De computerstoring die vliegtuigen woensdag in de VS urenlang aan de grond hield, kwam niet door een cyberaanval. Dat zegt de Amerikaanse luchtvaartorganisatie FAA. De storing kwam vermoedelijk door een 'corrupt databasebestand', aldus de organisatie.

Behalve dat het gaat om een beschadigd bestand, zegt Federal Aviation Administration niets over de oorzaak in zijn statement. "De FAA gaat door met een onderzoek om de oorzaak van de storing in notice to air missions te bepalen. Wij werken hard door om verder te lokaliseren wat de oorzaken van het probleem waren en nemen alle noodzakelijke stappen om te voorkomen dat het nog een keer gebeurt."

De storing zat in het notam-systeem, waarmee vluchtcrews en luchtvaartleiders op het laatste moment actuele informatie over een vlucht binnenkrijgen. Het gaat dan ook bijvoorbeeld over informatie van de vertrek- of aankomstvliegvelden, of over procedures en het weer op een route. De storing had woensdag tot gevolg dat vliegtuigen in de VS urenlang niet mochten opstijgen of landen.

Publicatieplatform Medium is begonnen met zijn eigen Mastodon-instance. Publicisten en lezers op zijn platform kunnen zonder apart een account aan te hoeven maken, posten op het federale sociale netwerk, zo zegt Medium.

De server staat op me.dm, zo laat Medium weten. Lezers en schrijvers op het platform moeten zich op termijn kunnen aanmelden met hun Medium-account, om zo het apart aanmaken van een account voor op de Mastodon-server overbodig te maken.

Medium wil zich onderscheiden door onder meer de korte domeinnaam om zo het delen van het eigen account makkelijker te maken. Ook belooft Medium goede moderatie en een betrouwbare infrastructuur. Om die moderatie te waarborgen, is de server nog niet open voor het grote publiek.

De stap is mogelijk, omdat Mastodon een federaal sociaal netwerk is, waarbij iedereen een eigen server kan starten en aansluiting kan vinden bij de duizenden andere servers op het netwerk. Dat onderscheidt het van andere gecentraliseerde sociale media, waarbij bedrijven geen server in eigen beheer kunnen hebben. Ook onder meer Mozilla gaat experimenteren met Mastodon. Tweakers schreef afgelopen maanden meerdere verhalen over Mastodon.

Apple gaat in de toekomst meer vertellen over uit de App Store verwijderde apps. Tot nu toe noemt het bedrijf alleen aantallen per land, maar nu komen daar ook redenen voor verwijdering bij te staan en verwijderingen per categorie.

Apple gaat niet per app vertellen waarom die is verwijderd, meldt Ars Technica. De informatie komt in zijn Transparancy Report, die openbaar online staat. In dat rapport staat nu alleen per land van hoeveel apps een overheid heeft geëist om die te verwijderen en in hoeveel gevallen Apple dat heeft gehonoreerd. Het enige onderscheid is nu dat het op last van de overheid is of juist vanwege een overtreding van de regels van het platform.

Apple maakt de wijziging onder druk van activistische aandeelhouders, die op deze manier willen checken of Apple inbreuk maakt op burgerlijke vrijheden door apps in bepaalde landen te verwijderen. Daarom komt in de toekomst in het rapport erbij te staan hoeveel apps met welke reden uit de App Store zijn gehaald. Het rapport zal in de toekomst niet ingaan op individuele apps, zo claimt Ars Technica. De activistische aandeelhouders hadden dat wel gewild, maar Apple is daar niet in meegegaan.

De aandeelhouders hadden de oproep gedaan, omdat zij bang zijn dat de geheimhouding verhult dat Apple in landen als Rusland en China apps verwijdert om zo te helpen de vrijheid van meningsuiting in die landen te beperken. De stap moet duidelijk maken of dat inderdaad gebeurt. China heeft Apple in de eerste helft van 2021 gevraagd om 89 apps te verwijderen en Apple heeft al die verzoeken ingewilligd. In de jaren ervoor vroeg de Chinese overheid al om honderden apps weg te halen. Nederland en België hebben in die periode niet gevraagd om apps te verwijderen.

Fastned heeft afgelopen kwartaal 10 nieuwe laadstations geopend in Nederland en 5 in België. Dat heeft het bedrijf gezegd bij de presentatie van zijn kwartaalcijfers. In totaal kwamen er 30 laadstations bij, veel daarvan in Frankrijk.

Het aantal laadstations is nu nog onder de 250, maar het heeft al locaties geregeld voor nog veel meer laadstations: met de nu aangeworven plekken moeten dat er 375 worden, zegt Fastned. Vanaf 2024 wil het bedrijf 100 laadstations per jaar openen; afgelopen jaar waren dat er 59. Daarmee heeft het bedrijf zijn zelf gestelde doel van 253 laadstations voor eind 2022 niet gehaald.

Het doel voor het aantal laders is wel gehaald. Fastned wilde er 1200 en dat zijn er 1237 geworden. Dat komt naast het openen van nieuwe stations door het verhogen van het aantal laders op bestaande stations. Er kwamen 235 laders bij, veel meer dan in voorgaande kwartalen.

