Amazon Games gaat de aankomende Tomb Raider-game uitgeven. Het spel is momenteel nog in ontwikkeling en wordt gemaakt door Crystal Dynamics. Wanneer de game precies moet uitkomen, is nog niet bekend.

In een gezamenlijk persbericht beweren Amazon Games en Crystal Dynamics de game 'het grootste, meest uitgebreide Tomb Raider-spel tot nu toe' wordt. Net als bij de vorige Tomb Raider-spellen gaat de game 'breinbrekende puzzels' bevatten. Daarnaast wordt 'een grote verscheidenheid aan vijanden' toegevoegd. De bedrijven geven verder weinig details over de game, waarvan de ontwikkeling zich nog in een vroeg stadium begeeft. Eerder werd al bekend gemaakt dat de nieuwe Tomb Raider in Unreal Engine 5 wordt gemaakt.

Het vorige spel in de serie, Shadow of The Tomb Raider, kwam uit in 2018 voor Windows, Linux, macOS, PlayStation 4 en Xbox One. De vorige Tomb Raider-spellen werden uitgegeven door Square Enix. De uitgever nam in 2009 Eidos Interactive over, dat eigenaar was van Crystal Dynamics. Eerder dit jaar werden Crystal Dynamics, Eidos-Montréal en Square Enix Montréal verkocht aan Embracer Group. Het Zweedse bedrijf nam ook de intellectuele eigendommen van de studio's over.

Instagram heeft een nieuwe functie toegevoegd die gebruikers moet helpen als hun account is gehackt. Verder zegt het platform te werken aan nieuwe maatregelen die nepaccounts en accounts die zich als iemand anders voordoen tegen te gaan.

In een blogpost schrijft Instagram dat de functie voor gehackte gebruikers beschikbaar is in de app en de desktopversie. De gebruiker krijgt meerdere opties te zien, waaronder een die aangeeft dat de aanmeldcode is verzonden naar een mobiel nummer of e-mailadres dat niet van de gebruiker zelf is. Zodra het probleem is geselecteerd, kan de gebruiker een reeks stappen volgen die hem weer toegang tot zijn account moet geven.

Een methode die gebruikt kan worden om te controleren of een account daadwerkelijk van de gebruiker is, is om twee Instagram-vrienden de identiteit te laten verifiëren. Instagram heeft deze functie eerder dit jaar getest en deze is nu voor iedereen beschikbaar. De vrienden krijgen 24 uur de tijd om op het verzoek te reageren. Als ze dat doen, dan kan de gebruiker een nieuw wachtwoord instellen.

Verder gaat Instagram een functie testen die een waarschuwing geeft wanneer een account zich vermoedelijk voordoet als iemand anders en de gebruiker een volgverzoek stuurt. In de komende maanden zal Instagram ook waarschuwingen gaan sturen naar degenen die een persoonlijk bericht krijgen van een account dat zich mogelijk voordoet als een bedrijf. Bovendien is de blauwe badge voor geverifieerde accounts op meer plaatsen zichtbaar. Naast profielen zien gebruikers de badge nu ook bij Stories en persoonlijke berichten. Binnenkort verschijnt de badge ook in de feed. Instagram zegt dat dit gebruikers helpt om te weten of een account waarmee ze in contact komen echt is.

De Amerikaanse overheid heeft YMTC toegevoegd aan een zwarte lijst. Hiermee wil het Witte Huis voorkomen dat de Chinese geheugenfabrikant Amerikaanse technologie stuurt naar andere Chinese bedrijven die al op de lijst staan.

Naast YMTC zijn er nog '21 andere belangrijke Chinese spelers in de chipindustrie voor kunstmatige intelligentie' toegevoegd aan de lijst, waaronder Cambricon Technologies Corp en CETC. YMTC is op de lijst komen te staan uit vrees dat het Amerikaanse technologie zou kunnen omleiden naar de Chinese techgiganten Huawei en Hikvision, schrijft Reuters. Bij deze bedrijven zijn al eerder handelsrestricties opgelegd.

De maatregel verbiedt de leveranciers van YMTC en de andere bedrijven om Amerikaanse goederen naar hen te verzenden zonder een specifieke vergunning. Ook gelden exportrestricties voor een breder aantal (buitenlandse) producten die gemaakt zijn met Amerikaanse technologie. YMTC, Cambricon Technologies Corp en CETC hebben nog niet gereageerd op de opgelegde exportbeperkingen.

De VS introduceerde onlangs vergaande restricties op de export van geavanceerde chips en chipproductiemachines naar China. De Amerikaanse exportbeperkingen vormen een escalatie in een handelsconflict dat al langer speelt tussen de twee wereldmachten. De Chinese fabrikanten worden op de lijst geplaatst als Amerikaanse functionarissen deze niet ter plaatse kunnen inspecteren en beoordelen of ze betrouwbaar zijn. Deze inspecties vereisen in China de goedkeuring van het ministerie van Handel.

Apple brengt een vernieuwde versie van zijn Benelux-kaarten uit in de Maps-app. Onder meer de wegen zijn gedetailleerder, bezienswaardigheden worden in 3d weergegeven en er komt een Street View-achtige functie genaamd 'Kijk rond'.

Naast de wegen moeten ook gebouwen, parken, luchthavens en winkelcentra er gedetailleerder uitzien op de kaart. In de 'Kijk rond'-functie kunnen onder meer het Groothertogelijk Paleis en het NEMO Science Museum in 3d bekeken worden, zegt Apple.

Ook komt de app met 'Natural Language Guidance'. Hierbij geeft Siri een routebeschrijving die volgens het techbedrijf 'natuurlijker klinkt en makkelijker te volgen is'. Deze functie werd eerder al in andere landen uitgebracht, maar is nu ook beschikbaar in het Nederlands. Daarnaast geeft de app nu aan op welke baan er gereden moet worden als chauffeurs een afslag of verhoogde weg naderen. Er zijn ook icoontjes op de kaart toegevoegd om gebruikers op stoplichten en flitspalen te attenderen.

Verder is het mogelijk om een ongeval of andere gevaren op de weg door te geven aan Siri, en is er een 'Deel aankomst'-knop toegevoegd om familie of vrienden op de hoogte te stellen van de aankomsttijd. Met iOS 16 is het tevens mogelijk om een maximumaantal van 15 stops te plannen, en via de kaartenapp extra ov-informatie te bekijken. Gebruikers kunnen onder meer zien hoeveel de reis kost, evenals hun saldo bekijken en aanvullen door hun ov-abonnement in Wallet te zetten.

Vorige maand werd al bekend dat Apple de veranderingen aan het testen is, maar nu zijn deze dus voor iedereen beschikbaar. Naast de Benelux zijn ook de kaarten van Liechtenstein en Zwitserland vernieuwd.

Delta Fiber laat vanaf 15 december vijftien andere providers diensten leveren via zijn glasvezelnetwerk in Zeeland. Het gaat voor consumenten onder meer om de aanbieders Freedom Internet, Online.nl en Solcon.

