Mastodon: Twitter-alternatief wacht op doorbraak na Musk-overname

Nu Elon Musk definitief Twitter heeft overgenomen, zijn gebruikers op zoek naar een alternatief. Het meest voor de hand liggende is Mastodon, maar wat is dat eigenlijk, wat is er anders dan op Twitter en waarom zou je erop gaan posten?

Het is een teken aan de wand als mensen die weinig interesse hebben in tech, beginnen over een bepaalde dienst of ontwikkeling. In dit geval was het Tim op het Broek van radiostation Kink die in een vraaggesprek met Twitter als onderwerp over Mastodon begon. Mastodon geldt al sinds het begin in 2016 als hét alternatief voor Twitter, maar dan met een decentrale opzet. Als je kijkt naar wanneer Mastodon populair is, dan is het juist op de momenten dat mensen zich oncomfortabel voelen bij Twitter.

Net als veel anderen zijn wij op de redactie Mastodon nog aan het ontdekken. Op een later moment komen we dus wellicht nog met een uitgebreide how-to van hoe je aan de slag kunt gaan met dit sociale netwerk van een ander type. Hier geven we alvast een korte introductie van Mastodon en gaan we na waarom je het juist nu zou willen gaan gebruiken.

Mastodon.xyz

Wat is het?

Mastodon is een decentraal sociaal netwerk en bestaat sinds 2016. 'Decentraal' betekent dat er diverse servers zijn, waarbij gebruikers ook een eigen server kunnen opzetten, en dat gebruikers daarop publiceren. Het geheel van servers heet de 'fediverse', een samentrekking van 'federated' en 'universe'. Gebruikers van andere servers kunnen de berichten ophalen van jouw server en ze op hun eigen feed zien.

Het werkt op basis van het ActivityPub-protocol, de standaard die door het World Wide Web Consortium wordt aangeraden voor sociale media. Je kunt de code daarvan op GitHub vinden. ActivityPub is dus de basis en behalve Mastodon zijn er veel meer sociale media die ermee werken, waaronder alternatieven voor YouTube en Instagram.

AcitivityPub
AcitivityPub

Het idee achter decentrale sociale media is dat er geen centrale server is en dus geen centrale controle. Beheerders van servers bepalen zelf met welke andere servers hun gebruikers kunnen communiceren. Dat kan zo open en zo gesloten als de beheerders zelf willen. Dat geldt als een van de voordelen van decentrale sociale media.

Een ander voordeel dat veel naar voren komt, is controle. Gebruikers hebben meer controle over hun content en feed en hoeven geen rekening te houden met de algoritmen van grote techbedrijven. Dat geeft meer vrijheid over welke content gebruikers plaatsen. Bovendien zijn decentrale sociale media economisch onafhankelijk; als de ene server stopt, kun je op de andere weer door.

Mastodon voor iOS, november 2022Mastodon voor iOS, november 2022

Mastodon is zelf ook open source en dus is het in gebruik als platform waarop andere sociale media kunnen worden gebouwd. Zo is Truth Social van de Amerikaanse oud-president Donald Trump gebaseerd op Mastodon, net als EU Voice van de Europese privacytoezichthouder. Mastodon is bruikbaar vanuit de browser en heeft ook mobiele apps. Behalve de 'officiële' apps zijn er ook talloze alternatieven en kun je bovendien Mastodon als progressive web app vanuit de browser gebruiken.

Mastodon apps

Waarom nu?

Screenshot Hyves uit beginperiodeHet is een bekend gegeven dat gebruikers op zoek gaan naar alternatieven als een sociaal medium een andere eigenaar krijgt. Zo vluchtten in 2010 Hyves-gebruikers naar Facebook nadat de Telegraaf Media Groep de dansende banaan aan zijn fruitmand van dochterbedrijven had toegevoegd. Hoeveel invloed dat heeft gehad, is onduidelijk, maar feit is dat Hyves een paar jaar later was uitgekrabbeld.

Hetzelfde gebeurde in 2013 toen het toenmalige Facebook WhatsApp overnam. Toen waren Telegram en later Signal de platforms waar mensen zeiden heen te gaan. Er is wel een verschil; waar Hyves in 2010 al in een dalende lijn zat en de exodus slechts werd versterkt door de overname, was dat in 2013 bij WhatsApp totaal niet het geval.

Een oproep om te stoppen met een bepaald platform is er ook vaker geweest. Rond 2019 en het schandaal rond Cambridge Analytica zeiden veel mensen Facebook op te zeggen, al was het daadwerkelijke effect op het gebruik van Facebook beperkt. Het aantal Facebook-gebruikers daalde deze winter voor het eerst. Daar komt bij dat sociale media leunen op sterke netwerkeffecten. Een platform blijft aantrekkelijk zolang mensen er contact kunnen hebben met anderen in wie ze interesse hebben. Daarbij zijn er altijd zware gebruikers die meer mensen trekken. Bij Twitter is dat zeker het geval, omdat het een platform is dat aantrekkelijk is door de vele politici en mediamakers die erop zitten.

Veel zware Twitter-gebruikers tonen zich ontevreden. Zo hebben ze negatieve ervaringen, omdat bekende twitteraars vaak worden lastiggevallen door anonieme accounts. De manieren om dat preventief te blokkeren, zijn beperkt. In Nederland leidt dat al tot bekenden die hun zorgen over Twitter zelf uiten of zelfs stoppen. Daarbij is de overname door Elon Musk de druppel. Musk maakt zich immers druk over bots op het platform, maar hij wil zich minder bezighouden met moderatie en heeft al een deel van het team ontslagen.