Het aantal actieve klanten en laadsessies bleef ook groeien. De bezetting steeg naar 13,2 procent en het aantal actieve klanten kwam uit op 219.000, die in totaal zorgden voor 787.000 laadsessies. De laadomzet kwam uit op 13,3 miljoen euro en dat is 177 procent meer dan in hetzelfde kwartaal het jaar ervoor. De gemiddelde laadomzet kwam daardoor uit rond 17 euro, evenveel als het vorige kwartaal. In het eerste half jaar verdiende Fastned 13,50 per laadsessie.

Socialemediabedrijf Twitter sluit ten minste twaalf kantoren wereldwijd en wil in de toekomst mogelijk verder met zes kantoren. Dat schrijft Business Insider op basis van bronnen binnen het bedrijf. Het is onbekend welke kantoren precies dicht gaan.

Sommige van de kantoren zijn al gesloten en Twitter wil er nog een aantal in de komende weken sluiten, schrijft Business Insider. Een meerderheid van de kantoren in Europa gaat dicht, net als kantoren in Mexico, India, Australië en Zuid-Korea, zo meldt de uitgave. Werknemers moesten woensdagavond lokale tijd het kantoor in Singapore verlaten, omdat Twitter de huur niet had betaald, schrijft Casey Newton. Inmiddels zou de achterstallige huur wel zijn betaald.

In de toekomst wil Twitter mogelijk door met zes van zijn kantoren. Naast het hoofdkantoor in San Francisco zijn dat in de VS de kantoren in New York en Los Angeles. Buiten de VS gaat het om de kantoren in Londen en Dublin in Europa en het kantoor in de Japanse hoofdstad Tokyo. Twitter heeft de informatie niet bevestigd.

Het sluiten van kantoren zou onderdeel uitmaken van de recente kostenbesparingen. De nieuwe eigenaar van het socialemediabedrijf, Elon Musk, heeft sinds zijn overname in oktober onder meer al een groot deel van het personeel ontslagen.

Designtool Figma heeft Microsoft benaderd toen het onderhandelde met Adobe over een overname. Na drie weken van onderhandelingen liet Microsoft uiteindelijk weten geen interesse te hebben om het bedrijf over te nemen. Adobe en Figma hebben inmiddels een deal.

Het is onbekend waarom Microsoft Figma niet wilde hebben, schrijft Bloomberg. Wat wel duidelijk is, is dat Adobe en Figma al vaker hadden gepraat over een mogelijke overname, maar dat Figma die pogingen voor overnames niet heeft laten doorgaan. Dat gebeurde onder meer in 2020 en 2021, zo zegt het financieel persbureau op basis van een document dat openbaar is geworden in verband met onderzoek naar de geplande overname.

Adobe kondigde in september aan dat het Figma wil overnemen voor 20 miljard dollar. Uit het document blijkt ook dat de oprichter van Figma in eerste instantie mikte op een hoger overnamebedrag van 23 miljard dollar. Er lopen in diverse landen onderzoeken naar de overname. Adobe gaat er van uit dat het de overname dit jaar kan afronden.

Figma bestaat sinds 2012 en wordt gebruikt door ontwerpers om in real time met elkaar samen te werken. De tool is te gebruiken via de browser, maar er is ook een mobiele app. De software van Figma werd tijdens de coronacrisis snel populair, toen steeds meer bedrijven werknemers lieten thuiswerken.

Het Zweedse mijnbedrijf LKAB heeft een grote voorraad zeldzame aardmetalen gevonden nabij een huidige mijn bij de stad Kiruna in het noorden van Zweden. Europa is nu afhankelijk van China voor zeldzame aardmetalen, die belangrijk zijn voor accu's en zonnepanelen.

Het gaat minimaal om een miljoen ton erts, zegt LKAB. De zeldzame aardmetalen kunnen een deel van de vraag opvangen bij Europese fabricage van onder meer accu's voor elektrische auto's en zonnepanelen, die nodig zijn voor verduurzaming in de komende decennia.

Het zal nog minstens tien tot vijftien jaar duren voor een mijnbedrijf de zeldzame aardmetalen kan delven en verkopen, schat LKAB in. De komende jaren zijn eerst nodig voor onderzoek naar de vondst en hoe groot de voorraad in de grond precies is. Ook is het mijnen van de zeldzame aardmetalen een complex proces, zo zegt LKAB.

LKAB vond de voorraad vlak ten noorden van Kiruna, een stad waar al 130 jaar mijnbouw is. Dat is ten zuiden van de stad. Omdat de grootschalige mijnbouw gebouwen in de stad ondergraaft, besliste de gemeenteraad al meer dan tien jaar geleden om de stad met 17.000 inwoners te verplaatsen. Het centrum moet over tien jaar drie kilometer naar het oosten komen te liggen.

Intel heeft de Core i9-13900KS uitgebracht, zijn eerste processor die een boostclock heeft van 6GHz. De processor is vanaf donderdag verkrijgbaar. Behalve de boostclock en het maximale stroomverbruik is de processor niet anders dan de eerder uitgebrachte 13900K.

