Nederland krijgt eindelijk écht 5G

3,5GHz-frequenties worden in 2024 geveild

3,5GHz-5G

Na jaren van rechtszaken en uitstel zal komend jaar eindelijk de 3,5GHz-frequentieband beschikbaar zijn voor 5G. Lang was Inmarsat hiervoor de grootste blokkade; later bleken ook lokale gebruikers een obstakel te vormen. Dat terwijl providers eigenlijk al jaren geleden de frequentieband wilden gebruiken voor 5G, wat meer capaciteit op het netwerk moet opleveren. Die extra capaciteit moet uiteindelijk leiden tot snellere internetverbindingen voor meer klanten tegelijk.

De bedrijven en de overheid konden onderling maar niet tot een oplossing komen, met lange juridische processen tot gevolg. Dit jaar werden de laatste juridische obstakels echter weggewerkt, waardoor volgend jaar eindelijk de weg vrij is voor 3,5GHz-5G. In dit artikel blikken we terug op de hindernissen die dit jaar zijn weggewerkt en kijken we wat er in 2024 gaat gebeuren met de frequentieband.

Situatie begin dit jaar

Als het aan de minister had gelegen, konden de providers sinds deze maand 3,5GHz inzetten voor 5G. Althans, dat is wat minister Micky Adriaansens in december 2022 zei. De frequenties hadden in de herfst van 2023 geveild moeten worden, waarna providers de band vanaf 1 december hadden kunnen gebruiken. Destijds hadden we al twijfels bij de haalbaarheid van die datum. Inmarsat, dat met een satellietgrondstation in Friesland noodverkeer verzorgt voor schepen en vliegtuigverkeer over een deel van de wereld, had destijds vier maanden nodig om frequentieruimte vrij te maken voor 5G. Als de veiling pas na eind september had plaatsgevonden, hadden de frequenties pas eind december gebruikt kunnen worden.

Het nooddienstverkeer van Inmarsat was juridisch beschermd, bevestigde de rechter al in 2021. Toen was het ministerie van plan om het Nationale Frequentieplan aan te passen om hiermee Inmarsats bescherming ongedaan te maken. In dat frequentieplan geeft het ministerie aan welke partijen onder welke voorwaarden gebruik mogen maken van radiofrequenties. De rechtbank omschreef de stap om Inmarsats bescherming op te heffen, destijds als 'onmiskenbaar onzorgvuldig voorbereid'. Met andere woorden: het ministerie mocht Inmarsat niet zomaar dwingen om te vertrekken.

Na die uitspraak van de rechtbank liet de overheid nogmaals onderzoek doen naar de 3,5GHz-band. Er werd een adviescommissie opgesteld, die onder meer in gesprek ging met Inmarsat om te kijken naar de stand van zaken. Op basis van het advies van deze commissie werd in februari dit jaar een nieuw 3,5GHz-5G-frequentieplan opgesteld. Daarin werd aangegeven dat er vanaf 1 december frequentieruimte beschikbaar zou komen voor 5G, met de kanttekening dat Inmarsats nooddienstverkeer niet mocht worden verstoord. Providers zouden daarom maximaal net iets meer dan twee derde van hun gewonnen frequentieruimte mogen gebruiken, bijvoorbeeld 70MHz in plaats van 100MHz. Zo zou er voldoende frequentieruimte overblijven voor Inmarsats satellietverkeer tot het bedrijf kan verhuizen naar Griekenland. Die verhuizing is naar verwachting in januari 2024 klaar.

Kink in de kabel

Daarmee leek de situatie begin dit jaar duidelijk. De frequenties zouden later in het jaar geveild worden, waarna providers ze aan het eind van het jaar, of waarschijnlijk begin volgend jaar, zouden kunnen gebruiken. Toch zijn de frequenties nu nog niet geveild en is er nog geen definitieve datum voor die veiling gegeven. Deze change of plans komt weer door Inmarsat. Dit bedrijf bleek namelijk problemen te hebben met die verhuizing naar Griekenland. Het voornaamste pijnpunt lag bij de vergunningen; Inmarsat wilde de garantie krijgen dat de satellietgrondstations tot december 2033 gebruikt konden worden, maar kreeg 'slechts' definitieve vergunningen tot december 2027. Het bedrijf vreesde na 2027 weer te moeten verhuizen, terwijl het nu de juridische zekerheid had om in Nederland de nooddiensten aan te kunnen bieden. Een vertrek naar Griekenland zou daarom niet in het voordeel van Inmarsat zijn, aldus het bedrijf.

De minister wilde Inmarsat in augustus nogmaals dwingen uit Nederland te vertrekken.Met andere woorden: Inmarsat kon nog niet aangeven of het rond januari 2024 daadwerkelijk zou zijn vertrokken. Hoewel de minister zich naar eigen zeggen 'tot het uiterste heeft ingespannen om in samenspraak met Inmarsat een goede oplossing voor het noodverkeer te vinden', liepen de onderhandelingen tussen Inmarsat en het Nederlandse ministerie spaak. De minister wilde het frequentieplan in augustus nogmaals aanpassen om Inmarsats bestaande bescherming op te schorten. Providers zouden daardoor na de veiling ook Inmarsats deel van de frequentieband mogen gebruiken, waardoor Inmarsats satellietverkeer verstoord zou worden en de nooddienst in gevaar zou komen. Die bescherming zou per 1 februari komen te vervallen, waarmee Inmarsat dus werd gedwongen om voor die datum te vertrekken naar Griekenland.

Hiermee leken Inmarsat en het ministerie opnieuw op weg naar een juridisch conflict. Die strijd zou op 11 oktober plaatsvinden in de rechtbank van Rotterdam. Inmarsat was al eerder in beroep gegaan tegen de gewijzigde frequentieplannen; in oktober was de zittingsdag. De rechtbank had verwacht twee dagen nodig te hebben voor het proces, vanwege de complexiteit en het aantal partijen dat in beroep was gegaan. Naast Inmarsat waren namelijk ook de 5G-providers en lokale bedrijven in beroep gegaan tegen de frequentieplannen; hier komen we later op terug.

Op de eerste zittingsdag liet Inmarsat echter vrij snel een bombshell vallen. De avond voor de zittingsdag had het bedrijf tóch een overeenkomst gesloten met de Nederlandse overheid. De exacte details hiervan blijven onduidelijk. Wel is bekend dat het Griekse ministerie bepaalde toezeggingen heeft gedaan waardoor Inmarsat zegt nu wél voldoende zekerheid te hebben. Daarnaast zijn Inmarsat en de Nederlandse overheid een schadevergoeding overeengekomen, waarvan het bedrag nog niet bekend is. Inmarsat vertrekt daarom op of voor 1 februari uit Nederland, waardoor dit bedrijf éindelijk geen belemmering meer is voor 3,5GHz-5G.

