor gaan. Je wil zo veel mogelijk impact maken.
Onderzoek en zekerheid en wetsgeldigheid.
Het onderzoek duurt vaak erg lang, o.a. omdat vele telefoons worden uitgelezen en geanalyseerd, verdachten/getuigen moeten worden gehoord, de verdediging allerlei onderzoekswensen heeft en nog gehoord moeten worden, en vervolgens omdat een zitting moet worden gepland bij de rechtbank in een agenda die werkelijk overvol is.
"Nu is het verhandelen van dit soort telefoons op zich niet illegaal, maar wel als ze uitsluitend gebruikt worden voor criminele doeleinden"

Ik snap zelf het verband ook wel en begrijp dat ze er alles aan gaan doen om dit hard te maken en haar veroordeelt te krijgen. Toch vind ik de pure bewijslast hier dun. iedereen begrijpt dat het geen zuivere koffie is, Maar ondanks dat het grote deel van je klantenkring drugsdealers zijn, is het aannemelijk, maar niet hard te maken dat dit haar doel was.

tenzij er natuurlijk bewijs is dat ze dit bewust doet.
Welk doel zouden de afnemers van zwaar versleutelde cryptotelefoons, die hiervoor onder tafel (tien)duizenden euro's cash aan tussenpersonen betalen, anders kunnen hebben? Ik kan er werkelijk geen een bedenken.
gek op privacy.. nee ik begrijp je punt, zoals ik zelf al schreef, iedereen snapt dat het hier misgaat. Maar volgens mij veroordelen we iemand op onomstotelijk bewijs. en dat is hier niet, want anders kan je het verkopen van cryptotelefoons ansich ook verbieden
We veroordelen niet op basis van onomstotelijk bewijs, maar buiten gerede twijfel. Als er geen andere redelijke uitleg mogelijk is en het wettige bewijs er is, volgt een veroordeling. Groetjes van een strafrechter ;).
Goed om te weten, helaas zie ik wel eens voorbeelden dat, het in ieder geval lijkt, dat er wel eens zaken voorbijkomen waarbij diezelfde set regels niet altijd tot een veroordeling lijkt te komen.

Daarnaast kan ik mij niet van de indruk ontdoen dat diezelfde set regels precies lijdt tot het veroordelen van überhaupt het handelen in bijvoorbeeld cryptotelefoons. Maar ik neem aan dat daar het ontbreekt aan specifieke wetgeving voor een dergelijk product om dit gelijk te kunnen veroordelen?
Dan ben ik wel benieuwd naar de mening van een strafrechter: In het artikel staat dat de afspraak was dat deze vrouw berichten verwijderde op het moment dat iemand is opgepakt. Of het vernietigen van bewijsmateriaal op deze manier wel of niet strafbaar is weet ik niet (ik zou het wel logisch vindenl).

Maar de interessantere vraag is: Is zo'n afspraak voldoende om te zeggen dat ze buiten gerede twijfel wist dat de telefoon gebruikt zou worden voor criminele activiteiten? Want als iemand zijn telefoon niet gaat gebruiken voor criminele activiteiten, hoeft diegene ook niet met de verkoper af te spreken dat alle berichten worden gewist als hij of zij wordt opgepakt lijkt me.
De toets is of zij deel uitmaakt van een criminele organisatie die als oogmerk had misdrijven te plegen. In hoeverre zij verweven is met deelnemers van de groep is dus relevant. Dat is lastig te zeggen met de informatie uit het artikel, maar er lijkt wel sprake van een behoorlijke bijdrage, oa. gezien de enorme (cash) omzet in korte tijd en de toch wel behoorlijk vergaande opdracht bewijsmateriaal te verwijderen. Daarmee lijkt zij een behoorlijk belangrijke schakel in de organisatie, en ook voldoende om buiten gerede twijfel vast te stellen dat zij het oogmerk had om daaraan bij te dragen. Maar de exacte invulling zal uiteraard van de feiten van de zaak afhangen.
Met de producten van de Gamma kun je ook een moord Karwei verdoezelen.
Waar blijven de aanhoudingen en VOG vereisten?

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.