Hoewel Intel dat niet noemt, lijkt het dus om een gebinde versie te gaan van de reguliere 13900K. De 13900KS komt beschikbaar als boxed processor en in systemen van OEM's, zegt Intel. De S staat voor 'Special edition' en heet zo, omdat de 13900KS als eerste Intel-processor uit de doos tot 6GHz kan boosten. De 13900K komt tot 5,8GHz.

Daarvoor is de tdp wel hoger. Met baseclock is dat 150W in plaats van 125W. Dat komt vermoedelijk door de hogere baseclock van 3,2GHz voor de P-cores. Bij boosten kan de processor tot 300W aan stroom trekken, bleek uit de video die Intel eerder over de processor postte bij wijze van teaser. In beeld van Intels eigen Extreme Tuning Utility is te zien dat de P-cores tot 300W komen. Volgens de video staan alle instellingen op default. Volgens de door Intel op donderdag geposte specs is de tdp 253W, even hoog als bij de 13900K.

De nieuwe Core i9 beschikt net als de 'gewone' Core i9-13900K over 24 cores en 32 threads, verdeeld over acht P-cores en zestien efficiëntere E-cores. De 13900KS moet 699 dollar gaan kosten, iets minder dan de 12900KS van de vorige generatie. In Nederland was de 13900KS eerder even te koop voor 799 euro; het is onbekend welke adviesprijs in euro's Intel rekent.

OpenAI werkt aan een zakelijke, betaalde versie van zijn chatbot ChatGPT. Dat blijkt uit een wachtlijst die het bedrijf open heeft gesteld. Het is een manier voor OpenAI om geld te verdienen met zijn chatbot.

OpenAI heeft een formulier online gezet, waaruit blijkt dat de naam ChatGPT Professional lijkt te worden. OpenAI wil de betaalde versie onderscheiden met een gegarandeerde beschikbaarheid, altijd snelle antwoorden van de chatbot zonder te throttlen en een verdubbeling van de dagelijkse limiet ten opzichte van reguliere gebruikers.

OpenAI benadrukt dat de betaalde, zakelijke versie vooralsnog niet algemeen beschikbaar zal zijn. Het gaat om een pilot en de voorwaarden kunnen nog veranderen. ChatGPT Professional zou een manier zijn om geld te verdienen met de chatbot, die sinds enige tijd gratis te gebruiken is. OpenAI bracht in november een publieke versie uit van AI-gesprekstool ChatGPT.

Daarnaast krijgt OpenAI investeringen om de ontwikkeling van zijn technologie te financieren. Zo wil Microsoft naar verluidt tien miljard dollar investeren om 49 procent van OpenAI in handen te krijgen. Een paar jaar geleden investeerde Microsoft al een miljard dollar.

PlayStation Plus Premium-abonnees zullen vanaf 8 maart PS5-games kunnen streamen naar hun console. Dat claimt Insider Gaming. Op die dag zou Sony versie 7.00 van het PS5-besturingssysteem uitrollen met daarin ook ondersteuning voor Discord-voicechat.

Insider Gaming, bij monde van Jim Henderson, vermeldt niet welke PS5-games er vanaf die datum gestreamd kunnen worden. PlayStation Plus Premium-abonnees kunnen sinds de introductie van de abonnementsformule begin vorig jaar uit een catalogus van honderden PlayStation-games kiezen om er games uit te streamen waarvan meer dan 300 PlayStation 3-games en tientallen PlayStation, PlayStation 2 en PSP-games. Daar komen vanaf maart dus ook PS5-games bij.

Volgens Insider Gaming zou Sony 'de komende dagen' beginnen met de bètatest van versie 7.00 van het besturingssysteem. Die testperiode loopt volgens de site af op 30 januari. De introductie van versie 7.00 zou op 8 maart volgen en zal PlayStation 5-gebruikers ook in staat stellen om Discord-voicechat te gebruiken op hun console.

Sony kondigde in 2021 al aan dat het zou samenwerken met Discord. Het Japanse bedrijf wilde ‘de Discord- en PlayStation-ervaringen’ integreren. In februari van 2022 werd het mogelijk om PSN-accounts te koppelen aan Discord, maar de dienst was zelf nog niet beschikbaar op PlayStation-consoles.

Sony heeft op 12 januari versie 6.50 van het PS5-besturingssysteem vrijgegeven. Het bedrijf voegt via deze update onder andere ondersteuning aan de PS5 toe voor de DualSense Edge-controller. Die aanpasbare controller komt op 26 januari uit voor 240 euro. Tweakers schreef in december een preview over de DualSense Edge.

Gebruikers van videochatdienst Google Meet kunnen weldra emoji’s gebruiken om reacties te delen tijdens het videobellen. De emoji’s worden tijdens videogesprekken als badge weergegeven aan de linkerkant van een videopaneel van een contactpersoon.