Hoofdkantoor Twitter. Bron: Getty Images
Hoofdkantoor Twitter. Bron: Getty Images

Hoe groot is de uittocht?

Twitter heeft volgens de recentste gebruikscijfers wereldwijd rond 238 miljoen actieve gebruikers. Mastodon kreeg op de piekdag, afgelopen vrijdag, 70.000 nieuwe gebruikers; dat zijn er normaal rond 10.000. De uittocht is dus relatief beperkt. Google Trends laat ook een beperkte hernieuwde interesse zien in Mastodon; mensen zoeken nu evenveel of iets minder op Mastodon dan ten tijde van de aankondiging van de deal in april. In totaal heeft Mastodon.social 121.000 actieve gebruikers, andere servers melden er in totaal rond 750.000. Zelfs als er op andere niet meegetelde servers nog gebruikers zitten, dan zal het aantal vooralsnog niet boven een miljoen komen.

Mastodon in Google Trends, oktober 2022
Mastodon in Google Trends, oktober 2022

Vergeleken met de zoekopdrachten naar Twitter vallen de zoekopdrachten naar Mastodon helemaal in het niet in Nederland, blijkt uit een vergelijking. Het volume van zoekopdrachten naar Twitter ligt altijd minstens 60 maal zo hoog. Bovendien heeft de belangrijkste Mastodon-server, Mastodon.social, het aantal aanmeldingen al beperkt. Dat betekent dat potentiële nieuwe gebruikers moeten uitwijken naar andere servers, een systeem dat lang niet iedereen zal begrijpen of waarderen.

Google Trends: Twitter vs Mastodon
Google Trends: Twitter vs. Mastodon

Daar komt bij dat bekende twitteraars bij Mastodon niet per se zullen vinden wat ze zoeken. Het belangrijkste is immers dat ze actief kunnen zijn zonder lastiggevallen te worden en dat is bij Mastodon niet per se beter geregeld dan bij Twitter. Moderatie verloopt per server en servers waar ongewenste berichten vandaan komen kunnen worden geblokkeerd. Verificatie verloopt ook anders, namelijk via een website. Iemand kan dan met een stukje code op die website Mastodon vertellen dat het account hoort bij degene die ook de site heeft. Verificatie kan natuurlijk ook door een eigen Mastodon-instance op te zetten.

Tot slot

Als Twitter een nog onaangenamere plek wordt om actief te zijn voor actieve gebruikers en beroemdheden door een gebrek aan moderatie, is Mastodon dus niet per se een alternatief, hoewel de overname kan leiden tot een uittocht. Mastodon heeft de nodige voordelen ten opzichte van het gecentraliseerde Twitter, maar zeker ook nadelen. De tijd zal uitwijzen of het een platform is dat op de lange termijn een grote gebruikersgroep kan binden. Als er één moment is voor Mastodon om een doorbraak te hebben, dan is het nu.

Door Arnoud Wokke

Redacteur Tweakers

02-11-2022 • 06:00

122

Lees meer

Reacties (121)

121
121
62
11
0
42

Sorteer op:

Weergave:

Nou, ik ben bij die 70000. Op Twitter deed ik amper mee, vond het weliswaar een manier om nieuws te volgen (maar geen aangename), en verder een vrij commerciële bedoening: veel mensen die ofwel iets te verkopen hebben of van zichzelf een merk proberen te maken (wat alletwee mag hoor, maar ik twijfel te veel aan mezelf om daaraan mee te doen), en tussendoor nog hatelijke ads en haat.
Bovendien ben ik er van overtuigd dat de door algoritmes gestuurde sociale media, in handen van big tech of van een eenling in het geval Twitter nu, àsociale media zijn. Ze zijn splijtzwammen.
Dus toen er iemand in Twitterland riep, "ik ben weg, wie is er mee" ben ik gesprongen.

Nu kan je op Mastodon niet quoten: dus je moet praten mét iemand, niet óver iemand _/-\o_
Verder kan je een content warning op je post zetten, en dan bijvoorbeeld iets nsfw daarachter zetten, of een uitgesproken politieke mening. Zo kiezen anderen zelf wat ze willen zien en wat niet. Heel beschaafd, vind ik dat.
Er is géén algoritme en likes (heten daar favourites) worden niet weergeven en beïnvloeden niks (uitz. het humeur van de poster). De fervente twitteraars weten dus soms niet waarop af te gaan :)
Maar er is dus maar één ding dat impact heeft: het gesprek aangaan, en dingen die je aanstaan boosten. Maar iets dat veel geboost wordt krijgt géén extra aandacht. Het zal gewoon weid verspreid raken. Het voelt als een level playing field, in tegenstelling tot Twitter.
In mijn ervaring is de manier van met mekaar omgaan er veel rustiger en beschaafder. Ik werd er goed gezind van.

De verschillende servers geven wat complexiteit, dat is waar. Maar met de analogie "je kan mailen met google of yahoo, maakt niet uit we kunnen allemaal met mekaar praten" is iedereen snel mee.

De snelle influx van ex-tweeters zorgde voor wat gepuf langs de serverkant. Dit hele ding draait op vrijwilligers en er is geen verdienmodel. Ik ben 'n maandelijkse donatie van kleine 2 euro opgestart; voor niks gaat de zon op, en als dat is wat nodig is om weg van ads etc te blijven, graag.

