AP: justitie moet direct stoppen met verzamelen vluchtgegevens van Europeanen

De Autoriteit Persoonsgegevens dwingt het Nederlandse ministerie van Justitie om te stoppen met het verzamelen van de Passenger Name Records van vliegreizigers van en naar Nederland vanuit de EU. Het ministerie overtreedt de wet door gegevens te verzamelen van Europeanen.

De gegevensverzameling moet per direct stoppen, eist de Autoriteit Persoonsgegevens. Er mag daarvoor ook geen overgangsregeling komen, waarschuwt de Nederlandse privacytoezichthouder. Het gaat om passagiersgegevens van mensen die op Nederlandse luchthavens binnenkomen. Daarvoor geldt momenteel de Wet gebruik van passagiersgegevens voor de bestrijding van terroristische en bepaalde ernstige misdrijven, afgekort de PNR-wet.

Deze wet is weer gebaseerd op de Passenger Name Record-richtlijn uit Europa. Die richtlijn schrijft voor dat lidstaten bepaalde gegevens van vluchtpassagiers mogen opslaan om terrorisme en zware misdaad op te sporen en te voorkomen. De Europese richtlijn heeft het echter over vluchten vanuit of naar landen buiten de Europese Unie. In Nederland is er in de PNR-wet opgenomen dat ook gegevens van vluchten binnen de EU worden verwerkt. Volgens de wet worden gegevens vijf jaar bewaard. De data wordt na zes maanden 'gedepersonaliseerd'.

De PNR-wet krijgt al jaren kritiek van privacyorganisaties. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens heeft er eerder al onderzoek naar gedaan. Begin 2022 trok de AP de conclusie dat Nederland moest stoppen met de gegevensverwerking. In die brief van vorig jaar zei de AP dat Nederland te veel gegevens verzamelt. De waakhond sprak over een 'geweldige hoeveelheid persoonsgegevens' die worden verzameld, geautomatiseerd verwerkt en bewaard 'zonder dat er daarvoor getoetst hoeft te worden aan objectieve criteria die verband houden met de doelstellingen van het voorkomen en opsporen van terrorisme en andere ernstige criminaliteit'. "Er is zodoende sprake van 'mass surveillance'", zegt de toezichthouder.

De AP hekelt ook dat er in de wet geen onderscheid wordt gemaakt tussen terroristische misdrijven en 'zware misdaad'. De gegevens kunnen namelijk ook worden gebruikt voor misdrijven die niet over de grens worden gepleegd en waar slechts drie jaar gevangenisstraf op kan staan. Voor die laatste vorm van misdrijven vindt de AP de omvang van de dataverzameling niet proportioneel.

Nog geen handhaving

De minister van Justitie nam de conclusies vorig jaar niet over en bleef toestemming verlenen voor de dataverwerking. De Autoriteit Persoonsgegevens wilde op dat moment nog niet handhaven. Uit het onderzoek bleek toen wel dat de gegevensverzameling buitenproportioneel was, maar voor handhaving is het nodig voor de AP om te kunnen toetsen aan bijvoorbeeld de wet of jurisprudentie. Dat zou een nieuw, langdurig onderzoek betekenen.

De AP wilde wachten op een uitspraak van het Europees Hof van Justitie voor het zou handhavenTegelijk met het advies liepen er verschillende Europese, juridische procedures tegen de PNR-richtlijn. De AP wilde wachten op een uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Die kwam er in augustus. De uitspraak was tweeledig. Aan de ene kant zei het Hof dat de PNR-verzameling legaal was en voldeed aan Europese grondrechten zoals het Handvest voor de rechten van de mens. Ook stelde het Hof dat Europese lidstaten hun eigen wetten mochten schrijven op basis van de richtlijn, zoals Nederland deed.

Maar het Hof maakte ook een belangrijke kanttekening: de gegevensverzameling moet beperkt worden tot het 'strikt noodzakelijke'. Daarin ziet de AP bevestiging van zijn eerdere boodschap, namelijk dat Nederland meer data verzamelt dan nodig.