Bij meer emojireacties tegelijk worden de reacties via een overlay getoond aan de linkerkant van de Google Meet-gebruikersinterface. Gebruikers kunnen een emojireactie geven door op het emojiicoontje op de Google-taakbalk te klikken. Die balk bevindt zich onderaan de Google Meet-gebruikersinterface. Het wordt ook mogelijk om de huidskleur van bepaalde emoji’s aan te passen. De keuze die een gebruiker daarin maakt, wordt volgens Google toegepast op alle andere emoji’s waarbij deze optie van toepassing is.

Organisatoren van Google Meet-videogesprekken en admins van Google Workspace-suites kunnen de functie uitschakelen als ze dat nodig achten. Google-gebruikers met een persoonlijk account kunnen momenteel al gebruikmaken van de functie. Bij zakelijke gebruikers wordt de functie in de komende weken uitgerold. De functie is te gebruiken in de webapplicatie van Google Meet, op apparaten van Google en ook op iOS-apparaten. Gebruikers van Android-toestellen moeten volgens Google nog even wachten, maar zullen binnenkort ook gebruik kunnen maken van de emojireacties.

Samsung introduceert de PM9C1a, een nieuwe PCIe 4.0-ssd die sequentiële leessnelheden tot 6000MB/s haalt. De sequentiële schrijfsnelheid kan 5600MB/s bedragen. De PM9C1a heeft een nieuw ontworpen 5nm-controller en beschikt over zevendegeneratie-V-nandgeheugen.

Volgens Samsung levert de nieuwe ssd, die gebruikmaakt van het NVMe-protocol, ook tot 70 procent meer prestaties per watt dan zijn voorganger, de PM9B1. De PM9C1a zou ook 10 procent minder stroom verbruiken in een laptop als die in stand-bymodus verkeert.

Er is, wat sequentiële lees- en schrijfsnelheden betreft, ook een vergelijking mogelijk met de Samsung PM9A1. Deze PCIe 4.0-ssd beschikt over sequentiële leessnelheden van maximum 7000MB/s en sequentiële schrijfsnelheden van maximum 5200MB/s. Deze ssd is de oem-versie van de 980 PRO die tweakers in oktober 2021 aanprees voor zijn goede prijs-prestatieverhouding.

De zopas geïntroduceerde PM9C1a bevat volgens Samsung ook ondersteuning voor de Device Identifier Composition Engine, kortweg DICE, van de Trusted Computing Group. Dat is een internationale organisatie waarvan onder andere AMD, IBM, Cisco, Intel en Microsoft deel uitmaken, en die open standaarden ter beveiliging van computeronderdelen ontwikkelt. Via DICE kunnen er keys aangemaakt worden om device authentication uit te voeren en om de ssd-firmware af te schermen.

De PM9C1a komt uit in een 256GB-, een 512GB- en een 1TB-uitvoering. Samsung brengt de ssd in drie M.2-formaten op de markt: M.2 2230, M.2 2242 en M2. 2280. Het is vooralsnog niet duidelijk wanneer Samsung de ssd op de markt wil brengen en voor welke prijs hij te koop zal zijn.

Update, 15.05 uur: correcte waarden sequentiële lees- en schrijfsnelheden vermeld. Alsook '70 procent zuiniger per watt' aangepast naar 'tot 70 procent energiezuiniger per watt'. Met dank aan van_gils en witchdoc.

Update, 16.00 uur: vergelijking toegevoegd met de Samsung PM9A1-ssd.

Apple komt mogelijk in 2024 of 2025 met nieuwe AirPods-modellen. Dat meldt TF International Securities-analist Ming-Chi Kuo. Het bedrijf zou in de tweede helft van 2024 of de eerste helft van 2025 met een nieuwe AirPods Max-koptelefoon en goedkopere AirPods-oordoppen komen.

Kuo meldt in een reeks tweets dat Apple onder meer een goedkopere set AirPods wil introduceren. Het bedrijf hanteert daarbij een richtprijs van 99 dollar, zo schrijft de analist. Op dit moment zijn de tweedegeneratie-AirPods de goedkoopste draadloze oordoppen van het bedrijf. Deze hebben een adviesprijs van 129 dollar, of 159 euro. Eerder deze maand sprak analist Jeff Pu ook al over goedkopere AirPods.

Tegelijk zou Apple een nieuwe versie van zijn AirPods Max willen introduceren. Het bedrijf introduceerde in 2020 de eerste versie van deze koptelefoon voor 629 euro. Sindsdien zijn er geen nieuwe varianten van de AirPods Max uitgebracht. Er zijn nog geen details over deze nieuwe AirPods Max, los van de releaseperiode in 2024 of 2025.

Kuo schreef eerder dat Apple toekomstige AirPods uitbrengt met een USB-C-aansluiting voor opladen. De huidige varianten gebruiken nog Apples Lightning-connector. De vermeende overstap naar USB-C komt overeen met een Europese wet die USB-C vanaf de herfst van 2024 verplicht op kleine apparaten als smartphones en de oplaadcases van draadloze oordoppen.