Rol van lokale gebruikers

Dit bedrijf is hierbij een belangrijke nuance. Inmarsat was namelijk niet het enige bedrijf dat bezwaar had tegen het frequentieplan. Behalve voor providers en Inmarsat geldt het frequentieplan ook voor de zogenoemde lokale gebruikers. Dit zijn bedrijven of andere organisaties die op bepaalde gebieden eigen (5G-)netwerken willen opzetten. Gemeenten gebruiken deze frequentieband bijvoorbeeld voor draadloze camera's, ECT gebruikt de band om containers autonoom te kunnen verplaatsen in de haven van Rotterdam en Schiphol wil hem gebruiken voor onder meer geautomatiseerde bagageafhandeling.

Zij krijgen in het nieuwe frequentieplan hiervoor een kwart van de frequentieband, die als geheel uit 400MHz bestaat. Lokale gebruikers krijgen de onderste en bovenste 50MHz, providers krijgen het deel daartussenin. Een deel van de lokale gebruikers was het hier echter niet mee eens. Grootste pijnpunt was die verdeling; het onderste deel is slechts beperkt te gebruiken, omdat lokale partijen rekening moeten houden met NAVO-radars, die op 3300-3400MHz zitten. Lokale gebruikers mogen deze radars niet verstoren, waardoor ze beperkt zijn in het zendvermogen dat ze in dit deel van de frequentieband mogen gebruiken.

Verschillen tussen interferentie met NAVO-radars
volgens Schiphol en Havenbedrijf Rotterdam

Daardoor is het deel van 3750-3800MHz aantrekkelijker, waardoor lokale gebruikers bang waren dat buurnetwerken voornamelijk in dat deel van de band zouden zitten. Dit kan tot extra verstoring leiden, is de vrees, waardoor het spectrum minder bruikbaar zou zijn. Sommige van de partijen die in beroep gaan, willen daarom meer frequentieruimte boven in de band, bijvoorbeeld 3720-3800MHz, ten koste van frequentieruimte onder in de band. Bovendien krijgen lokale gebruikers in de toekomst naar verwachting frequentieruimte in het deel van 3800-4200MHz, wat beter aansluit bij een blok boven in de 3,5GHz-band dan bij het frequentiespectrum onder in de 3,5GHz-band. Providers vonden juist dat lokale gebruikers te veel frequentieruimte kregen en gingen daarom ook in beroep tegen het frequentieplan.

Rechtbank: frequentieplan is doelmatig

Eind november kwam de uitspraak: Nederland hoeft het frequentieplan niet aan te passen. Noch de lokale gebruikers, noch de providers kregen dus hun zin. De rechtbank verwees hierbij voor een groot deel naar de 'ruime beoordelings- en beleidsruimte' die de minister heeft om het frequentieplan in te delen. Of, zoals de landsadvocaat bij de zitting al zei: "De vraag is niet of er een betere keuze had kunnen worden gemaakt, maar of deze keuze redelijkerwijs kon worden gemaakt."

De rechtbank concludeert hierbij dat het ministerie inderdaad dit frequentieplan mocht maken en ook voldoende heeft toegelicht waarom dit frequentieplan is opgesteld. De rechter verwees hierbij naar verschillende onderzoeken die zijn uitgevoerd, waaruit onder meer is gebleken dat lokale gebruikers 'voor de komende jaren' aan 40MHz genoeg hebben en dat er genoeg frequentieruimte moet zijn om ten minste twee partijen op één locatie te kunnen bedienen. Doordat er in totaal 100MHz beschikbaar is, verspreid over twee blokken, voldoet het ministerie volgens de rechter hieraan.

Een andere bandindeling zou 'vrijwel zeker gevolgen hebben voor de veilingopzet en daarmee de planning'.

Bovendien is het volgens het ministerie niet handig om te schuiven met frequentieruimte en daardoor aaneengesloten blokken van 80MHz of groter te creëren boven of onder in de band. Er zijn namelijk nu al partijen die een vergunning hebben voor lokale netten binnen de 3,5GHz-band. Als de frequentieruimte nu nog verschuift, krijgen zij mogelijk frequentieruimte waarvoor hun aangeschafte apparatuur niet geschikt is. Dan moet er nieuwe apparatuur komen, wat een 'zeer uitdagende en tijdrovende migratie' met zich meebrengt, zegt het ministerie. Dit zou 'vrijwel zeker gevolgen hebben voor de veilingopzet en daarmee de planning'. De rechtbank is het dan ook eens met de gemaakte keuzes en zegt dat deze vallen binnen de beoordelings- en beleidsruimte van de minister.

Het frequentieplan is met andere woorden deze keer dus wél zorgvuldig voorbereid en is niet door de rechtbank van tafel geveegd. De beroepsgangers kunnen nog in beroep gaan tegen de uitspraak bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Een uitspraak hier zou echter nog jaren op zich laten wachten; de landsadvocaat liet al doorschemeren dat de minister hier niet op wil wachten. Het instellen van hoger beroep heeft ook geen schorsende werking. De veiling kan dus plaatsvinden.

Frequenties worden voor de zomer van 2024 geveild

De grote vraag is natuurlijk: wanneer? In een Kamerbrief van juli gaf de minister aan dat als de rechter de rechtmatigheid van het frequentieplan bevestigt, de veilingprocedure 'snel daarna' wordt gestart. "Mogelijk kan de start van de veilingprocedure nog wel in 2023 aanvangen." Dit is niet helemaal gelukt; afgelopen week kondigde de minister aan dat de veilingprocedure na 1 februari kan starten. Uiterlijk op die datum wil de minister de veilingregelgeving kunnen publiceren, waarna de providers zich kunnen aanmelden voor de veiling.

Minister Micky Adriaansens

"Op basis van een zorgvuldige en realistische planning voorzie ik nu dat bij publicatie van de veilingregelgeving uiterlijk 1 februari 2024, de veiling nog voor de zomer van 2024 kan plaatsvinden, gevolgd door ingebruikname van de frequenties op 1 augustus 2024." Nog zeven maanden dus, dan moet het eindelijk écht gebeuren. Dan heeft de hele EU toegang tot 3,5GHz-5G; Nederland is de laatste lidstaat waar de frequentieband nog niet is geveild. "Haast is dus nu echt geboden", schrijft minister Adriaansens.

Bij de aankondiging dat de frequenties op 1 augustus gebruikt zouden kunnen worden, maakte de minister ook de veilingsregeling bekend. Hierin staan de voorwaarden rondom de veiling en de vergunde frequenties. Hierin staat ook hoeveel de veiling minstens moet opleveren: 169,98 miljoen euro. Eerst veilt het ministerie blokken van 60MHz. Deze moeten per stuk minstens 39,22 miljoen euro opleveren. Daarna worden kleinere blokken van 10MHz geveild, voor providers die meer frequentieruimte willen. Die moeten per stuk 4,36 miljoen opleveren. Het gaat hierbij om reserveprijzen, waarmee het ministerie de veiling sneller en efficiënter wil laten verlopen, en waarbij niet-serieuze bieders worden geweerd. De reserveprijzen zijn gebaseerd op percentages van de geschatte waarde van het spectrum. Reken je terug, dan schat het ministerie dat de frequenties rond de 326,9 miljoen euro waard zijn.

