Apple vervangt laatst overgebleven Intel-componenten in M2-MacBooks

Apple maakt in de MacBooks met M2-chips voor het eerst nergens meer gebruik van Intel-hardware. Een teardown laat zien dat de laatste retimerchips voor USB4 zijn vervangen door onbekende nieuwe merken.

Een Twitter-gebruiker merkt op dat in de teardown van iFixit te zien is hoe de MacBook Air met Apples M2-chip het eerste Apple-model is dat nergens meer gebruikmaakt van Intel-hardware. Het gaat om een klein onderdeel: de Intel JHL8040R-retimer voor USB4 en Thunderbolt. In de MacBook Air zijn die twee chips vervangen door twee nieuwe chips met de codenaam U09PY3.

Over dat specifieke U09PY3-model is online niets te vinden en het is niet bekend wie die chips precies maakt. Het ontwerp wijst er mogelijk op dat Apple de chips heeft ontworpen, maar het bedrijf heeft dat nog niet bevestigd. Apple heeft ook niets publiek gezegd over het vervangen van de chips.

Retimers zijn componenten die het bereik van een signaal vergroten, door het signaal tussentijds te onderscheppen en te ontdoen van de ontstane ruis en daarnaast demping opnieuw te genereren. Apple gebruikte de retimers voor ondersteuning voor USB4 en Thunderbolt op de MacBooks. De JHL8040R-chips waren de laatste overgebleven onderdelen in Apple-laptops die nog door Intel werden gemaakt sinds Apple chips is gaan produceren.

U09PY3 Apple Macbook

Door Tijs Hofmans

Nieuwscoördinator

26-07-2022 • 11:04

248

Reacties (248)

248
230
112
16
0
79
Wijzig sortering
Op zich zou ik hier blij mee zijn ware het niet dat Apple qua repareerbaarheid niet echt goed bekend staat. En qua levering aan derde. Ik vrees voor een hele generatie computers die niet te repareren is.
Anoniem: 138647 @Kevinp26 juli 2022 11:18
Waar slaat dit nou op. Alsof je zulke chips gaat zitten repareren. Je moet eerst maar diagnostiseren welke chip defect is en dan de SMT reparatie uitvoeren. Doet niemand. Nieuwe MoBo erin en klaar.
Je post is gewoon een algemene rant over Apple en repareerbaarheid.

Ik heb veel Apple spul (gehad). Er gaat bijna nooit iets kapot (ben geen lompe boer) en als er iets defect is (heb 1 keer een scherm op een MBpro defect gehad) dan breng ik het naar Apple, het wordt gerepareerd en klaar is het zotteke.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 138647 op 22 juli 2024 21:21]

Het is helemaal niet waar dat reparatie bedrijven geen chips vervangen. Ik heb persoonlijk zelfs een chip laten vervangen op een flatcable van mijn iphone. Kijk voor de grap eens naar dit kanaal van een reparatie bedrijf: https://www.youtube.com/c/NorthridgeFix/videos
De man diagnosticeert meestal binnen 10 minuten waar de fout zit, vervangt de chip en zet het weer in elkaar. En heel vaak zijn het bekende problemen die een fout veroorzaken waardoor de ervaren technicus vrijwel direct kan schatten wat er defect is.
Als deze chips direct van Apple moeten komen, en Apple deze dus niet lost aanbiedt, dan kan het betreffende onderdeel alleen nog gefixed worden met donor onderdelen.

[Reactie gewijzigd door satoer op 22 juli 2024 21:21]

Inderdaad! En dit is wat de meeste mensen hier iet eens begrijpen. Die denken dat alles zeer specialistisch werk is en veel te duur om te vervangen. Men lijkt wel een gehersenspoeld te zijn met allerlei rare praatjes. Consumenten die aan een soort massahysterie lijden dus.
Anoniem: 138647 @Remzi199326 juli 2022 14:29
"Die denken dat alles zeer specialistisch werk"
Zulke reparaties IS zeer specialistisch werk!
Elke jandoedel kan een board uit een behuizing schroeven, een andere erin en alles weer aansluiten. SMT reparaties is een heel ander niveau. Misschien niet voor jouw, maar wel voor 99.9999% van de mensen.

Nogmaals, dat soort reparaties gebeurt in 0.0001% van het totaal aantal reparaties. Consumenten lijden niet aan reparatiemassahysterie (max. punten Scrabble), het boeit ze gewoon het niet.
Mensen zoals jij en ik en velen hier, komen op het idee om, na de garantie tijd (voorheen zal me de reparatie-methode aan m'n poepert roesten), een zulke, meer complexe reparatie, uit te laten voeren. Maar wij zijn de uitzondering. Verplaats je eens in de doorsnee consument.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 138647 op 22 juli 2024 21:21]

Vroeger was er niks zo normaals als een defect apparaat naar de electronicaboer te brengen. Was er iets kapot aan de buizenradio? Dan gaf je de buizenradio af en werd er of een nieuwe buis ingezet, of er werd zolang doorgemeten totdat de beste man erachter kwam wat er kapot was en werd het gerepareerd. Begon je beeld minder te worden van je zwart-wit televisie? Dan werd er een transformator in de TV geschroefd om de gloeidraad van de kathodestraalbuis harder te laten branden zodat het beeld weer duidelijker werd. Zo werd er net wat meer leven uit de TV geperst, en kon je met een gerust hart sparen voor een nieuwe TV.

Later kwamen de printplaten en toen begon met modulair componenten te bouwen. Onze magnetron (moer hierbij wel zeggen dat dit een professionele magnetron is die normaal in semi-professionele keukens werden gebouwd) komt uit de jaren 90 en is 2 keer kapot gegaan. Ik heb hem 2 keer kunnen repareren omdat AEG goede documentatie had, en je volop reserveonderdelen kan kopen. Het hele idee van onze desktop PC kwam voort vanwege het feit dat IBM een modulaire PC wilde leveren, en dat als iets kapot zou gaan de consument het zelf kon repareren, of dat het IBM monteur er zo mee klaar was.

Zelfs mobiele telefoons in de 2000's waren makkelijk te repareren, batterij naar de gort? Koop je een nieuwe, schermpje kapot? Je kon van Nokia zo een nieuwe bestellen.

Echter word tegenwoordig het repareren van apparaten expres moeilijk gemaakt. Apple zorgt er voor dat je niet eens officiële onderdelen kan gebruiken om je telefoon te repareren. Het feit dat het klauwen met geld kost om bij Apple je telefoon te laten repareren is gewoon schandalig en zou gewoon niet moeten kunnen. En het ergste van dit allen? Mensen zoals jij. Mensen die het ''gek'' vinden als je wil dat een telefoon gemaakt moet worden. Mensen die niet-repareerbaarheid aan het normaliseren zijn. Mensen die zeggen ''tja 0,00001% laat zijn apparaat laten repareren, dus Apple hoeft niet zijn devices zo te bouwen dat je ze kan repareren''. Laatst was ik op een feestje en iemand iPhone van 3 jaar oud van €1000 was kapot. Ik stelde voor om dat ding gewoon te laten repareren, en hij zei ''nah, ik koop wel gewoon een nieuwe joh'', en ik werd aangekeken alsof ik een of andere dumpster diver was.

En ondertussen moeten we wel aan het milieu denken, terwijl we duizenden apparaten weggooien die het nog prima zouden kunnen doen. En als men daarover gaat zeiken word het''reparatiemassahysterie'' genoemd. Weet je wat ik hysterie vind? Prima werkende apparaten wegflikkeren terwijl we een milieuprobleem hebben.

[Reactie gewijzigd door rickboy333 op 22 juli 2024 21:21]

Mij vader was in begin jaren tachtig ontslagen omdat televisies niet meer kon repareren. Te veel printplaatjes, transistoren willigt specialisten werk… hij is later wasmachines en koelkasten gaan repareren, zat toen der tijd minder electronics in, en dat ging hem prima af.

Het repareren van bijna alle electronica, versterkers of computers is bijna allemaal specialisten werk. Zonder gedegen kennis en apparatuur is het vaak niet te doen, ook niet voor de gewone man die wel een soldeerbout kan vasthouden.

En als je het al wel kan en professioneel doet, dan zijn de kosten ook niet te betalen. Niemand maar ook niemand gaat een chip van 1 cent in een fabel vervangen tegen een uurloon van 75 euro als je voor 5 euro een nieuwe kabel kan kopen. Dat geld voor helaas de meeste componenten …
Het repareren van bijna alle electronica, versterkers of computers is bijna allemaal specialisten werk. Zonder gedegen kennis en apparatuur is het vaak niet te doen, ook niet voor de gewone man die wel een soldeerbout kan vasthouden.
Dat valt echt wel mee, heleboel elektronica is niet top of the line en met fora en youtube kom je een aardig eind.

Voor het solderen heb je precisie en geduld nodig, tijd geleden een leek gezien die een memory chip verving, zou ik niet meer aan beginnen en dat is het probleem; de repareerbaarheid wordt lastig gemaakt met lijm e.d. en het kost wat meer om sockets te gebruiken.

En als het niet om repareerbaarheid gaat is het wel van belang om kennis te behouden.
Er waren databases voor reparateurs. Werd ook wel eens wat opgezocht en gedeeld op het net.
Zo heb ik lang geleden een tv gerepareerd. klacht "sony tv chassisnr xyz gaat heel langzaam aan en eerst een groene streep"
En de oplossing was: hersoldeer U3, die zit achter de plastic montagelip. Breek die weg en dan solderen zonder iets los te halen.
Zo gezegd, zo gedaan. Voelt als een wonder zonder schema te repareren.
Klopt. Ik heb al jaren een surround-setje, voor bij de computer. Op een dag gingen eerst een paar aanlichtlampjes, later heel het lcd-display kapot.

Ik kan we solderen maar ben geen elektronica-kenner en vreesde dat hij total loss was. Zonde, want de rest was nog als nieuw.

Online een uitleg gevonden hoe het display te vervangen, inclusief onderdeel typenummer. Bij aliexpress besteld. Een andere kleur verlichtte display gekozen, blauw, voor de lol 8-) Afijn, duurt een tijdje voor het hier is maar vervangen en werkt weer perfect _/-\o_

[Reactie gewijzigd door laptopleon op 22 juli 2024 21:21]

"vroegah..."

Het complete schema van een buizen versterker past, hand geschreven met een dikke pen, makkelijk op een enkel A4tje. Omgerekend, zijn dat een stuk of tien (voorlopers van) transistors? Een beetje MacBook Pro heeft er over de 20 miljard.
Maar hoeveel soldeerbare componenten?
Dat is een loos argument de consument denkt er niet over na. Dat heeft er heel erg veel mee te maken dat bedrijven zo als Apple aan alle kanten vertellen dat het niet mogelijk is, zeer veel kans op schade oplevert en opzettelijk zo veel mogelijk chips van een unique code voorzien zodat vervangen alleen kan met Apple software die het apparaat verteld dat de nieuwe chip nu gebruikt moet worden.

Hele simpele dingen zo als een scherm vervangen zonder Apple software om de telefoon te vertellen dat er een nieuw scherm is gebruikt levert grote problemen op, denk aan facetime die niet meer werkt en camera's die alleen nog maar in lage resolutie willen filmen etc... Dat is echt helemaal nergens voor nodig dat is puur en alleen omdat Apple engineers de opdracht heeft gegeven om er voor te zorgen dat alleen Apple een scherm kan vervangen. Zelfs de batterij is op deze manier "beveiligd" in sommige modellen.

Dit is de reden waarom er zo veel filmpjes op youtube te vinden zijn van mensen die met een bekent defect naar een Apple store gaan (een klein onderdeel dat stuk is en echt gewoon te vervangen zonder dat er een soldeerbout aan te pas hoeft te komen) om door Apple medewerkers verteld te worden dat de enige oplossing het geheel vervangen van het moederbord is. Er worden dan prijzen in rekening gebracht die vele malen duurder zijn dan het moederbord laat staan het dochter bordje dat stuk is met het advies dat omdat de reparatie zo duur uitvalt het beter is om gewoon een nieuw systeem te kopen.

Ja helaas zijn er erg veel mensen die heilig geloven in de waarheid die Apple en zo vele andere grote electronica boeren verkopen als het om reparaties gaat. Die kunnen alleen uitgevoerd worden door de bedrijven zelf of bedrijven die hen karrenvrachten met geld toeschuiven om officiele goedkeuring te krijgen van deze bedrijven.
Voor de overgrote meerderheid van de defecten is het zo dat ze voor zeer weinig geld (vaak minder dan 100 euro) opgelost kunnen worden door een chipje te vervangen bijvoorbeeld.

Al zou het je helemaal niet gaan om de zeer schimmige praktijken van bedrijven zo als Apple de hoeveelheid e-waste die dit soort praktijken op levert is een schande. Het is in de overgrote meerderheid van de gevallen absoluut niet nodig om hele moederborden te vervangen of omdat de kosten die daarbij komen kijken zo extreem hoog zijn maar gewoon een nieuw systeem te kopen. En dit is iets dat helaas heel veel mensen niet geloven omdat bedrijven zo als Apple er alles aan doen om mensen te bedriegen op dit gebied.
Dat de doorsnee consument er niet over nadenkt wil niet zeggen dat het niet belangrijk is. Sterker nog, het komt producenten als Apple heel goed uit dat consumenten denken dat dit soort reparaties onmogelijk zijn. Laten ze Apple namelijk een heel nieuw board plaatsen of nog beter, ze kopen een nieuw apparaat.
Dat is overigens exact hoe dat gedaan wordt.

Kijk anders eens op het YouTube kanaal van Louis Rossmann. Genoeg video's te vinden daar van board reparaties waarbij hij voor een klein bedrag een laptop kan repareren die volgens Apple niet te repareren zou zijn en vervangen moet worden door een nieuw exemplaar.
Ook heeft hij genoeg video's waarin hij precies uitlegt waarom bepaalde defecten consequent ontstaan bij specifieke laptops vanwege gebrekkig ontwerp van Apple.
Voorbeeldje: een video waarin hij uitlegt en laat zien hoe een specifieke chip in de 16" MacBook Pro uit zichzelf kapot gaat en dan vervolgen een te hoog voltage door de gesoldeerde SSD stuurt, waardoor de SSD kapot gaat, de eigenaar al zijn data kwijt is en het volledige moederbord vervangen moet worden.
https://youtu.be/7cNg_ifibCQ
En nog erger, dat er chips op Apple logic-boards zijn vervangen door custom-chips die niet aan derden geleverd mogen worden. Een eenvoudig chipje dat hooguit 5 euro kost, maar niet geleverd wordt. Gevolg is dat de consument een nieuwe laptop moet kopen. Ik snap niet dat sommige Apple-fanboys dat goed praten.
Ik heb zelf Apple laptops gerepareerd, commercieel op componentnvieau incl. BGA met een soldeermachine. Het is moeilijk om voldoende productief te zijn. Ook Louis Rossmann geeft dat in een van zijn video's toe waarin hij zegt dat hij miniumloon verdient.
Elk product kent een zwak punt waar het vaak als eerste op kapot gaat na jarenlang gebruik. Dit is bijna niet te voorspellen, maar vaak achteraf wel te verklaren/vinden.

Ik vind Louis Rossmann het prachtig uitleggen en doen, maar vergeet niet dat het veelal achteraf praten is.

Het is jammer dat we niet zoals vroeger onze apparaten (zelf) repareerden (de oudere garde hier zullen de Philips afgedrukte schema's achterin het toestel nog herinneren) maar ook wel weer logisch.
Oh jee, die kan ik mij zeker herinneren. Dat betekent dus dat ik officieel bij de oude garde hoor ;)
Nee hoor. Dit is standaard kost als je met moderne elektronica werkt.