Volgens onderzoeksbureaus Gartner en IDC zijn er tijdens het laatste kwartaal van 2022 wereldwijd 28 procent minder pc’s verkocht dan tijdens hetzelfde kwartaal in 2021. In heel 2022 zijn er 16,2 procent minder pc’s geleverd. Vanaf 2024 moet de markt zich herstellen.

Volgens IDC zijn er vorig jaar wereldwijd ongeveer 292,3 miljoen pc’s geleverd, waarvan 67,2 miljoen tijdens het vierde kwartaal. Gartner houdt het op 286,2 miljoen eenheden voor heel 2022 en 65,3 miljoen in het vierde kwartaal. Volgens een analist van Gartner is de daling van de vraag naar pc’s voornamelijk toe te schrijven aan de toenemende inflatie, hogere rentevoeten en de vrees voor een wereldwijde recessie. Heel wat consumenten zouden bovendien over een pc beschikken die is aangekocht tijdens de coronapandemie.

Volgens IDC zijn de gemiddelde verkoopprijzen voor pc’s in de afgelopen maanden gaan dalen doordat fabrikanten hun voorraden wilden wegwerken. Het onderzoeksbureau stelt dat er ook in de nabije toekomst ook nog prijswijzigingen kunnen plaatsvinden. Beide onderzoeksbureaus verwachten dat de vraag naar pc’s in 2024 zal herstellen, terwijl de eerste tekenen van herstel volgens IDC al op het einde van 2023 merkbaar zullen zijn.

De pc-fabrikanten met het grootste wereldwijde marktaandeel in 2022 waren Lenovo, HP, Dell, Apple en ASUS. Lenovo behaalde in 2022 een marktaandeel van 24,1 procent, HP een van 19,4 procent, Dell 17,5 procent, Apple 9,8 procent en ASUS 7,2 procent.

Er zijn previewversies van Apple Music, Apple TV en Apple Devices verschenen in de Microsoft Store. Daarmee kunnen Windows 11-gebruikers die diensten binnenkort gebruiken op hun systeem. Microsoft kondigde vorig jaar al aan dat deze apps naar zijn platform zouden komen.

De previewversies van Apple Music, Apple TV en Apple Devices zijn onlangs in de Microsoft Store gepubliceerd, merkte techwebsite The Verifier als eerste op. Daarmee kunnen Windows 11-gebruikers naar Apple Music luisteren in een losse app met moderne interface. Momenteel dienen gebruikers daarvoor de Windows-versie van iTunes te gebruiken.

Ook Apple TV krijgt een native Windows-app. Momenteel werkt alleen de webversie van die streamingdienst op het besturingssysteem van Microsoft. Apple publiceert ook een Devices-app in de Microsoft Store. Die kan gebruikt worden om iPads en iPods te synchroniseren. Op dit moment werkt dat nog via iTunes.

Gebruikers die de apps openen, krijgen de waarschuwing dat iTunes stopt met werken als de apps in gebruik worden genomen, schrijft The Verge. Gebruikers die terug willen naar iTunes, bijvoorbeeld om naar podcasts of audioboeken te luisteren, dienen eerst de previewapps weer te verwijderen van hun systeem.

De nieuwe apps van Apple zijn verder alleen te downloaden voor Windows 11-gebruikers; het is niet bekend of er later ook Windows 10-versies komen. Macrumors merkt op dat niet alle gebruikers de apps al kunnen installeren, maar dat verandert vermoedelijk binnenkort. Het is niet bekend wanneer de volledige, non-previewversies van de applicaties uitkomen.

Microsoft komt eind deze maand met een 365 Basic-abonnement. Daarmee krijgen gebruikers onder meer 100GB cloudopslag via OneDrive. Het abonnement komt op 30 januari wereldwijd beschikbaar en kost dan 2 dollar per maand of 20 dollar per jaar.

Gebruikers krijgen met Microsoft 365 Basic, naast 100GB cloudopslag, ook een advertentievrije versie van Outlook voor web en smartphones en enkele verbeterde securityfeatures. Dat meldt techwebsite The Verge. Daaronder vallen bijvoorbeeld encryptie voor een Outlook-mailbox en malwarescanning voor bijlagen in e-mails. Ook wordt automatisch gecontroleerd op verdachte URL's in e-mails.

Momenteel kost het goedkoopste Microsoft 365-abonnement 7 euro per maand. Voor dat bedrag krijgen gebruikers 1TB cloudopslag en de desktopversies van Office-software als Word, Excel en PowerPoint. Dat laatste ontbreekt in het nieuwe abonnement: Microsoft 365 Basic-gebruikers hebben enkel toegang tot de webversies en smartphonevarianten van die Office-apps, net als bij de gratis versie van Microsoft 365.

Microsoft 365 Basic komt op 30 januari wereldwijd beschikbaar. Microsoft noemt daarbij een tarief van 2 dollar per maand of 20 dollar per jaar. Het bedrijf noemt geen europrijzen. Bij andere Microsoft 365-abonnementen neemt de techgigant echter de dollarprijzen over. Een Microsoft 365 Personal-abonnement kost bijvoorbeeld 7 dollar en 7 euro.

