Supersnel 5G via hoge mmWave-frequenties: Nederlandse providers zien het zitten

In Nederland hebben we nu 5G op de 700MHz-frequentie bij KPN en T-Mobile, terwijl Vodafone het doet op de 1800MHz-band. Volgend jaar moet daar de 3,5GHz-band bij komen, maar hoe zit het met de band die is aangewezen om de snelste 5G-verbinding mogelijk te maken?

De mmWave-frequenties voor 5G liggen rond 26GHz, waar de huidige 5G-frequentie 700MHz of 1800MHz is en providers graag de 3,5GHz willen gaan gebruiken. De Europese regels schrijven voor dat landen behalve de 700MHz en 3,5GHz ook de 26GHz-band beschikbaar stellen voor 5G, mits providers dat willen. Die regels gelden voor de hele EU, zodat makers van modems, antennes en telefoons in één keer toestellen geschikt kunnen maken voor gebruik in de hele EU.

Erg voortvarend gaat het nog niet met 5G in Nederland. De 700MHz-band is in gebruik, maar de 3,5GHz-band laat op zich wachten door het verzet van Inmarsat en de uitgifte van veel lokale vergunningen die lopen tot 2026. Het minst horen we nog over mmWave.

5G-frequenties	700MHz	3,5GHz	26GHz
Inzet in Nederland	Ja (KPN en T-Mobile)	Vanaf 2023	Komt vermoedelijk
Bereik	Uitstekend	Matig	Slecht
Capaciteit	Matig	Goed	Uitstekend
5G-band	N28	N77, N78, N79	N258

KPN en T-Mobile bieden 5G aan op de 700MHz-band, maar dat is non-standalone. Dat betekent dat de telefoon ook verbinding moet hebben met de zendmast via 4G op 800MHz, dat dienstdoet als 'anchorband'. Vodafone gebruikt 5G op 1800MHz, samen met 4G. Die techniek heet 'dynamic spectrum sharing'.

De waarde van mmWave-5G

Met mmWave komt veel bandbreedte vrij. Dat is goed voor de capaciteit; meer mensen kunnen snel internetten via een netwerk op mmWave-frequenties. De band beslaat maximaal 400MHz, hoeveelheden die bij lagere frequenties onmogelijk zijn. Die capaciteit kan zich uiten in extreme snelheden. Op de mmWave-netwerken die er wereldwijd al zijn, in onder meer de VS en Zuid-Korea, is het in de praktijk mogelijk om op telefoons snelheden te halen van 1,5Gbit/s en hoger. Op 5G in Nederland blijft dat meestal beperkt tot 0,2 of 0,3Gbit/s.

Toch zijn er twee beperkende factoren voor mmWave-5G. De eerste is het bereik. Dat is ronduit belabberd. Waar je met een 700MHz-antenne makkelijk door muren heen komt en het bereik binnen en buiten dus redelijk tot goed is, is dat op 26GHz onmogelijk. Zelfs als je je omdraait en je lichaam tussen je telefoon en de zendmast zit, kan dat al grote gevolgen hebben voor bereik en snelheid. Door gebouwen komt het niet heen en het bereik is maximaal enkele honderden meters tot, in het optimale geval, enkele kilometers.

De andere beperkende factor is het aanbod van telefoons. Alle dure en veel midrangetelefoons beschikken over 5G, maar de 26GHz-band zien we zelden op specsheets verschijnen. Dat komt aan de ene kant doordat er nog niet veel netwerken zijn, maar het heeft ook een technische reden. Het integreren van de benodigde antennes kost veel ruimte en is duur. Hoe duur, is te zien aan Googles Pixel-telefoons. De mmWave-versies van de Pixel-telefoons kosten doorgaans rond 100 dollar meer in de VS, terwijl het verder precies dezelfde telefoons zijn.

Google Pixel 6: bijbetalen voor mmWave in de versie voor provider Verizon

Hoe Nederlandse providers denken over mmWave-5G

Willen providers mmWave ook gaan gebruiken? T-Mobile ziet het wel zitten, zegt woordvoerder Netty Kros. "De 26GHz-band is een veelbelovende 5G-band, waarvoor in Nederland nog geen uitgiftebeleid geformuleerd is. We bereiden ons nu al voor op de komst van deze band." T-Mobile heeft in de afgelopen jaren diverse tests gedaan met mmWave-frequenties. "De focus van de tests lag voornamelijk op het analyseren van de werking van 5G in mmWave-techniek voor mobiele telefoons, maar ook voor andere toepassingen."