Enige bedenking die ik heb, is dat zoals de Guardian schrijft het "left-leaning" is. Dat ben ik zelf ook, maar ik ben een overtuigd voorstander dat tegensprekelijk (beschaafd) debat de weg vooruit is. Naar mijn aanvoelen is Tweakers wat dat betreft lekker gemengd. Ik zou het dan ook fijn vinden als er wat mensen van hier ook de sprong wagen, inclusief wie eerder behoudsgezind is!

@bartmeeus@mastodon.online en ik volg je terug (is daar zowat standaard me dunkt).

PS: waar je je account precies aanmaakt, is niet van doorslaggevend belang. Maar neem niet Mastodon.social, die is beetje swamped (geweest).
Is het geen betere bijdrage aan het netwerk als je gewoon zelf een servertje opzet? Of is dat te arbeidsintensief qua installatie en onderhoud?

Voor mij valt er niet over te springen want ik ben niet actief op sociale netwerken. Ooit wel een facebook-account gehad maar dat is al lang geleden. Destijds heb ik wel naar decentrale netwerken gekeken. Ik heb bijv ooit eens gepoogd om een eigen Diaspora-server op te zetten maar daar is het uiteindelijk nooit van gekomen. Als mastodon (waarbij ik sterk de neiging heb om mastodonT te zeggen en te schrijven 8)7) inderdaad wat wordt dan doe ik misschien eindelijk een keer echt mee aan het online sociaal zijn. :P

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 24 juli 2024 08:47]

Zelf zojuist ook een eigen mastodon server opgezet voor eigen gebruik, en het is super simpel om dit in een korte tijd configureren.

Ben zelf nog wat zoekende, maar het is leuk om alle nieuwe instances te ontdekken.
Zelf heb ik deze guide gevolgd: https://www.linuxbabe.com...nstall-mastodon-on-ubuntu
Ter indicatie: het is voor mij (ben geen hardcore Tweaker) net iets te hoog gegrepen maar ik zag een paar mensen die ik ken uit het PHP-wereldje ook al eigen servers opzetten.
Dat zou ik ook graag terug zien in een opvolgend artikel hier op tweakers. Een kort maar krachtige review over hoe je zoiets zelf kan opzetten.
We zijn net bezig om een mastodon-belgium.be op te zetten. Ik ben dat niet zelf aan het doen, speel van tester. En ja, dat is absoluut een prima bijdrage aan het netwerk. Vele kleine is beter dan een paar grote, en je kan sowieso vlot mensen van elders volgen, en die maak je daarmee zichtbaar voor anderen op je server. Ik kan evengoed twee accounts aanmaken, één per server, maar zou ook m'n "main" kunnen verhuizen naar die Belgium en dan behoud ik netjes m'n volgers.
Het belangrijkste voordeel van Mastodon lijkt me trouwens niet per se dat het niet in handen is van Musk, maar dat het überhaupt niet door één partij gecontroleerd en gestuurd wordt.

Het open protocol en de federated servers, betekenen in principe dat iedereen gewoon het platform kan gebruiken van zijn/haar voorkeur, zolang ze maar van hetzelfde protocol gebruikmaken. Dus of je nou een extreem privacy-gericht platform wil, een vrijheid-van-meningsuiting-boven-alles-platform, een gemodereerd platform, een niche-interesse platform, of zelfs een samenzweringstheorie-platform. Het kan allemaal naast elkaar bestaan, zonder dat onderlinge uitwisselbaarheid en communicatie verloren gaan. De gebruikers bepalen zelf wat ze van de "buitenwereld" zien.

Een ander voordeel van dit gebrek aan centrale controle, is dat er niet één grote hoop gebruikersdata is, die te gelde gemaakt zou kunnen worden. Dat betekend ook dat er geen financiële motivatie is om algoritmes in te richten die gebruikers zo lang mogelijk laten doorscrollen, terwijl ze eigenlijk wel wat beters te doen hebben met hun tijd. ;)
Dus iedereen met een klein groepje in z'n eigen bubble. Weet niet of dat nou de oplossing is. Kun je dan niet net zo makkelijk Telegram gebruiken?
Een mastodon server heeft verschillende tijdlijnen. Behalve je persoonlijke tijdlijn bestaan er ook de "local" en "federated" tijdlijnen. In de "federated" tijdlijn kan je alles zien wat er op heel het mastodon netwerk te zien is, behalve de toots die gepost worden door users van servers die gebanned werden op jouw lokale server. In principe heb je dus minder last van een bubbel effect dan gecentraliseerde social networks zoals twitter, waar je automatich in de bubbel van het algoritme terecht komt.
Ook leuk om te weten: Nextcloud komt binnenkort met Nextcloud Social, waarmee je een self-hosted sociaal netwerk hebt die je kunt verbinden aan het Mastodon Fediverse.
Laten we het de Fediverse noemen, en niet het Mastodon Fediverse. Er zijn toch zeker een dozijn andere systemen die de Fediverse mede vormen.
Kunnen we het niet gewoon federatie noemen of zo? Ik lees hier voor het eerst het woord fediverse en ik vind het nu al een ramp van een samentrekking.
leuk dat men bij nextcloud nog steeds de prioriteiten legt op plaatsen waar die mijns inziens niet horen..