AMD's Ryzen 7000X3D-desktopprocessors met 3D V-Cache komen toch niet uit op 14 februari. Het bedrijf zette die releasedatum woensdag op zijn website, maar zegt nu dat dat een fout was. AMD noemt nog geen nieuwe releasedatum. Ook de adviesprijzen zijn nog niet bekend.

AMD bevestigt tegenover onder meer PCWorld dat AMD's nieuwe desktopprocessors niet op Valentijnsdag uitkomen. "Zoals u weet, publiceerde AMD.com kort een releasedatum voor de Ryzen 7000X3D-serie desktopprocessors. Die datum is echter onjuist", meldt een woordvoerder van de chipontwerper. Het bedrijf geeft geen andere releasedatum, maar zegt later 'updates over de verwachte beschikbaarheid' te geven.

AMD kondigde drie Ryzen 7000X3D-processors voor gamers vorige week aan op de CES-beurs in Las Vegas. Het bedrijf zei toen alleen dat de processors 'in februari' uitkwamen, maar noemde daar nog geen datum bij. Voor zover bekend komen de cpu's nog steeds in februari uit, maar dus niet op de veertiende.

De Ryzen 7000X3D-serie bestaat uit drie cpu's die zijn gebaseerd op de Zen 4-architectuur. De processors hebben extra gestapeld L3-cache ten opzichte van eerdere Ryzen 7000-cpu's. AMD heeft, naast concrete releasedata, ook nog geen adviesprijzen bekendgemaakt.

TSMC draaide het laatste kwartaal van 2022 een recordwinst van 9 miljard euro. Dat maakt het bedrijf donderdag bekend tijdens de presentatie van zijn kwartaalcijfers. Het bedrijf gaat in 2023 echter minder investeringen doen vanwege de dalende vraag naar chips.

TSMC noteerde afgelopen kwartaal een winststijging van 78 procent ten opzichte van een jaar eerder, voor het totaal van omgerekend 9 miljard euro. Dat is een record voor het bedrijf, schrijft persbureau Reuters. De omzet steeg daarbij met 42,8 procent naar omgerekend 19,1 miljard euro. Het bedrijf haalde in het afgelopen kwartaal vooral meer omzet uit geavanceerde hpc-chips, die gebruikt worden voor datacenters en supercomputers.

Tegelijk stelt TSMC zijn verwachtingen voor het begin van 2023 naar beneden bij. Het bedrijf verwacht in het komende kwartaal 15,5 tot 16,3 miljard euro aan omzet, lager dan aanvankelijk werd verwacht. Het bedrijf gaat in het komende jaar ook minder kapitaaluitgaven doen. In het afgelopen jaar deed het bedrijf ruim 36 miljard dollar aan uitgaven, bijvoorbeeld voor r&d en de bouw van nieuwe chipfabrieken. Het bedrijf wil dit jaar 32 tot maximaal 36 miljard dollar uitgeven. TSMC-topman C.C. Wei verwacht dat de chipsector in 2023 'iets zal krimpen', maar dat TSMC 'iets zal groeien', schrijft Reuters.

TSMC stelt zijn investeringen naar beneden bij vanwege voorraadscorrecties en een dalende vraag naar chips. Dat speelt al enige tijd, vooral voor consumentenelektronica als smartphones. De vraag naar chips in andere marktsegmenten, zoals het eerdergenoemde hpc-segment, bleef tot op heden hoger. Dergelijke markten zijn minder gevoelig voor economische onzekerheid.

Dat is ook te zien aan de omzetverdeling van TSMC. De omzet uit smartphonechips daalde in het afgelopen kwartaal met 4 procent, maar TSMC haalt nog altijd 38 procent van zijn omzet uit het smartphonesegment. De omzet uit overige direct consumer electronics daalde met 23 procent en was goed voor 2 procent van TMSC's totaalomzet in de laatste paar maanden van 2022. De omzet uit hpc steeg juist met 10 procent naar 42 procent van de totaalomzet. High-performance computing is daarmee de grootste inkomstenbron van TSMC.

Verder haalde TSMC in het afgelopen kwartaal 32 procent van zijn omzet uit 5nm-procedés, tot voor kort zijn meest geavanceerde nodes. 7nm was goed voor 22 procent van de omzet. De Taiwanese chipgigant begon eind december met massaproductie op 3nm, maar resultaten op die node zijn niet meegenomen in de kwartaalcijfers.

MechWarrior 5-maker Piranha Games is bezig met het ontwikkelen van een nieuwe titel in de MechWarrior-reeks, waarbij op een release in 2024 wordt gemikt. Het zou vooral gaan om een singleplayergame.

Tijdens een interview als onderdeel van een podcastaflevering van NoGutsNoGalaxy zegt Piranha Games-directeur Russ Bullock dat er een nieuwe MechWarrior-game in ontwikkeling is. Dit nieuwe project wordt niet MechWarrior Online 2 en de titel kan dus niet gezien worden als een online-pvp-game, maar zal meer lijken op de gameplay van MechWarrior 5. Dat betekent volgens Bullock dat de nieuwe game vooral het pad van singleplayer en co-op in zal slaan.