De privacytoezichthouder eist daarom dat de minister nu met een antwoord komt. "De AP roept de minister op om het verwerken van deze gegevens onmiddellijk in overeenstemming te brengen met de PNR-richtlijn en de uitspraak van het Hof", schrijft de AP. Dat betekent dat opsporingsdiensten niet meteen de gehele gegevensverzameling stil hoeven te leggen, maar wel die van reizigers binnen de EU. Ook moet de minister met een nieuwe wet komen die 'in overeenstemming is met de richtlijn en de uitspraak' van het Europees Hof.

Minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius krijgt veertien dagen de tijd om een antwoord te formuleren. Zij moet daarbij aangeven 'welke acties zij heeft ondernomen of nog gaat ondernemen'. De AP kan in het uiterste geval een verwerkingsverbod instellen voor de overheid. Die zou in dat geval een boete moeten betalen voor iedere dag dat er toch gegevens worden verwerkt.

Reacties (43)

[Lisadr]

Economische Zaken negeert advies van Autoriteit Persoonsgegevens over KvK-data en nu dit.
nieuws: Minister negeert advies van Autoriteit Persoonsgegevens over KvK-data

Boetes (zover die er zijn) gaan van de overheid naar de overheid. Zolang er geen echte gevolgen zijn voor de betrokkenen, zullen ministeries zich niet houden aan de wet.

[berzerker]

De richtlijn zegt in artikel 1 lid 2:

Overeenkomstig deze richtlijn verzamelde PNR-gegevens mogen uitsluitend worden verwerkt om terroristische misdrijven en ernstige criminaliteit te voorkomen, op te sporen, te onderzoeken en te vervolgen (...)

En in artikel 2 lid 1:

Indien een lidstaat het besluit neemt deze richtlijn toe te passen op vluchten binnen de EU, brengt hij dit schriftelijk ter kennis van de Commissie.

Dus de richtlijn opent de mogelijkheid om de gegevens voor ernstige criminaliteit op te slaan en dat ook te doen voor vluchten binnen de EU. En wat onder "ernstige criminaliteit" moet worden verstaan staat in artikel 3:

In deze richtlijn wordt verstaan onder:
(...)
9. ernstige criminaliteit", de in bijlage II bedoelde strafbare feiten, waarop in het nationale recht van een lidstaat een vrijheidsbenemende straf of een tot detentie strekkende maatregel met een maximumduur van ten minste drie jaar staat;

De uitvoeringswet bevat inhoudelijk dezelfde definitie van "ernstige criminaliteit" en dezelfde bijlage.
Als ik dat zo op een rijtje zet dan vraag ik me hoe de overheid zich hier niet aan de wet houdt? Het gaat hier, als ik het artikel goed lees, puur om de vraag of de gegevensverzameling wel beperkt is tot het 'strikt noodzakelijke'. Daar over discussiëren lijkt mij logischer dan roepen dat de overheid zich niet aan de wet houdt.

Ik wordt onderhand wel moe van iedere keer als de overheid een andere afweging maakt dan de AP dat je hier dan gelijk leest dat de overheid zich niet aan de wet houdt. En Tweakers mag e.e.a. ook wel eens in een groter licht plaatsen: als een advies van de AP niet wordt overgenomen (wat kan - het is een advies) lees ik daar altijd een artikel hierover met allerlei verontwaardigde reacties eronder van voor boeven onze overheid wel niet zijn. Maar over hoeveel wetten een advies wel wordt overgenomen of over welke wetten überhaupt geen advies nodig is omdat alles al netjes is geregeld lees ik nooit iets. Dat is ook logisch, maar het is net als de krant die alleen het slechte nieuws brengt, waardoor je een versterkt negatief beeld krijgt en per saldo je het idee krijgt dat alles steeds slechter gaat terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. En dat blijkt ook uit de (m.i. vaak extreme) reacties op artikelen als deze.