je hebt nog een soort dropbox met online office intergratie, met een fotoboek en contacten en straks dus ook twitter, maar email is er dus nog steeds niet, ja er is wel een imap-client maar zonder postvakserver heb je daar niets aan.. ik wil dus al heel lang een 1-click-install mailserver die... 1: berichten ophaalt uit proessionele emaildiensten zoals, gmail, outlook, de inbox van je provider, of wel mail-account dan ook.. om die vervolgens ook weer beschikbaar te stellen aan de webinterface, en apps voor op je mobiel bijvoorbeeld. - voor verzenden geldt dan natuurlijk hetzelfde, gewoon zenden via de server die het orriginele account aanbiedt (als een soort smarthost dus).

ik geloof dat de mail-plugin van synology dit gewoon kan, maar ik ben verder niet zo heel erg tevrede met hun producten dus die ga ik denk ik niet zo snel kopen.
Al naar Mailcow gekeken?
Wel bijzonder om te zien dat Mastodon door een groot deel van de media sinds het begin naar voren geschoven wordt als ultieme oplossing. Het was op de eerste dag van de daadwerkelijke overname al in kannen en kruiken, geen twijfel over mogelijk; Mastodon is de toekomst en iedereen had eigenlijk al verhuisd moeten zijn.

Typisch vind ik dan ook in teksten als:
"Nu Elon Musk definitief Twitter heeft overgenomen, zijn gebruikers op zoek naar een alternatief."
Wat de indruk wekt dat iedereen gelijk weg wil en naarstig op zoek is naar een alternatief.

"Het meest voor de hand liggende is Mastodon, maar wat is dat eigenlijk, wat is er anders dan op Twitter en waarom zou je erop gaan posten?"
Deze zin is pure slapstick; Mastodon wordt gelijk naar voren geschoven, maar we moeten je nog wel even uitleggen waarom dit dan de meest voor de hand liggend is...

Overigens vind ik het ook bijzonder dat een concurrerend product in een reclame artikel als Plus wordt neergezet.

[Reactie gewijzigd door Sebritar op 24 juli 2024 08:47]

Je leest dit artikel volgens mij heel anders dan ik. Ik zie geen reclame-artikel, niets lijkt "in kannen en kruiken" en er staan tal van twijfels over Mastodon in.

Het artikel geeft vooral wat technische achtergrondinformatie over Mastodon. Gezien het de laatste tijd in het nieuws is geweest, lijkt me dat precies wat ik zou verwachten van Tweakers.
"Nu Elon Musk definitief Twitter heeft overgenomen, zijn gebruikers op zoek naar een alternatief."
Wat de indruk wekt dat iedereen gelijk weg wil en naarstig op zoek is naar een alternatief.
Die indruk wekt dat bij mij helemaal niet. Het is gewoon de vaststelling dat er tienduizenden mensen op zoek gaan naar een alternatief. Dat is natuurlijk maar een heel klein deel van de Twitter-bevolking, maar het is toch interessant.
"Het meest voor de hand liggende is Mastodon, maar wat is dat eigenlijk, wat is er anders dan op Twitter en waarom zou je erop gaan posten?"
Deze zin is pure slapstick; Mastodon wordt gelijk naar voren geschoven, maar we moeten je nog wel even uitleggen waarom dit dan de meest voor de hand liggend is...
Wat is er dan mis met die zin? Er wordt vastgesteld dat er veel nieuwe gebruikers voor Mastodon zijn (een objectief feit), en vervolgens wordt er in het artikel uitgelegd wat Mastodon is, waarom mensen daarheen gaan én wat de mogelijke struikelblokken zijn.

Het klinkt alsof je een toon in het artikel wil lezen, die er volgens mij niet echt in zit. ;)
Auteurarnoudwokke Redacteur Tweakers @thomas_n2 november 2022 09:25
Het artikel geeft vooral wat technische achtergrondinformatie over Mastodon. Gezien het de laatste tijd in het nieuws is geweest, lijkt me dat precies wat ik zou verwachten van Tweakers.
Dit is precies de gedachte achter dit artikel.

Had eerst nog mijn twijfels over Mastodon als onderwerp voor een artikel, en precies om de redenen die jij aangeeft @Sebritar. Ik zag Mastodon naar voren geschoven worden als meest logische alternatief en ik dacht: huh, waarom dan?

Er zijn ook media die een lijst aan alternatieven hebben gepresenteerd, zoals NU.nl en The Verge.

Dit is normaal de route die ik ook graag neem. Je wilt iets anders? Hier is een lijst van alternatieven. Maar het probleem is: Reddit en Discord zijn simpelweg geen Twitter en bovendien vermoed ik dat veel tweakers al op Reddit en Discord zitten of het op zijn minst uitgebreid hebben uitgeprobeerd. NU.nl kwam nog met Medium, maar dat is vooral een publicatieplatform en niet een discovery-platform (waar je dus dingen van anderen makkelijk kunt vinden). The Verge noemde nog een aantal alternatieven, maar ik kwam geen aanwijzingen tegen dat die enige tractie hebben.

Daar komt bij dat Mastodon met zijn decentrale opzet een technisch aspect heeft waarvan ik denk dat het goed bij onze lezersgroep past.