Naast de drie genoemde providers mogen ook MultiFiber, Kliksafe, PlinQ, GlasNet en Libernet nu hun diensten leveren via het glasvezelnetwerk van Delta, laat het glasvezelbedrijf weten. Voor de zakelijke markt gaat het om de aanbieders Enreach, Infopact, Helden Van Nu, NG-BLU, Matrix en Weserve. Delta liet eerder al andere providers toe op zijn glasvezelaansluiting in andere plaatsen in Nederland, maar nu is dus ook Zeeland aan de beurt.

Het betreft alle Zeeuwse wijken waar het netwerk actief is. Deze wijken bevinden zich in Arnemuiden, Breskens, Goes, Hulst, Kapelle, Kloetinge, Krabbendijke, Kruiningen, Middelburg, Nieuw- en Sint Joosland, Oost-Souburg, Sint Laurens, Terneuzen, Vlissingen en Zierikzee. Delta is ook bezig met de aanleg van glasvezel in 23 andere plaatsen in Zeeland. Momenteel hebben 'meer dan 75.000' adressen toegang tot glasvezel van Delta, maar het bedrijf belooft dat dat er begin 2023 meer dan 100.000 zullen zijn. Dat is meer dan de helft van de Zeeuwse huishoudens.

Capcom en Sony hebben Resident Evil Village VR aangekondigd voor de PlayStation VR2-headset. De VR-modus komt op 22 februari als gratis dlc uit voor eigenaars van Resident Evil Village en Resident Evil Village Gold Edition voor PS5. Dat is dezelfde launchdatum als de PS VR2.

Het wordt dankzij de VR-modus mogelijk om de gehele singleplayercampagne van Resident Evil Village te spelen. De dlc zal volgens de ontwikkelaar volledig gebruik kunnen maken van de features van de PS VR2-headset, inclusief driedimensionale audio en de nieuwe PS VR2 Sense-controllers. Sony heeft de VR-modus van de game in de zomer van dit jaar al aangekondigd. Toen gaf het Japanse bedrijf echter geen releasedatum mee.

Begin november maakte Sony bekend dat de PlayStation VR2-headset op 22 februari 2023 zal uitkomen. Deze opvolger van de PS VR-bril zal 600 euro kosten. Voor die prijs krijgen klanten de PS VR2-headset, twee PS VR2 Sense-controllers en een stereokoptelefoon. De nieuwe headset krijgt een hogere resolutie van 4000x2040 pixels, ofwel 2000x2040 per oog. Het oledscherm van de PS VR2 ondersteunt hdr en heeft een verversingssnelheid van 90 of 120Hz.

De headset beschikt over inside-out-tracking, waardoor er geen externe camera's nodig zijn. Er zijn vier ingebouwde camera's waarmee ook de controllers gevolgd worden. Een andere verbetering is dat het blikveld is vergroot van 100 graden met de oorspronkelijke PS VR naar 110 graden bij de nieuwe versie. De controllers bevatten adaptieve triggers en ondersteunen haptische feedback.

Dell heeft een nieuwe versie getoond van zijn laptopconcept Luna, met een aantal aanpassingen aan het ontwerp. Deze laptop bevat modulaire onderdelen, wat inhoudt dat het makkelijker moet zijn om het apparaat open te maken en te repareren.

Een van de vernieuwingen is dat Dell een microfactory voor de Luna-laptop heeft gebouwd. Hierin bevindt zich een robotarm die de laptop zelfstandig uit elkaar kan halen en onderdelen kan vervangen. Daarbij moet de laptop zelf aangeven welk onderdeel aan vervanging toe is.

Ook zijn er kleine wijzigingen aangebracht aan het ontwerp zelf. Zo zat het moederbord in het concept van vorig jaar nog achter het scherm, maar is dit nu onder het toetsenbord aangebracht. Daarnaast is de benodigde hoeveelheid schroeven geminimaliseerd en is het gebruik van lijm en kabels niet langer nodig, schrijft Dell.

Het bedrijf beweert met dit concept een zo duurzaam mogelijke laptop te ontwikkelen in een poging de hoeveelheid e-waste te verminderen. Dell zegt dat Luna 'momenteel' slechts een concept is. Het is onduidelijk of de laptop daadwerkelijk op de markt gebracht gaat worden.

YouTube is de wachtrijfunctie in zijn Android- en iOS-apps aan het testen. De functie is momenteel enkel beschikbaar voor YouTube Premium-abonnees. Die krijgen in de toekomst de mogelijkheid om de volgorde van video’s in een wachtrij aan te passen.

YouTube Premium-gebruikers kunnen de functie proberen door de YouTube-app te openen op Android of iOS en vervolgens naar het instellingenmenu van de app te gaan. Via het submenu ‘Uitproberen’ kan de test voor de Wachtrij-functie geactiveerd worden. Gebruikers kunnen daarna een video aan een wachtrij toevoegen door op de menuknop te drukken die bij elke video prijkt. Het menu dat hierdoor wordt opgeroepen, geeft de mogelijkheid om de video toe te voegen aan een wachtrij.

Zodra de wachtrij is aangemaakt, wordt deze onderaan de app getoond. YouTube Premium-gebruikers lijken de mogelijkheid te krijgen om de volgorde van video’s in de wachtrij te wijzigen. De wachtrij bevat ook shuffle- en repeatmodi. Uit screenshots die 9to5Google deelt, blijkt dat de test op 28 januari 2023 afloopt.

Het is niet duidelijk wanneer Google de functie zal uitrollen naar alle YouTube-gebruikers die gebruikmaken van de Android- of iOS-app.

Google heeft Matter-ondersteuning aangezet op alle Android-telefoons en zijn Nest-smarthomeproducten. Dat heeft de zoekgigant laten weten. Er zijn nog nauwelijks smarthomeproducten met Matter-ondersteuning te koop.

Matter werkt nu met Fast Pair op Android, zegt Google. Daardoor wordt het mogelijk om smarthomeproducten te laten samenwerken met tablets en telefoons op Android door de set-up te doorlopen op dezelfde manier als waarop dat tot nu toe met hoofdtelefoons gebeurde. Als een Matter-product een verbinding zoekt, krijgt de gebruiker op Android het scherm om de set-up te voltooien automatisch in beeld.

Ook Nest-producten van Google werken dankzij een update samen met Matter. Daardoor wordt het mogelijk om alle compatibele smarthomeproducten te bedienen, ook als die al ingesteld zijn op een ander smarthomeplatform. Die functie heet Multi Admin. Bovendien kunnen sommige Nest-producten, zoals de Nest Hub Max en de tweedegeneratie-Nest Hub, functioneren als Border Router voor Thread. Thread is een communicatieprotocol voor smarthomeproducten.