Wat opvalt aan deze bedragen, is dat ze lager liggen dan wat het ministerie in maart heeft gecommuniceerd. Toen sprak de overheid nog van een minimumopbrengst van 176,1 miljoen euro. Het is een bescheiden verschil, maar toch opvallend. Zeker aangezien in 2021 zelfs een minimumbedrag van 300 miljoen euro werd genoemd. Wat wel hetzelfde is: bij deze veiling mag een provider maximaal 40 procent van het spectrum verwerven, waardoor er in ieder geval drie providers zijn die 3,5GHz-frequentieruimte kunnen winnen.

3,5GHz-band betekent meer capaciteit voor 5G

Een overzicht van 3,5GHz-5G-antennesites van Odido,
​​​​via Antennekaart.nl

Over de providers gesproken; volgens informatie van Antennekaart blijft Odido de provider die het verst klaar is voor 3,5GHz-5G. Op het moment van schrijven heeft het bedrijf 1866 antennesites die geschikt zijn voor de frequentieband, waar KPN en Vodafone op nul staan. Daarmee heeft Odido een netwerk bij grote steden en langs belangrijke verkeersaders. Deze provider hoeft dus in feite alleen de knop om te zetten waar de twee concurrenten voor zover bekend hun netwerk nog moeten uitbouwen. Daar hebben ze nog ruim een halfjaar de tijd voor, maar op dit moment lijkt Odido een flinke voorsprong te hebben. KPN test de 3,5GHz-frequentie nu wel in een deel van Breda. Het gaat hier om een actief netwerk, waar abonnees dus nu al gebruik kunnen maken van de 3,5GHz-band.

Nederland is nog nooit zo dicht bij de 3,5GHz-5G-veiling geweest. Het lijkt er nu dan ook echt op dat de band, die als belangrijkste 5G-frequentieband wordt gezien, in Nederland breed gebruikt kan gaan worden. Dit betekent aanzienlijk meer capaciteit voor de netwerken van providers, waardoor meer gebruikers met hogere snelheden tegelijk gebruik kunnen maken van 5G. Ter vergelijking: In de 700MHz-band hebben de providers elk 'slechts' 20MHz frequentieruimte. Met de 3,5GHz-band kunnen de providers dus vijf keer zoveel of meer frequentieruimte krijgen. De 700MHz-band is naast de 3,5GHz- en 26GHz-banden een van de drie voorkeursfrequentiebanden voor 5G. De 26GHz-band is nog niet beschikbaar voor providers; mogelijk komt deze band later vrij.

De toegenomen capaciteit zal goed van pas komen voor Nederland, aangezien het datagebruik onder Nederlanders ieder jaar alleen maar toeneemt. Zonder extra frequentiecapaciteit heeft zo'n toename op een gegeven moment tot gevolg dat de netwerken tegen hun grenzen aanlopen en de snelheid van gebruikers lager komt te liggen. De 3,5GHz-band voorkomt dit en laat providers dus een toekomstvast netwerk aanleggen. Iets waar gebruikers, providers en ook de Europese Unie blij mee zullen zijn.

Reacties (116)

[dutchnltweaker]

@Hayte Wel leuk om mee te nemen dat KPN nu ook test met N78 in en rondom Breda. https://gathering.tweaker...message/77615298#77615298
Ik heb het al getest en was zelfs al verbonden met N78
https://tweakers.net/i/gY...CoGUmPE5.jpg?f=user_large
https://antennekaart.nl/k...601&zoom=16&providers=kpn (deze locatie).

De snelheden qua download waren nog niet hoog, omdat KPN dit capped tot 500Mbps, maar de upload was al bijna 200Mbps: https://tweakers.net/foto...g2r2tN6irPuHOp29GOXj1.jpg

[Reactie gewijzigd door dutchnltweaker op 22 juli 2024 13:22]

[The Zep Man]

De snelheden qua download waren nog niet hoog, omdat KPN dit capped tot 500Mbps, maar de upload was al bijna 200Mbps:

Met die snelheid lijkt mij niet veel mis. Dat is een snellere verbinding dan dat veel mensen thuis hebben.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 13:22]

[dutchnltweaker]

[...]


Dat is een snellere verbinding dan dat veel mensen thuis hebben. Met die snelheid lijkt mij niet veel mis.

Zeker niks mis mee , maar tijdens de speedtest zie je dat hij hoger wil gaan dan 500Mbps, maar dan valt hij terug door de 500Mbps cap. Het is juist interessant wat de mast met die capaciteit echt aankan.

[Reactie gewijzigd door dutchnltweaker op 22 juli 2024 13:22]

[The Zep Man]

Het is juist interessant wat de mast met die capaciteit echt aankan.

Zijn dat niet theoretische snelheden, die straks in de praktijk nooit behaald worden omdat er dan veel meer toestellen gebruik van maken?

Nog steeds leuk om te testen wat het maximale is, maar ik hoop dat je datalimiet hoog genoeg is voor meer dan vijf minuten gebruik.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 13:22]

[dutchnltweaker]

[...]


Zijn dat niet theoretische snelheden, die straks in de praktijk nooit behaald worden omdat er dan veel meer toestellen gebruik van maken?

Nog steeds leuk om te testen wat het maximale is, maar ik hoop dat je datalimiet hoog genoeg is voor meer dan vijf minuten gebruik.

Praktijk snelheden toch? indien het theoretisch was, had ik die snelheden niet gehaald . Maar ik heb onbeperkt, dus ik kan het missen

[The Zep Man]

Theoretisch als in: in een testomgeving onder ideale omstandigheden haal je het, in de praktijk/productie haal je dat niet door de bijbehorende omstandigheden.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 22 juli 2024 13:22]

[Frame164]

5G schaalt veel beter dan eerdere G's waardoor je veel makkelijker hogere snelheden kan blijven leveren als er meer gebruikers komen. Mits de provider voldoende investeert natuurlijk...

[Vlizzjeffrey]

jammer van de dagelijkse datalimieten, dus vraag me af wat wat daar mee gebeurd, wat heb je anders aan die hoge snelheden met een 5gb per dag datalimiet.

[padoempats]

Sneller video bufferen (dus afspelen).

Dat de snelheid omhoog gaat wil niet automatisch betekenen dat je ook meer gaat gebruiken

[pa2ra]

Als video gebufferd wordt, betekent dit dat met hogere snelheden de hele video mogelijk al gebufferd is terwijl de gebruiker na een paar seconden de video al weer wegklikt. Dus in de praktijk zal er (veel) meer data gebruikt worden.

[padoempats]

Meeste players bufferen maar een x-aantal secondes vooruit en niet de hele video en dan doet het er niet toe, maar ik snap je gedachte gang. Doordat het sneller gaat zal het nog makkelijker zijn om sneller door de tiktok of shorts heen te scrollen en dan ook wat meer verbruiken.

[Sorcerer8472]

Data kost geld en men is gekke henkie niet, dus hier wordt echt wel naar gekeken, bijv. met algoritmes die steeds slimmer worden en als ze een mega snelle verbinding detecteren een kortere buffer opbouwen.

[pa2ra]

Denk je dat, of weet je dat? Ik ga uit van 'ceteris paribus' ('al het overige blijft gelijk') en dan is de conclusie dat hogere datasnelheden leiden tot meer dataverbruik. En daar komt dan wellicht een reactie op waar jij naar verwijst. Maar zover is het nog niet.