Maar ik kan me goed vinden in de kritiek over de manier waarop soms een alternatief in media al lijkt vast te liggen. Ik heb die ervaring ook. Daarom is dit artikel ook zo laat. We hadden dit in april kunnen publiceren, toen de eerste hausse aan Mastodon-publicaties er was (ik heb mijn account op Mastodon al 2,5 jaar ofzo, ik had het al eerder in het vizier). En ook nu zijn we weer een kleine week nadat de overname van Twitter rond kwam. Dat is omdat het vroegtijdig aanwijzen van een alternatief sturend voelt en niet logisch is. Inmiddels zie ik dat niet als vraag meer: als tweakers én normale mensen me vragen naar Mastodon, dan kan ik alleen maar vermoeden dat er bij veel mensen vragen leven.

En daar spring ik op in met dit artikel. Ik probeer in artikelen altijd vragen aan te pakken die leven onder ons publiek en ik merkte dat over Mastodon hele basale vragen leefden. Ik hoop dat dit artikel helpt die te beantwoorden :)
Het gaat inderdaad om het algemene beeld wat geschept lijkt te worden binnen veel media dat heel twitter leegloopt. ik was even benieuwd naar de daadwerkelijke cijfers. Volgens een artikel van The Guardian van vanmorgen gaat het om een 70.000 gebruikers van de 450 miljoen actieve gebruikers.

En ondanks dat natuurlijk een absurd klein getal is op die hoeveelheid, is het enkel merkwaardig te noemen dat in veel media de afgelopen tijd flink veel aandacht lijkt te zijn voor overstappende users en Mastodon.

Overigens ben ik het zeker eens dat het artikel een zo'n breed mogelijk beeld van het product wilt geven. maar helaas lezen veel mensen enkel de titel en inleiding en deze geeft een sentiment weer wat ik momenteel veel terug zie.
Twitter heeft honderden miljoenen gebruikers terwijl Mastodon richting de zes miljoen gaat (waarvan een groot deel niet of nauwelijks actief is). En dan tel je de gesloten Maston servers van Getr, Parler en Truth.Social niet mee want die zitten allemaal achter een walled garden om een gecontroleerde bubbel te kunnen zijn dus tellen eigenlijk niet mee met het Mastodon netwerk.

Maar, je moet je niet verkijken op die honderden miljoenen bij Twitter. Minder dan 10% van de miljoenen Twitter accounts zijn verantwoordelijk voor zo'n 90% van alle tweets en de helft van de omzet. Twitter is theoretisch een tweerichtingsmedium maar in de praktijk is het natuurlijk toch vooral broadcast. Sommige accounts hebben miljoenen volgers terwijl die volgers zelf maar tientallen volgers hebben.

En er zijn al een tijdje signalen dat die 10% gebruikers al een tijdje minder actief aan het worden zijn en om de aantrekkingskracht te verliezen hoeft Twitter maar een paar miljoen mensen te verliezen. Zolang het maar precies een miljoen is van de mensen die Twitter zoveel content en volgers geven.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 08:47]

Ik ben het zeker met je eens over de inleiding van het stuk, het had objectiever kunnen zijn als er iets stond als: ' de overname door Elon Musk is een reden voor een groep twitter gebruikers om op te stappen'. Het is blijkbaar een gegeven dat er mensen overstappen bij de wijziging van eigenaar. Het is blijkbaar hoe je dit artikel leest, maar ook ik (geen fan van Elon Musk) las het dar er twitteraars zijn, die juist door de persoon Musk overstappen.

In mijn bescheiden mening zou dit geen Tweakers Plus artikkel hoeven te zijn.
maar ook ik (geen fan van Elon Musk) las het dar er twitteraars zijn, die juist door de persoon Musk overstappen.
Dat is toch ook gewoon waar? ;) Of begrijp ik verkeerd wat je bedoelt?
De aangekondigde uittocht van twitter spreekt boekdelen over hoe de wereld in elkaar zit.

"De media" vertegenwoordigen de main stream gewenste politieke correcte mening en doen alsof dit de enige goede mening is. Karakter: links - progressief zou ik ze niet noemen want qua gelijkheid voor vrouwen, homorechten, andersdenkenden, knijpt men graag een oogje dicht voor bepaalde bevolkingsgroepen. Ook heel hollywood praat momenteel op deze wijze, alles is hetzelfde tamme, lieve, belerende soepzooitje geworden. Ze beleren ons over klimaat en ongelijkheid, dat we maar beter insecten kunnen gaan eten, maar leven zelf een jetset leven vol verspilling en vluchten in privé jets. De drang om dit allemaal aan ons allen op te dringen is groot. Kijk maar eens naar de reclames, er is er nauwelijks nog 1 waar geen diversiteitscheck op is gedaan, alsof er geen compleet blanke gezinnen meer zijn.

Platforms die conservatieve / rechtse geluiden laten horen, dat kan natuurlijk niet. Rechts wordt meestal al snel als extreem rechts afgedaan, bij links gebeurt dat nauwelijks. Met andere woorden: de gevestigde media orde vindt links goed en rechts slecht. Dat er daarmee dus een onbalans is tussen links en rechts qua vertegenwoordiging in de media vind ik bijzonder vreemd. Ik moet de eerste Nederlands radiozender nog horen, die iets positiefs zegt over Trump of de republikeinen. Dit terwijl de helft rechts stemt.