[Reactie gewijzigd door berzerker op 22 juli 2024 17:22]

[jochemd]

Als ik dat zo op een rijtje zet dan vraag ik me hoe de overheid zich hier niet aan de wet houdt? Het gaat hier, als ik het artikel goed lees, puur om de vraag of de gegevensverzameling wel beperkt is tot het 'strikt noodzakelijke'.

Tot 21 juni 2022 ging het daar inderdaad over. Op die dag echter heeft het Europees Hof uitspraak gedaan en exact uitgelegd hoe dat geinterpreteerd moet worden:

Artikel 12, lid 1, van richtlijn 2016/681, gelezen in samenhang met de artikelen 7 en 8 en artikel 52, lid 1, van het Handvest van de grondrechten, moet aldus worden uitgelegd dat het zich verzet tegen nationale wetgeving die voor PNR-gegevens een algemene bewaartermijn van vijf jaar voorschrijft die zonder onderscheid geldt voor alle luchtreizigers, ook luchtreizigers van wie noch uit de voorafgaande beoordeling [artikel 6, lid 2, onder a), van deze richtlijn], noch uit eventuele controles tijdens de periode van zes maanden (artikel 12, lid 2, van deze richtlijn), noch uit andere omstandigheden is gebleken dat er objectieve aanwijzingen bestaan dat zij een gevaar vormen op het gebied van terroristische misdrijven of ernstige criminaliteit met een minstens indirect objectief verband met het luchtvervoer van passagiers.

Nou heb ik toevallig om andere redenen afgelopen december inzage gevraagd bij Pi-NL en het blijkt dat zij gegevens van mij hebben die jaren terug gaan. Kennelijk is Pi-NL dus van mening dat er objectieve aanwijzingen bestaan dat ik een gevaar vorm op het gebied van terroristische misdrijven of ernstige criminaliteit. Misschien toch eens een aanvullend verzoek indienen en wat aanvullende vragen stellen.

[JT]

Nederlandse strafvordering vindt een delict met een lagere maximale straf dan 4 jaar niet eens voorlopige hechtenis- waardig. Ook mag de opsporing niet aanhouden buiten heterdaad in dat geval. Dus je kunt betogen dat "ernstig" geen feiten van 3 jaar zijn en dat daarom de verzameling zoals beschreven buitenproportioneel is.

[TijsZonderH]

Boetes gaan nagenoeg altijd gepaard met de eis dat een verwerking ook moet worden stopgezet, dus het is heus niet zo dat de overheid een boete maar betaalt en daarna vrolijk doorgaat met de overtreding.

Wat er gebeurt als de overheid de AVG overtreedt en een boete krijgt, heb ik vorig jaar eens uitgezocht toen ik dezelfde vraag had.

[Retrospect]

De overheid tikt jaarlijks heel wat boetes af om geen door de rechter afgedwongen openheid van zaken te geven mbt de wob/woo. We hebben een overheid die haar eigen wetten met handen en voeten treedt.

[bousix]

Inderdaad. Reclamatie op reclamatie wijzigt het gedrag van onze overheid niet vaak genoeg. En verantwoordelijkheid nemen, wordt soms simpelweg voorkomen met "ik heb er geen herinnering meer aan". We hebben echt een structureel probleem met de inrichting van onze samenleving, echter de politiek die dit zou kunnen veranderen, is zelf het onderwerp.

[Anoniem: 851517]

Haha zoals veel hier denken mensen dat de overheid de tegenpartij is. Maar in werkelijkheid is de overheid jouw portemonnee. De enigen die hier blij van worden zijn rechters en advocaten en belastingbetaler mag die salarissen betalen

[Retrospect]

Iedereen weet dat de overheid alles van ons geld betaald. De overheid dient gewoon conform de wob/woo openheid van zaken te geven. Daar gaat het om.