Microscoop? Dat is standaard arsenaal.
Soldeerbout? Je bedoelt hete lucht soldeerstation. En een pincet.

De grootste rework-uitdagingen zit bij de grotere BGA chips. Daarvoor moet een deel van het hele board een goede reflow cyclus krijgen. En omdat vaak de BGA chips in kwestie niet zo 1-2-3 te bestellen zijn, komen die vervolgens van donorborden en zijn gereballed. Dat is een arbeidsintensief process, maar niet onmogelijk. Echter de kosten/baten liggen voor een gemiddelde laptop reparatie al gauw te ver uit elkaar.

Maar bovenal, diagnose van borden kost nog de meeste moeite. Vooral als er geen schemas of complete diagnose handleidingen zijn. Het reworken van kleine weerstanden, chips, of draadbruggen aanleggen voor enkel weggeroeste sporen, is prima te doen. Een chip van 2x3mm hersolderen met hete lucht zou een board-level reparateur die zijn naam eer aan doet, gewoon moeten kunnen doen.

Hoe denk je dat de prototypes van dit soort borden worden aangepast? Ook met de hand door een paar elektrotechneuten. Die worden ook niet opnieuw besteld omdat iemand een (kleine) chip verkeerd om in de layout heeft getekend. Of omdat men een kleine aanpassing wil proberen met een andere chip, ander circuit, enz. Er zitten er een paar hele kunstige bij zelfs.

[Reactie gewijzigd door Hans1990 op 22 juli 2024 21:21]

Het gaat in dit geval niet om een 2x3 mm simpele chip maar om die bga die daarnaast zit. Dat zijn geen simpele repairs en ook niet per definitie succesvol. Dat kan gewoon niet uit om dat op schaal te doen, prima als jan de hobbyman dit wil gaan bekokstoven maar niet schaalbaar.
Een BGA maakt het fundamenteel niet lastiger. Soms zijn BGAs zelfs makkelijker te solderen dan conventionele QFP packages.
Een 2x3mm DFN chip of vergelijkbaar is ook al klein, pootjes aan de onderkant van de chip, en zal bijna exclusief met hetelucht gesoldeerd worden.

Wat het lastiger maakt is het formaat, pin pitch (die buiten BGA ook 0.4mm kan zijn) en grijpvoorraad die zonder extra rework (reballing) stappen gebruikt kan worden.
Blijkbaar ontbreekt het bij jou niet enkel aan fantasie maar ook aan wat kennis over wat mogelijk is. Zoals @RemcoAR al heeft aangetoond is het zeker niet onmogelijk en Rossmann is echt niet de enige.

Maar als Apple alleen eigen chips gebruikt en deze niet beschikbaar stelt aan derden dan is het vrij snel inderdaad onmogelijk.

Zou toch mooi zijn als reparatie gewoon gemeengoed wordt en we niet direct naar een nieuw exemplaar grijpen? Waarom zou je daar zo fel op tegen zijn?
Niemand betwijfeld of het technisch mogelijk is, de vraag is of het economisch zinvol is. Voor een Rossman die veel geld verdient door op Youtube te ranten loont het zich, net als voor een kleine reparatietoko in China waar het personeel niets kost. In Nederland zal het niet zo snel economisch zinvol zijn om op zo een niveau reparaties uit te gaan voeren. Helaas, want voor het milieu zou het natuurlijk wel beter zijn.
Niemand betwijfeld of het technisch mogelijk is, de vraag is of het economisch zinvol is. Voor een Rossman die veel geld verdient door op Youtube te ranten loont het zich, net als voor een kleine reparatietoko in China waar het personeel niets kost. In Nederland zal het niet zo snel economisch zinvol zijn om op zo een niveau reparaties uit te gaan voeren. Helaas, want voor het milieu zou het natuurlijk wel beter zijn.
Een uur werkloon + kosten onderdelen is in 99% van de gevallen goedkoper dan een nieuw toestel +/- $1900. Bovendien is het ook nog eens veel beter voor het milieu.
Probeer even te kijken naar waar het hier over gaat. De vraag is niet een chip vervangen of een nieuwe telefoon. Maar een chip op een pcb/flexcable met veel moeite vervangen of gewoon een nieuwe pcb/flexcable. Daarnaast vraag ik me af waar jij vandaan haalt dat een gemiddelde telefoon een vervangingswaarde van $1900 heeft. De open deur over het milieu had ik al ingetrapt ;)

[Reactie gewijzigd door fsfikke op 22 juli 2024 21:21]

Probeer even te kijken naar waar het hier over gaat. De vraag is niet een chip vervangen of een nieuwe telefoon. Maar een chip op een pcb/flexcable met veel moeite vervangen
Als diagramen en vervangingsondelen beschikbaar zijn hoeft het niet extreem veel moeite te zijn voor iemand met ervaring. Dat laat Rossman, die jij zelf aanhaalt, zien in zijn videos.
Daarnaast vraag ik me af waar jij vandaan haalt dat een gemiddelde telefoon een vervangingswaarde van $1900 heeft. De open deur over het milieu had ik al ingetrapt ;)
Artikel gaat over M2 Macbooks, je haalt zelf Rossman aan die voornamelijk laptop repairs doet, ik doelde dan ook op Apple Macbooks die een beetje op 'langduur' gespecced zijn.
Het artikel gaat niet over telefoons maar over onderdelen op een moederboard van een Macbook.

Ik persoonlijk heb al een keer na waterschade een chip laten vervangen bij een Apple gespecialiseerd reparatie bedrijf in Haarlem. Was een stuk goedkoper dan vervangen. (na 3 jaar nog probleemloos werken)
Daarbij hoef je ook niet je laptop volledig opnieuw te installeren, omdat bij vervanging van je logic-board ook je SSD vervangen wordt en je alles opnieuw kan gaan installeren. Je mag hopen dat iedereen een fatsoenlijke back-up heeft, anders heb je ook echt data-verlies.
Als die persoon met zulke skills echter ook ergens anders kan werken waar hij meer verdient / nuttiger is gaat hij niet bij Apple repair toko werken. Ondanks dat die toko dat graag aan zou bieden.
SMT reparaties (waar we het over hebben) gaat niet? Doe jezelf een plezier. Youtube-->Board repair.
Dat gaat ook, maar SMT vervangen is echt wel een stuk preciezer werk dan ST.

Een ball-grid vervangen (1000-en pinnen wat eigenlijk balletjes zijn) doe je met een hot-air gun.
(of sommigen met een strijkijzer :) )
Loop je nu te trollen? Wat is dit? 8)7

Er staan letterlijk video's op youtube van het vervangen van chips (en andere onderdelen op het board) bij laptops, Macbooks, Iphones, Androids, etc. etc.
Anoniem: 138647 @blorf26 juli 2022 17:51
Nee hoor. BGA Chips kunnen probleemloos van de printplaat genomen en "re-balled" werden. Het is alleen wel een heidens karwei, vooral met grote chips. Soms is het kopen van een nieuw board goedkoper als de vele uren te moeten betalen die zulke jobs **kunnen** duren. Daarom wordt het niet vaak gedaan maar onmogelijk is het niet.
Het gaat meestal niet om de grote chips die kapot zijn. Zijn vaak eenvoudige chips als voltage-regulators e.d. Die kosten maar een paar euro en die zijn vaak redelijk eenvoudig te vervangen. De grote repairs zijn meestal als er vochtschade is en er veel moet worden vervangen. Dat kan lang niet altijd uit...
Aan GPU's worden ook gewoon reparaties aan uitgevoerd:
https://www.youtube.com/watch?v=HkBeap5lK1I

Als je hebt over het repareren van de daadwerkelijke chip zelf dan zijn we het snel eens dat dat niet kan. Maar daar gaat dit hele bericht niet over. Dit gaat over het vervangen van een chip op het board.
Als het te maken is, is het te repareren. Je hebt alleen soms wat specialistisch gereedschap en kennis nodig.
Het is specialistisch werk als een paar mensen of een handjevol mensen op de wereld het zouden kunnen doen. Er zijn zo veel reparatie winkels van hier tot Tokio. Allemaal hebben ze de tools om bijna alles te kunnen repareren en als het ze niet lukt dan kunnen ze je dat ook vertellen waarom niet (een onderdeel is moeilijk of niet te verkrijgen - iets is vast op het moederbord of ergens anders en kan daardoor niet of niet makkelijk gerepareerd worden).

Vaak kunnen ze het dus wel repareren en veel mensen die het dus kunnen doen.
"Die denken dat alles zeer specialistisch werk"
Zulke reparaties IS zeer specialistisch werk!
Elke jandoedel kan een board uit een behuizing schroeven, een andere erin en alles weer aansluiten.
Specialistisch, ja. Maar niet zo specialistisch dat alleen Apple dat kan doen. Sterker nog, juist Apple neemt liever die jandoedels in dienst, maar intussen is een reparatie bij de specialist juist goedkoper dan bij Apple...
Je hebt gelijk het zeer specialistisch werk is, maar het is echt niet zo zeldzaam.

Verwar de doorsnee concurrent niet mer de doorsnee rijke westerse consument. In ontwikkelingslanden zijn zulke reparaties best normaal. Daar kunnen mensen het zich niet veroorloven om een laptop of smartphone zo snel af te schrijven als hier.
Laten we niet vergeten dat we met een netto Nederlands minimuminkomen in een huishouden nog steeds bij de rijkste 30% huishoudens op aarde horen, dat een modaal inkomen echt bij de top van de wereld hoort. Zat gezinnen werken zich krom om één budget 2de hands laptop voor het hele gezin te kopen, of gebruikelijker een smartphone, die vervang je niet zomaar.

Edit: Uiteraard zullen die niet snel een Apple hebben. Maar in zijn algemeenheid zijn zulke reparaties wel degelijk erg belangrijk en komen ze genoeg voor.

[Reactie gewijzigd door svenk91 op 22 juli 2024 21:21]

Toch loopt bij ons de veelal de doorsnee consument binnen. Mocht het nodig zijn resulteert dat in SMD reparaties.

Dan loopt er bij ons wel een heel groot deel van de 0.000001% binnen
Dat het niet kan is zeker niet waar maar je moet wel zeer gespecialiseerd zijn om dit te kunnen doen en zelfs dan ben je nog niet zeker dat het goed verloopt. Daarin tegen Apple vervangt complete pcbs of elementen, dit vereist minder kennis en heeft een hogere zekerheid dat een probleem pertinent is opgelost. Dat jou relatie of Louis dit dan ook kunnen is niet de gemiddelde reparateur.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat Apple dit niet ondersteund. Neemt niet weg onder het mom van de right to repair dat Apple het inderdaad wel heel moeilijk maakt.
Doet niemand
Er zijn wel degelijk reperateurs die dat wel doen, en inderdaad losse chips vervangen. Het meest bekende voorbeeld is Louis Rossman.
Anoniem: 138647 @Zer026 juli 2022 11:47
Weet ik. Ik durf het soms zelf ook aan (op oude Amiga's etc. en niet op het niveau van Meneer Rossman). Maar is 0.0001% van de reparaties. Lekker belangrijk "in the grand scheme of things".

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 138647 op 22 juli 2024 21:21]

En waarom denk je dat dat is? Omdat zaken die op die manier Apple apparaten op alle mogelijke manieren tegengewerkt worden tot rechtszaken aan toe. En dat puur en alleen maar omdat Apple dan de inkomsten misloopt van een nieuw moederbord van ~1500 euro terwijl er alleen maar 1 chip van 5 euro vervangen hoeft te worden met 50 euro arbeidskosten.

Vroeger werd elektronica geleverd met schematics en alle info die je nodig had om zelf reparaties uit te voeren. Nu is dat natuurlijk niet meer zo omdat het complexer is geworden, maar iemand die het als dagelijkse kost doet kan met 2 vingers in zijn neus een BGA chip vervangen. Wel moet je natuurlijk toegang hebben tot de juiste chips en informatie om het diagnosticeren makkelijker te maken. Apple doet er alles aan om dat zo moeilijk mogelijk te maken. Ze lobbyen, verspreiden leugens, maken diagnostische tools onbereikbaar, zorgen met firmware dat een device na reparatie niet meer werkt en zorgen er nu dus ook voor dat alle chips op zo'n bord proprietary zijn en zullen die natuurlijk nooit los verkopen aan kleine reparateurs.

Dit is absoluut geen goede zaak voor de consument en enkel voor Apple en haar inkomsten. Je wilt als consument de keuze hebben. Liever bij Apple voor 1500 je complete moederbord vervangen omdat je charge port kapot is? Prima, jouw keuze. Voor 50 euro een nieuwe charge port + chip bij een zaak op de hoek laten uitvoeren? Moet ook gewoon kunnen. Enkel wordt dat laatste actief tegengewerkt door Apple.

Geef mij 1 goed argument waarom dat laatste (kleine reparateur die een moederbord kan repareren door individuele chips te vervangen) niet mogelijk zou moeten zijn.
Commodore maakte in het Amiga tijdperk al custom-chips in hun eigen MOS fabrieken.
Klopt, en bij ons in de reparatie shop (want ja, die Commodore Amiga’s werden altijd gerepareerd) lag dan ook een hele batterij CIA chips op het rek om te vervangen (want die gingen het meest stuk als je een kabel wat te enthousiast uittrok).

Het punt is denk ik niet dat er custom chips gemaakt worden (want dat is inderdaad een boeiende ontwikkeling), maar custom chips die niet zomaar door iedere repairshop om de hoek te krijgen zijn. Vroeger ging dat wel, en vandaag doet men dat niet meer, niet omdat het moeilijk is (want élk original Apple onderdeel is een PITA om vast te krijgen), maar omdat de premium consument het toch betaalt en Apple zo ook post-sale nog langs de kassa passeert. Tja, zolang wij allemaal blijven consumeren, zal er iemand dat geld komen ophalen, we kunnen Apple het niet kwalijk nemen dat zij het zijn… 😂
Die CIA chip had dan ook een DIL behuizing. Heel andere koek dan de BGA’s van tegenwoordig.

In zo’n M2 laptop zitten schat ik neer dan 1000 onderdelen. Die gaat niemand op voorraad houden om 1 type laptop te kunnen repareren.

Nog los van het feit dat nadat met veel moeite een chipje vervangen zou zijn, je er achter kunt komen dat dat niet het enige defect was.

Wat in de jaren 80 en 90 mogelijk was, wordt nu eenmaal steeds moeilijker.
Zeker is dat logistiek een uitdaging, al die onderdelen op stock houden - maar moet dat met ze alle 1000? Misschien de top 20 meest frequent falende onderdelen wel — want to be fair, ik ben geen believer in “je moet alles altijd kunnen repareren”, de troubleshooting kosten schieten snel de hoogte in…

Maar: als Apple dat wil, die beperkte set 3rd party reparaties, dan zou dat kunnen. Na een maand of 6 weten ze snel genoeg wat de meest voorkomende reparaties zijn.
Je posts druipen van de fruit-haat. Met jouw valt geen normaal gesprek te voeren en ik heb geen zin tot het einde der tijden met een digitale haatbaard te converseren.
Ik heb totaal geen haat tegen Apple apparaten. Het zijn fantastisch mooie apparaten die enorm goed werken. Alle andere merken kunnen daar een voorbeeld aan nemen.