Akelig hieraan vind ik dat er nog nauwelijks door de media zaken zelf grondig onderzocht worden, maar dat er vaak eenzelfde bericht ergens wordt bedacht (passend in het gewenste narratief) dat vervolgens op vele media-outlets te horen is. Er zijn voorbeelden op youtube, waar je 20-30 nieuwslezers exact dezelfde zin hoort uitspreken (bijv. "this is a threat to democracy").

https://www.youtube.com/watch?v=ZggCipbiHwE

Deze laatste term alleen al, om andere geluiden af te doen als een dreiging tegen de democratie. Geframed worden zaken op een wijze, waarbij onderzoek of opmerkingen over mogelijke verkiezingsfraude vanuit republikeinen een "threat to democracy" zijn, terwijl de democraten zelf vele vele malen de verkiezingen daarvoor als "illegitimate" hebben afgedaan en Trump ook een illegitimate president zou zijn. Ook vooruitkijkend op de midterms hoor je zelfs biden speculeren over fraude - als hij zou verliezen natuurlijk. Daar hoor je dan weer geen kritiek op. Biden wordt hier in de media vaak neergezet als een sterke leider, de werkelijkheid is natuurlijk heel anders, genoeg voorbeelden van!

Twitter en haar moderatiebeleid past goed in dit beeld, en dus vind ik het goed dat daar verandering in komt.

Ook het idee van nepnieuws, dat vooral wordt gebruikt om andersdenkenden als wappies neer te zetten, houdt niet altijd stand. Ook in ons eigen land zijn er voorbeelden van keiharde leugens (geen actieve herinnering) en claims zoals "nee, mondkapjes in verpleeghuizen zijn niet nodig" die later toch wel echt nodig bleken te zijn, met vele doden en arbeidsongeschikt personeel ten gevolg. En ja, natuurlijk zijn er echte wappies, met chemtrails, etc. daar heb ik het niet over. Als we als maatschappij maar één geluid tolereren is dat niet goed.

Gelukkig zien steeds meer mensen hoe het in elkaar zit, en zoeken mensen dus ook hun eigen nieuws, via video's en podcasts waar wel de andere geluiden te horen zijn.
Mee eens, we hebben zowel links alsook rechts nodig om de maatschappij verder te helpen en mensen te kunnen laten bijdragen met hun mening. Maar de tolerantie en diversiteit qua politieke meningen is inderdaad soms ver te zoeken, en het lijkt soms alsof we als maatschappij steeds minder goed om kunnen gaan met mensen die anders tegen zaken aankijken. Het oneens zijn met elkaar en het - soms fundamenteel - verschillen van mening is iets wat normaal en gangbaar moeten zijn, en juist niet iets waarbij één partij gelijk zou hebben en één partij moreel superieur zou zijn.
Ik zou wel een account willen, maar twijfel waar. Zijn er Belgisch/Nederlandse technologie sites ? Of heeft het zin als je bedrijfje hebt om zelf een server te starten ?
er zijn zat mastodon servers die in NL/door nederlanders gedraaid worden. mstdn.social en mastodon.nl zijn denk ik de grootste daarvan.
Maar je hoeft helemaal geen bedrijf te zijn om een server te draaien. In de cirkels waar ik me bevind hebben mensen gewoon pleroma (lightweight compatible alternatief) op een goedkoop hetznerdoosje draaien. Kost misschien een tientje in de maand. Moet je er wel zelf wat tijd in steken om het te administreren natuurlijk (heb ik geen zin in dus ik stuur elk jaar wat centjes naar mijn admin om voor de hostingkosten te betalen)
Totdat per ongeluk die server populair wordt, daar gaan dan de kosten in zitten, danwel het houdt op te bestaan.
Je kunt natuurlijk als je het wel welletjes vindt, registraties uitschakelen. Dat doen óók veel mensen. En als je een grote community hebt hoef je het niet alleen te betalen. mstdn.social kost bijna 400 euro in de maand volgens de server admin, en wordt niet alleen door hem betaald. Hij heeft een patreon die (zojuist gecheckt) op 440/m staat, dus met inachtname van patreon's afroming dekt dat de kosten bijna volledig. Best goed geregeld!
Bedankt voor de info allemaal! Wel spijtig dat ik noch mastodon.nl noch mstdn.social in de lijst vindt bij Mastodon... Een goeie zoekfunctie zou leuk zijn.
Je kunt het draaien van je eigen server ook uitbesteden door het als dienst af te nemen. Partijen als Spacebear of Masto.host doen dat graag voor je.
Ik heb dat ook uitgezocht, twee jaar terug. Ik heb niet veel aangetroffen. Ik heb ook zelf een mastodon server geknutseld, om te snappen wat erbij komt kijken, maar ik leerde al snel dat ik, om een beetje mee te praten, geen eigen server ging beheren. Niet dat het heel moeilijk is, maar gewoon meer moeite dan wat ik meende ervoor terug te kunnen krijgen.
Lang verhaal kort: ik vond het de moeite niet waard. De filosofie achter de techniek vind ik fascinerend.
Er gaat niets veranderen, mensen hebben babbels maar puntje bij paaltje veranderd er niks, men zou massaal overstappen naar Telegram en Signal. Men maakt een account aan en gebruikt het vervolgens nauwelijks. WA blijft de grootste.