Het Europees Comité voor gegevensbescherming stelt dat alle EU-lidstaten in overtreding zijn met de PNR-richtlijn die verwerking van passagiersgegevens mogelijk maakt. Deze zomer heeft het Europese Hof van Justitie beperkingen opgelegd aan de implementatie van deze richtlijn.

Volgens het Europees Comité voor gegevensbescherming, het EDPB, hebben de Europese lidstaten de beperkingen die het Europese Hof van Justitie afgelopen zomer heeft ingesteld, nog niet toegepast. Het Europese Hof oordeelde afgelopen zomer dat passagiersdata, die via de PNR-richtlijn verzameld worden, niet zomaar verwerkt mogen worden en onderhevig zijn aan bepaalde voorwaarden, wil de richtlijn voldoen aan de mensenrechten.

De EDPB roept de Europese lidstaten daarom op om de nationale wetgevingen die de verwerking van de passagiersgegevens regelt, zodanig aan te passen zodat ze opnieuw voldoen aan de mensenrechten. Het Comité stelt dat nationale privacytoezichthouders ook een onderzoek kunnen instellen naar de lokale implementatie van de PNR-richtlijn.

De Europese Passenger Name Record-richtlijn schrijft voor dat luchtvaartmaatschappijen verplicht zijn om passagiersgegevens te delen met de overheid. Het gaat om reserverings- en check-ingegevens, zoals de naam en het adres van een persoon, maar ook telefoonnummers, e-mailadressen, geboortedata, reisdata, ID-documenten, bestemmingen, betaalgegevens en informatie over medepassagiers vallen onder deze richtlijn. De PNR-richtlijn dient omgezet te worden in nationale wetgevingen. In Nederland zorgt de wet uit 2019 ervoor dat de passagiersgegevens vijf jaar lang verzameld mogen worden en opgeslagen worden in een database van de eenheid Passagiersinformatie Nederland.

De Nederlandse minister Micky Adriaansens verwacht na de zomer van 2023 de 3,5GHz-frequenties voor 5G te kunnen veilen. Daarmee komen de frequenties vermoedelijk pas begin 2024 vrij voor providers. Met de 3,5GHz-frequentieband is sneller 5G mogelijk.

'De uitvoering van de 3,5GHz-veiling is voorzien' na de zomer van 2023, schrijft de minister van Economische Zaken. "Daarmee blijf ik streven naar beschikbaarstelling van de 3,5GHz-band voor landelijk mobiel 5G-gebruik per 1 december 2023." Die deadline van 1 december lijkt echter niet haalbaar als de frequentieveiling inderdaad pas in de herfst gaat plaatsvinden.

Inmarsat gebruikt nu namelijk de 3,5GHz-band voor satellietverkeer om noodcommunicatie met schepen en vliegtuigen te verzorgen. Omdat het 5G-netwerk van providers op 3,5GHz dit satellietverkeer te veel zou storen, kunnen providers deze frequentieband nog niet gebruiken. Inmarsat wil het grondstation in Friesland wel verplaatsen naar een nieuwe locatie in Griekenland, maar die verhuizing zal pas op z'n vroegst in januari 2023 zijn afgerond.

Het bedrijf kan eind volgend jaar echter wel frequentieruimte vrijmaken voor 5G-providers, maar hier heeft het satellietbedrijf ongeveer vier maanden voor nodig. Inmarsats systemen moeten namelijk aangepast worden aan de frequenties van de providers, maar pas na de veiling is bekend welke 3,5GHz-frequenties providers gaan gebruiken. Daardoor lijkt de kans klein dat providers inderdaad per 1 december 2023 de 3,5GHz-band kunnen gebruiken voor 5G. Overigens mogen die providers in dit geval nog maar twee derde van hun gewonnen frequentieruimte gebruiken, tot Inmarsat definitief is vertrokken uit Nederland.

De minister verwacht de 3,5GHz-frequenties pas na de zomer te kunnen veilen, omdat het Nationaal Frequentieplan moet worden gewijzigd. In eerste instantie wilde de minister één blok van 100MHz beschikbaar stellen voor bedrijven en organisaties die lokale netwerken willen opzetten. Dat blok zou dan onderaan de 3,5GHz-band komen, waarna er 300MHz vrij zou komen voor de 5G-providers en Inmarsat.

Verschillende uitbaters van lokale netwerken, waaronder een bedrijf dat actief is in de Rotterdamse haven, waren hier echter op tegen. Zij hebben nu een vergunning om frequentieruimte boven in de 3,5GHz-band te gebruiken. In het eerdere voorstel van het ministerie zouden deze bedrijven dus moeten migreren naar 100MHz onder in de 3,5GHz-band en daardoor veel apparatuur moeten vervangen. Het in Rotterdam actieve bedrijf dreigde daarom onder meer met schadeclaims.

Het ministerie heeft nu besloten het enkele blok van 100MHz te splitsen in twee losse blokken van 50MHz, boven en onder in de 3,5GHz-frequentieband. Adriaansens erkent dat deze oplossing niet voor iedereen optimaal is; twee blokken van 50MHz betekent onder meer dat partijen minder frequentieruimte kunnen gebruiken dan één los 100MHz-blok. Met deze oplossing blijft migratie van lokale partijen binnen de 3,5GHz-band wel overzichtelijk volgens de minister en kunnen 'de gevolgen voor uitloop van de veiling beperkt blijven'.

Er komt een standaard voor telefoons om altijd 112 te kunnen bellen via 4G. Nu werkt het bellen van noodnummers via 4G lang niet altijd en onder Nederlandse druk werkt de wereldwijde koepelorganisatie voor providers nu aan een oplossing.

Koepelorganisatie GSM Assocation zegt tegen Tweakers in antwoord op vragen over deze kwestie voor het eerst dat de oplossing onderweg is. "We werken om te bepalen welke wijzigingen nodig zijn aan de technische specificaties. Als we het daarover eens zijn, zullen we met onze leden werken om deze wijzigingen door te voeren."

Daarbij wordt het de bedoeling om 112 altijd te kunnen bellen, ook zonder simkaart en onafhankelijk van of de gebruiker andere nummers kan bellen bij de provider via 4G. Dat werkt via 2G en 3G wel, maar in veel landen gaan netwerken in de komende jaren 2G en 3G uitschakelen en alleen op 4G en 5G werken. Bellen via 2G en 3G is circuitgeschakeld, maar dat kan niet via 4G doordat dat alleen werkt via ip.

Dat de GSMA hier nu mee komt, komt voornamelijk door Nederlandse druk, zegt de koepelorganisatie. "We werken met de telecomindustrie in Nederland om deze situatie aan te pakken." Die druk komt mede uit het ministerie van Economische Zaken, dat in de afgelopen maanden met de GSMA in gesprek ging vanwege de zorgen over de bereikbaarheid van 112. Tweakers schreef vorig jaar een artikel waarin het probleem aan bod kwam, met dank aan input van Rudolf van der Berg, op Tweakers bekend als Raindeer.