[rene_1974]

[...]


Met die snelheid lijkt mij niet veel mis. Dat is een snellere verbinding dan dat veel mensen thuis hebben.

Ja inderdaad.
Ik zit nog wel een aantal jaren op VDSL met ongeveer 190 Mbps down en 60 Mbps up.
Niet dat dat slecht is, want er zijn nog steeds mensen die het met minder (moeten) doen.

[Hayte]

Goeie, ik heb het artikel aangevuld

[Inkjet]

Nog een kleine aanvulling. Er staat in het artikel dat de providers nu 20 MHz ruimte hebben in de 700 MHz band. Dat is wel up en down bij elkaar. De 100 MHz die ter vergelijking wordt genoemd in de nieuwe band is up en down. De verhouding daartussen is variabel en wordt naar behoefte aangepast.
Er zijn meer verschillen. Zo kunnen op de nieuwe band door de korte golflengte antennes met 64 elementen worden ingezet. Hiermee kan per toestel de bundel van signalen apart worden gericht, met 5G werkt dat beter dan met 4G overigens. Hiermee wordt de capaciteit aanzienlijk vergroot omdat de diverse verbindingen elkaar minder storen. Die 100 MHz levert dus veel meer capaciteit op dan je op het eerste gezicht zou denken.
Enfin, op naar de volgende upgrade: de 27 GHz band

[gassie123]

Ik snap alleen niet zo goed waarom het een oplossing is om Inmarsat te verhuizen naar Griekenland. Lopen ze daar niet tegen dezelfde problemen aan?

[wildhagen]

Op dit moment is dat nog onduidelijk, omdat de Griekse 5G-plannen nog niet (volledig) bekend zijn. Maar na 2032 gebruikt Inmarsat een andere band, en dan is het probleem dus niet meer relevant.

Zie een eerder artikel over dit onderwerp:

"De satellieten werken tot 2032 met de 3,5GHz-band, daarna stappen we over naar een ander systeem dat die frequentieband niet meer nodig heeft", zegt het bedrijf. Daarom is de vijfjarige vergunning van de Griekse overheid voor het bedrijf onvoldoende. Daarnaast zijn er nog twijfels over 5G-projecten in Griekenland die Inmarsats diensten zouden kunnen verstoren.

review: Nog steeds geen sneller 5G in NL - Inmarsat moet weg, maar er blijven...

[Heroic_Nonsense]

Wel tegenstrijdig. als Griekenland nog geen definitieve plannen heeft, dan is Nederland dus niet de laatste EU-lidstaat zonder 3,5 GHz 5G?

[Hayte]

Dat ging om projecten als platooning, waarbij vrachtwagens op korte afstand van elkaar autonoom rijden. Daarvoor zouden ze mogelijk frequenties gebruiken die Inmarsat nodig heeft, en dus zouden ze Inmarsat kunnen verstoren. Inmarsat wilde de zekerheid hebben dat ze door dergelijke projecten niet gestoord zouden worden. Griekenland veilde de 3,5GHz-5G-frequentieband eind 2020

[sympa]

Griekenland heeft ook wat meer bergjes en zo. Ze kunnen daar op een bepaalde plek misschien wel zonder ban n78. Die heb je toch voor de meer drukbevolkte gebieden namelijk.

[PeterDeTweaker]

Ik vraag me af hoe het met de huidige telefoons zit.
Werken die al op de 3,5 GHz band?

[wildhagen]

De 3.5 Ghz band is band nummer 78, volgens de specs ondersteunen vrijwel alle recente GSM's die band, sowieso die van de grote merken als Samsung, Apple, Xiaomi etc.

Je kan op deze site zien welke toestellen de 5G-band 78 ondersteunen: https://www.frequencychec...quency_bands_id_eq%5D=115 (ik weet niet in hoeverre deze lijst compleet en uptodate is).

[DeComponeur]

Goeie link.
Wat ik mij wel afvraag is wat de praktijk daadwerkelijk gaat doen.
In principe geeft 5G de prachtige mogelijkheid om verschillende frequenties aan elkaar te koppelen.
Verschillende (grote van) informatiepakketjes vliegen dan op verschillende frequenties tegelijkertijd heen en weer via verschillende zendmasten...
Dit vergt nogal wat implementatie en dat betekent uiteraard wat meer dan een mogelijke frequentie.
Dus een frequentie kan wel beschikbaar zijn in je telefoon maar de software en hardware van zowel je telefoon als van de provider (zendmasten) moeten goed op elkaar zijn afgestemd. Dit is uiteraard al behoorlijk uitgedokterd maar of dat hier straks direct mogelijk is? Per land verschillen de frequenties ook nog eens. Als het goed is, is Europa goed afgestemd, maar je 5G-telefoon-prestaties in Japen of Amerika zullen ongetwijfeld anders zijn

[pa2ra]

Lijst is niet compleet. Noch qua toestellen, noch qua gebruik van 5G in landen (volgens deze site wordt nog nergens ter wereld 5G gebruikt)

[poststamp]

De gebruikte frequenties staan hier, de banden die je telefoon ondersteunt kun je meestal wel terugvinden in de specs, die van 3.5 GHz is nr78, dus de NP2 ondersteunt die volgens de pricewatch.

[sweetdude]

Ja want 3,5Ghz is niet nieuw en wordt al jaren gebruikt in het buitenland.

[machiel]

Ja

[Jeroen hofman]

wat ik niet begrijp in is....
Na jaren van rechtszaken en uitstel zal komend jaar eindelijk de 3,5GHz-frequentieband beschikbaar zijn voor 5G. Lang was Inmarsat hiervoor de grootste blokkade;

later bleken ook lokale gebruikers een obstakel te vormen Later bleken lokale gebruikers een obstakel te vormen , Hoezo vormde lokale lokale gebruikers een obstakel

[wildhagen]

Onder ander de ECT Container terminal in de Rotterdamse haven en Schiphol hadden bezwaren omdat zij deze band ook (deels) willen gaan gebruiken:

Hoewel de grootste belemmering voor snel 5G daarmee weg was, bleef er nog een aantal bedrijven met bezwaren. Het gaat hierbij om 'lokale gebruikers'. De drie providers KPN, Odido en Vodafone willen de 3,5GHz-band gebruiken voor landelijke 5G, maar er zijn ook bedrijven die de frequentieband willen gebruiken voor hun private bedrijfs-5G-netwerken. Het bedrijf ECT heeft al zo'n lokaal 5G-netwerk en gebruikt het om met vierhonderd autonome voertuigen containers te verplaatsen op een terminal in de haven van Rotterdam. Ook Schiphol heeft interesse in de frequentieband, bijvoorbeeld voor geautomatiseerde bagageafhandeling.

Deze lokale gebruikers hebben van het ministerie twee delen van de frequentieband gekregen. De desbetreffende 3,5GHz-band loopt van 3400-3800MHz. Lokale gebruikers krijgen de eerste en laatste 50MHz, providers krijgen de overgebleven 300MHz. Het ministerie vindt dit voldoende en eerlijk. Lokale gebruikers krijgen zo in totaal 100MHz, wat voldoende moet zijn, en elke afzonderlijke provider kan in principe 100MHz veilen voor 5G.