Zo zal het met Twitter ook gaan. Even een tijdelijke opleving van Mastodon maar uiteindelijk zal men Twitter blijven gebruiken omdat de massa daar op zit.
Je hebt helaas zeker gelijk. Vervelend vind ik dat echter niet, ik heb al genoeg mensen om te volgen op Mastodon en vermaak me er al jaren prima. Dat mensen blijven hangen aan het gecentraliseerde en proprietary platform dat nu ook nog van Elon Musk is is toch echt hun eigen probleem. Mastodon groeit "slow but steady" en dat is goed genoeg.
Maar daarmee lijkt me Mastadon toch echt een alternatief voor Twitter. Ik gebruik Twitter praktisch niet maar volgens mij is de aantrekkingskracht juist het grote bereik en de hoeveelheid content. Als het je vooral te doen is om met een select groepje mensen wat specifieke onderwerpen te volgen of bespreken lijkt Mastadon een optie, maar dan kun je ze volgens mij prima naast elkaar gebruiken met hun eigen doel.
Of begrijp ik het niet?
Je kunt ze zeker prima naast elkaar gebruiken en velen zullen dat ook vast doen, maar het idee voor velen is dat als Mastodon nou maar de hoeveelheid gebruikers had als Twitter dan was Twitter onnodig geweest. En dat klopt denk ik ook wel, het zou ook mooi zijn als de wereld minder afhankelijk werd van dit soort gecentraliseerde platformen die zomaar alles kunnen veranderen als er een persoon met een zak geld groot genoeg langs komt, maar ik vind het prima dat dit niet zo is. Zelf ben ik niet afhankelijk van zulke platformen en houd ik het prima vol op de alternatieven zoals Mastodon en vind ik het mooi om te zien hoe het "slow but steady" groeit.
Wat is er mis met Elon Musk? Gaat hij de boel censureren zoals eerder al op Twitter gebeurde?
Dit is een aardige 'canary' voor Musk censuur.

Er zijn ook wat mensen die zich zorgen maken dat Musk nu toegang heeft tot álle Twitter data, inclusief historische. Als hij het telefoonnummer of IP adres van een kritisch account wil hebben kan hij zo de DB induiken. Of het zover komt weet ik niet.
tja, maar ik vraag me oprecht af wat er nou zo mis is met musk.. waarom nu ineens zoveel haat tegen de man...

alsof : Mr. Tim Apple toen ie nog leefde zoveel haat kreeg,
of : Mr. Bill, Mircrosoft Gates?
Musk is niet bijzonder - maar Twitter was een publiek bedrijf wat verantwoording moest afleggen aan aandeelhouders wat enige transparantie bood. Zeker niet genoeg voor iets wat zo belangrijk is maar het is tenminste iets. Nu is Twitter privé en dus overgeleverd aan de grillen van een individu. Net zoals bij Facebook, wat wel op de beurs is maar volledig onder controle van 1 persoo. (Zuckerberg) staat, is dat gewoon slecht. Maakt niet uit of die ene persoon Putin/Stalin/Mao of Ghandi/mother Theresa is.

Bill en Tim hadden minder macht en konden ontslagen worden door de board en aandeelhouders.

Het hele probleem met bedrijven en slechte overheden is transparantie en controle. Daarom zijn types als Putin en Trump zo anti-media en anti-onafhankelijke rechtspraak - fascisten vinden dat macht boven recht en individuele vrijheden gaat.

[Reactie gewijzigd door Superstoned op 24 juli 2024 08:47]

Dat denk ik ook, neemt niet weg dat het op dit moment best gezellig is daar. :)
"Best gezellig" zal niet een goed genoeg argument zijn voor adverteerders.
Tevens vind ik de ophoping aan bubbel meningen en retoriek echt verschrikkelijk op Mastodon momenteel.
Andere mening? BLOK of BAN door een beheerder zonder dat je ook maar 1 regel overtreden heb.
Mastodon is dan ook helemaal niet bedoeld voor adverteerders, en als dat er wel is, dan is het maar op een specifieke server, want iedereen kan een server beginnnen. Vooralsnog draaien die op donaties
Maar als er zometeen alleen een 'aantal' servers zijn, waar een handjevol mensen, zonder directe inkomsten van adverteerders, miljoenen mensen moet beheren, controleren en discussies in de gaten moeten houden, dan zal dat meerdere full-time banen opleveren. Waar ga je die mensen van betalen? Puur verwachten dat zij neutraal, 'unbiased', dit vrijwillig zullen oppakken? Je ziet nu al, met dit handjevol mensen en servers, dat de meeste servers dat al niet doen. Ze bij voorbaat al mensen blokken en bannen "omdat ze op twitter meningen hebben waar ik het niet mee eens ben".

Op deze manier is Mastodon gedoemd te falen. Dan krijg je het Google Hangouts syndroom. Of een soort Reddit met gelimiteerd aantal karakters.
ik was gelijk voldoende overtuigd (en ben ook zooo allergisch aan reclame ed) en weet dat de zon niet voor niets opgaat. Dus ik stort 1,9 € per maand langs Patreon. Grootste server heeft een handvol mensen aan de slag; betaald met donaties. Die server had het overigens héél zwaar, de beheerder meldde dat ook, en na enkele dagen (wat vertraging door feestdag) is de servercapaciteit verdriedubbeld.

Gaat dit de Grote Golf worden? Nope. Maar je kan de stats volgen (er zijn inderdaad tegen de 6 miljoen gebruikers) en bij eerdere golven zagen ze de influx na paar dagen stremmen. Nu is het dag 6 en still going strong.