Tot nu toe is er geen wereldwijde standaard om noodnummers bereikbaar te houden via 4G en 5G. Nu gaan de GSMA VoLTE Interoperability Taskforce, de GSMA Networks Group en de Terminal Steering Group zich buigen over de manier waarop dit zal gaan werken.

Skype introduceert TruVoice, een vertaaltechnologie waarbij kunstmatige intelligentie niet enkel de woorden van een spreker kan vertalen, maar ook de stem van een spreker kan nabootsen. Dit zou leiden tot natuurlijkere videogesprekken tussen mensen die een andere taal spreken.

TruVoice kan volgens Skype aan de hand van spraakherkenning en natural language processing herkennen welke taal er gesproken wordt tijdens een videogesprek, maar gebruikt ook kunstmatige intelligentie om de klank van bepaalde woorden te analyseren. Na deze analyse kan het kunstmatige stemgeluid aangepast worden om meer te lijken op de stem van een spreker.

De technologie is momenteel beschikbaar in het Engels, Spaans, Frans, Duits en Chinees. De functie is momenteel beschikbaar in een-op-eengesprekken, maar komt in de loop van de komende maanden naar videogroepsgesprekken en telefoongesprekken.

Eerder deze week kondigde Skype ook een visuele opsmuk aan voor zijn mobiele apps. De apps van de chatdienst kregen nieuwe icoontjes, illustraties en thema's mee. Groepsgesprekken kunnen voortaan 100 leden bevatten en er zijn naar verluidt talloze bugs opgelost.

TomTom begint een joint venture met Amazon, Meta en Microsoft voor het maken van kaarten op basis van open data. De nieuwe Overture Maps Foundation wordt onderdeel van de Linux Foundation.

TomTom, Meta, Microsoft en clouddivisie AWS van Amazon schrijven in een persbericht dat ze samen een nieuwe stichting beginnen, genaamd de Overture Maps Foundation. De stichting gaat een open standaard voor kaartensoftware ontwikkelen. Daar kunnen andere fabrikanten dan gebruik van maken. In het voorbeeld dat in het persbericht wordt genoemd, gaat Overture een basiskaart maken, waar TomToms Maps-kaarten vervolgens op gebaseerd zullen worden. Bedrijven kunnen ook hun eigen data gebruiken om zulke kaarten zelf uit te breiden.

De stichting gaat daarnaast kaartendata maken en vrijgeven onder een opendatalicentie, al zeggen de bedrijven niet precies welke licentie dat is. De bedrijven in de Overture-stichting hopen daarmee dat andere bedrijven die data gebruiken in hun eigen kaarten. De stichting is onderdeel van de Linux Foundation en valt onder de verantwoordelijkheid daarvan.

De stichting gaat naast kaarten ook een referentiesysteem maken waarmee kaarten interoperabel moeten worden, net als een kwaliteitscontroleproces en een datastructuurschema. De makers zeggen te willen samenwerken met andere projecten die open kaarten maken, zoals OpenStreetMap. Andere bedrijven kunnen zich nog aanmelden bij de joint venture, zeggen de bedrijven. De eerste datasets moeten in de eerste helft van 2023 uitkomen. Dat zal dan bestaan uit een kaart waarop alleen gebouwen en wegen staan, maar later worden daar nieuwe tools zoals 3d-data aan toegevoegd.

Microsoft begint op 1 januari met de uitrol van de EU Data Boundary. Daarmee kunnen commerciële en publieke organisaties hun gegevens in de EU laten verwerken. Het bedrijf gaat beginnen met klantgegevens van zijn clouddiensten, later komen daar andere gegevens bij.

Vanaf volgend jaar kunnen gebruikers ervoor kiezen om niet meer toe te staan dat hun klantgegevens van de clouddiensten Microsoft 365, Azure, Power Platform en Dynamics 365 de Europese Unie en de European Free Trade Association verlaten. Dat houdt in dat deze gegevens verwerkt en opgeslagen worden in een Europees datacenter. Volgens de techgigant valt hiermee het gros van de persoonlijke gegevens van gebruikers onder de EU-datagrens.

Andere soorten gegevens moeten in de volgende fasen aan de beurt komen, beweert Microsoft. In de tweede fase gaat het om 'gepseudonimiseerde data', zoals loggegevens. Deze fase moet aan het eind van 2023 plaatsvinden. De derde en laatste fase komt in 2024 aan de beurt en betreft gegevens die door het bedrijf van gebruikers worden verzameld tijdens gesprekken met de klantendienst.

Microsoft komt met zijn EU Data Boundary-oplossing naar aanleiding van de AVG-regels van de Europese Unie. Persoonsgegevens mogen buiten Europa verwerkt worden, maar enkel onder bepaalde voorwaarden. Zo mogen bedrijven alleen data exporteren als ze kunnen garanderen dat die in het buitenland even goed beschermd zijn als in Europa. Microsoft beweert dat het bedrijf al voldoet aan deze richtlijnen, maar dat het zakelijke klanten en consumenten met deze oplossing in staat stelt om een beter inzicht te krijgen in waar hun gegevens worden opgeslagen. Microsoft heeft meer dan zeventien datacenters in Europa waarin het de gegevens van klanten kan opslaan en verwerken.

Inwoners van de stad Antwerpen kunnen vanaf vandaag weer gebruikmaken van enkele online stadsdiensten nadat die waren getroffen door een cyberaanval. Veel digitale diensten blijven echter nog offline.

Volgens Datanews kunnen Antwerpenaren vanaf vandaag opnieuw attesten, aktes en uittreksels aanvragen via het e-loket van de stad. Het is ook opnieuw mogelijk om online aangiftes te doen van sluikstorten, overlast of graffiti, blijkt uit informatie van de stad.

Toch zijn er nog veel online stadsdiensten offline na de cyberaanval van begin december. Zo is het nog steeds niet mogelijk om online tickets te kopen voor Antwerpse musea en culturele centra en om parkeerverboden en bewonerskaarten aan te vragen. Toelatingen voor de lage-emissiezone kunnen voorlopig ook nog niet online worden aangevraagd. Omdat de digitale afsprakentool van de Antwerpse politie nog steeds platligt, heeft de lokale politie vier extra kantoren geopend waar bewoners zonder afspraak geholpen kunnen worden.

Begin december raakte de IT-systemen van de stad Antwerpen getroffen door een cyberaanval van hackersgroep Play. Die groepering heeft 557 gigabyte aan data gestolen en dreigt die data op het darkweb te zullen publiceren op 19 december als Antwerpen het gevraagde losgeld niet betaalt. Hoeveel losgeld er gevraagd wordt, is niet bekend. Tussen de data zouden veel privégegevens van Antwerpenaren zitten.

GitHub verplicht vanaf eind volgend jaar het gebruik van tweefactorauthenticatie voor ontwikkelaars die actief code bijdragen aan het platform. De verplichting wordt in de loop van het jaar gefaseerd ingevoerd.

