Inlichtingendiensten AIVD en MIVD hebben volgens de Volkskrant een technische implementatie voor het aftappen van internetcommunicatie ingericht via grote kabelpartijen zoals Eurofiber en Relined. Daardoor kunnen ze 'over heel Nederland' communicatie aftappen.
Door de implementatie bij de kabelpartijen kunnen inlichtingendiensten veel meer communicatie aftappen dan via providers, schrijft de Volkskrant. In plaats van het aftappen van data uit een bepaalde buurt, is dat regio-overstijgend. 'Je hebt het dan in feite over heel Nederland', zegt een bron tegen de krant.
Het is niet bekend waar en hoe de technische implementatie precies is gerealiseerd, maar het zou gaan om partijen als Eurofiber en Relined. Die bedrijven beheren glasvezelnetwerken in Nederland en zijn aangesloten op Trans-Atlantische kabels.
De technische implementatie lijkt ergens vorig jaar te zijn afgerond en veiligheidsdiensten AIVD en MIVD willen daar gebruik van maken om op grote schaal communicatie af te tappen. In 2021 dienden de diensten aanvragen in voor kabelinterceptie, waarvoor ze toestemming kregen van de minister.
Toetsingscommissie TIB wees de aanvragen af, omdat ze niet proportioneel en niet zo gericht mogelijk waren. Uit het toetsingsrapport blijkt dat het om communicatie van 'miljoenen burgers' ging, meldt de Volkskrant. De inlichtingendiensten wilden continu data opslaan en die een tot mogelijk drie jaar bewaren. De commissie die de aanvragen afwees, stelt dat ook niet duidelijk is gemotiveerd wat de opbrengst zou zijn.
In 2018 werd de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten aangenomen. Daar was veel discussie over, omdat die het grootschalig aftappen van communicatie mogelijk zou maken. Dat gevreesde 'sleepnet' zou er niet komen, beloofden de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk en het hoofd van de AIVD. Destijds werd gesteld dat bijvoorbeeld het aftappen van een hele wijk 'technisch niet mogelijk' was.
De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten zegt dat de praktijk niet overeenkomt met de gedane beloften. De inzet van het 'sleepnet' wordt tot nu tegengehouden door de toetsingscommissies, maar de technische implementatie is nu gereed. Een nieuw wetsvoorstel maakt van deze mogelijkheden de praktijk, stelt de Volkskrant. Daarin staat dat het analyseren van data zonder toetsing door de TIB kan. Een eerdere toezegging dat streamingdiensten als Netflix en YouTube uit de data worden gefilterd, komt ook te vervallen. Journalist Huib Modderkolk zet op Twitter uiteen welke beloften in de aanloop naar de Wiv zijn gedaan, die nu geschonden worden.