Waar ik wel een hekel aan heb is het feit hoe enorm consumentonvriendelijk Apple is, terwijl ze claimen dat juist niet te zijn. Dat is gewoon een leugen.
De meeste ultra-thin devices zijn heel erg moeilijk te repareren. Het is geen samenzwering van zulke fabrikanten "tegen ons" maar de consequentie van de consument, die zulke extreem dunne devices willen, en de fabrikanten die daardoor devices begonnen te maken die zo extreem integreert zijn, dat reparaties vaak een pain-in-the-ass geworden zijn.
Bron? Dat is namelijk onzin. Wanneer Apple een moederbord of iets dergelijks kan vervangen, dan kan dat zelfde moederbord ook gerepareerd worden door kundig personeel. Echter kunnen de "geniuses" van Apple niks meer dan schroefjes draaien, en dat is helemaal niet erg. Maar maak het dan wel mogelijk voor experts om een chip te vervangen.
Dat ze proprietary componenten ontwikkelen en gebruiken is normale business-practice. Zou ik ook doen als ik hun was. "In-house" Is vaak goedkoper of past beter in het ontwerp van een systeem als off-the-shelf components van een generieke Chips-bakker. Commodore maakte in het Amiga tijdperk al custom-chips in hun eigen MOS fabrieken. Apple doet dat ook. Good for them.
Inderdaad, dat is het probleem ook niet. Echter is het bij Apple onmogelijk om deze chips te krijgen, en als je via een andere route aan chips komt die werken dan krijg je rechtszaken aan je broek. Behalve geld en Apple's bottom line is er geen enkele reden om die chips niet te leveren aan reparatiezaken.
Wat jij wil, dat alle computers alleen vrij en goed verkrijgbare componenten gebruiken, zodat "kleine reparateurs" ze makkelijk kunnen inkopen en vervangen, gaat niet gebeuren.
En dat is dus precies het hele probleem. Apple (en alle andere bedrijven) hoeven geen verlies te draaien op deze vervangende componenten. Echter levert het Apple veel meer op om een moederbord van 1500 euro te verkopen (waar 1000 euro marge op zit) dan het zou opleveren om een chip van 10 euro te verkopen.

Alles wat Apple doet is om meer inkomsten te genereren, inclusief het onmogelijk te maken je apparaat elders dan bij Apple te repareren. En dat is dus enorm consumentonvriendelijk.

Ik ben erg benieuwd naar jouw antwoord op mijn volgende vraag:
Geef mij 1 goed argument waarom dat laatste (kleine reparateur die een moederbord kan repareren door individuele chips te vervangen) niet mogelijk zou moeten zijn.
Het is helemaal niet het beschermen van je IP. Wanneer je enkel de chip zelf (en dus niet de silicone waver schematics) verkoopt geef je geen meer informatie vrij dan wanneer iemand die chip van een moederbord afhaalt. Het enige argument dat klopt is de aandeelhouders tevreden houden. Dit door je klanten reparaties in hun strot te duwen die veel te duur zijn en veel goedkoper kunnen, dus goed voor de bottom line. En dat is iets waar wij collectief op tegen moeten gaan zijn zodat beleidsmakers hier wetten tegen kunnen maken (zoals dat gelukkig nu iets meer gebeurt). Het is namelijk niet in ons belang dat Apple dit beleid voert. Het is ook niet zo dat ze dit nodig hebben en anders failliet gaan. Het is niet voor niks dat grote bedrijven en de top daarvan de laatste 30 jaar extreem veel rijker zijn geworden terwijl Jan Modaal er alleen maar op achteruit gegaan is. Kapitalisme op zijn best.
Al die borden die voor garantie uitgewisseld worden gaan vervolgens naar een bedrijf die ze repareert. Dus uiteindelijk zal 'itgsot' bijna alles gerepareerd worden. Waarom zou je als consument dat niet zelf mogen doen na de garantie periode ?
Anoniem: 138647 @kdeboois26 juli 2022 14:51
Natuurlijk mag je dat wel. Maar je moet het ook kunnen.
Ik, en velen met mij, kan dat. Zo'n USB poort is zo kapot en de retimers gaan er als eerste aan. Hoef je geen lompe boer voor te zijn maar net even een ongelukkige ES lading te hebben en zap kapot.

Heel fijn om dan na de garantieperiode je mooie Apple device weer te kunnen fixen zonder de hoofdprijs te hoeven betalen. Ik verwacht dat mijn M1 Air wel een jaar of 10 mee kan dus zou ik daar graag losse componenten voor kunnen kopen. Ik hoop dat ze daar ook mee aan de slag gaan bij de repareerbaarheid wetgeving.
Nu is dat natuurlijk een geval apart. Maar tegelijk, mijn zoektocht naar kosten moederbord vervangen van Apple, gaf me ook al snel een Nederlands bedrijf wat iig claimt de losse onderdelen te kunnen vervangen bij defect. Dus ze zijn er zeker, maar tja, dat wordt inderdaad lastig voor ze als de chips niet te krijgen zijn (of alleen voor idiote prijzen).
Nu is dat natuurlijk een geval apart.
Mee eens, maar hij is zeker niet de enige.
Je zal wel moeten als je data je lief is.

SMT reparaties worden weldegelijk nog steeds uitgevoerd en zijn in heel veel gevallen goedkoper dan het hele moederbord vervangen. Zo'n chipje kost op zijn best een paar dollar en een professional die er een uur mee bezig is kost je misschien 100 euro. Een nieuw moederbord kost bijna vijf keer zoveel en is eigenlijk nog verspilling ook, daarnaast kun je zwaaien naar je data.
5 keer zoveel? Maak daar maar 10 of nog meer van. CPU zit erop vast gesoldeerd, GPU zit in de CPU als iGPU of een losse chip, die tevens vast gesoldeerd is. Dan nog het RAM ook en zelfs de SSD in sommige gevallen. Nieuw moederbord is gewoon een nieuwe laptop tegenwoordig, met dito prijs.
Je hebt ergens wel gelijk, maar slaat dan met je 2e ga je weer volledig de plank mis. Dat het bij jou niet is kapot gegaan is geen argument om spullen niet te kunnen repareren. Ik heb helaas een MBPro van 2015 gehad, met dat fijne "nieuwe" toetsenbord. Ik ben ook voorzichtig met mijn spullen, maar dat onding ging om de haverklap kapot. Vervanging was iedere keer een drama.
Toen gooide ik een keer water er overheen, eigen schuld natuurlijk, maar Apple quote me doodleuk 1500 euro, meer dan een gloednieuwe macbook. Een Tweaker die me werd aangeraden heeft voor 160 euro de accu vervangen, en een of andere verbinding naar het scherm.

Dat Apple ook zelf wilt repareren, top! Maar laat anderen het ook doen.
Ik heb nog nooit met de auto met pech langs te weg gestaan. Mijn buurman met zijn 2 jaar oude Mercedes wel, mijn moeder met haar 5 jaar oude Volkswagen ook, hoe krijgen ze het toch voor elkaar?

Spul gaat nou eenmaal wel eens kapot. Dat iedereen in jouw bubbel het geluk heeft gehad dat alles na al die jaren nog steeds werkt betekent niet dat dit voor 100% van de andere gebruikers ook zo is. En het doet er ook niet toe hoe iets kapot gaat of hoe iemand iets gebruikt, het gaat erom dat als er onverhoopt iets stuk gaat je een keuze hebt zonder dat het je een rib uit je lijf kost.

Stel je eens voor dat er geen onafhankelijke autogarages zouden bestaan, en je voor het vervangen van je koplamp naar de dealer moet die niet je losse koplamp vervangt, maar meteen de gehele voorbumper met alles erop en eraan voor 3000 euro. Daar ga je toch ook niet mee akkoord? Dat is nou precies wat Apple aan het doen is. Zorgen dat jij geen alternatief hebt zodat je die dure onnodige reparatie moet laten uitvoeren terwijl het ook vele malen goedkoper en milieuvriendelijker kan.
Schitterend toch hoe iemand kan verdedigen dat het acceptabel is als een laptop toetsenbord stopt met werken als er een microscopisch klein stukje stof tussen komt. En je kan hem niet (worst case) even open maken en schoonblazen, je moet gewoon naar de fabrikant zeuren en weken je laptop kwijt zijn voor een vervanging. Maar nee, het is allemaal de schuld van de gebruiker. Los van alle rechtszaken die zijn aangespannen en gewonnen, maar goed.
Heeft niks met een rant te zoeken. Even commentaar op dat fruitmerk en de wereld vergaat op tweakers. Waarom vliegen jullie niet allemaal naar de vs en laten gewone mensen met rust. Je eet Apple je drinkt Apple je leeft Apple !!! Wat wil je liever ? 1 component wat vervangen wordt voor een paar eurocent of de hele zooi het containerpark op. Het bord is zo duur als de computer zelf en wat een ewaste voor 1 defect !!!
Straks gaan we dit nog goed praten ook wat voor macht bedrijven hebben op de consument die maar alles slikt. Ja ieder stuk geplande verouderingstroep wat we tegen ons hoofd geknikkerd krijgen is zo normaal. Het word eens tijd dat er meer met de vuist op tafel geklopt wordt tegen dit soort bedrijven want het speelt allemaal in ons nadeel. Het recyclagepark steekt vol wat de mens weg kiepert. Als we toch zo begaan zijn met het milieu dan wil ik hier op tweakers een verandering zien ipv gaar voor de vuilbak mentaliteit. Dit is niet de weg voor duurzaamheid. Van mij mag je die rommel blijven kopen. Zijn portemonnee spijzen. Het ene product is al slechter dan de volgende. Straks hebben wij volgens jou vast gelijmde en gesoldeerde desktop pc s. Neem ons dat ook maar af. Gelukkig dat de pc industrie die weg werp maatschappij niet volgt en dat je iedere systeem kast kunt open gooien met alle losse hardware er in. Bij een Mac valt er niks te upgraden, te wisselen. Echt milieu vriendelijk en 50 versies van het zelfde product. Top 8)7
Heb zelfs nog een macbook air uit 2012/13 liggen geloof ik, nooit 1 ding aan stuk gegaan doet het nog steeds. Behalve dat de batterij nu toch wel een keer op is.
Zelfde als met alle andere MBP's die ik bij en voor werkgevers heb gebruikt, voor zover ik me herinner nooit een reparatie nodig gehad oid.

Snap dat het niet fijn is als het niet eenvoudig is te repareren, maarja heb het zelf dus nog niet meegemaakt.

Vind het voor iPhones wel storender, gaan toch wel wat sneller stuk door al het gooi en smijt werk wat er met zo'n klein apparaatje toch nog wel gebeurd.
Ik heb een MacBook Air uit 2012, accu zelf vervangen, dat ding geeft geen krimp. In 2021 overgestapt op nieuwe iMac, mijn Mac Pro heeft 8 jaar dag en nacht werk verricht en zeker 500k omgezet, die is nu ook weer in handen van een andere gebruiker. Als professional wil ik nooit meer anders dan Mac, ook al is het duur, de dagelijkse gebruikerservaring is onbenaderbaar. Hoeveel PC's ik daarvoor al versleten heb.
Je komt steevast met non-argumenten en steken onderwater, maar nog steeds heb je geen enkel echt argument tégen reparatie door derden gegeven.

Ik heb hier een laptop staan met een 3rd gen i7, 10 jaar oud, draait als een trein met een SSD'tje. Galaxy Tab2, 10 jaar oud, obsolete door software ondersteuning maar verder nog volledig functioneel. Ik heb een oud systeempje met i7 2600k en HD5850 videokaart, draait nog steeds op de hardware uit die tijd. Hell, ik heb zelfs nog een oude Philips Diga telefoon die nog gewoon opstart. Wat is je punt?

Apple hardware is niet inferieur maar zeker ook niet superieur. Een chip die Apple levert kan niet reverse engineered worden als ze de daadwerkelijke schema's niet vrijgegeven, bescherming van IP is kul. Wat hou je dan over? Hebberigheid van een megacorporatie. Ja, absoluut hun recht, maar allesbehalve consumer friendly en dat is waar het uiteindelijk om gaat, het uitmelken van een groep gebruikers die het blijkbaar doodnormaal vindt om 1500 Euro uit te geven aan een defect IC'tje op een moederbordje met als bonus de ellende van een systeem volledig opnieuw inrichten omdat zelfs de SSD onderdeel is van wat er vervangen wordt.
Eens dat niet veel zo'n chipje zullen gaan vervangen, vermoed dat ook gemiddelde reparatieboer hier dat niet kan. Tegelijk tenzij het nog binnen garantie valt, en dan maakt het je sowieso weinig uit hoe het herstelt wordt, is een "nieuw mobo erin en klaar" totaal onrealistisch normaal gesproken. Als in, ja het kan natuurlijk. Maar hoeveel kost dat? Gezien hij dan al een paar jaar oud moet zijn, vermoed ik zo dat dat bijna nooit economisch uit kan.

(Om het nog niet erover te hebben hoe stom het is van een milieu oogpunt om een moederbord weg te gooien vanwege één kapot chipje).
Maar hoeveel kost dat?
Minder dan iemand een nieuwe BGA chip erop laten solderen.
Je zal zo richting een €1000 zitten voor een moederbord reparatie. Ik denk niet dat een BGA chip vervangen zoveel kost.
Ik zie zoveel reacties voorbij komen op dit specifieke punt dat het toch echt wel kan, individuele chips op het moedebord vervangen, en hoe dat dan goedkoper is dan een heel moederbord, 'want het chipje kost waarschijnlijk maar 10 euro'. Volgens mij mis je dan het punt enigzins... Ja er is heel veel mogelijk en bepaalde reparateurs zullen het misschien best doen, maar het kost veel meer tijd dan een moederbord vervangen, je moet het probleem eerst diagnostiseren, dan het juiste chipje bestellen (chipjes die wellicht bij per moederbord revisies verschillend kunnen zijn), dan het hele apparaat tot het bot demonteren, chip vervangen, assembleren, testen, etc.

Je bent er gewoon heel lang mee bezig, er zijn veel te weinig mensen die het kunnen, er kan van alles foutgaan, etc. Zelfs als het kwa kosten goedkoper kan zijn, kan Apple dit waarschijnlijk helemaal niet op die schaal wereldwijd zo aanpakken. Een compleet moederbord dat in de fabriek al volledig ge-QA'ed is in zijn geheel vervhangen is vrij eenvoudig, snel, niet afhankelijk van individuele chips op het moederbord, enzovoorts. Ik denk dat ze bij Apple (en bij andere fabrikanten trouwens) gewoon een afweging maken: hoeveel gaan er stuk, hoe makkelijk kunnen we aan reparatie capaciteit komen, hoeveel euro's verliezen we omdat we een 10 euro chipje voor een 500 euro moederbord (zo'n moederbord kost echt geen 1000 euro voor Apple zelf), etc. En dan komt daar uit dat individuele chipjes gaan solderen op kapotte laptops het voor hen gewoon niet waard is.

Daar kun je van alles van vinden, ik vind het persoonlijk ook zonde en zou liever alleen het chipje vervangen, maar de realiteit is volgens mij toch echt dat dit vrijwel nergens meer gebeurt, bij bijna geen enkel apparaat van bijna geen enkele fabrikant...
Ik weet dat je het nu als algemene reactie doet, maar voor de duidelijkheid, ik heb nooit gesteld dat dat chipje slechts €10 kost (waarschijnlijk nog minder voor dat componentje). Uiteraard kost het een hoop tijd en moeite. Al als je dan ook nog noemt dat je het apparaat moet demonteren, dat is natuurlijk niet anders wanneer je het hele moederbord vervangt.

Dat voor Apple zo'n moederbord echt geen €1000 kost ben ik het ook mee eens, maar dat wordt wel aan de klant gerekend. Maar ik heb in mijn andere posts (bijvoorbeeld Sissors in 'Apple vervangt laatst overgebleven Intel-componenten in M2-MacBooks') laten zien dat er toch best wat bedrijven ook in Nederland zijn die moederborden van Apple herstellen. En dat kost een hoop meer dan dat componentje van €10 ja. Maar nog veel minder dan wat Apple zal rekenen. En ook nog beter dus voor het milieu. Maar tja, als Apple meer eigen componenten gaat gebruiken ie niet of nauwelijks te krijgen zijn voor reparateurs, is dat niet meer mogelijk.