GitHub wil de verplichting eind 2023 laten gelden voor iedere actieve ontwikkelaar op het platform. Tegen die tijd moeten gebruikers een of meer vormen van meertrapsauthenticatie inschakelen in hun account.

Het platform deelt gebruikers in groepen in. Vanaf maart vraagt het platform gefaseerd aan die groepen om 2fa in te stellen voor hun account. GitHub wil uitdrukkelijk niet uitleggen hoe gebruikers in die groepen worden ingedeeld of in welke groep een gebruiker terechtkomt, maar het bedrijf gebruikt daarvoor in ieder geval vijf criteria:

• gebruikers die GitHub- of OAuth-apps of packages hebben gepubliceerd;
• gebruikers die een release-repo hebben gemaakt;
• enterprise- en organization-admins;
• gebruikers die code hebben bijgedragen aan repo's die door npm, OpenSSD, PyPI of RubyGems als belangrijk worden aangemerkt;
• gebruikers die code hebben bijgedragen aan de ongeveer vier miljoen grootste publieke en private repo's.

GitHub gaat per cohort kijken naar hoe de uitrol van de 2fa-verplichting loopt en past het proces op basis daarvan aan. Dat begint in maart volgend jaar. Het proces moet eind 2023 afgerond zijn.

Gebruikers krijgen 45 dagen vooraf waarschuwingen over de verplichting via GitHub en via e-mail. Als gebruikers die negeren, krijgen ze vanaf de dag dat de verplichting voor hen actief wordt, iedere keer als ze op het platform komen een notificatie. Die kunnen ze een week ter zijde leggen, daarna wordt hun account ontoegankelijk totdat tweetrapsauthenticatie actief wordt gemaakt. Gebruikers kunnen een totp-code of sms inzetten om hun account te beveiligen. Ook kunnen ze een securitysleutel gebruiken, maar alleen in combinatie met een totp-code.

Hostingprovider Versio gaat vanaf 16 januari de tarieven van meerdere producten verhogen. Onder meer de prijzen van domeinnamen, e-mailadressen en hostingpakketten worden verhoogd. De .nl-domeinnaam wordt bijvoorbeeld zo'n 55 procent duurder.

De domeinprovider verhoogt naar eigen zeggen de tarieven vanwege de sterk gestegen kosten van energie, hardware en de inkoop van licenties en domeinnamen. Het gaat om zowel domeinnamen als hostingpakketten. De prijs van de .nl-domeinnaam wordt bijvoorbeeld met zes euro verhoogd: van 11 euro naar 17 euro per jaar. De volledige lijst met tariefverhogingen staat op de site van Versio. Daar komt ook nog btw bij.

Naast prijsverhogingen wordt vanaf dezelfde datum telefonische support voor Versio-klanten gratis gemaakt, terwijl daar eerder een tarief voor betaald moest worden. Verder meldt de hostingprovider dat deze de pakketlimieten strakker gaat aanhouden. Het bedrijf zegt in het verleden vaak soepel om te zijn gegaan met het overschrijden van deze limieten, maar dat daar vanaf 16 januari geen sprake meer van zal zijn. Dat houdt in dat het aantal domeinen dat staat aangegeven in de pakketspecificaties wordt gehandhaafd. Indien klanten momenteel meer domeinen hebben dan toegestaan volgens hun pakket, worden ze vanaf deze datum 'geüpgraded' naar het juiste pakket.

De tarieven gelden voorlopig alleen voor nieuwe klanten. De verhoging gaat voor bestaande klanten pas in bij een contractverlenging.

Prijzen zijn exclusief 21 procent btw.

Aaeon heeft een single-board-computer uitgebracht, genaamd De Next-V2K8. De computer is voorzien van een AMD Ryzen Embedded V2718-, of een AMD Ryzen Embedded V2516-soc. De sbc bevat standaard 16GB-lpddr4-geheugen, meet 86 bij 55mm - het formaat van een Raspberry Pi-sbc - en is vanaf 1150 dollar te koop.

Beide cpu-versies van de single-board-computer zijn opgebouwd met de Zen2-architectuur, bevatten acht cores en kunnen zestien threads aan. Hun maximale tdp ligt volgens Aaeon op 25W. Via de ingebouwde Radeon-graphics kan het bordje gelijktijdig twee schermen aansturen met een 4k-resolutie en met 30 frames per seconde. Het bordje beschikt hiervoor over zowel een hdmi 1.4b-, als een embedded DisplayPort-aansluiting.

Ondanks het kleine formaat bevat het bordje twee Gbit/s-ethernetpoorten. Een eerste kan 2,5Gbit/s aan, een tweede 1Gbit/s. Er zijn ook zes USB-poorten aanwezig, twee daarvan zijn UBB3.2 Gen2, de overige vier zijn USB 2.0-poorten die via een header moeten worden aangesloten. Er is een SATA3-slot en een M.2-2280-ssd-slot voorzien met ondersteuning voor PCIe. Aaeon installeerde ook twee RS232/422/485 pin headers op het bordje. De editie met de AMD V2516-soc gaat over de toonbank vanaf 1.150 dollar. De versie met de AMD V2718-soc moet 1.317 dollar kosten. Het bedrijf maakt ook sbc's in hetzelfde formaat met Intel-processors aan boord.

Verschillende internationale politiediensten, waaronder de Nederlandse, hebben tijdens een operatie tientallen ddos-booters offline gehaald. Tijdens Operation Power Off zijn zeven personen gearresteerd.

Bij de operatie zijn vijftig ddos-booters offline gehaald. Dat waren 'de populairste booters op de markt' die volgens de politie vaak hoog in zoekmachines verschenen. Een van de booters zou zijn gebruikt voor 'meer dan dertig miljoen aanvallen'. Ddos-booters, ook wel webstressers genoemd, worden verkocht als legitieme softwarepakketten die zogenaamd als doel hebben om netwerken te testen op grote hoeveelheden verkeer. In werkelijkheid worden booters ingezet om ddos-aanvallen uit te voeren op anderen.

Tijdens de actie zijn zeven beheerders gearresteerd. Dat gebeurde in de VS en het Verenigd Koninkrijk. In de toekomst worden meer acties niet uitgesloten, schrijven de politiediensten.

De actie werd uitgevoerd door de Amerikaanse FBI, Britse National Crime Agency, Duitse federale politiedienst, politiedienst van Hanover en Poolse cybercrimepolitie-unit. Vanuit Nederland deed het Team High Tech Crime van de Landelijke Eenheid mee, maar ook de cybercrimeteams in de regio's Midden-Nederland, Noord-Holland en Den Haag. De actie werd in Europa door Europols Joint Cybercrime Action Taskforce gecoördineerd. Wat de exacte rol van de Nederlandse politie was, is niet bekend.