[Anoniem: 851517]

moet je dan niet gewoon anders stemmen?

[Retrospect]

Al stem ik elke verkiezingen op een andere partij aan de flanken links of rechts, zolang de meeste mensen op partijen als VVD, CDA en D66 stemmen gaat het niet veranderen. Ook mbt de digitale Europese identiteit weer een knap staaltje ondermijning van de democratie gezien.

[Kevinp]

Tja een wet aannemen dat dergelijke dingen gewoon persoonlijk strafbaar zijn zullen ze niet snel doen.

Het hele kabinet overtreed regels willens en wetens al jaren, maar ipv achter slot en grendel zitten ze gewoon op hun zetel.

Of het nu over de WOB bij corona gaat. Een directe eis van de tweede kamer om tegen de europeese ID te stemmen of deze uitspraken. Zolang niemand er iets aan durft te doen, en zelf begint te janken als de waarheid wordt verteld (iets met handtas van Rutte) dan is er heel wat mis.

En het erge is, een van de ergste partijen (in mijn ogen)(FvD) steeds meer gelijk krijgt.

[Hatseflats]

Dit is ook waarom zo'n partij met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid groot gaat worden.

Een andere reden is dat als niemand tegemoet komt aan de wensen van de oorspronkelijke NL'ers, men uiteindelijk zoiets gaat hebben van: "Nou ja, dan dat maar. Een alternatief is er niet echt meer."

Ach ja, de geschiedenis herhaalt zich altijd.

[kimborntobewild]

Dat is te vergelijken met een directeur van een groot bedrijf die zijn bedrijf niet klimaatneutraal wil maken, omdat 100 bedrijven naast hem niet klimaatneutraal willen worden.
Natuurlijk heeft het zin om te stemmen! Alle kleintjes maken samen één grote.

[Retrospect]

Ik stem altijd.

[Anoniem: 851517]

Jouw stem is het belangrijkste!! Dat is eigenlijk hoe het werkt in Rusland en in NoordKorea… we leven in Nederland in een democratie. Wen er maar aan en stem strategisch en niet idealistisch. Dan zul je het er namelijk nooit mee eens zijn. Je kan dan wel lekker meeklagen op feestboek, dat dan wel weer. Nogmaals ik snap dat jou mening het belangrijkste is maar ga die verkondigen in rusland. Dan komt het goed! Ondertussen gaan we in Nederland lekker verder met polderen en greenwashing.

[Hatseflats]

Oh, ik heb nog nooit gestemd en dat zet ook geen zoden aan de dijk.

Dus we leven hier in een democratie? Daar merk ik anders steeds minder van.

[Kevinp]

Hoe minder mensen stemmen hoe belanrijker mijn stem wordt.

Maar ja je zel er weinig van merken op individuele basis.

[Hatseflats]

Als ze de kiesdrempel niet halen, dan houdt het voor iedere partij op. Voedsel voor gedachtes.

[Tintel]

Deels heb je gelijk maar helaas uit eigen ervaring weet ik dat ze [overheden] boetes/berispingen zien als 'vervelend' en slecht voor het imago maar niet hun gedrag/acties aanpassen.
Eigenlijk niet anders dan de gewone burger natuurlijk; als de impact van de straf gering is dan vervalt men al snel in hetzelfde (afgekeurde) gedrag.
Bijv. 10 km te hard gereden => geldboete => even balen => en weer verder...
Dan zegt men: hogere boetes / zwaarder straffen. Maar zo werkt het niet. Dat is al lang bewezen. Gedragsverandering is niet zo makkelijk te realiseren.
En dan hebben we hebben het nog niet eens over gedrag wat 'voordelig' is voor de uitvoerder (wat harder rijden dan de maximum snelheid niet eens echt is). Maar meer gegevens bijhouden is dus wel voordelig voor de uitvoerder.