T-Mobile heeft getest met opstellingen met mmWave-arrays voor vast internet via het mobiele netwerk. Dat is geen nieuwe toepassing, want vast internet via mobiele netwerken werkt al jaren via 4G. Door dat met mmWave-5G te doen, komt meer bandbreedte beschikbaar en kunnen gebruikers thuis dus sneller internet krijgen. Het nadeel is uiteraard de hoge frequentie, die beperkt bereik mogelijk maakt en bijna vereist dat er line-of-sight is, wat bij lage frequenties niet zo is.

T-Mobile is daarnaast aan de slag gegaan met IAB, Integrated Access and Backhaul. Dat is een variant van een 'mesh'-netwerk voor kleine zendmasten in de stad. Providers zouden daarmee alleen antennes kunnen plaatsen. Die seinen alle communicatie door naar een ander opstelpunt, waarmee de antenne verbonden is via mmWave.

Ericsson: IAB via mmWave-5G

De techniek zou onder meer van pas kunnen komen op alle plekken waar zo klein mogelijke opstelpunten van belang zijn, zoals binnen of in stadscentra met veel gebouwen. Omdat ze werkt op de mmWave-frequentie, werkt de communicatie via 5G-techniek NR en is het signaal dus al een 5G-signaal. Dat is hét verschil met de huidige manier voor afgelegen zendmasten om verbinding te maken met het corenetwerk: via straalverbindingen.

KPN wil mmWave-5G ook gaan gebruiken, zegt woordvoerder Stijn Wesselink. "KPN vindt dit spectrum op de wat langere termijn interessant, met name voor de inzet op specifieke drukkere plekken in ons land waar deze band ons in staat stelt om een verbinding van hoge kwaliteit met 5G te blijven bieden."

Vodafone houdt zich helemaal op de vlakte over de eventuele inzet van mmWave-5G. "Of en zo ja op welke wijze we deze frequenties willen gebruiken, kunnen we nu nog niet zeggen", aldus woordvoeder Ronald van der Aart.

Tot slot

Het voorstel voor het Nationaal Frequentieplan met daarin de plannen voor mmWave verschijnt vermoedelijk ergens in de komende maanden. Vodafone houdt zich op de vlakte, maar KPN en T-Mobile zien het duidelijk wel zitten met 5G op de hoogste frequenties.

De openbare beloften van de telecomindustrie gingen over holografische communicatie en opereren op afstand. Dat is nu misschien nog niet echt dichterbij, maar op dit moment is 5G in Nederland nog niets. Het is even snel als 4G, omdat providers alleen de langzaamste frequentieband kunnen gebruiken. Dat plaatje kan er over een paar jaar heel anders uitzien.

Reacties (16)

[W32.il0veyou]

Waarom zouden we dit dan toch moeten willen als het bereik zo slecht is?

[jk-5]

In sommige gevallen kan het gunstiger zijn als een signaal juist niet ver draagt. Je ziet dit festivalseizoen dat providers veel problemen hebben om genoeg capaciteit te plaatsen voor een heel festivalterrein. De huidige frequenties lenen zich er niet altijd voor om hele kleine gebieden te voorzien van dekking zonder te veel overlap.

En juist dit soort scenario's als festivals is waar mmWave wel interessant kan zijn, omdat het daar niet nodig is om grote afstanden te overbruggen. Je kunt bijvoorbeeld zelfs elk podium een eigen (of zelfs meerdere) mmWave antennes geven

[GekkePrutser]

Je kunt bijvoorbeeld zelfs elk podium een eigen (of zelfs meerdere) mmWave antennes geven

Klopt, maar "of zelfs meerdere" is nogal een onderschatting

In stadions hangen nu vaak al tienduizenden wifi access points met richtantennes. Met de fijnmazigheid van 5G gaat dit alleen maar meer worden.

[hbvdh]

[...]


Klopt, maar "of zelfs meerdere" is nogal een onderschatting

In stadions hangen nu vaak al tienduizenden wifi access points met richtantennes. Met de fijnmazigheid van 5G gaat dit alleen maar meer worden.

Vraag mij af welk stadion je het over hebt met tienduizenden accesspoints. De Johan Cruyff Arena (grootste stadion van Nederland) heeft een bezoekers capaciteit van 55 duizend. Elke 5,5 bezoeker een AP, lijkt mij niet.

[Reactie gewijzigd door hbvdh op 22 juli 2024 14:23]

[The Third Man]

Omdat puur afstand niet altijd een probleem is. Zat voorbeelden van drukte op korte afstand van zendmasten (evenementen bijvoorbeeld) waarbij 4G en 5G het niet goed trekken door overbelasting. Met mmWave erbij is daar dan meer capaciteit te realiseren. Zoals ook in het artikel geciteerd wordt

"KPN vindt dit spectrum op de wat langere termijn interessant, met name voor de inzet op specifieke drukkere plekken in ons land waar deze band ons in staat stelt om een verbinding van hoge kwaliteit met 5G te blijven bieden."