Zie review: Laatste hobbel voor écht snel 5G - Providers vs. Schiphol en haven Ro...

Over die bezwaren van o.a. genoemde partijen heeft Tweakers eerder ook al een achtergrondartikel geschreven: review: Sneller 5G in NL blijft een uitdaging - Lokale netwerken zijn tegen 3...

[batteries4ever]

Dat er nog andere bedrijven met problemen komen, verrast me me niet, wel dat die kennelijk tijdens het proces tussen Inmarsat vrolijk konden afwachten, omdat zelf nog eens proces te starten. In feite zou je hiermee de deur kunnen openzetten naar een lange reeks rechtszaken die jaren kunnen duren. Zou het niet zo moeten zijn dat iedereen met een belang in die band die problemen zou moeten melden, aangezien aannemelijk is dat ze van de plannen van de regering op de hoogte waren? Nu stelt de rechtbank dat de staat er zorgvuldig mee om is gegaan en zijn we dus van het ‘gezever’ af, maar anders kan zoiets (te) lang duren.

[Azara]

Normaal gesproken neemt de staat een beslissing ("een voor beroep vatbare beslissing") en daar hangt een bezwaartermijn aan vast. Dus geen kans op rechtszaken van verschillende bedrijven die NA elkaar opgestart worden, die moeten wel parallel gedaan worden.
De situatie nu was dat Staat en Inmarsat in overleg waren over deze frequentieband / vergoeding voor verhuizing. Zolang ze daar niet uit waren lag er nog geen definitieve beslissing. Het overleg en de (dreiging van) rechtszaken met Inmarsat hadden ook anders uit kunnen vallen. Dan had de Staat met die beslissing verwachtingen gewekt die ze niet waar had kunnen maken.

[pa2ra]

Wordt niet gewoon het ministerie van Defensie bedoeld? Ik lees daar niks over in het artikel, dus misschien is het 'afluisterstation' in Burum al opgedoekt? Maar dit werd jarenlang genoemd als reden waarom 5G niet uitgerold kon worden. https://www.rtlnieuws.nl/...llieten-defensie-inmarsat

[Jeroen hofman]

Dankje begreep het even niet lokale gebruikers een obstakel
maar duidelijk nu wel een interessant onderwerp, aan de andere kant heb ik ook eerder gelezen ook op tweakers dat deze 5 G niet zo gezond zou zijn? althans meen dat ik dit hier eerder in een artikel tegen kwam

[Seth_Chaos]

Dan heb je dat verkeerd gelezen. Alles wordt blootgesteld aan electromagnetische straling. En ook nu wordt je bloot gesteld aan straling in die 5G frequentie. Te hoge waardes zijn schadelijk voor je. Daarom is er een grenswaarde vastgesteld waar elke zender onder moet blijven. Maar dat geld voor elke frequentie, en elke zender. Dus is teveel straling gevaarlijk voor je, ja! Is 5G internet schadelijk voor je, nee!

[Seth_Chaos]

Wtf ook bij 2,3 en 4G gebruik warmt je oor en hoofd op bij lange gesprekken. Dat is een eigenschap van elektromagnetische straling. Het gebruikte energieniveau gecombineerd met de golflengte bepaald of het schadelijk is. De UV straling van de zon is een voorbeeld van straling die werkelijk lichaamscellen beschadigd. Dat gebeurd niet met je mobiel omdat het energieniveau dermate hoog zou moeten zijn dat het je accu leeg trekt in een paar minuten tijd. Een zendmast is potentieel gevaarlijk, ware het niet dat dat enkel voor een paar meter rond zo'n mast geld en alleen bij extreem langdurige blootstelling. Iets wat in de praktijk nooit voorkomt.

De aarde wordt overspoeld met elektromagnetische straling, ook zonder de mensheid. En veel van die straling is daadwekelijk schadelijk voor je gezondheid. Mobiel internet is vele malen veiliger dan een uurtje in de zon lopen.

[Noresponse]

Ik maak me verder geen zorgen hoor en het klopt dat er straling is ook vanuit de ruimte ,zon etc. die veel groter is en ben verder ook niet tegen 5G, maar heb gewoon even aangegeven wat deskundigen zeggen en denken en hoe bepaalde landen er mee omgaan en wat van rapporten er wordt aangemaakt. WHO en de meeste Amerikaanse geleerden, deskundigen zien ook verder geen enkel probleem.

Het is net zoals met de magnetron dat was ook twijfelachtig en de EM-golven die komen de magnetron niet uit. ze worden als het ware in de box gehouden en komen niet verder.

Feit is wel dat er mensen zijn die gevoelig zijn en overigens hoe hoger de frequentie er ook meer mensen bijkomen die er blijkbaar ook gevoelig zijn. Ik blijf het apart vinden, net zoals mensen die niet tegen synthetisch stoffen of plastic.

[Reactie gewijzigd door Noresponse op 22 juli 2024 13:22]

[pa2ra]

Geleerden zijn er wel uit hoor. Angst voor 5G is niet wetenschappelijk te onderbouwen.

[Noresponse]

klopt hoor dat bewijs is niet aan te geven. Er zijn wel dingen bekend zoals absorbi gevoeligheid dat warmte geeft of zelfs huid uitslag en dat is dus een soort allergie , maar heel vervelend voor mensen die dit overkomt. Er zijn ook mensen die reageren op plastic en wat ik al had aangegeven en dat blijft bijzonder en vervelend als je dat overkomt.

[Sissors]

Er is nul reden om aan te nemen dat 5G gezondheidsklachten zou kunnen veroorzaken.

[Jeroen hofman]

Waar komen die geruchten dan vandaan dat 5G op langere termijn gezondheidsklachten zou geven. of is het een broodje aap verhaal

[Sissors]

Het is nieuw, het is onbekend, het is "eng" omdat je het niet kan zien, en er zijn altijd mensen die drama willen maken die niet bestaat. Dus ja het is broodje aap.

Het is niet ioniserende straling, en zolang je dan niet echt hoge vermogens komt doet dat niks. De modulatie (hoe de data wordt verstuurd) is niet ineens fundamenteel anders, en bij dus de 3.5GHz band waar het nu over gaat, zit je precies tussen bijvoorbeeld de Wifi banden in (2.4GHz en 5GHz), en daar heb je ook geen last van. 5G heeft ook nog een 60GHz band, maar los van dat die ook gewoon veilig is, wordt die echt zo goed als nergens gebruikt.

[kdekker]

Je eerste alinea is bepaald niet opbouwend. Er zijn vele onderzoeken geweest, die - als ik me goed herinner - niet altijd consistent waren in conclusies.

De tweede alinea is feitelijker, maar ook magnetische straling (denk aan het wonen onder een hoogspanningsnet, wat voor sommige mensen gezondheidsklachten oplevert) kan problemen opleveren. Wel neemt het vermogen om schade toe te richten snel af met de afstand. Maar goed, ook met die normen kun je hele gekke dingen krijgen (op apparaten: ik heb naast een zendamateur gewoond).