Het niet direct kunnen aanspreken van de verantwoordelijke personen is ook een probleem. Daarom werkt het bij overheden nog slechter, dat straffen.
Het is niet veel anders dan kinderen opvoeden. Als je kinderen nergens direct op aanspreekt en alleen maar hun 'eindejaarstoelage' verlaagd (bijv. minder kerstcadeaus), dan zal hun gedrag ook niet snel veranderen.

[Reactie gewijzigd door Tintel op 22 juli 2024 17:22]

[Iblies]

Je hebt zowel de 1ste als 2de Kamer die het kabinet kan dwingen, alleen blijft het stil wat heel raar is.


Om de meest vreemde issues zie je theater en oa leden de kamer uitlopen.


Blijkbaar gaat het nog niet slecht genoeg met Nederland dat er allerlei figuren in Nederland aan de macht kunnen blijven die een eigen agenda voeren op basis van een splinterpartij en/of helemaal op zichzelf.

[kimborntobewild]

De 1e kamer mag de nieuw voorgestelde wetten slechts toetsen op grondwettelijkheid. Ze mogen geen politiek bedrijven. Helaas is de praktijk anders... is ook niet zo vreemd; het is immers reeds bekend dat ze partijdig (subjectief) zijn, i.p.v. objectief.

[robertlinke]

tja ze zijn zelf dan ook wel lid van een politieke partij

[Hatseflats]

Je kunt je ook afvragen, binnen de grenzen der redelijkheid , of je de natuur wel moet veranderen.

Ik vraag ook niet aan een bloem om niet meer naar het licht te groeien omdat het mij zo'n geweldig idee lijkt.

[Lisadr]

In theorie, maar zijn er ook praktijkvoorbeelden waarbij dat gebeurt is bij de rijksoverheid?

[kodak]

Een voorbeeld geven dat een organisatie na schriftelijke dwang gehoor gaf is natuurlijk prima om te tonen dat de dwang niet zomaar als vrijblijvend is opgevat. Maar het probleem is niet het voorbeeld, maar hoe represenatief het is en of de zorgen dus terecht zijn

Het wel of niet voldoen aan het verzoek, of zelfs later een verwerkingsverbod, hangt af van van de wil er juridisch bezwaar tegen te willen maken en gevolgen te accepteren. Zelfs een verwerkingsverbod en geen mogelijkheid tot bezwaar bij de AP zijn geen verbod op naar de rechtelijke macht stappen om de eis of verbod aan te vechten en in de tussentijd te doen wat men zelf wil. Het voorbeeld legt dus alleen het meest gunstige geval uit waarbij uitstellen van moeten stoppen uiteindelijk maar werd gedaan bij dit soort theoretische dwang. Maar het sluit daarmee niet uit dat het aangevochten kan worden. En met het al vaker uitstellen van niet voldoen aan wetgeving en uitspraken is het dus begrijpelijk dat als er meer mogelijkheden zijn die dus ook kunnen uitkomen. Het is helaas al niet best dat een overheid niet uit zichzelf toont de wet of uitspraken uit te willen voeren en dat dit soort eisen nodig zijn.

[Aldy]

Die boetes zijn volgens mij vestzak broekzak. Misschien dat vestzak er iets van voelt omdat die minder te besteden heeft, maar over het algemeen denk ik dat er zoveel in die vestzak zit dat het geen pijn doet.

[schrikbeeld]

Dan ben ik benieuwd welke instantie de gegevens verzamelt van reizigers naar USA en deze naar USA stuurt. Die instantie moet dan dus ook stoppen.

[LOTG]

Waar heb je het over, aangezien dat niet in dit artikel staat. Er staat juist dat men moet stoppen met gegevens binnen de EU te verzamelen aangezien de wetgeving alleen voorzag in vluchten van of naar landen buiten de EU.

Dus men mag wel geven verzamelen van vluchten naar de VS.
Er staat niets over het delen van deze gevens met de VS.