Overigens chipjes die per moederbord revisie anders zijn zal regelmatig niet uitmaken, dan heb je meerdere opties om erop te doen, ervan uitgaande dat het domme, pin-compatible, chipjes zijn.

[Reactie gewijzigd door Sissors op 22 juli 2024 21:21]

laten zien dat er toch best wat bedrijven ook in Nederland zijn die moederborden van Apple herstellen. En dat kost een hoop meer dan dat componentje van €10 ja
Die zijn er natuurlijk best, maar ik gok dat die opgeteld samen nog geen fractie van de totale reparatie capaciteit hebben die Apple in Nederland nodig heeft om aan alle garantie gevallen te voldoen etc. En dan heb je nog te maken met kwaliteitscontrole, betrouwbaarheid, leverings snelheid, etc. Daar hebben ze bij Apple helemaal geen zin in natuurlijk, dat afhankelijk van welke reparateur aan die moederborden gaat zitten solderen, klanten wellicht alsnog tegen problemen aanlopen na de reparatie, of dat ze veel langer moeten wachten dan wat Apple wil garanderen. Dus dan maar gewoon een nieuw moederbord erin...

Dat was eigenlijk mijn punt: technisch kan het allemaal wel, maar het schaalt gewoon niet, en de fabrikant schrijft het verlies dat ze moeten pakken op het vervangen van een compleet moederbord gewoon af.

[Reactie gewijzigd door johnbetonschaar op 22 juli 2024 21:21]

Maar dan kun je bijna net zo goed een nieuwe computer kopen. Tenzij je een Mac van 2600 euro hebt, natuurlijk, maar een Mac van rond de 1500 is nauwelijks duurder dan die reparatie.
https://www.reddit.com/r/...or_2019_16inch_mbp_costs/
https://www.ifixit.com/An...re+through+the+roof!+HELP
https://discussions.apple.com/thread/253560671

Mijn schatting van moederbord vervangen lijkt er toch echt niet ver naast te zitten. En gezien een heel aantal partijen voor een paar honderd euro het zelfs in Nederland zeggen te doen, kan dat blijkbaar toch wel voor minder dan €1000. En dan zullen kosten ook nog in alles eromheen zitten, opsporen van het probleem enzo, checken of het weer werkt, ding moet ook nog opengemaakt worden. Natuurlijk is BGA chip vervangen specialistisch werk, ik zou het zelf nooit proberen. Maar met juiste apparatuur moet het prima kunnen.
Anoniem: 138647 @Sissors26 juli 2022 11:45
Hoeveel reparatie-centra, van Apple's eigen tot "de turk om de hoek", gaan een losse chip repareren als de Diagnostics zegt "het is die ene chip"?
Antwoord: nul. Nada. Geen een. Niemand. We hebben het over 99.999% van de reparaties en niet over iemand met de skills SMT componenten te kunnen vervangen.
ALLEMAAL vervangen ze de complete printplaat. En laat zulke printplaten tegenwoordig bijna altijd een heel moederboard of een piggyback-board zijn.

Dus ja, ze rossen het hele board er uit voor 1 lullig sjippie. Is de garantie voorbij, dan zijn zulke reparaties vaak niet economisch en komt er een nieuwe pjoeter. Nicht schön aber die Realität.
Deze stellen dat ze het wel doen: https://www.hardwarecity....moederbord-reparatie.html. Of deze: https://www.startgoed-com...ratie/macbook/moederbord/. Sterker nog, verrassend veel die zeggen iig een poging te wagen tot.

Tegelijk ik schreef toch zelf ook al dat niet veel het zouden doen? Dus daar hoef je mij niet van te overtuigen. Maar je maakt het zo wel weer nog een stap onmogelijker. En het lijkt mij toch echt heel moeilijk om te ontkennen dat dit niet echt geweldig is, een heel moederbord weggooien vanwege één defect chipje.

[Reactie gewijzigd door Sissors op 22 juli 2024 21:21]

Wordt toch wel gedaan repair op componentnivo maar dan moet je wel even zoeken. Een bekende is Louis Rossmann in NYC Die heeft veel Youtube filmpjes staan
https://www.youtube.com/w...&ab_channel=LouisRossmann
De gemiddelde computer reparateur doet niks waarvoor ze echt moeite moeten doen idd. Laatst had een familielid problemen met een ASUS laptop die niet wou opladen: de reparateur zij dat het niet repareerbaar was en wou een nieuwe laptop verkopen. Toen heeft mijn partner het zelf een poging gewaagd… Het was echter alleen een probleem met het connectortje waar je de oplader inplugt, die was kapot. Het was wel wat werk om de laptop uit elkaar te halen en dat onderdeel te verwijderen en om een nieuwe te plaatsen moest er een beetje gesoldeerd worden, maar het werkt nu wel weer. En dat onderdeel koste 10 euro. Pshhh
Mijn partner was er ongeveer 2,5 uur mee bezig, maar hij had dat nog nooit eerder gedaan en deed het aan de hand van een YouTube tutorial. (Wel ervaring met solderen uiteraard)

Je mag er van uitgaan dat iemand die het voor zijn beroep doet het sneller kan, of minstens even snel. Dan zou de reparatie wel moeten kunnen voor 100 euro. Dat is toch een stuk goedkoper dan een heel nieuwe laptop.
Misschien is dat ook wel de pest van onze wegwerpmaatschappij. Weggooien en vervangen is sneller en soms goedkoper dan repareren.
We creëren een enorme berg afval van materiaal wat nog prima gebruikt kan worden.
In Berlijn zit wel een klein bedrijfje wat wel dergelijke chips vervangt. Voor 250 een defecte pch van een asus laptop daar laten vervangen.

Maar ja er zijn inderdaad niet veel die hier de tijd en moeite voor nemen of de skills hebben.
Kijk eens wat verder dan je neus lang is . er zijn genoeg reparatie winkels die apple producten die niet onder gatantie vallen repareren. op moederboard / chip nivo apple producten repareren. Van elke mac zijn er schema's op component nivo . zelfde geld oke voor de tablets en iphones.
Het was al een probleem onderdelen te krijgen want er waren al onderdelen nie bij een leverancier bestellen om dat apple afspraken gemaakt dat ze niet geleverd mogen worden aan 3de . hierdoor moeten donor boarden gebruikt worden en is er een handel in 2de hands chips. apple heeft al jaren onzettende slechte producten afgeleverd . voorbeeld een ribbon kabel die naar de display gaat met 3.3v data lijn naast de 48 v backlight. Het gebeurd dus best vaak bij kortsluiting tussen die 2 lijnen dat er 3,3 volt direct naar je cpu gaat . en als je een macbook pro had met videokaart . dat werd de mux chip opgeblazen deze waren vrij eenvoudig te repareren. Lois rossman is een bekende youtuber die reparatie films online zet en een winkel met personeel heeft wat reparaties op component nivo uitvoert en wereld wijd doet verzenden.
Waar baseer je dit op? Kom eens met bronnen want volgens mij zit je nu gewoon onzin uit je duim te zuigen om alleen maar jouw persoonlijke mening kracht bij te zetten.

Er zijn veel meer reparatiezaken dan je denkt die printplaten kunnen repareren. De telefoonwinkel die naast hoesjes verkopen ook soms een scherm vervangt zal natuurlijk geen losse chips gaan vervangen, maar de speciaalzaken? Zeker wel.
Ik kan het stukje niet vinden en het is ook al oud.

Maar daaruit bleek dat Apple latops net zo goed (of slecht) presteerden als andere merken.
uhhm sorry hoor maar wat is dit voor rant? Apple zooi is meestal goed te diagnosticeren omdat het printplaat design meestal bagger is. In het weekend waag ik mij nog best vaak aan het fixen van apparatuur op component niveau. Het vinden van defecte componenten & traces is tegenwoordig met goedkope flir camera's echt heen simpel.
En wijst die FLIR camera dan ook de bron van het probleem aan ? Heel mooi als je een defecte chip kan opsporen, maar chips gaan niet zomaar kapot. Als je de oorzaak niet vind kan je die chip wel vervangen maar dan kan je niet veel later nog eens.
jij bent zeker niet van het recyclen ?
Anoniem: 138647 @Leon-B26 juli 2022 11:39
Juist wel. Oude hardware breng ik altijd naar het recycling-centrum hier. Daar hebben ze een afdeling voor oude huishoud apparaten en electronica algemeen. Ook voor batterijen enz. enz.
Ik heb zelf een iPhone, iPad pro en de nieuwste MacBook Pro 14. Het zijn hele fijne apparaten in gebruik maar ik kan niet akkoord gaan met je comment. De trend van SSDs en RAM vast te solderen is belachelijk. Dat ze die dingen maar eens 1 mm dikker maken... Ik gebruik de toestellen voornamelijk zakelijk, ik hou mijn hart al vast voor als de SSD het ooit begeeft want dan mag ik gewoonweg een nieuwe gaan halen.

Dit zijn zaken waar je bij sommige andere merken gewoonweg een nieuwe SSD van 50-100 euro in prikt, windows opnieuw installeert en je data synced van je NAS/Cloud Storage en weer verder kan. Bij Apple ga je zo een dure reparatie hebben dat het (zakelijk) vaak intreressanter is om een ander toestel te gaan halen, en laat dat nou eens alles behalve consumer friendly zijn.

En de mlythe dat Apple producten nooit stuk gaan is ook zo iets wat ik nooit heb begrepen. Ja, de producten zien er meestal goed uit en zitten goed in mekaar, maar over kwaliteit kan je niet discussieren. Macbook gaan heel erg vaak kapot, net als andere laptops. Het is geen magisch toestel wat gecertificieerd werd om 10 jaar lang te werken oid, maar gewoon meestal from over function, alhoewel dit de laatste tijd wat begint te veranderen bij Apple.

Het is niet omdat je dus de producten van een bepaald merk graag gebruikt dat je je blind moet staren op de negatieve zaken waar ze schuldig aan zijn.
Vroeger (voor het jaar 2000) kwamen techniekers gewoon bij je thuis met hun soldeerbout je apparaten repareren. Vraag maar aan je moeder :o

Nadien zijn we stilaan geëvolueerd naar een wegwerpmaatschappij en werden dit soort dingen ook gewoon moeilijker en duurder.

Dat wil echter niet zeggen dat het niet meer mogelijk is een niet meer gebeurt. Alle redenen die Apple hier steeds voor aanhaalt om dit niet te doen zijn onzin en hun enige doel is dan ook dat je de winkel uitwandelt met een nieuw Apple device :D
Doe zelf in mijn vrije tijd ook herstellingen op componentniveau aan Macbooks.

Waar ik een tijdje terug een 2017 15" MBP kocht van iemand voor enkele eurootjes. CD3215 USB-C chips defect door een lader die het begeven had (en ja dan nog origineel Apple).
800+€ op z'n donder voor MB + nieuwe lader. Dit waren de prijzen die hij bij Apple te horen heeft gekregen.

3 van die chipjes er opnieuw op. Voor nog geen 100€ aan onderdelen was ik klaar en heb ik een mooie i7 laptop met Touchbar.

Ook hier weer een vieze streek van Apple... Origineel vind je die CD3215en nergens.

Ik kan mezelf een Apple fanboy noemen, puur voor de software die ze maken. Jammer genoeg moet je de hardware er dan ook bijpakken. Door er aan te werken weet ik welke issues ze hebben en waar je als gebruiker kan op letten. Daarom zelf weinig tot geen defecten aan mijn eigen Apple apparatuur.

Als Tim Cook begint te leuteren over duurzaam en groen bedrijf hoop ik altijd dat er iemand die man z'n leven gaat bedreigen, want hij staat daar te liegen dat hij zwart ziet...
Alsof je zulke chips gaat zitten repareren.
Ik kan je vertellen dat dit toch echt op grote schaal gebeurt. Dit is vooral belangrijk in bijv. Automotive, waarbij OEMs geen nieuwe hardware voor oude modellen produceren. Vaak is het goedkoper om een reparatie te doen dan een (2e hands) module te kopen (bijv. ABS module). In mijn werk doen wij ook bijna dagelijks hardware reparaties (naast assemblage van nieuw hardware). Hardware dat terug komt van klanten gooien wij niet weg, wij repareren het.

Als je kijkt naar je eigen omgeving, dan zul je merken dat er bijna nooit iets kapot is gegaan op een PCB. Maar stel dat het kapot zou gaan, dan zou je het toch wel liever goedkoop gerepareerd hebben i.p.v. duur vervangen?
Ik begrijp de relevantie niet van repareerbaarheid in de context van dit nieuws. Het is al lang bekend dat Macs slecht repareerbaar zijn, daar gaat met deze chips toch weinig aan veranderen? Of gaat dit over een niche waarin mensen met specialistische tools gaan solderen om de kleinste chips te vervangen?
Met de intell chips had je nog kans. Nu wordt alles helemaal ondoorzichtig vrees ik.
Met de intell chips had je nog kans. Nu wordt alles helemaal ondoorzichtig vrees ik.
Tell me more about intell!

Of de CPU van Intel, AMD of Apple is, het maakt voor de repareerbaarheid niks uit. Die is slecht voor doe-het-zelvers.
CPU's willen nog wel eens makkelijk te vervangen zijn - als ze socketed zijn. Dat zijn de Apple CPU's niet, maar de desktop Intel en AMD's bijna allemaal.
Alleen spreken we hier ook over een Macbook, wat dus een laptop is. En je zegt het zelf eigenlijk ook al, de laptop CPU's zijn in principe nooit te vervangen. (Zonder het gehele moederbord te vervangen)
Een BGA (ball grid array) IC kun je vervangen zonder een dure BGA Reflow Machine.
Ik heb het zelf eens gedaan met een BGA IC die een pitch van 0.4mm heeft (dit is al klein maar het kan zeker kleiner volgensmij).
Ik heb het IC met een hete lucht station van het PCB gehaald, vervolgens met een soldeerbout de pads van het IC vrij gemaakt van soldeer (hetzelfde bij het PCB). Vervolgens de BGA op een stencil geplakt en soldeer pasta over de pads gesmeerd. BGA weer terug op het PCB en met hete lucht opwarmen totdat het IC van zelf recht trekt op het PCB. (en dan wordt het een LGA).
Goh, en precies hoeveel Intel/AMD laptops hebben een verwisselbare CPU?
doe-het-zelvers of een goede reparatiewinkel zoals bijv. Louis Rossmann? Als ik daar in de buurt zou wonen zou ik mijn laptop zeker aan hem toevertrouwen. Het probleem is alleen dat Apple niet aan hem wil leveren (of dat moet inmiddels anders zijn). In dat opzicht maakt het wel uit wie die chips kan leveren.
Met de intell chips had je nog kans.
Succes, dat zijn BGA chipjes. Hoewel repareren daarvan (dwz vervangen) niet compleet onmogelijk is, is 't over het algemeen niet de moeite waard.

Wanneer we het over repareerbaarheid hebben, hebben we 't over het algemeen niet over het vervangen van losse chipjes op een printplaat maar over de hele printplaat (of andere grote onderdelen.)
Wanneer we het over repareerbaarheid hebben, hebben we 't over het algemeen niet over het vervangen van losse chipjes op een printplaat maar over de hele printplaat (of andere grote onderdelen.)
Misschien moeten we het dan eens over de vervanging van losse chips gaan hebben, want als we jouw logica volgen is de oplossing voor "repareerbaarheid" voor de fabrikant gewoon alles op een printplaat plaatsen en zo moeilijk mogelijk te vervangen maken... je kunt immer het geheel vervangen, en dat is "repareren"

Afaik hebben we het over het recht op te repareren, niet het recht om onderdelen te vervangen...