Met de kennis van nu is het antwoord dat lange termijn effecten (meer dan 1 generatie) niet vast te stellen zijn en daarom niets verboden kan worden. Daarnaast zijn de economische belangen zo groot, dat al zou het schadelijk zijn, de straling op z'n best beperkt gaat worden, maar draadloze communicatie nooit afgeschaft gaat worden. Er zou bijna oorlog uitbreken onder de generatie die niet meer zonder Smartphone kan

[Reactie gewijzigd door kdekker op 22 juli 2024 13:22]

[The Third Man]

Dat is ook een beetje een valkuil, dat conclusies altijd maar kip-en-klaar sluitend moeten zijn. Maar ook een inconsistentie tussen conclusies is geen aantoonbare schadelijkheid, zoals die er wel is voor ioniserende straling (wat we 'radioactief' noemen) of bijvoorbeeld UV-licht.

Daarnaast hebben we al decennia straling op de frequenties die 5G gebruikt, zie alleen al dit artikel dat voor de zoveelste keer de moeilijkheden beschrijft om de voorgaande diensten te verwijderen of te verplaatsen. Alleen nu komt het als een nieuw getal op je smartphone en dan opeens kom je met 'de lange termijneffecten zijn nog niet bekend' en 'door de commerciele druk komt het dan toch'? Dat is gewoonweg de boel scheef voorstellen. Er is geen greintje bewijs om aan te nemen dat er nu opeens iets nieuws komt wat een ander effect heeft dan alles wat ervoor al aanwezig was.

[sympa]

Er zijn veel zaken waarvan we zeker weten dat ze wél schadelijk zijn. Het verkeer bijvoorbeeld. Want lawaai is bewezen schadelijk voor de gezondheid. En stof van banden. En uitlaatgassen. Allemaal bewezen.
Bij radiogolven - in de sterkte zoals gebruikt voor telecommunicatie - is er dus niets aangetoond van invloed op de gezondheid.
Dat is geen bewijs dat er niks is, en de conclusie van zo'n onderzoek is dan ook "om meer te weten moet je meer onderzoek doen". Wat niks zegt over schadelijkheid of zo.

[kdekker]

Ik zocht en Google vond: https://www.nu.nl/interne...cht-bomen-en-planten.html. En er zullen vast rug onderzoeken die het tegendeel bewijzen. Er staat me iets bij dat bomen zelfs gezwellen kregen van radio golven. Maar goed, zoals ik al eerder zei: generatie overstijgende effecten zijn niet/nauwelijks meetbaar. Of te kostbare onderzoeken om uit te voeren. Als je al ziet hoeveel moeite het kost om vergunningen van bijv Tata of Chemours aan te vechten op basis van gezondheidsklachten die mogelijk door hen veroorzaakt kunnen zijn, maak ik me geen illusies. Er is in NL bijna geen gebied waar helemaal geen straling meer is en dus een controlegroep vinden onmogelijk is.

[sympa]

Het is inderdaad een nieuwsbericht van 13 jaar geleden. De Volkskrant heeft er wat meer aandacht aan besteed, er is een proef gedaan binnenshuis met 6 wifirouters als bron van radiogolven.
https://www.volkskrant.nl...adloos-internet~b855111d/ (paywall).
En de conclusie was al getrokken voordat het onderzoek was gepubliceerd.
Weet je, gezien het soort onderzoek, n=1, en kennelijk geen reproduceerbaar gedrag, zal er nog wel meer geweest zijn in die kamer waar de 6 routers stonden. Misschien was het er wel warmer, daar drogen planten ook van uit.

[TLLRS]

Qua fysica klopt de hypothese dat 5g radiosignalen schadelijk zouden zijn gewoon niet. Zonlicht is schadelijker.

[The Third Man]

Waar kwamen de geruchten vandaan dat de koeien zure melk zouden geven door het schrikken van die nieuwe stoomtreinen? Of dat je bijziend wordt van lang naar de tv of een scherm kijken? Het heeft geen zin om je af te vragen waar geruchten vandaan komen, je moet er met een nuchtere en wetenschappelijke blik naar kijken: zonder bewijs is een gerucht niks waard.

[Mijzelf]

Of dat je bijziend wordt van lang naar de tv of een scherm kijken?

Dat is wel degelijk een probleem.

[The Third Man]

In studies is tot nu toe alleen correlatie vastgesteld, maar dan weet je nog niet of het komt doordat het gebruik de ogen beschadigt, of dat de persoon sneller zich laat testen omdat die er last van heeft dat het zicht al niet goed was. Er is nog nooit aangetoond dat je, bijvoorbeeld, een tweeling afzonderlijk wel of niet blootstelt aan veel schermtijd er dan een afwijking ontstaat bij diegene die wel is blootgesteld. Maar zoals zo vaak verdwijnt na correlatief resultaat die nuance en wordt het een generiek gerucht 'van veel schermtijd word je bijziend' en dan komt het ook bij websites als die je linkt terecht. Case in point dus.

Doet me trouwens ook denken aan de legio 'daar krijg je autimse van' waarbij veel theorieen zijn onstaan uit de constatering dat het zogenaamd een nieuwe ontwikkeling is, met name in de ontwikkelde wereld (Amish bijvoorbeeld kennen het in het geheel niet) en dat het verband zou houden met chemische of andere ongezonde blootstellingen als vaccins of straling. Alleen is dat puur correlatief, omdat we in de ontwikkelde wereld ons uberhaupt bezighouden met hoe een persoon zich precies gedraagt en veeleisend zijn qua maatschappelijk en vaak individualistisch presteren (carriere maken, gezin stichten). Een causaal verband is tot nu toe nog steeds niet gevonden met een daadwerkelijk omgevingsgerelateerde factor.

[Reactie gewijzigd door The Third Man op 22 juli 2024 13:22]

[torp]

In bepaalde kringen gaat het verhaal rond dat een modern brandwerend materiaal niet goed zou zijn voor de gezondheid. Nou, laat ze het eerst maar eens bewijzen. Ondertussen gaan we natuurlijk massaal asbest gebruiken, want hoera, leve de vooruitgang!

[Frame164]

Die verhalen waren er ook al met 2g en 3g. En die zijn er nu al zolang dat schade aantoonbaar had kunnen zijn. Maar dat is het nog steeds niet.

[The Third Man]

Ben eigenlijk wel benieuwd of die mafkezen die permanente vermoeidheid hebben door UMTS (dat was toen het naam van het beestje) nu weer huppelend over straat gaan omdat het 3G netwerk is uitgeschakeld

[krakendmodem]

Helaas, Odido heeft nog 3G draaien.

[sympa]

Er bestaat nog wel zo'n actiegroep "stop UMTS" maar ik betwijfel of ze het vervangen willen doen door 4G en 5G eigenlijk. Maar goed, 3G is inderdaad wel aan het stoppen.

[Odie]

Waar komen de geruchten vandaan dat COVID vaccins je via 5G omtoveren tot willoze slaven van het cabal en Bill Gates?

Gewoon quatsch, er zullen altijd geruchten zijn en zonder wetenschappelijke bron die het staaft is het niet meer dan quatsch.