[Anoniem: 767041]

Omdat in Rotterdam en Amsterdam bijvoorbeeld dit goed van pas komt, pas geleden in Rotterdam geweest op een drukke dag, daar is het nu al bizar traag 4/5g, dan komen die mmwave en de 3,5ghz frequenties goed van pas

[Keypunchie]

De use case (KPN) is zeer drukke gebieden: treinstations, stadions en zeer drukke winkelstraten/pleinen. Daar is het voordeel evident. Dan hoef je het dus ook niet fijnmazig uit te rollen over het hele land, maar alleen op dat soort plaatsen (en dat kan heel goed data gedreven. Je breidt gewoon uit op de plekken waar je huidige masten het het drukst hebben).

De use cases van T-mobile vind ik minder overtuigend ('vast' internet, 'lokale' backhaul), maar aan de andere kant weet ik wel wat ondernemers die T-mobile zakelijk mobiel internet als hun *enige* bedrijfsinternet gebruiken. Een mmWave zender in/bij een bedrijfsverzamelgebouw kan zo'n plek aantrekkelijker maken.

[NeverSettle]

In stadiums of bij festivals is mmWave een goede keuze, veel mensen op één plek.

[Nimac91]

T-Mobile is daarnaast aan de slag gegaan met IAB, Integrated Access and Backhaul

Er wordt letterlijk uitgelegd met wat voor oplossingen providers nu komen. En sinds wanneer hebben wij innovatie in de weg gestaan? Genoeg locaties waar dit van toepassing kan zijn.

Voetbal stadiums, concert hallen, winkel centra, parken waar veel festivals gehouden worden. En bij andere druk bezochte gebieden.

[GekkePrutser]

Slecht bereik is in veel gevallen geen bug maar een feature

Je kan het gebruiken voor een veel hogere dichtheid van cellen omdat ze elkaar ook minder storen. Zo kan ik me voorstellen dat telecomproviders bijvoorbeeld binnen bedrijven een 5G netwerk gaan aanbieden in plaats van wifi. Er is veel meer bandbreedte beschikbaar op de 26Mhz dan op de wifi banden, zelfs met de 6e band erbij.

[Jan Onderwater]

Mager artikel voor premium, waarom niet wat meer achtergronden over hoe 5G zulke hoge datasnelheden haalt behalve de frequenties, zoals straalvorming mbv faseverschuiving binnen een cel.

[Menkoro]

Ik heb niet betaald voor dit artikel, en toch voel ik me bekocht Dit voelt aan als een reclameplaatje van T-Mobile met een paar plaatjes extra erbij. Om het geheel af te maken twee quootjes van de andere providers scoren en klaar.

[marco275]

Ik ben sowieso tegen een betaalmuur. Als iedere site dat zou doen wordt het onbetaalbaar en snijden ze zichzelf in de vingers. Dan kies je voor 2 hooguit 3 sites die je nog bezoekt.

[GekkePrutser]

De providers mogen het wel willen, maar de telefoonfabrikanten zijn allang alweer afgestapt van mmWave antennes omdat deze veel ruimte kosten in het toestel. Komen deze weer terug? Ik vraag het me af...

[GekkePrutser]

T-Mobile is daarnaast aan de slag gegaan met IAB, Integrated Access and Backhaul. Dat is een variant van een 'mesh'-netwerk voor kleine zendmasten in de stad. Providers zouden daarmee alleen antennes kunnen plaatsen. Die seinen alle communicatie door naar een ander opstelpunt, waarmee de antenne verbonden is via mmWave.

Dit is overigens niets nieuws.. Heel veel basisstations gebruiken al point to point microgolf verbindingen op precies dit soort hoge frequenties. Die "trommeltjes" die je regelmatig ziet staan bij basisstations zijn de antennes daarvoor (eigenlijk non-offset schotels met een doek erover tegen weersinvloeden).

Wat nieuw is is het soort mesh waar ze over spreken maar microgolf backhaul is verre van nieuw. KPN deed het zelfs voor het vaste netwerk al in de jaren '80, daarom hebben ze al die betonnen kolossen neergezet (line of sight tussen steden heeft veel hoogte nodig)

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 22 juli 2024 14:23]

[mleander]

Waarom moeten we trouwens een mobiele verbinding gebruiken om te opereren op afstand?
Elk ziekenhuis kan toch gewoon beschikken over snelle vaste internet verbinding?