[schrikbeeld]

Het gaat mij om 'het verzamelen van gegevens van vliegreizigers'.
Nu moet een instantie stoppen met verzamelen van europese reizigers, wat is het verschil met europese reiziger naar USA?

[LOTG]

Dat de VS niet in de EU ligt?

Er staat overigens niet dat ze moeten stoppen met het verzamelen van gegevens van Europese reizigers, het AP heeft geeist dat de wetgeving gelijk getrokken moet worden met de Europese PNR.

Het AP zegt dus dat Nederland breder dan de EU wetgeving deze gegevens bewaart. Vluchten van en naar niet-Europese landen mogen dus wel, ongeacht of het Europese burgers zijn.

Dan ben ik benieuwd welke instantie de gegevens verzamelt van reizigers naar USA

Justitie en Veiligheid is hier dus voor verantwoordelijk.

en deze naar USA stuurt. Die instantie moet dan dus ook stoppen.

Geen idee want dat staat nergens. Waarschijnlijk jij zelf op het moment dat je een ESTA invult.

[Budha]

vliegreizigers van en naar Nederland vanuit de EU

[LurkZ]

Dat is dus incl. reizigers van buiten de EU die overstappen in de EU.

[janremie]

Die gegevens verzameling moet inderdaad nu stoppen, maar blijkbaar (zo lees ik hem) mag gegevens verzamling buiten de EU wel

[dehardstyler]

De AP kan in het uiterste geval een verwerkingsverbod instellen voor de overheid. Die zou in dat geval een boete moeten betalen voor iedere dag dat er toch gegevens worden verwerkt.

Leuk verhaal, die ken ik nog:
https://www.volkskrant.nl...ken-toch-geheim~bc3dcebe/

Eens even kijken of het nu wel goed gaat, maar het verhaal van de KvK data laat nog niet echt verbetering zien.

[LurkZ]

Tegenstrijdig artikel,

De gegevensverzameling moet per direct stoppen, eist de Autoriteit Persoonsgegevens. Er mag daarvoor ook geen overgangsregeling komen, waarschuwt de Nederlandse privacytoezichthouder.

Per direct is nu.

Minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius krijgt veertien dagen de tijd om een antwoord te formuleren. Zij moet daarbij aangeven 'welke acties zij heeft ondernomen of nog gaat ondernemen'.

Per direct kan dus ook in 2099 zijn als Dilan dat zegt.

De AP kan in het uiterste geval een verwerkingsverbod instellen voor de overheid.

Die papieren tijger had dat nu al moeten doen.
Per direct...

[GameNympho]

De zoveelste langdurige soap

[MornixRS]

We hebben een overheid die stelselmatig dit soort zaken naast zich neerlegt en die nu ook nog de mogelijkheid om haar juridisch op zaken aan te spreken aan banden wil leggen. Het wordt zo steeds lastiger voor burgers om de overheid tot de orde te roepen. Daarbij hoeven we ook steeds minder met de vinger te wijzen naar Oost-Europese staten waar dit soort onzin schering en inslag is.

[Anoniem: 851517]

Zolang slecht gedrag bij de overheid niet gestraft wordt met lijfstraffen of ontslag met een persoonlijke boete is er werkelijk niemand die het zich interesseert of er een boete is.

We weten dat beiden niet gaan gebeuren dus is al het nieuws waarbij een overheid gestraft wordt met geldstraffen compleet niet relevant.

[kimborntobewild]

Alhoewel weinig mensen nog de politiek in willen als ze persoonlijk straffen zullen krijgen bij misstanden waar ze verantwoordelijk voor zijn, ben ik er toch voor dat je ze persoonlijk moet laten boeten (natuurlijk geen lijfstraffen; we gaan niet terug naar de middeleeuwen, de inquisitie of een gewelddadige versie van het geloof van de christenen of moslims).

[kimborntobewild]

Een e-referendum krijg je nooit veilig/goed. En kost meer. Gewoon een rood potloodje nemen.