[Vlizzjeffrey]

Of dat gerucht dat als je het COVID vaccin nam dat je daarmee ook andere beschermde, '' doe het niet enkel voor jezelf maar ook voor een ander!''

[Odie]

En dat was ook zo, want mensen met een vaccin werden minder makkelijk ziek en als ze ziek waren dan waren ze korter en minder heftig ziek en beiden zorgen ervoor dat je minder lang een wandelende besmettingshaard bent.

Even los van het feit dat al de gevaccineerden de zorg ontlast hebben en de ziekenhuizen niet bezweken en ze dus kritische zorg konden blijven leveren aan hen die het wél nodig hadden: COVID patiënten of omdat ze dringend andere behandelingen nodig hadden.

Verder ga ik op geen énkele wijze deze discussie hiér verder met je voeren.

[Reactie gewijzigd door Odie op 22 juli 2024 13:22]

[Arfman]

Welkom in de wereld van misinformatie.

[pa2ra]

allemaal broodje aap inderdaad, in de wereld gebracht door mensen zonder verstand van zaken.

[D.nukem]

Met alle respect maar,

net zo aannemelijk als dat:

• Asbest niet schadelijk was?
• Roken niet schadelijk was (zelfs gezond)
• Chrome 6 verf niet schadelijk was?
• Pfas gezond zou zijn?
• etc

Het is maar goed dat de zon, in tegenstelling tot de radiomasten, een goed deel van de dag ook weg is en niet altijd op volle kracht doorkomt zodat we er niet 24/7 aan blootgesteld worden.

Economische motieven staan, tot corruptie en manipulatie aan toe, geheven boven dat van de gezondheid.
Persoonlijk ben ik dus erg wantrouwig naar

Er is nul reden om aan te nemen dat....

[Reactie gewijzigd door D.nukem op 22 juli 2024 13:22]

[Sissors]

Tja, met die logica kan ik ook stellen dat een houten keukentafel schadelijk is. Als je nul argumenten hoeft aan te leveren waarom het wel schadelijk zou zijn, dan kan je dus van alles wel claimen dat het schadelijk is, en wijzen naar dat in het verleden weleens fouten zijn gemaakt. Overigens is de energie van de zon natuurlijk vele malen hoger dan van zendmasten, ook als je rekening houdt met tijden dat we geen zon hebben, het gemiddelde is nog steeds veel hoger. En ja, het is maar goed dat de zon niet permanent op volle kracht zonder wolken, of hell ozonlaag, zou doorkomen. Dan hadden we een probleem. Eén omdat het niet lekker slaapt en heel erg heet hier wordt met heel weinig regen zonder wolken, en twee omdat de zon wel ioniserende straling heeft.

[Dom]

Ik heb anders vernomen dat het inbrengen van slechts 1 houten keukentafel al extreem schadelijk kan zijn voor de gezondheid van een mens. Dan te bedenken dat zo veel mensen hier dagelijks mee in aanraking komen en daarmee dus gevaar lopen. Echt bizar dat ze nog legaal zijn! /s

Maar inderdaad, zonder onderbouwing en testen kan er van alles worden geroepen. Economisch gewin staat soms haaks op veiligheid, maar dat maakt niet automatisch alles gevaarlijk.

[Reactie gewijzigd door Dom op 22 juli 2024 13:22]

[nst6ldr]

Met dat argument zou je kunnen stellen dat de zonnengod en regengod commercieel belang hadden bij de manier waarop we rituelen uitvoerden.

Het feit is dat wetenschappelijke inzichten nooit sluitend zijn, en dat is perfect: anders hadden we nooit conclusies kunnen herzien die zijn ontstaan met apparatuur en modellen die nu als verouderd worden gezien (en zo ook in de toekomst).

Maar dan rest wel de vraag: waarom zou je kennis wantrouwen die vrij letterlijk op dit moment niet veel nauwkeuriger kan worden? Eigenlijk laat je hiermee doorschemeren dat je op basis van voorkeur of onderbuikgevoel meer vertrouwen hebt in methodes uit tijden waar de gloeilamp nog een hoogstandje was omdat commercie. Dat is niet zo'n sterk standpunt, je poneert algemeen wantrouwen op basis van wantrouwen (en dat is geen typo).

[Reactie gewijzigd door nst6ldr op 22 juli 2024 13:22]

[The Third Man]

Al die voorbeelden gaan over chemische blootstelling, daar is de toxiciteit een stuk complexer van dan van simpele radiogolven. De ene stof geeft geen probleem bij blootstelling aan de huid maar wel enorme effecten bij het binnenkrijgen (asbest), de andere stof is om in te ademen ongevaarlijk behalve in zeer kleine vorm (waardoor het lichaam het niet als grof stof kan uitstoten), de andere weer in damp maar niet als vast of vloeibaar (kwik) en ga zo maar door. Daarnaast speelt bij zaken als tabak dat er tig verschillende stoffen in aanwezig zijn met allerlei verschillende aspecten van toxiciteit, en dat het nogal kan verschillen hoe mensen er door geraakt worden (zie de 'mijn oma werd 90 met een pakje per dag' anecdotes).

Daarnaast ben je ook aan het cherry picken van voorbeelden waarbij de aannames scheef de onderschattende kant op waren gemaakt, maar er zijn veel meer voorbeelden waarbij de aannames verkeerd de overschattende kant op zijn gemaakt. Veel geneesmiddelen zijn geruime tijd niet beschikbaar geweest omdat eerst hun onschadelijkheid moest worden aangetoond. Dat is een noodzakelijk kwaad, want te snel toelaten kan verschrikkelijke effecten hebben (Softenon), maar dat zorgt er wel voor dat we vaker mensen onnodig laten lijden cq sterven terwijl er al mogelijkheden zijn om ze te helpen.

[Reactie gewijzigd door The Third Man op 22 juli 2024 13:22]

[pa2ra]

Van die andere zaken is inmiddels aangetoond dat het schadelijk is. Van 5G niet.

Misschien wordt over 100 jaar wel ontdekt dat WiFi het meest schadelijk is. Dus haal jij nu alvast je accesspoint uit huis?

[dutchnltweaker]

Dankje begreep het even niet lokale gebruikers een obstakel
maar duidelijk nu wel een interessant onderwerp, aan de andere kant heb ik ook eerder gelezen ook op tweakers dat deze 5 G niet zo gezond zou zijn? althans meen dat ik dit hier eerder in een artikel tegen kwam

5G is een voortgang van 4G, in het algemeen zou 2G, 3G en 4G allemaal niet goed zijn volgens die stellingen. Maar 2G bestaat al 30 jaar en in die 30 jaar is er niet echt iets geweest.

[Jeroen hofman]

dus ergens is er dan geen duidelijk antwoord of het niet wel of niet schadelijk kan zijn op 5G wat zijn de vermogens eigenlijk die hier gebruikt worden vanuit de zendmasten
Ik stelde eerder hier de vraag of het schadelijk is, en of het een broodje aap verhaal is.
Ik lees verschillende meningen, wel en niet schadelijk

[pa2ra]

Ioniserende straling is schadelijk. Elektromagnetische straling van de vorm van radiogolven waar we het hier over hebben is niet ioniserend, dus niet schadelijk.