[Reactie gewijzigd door Zer0 op 22 juli 2024 21:21]

Mja ik ben er zeker niet op tegen om te verplichten dat ook individuele onderdelen op printplaten (dwz chips) vervangen moeten kunnen worden, dwz dat die onderdelen tegen een redelijke prijs leverbaar moeten zijn, maar laten we wel wezen dat gaat over het algemeen gewoon niet gebeuren omdat 't bij dit soort specialistische reparaties meer tijd kost dan 't waard is.
Nou, ik ken een zekere Louis Rossmann die niet zo te spreken is over het repareren van Apple laptops. Dat doet Intel/AMD toch beter.
Intel/AMD doen helemaal niks in dit verhaal, die leveren namelijk heel andere producten. Of heb jij een laptop die door Intel of AMD gemaakt is?
Niet zo flauw doen, je weet best wat ik bedoel.
Ik doe helemaal niet flauw, jij maakt een heel verkeerde vergelijking. Laptops van dezelfde categorie (dwz, niet gaming laptops) met intel/amd van andere fabrikanten zijn net zo onrepareerbaar als die van Apple. Dat is de prijs die we betalen omdat we onze apparatuur steeds kleiner en dunner willen.

Vroeger toen de dikte van laptops nog in meerdere centimeters gemeten werd kon je bij Apple ook allerlei onderdelen vervangen. Ik heb nog wel ergens een PowerBook G3 liggen waar zelfs de CPU nog op een socketed daughterboard zat. Maar dat past gewoon allemaal niet in de laptops die wij, de consument, vandaag de dag willen hebben.

[Reactie gewijzigd door CyBeR op 22 juli 2024 21:21]

Dit is voor het grootste deel waar, maar er is wel 1 belangrijke uitzondering: ssds. Vrijwel alle windows laptops hebben ssds met gestandaardiseerde aansluitingen en maten, waaronder oa. de nieuwe xps 13, de xps 13 plus, de zenbook s 13 en surface laptop 3. Dit maakt dat je de data kan herstellen als de laptop kapot is en dat je hem kan vervangen of upgraden naar wens. (looking at you, nerfed 256gb m2 MacBook air/pro)

[Reactie gewijzigd door B127 op 22 juli 2024 21:21]

Ja ik ben 't er ook sterk mee oneens hoe ze dat nu doen met SSD's. Ik begrijp dat deze manier de maximale performance geeft maar de performance van gewone NVME SSD's is ook echt wel dikke prima.
Waarom limiteer je je tot ultraportable laptops? We hebben het over de repareerbaarheid van laptops en daar doet Apple het slecht. Zelfs een uit zijn kluiten gewassen gaming laptop is nog steeds een laptop.

Sterker nog, we hebben het over de repareerbaarheid van de M1/2 van Apple. Dat is inclusief de Mac Mini en Studio. Die kun je vergelijken met een desktop, want zo'n kastje ga je niet in meenemen. Op de desktop is Apple lachwekkend slecht te repareren.
Waarom limiteer je je tot ultraportable laptops?
Omdat dat de categorie laptops is die Apple maakt. Iets anders is Apples met peren vergelijken en dus compleet irrelevant.
Tsja ik kan er weinig aan doen dat de repareerbaarheid van mijn koelkast weinig te maken heeft met de repareerbaarheid van m'n kookplaat. Compleet andere categorie producten, doch allebei "keukenapparatuur".
omdat 't bij dit soort specialistische reparaties meer tijd kost dan 't waard is.
Klopt, maar die keuze moet bij de klant liggen, en niet bij de fabrikant. Iets kan best meer waarde hebben voor een persoon dan de werkelijke waarde, en vervangende (grote) onderdelen niet altijd beschikbaar.
Als het weer waarde heeft dan een vervangend onderdeel, kan je toch dat vervangend onderdeel kopen en daar de chip vanaf solderen. En als het product niet meer nieuw leverbaar is, is er vast wel een donor device op internet te kopen waar je een re-timer vanaf kan halen.
Bovendien vraag ik me af wat er overblijft van het duurzaamheidsaspect van deze regeling als het gevolg zou zijn dat al die individuele chipjes de wereld rondgestuurd zouden moeten worden. De fabricage van dit soort moederborden is een enorm gestroomlijnd process, vaak met just in time delivery. Ik vermoed dat de hoeveelheid logistiek en opslag die nodig is om die chipjes individueel leverbaar en vervangbaar te maken onder de streep een grotere belasting vormt voor het milieu dan het hele moederbord vervangen.
Volgens mij zijn dit gewoon dezelfde chips, op dezelfde manier gemonteerd, alleen nu niet meer van Intel. Net zo makkelijk/moeilijk (onmogelijk?) te vervangen als voorheen.
Als apple beslist om geen losse chips aan te bieden gaat dat wel moeilijk worden natuurlijk.
Ja, zo kan ik ook wel mierenneuken over hoe moeilijk een Macbook te repareren is. Niemand vervangt deze chip. Of het percentage dat dat wel doet is verwaarloosbaar. Dat heeft ook niks met Apple te maken. Van geen enkele fabrikant gaat men chips vervangen zoals deze.
Euh, Dat is letterlijk het business model van Intel/AMD, losse chips verkopen
O ja? Volgens mij kun je ze typisch alleen per 1000 kopen. Intel en AMD verkopen ze niet aan particulieren.

Nu is er voor socketed CPU's wel een tussenhandel, maar voor random SMT chips zie ik dat niet zo gebeuren.
De winkel waar jij ze koopt koopt ze van de groothandel per 100 die ze weer per duizend inkoopt.

Of claim je soms ook dat je geen liter melk kan kopen omdat de zuivelunie niet aan consumenten verkoopt per liter?
Inderdaad kun je in de tussenhandel prima desktop CPU's krijgen - die zijn eenvoudig te swappen. Daar is een retail model voor.

Maar welke groothandel gaat 1000 USB retimer chips kopen, als er een handjevol particulieren zijn die zo'n ding kunnen solderen? Dat is waarom ik specifiek naar de SMT chips verwijs, waar dit artikel dus over gaat.
Ga nu niet mierenneuken over de specifieke chip.. we weten allebei wat de insteek van het comment was.
Van geen enkele fabrikant gaat men chips vervangen zoals deze.
Waarom verkopen o.a. Intel en AMD dan losse chips? Daar kunnen ze dan net zo goed mee stoppen als niemand ze volgens jou koopt.
Je kan die chip los kopen voor rond de 3 dollar.
Moet het nou echt ieder Apple-artikel vervallen in de discussie over repareerbaarheid? Ze vervangen 2 chips van het ene merk met het andere merk. Dat heeft geen enkele impact op repareerbaarheid.
Naast dat het antwoord sowieso JA hoort te zijn.

Ik heb het hier niet over chipjes hersolderen, dat kan/doet bijna niemand. Het zou goed zijn maar dat vraag ik niet.

Ik hoop dat de SOC los de koop is voor een redelijk bedrag. En niet vast zit. Oftewel dat je net als bij elke normale PC bepaalde dingen ook goed (zelf) kan repareren.
Een SoC (System On Chip) is vrijwel altijd gesoldeerd, niet socketed. En die SOC wordt meestal samen met alle andere componenten in één keer vastgesoldeerd. Dat scheelt nogal in de kosten.
je bedoeld het scheelt 10 cent en ja dat is op grote oplagen flink. Maar als je naar de milieukosten kijkt omdat iets kapot een heel nieuw PCB nodig heeft tja...
Dat is als de SOC kapot gaat. Doen ze meestal niet. En daar staat tegenover dat je een socket uitspaart, met alle plastic en metaal daarin. Dat is een besparing op 100% van je productie
De enige reden waarom iemand het uit zou maken dat Apple een chippie vervangen heeft op een printplaat met geen verandering voor de eindgebruiker is repareerbaarheid. Het is letterlijk de enige relevante classe commentaar hier.
Nou denk ik niet dat dat op die 2 chips gaat hangen waar dit artikel over gaat. Die zul je niet zo snel van een moederboard af gaan solderen.

Je doelt meer op het volledig geintegreerd zijn van alle technologie op het board dat Apple in de M2 Air stopt, denk ik. Zolang die laptops niet stuk gaan, heb je er weinig aan te repareren. En de macbooks hebben over het algemeen de reputatie dat ze lang meegaan ten opzichte van de concurrentie. Dat voordeel hebben ze.

Maar je hebt natuurlijk gelijk. Alles geintegreerd in het moederboard betekent in principe niks te repareren anders dan het hele board vervangen, wat bijna gelijk staat aan de hele laptop vervangen. Tel daarbij op dat de prijs van de Air ook nog eens voelbaar is verhoogd, dan kun je je afvragen of een reparatie van iets anders dan toetsenbord/touchpad of scherm financieel de moeite waard is. Right to repair geldt dan niet, zo lijkt het.

Maar het valt wel wat mee. check de link naar de iFixit teardown van de macbook air M2 hier

De teardown gezien hebbende, moet ik zeggen dat ik vind dat Apple wel 'iets' beter z'n best heeft gedaan om zaken repareerbaar te maken. De usb/thunderbolt ports zijn modulair en zelfs de touchID sensor is netjes los te halen. Ook de accu is netjes te verwijderen. En dat is toch de patient die op langere termijn het vaakst vervangen zal worden, lijkt mij. Kijk je echter naar alles wat op het mini moederbordje zit, dan is daar weinig (lees: niets) aan te doen.

Qua upgrade mogelijkheden is de Air sowieso een slechte kandidaat. Maar laten we wel wezen, veel merken nemen deze strategie over. Je krijgt een laptop met een beest van een accu en een heel klein zwaar geoptimaliseerd moederbordje, wat resulteert in een goeie gebruikerservaring met een lange accuduur. Je laat daarbij de veer dat je er zelf aan wat kunt upgraden of prutsen. Dat is een duidelijke keuze. Is dat niet voor jou en wil je lekker met M.2 drives en SO-DIMMs aan de slag, sla dan het Apple kamp over.
Want anders had je snel ff zelf je 'retimer' chip vervangen? Even over en weer naar de Mediamarkt om een Intel 'retimer' chip
Dat is toch nooit anders geweest ? Wat maakt dit anders ?
voordat Apple volledig eigen ontworpen CPU's ging gebruiken (lees: M2), waren Mac's gewoon te repareren met nieuwe componenten.

dit is gewoon weer een stap van Apple om controle te houden over hoe je hun apparaat kan gebruiken.
Iets wat in mijn ogen een buitensporige hoeveelheid controle is voor een product dat je verkoopt. (want bij verkoop is het mijn eigendom, niet meer Apple's eigendom)

Het word echt tijd dat de EU repareerbaarheid gaat afdwingen. het zij via verplichting van toelevering aan 3e partij reparaties. of via verplicht vrijgeven van volledige reparatie handleidingen en onderdelen voor 3e partij reparatie / eigen reparatie. (dus of zelf aanbieden en 3e partij. of publiekelijk toegankelijk maken en 3e partij),

En als een bedrijf support wil stoppen voor een product, moeten zij aan alle huidige en toekomstige eigenaren alle documentatie beschikbaar stellen voor reparatie....

alleen dan zullen deze schadelijke praktijken stoppen, vrees ik.
Het word echt tijd dat de EU BETAALBARE repareerbaarheid gaat afdwingen.
Dese discussie loopt al jaren en fabrikanten pretenderen er nog steeds niks van te snappen. Je kunt zo een top 5 mankementen maken en zorgen dat ten eerste die relatief makkelijk zijn te vervangen en ten tweede dat het financieel ook interessant is om te repareren.

Samsung heeft daar vb een handje in om oudere modellen voor zowat de helft van de prijs te verkopen na een jaar,
en als je scherm en batterij keer kapot gaat kun je net zo goed een nieuwe kunnen kopen omdat onderdelen en arbeid zo duur zijn.
Je kunt zo een top 5 mankementen maken
Sterker nog: ik denk dat ze dat heel exact weten. Ik zat jaren geleden op een project bij Philips en daar vertelde een van de oldtimers dat Philips een (indertijd) uniek systeem had om reparaties te classificeren. Philips reparateurs moeten met een bepaalde codering aangeven welk apparaat het betreft, wat de symptomen waren en welk component stuk was. Op die manier konden ze vrij snel zien of er een zogeheten 'epidemic' was, dus een component of apparaat dat (veel te) vaak stuk ging, en er misschien een recall nodig was. Maar ook de levensduur van bepaalde componenten kon zo gemonitord worden.
Philips zal daar echt niet de enige mee zijn. Het is eigenlijk een onderdeel van je QA.
Samsung heeft daar vb een handje in om oudere modellen voor zowat de helft van de prijs te verkopen na een jaar,
Zo proberen ze je inderdaad makkelijker een nieuw toestel te laten kopen ipv (te) lang met de oude te doen. Apple doet dat weer anders en blijft gewoon nog 'oude' toestellen verkopen. Volgens mij voldoet bv een iPhone 11 nog steeds voor de meeste gebruikers, maar als je persé elk jaar of om het jaar de latest and greatest wil, pak je de nieuwste. De 'oude' heeft dan nog een redelijke waarde. Andere strategie, maar het effect is uiteindelijk hetzelfde.
Alles is te repareren. Je moet alleen betalen. Mijn TCU (transmissie control unit) van een dure sportauto kost ook 3000 euro. En mijn versterker had ook laatst kapotte printplaat. 400 euro voor een nieuwe.
Een Mac is ook gewoon te fixen. Kost alleen meer dan één pc.
Het verschil is dat jij alleen de TCU hoefde te vervangen, terwijl bij Apple ook de hele transmissie en het motorblok vervangen wordt, met de bijbehoorden prijs.
Je versterker had geen kapotte printplaat, maar een kapot component op die printplaat.
Alleen moest je dus 400 euro uitgeven voor een hele printplaat, om in principe alles te vervangen in plaats van het echte euvel te repareren voor een fractie daarvan. Een mooi voorbeeld dat je aandraagt.
Klopt helemaal. Vaak is het te herstellen met een component dat in de onderdelenwinkel iets van 25 cent kost (waarvan een flink percentage dan nog winst is). Als in plaats van dat component de hele printplaat wordt vervangen, komen zo soms honderden componenten die het nog prima doen bij het afval terecht. We moeten er ons tegen verzetten dat, alleen maar om het verdienmodel van de fabrikanten te laten werken, grondstoffen verkwist worden of apparaten vroegtijdig bij het afval worden gezet, omdat reparaties veel te duur uitvallen.
Je hoeft repareerbaarheid niet af te dwingen, enkel en alleen het veel makkelijker maken om je volledige aanschafprijs terug te krijgen wanneer door designkeuzes van de fabrikant een product niet goed repareerbaar is.

Dat verplicht fabrikanten tot niets, maar geeft de consument wel zekerheid.
sorry, volledige aankoopbedrag terug als je toestel binnen garantie kapot gaat, niet te repareren OF te vervangen is is gewoon een recht dat zo in de wet staat.

Maar net als met eigenlijk alle consumentenzaken van een paar honderd euro, wie gaat ervoor naar de rechter? heeft bovendien alle bonnetjes en correspondentie bewaard, kan aantonen dat het geen eigen schuld gevalletje is... Dat je dan formeel gezien geen advocaat nodig hebt (want dat hoeft niet bij kantonrechters), laat niet onverlet dat je zonder, zo'n zaak waarschijnlijk nooit gaat winnen.