Het betreft een standalonegame die ergens later dit jaar zal worden aangekondigd, waarschijnlijk in de herfst. De nieuwe game zal uitkomen voor de pc en meerdere niet nader genoemde consoles. Bullock bevestigde later aan PC Gamer dat de nieuwe titel gepland staat voor een release in 2024.

In het interview liet Bullock ook weten dat Piranha Games graag een opvolger voor het in 2013 uitgekomen MechWarrior Online wil uitbrengen, maar dat wordt een lastig verhaal door licentieproblemen. De studio heeft nog tot 2025 de rechten om MechWarrior-games te maken, maar door de onzekerheid voor daarna, zal Piranha Games nu geen MechWarrior Online 2 ontwikkelen. Volgens Bullock is een verlenging van de licentie tot 2030 nodig, omdat er vijf jaar nodig zouden zijn na de release van deze game.

MechWarrior 5: Mercenaries kwam in december 2019 uit in de Epic Games Store, verscheen in mei 2020 in de Microsoft Store en een jaar later was Steam aan de beurt. Het spel kwam in 2021 ook uit voor de Xbox- en PlayStation-consoles en is onderdeel van het Game Pass-abonnement.

Apple overweegt touchscreens toe te voegen aan Macs. Dat melden bronnen aan Apple-insider en Bloomberg-journalist Mark Gurman. Het bedrijf zou in 2025 een MacBook Pro met aanrakingsgevoelig scherm willen uitbrengen, maar die release staat nog niet volledig vast.

Technici van Apple zijn 'actief betrokken' bij het Mac-touchscreenproject, melden anonieme bronnen aan Bloomberg-journalist Mark Gurman, die bekendstaat om zijn goede bronnen binnen dat bedrijf. De journalist schrijft dat Apple momenteel werkt aan een MacBook Pro met een touchscreen, die voorlopig op de planning staat voor 2025. Gurman schrijft echter dat de release nog niet is afgerond en de plannen nog kunnen veranderen.

De insider meldt daarbij dat de touchscreens in Macs mogelijk een oledpaneel gebruiken in plaats van een miniledscherm, zoals in de huidige MacBook Pro 14" en 16", of een lcd, zoals in de huidige 13"-variant. Deze eerste MacBook met touchscreen zou verder een traditioneel laptopontwerp behouden met een trackpad en geïntegreerd toetsenbord. Het scherm moet dan gestures en andere aanraakinvoer ondersteunen, net als op de smartphones en tablets van het bedrijf. Na verloop van tijd zou de techgigant de touchscreen naar meer Mac-modellen kunnen brengen.

Als Apple zijn touchscreenplannen doorzet, dan zou dat een ommekeer zijn voor de techgigant. Het bedrijf stelt al jaren dat touchscreens niet goed werken op een laptop. Apple-oprichter Steve Jobs noemde computers met touchscreens 'ergonomisch verschrikkelijk'. Hij stelde dat mensen vermoeide armen krijgen van het gebruik van verticale touchscreens. De huidige ceo Tim Cook behield dat standpunt.

De huidige MacBook Pro met miniledscherm

De James Webb Space Telescoop heeft zijn eerste planeet ontdekt die om een andere ster dan onze zon draait. Het gaat om planeet LHS 475 b die op een afstand van 41 lichtjaar staat in het Octant-sterrenbeeld, aan de zuidelijke hemelpool.

Het onderzoeksteam van het Amerikaanse Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory zegt dat de planeet een diameter heeft die voor 99 procent overeenkomt met die van onze aarde. Volgens de onderzoekers is het indrukwekkend dat James Webb in staat is gebleken om ook een dergelijke kleine, rotsachtige planeet te ontdekken: "Deze eerste waarnemingsresultaten van een rotsachtige planeet ter grootte van de aarde openen de deur naar vele toekomstige mogelijkheden voor het bestuderen van de atmosfeer van rotsachtige planeten met James Webb."

Het team begon de James Webb-telescoop in te zetten na het bekijken van potentiële exoplaneetkandidaten op basis van data van de Transiting Exoplanet Survey Satellite. Op basis van gegevens van die satelliet werd al verwacht dat LHS 475 b bestond, maar met de data van James Webb is dat pas definitief vastgesteld. Dit is gedaan met de Near-Infrared Spectrograph of NIRSpec, een geavanceerde spectrograaf die een van de vier wetenschappelijke instrumenten aan boord van de telescoop vormt.

Het bestaan van LHS 475 b is vastgesteld via de bekende transitmethode, waarbij gekeken wordt naar kleine variaties in het licht afkomstig van een ster, wat veroorzaakt kan worden door een planeet die in zijn baan om de ster een kleine hoeveel licht blokkeert als hij voor de ster langs schuift. Dat laatste vond in het geval van LHS 475 b plaats op 31 augustus vorig jaar.