Europol noemt de actie Operation Power Off. Die werd gericht op ddos-booterdiensten. Dergelijke booters kunnen vaak legaal worden gekocht op internet. Ze zijn bovendien makkelijk vindbaar in zoekmachines en aanbieders adverteren daar zelfs met regelmaat. Volgens de politie kunnen zelfs mensen zonder technische kennis voor weinig geld een ddos-aanval uitvoeren. Dat kan veel schade veroorzaken en belangrijke diensten offline halen.

De Nederlandse politie heeft zijn pijlen al langer gericht op semilegaal aangeboden ddos-diensten. In 2018 haalde de politie webstresser.org offline. Sindsdien is er een publiekprivate samenwerking opgezet met het bedrijfsleven die voortborduurt op het antiransomware-initiatief No More Ransom. Dat heet No More DDoS en is bedoeld om onderzoeksresultaten naar ddos-aanvallen te delen tussen bedrijven en opsporingsdiensten.

Twitter heeft de accounts van een ontwikkelaar geschorst omdat die vluchtinformatie van vliegtuigen van bekende personen deelden. Realtime locatiegegevens delen is per direct ook verboden op Twitter.

Ontwikkelaar Jack Sweeney verklaarde aan een journalist van The New York Times dat al zijn Twitter-accounts, waarmee hij openbare vluchtinformatie van vliegtuigen van bekende personen deelde, geschorst zijn. Dat waren er ongeveer 30. Enige tijd later was ook zijn persoonlijke Twitter-account geschorst.

Twitter heeft nog geen officiële verklaring uitgebracht over de schorsingen, maar ceo Elon Musk gaf wel enige uitleg. Hij stelt in een tweet dat een stalker woensdagavond een auto van Musk met daarin zijn zoon had belaagd in Los Angeles. Die stalker dacht volgens Musk dat de ceo in de auto zat. Musk verwees vervolgens naar het account van Jack Sweeney en stelt dat er juridische stappen zijn ondernomen tegen de man en andere organisaties die volgens Musk het belagen van zijn familie ondersteunden.

Volgens Musk wordt elk Twitter-account dat realtime locatiegegevens van iemand deelt, voortaan geschorst, omdat dit een schending van de fysieke integriteit van een persoon met zich mee zou brengen. Deze stelregel is volgens Musk ook van toepassing op accounts die linken naar webpagina’s met daarop verwijzingen naar realtime fysieke locaties van personen. Het delen van locatiegegevens die 'een beetje' verouderd zijn, is volgens Musk niet problematisch en is dus nog toegestaan op Twitter.

Elon Musk is al jaren fel tegen het account @ElonJet, dat vluchten van Musks privéjet volgde op basis van openbare vluchtgegevens. Musk zei echter na zijn overname van Twitter expliciet dat hij dit account niet zou schorsen omwille van zijn eigen interpretatie van vrijheid van meningsuiting op het platform. Hij wilde @ElonJet laten bestaan, hoewel dat volgens hem 'een direct, persoonlijk veiligheidsrisico' vormde. Het is exact die bewoording die Twitter nu gebruikt om het nieuwe beleid te verantwoorden.

Jack Sweeney is een twintigjarige Amerikaanse student die in juni 2020 een Twitter-account heeft aangemaakt waarmee hij vluchtinformatie van de privéjet van Elon Musk deelde. In november vorig jaar nam Musk contact op met Sweeney en bood hij de man 5000 dollar om te stoppen met het verspreiden van de vluchtinformatie. Sweeney weigerde en vroeg een hoger bedrag. Kort nadat Elon Musk Twitter had overgenomen, claimde Musk dat hij het recht op vrije meningsuiting op het platform zou waarborgen. Zelfs al kon er hierdoor een veiligheidsrisico voor hemzelf ontstaan. Hij verwees daarmee naar het account van Sweeney met vluchtinformatie van zijn privévliegtuig.

Twitter stopt op 18 januari met de van oorsprong Nederlandse nieuwsbriefdienst Revue. Vanaf die datum worden alle gegevens verwijderd en hebben gebruikers geen toegang meer tot hun account. Twitter en Revue geven geen reden voor het stopzetten.

Revue-gebruikers hebben nog tot de datum van stopzetting om een lijst van hun abonnees te downloaden, meldt de dienst op zijn site. Ook is het mogelijk om alle vorige nieuwsbrieven en de statistieken te bewaren. Vanaf 20 december kunnen gebruikers zich niet meer abonneren op betaalde nieuwsbrieven.

Waarom de dienst wordt stopgezet, is niet duidelijk. Wel meldt de medeoprichter van Revue, Martijn de Kuijper, dat dit 'niet specifiek te danken' is aan de nieuwe Twitter-eigenaar Elon Musk.

Twitter nam Revue in januari 2021 over. Het is een platform waar gebruikers nieuwsbrieven kunnen opstellen en kunnen versturen naar abonnees en daar statistieken over te zien krijgen. De dienst werd in 2015 opgericht in Utrecht door De Kuijper en Mohamed El Maslouhi.

Google heeft een tool uitgebracht waarmee ontwikkelaars van opensourcesoftware sneller kwetsbaarheden in hun code kunnen ontdekken. De tool heet OSV-scanner en is gebaseerd op Go.

OSV staat voor Open Source Vulnerability. OSV-scanner maakt gebruik van de OSV-database die Google vorig jaar heeft opgezet. Dat is een opensourcedatabase waarin informatie wordt verzameld over bekende kwetsbaarheden. Google noemt OSV-scanner 'een officieel ondersteunde frontend' voor die database. Api-instructies staan op de OSV-website.

De tool die het bedrijf nu uitbrengt, is bedoeld voor ontwikkelaars van opensourcesoftware die gebruikmaken van externe library's en dependency's. Door OSV-scanner te gebruiken worden al die dependency's gescand op bekende kwetsbaarheden die in de database zijn opgenomen. De scanner gebruikt onder andere manifests en commit-hashes om te kijken welke dependency's worden gebruikt. Die kwetsbaarheden krijgen daarna ook een controle op de OpenSSF Scorecard-database.

Google zegt dat de tool gebaseerd is op Go. De broncode ervan is open source en beschikbaar op GitHub. In de toekomst wil het bedrijf continuous integration actions implementeren in de tool, zodat scans bijvoorbeeld kunnen worden ingepland. Ook wordt de ondersteuning voor scans van C- en C++-code uitgebreid en komt er ondersteuning voor VEX-rapportages. Wanneer dat gebeurt, is nog niet bekend.

OPPO brengt zijn vouwbare klaptelefoon Find N2 Flip volgend jaar uit in Europa. Dat laat de fabrikant weten op zijn eigen evenement Inno Day. De Flip is de eerste klaptelefoon van de Chinese fabrikant.

De Find N2 Flip heeft aan de binnenkant een 6,8"-scherm met 120Hz-verversingssnelheid. Aan de buitenkant zit een 17:9-scherm van 3,26" van 7,3x3,9cm. Het schermpje staat bovendien in portrait om meldingen beter te kunnen lezen, zo zegt de fabrikant.