Dan blijft alleen de vraag over, waarom zou je als importeur, winkelier of fabrikant moeten betalen omdat jij je toestel onrepareerbaar hebt beschadigd - terwijl, voorzichtigheid, telefoonhoesjes, padded laptopsleaves, screenprotectors, EN VOORZICHTIGHEID NATUURLIJK, die issues in de meeste gevallen kunnen voorkomen. Immers door: hem uit het raam te gooien, je kind erop te laten gaan staan, je hond erop hebt laten knagen, hem te hebben uitgeleend aan je schoonmoeder! of hem in de wasmachine hebben gestopt? maakt het mankement wel JOUW PROBLEEM. - voor overwegend kleine ongevalletjes zoals een kapotte laadpoort zou het misschien nog kunnen om te verwachten dat deze te repareren is, maar voor al het overige? - je moet gewoon voorzichtig zijn!

Ik vrees dat wanneer jij je zin zou krijgen, mijn volgende telefoon ongeveer 3 tot 4x zijn huidige dikte (en omvangg) krijgt en effectief dus 2 a 3 ouderwetse 3310i's groot wordt... zoiets lijkt me niet al te fijn voor in een broek of jaszak, dan heb je straks een half kilo kipfilet (zo'n plastic bak) in je ene jaszak en je telefoon in de andere... loop je erbij als een moedergans!

Ik pas daar liever voor, en zie liever dat er vanuit de overheid NOG meer regels komen die hergebruik van oude electronica stimuleert, dan kunnen bepaalde chipjes opnieuw worden gebruikt of kunnen grondstoffen worden teruggewonnen. hef maar gewoon eens 200 euro statiegeld op je mobieltje.

[Reactie gewijzigd door i-chat op 22 juli 2024 21:21]

sorry, volledige aankoopbedrag terug als je toestel binnen garantie kapot gaat, niet te repareren OF te vervangen is is gewoon een recht dat zo in de wet staat.
[edit]
Klopt - Art 7:21 BW, ingevoerd per 1-1-2022.

[Reactie gewijzigd door MSalters op 22 juli 2024 21:21]

en dat betekent dat je een pro-rata schadevergoeding krijgt.
Nou niks pro-rata,
als er tijdens garantie iets kapot gaat heb je recht op garantie of vervangend product,
als dat niet mogelijk is dan kan de koop ongedaan worden gemaakt en krijg je je geld terug.


https://www.juridischloke...tie/ondeugdelijk-product/
Heeft u een product gekocht dat niet werkt? Of gaat het product sneller kapot dan u mag verwachten? Dan kunt u de verkoper vragen om reparatie of een vervangend product. Als repareren of vervangen niet kan, dan kunt u de koop terugdraaien.
En met name bij vervangend product speelt redelijkheid en billijkheid,
als een bepaalde fabrikant een goed verkocht heeft dat niet functioneert en ook niet gerepareerd kan worden,
wordt het in de regel met iets vervangen met iets wat kwalitatief beter (duurder) is, maar dat hoeft niet per se nieuw maar wel zonder schade of veel gebruikt.


Als dat niet wordt gedaan is de kans groot dat de koop ongedaan wordt gemaakt en het complete bedrag moet worden teruggestort inclusief bijkomende kosten. Er is een vertrouwensbreuk ontstaan en het is aan de verkoper om inspanning te leveren dat goed te maken.
Het staat niet op die manier in de wet, maar het vloeit uit hoe rechters het conformiteitvereiste uitleggen. 7:17 Bw

“Artikel 17 1. De afgeleverde zaak moet aan de overeenkomst beantwoorden. 2. Een zaak beantwoordt niet aan de overeenkomst indien zij, mede gelet op de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper over de zaak heeft gedaan, niet de eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mocht verwachten. De koper mag verwachten dat de zaak de eigenschappen bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen, alsmede de eigenschappen die nodig zijn voor een bijzonder gebruik dat bij de overeenkomst is voorzien”

Dat kan heel ruim opgevat worden. ‘2 jaar fabrieksgarantie’ komt ook vanuit de EU en staat hier los van. In het Nederlands recht is de levensduur van een product ook een eigenschap van het product, en als dat in jouw geval niet conform is, dan heb je recht op een vervangend of gerepareerd product. Schadevergoeding kunnen ze aanbieden maar hoef je niet te accepteren. Stel je koopt een koelkast van merk X en je vorige merk X koelkast ging 10 jaar mee gaat maar de nieuwe gaat na 2,5 jaar kapot, dan is jouw product dus niet de eigenschappen die je daarvan mocht verwachten en kan je vervanging of gratis reparatie vorderen bij de rechter. Schadevergoeding hoef je niet te accepteren, dat is logisch, want daarmee heb je nog geen nieuwe koelkast. En misschien zijn koelkasten in de tussentijd wel 2x zo duur geworden, dan zit je lekker met de gebakken peren: terwijl het de wederpartij is die een ondeugdelijk product heeft geleverd. Het is dus logisch dat je geen genoegen hoeft te nemen met schadevergoeding. De rangorde zal meestal zijn: reparatie, vervanging met hetzelfde product, vervangen met vergelijkbaar product (op basis van eigenschappen, niet prijs. Dus stel je kocht een laptop van 2000 met 50% korting, en ze kunnen deze niet repareren, dan moet de vervangende laptop dezelfde eigenschappen hebben, zelfs als ze dan een andere laptop van 2000 moeten leveren terwijl jij maar 1000 hebt betaald voor de jouwe), als dat allemaal niet mogelijk is (omdat een type product bijvoorbeeld helemaal van de markt is) dan moet je vanuit de redelijkheid en billijkheid wellicht genoegen nemen met een monetaire schadeloosstelling.

Zo is er bijvoorbeeld ook recente jurisprudentie over een MacBook die vervangen moest worden buiten de 2 jaar garantie, wat de verkoper weigerde, waarin de rechter bepaalde dat van een laptop uit deze prijsklasse verwacht mag worden dat het ‘minimaal 4 jaar’ meegaat. De 2 jaar garantie gaat dus sowieso niet meer op, en 4 naar is de *ondergens*.

Wel is het jurisprudentie en geen wet en kan je je er dus niet rechtstreeks op beroepen, maar zal je het steeds moeten aanvechten bij de rechter. Ik vermoed dat de meeste bedrijven als je er een punt van maakt en ze dagvaard liever zullen schikken dan het tot de rechter laten komen.

[Reactie gewijzigd door BurrowedLurker op 22 juli 2024 21:21]

Een recht hebben en dat recht ook halen, is niet hetzelfde.

De doorsnee consument denkt al snel 'laat maar' als een fabrikant 'm met een lulverhaal in het riet stuurt.
terwijl, voorzichtigheid, telefoonhoesjes, padded laptopsleaves, screenprotectors, EN VOORZICHTIGHEID NATUURLIJK, die issues in de meeste gevallen kunnen voorkomen.
Fabrikanten, vooral Apple, zetten zeer hoog in op de looks. Kijk eens hoe dun! Zie de perfecte premium vormgeving. Maar om recht te hebben op garantie moet je lelijk hoesje gebruiken. Bij voorkeur zo'n superstevige box.
Als je dat niet doet heb je geen recht op garantie omdat je onvoorzichtig bent?
Laat eens even wat bronnen zien waar Apple je verplicht om een lelijke hoes om je telefoon te doen omdat anders de garantie vervalt?
Repareerbaarheid is nu in de USA een recht, je kan bijv voor iPhones een repareerkit huren voor een week waarmee je zelf bijv je scherm kan vervangen. Het is alleen duurder dan het laten uitvoeren door een apple winkel (zie een van de nieuwste video's van LTT). Zowel de onderdelen als de huur voor de kit is duurder dan via Apple laten dus. Absurd. Maar goed, je kan het nu wel zelf doen als je wilt.
Jawel bij Apple zelf tegen hele dure prijzen..
hele dure prijzen..
Da's waar, alles kost duur tegenwoordig! 8-)
Iets IS duur of kost veel maar beiden zijn relatief naargelang je inkomen ;)
Taalvoud is intended, zie waar ik op reageer!
Maar 'onrepareerbaar' hebben we toch al?

Ik bedoel, als je CPU of chipset kapot gaat, dan laten veel getalenteerde reparateurs hem ook al liggen (teveel moeite voor BGA rework). Dat is kwestie van de rework die vaak economisch (on)rendabel is.

Echter, als je de board controller hebt van een gemiddeld Macbook (wat eigenlijk gewoon een microcontroller is met proprietary firmware) dan faalt de reparatie ook. De microcontroller zelf kan je voor 5$ wel bestellen. Maar de firmware niet. Apple heeft geen service dat je zo'n chip kan nabestellen (waar zij dus de FW er al op zetten -- dan hoeven ze geen proprietary firmware te releasen). Conclusie: MB is nog steeds schroot.

En evenmin, als je een chip op een product zet die je niet kan bestellen (omdat het custom is), dan is voor welke apparatuur dan ook einde verhaal. Dit is met zeer specialistische meetapparatuur zo (die nieuw 100k$+ kost, maar ook een bak schroot wordt), maar ook voor laptops. Voor meetapparatuur is een technologische reden voor om dat te doen (net zoals dat de M1 en M2 ook unieke stukjes silicon zijn!), maar voor een retimer chip waarbij een COTS (Complete Off The Shelf) oplossing voor is, is dat toch echt een stap achteruit.
(Het enige wat voor dit soort onderdelen overblijft zijn donorborden, maar dat is eigenlijk een half gebakken oplossing)

Ik heb helemaal niets tegen of voor Apple of Intel chips. Maar hoe meer proprietary en closed-source de logistiek van de onderdelen op een bord is (zoals ASICs, op maat bestelde VRM ICs, firmware images, maar ook schemas en board views etc.), hoe minder repareerbaar een machine wordt.
Enfin, nuance die ik wil maken is dat laptops sowieso al weinig repareerbaar zijn op board niveau, maar met dit soort veranderingen dat nog meer achteruit holt.

[Reactie gewijzigd door Hans1990 op 22 juli 2024 21:21]

Dat we dat al hebben wil niet zeggen dat het erger moet worden.

We moeten zogenaamd groen en beter voor het milieu zijn. Maar een telefoon van 10 jaar geleden kon iedereen een accu vervangen. En veel mensen het scherm.

Als we zo in de we moeten het milieu verbeteren zitten dan moeten we ook hiervan zeggen dat het onacceptabel is dat iets wat goed te repareren is niet gerepareerd kan worden. (en ik hoop dat ik geen gelijk krijg).
wet niet of ik blij ben,

hele nieuwe wereld aan exploits kan hier open gaan voor een brand dat niet zoon hele goede track reputatie heeft als het gaat om fixen van exploits ,

zeker op hardware basis hebben ze nog niet zo heel veel ervaring en kan het zomaar zijn dat er straks nieuwe exploits komen specifiek voor deze onbekende hardware, wie gaat deze dan repareren zeker als het een Non apple vendor is
zeker op hardware basis hebben ze nog niet zo heel veel ervaring en kan het zomaar zijn dat er straks nieuwe exploits komen specifiek voor deze onbekende hardware
Ja, ze maken ook pas 12 jaar hun eigen processoren en hebben aan de wieg gestaan van protocollen als Thunderbolt. Wat weten zij nou van hardware ontwerpen. /s
dat zegt helemaal niks,
Intel maakt al 30 jaar processors en toch komen er elk jaar weer exploids bij omdat het ontwerp veranderd ennieuwe features worden toegevoegd,

Bij intel ben je afhankelijk van de vendor voor vervanging,

bij apple ben j eafhankelijk van apple voor vervanging, en daar stokt het nu juist apple is niet zo happig op vervangen en fixen zij komen liever rechtzaken af dan dat ze kosten voor fixen gaan maken
Ik heb zelf nog nooit een laptop zelf kunnen repareren en gebruik ze zakelijk. Als er iets kapot is dan sturen we hem gewoon op. Sommige mensen zullen wellicht alles willen kunnen repareren maar denk dat het wel tegenvalt hoeveel dat er zijn.
Naar een winkel gaan is ook kunnen repareren.
Het min of meer geforceerde DIY repair tijdperk is net begonnen… geef het even tijd en dan komt de goeie tijd weer dat je zelf een accu kan vervangen zoals in de 2015 MBP met de beruchte keyboard flatkabel.

Om eerlijk te zijn koop ik nu al sinds de eerste iPhone, iPhones… en nog nooit heb ikzelf mijn toestel moeten laten fixen. OK - ik heb menig hoesjes verkoper aangesproken op hun lifetime warranty voor onverwoestbare hoesjes… Lifeproof, Otterbox, Rhinoshield - tot heden heb ik alleen de cases kapot gekregen maar nog nooit de iPhone zelf.

iPad - schermpje stuk.. MacBooks ben ik ook gezegend mee. *klopt op hout* tot nu toe gewoon veel geluk gehad maar wat we op internet vinden is niet altijd geluk. Plus spare parts… in hoeverre is dat eco friendly vs een nieuw device. Mijn ervaring met spare parts zeker op kleine elektronica is dat je weinig kans hebt een spare te vinden. Samsung enzo doen het niet veel beter dan Apple.
In algemeenheid kan ik niet zeggen dat ze slechte computers hebbende, integendeel maar ze blijven kwetsbare plekken creëren ook al heb je oude bekende hardware zoals de M1 uit 2020. Ik vind het een geweldig ding maar ik had meer verwacht van het touch bar. Dat het preciezere zou zijn.

Ik had ook iets kleins zitten tussen het scherm waar je zo je pen tussen zou leggen. En dat deed ik dan natuurlijk ook. Maar dan moet je niet het scherm dichtklappen want dan breekt het logo 😅 Nou gelukkig was hij al refurbished maar hoe snel je kuiltjes krijgt...

Ach ja, ze zijn wel mooi en NextStep eh Macintosh werkt nog goed ook met zsh kuch...
Moeten Apple gebruikers nu blij zijn met de overstap van Intel/AMD naar inhouse? Is de M2 nu zoveel beter? Ja hij gebruikt minder stroom waardoor je accu 30 tot 50% langer mee gaat en je fan draait niet zo hard. Ideaal voor een laptop.
Maar RAM en SSD upgrades zijn nu voorgoed verleden tijd. En Apple vraagt onrealistische prijzen om het 8GB/256GB basismodel te upgraden.

Qua performance lijkt de M2 best goed in laptops te zijn, maar niet het beste: https://youtu.be/FWfJq0Y4Oos?t=328

Op de desktop houdt de M1 Ultra (vanaf 4.629 euro) een 12900K niet bij, laat staan een 3090: https://youtu.be/8YjMIjLLIwA?t=338
Heb je wel eens een Apple Silicon (M1 of M2) gebruikt? Deze zijn zo'n gigantisch grote sprong beter dan de oude modellen met Intel CPU's dat niemand eraan twijfelt dat dit een goed idee was van Apple.

De Macs met Apple Silicon zijn veel sneller, veel zuiniger en veel stiller dan de oude modellen. Ik kan mijn MacBook Pro met M1 Max niet aan het blazen krijgen, zelfs als ik allerlei zware programma's tegelijk laat werken. Vergelijk dat met de Intel MacBook Pro van mijn collega; als die even wat source code gaat compileren dan lijkt het alsof er een vliegtuig opstijgt, zo hard draait de fan van zijn laptop dan. En de mijne is ook nog eens stukken sneller dan zijn Intel Core i9 heethoofd.
Maar nu vergelijk je een oude Macbook met een nieuwe Macbook. Een nieuwe PC laptop met een 12900HK is sneller dan een M1 Max laptop: https://www.notebookcheck...13843_12937.247596.0.html

Qua stroom heb je wel gelijk. Die 12900HK gebruikt in een multicore benchmark 150 watt, terwijl de M1 Max maar 50 watt gebruikt.