[Wouterie]

Waarom gebruikt niet de hele EU dezelfde frequenties en banden? Dan kunnen we/ze voor de hele EU bekijken wat de beste frequenties zijn om te benutten per beoogd doel. Noodfrequenties, militair gedoe etc... lekker standaard, geen gedoe achteraf en je kunt makkelijker in de hele EU masten etc neerzetten want het doet toch allemaal hetzelfde.

[Muncher]

Ik ben echt verbaasd dat Odido 1800+ masten heeft en de rest 0. Hoe kan dat? Iemand enig waarom KPN en Vodafone niets heeft geplaatst nog?

[samo38]

Kpn is de laatste jaren bezig geweest met het ombouwen van hun netwerk van Ericsson naar Huawei. Hierin hebben ze geen rekening gehouden met N78, wat achteraf wel dom is. Er zijn al wel signalen dat Kpn bezig is met N78 alsnog toe te voegen. Dat zou best rap kunnen in een halfjaar.

Vodafone zijn strategie is erg onduidelijk in de laatste jaren. Ze zijn bijvoorbeeld pas nu begonnen met B28 om te zetten naar 5G, waar de andere twee providers dit als sinds 2020 inzetten. Ga er maar vanuit dat Vodafone hier geen snel werk van gaat maken.

Odido zit nu middenin de ombouw van Huawei naar Ericsson. Hun hebben wel geanticipeerd in tegenstelling tot KPN en hebben meteen op veel plekken N78 toegevoegd. Ze bouwen wekelijks 100-150 masten om. Tegen de zomer zal een groot deel van Nederland N78 hebben van Odido.

[divvid]

Je zal maar in venray of drachten wonen…. Vooralsnog is die 5g een aardig randstad dingetje.

[laptopleon]

Niet eens per se randstad. Als het kaartje inderdaad de 5G stations weergeeft, gaat het nog wel even duren voor je er wat aan hebt in het grootste deel van Nederland.

Tot er op mijn adres dekking is ga ik niet bijbetalen voor een 5G-abonnement.

Odido-netwerk-gebruiker BEN maakt het er niet logischer op door een ‘5G’ optie bij abonnementen aan te bieden die feitelijk weinig met 5G te maken heeft:

Met 5G verhoog ik je max. internetsnelheid van 200 Mbit/s naar maar liefst 300 Mbit/s. Zo maak je maximaal gebruik van mijn netwerk.

[FreshMaker]

Op de kaart ( en in het echt ) staat er een Odido mast naast onze werkplaats, we kijken er op vanuit de kantine.
Maar in praktijk hebben heel veel mensen gewoon matig tot slecht bereik op die mast.

De VF antenne hangt ernaast, die bedient iedereen naar behoren, voor mij is het KPN, die mast staat hemelsbreed 100m verderop, en ook nooit issues.
Maar de klachten van Odido/Tmobile gebruikers zijn er dagelijks.
Het lijkt of de antenne het wel aankan, maar ze op een DSL lijntje van 5Mb zijn aangesloten als backbone

[laptopleon]

Het is sowieso heel verschillend, per adres. Ik woon hier al bijna 20 jaar en al die tijd is het netwerk van T-Mobile / nu dus Odido hier met afstand de enige stabiele aanbieder van mobiel bellen en internetten. Maar in een ander dorp is het soms weer heel anders. Al ken ik persoonlijk maar één plek waar ik met mijn Ben-abonnementje (dus Odido-netwerk) geen ontvangst heb.

[Mrvdbos]

Vlak onder een mast heb je idd vaak een slecht bereik. Dit door het stralingsdiagram van de gebruikte antennes.

[Yucko]

mijn woning ligt zo'n beetje precies tussen 3 masten van Odido (n28,n78) in
Prima dekking in de taille van Limburg

[Reactie gewijzigd door Yucko op 22 juli 2024 13:22]

[Aapenootjes]

Of Zuid-Limburg, dan hoor je er volgens tweakers sowieso niet bij

Oke, de Waddeneilanden staan er ook niet allemaal op. Maar daar staan geen masten met deze band in tegenstelling tot Zuid-Limburg.

[pa2ra]

Ik heb overal in Nederland 5G. Tot en met het meest afgelegen plekje in Overijssel.

[honey]

Ik heb echte 5G nog nooit een moment gemist. Gamen doe ik niet op mijn telefoon en grote bestanden (filmpjes) uploaden ook niet dagelijks. Op hele drukke plaatsen werkt mijn navigatie ook prima. Misschien dat de TikTok generatie hier op wacht en nog meer filmpjes kan makenn? Dat zou kunnen, ik geen TikTok.

Ik heb sinds kort een 1000/1000mbps verbinding thuis. Was eerst 200/200mbps. Ook dat merk ik niet. Is dit niet hetzelfde?

[laptopleon]

Zelfs als je live streamt op social media kun je prima uit de voeten met 4G, dat is het probleem niet.

Maar 5G zou ook allerlei andere verbeteringen moeten brengen zoals het aantal gebruikers tegelijkertijd, kortere reactietijden voor autonome auto’s en dergelijk en meer bandbreedte. En zo ben je een kip-ei-probleem vóór.

[Carlos0_0]

Het is er net een beetje aan wat je doet, ik zelf kan het ook prima missen.
Ik heb een tijdje 5G gehad doordat ik werk en prive mobiel combineerde, en de data alleen via de werk sim liet lopen.

Heb het sinds een tijdje weer gescheiden en prive nu geen 5G meer(Simyo), maar ik mis het ook totaal niet.
Wat ik doe werkt op 4G meer dan prime onderweg, eens een navigatie of een whatsapp beantwoorden ofzo.
Ik bekijk inderdaad ook geen tiktok of upload al sowieso niet, misschien eens thuis een paar foto's er af halen maar verder ook niet.

Zelfde geld voor thuis internet wat doe je er mee, beetje netflix, youtube etc en thuiswerken via werk laptop met wat office applicaties nee ga je niet merken.
Als je wellicht hele grote bestanden moet openen of verplaatsen, dan merk je het misschien.

[batteries4ever]

Dit soort argumenten zie je altijd weer op Tweakers en elders. Je kan ze ook aandragen tegen zoiets nutteloos als elektriciteit (ik heb toch petroleumlampen?). In veel gevallen is het nu voor veel mensen nog niet zo zinvol, maar met nieuwere applicaties wel, b.v. 4K video streaming. Een paar jaar terug stuurden we elkaar nog SMS, dan is 2G snel genoeg, tegenwoordig schuif je een grappig videootje over Whatsapp door.

[honey]

Ik denk dat je het verschil tussen een petroleum lamp en electriciteit wel ziet. Maar, leg me dan eens uit welk ik het verschil ga merken in de dagelijkse praktijk?

[pa2ra]

Mijn vader vond in de jaren 80 een computer maar een raar ding. Want in de dagelijkse praktijk was een typemachine voldoende.

Innovatie, Honey, wordt getriggerd door toepassing van nieuwe technologie. Door de lagere latency en hogere bandbreedtes zullen er toepassingen komen waar we nu nog maar van kunnen dromen.