De Flip draait op een MediaTek Dimensity 9000+. De telefoon heeft een 32-megapixelcamera als selfiecamera in het scherm en twee camera's aan de buitenkant. Een 50-megapixelcamera, een Sony IMX890, als primaire camera. Er is ook een camera met ultragroothoeklens. Details over de release komen later naar buiten. De Find N2 Flip is de eerste vouwbare smartphone van OPPO die buiten China zal uitkomen.

OPPO kondigde ook nog een opvolger aan voor de Find N van vorig jaar. De Find N2 is in concept niet gewijzigd ten opzichte van de Find N: het is een compacte vouwbare telefoon met 18:9-scherm aan de buitenkant en vrijwel vierkant scherm aan de binnenkant. De telefoon heeft een Qualcomm Snapdragon 8+ Gen 1, tegenover de Snapdragon 888 van de Find N. Ook heeft de telefoon een lichter scharnier en minder schermranden. Andere wijzigingen zitten in de software: zo is er een apart menu dat naar boven komt door het scherm even te vouwen en is een soort laptop-functie door het scherm half in te klappen. De Find N2 komt alleen uit in China. Details over prijzen gaf OPPO niet.

Er is opnieuw een lek gevonden in een Sojoez-ruimtevaartuig dat is gekoppeld aan het International Space Station. Vanwege dat lek is een geplande ruimtewandeling afgezegd. Het Russische ruimteagentschap doet onderzoek.

Het lek werd afgelopen nacht Nederlandse tijd ontdekt in de Sojoez MS-22, het vaartuig dat momenteel aan het internationale ruimtestation is gekoppeld. Dat is de Russische ruimtecapsule, maar de meeste informatie komt van het Amerikaanse ruimteagentschap NASA. Dat sprak over het lek tijdens een livestream. NASA bevestigt het lek ook op zijn website, al is de informatie daar summier.

Het lek werd ontdekt op het moment dat twee Russische kosmonauten zich klaarmaakten voor een ruimtewandeling. Sergei Prokopyev en Dmitry Petelin zouden onder andere werk uitvoeren aan de nieuwe Nauka-module, met hulp van de veelgeplaagde Europese robotarm ERA. Die ruimtewandeling is nu afgeblazen tot de oorzaak van het probleem bekend is.

De ruimtevaarders in het station en mission control zagen vroeg in de ochtend een 'significant lek' via een 'zichtbare stroom schilfers'. NASA zegt niet te weten wat er precies lekte uit de Sojoez. Tijdens de livestream wordt gespeculeerd dat het gaat om koelingsmateriaal uit de Sojoez-capsule zelf. Die zou aan de achterkant van het vaartuig zitten.

De crew zou momenteel niet in gevaar zijn. De Sojoez MS-22 arriveerde in september van dit jaar bij het ruimtestation. Naast Prokopyev en Petelin was ook de Amerikaan Frank Rubio aan boord. Zijn vlucht is een van de laatste onder het crew swap-programma tussen Amerika en Rusland. De ruimtevaarders hebben de Sojoez nodig om terug naar huis te keren. Roscosmos zou het probleem nog onderzoeken.

Het is niet de eerste keer dat er een lek wordt ontdekt in het International Space Station. In 2020 werd er ook al een gat gedicht in een Sojoez-capsule die aan het station gekoppeld was. Waar dat lek vandaan kwam, is nog steeds niet precies bekend.

De Autoriteit Persoonsgegevens staat de Nederlandse Zorgautoriteit toe om gegevens van ggz-patiënten te verzamelen. De NZa had daarom gevraagd, maar de privacywaakhond stelt wel strenge eisen rondom de gegevensverzameling.

De Nederlandse Zorgautoriteit ontvangt van zorginstellingen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) zogenaamde Honos+-gegevens. Honos+ staat voor Health of the Nation Outcome Scales en is een Europese datastandaard, waarmee mensen in de ggz worden ingeschaald op basis van een aantal vragen. De NZa wil die gegevens nu verder gaan verzamelen om daar een nieuw systeem mee in te richten. Dat systeem moet beter en nauwkeuriger berekenen welke zorgkosten ggz-patiënten maken. De NZa vroeg aan de Autoriteit Persoonsgegevens om een advies.

De Autoriteit Persoonsgegevens concludeert nu dat de NZa de gegevens mag verzamelen in lijn met de privacywet, de AVG. Daarvoor is een grondslag, zegt de privacywaakhond. Die ligt in het feit dat de wettelijke Regeling geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg 2023 het gebruik van die data voorschrijft. Een van de wettelijke grondslagen in de AVG is dat er een wettelijke noodzaak is dat gegevens worden verzameld.

Wel stelt de Autoriteit Persoonsgegevens strenge eisen aan die regeling. De gegevensverzameling mag alleen worden doorgezet als de NZa een aantal strenge waarborgen in de regeling opneemt. Een daarvan is dat NZa de gegevens van slechts maximaal een jaar opvragen. Ook moet de NZa opnieuw aantonen dat de gegevensverzameling noodzakelijk is op het moment dat er nieuwe gegevens nodig zijn voor het systeem. De NZA moet daarnaast garanderen dat gegevens alleen voor het nieuwe systeem worden gebruikt.

De Autoriteit Persoonsgegevens eist dat die zaken worden opgenomen in een nieuwe versie van de regeling en dat de NZa die eerst nog eens voorlegt aan de privacytoezichthouder. In oktober van dit jaar vroeg de NZa ook al advies over de gegevensverwerking, maar die wees de AP toen af. Met het nieuwe advies ziet de toezichthouder genoeg verbeteringen om de gegevensverzameling toch mogelijk te maken.

Stel je voor: je registreert je bij een goksite en daarbij moet je bewijzen dat je boven de achttien bent. Hoe doe je dat zonder allerlei gegevens te hoeven invullen? Dat zal moeten kunnen met een app waaraan de Nederlandse overheid werkt, maar er zijn ook kanttekeningen bij te plaatsen.

De komst van de app om te dienen als digitale variant van het paspoort is geen verrassing. Het stond al in het coalitieakkoord van het huidige Nederlandse kabinet en in een Kamerbrief van staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitale Zaken kwam het ook al aan de orde. Het uitgangspunt is nu dat internetbedrijven te veel data verzamelen van gebruikers. Van Huffelen: "In EU-verband werken we daarom aan het creëren van een alternatief voor de bestaande data-economie, die nog te veel gebaseerd is op vergaande gegevensverzamelingen en -verwerkingen."

Dat komt voort uit Europese druk. De eiDAS-verordening uit 2014 regelde al dat Europese landen elkaars systemen voor digitale identiteit moesten gaan herkennen en laten samenwerken. Een voorgestelde wijziging daarvan regelt dat het per 2025 zover is.