Een 12900HK laptop is trouwens wel goedkoper. Vanaf 2200 euro vs 3600 euro voor de M1 Max:
pricewatch: MSI Raider GE66 12UGS-015NL
https://www.apple.com/nl/...-core-cpu-32-core-gpu-1tb
En
- heeft een kleiner scherm met lagere resolutie
- heeft audio van niks
- weegt meer
- heeft een enorme power brick
- is een stuk dikker
- maar 1 hele USB-C poort met thunderbolt
- accuduur van niks
- is lawaaiig

Totaal niet vergelijkbaar en €1000 minder inderdaad met een wat betere gpu en cpu :z

Voor mijn werk 10x liever de MBP, en voor al het gaming werk gooi ik de i9 met RTX3080 desktop gewoon achterop de motor in een tas met een portable 240Hz scherm ;) Portable genoeg, geen halfbakken mislukte “gaming” kookplaat voor nodig.
Op andere punten is hij weer beter:
- 240hz scherm
- 2x USB C, 3x USB A, displayport, HDMI, thunderbolt 4
- 2,5GB UTP en Wifi 6E
- uitbreidbaar geheugen en SSD
- 2 jaar garantie
- en natuurlijk een snellere CPU en GPU

Je kunt echt niet stellen dat de M1 Max op alle vlakken beter is. Hij is wel de helft duurder.
Portable genoeg, geen halfbakken mislukte “gaming” kookplaat voor nodig.
Kijk dat hebben we nou nodig tegen klimaatverandering. 🙃
Maar die 12900HK heeft een batterijduur van drie keer niets, dat gaat echt nergens over.
Maar voor 1400 euro prijsverschil kan je makkelijk dagenlang aan batterybank-capaciteit aanschaffen ;)
Waardoor je apparaat praktisch groter en zwaarder wordt. Die Apple machines zijn ongelooflijk efficiënt wat je ook zal merken in je energierekening. Ander spul (Linux, Windows) kan hier pas later over meepraten.
Is die intel laptop niet een stuk nieuwer als de m1? Waarom niet vergelijken met de m2?
Omdat hij het over een M1 Max heeft.

Maar hier is een linkje met de M2, M1 Max en 12900HK: https://www.notebookcheck...14041_13843.247596.0.html
Niet geheel verbazend; al jarenlang zijn zelfs de i5-uitvoeringen keihard onderhevig aan inadequate koeling geweest.
En dat feit is ook geheel niet verbazend als je kijkt waarmee Apple de respectievelijke TDP's in bedwang moet houden; in veel gevallen hadden ze meer prestatie gehaald uit het gebruiken van de lowvoltage-varianten en door die te undervolten, dan hadden de cpu's in kwestie niet na 2 a 3 seconden boost ónder hun base-frequency blijven hangen... gezien Apple zo vaak al semi-custom intel CPU's gebruikt kan ik zelfs niet gissen naar de redenen om dat niet te doen; tenzij de marketing-afdeling had aangestuurd op de boostclocks theoretisch zo hoog mogelijk te houden... maar dan zo theoretisch dat je er in de praktjik amper seconden gebruik van kan maken.

Op die manier is het wel heel makkelijk vergelijken; apple gebruikt eindelijk silicon waar hun koeler afdoende energie voor af kan voeren, dus nogal wiedes dat het beter presteert.
Maar RAM en SSD upgrades zijn nu voorgoed verleden tijd.
Dat is inmiddels al 6 jaar zo.
Ik dacht dat dat alleen voor MacBooks gold en niet voor de iMac en Mac Mini.
Ik geloof dat die ook al enige tijd voorzien zijn van SSD's zonder controller, al heb ik geen idee sinds hoe lang dat al is, maar dit staat mij nog bij van een review bij de Mac Pro ("cheesegrater"-model), waar je het omwille van repairability/serviceability niet zou moeten willen.

[Reactie gewijzigd door Annihlator op 22 juli 2024 21:21]

Ik heb een Macbook pro 14 inch met M1 chip gekocht als eerste Macbook, er zitten voordelen en nadelen aan. Voordelen zijn: batterij, geluidsproductie laag, wordt minder dan warm en natively supported apps werken nog beter dan op Windows/Intel devices merk ik.

Nadeel ligt m vooral in de software, bij lange na de meeste software heeft nog geen native M1 support helaas.

Vriend van me heeft recent de nieuwste XPS15 gehaald en we zijn allebei FM22 (Football Manager) fans, dit werkt zoveel vloeiender op de macbook met minstens dubbel de batterijduur en veel minder hitte/geluidsproductie.

Ik denk dat de nieuwe macbooks top zijn voor light gaming, media consumptie en native app gebruik. Voor virtualisatie oid zou ik het iig nog niet aanraden.
Valt mee als je naar HP memory kijkt kost dat ook €200 ofzo voor zakelijk gebruik… voor een 16GB upgrade.

HP 16GB DDR4 2666MHz geheugenmodule 1 x 16 GB https://www.bol.com/nl/p/...6-gb-ecc/9200000088715967

Apple rekent 230… mja duurder klopt. Na 2 jaar krijg ik echter meer voor mijn MacBook terug dan voor een elitebook. Dat moet je ook niet vergeten als je toch “semi zakelijk” vergelijkt.

Voor Jan plain Surfnet gedrag is de 8GB256GB gewoon prima. Zelfs de m1 voldoet dan nog.
Dat is een rare prijs. 16gb sodimm ddr4 kost nog geen 60 euro in plaats van 180 euro: https://tweakers.net/gehe...fGRP0C9X1f27roRcMQz9iLaV8

Sodimm van 60 euro draait vast prima in die HP.

Dat is trouwens de prijs van 16GB los en geen meerprijs. Apple vraagt 460 euro voor een upgrade van 8/256 GB naar 16/512 GB. Ter vergelijking, Dell vraagt voor die upgrade 150 euro bij zijn XPS laptops: https://www.dell.com/nl-n...407cc?view=configurations
Upgraden van RAM en SSD in Laptops is een heel kleine groep van mensen tov wie er allemaal laptops heeft.
Klopt. Weinig mensen doen dat. En het is normaal gesproken ook niet nodig. Echter, als je bij 8GB/256GB begint zou het wel fijn zijn.

Je kunt ook niet even meer selecteren bij aankoop want Apple vraagt vrolijk 460 euro extra voor 16GB/512GB. Bij een PC laptop kost dat waarschijnlijk 100 euro meer. Als het er al niet standaard in zit.
"een" pc laptop is niet vergelijkbaar met een M2 MacBook Air
Zelfs een topmodel van Dell, die duurder is, legt het af tegen de MacBook Air
https://www.youtube.com/watch?v=Lf9sjtv3LYs
Eh, ja. Die gast is niet objectief. Die vindt alles wat Apple doet geweldig en heeft ook niet zoveel kaas gegeten van benchmarks.

Hardware Unboxed vind ik een betere partij. Volgens hen is de M2 op sommige vlakken beter (video editing) en op andere vlakken minder goed: https://youtu.be/FWfJq0Y4Oos?t=328
Okay, dat had ik niet verwacht. Netjes.

Maar Hardware Unboxed doet wel meer tests.
Ik moest de titel even een paar keer lezen. Nu lijkt het net alsof de m2 laptops ter reparatie worden opgestuurd om intel componenten te vervangen.

Een betere titel was denk ik geweest. Apple gebruikt voor het eerst geen Intel componenten meer in haar nieuwe MacBook serie.

[Reactie gewijzigd door pjdijkema op 22 juli 2024 21:21]

Ik had hetzelfde inderdaad, 2 keer de titel lezen. Betere versie:

"Apple vervangt met M2-MacBooks laatste op Intel gebaseerde apparaat"

[Reactie gewijzigd door marcel50506 op 22 juli 2024 21:21]

Allemaal krom: "M2-MacBooks eerste recente Apple computer geheel zonder intel onderdelen"

Misschien kan 'recente' ook wel weg, maar ik kan niet uitsluiten dat Apple in het pre-mac, motorola mac en powermac tijdperk ook apparaten zonder intel inside heeft gemaakt. Of dat men in de niet computers (iPod e.d.) ook zonder intel fabriceerde.
Inderdaad, de Apple II had een 6502 CPU en MosTek geheugen (4116 16K). En daarmee had je de hele lijst van IC's wel gehad; de rest was discrete logica of passieve componenten.
Anoniem: 63072 @MSalters26 juli 2022 17:04
De Lisa was een mooie verzamelin ic's 😀

Motorola 68000 cpu, Zilog Z80 op het io board!

Geheugen en l9gica lijkt gesourced te zijn waar het op dat moment het goedkoopst was, zo heeft de ene lisa een 6522 van rockwell, een andere van synertek en als ik de datasheet mag geloven kan je zonder problemen een MOS 6522 in de socket duwen. Daarnaast veel AMD componenten.

Geheugen verschilt ook van foto tot foto met zelfs fotos van boards met een mengelmoes van geheugen leveranciers.

Wat ik echter niet zie op cpuboard en ioboard zijn intel chips.
Niet echt, de Mac Pro is er nog steeds. De Studio is daar geen vervanging voor. Die komt uiteindelijk nog denk ik? Of ze laten hem weer 5 jaar versloffen zoals ze elke keer doen :')

Ook is er nooit een nieuwe 27 inch iMac gekomen.

Het is juist dat er nu geen intel componenten meer in de M2 Macbook Air zitten. Daar slaat de titel op. In de M1 modellen zaten nog wat intel chips in de periferie.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 22 juli 2024 21:21]

Eigen chips eerst verhindert vooral de onafhankelijke herstellers om het defecte componentje op het bord te gaan vervangen. Hopelijk haat Louis nog 's goed uit naar Apple!
Wat is de relevantie van dit nieuwsfeit? Dat ze TB4 hebben zonder afhankelijk te zijn van Intel? Waren deze chips duur? Niet goed? Geen idee...
Tja, je kan je afvragen of het dan wel of niet gunstig is dat er geen Intel onderdelen meer in de M2 Macbooks zitten. Niks mis verder mee dat Apple nu zelf chips ontwikkeld en produceert maar dan zal het ook moeilijker worden qua verkrijgbaarheid bij reparatie. Alom wel bekend dat Apple niet de gemakkelijkste is met reserveonderdelen en qua prijs vaak ook niet direct goedkoop is. Ook nog maar de vraag of er wel reserveonderdelen te krijgen zijn en je dan niet een compleet moederboard moet gaan vervangen.

Evenzogoed blijf ik die M1 en M2 cpu's absoluut een goede ontwikkeling vinden, snelle cpu met een laag energieverbruik, iets waar Intel nog van kan leren.
Het is interessant om een benchmark te krijgen hoe deze chips presteren t.o.v. de intel chips.
Dat zeggende, wat is eigenlijk een goede maatstaf om dit soort chips te vergelijken? Snelheid? Succesratio (het lijkt me dat bij het onderscheppen en ontdoen van ruis het vast wel eens mis gaat)?
Dus alles van Intel eruit gooien dus? Snapte dat ze van Intel CPU's afgingen, maar om nou de kleinere delen als Ethernet/Wifi/Thunderbolt/etc controllers helemaal te vervangen lijkt mij wel heel ver gaan, zelfs op volledige AMD laptops/desktops zie je soms nog Intel spul voorbij komen (al wordt dat ook minder met AM5 borden).
Dat gaat niet meer gebeuren.
De overstap vanuit de power-pc cpu (die ook niet van hun zelf was) naar intel was vooral voor de betere prestaties.
Nu speelt het ook mee dat Apple meer winst wil kunnen maken op de ontwikkeling van hun eigen soc.
Als je met dezelfde architectuur meerdere versies van een soort chip kan maken, daalt je R&D budget die per product nodig is. (meer verkochte eenheden per geïnvesteerde dollar).

Daarnaast kan software die nu op IOS apparaten werkt opeens ook native voor macos ontwikkeld worden, wat meer aan sluit bij apple's visie om "een app store" te gebruiken waarin je een app kan kopen die op al je apple apparaten kan werken.

Los van het de bovenstaande kan je ook wel zeggen dat Intel inderdaad te lang stil heeft gezeten.
De laatste jaren voordat AMD de druk had opgevoerd zaten ze echt stil, en kwamen hogere prestaties nagenoeg elke keer met meer verbruik. (niet helemaal natuurlijk, maar er zit een kern van waarheid in)

Apple kan nu het hele ecosysteem beheren en over enkele jaren zal hun architectuur binnen het Apple ecosysteem meet prestaties gaan bieden dan vergelijkbare intel producten.
(zie hoe iphones met relatief weinig cores en ram vaak toch zeer goed presteren t.o.v. android apparaten)
Dat gaat niet meer gebeuren.
De overstap vanuit de power-pc cpu (die ook niet van hun zelf was) naar intel was vooral voor de betere prestaties.
Twee fouten in 1 zin!

De PowerPC architectuur kwam voort uit een samenwerkingsverband tussen Apple, IBM en Motorola (de producent van de MC680x0 reeks). PowerPC was dus wel degelijk van Apple!

Alleen Apple had weinig invloed op de hardware. Tot en met de PPC G4 was er weinig aan de hand. Apple had desktops en laptops (de PowerBook) met de laatste technologie. Maar toen kwam de PPC G5. IBM was de chipbakker van die processoren. De PPG G5's zaten wel in de desktops van Apple, maar niet in de laptops, want IBM wilde daar geen low power versies van maken. Dus de PowerBooks waren niet voorzien van de laatste CPU's.

Dat is de reden dat Apple wilde overstappen, en ze kwamen uit bij Intel, omdat die net de Core CPU's hadden ontworpen, die veel efficiënter waren dan de Pentiums, op een veel lagere kloksnelheid.
De PowerPC architectuur kwam voort uit een samenwerkingsverband tussen Apple, IBM en Motorola
En niet te vergeten microsoft. Op het PPC 601 reference design kon je o.a. AIX 4/OSX 10 /windows NT 4/Solaris 2.4 draaien....
Microsoft was niet één van de initiatiefnemers van de PPC, maar wel een afnemer / gebruiker. Er waren Windows NT versies voor vele CPU architecturen, naast Intel x86 ook DEC Alpha en MIPS, en verder ook Intel Risc, Intel Itanium, PPC, en nog een paar. Ik geloof dat ARM er ook bij zit, maar het kan zijn dat die er pas bij kwam nadat NT overging naar jaartallen.
Als je gaat optimalizeren voor hardware (wat apple makkelijker kan dan windows) dan ga je vroeg of laat een keer tegen een probleem aanlopen dat je keuzes moet maken om oude hardware minder te ondersteunen.

Nu hebben ze iets goeds neer gezet, maar wie zegt dat dat niet ook door intel en AMD gebeurd.

Wie zegt dat andere software altijd blijft werken omdat het nu veel lastiger zal zijn om voor derde apareten te optimalizeren.
Heb je al eens een periode van 10 jaar een mac gebruikt? Apple is écht niet vies van legacy weggooien.

Intel/AMD moeten nog legacy van de jaren 80 ondersteunen. Windows doet dat ook. Je kan (soms mits enige moeite) gewoon decennia oude software draaien. een windows 3-applicatie van de 16-bit tijd draaide gewoon op 32-bit windows 7. Die 16-bits-compatibiliteit is lastiger op 64-bit Windows, maar verder? Zelfde instructieset, zelfde APIs blijven beschikbaar.