Op de planeet is het een paar honderd graden warmer dan op aarde. LHS 475 b draait in slechts twee dagen om zijn ster heen en staat heel dicht bij zijn ster, maar de ster is een rode dwerg die minder dan de helft van de temperatuur van onze zon haalt, waardoor de onderzoekers denken dat het bestaan van een atmosfeer niet direct is uitgesloten. Mochten er uiteindelijk wolken worden ontdekt, dan zou de conclusie kunnen volgen dat de planeet op Venus lijkt.

James Webb is bij uitstek geschikt om te bepalen of er een atmosfeer aanwezig is en waar deze uit bestaat, maar in dit geval kunnen de wetenschappers dus nog niet zeggen of er een atmosfeer is. Ze zeggen dat de data 'prachtig' is en dat gemakkelijk een veelheid aan verschillende moleculen gedetecteerd kan worden, maar dat daar nu nog geen definitieve conclusies aan kunnen worden verbonden.

Het onderzoeksteam kan nog niet zeggen wat er aanwezig is, maar wel wat er niet aanwezig is. Zo kan er geen sprake zijn van een dikke atmosfeer met veelal methaan, zoals aan de orde is bij Saturnus-maan Titan. Het kan zijn dat LHS 475 b geen atmosfeer heeft, maar de onderzoekers erkennen dat bepaalde atmosfeersamenstellingen nog niet uitgesloten zijn, zoals een atmosfeer met alleen koolstofdioxide. Een dergelijke samenstelling is heel compact en maakt het lastig om te detecteren. In de komende zomer volgen er meer observaties om additionele spectra te nemen.

De RAI Vereniging, de Nederlandse brancheorganisatie voor personen- en vrachtauto's, wil dat er snel meer laadpalen voor elektrische vrachtwagens komen. Anders zijn de milieudoelstellingen onhaalbaar. Het energienetwerk moet snel verzwaard en slimmer worden.

Frits van Bruggen, voorzitter van de RAI, zegt in het NOS Radio 1 Journaal dat er snel zo'n twintig snellaadstations rondom steden moeten komen voor elektrische vracht- en bestelauto’s. Volgens hem zal dat aantal doorgroeien naar ongeveer 40 laadstations, maar hij benadrukt dat er ook onderweg meer stations nodig zijn om de trucks van stroom te kunnen voorzien. Naar verwachting rijden er in 2030 duizenden elektrische vrachtwagens rond die gezamenlijk een stroomvraag hebben die vergelijkbaar is met die van een miljoen huishoudens. Er zijn dan ook snel meer snellaadpalen speciaal voor trucks nodig, vindt de RAI-voorzitter, ook omdat door de grotere accu's en beperkte laadtijden voor zware vrachtwagens de benodigde laadvermogens veel hoger zijn dan die voor personenauto's.

"De benodigde forse investeringen voor publieke snellaadpunten voor trucks zijn nog niet vrijgemaakt, zegt Frits van Bruggen. "De snelheid van de auto-industrie, de capaciteit van het energienetwerk en de ambities van de overheid op het gebied van elektrificatie lopen steeds meer uit de pas. Als je nu naar een stad toe rijdt en we willen met elektrische vrachtauto’s en bestelauto’s erin gaan, hoeveel van die palen ziet u dan? Die zijn er überhaupt nog niet of bijna niet. Als we over willen schakelen van benzine of diesel naar batterijen, dan moet de infrastructuur veranderen. Met grote spoed, en daarom slaan we alarm."

Er zijn momenteel nog maar weinig elektrische vrachtwagens in Nederland: ongeveer 340 op 160.000 vrachtwagens. Voor de komst van meer elektrische trucks zijn meer laadvoorzieningen onontkoombaar, vindt Van Bruggen: "Het is een beetje een kip-eidiscussie. De vrachtauto’s kunnen we maken, maar ze kunnen ze niet laden en daarom worden ze niet besteld. Aan de andere kant om het te laden, moeten die vrachtauto’s er zijn. Op deze manier kunnen we nooit elektrisch de steden in. Het gaat veel te langzaam."

Er zijn wel steeds meer laadstations voor personenauto's langs de wegen, maar volgens de RAI-voorzitter kunnen vrachtwagens hier geen gebruik van maken. "Het begint hiermee: als je met zo’n vrachtwagen zo’n snellaadstation zou inrijden, is het dak eraf", zegt hij. Daarnaast kunnen volgens hem de laadstations uitgebreid worden met meer kabels, zodat elektrische vrachtwagens er ook terechtkunnen, maar dat gebeurt momenteel niet.

Daarnaast moet er gekeken worden naar het gebruik van waterstof en hybridevrachtwagens. Van Burggen stelt dat er momenteel nog 'niet of nauwelijks' wordt geïnvesteerd in waterstofinfrastructuur. Verder ziet hij met het oog op de milieudoelstellingen graag dat tijdelijk hybridevrachtwagens worden toegelaten. "Dan rij je elektrisch in de stad en buiten de stad nog op diesel en benzine. Op die manier kunnen we ook het proces versnellen." Een dergelijke uitzondering is in zijn ogen nodig, omdat er vanaf 2025 emissievrije zones in steden komen en dat betekent dat dieselvrachtwagens de stad niet meer in mogen.