Het Nederlandse systeem heeft voorlopig als naam NL Wallet gekregen. Het is het beste te vergelijken met DigiD, maar het moet op veel meer plekken bruikbaar zijn. De bedoeling is dus dat allerlei winkels, bedrijven en instanties het systeem gaan ondersteunen. Daarbij is het uitgangspunt dat gebruikers zelf hun data in beheer hebben en dat instanties, winkels en bedrijven zo min mogelijk data krijgen.

Zo hoeven autoverhuurders alleen te weten of klanten een geldig rijbewijs hebben en via NL Wallet kunnen ze dus alleen dat vragen. Goksites kunnen vragen of iemand boven de 18 is. De app van NL Wallet moet bovendien laten zien welke gegevens je gaat delen voordat hij die gegevens doorstuurt. De app vraagt ook nog om verificatie voordat hij gegevens deelt.

Gebruikers kunnen kaarten met gegevens in de NL Wallet zetten, bijvoorbeeld een paspoort, rijbewijs, zorgverzekeringspas en meer. Vervolgens kunnen diensten die gegevens willen opvragen een QR-code genereren die de app kan uitlezen. In die QR-code staan gegevens van de dienst en welke gegevens ze willen hebben. Vervolgens kunnen gebruikers die gegevens uit hun pas ophalen, checken en daarna doorsturen.

Het toevoegen van kaarten gebeurt ongeveer zoals gebruikers een vaccinatie of positieve test konden toevoegen in CoronaCheck. Daarbij neemt de app contact op met de plek waar de gegevens staan, waarna je kunt inloggen en de gegevens kunt ophalen.

De planning is om de app eind volgend jaar uit te brengen, maar zelfs dan is hij beperkt in functionaliteit; niet alle diensten werken er dan mee. Zo zou het kunnen dat je dan wel een paspoort kunt toevoegen, maar geen rijbewijs of verzekeringspas. Die komen er dan in de tijd na de release bij.

De app zal niet alleen in de App Store en Play Store komen, maar ook op opensource-downloadwinkel F-Droid. Sterker nog, daar is de demo te installeren. Later komt er ook een desktopversie van NL Wallet, voor mensen die data willen doorgeven zonder een smartphone te hoeven gebruiken.

Technische achtergrond

De code van de demo-app is te vinden op GitHub. Net als CoronaCheck en CoronaMelder wordt de app door de Rijksoverheid grotendeels in de openheid gebouwd en krijgen mensen met verstand van zaken de mogelijkheid om bij te dragen en opmerkingen te plaatsen.

Op GitHub is te zien dat er versies komen voor iOS en Android. De ontwikkelaars waarschuwen wel dat het gaat om een demo en dat er geen werkende code onder de implementatie zit. Het gaat vooral om het testen van bepaalde technische aspecten van de code. De code van de demo-app is niet 'production quality', staat duidelijk in de readme.

De demo-app wordt gemaakt met behulp van Google Flutter. Dat is een manier om apps te bouwen aan de hand van een enkele codebase. Ook is Gradle in gebruik. Op GitHub wordt duidelijk dat de app vooralsnog alleen werkt in het Nederlands en Engels. Dat is uiteraard onvoldoende, want de Rijksoverheid wil dat de app zo inclusief mogelijk is en sommige mensen in Nederland hebben een andere taal als primaire taal.

De app is modulair opgebouwd. De interface geeft events door in de app aan een BLoC-laag. Samen vormen de interface en de BLoC-laag de UI-laag van de app. De domeinlaag eronder heeft de diverse usecases, zoals het opvragen van data van een rijbewijs of juist van een paspoort. De datalaag eronder bevat de repository's met informatie. Die halen data nu uit een nepdatabase, maar dat moet in de toekomst dus echt zijn.

Het scheiden van de lagen maakt het beter mogelijk om in de toekomst functies toe te voegen. Zo is het mogelijk om usecases uit te breiden met hergebruik van code zonder aan de UI-laag te hoeven komen. Bovendien maakt het testen makkelijker, want in de toekomst kan code uit de demo-app worden gebruikt in de app die zal uitkomen en daarbij is het alleen nodig om de datalaag aan te passen. Er is geen centrale opslag van gegevens; de gegevens over de kaarten in de Wallet komen van de individuele instanties en overheden, terwijl de verzamelde data alleen in de app van de gebruiker staat.

Kritiek en politieke spanning

Er is wel kritiek op het systeem voor NL Wallet en uiteraard meer algemeen op de eID, de Europese digitale identiteit. Die kritiek richt zich op het idee voor het systeem zelf, waarmee bedrijven dus door overheden en instanties gecontroleerde informatie kunnen opvragen. Twee hoogleraren zeiden tegen NU.nl dat het systeem de deur opent voor te veel vragen om identificatie. "Het is niet de bedoeling dat zij aan jou vragen hoe oud je bent als je een postpakket wilt versturen", zegt Jaap-Henk Hoepman, universitair hoofddocent privacy aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Bart Jacobs, hoogleraar computerbeveiliging aan dezelfde universiteit, wijst er nog op dat opslag decentraal moet zijn en dat er een goed loket moet zijn voor klachten. "Bijvoorbeeld als een partij om meer persoonsgegevens vraagt dan nodig. Dat is volgens de AVG sowieso verboden, maar met zo'n app wordt het gevaar daarop wel groter."

Die kritiek is politiek niet aan dovemansoren gericht. Sterker nog, een meerderheid van de Tweede Kamer is het daarmee eens. Een motie van SP-Kamerlid Renske Leijten om niet in te stemmen met het EU-voorstel voor digitale identiteit is met krappe meerderheid aangenomen. Systemen van lidstaten hoeven namelijk niet verplicht open source te zijn en er komt ook geen expliciet verbod op het verhandelen van persoonsgegevens.

Het kabinet heeft ervoor gekozen om die motie niet uit te voeren, omdat het Nederland buitenspel zou zetten in de onderhandelingen. Van de regeringspartijen stemde de ChristenUnie voor de motie en dus tegen het eigen kabinetsbeleid. Als er een Europese verordening komt, zal Nederland die wel moeten invoeren, maar dit is nog geen gedane zaak. De demo van de Nederlandse app is er nu al, zodat de ontwikkeling niet pas hoeft te beginnen als die verordening er inderdaad komt.

Tot slot

Net als bij CoronaMelder en CoronaCheck is het vertrouwen in het systeem voor het digitale paspoort essentieel en het is dus niet zo gek dat de overheid deze app zoveel mogelijk in de openheid wil ontwikkelen. Het betekent dat iedereen kan meekijken naar de opzet en bedoeling van deze app.

Dit is pas het begin. In de politiek moet er nog een compromis komen over of en hoe dit Europese systeem er komt en hoe Nederland het dan zou willen implementeren. Het nut van deze app is duidelijk, maar de bezwaren ertegen zijn dat ook; we willen niet om de haverklap data hoeven af te geven en als je zo'n systeem maakt, moet dat zorgvuldig en privacyvriendelijk. Hoe dit verder zal gaan, is nu nog onduidelijk. Als het zover komt, kan dit een belangrijke app op je telefoon worden.