En daartegenover staat Apple. In de jaren voerden ze een interne oorlog tussen verschillende systemen. Daaruit kwam dan "Classic Mac OS" (nu zo genoemd, toen system software). Dat heeft gedraaid op de 68000 en had een overgang naar de powerpc, met een emulator om oude applicaties even te ondersteunen.
Dan ging het over naar NextStep-gebaseerde OS X op powerpc. Die had dan weer een Classic omgeving om nog even de oude applicaties te ondersteunen.
5 jaar later was de Intel-overstap er weeral. Daarmee verviel Classic-support dan ook weer. 2 OS-releases later kon je geen PowerPC-applicaties meer emuleren.

In de 8 jaar daarop vervalt OS-support regelmatig omdat bepaalde CPUs als te oud gezien werden. Apple besloot gewoon om geen OS-releases meer te geven in plaats van extra moeite te doen om die nog te ondersteunen. Of bvb sinds Mojave uit 2018 wordt absolute prioriteit gegeven aan de Metal API. OpenGL krijgt geen ondersteuning meer en alternatieven als Vulkan bestaan voor Apple niet.
Terwijl zijn ze ook niet bang om APIs af te stoten als ze er geen nut meer in zien. Sinds MacOS Catalina van 2019 zijn 32-bit executables niet eens meer mogelijk.

Op dít moment kan een Apple Mx-systeem nog (64-bit) Intel-binaries emuleren. Volgend jaar waarschijnlijk ook nog wel. Maar daarna?

Apple heeft in het verleden talloze keren aangetoond dat ze niet bang zijn om legacy te laten vallen, zelfs al betekent dat 3-4 jaar oude systemen te droppen. Ik zie geen reden om aan te nemen dat ze nu wel opeens terughoudend zouden zijn.

[Reactie gewijzigd door Arrigi op 22 juli 2024 21:21]

Nog een mooi voorbeeld;
het droppen van zowel OpenGL als OpenCL om vervolgens enkel nog "Metal" te ondersteunen.

Nu is het al ruim 3 jaar "Deprecated"/"Unsupported" en werkt het naar mijn weten in praktijk nog wel; maar dit weerhoudt of weerhield een aantal developers om te willen porten naar OSX; je hebt dan immers een leger aan gebruikers die "it just works" verwachten en dat moet je niet per sé willen bieden met niet-ondersteunde standaarden.

Naast dat er al inconsistentie was binnen de implementatie die Apple had voor OGL en OCL, maar gelukkig waren op z'n minst workarounds vrij breed bekend.
(persoonlijk herriner ik vooral Z-buffer/Depth-buffer issues, al is het zo lang terug dat ik geen details meer weet)

Maar het probleem is nog steeds voor een kleinere ontwikkelaar dat ze niet per sé meer de optie te hebben te ontwikkelen voor OGL met het doel voor zowel Win als *Nix als OSX te kunnen releasen; en dat is wel heel erg zonde... dit maakte voorheen het releasen naar Mac/OSX vooral voor partijen die het niet kunnen veroorloven een apart METAL-dev-team te hebben een stúk beter haalbaar.

In de praktijk kán het nog wel; maar het is best een enorme gok wanneer OGL/OCL ineens wel geheel niet meer zou kunnen werken. Met als aanvullend probleem dat sinds de depracation van OGL/OCL het erop lijkt dat de kennis voor de workarounds ook al begint te verzanden...

[Reactie gewijzigd door Annihlator op 22 juli 2024 21:21]

Dat gaat niet meer gebeuren.
Naar x86_64 inderdaad niet, maar naar RISC-V misschien wel: https://www.tomshardware....ng-for-risc-v-programmers
Maar dan zouden nog steeds de ontwikkeling inhouse houden vermoed ik.
In de toekomst een Apple A/M processor met ondersteuning voor RISC-V zou nog wel te verwachten kunnen zijn.
Het zou zelfs zomaar kunnen dat Apple de eerste grote hardware maker is die de overstap zou maken (al is het maar om geen ARM licenties meer af te hoeven tikken)
Apple kan door hun afzetmarkt de overstap maken zonder dat iemand er echt problemen van maakt, mensen zullen tenslotte toch Apple blijven kopen. (rekening houdend dat Apple altijd wel goede producten in de markt weg zet)
Ik zie niet in hoe ze onbetrouwbaar zijn omdat ze van architectuur wisselen. Zeker omdat de gevolgen voor de eindgebruiker altijd minimaal zijn door goeie emulatie. Kan je uitleggen wat ik mis?
Jij mist niks, Marctraider mist onderbouwing.
Die is er denk ik ook niet. deze reactie Arrigi in 'Apple vervangt laatst overgebleven Intel-componenten in M2-MacBooks' beschrijft het wel goed. Ik denk dat uitfaseren van legacy altijd een goed idee is, ook al kost het pijn en moeite. Op de lange termijn wordt vanzelf duidelijk als je het niet doet, zie Windows...
Ik zie dat niet direct gebeuren. Wat ik wel zie gebeuren is dat Apple om een gegeven moment gebruik maakt van Intel fabs.
Met de huidige gang van zaken zouden ze nog op RISC-V kunnen overstappen als dat wat wordt of ze een probleem met ARM krijgen. Wel met behoud van eigen designs ;)
Ze hebben al RISC-V-experts aangenomen bij Apple, dus dat zou inderdaad best eens kunnen.
https://www.tomshardware....ng-for-risc-v-programmers
Mogelijk, maar met de huidige logistiek problemen dankzij corona en rusland denk ik dat het gebruik van 'eigen' onderdelen (planning. voorraad, functionaliteit en issues) even de sterke voorkeur heeft..
Ik verwacht dat (zeker voor laptops) x86_64 een aflopende zaak gaat zijn op de langere termijn en dat ARM uiteindelijk de toekomst gaat hebben. Apple heeft een goede implementatie er van neergezet en laat zien dat het kan. Als Windows machines ook dat niveau bereiken en Microsoft een soort Windows versie van Rosetta II uitbrengt denk ik dat het opeens hard kan gaan.
Ik verwacht juist dat de markt nog veel meer versnippert.

De Mac mensen zullen langzaam overstappen naar Apple silicon (ARM), maar op het Windows vlak zal dat veel minder hard lopen. Zeker als we kijken naar AMD hardware zoals de 6800U en de Intel ontwikkelingen rond P en E cores, daarnaast nog eens de lackluster Windows Arm versie van MS...

Consumenten kunnen over het algemeen relatief agile overstappen qua software, maar het enorme aandeel zakelijk kan dat over het algemeen niet, die zitten gewoon vast aan de software die ze 'moeten' gebruiken om hun werk te kunnen doen. Even overstappen is vaak niet te doen, zeker niet in de grotere en complexere bedrijven.

MS heeft net als Apple tegenwoordig ook gewoon hun eigen ontwikkelde ARM CPU, SQ1/SQ2 (ontwikkeld met Qualcomm), welke werd gebruikt in de Surface Pro X. Wat niet echt een succes is geworden. Er gaan geruchten dat er mogelijk een nieuwe versie van uit komt eind dit jaar met Qualcomm CPUs, de SQ1 stamt uit eind 2019, de SQ2 uit eind 2020. De ontwikkeling daar gaat een heel stuk langzamer dan een reguliere Surface Pro, terwijl je juist zou verwachten dat dit andersom zou zijn (nieuwe tech, meer innovatie, etc.).

MS heeft zichzelf een beetje in de voet geschoten op dit vlak. De eerste Surface Pro X kwam eind 2019 uit, support voor MS Defender for Endpoint kwam pas in Q2 2021 (en de vraag is hoe uitgebreid die support is met features). MS Teams app? Eind 2020, etc.

Je ziet al dat veel mensen zijn overgestapt van een laptop naar een tablet, net als dat er jaren geleden enorme kuddes van de desktop naar een laptop gingen, daarna van een laptop naar smartphone.

Een algehele overstap naar ARM zou wel eens decennia kunnen duren, if ever.

ARM is net als alle hardware, a tool. En 'the right tool for the job' is ARM alleen maar als er de juiste software voor is...

Don't get me wrong, er is bij mij in huis redelijk wat ARM in gebruik, iPhones, iPads, Apple TVs, Raspberry Pis, etc. Maar voor verschillende zaken gewoon nog x86 CPUs (AMD en Intel).
microsoft laat met z'n arm release zien dat het klaar is voor anders dan intel hardware, bye bye legacy backwards compatibility met het A20 memory lijntje, 8/16/32 bits memory bus, floppy ratel irq 6/9/10/11 etc ...
Ik vroeg me af wat die A20 lijn was en leerde het volgende van wikipedia:
Intel no longer supports the A20 gate, starting with Haswell. Page 271 of the Intel System Programmers Manual Vol. 3A from June 2013 states: "The functionality of A20M# is used primarily by older operating systems and not used by modern operating systems. On newer Intel 64 processors, A20M# may be absent.
May is echter nogal vaag. Gelukkig heeft iemand het ook getest. https://stackoverflow.com...on-haswell-and-successors

Blijkt dat dit echt een ding van het verleden is.
IRQ 6 is gerelateerd aan de disk ratel, een patent van IBM waar microsoft bij het gebruik van floppy/mfm drivers moest betalen aan IBM, In deze methode werd de kop x keer naar buiten getrokken, over de grens om er maar zeker van te zijn dat de buitenste track was bereikt. Het A20 lijntje is gerelateerd aan de 640Kb/1Mb grens waar tot pakweg 1999 heel wat kludges omheen zijn verzonnen, echter pas toen windows echt 64 bits werd (?) en niet meer 16 bits compatible,is daar afscheid van genomen. IRQ 9/10/11 samen met NMI interrupts hebben altijd true multitasking in de weg gestaan. Pas pakweg \vanaf windows 2008 is dit opgelost ( de windows RT/NT 5 lagen security kernel was een marketing onzin verhaal, was nooit geimplementeerd met tig bluescreens tot gevolg). Alles is allemaal voltooid verleden tijd met windows op ARM ....
ARM is veel efficiënter dan x86. Het zou juist zo moeten zijn dat wij allemaal overgaan op ARM maar zolang AMD en Intel dit niet gaan produceren dan blijven alle computer maar x86 draaien omdat niemand de eerste stap zet naar het overstappen op ARM.
De eerste stappen zijn al gezet. De hele wereld zit al op ARM als het om mobiele apparatuur gaat, elke telefoon heeft een ARM chip, de meeste zuinige apparatuur (NAS, routers, IoT, ...) draait op ARM, en in het datacenter waar je de warmteontwikkeling wil beperken zie je ook steeds meer ARM.

De desktop is de volgende stap. Apple heeft de eerste succesvolle stappen daar al genomen, en MS volgt. Als ze slim zijn, pakken ze die kans meteen aan om afscheid te nemen van alle legacy 16-bits en 32-bits code. Daarna kunnen AMD en Intel kiezen om ook ARM chips te gaan bakken.
De eerste stappen zijn al gezet. De hele wereld zit al op ARM als het om mobiele apparatuur gaat, elke telefoon heeft een ARM chip, de meeste zuinige apparatuur (NAS, routers, IoT, ...) draait op ARM, en in het datacenter waar je de warmteontwikkeling wil beperken zie je ook steeds meer ARM.
En ook op laptops/Chromebooks was het al langer een trend aan het worden. Apple heeft met de M-serie wel wat beters neergezet dan de concurrentie, dat is zeker waar, maar het is niet alsof ze de eerste waren met arm-laptops. De trend an sich was al langer gaande.
AMD en Intel hebben hier weinig mee te maken, er zijn genoeg ARM makers die CPUs kunnen leveren. Het issue is MS met Windows, wat er nu is, maar het grootste pijnpunt is de software (ondersteuning). Leuk dat je Windows ARM kan draaien op een ARM machine, maar als de andere software die je gebruikt niet werkt op ARM, dan is het effectief een heel dure 'paperweight'...

En of ARM veel efficiënter is dan x86, dat ligt geheel aan het model van de CPU.

Tweakers.net review van de Surface Pro X:
reviews: Microsoft Surface Pro X - Nieuw concept is niet voor iedereen
Komt niet goed uit de bus, heeft minder accuduur dan verschillende andere snellere laptops. Sure, realief kleine batterij, maar als je dat meerekent, dan kom je op 5-10% langer gebruiken dan een XPS 13 9370. Terwijl die XPS 13 9370 een anderhalf jaar ouder model is, maar ook nog eens in verschillende CPU tests er als 20-30% sneller uitkomt. Dat is niet een efficiëntere ARM CPU!

Met het Apple Silicon is het wat anders gesteld, ik zie in Benchmarks dat een AMD 4800U 30% meer energie slurpt dan een M1. In sommige single threaded tests is de M1 tot 50% sneller, maar in multicore is de 4800U dan weer tot 20% sneller...

M1 naar M2 laat weer prestatie verbeteringen zien, maar dat is ook het geval bij bv. AMD van een 5800U naar een 6800U...

Het verschil zou ik niet groot willen noemen in de energie zuinige laptop CPUs, de verschillen worden echter veel groter in een M1 Ultra en bv. een 12900k onder zware belasting, al vlot 2.5x zo zwaar belast bij de Intel CPU. Dat zijn enorme verschillen! Maar ook enorme verschillen qua prijs, een M1 Ultra begint bij € 4.629...
Zo lang AMD en Intel nieuwe x86 chips ontwikkelingen zullen game makers en programma makers weinig moeite steken in een deel van de markt die op ARM draait, als je hun programma's wilt draaien dan schaf je maar een x86 PC aan. Intel en AMD hebben een heel groot aandeel in de ontwikkeling van deze markt.
Kijk hoe snel Sony en Microsoft de console markt hebben betreden nadat Nintendo er al heel lang inzat en Sega het opgaf... Overgang van homecomputers (C64, Amiga, etc.) naar MsDos x86, naar Windows x86.

PC gamemakers hebben al geproefd aan het ARM platform met de iOS (eigenlijk iPadOS) versies van bepaalde games. We zien het nu al bij bepaalde games: Dead Cells, de drie consoles, Windows, Linux, MacOs, iOS en Android. Andere bekende voorbeelden zijn: FTL, Slay the Spire, Xcom 2, KOTOR II, Hyper Light Drifter, Bastion, etc.

Het issue is echter niet alleen nieuwe games, het is imho ook oude games, daarvoor heb je emulatie nodig! Kijk naar bv. de PS3 emulatie, een ruim 15 jaar oude console en de software compatibility staat nog steeds niet op 70% (68.19% is slechts 'playable'). Maar laten we wel wezen, hoeveel mensen spelen 15 jaar oude games? Echter de laatste PS3 game werd nog geen 2 jaar geleden uitgegeven.

Als ik heel eerlijk ben vermoed ik dat de PC gamers die makkelijk overstappen, allang zijn overgestapt naar de consoles. Ik vermoed dat je de rest wat lastiger overkrijgt, maar ik vermoed dat dit maar weinig te maken heeft met AMD of Intel, maar meer met de games.

Het grootste drama is zakelijke programma's, daar zit heel veel specialistisch spul tussen en dat heeft vaak een techbase van 20+ jaar. Leveranciers hebben zoiets van geen relevante concurrentie, dus waarom moeite doen...
Xbox en playstation waren game changing innovaties. Iedereen wilt daar in mee gaan. Op het gebied van ARM wordt er onvoldoende geïnnoveerd voor menig mens om een ARM pc aan te schaffen. Als bedrijven zoals Apple inderdaad x86 uitfaseren dan zijn we uiteindelijk wel verplicht om ARM te nemen. En de meeste consumenten maakt het ook vrij weinig uit, als ze maar hun vertrouwde games en programma’s kunnen draaien.

Zolang de bekende namen zoals intel en AMD niks doen aan de ontwikkeling van ARM architectuur dan blijft de consument simpelweg beperkt in de keuze, vooral serieuze gamers die meer willen ervaren uit PC gaming.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.