Natuurlijk is het ten opzichte van IG, Tiktok en FB absoluut klein bier. Maar onderschat niet de kracht van een kleine groep mensen om de wereld te veranderen. Niets anders heeft dat ooit gedaan. (Margaret Meade).
Ja het blijft wel interessant. Echter ziet iedereen dit als "alternatief voor Twitter", terwijl het dat dus eigenlijk totaal niet is. Het is eerder een vorm van Reddit, met Subreddits waar je je voor kan inschrijven die ieder hun eigen moderators/beheerders heeft.
Tevens schuilt er een enorm gevaar in echo-kamer bubbelvorming en je ziet nu al hoe vooringenomen 'activistisch' de meeste Mastodon servers zijn. "Foute" mening die in het verkeerde keelgat valt van de beheerder? BAN!
Twitter werd steeds activistischer en regressiever in hun toelaatbare VvmU. Men denkt en hoopt juist met de overname van Musk dat dit weer écht een platform wordt voor korte VvmU publicaties. Vervolgens vluchten er veel mensen richting Mastodon. Eigenlijk de wereld op z'n kop.
Klopt! Dit is wat mij betreft ook een van de problemen van Mastodon. Op dit moment worden servers betaald met donaties. Zo heeft Fosstodon, een van de grotere servers, meerdere donatie opties: https://hub.fosstodon.org/support/

Ze krijgen circa 500 euro/maand op Patreon en 50/week on Librapay. (geen idee hoeveel op PayPal). En elke server zal deze infra moeten opzetten.
Wel raar dat Tweakers dit soort informatie niet benoemd. (of weigert te benoemen?)
Alsof ze heel anti-twitter opeens zijn en pro-mastodon. Het ziet er niet heel objectief uit dit artikel en dat er in de reacties pas de negatieve kanten zitten spreekt ook niet in het voordeel van de twijfel.
Mastodon zal op deze manier onwijs snel een grens bereiken aan welwillige gebruikers.
Naast nog eens de mogelijke 'discutabele' servers die hier mee opgezet kunnen worden die alle data van gebruikers kunnen scrapen. Russische/Chinese servers wellicht? Wie weet.
Elke server is in eigen beheer, dus ja, er zouden servers kunnen opstaan die vol zitten met russische bots, maar waarom zou je die joinen? Elke server is z'n eigen netwerk, en veel informatie/zoeken is vooral binnen de server waar je op zit, dus... je joint vooral een server waar je al mensen kent, of als je volledig onbekend bent.
Daar ben ik inderdaad ook bang voor! Het lijkt het me ook een kwestie van zoveel mogelijk promoten door nieuwe gebruikers om het platform onder de aandacht te brengen (zie hoe @belgianmadcow erg overtuigend overkomt in zijn bericht ;))

Misschien dat het voor nu nog allemaal wat te technisch overkomt voor de meeste mensen maar ook dat kan natuurlijk in de toekomst veranderen.
Denk het wel, maar het is wel een "sign of the times" heb ik het idee, als dit al te ingewikkeld is...
Het probleem is dat dat ook geroepen werd van ICQ, van MSN of van Altavista. En Yahoo was helemaal al onaantastbaar.

Er bij voorbaat al vanuit gaan dat er geen alternatief komt is eerlijk gezegd niet mijn insteek. Zo gebruik ik Signal voor een behoorlijk aantal toepassingen/gesprekspartners, maar heb daarnaast inderdaad nog steeds WhatsApp voor anderen.
Ik ben op zich eigenlijk wel benieuwd naar waarom mensen bepaalde tools gaan gebruiken.

Ik heb signal een keer geinstalleerd en dacht al snel.... NEH dit issem niet voor mij... gewoon het gevoel van de app was al niet lekker, en het loste de belangrijkste privacy vragen eigenlijk minder op dan bijvoorbeeld gewoon een discord ... net als bij whatsapp zit ik namelijk helemaal niet te wachten op het delen van mijn telefoon nummer... dat is prima voor binnen het gezin, en een vriendengroepje, maar lid worden van een buurt-whatsapp zit er voor mij al niet in... voor je het weet gaan mensen je ook bellen omdat ze wat te klagen hebben over het bouw-afval in je voortuin... 'ja ik weet dat ik aan het verbouwen ben' 'ja ik weet dat een aannemer sneller klaar zal zijn' en 'nee daar heb ik het geld niet voor dus het moet zo' 'wen er maar aan' mijn directe buren (de mensen die het meeste overlast hebben) weten ervan en daarmee zijn afspraken gemaakt over bijvoorbeeld overlast.. - maar het idee dat de rest van de wijk je gaat lopen whatsappen, sms-en of bellen .... BRRRRRRR

aan de andere kant heb je dan zaken zoals activitypub, waarin helemaal niets meer geregeld of gereguleerd is, waar je bij de ene bij wijze van spreke met je blotenbillenfoto online staat bij alles wat je zegt of doet, is de andere een waar nest voor letterlijk alle ongein mogelijk. in dat opzicht denk ik dat men bij activity pub te weinig rekening heeft gehouden met het identificeerbaar maken van gebruikers.

zoals je bij twitter geverifiëerde accounts hebt, zo zou je bij mastodon bijvoorbeeld een account-signing feature kunnen toevoegen.. je gaat dan naar een PKI om een certificaat aan te vragen en daarmee kun je dan jouw account valideren. ik kan me dan voorstellen dat zoiets werkt als...

<username@server.tld>
<url to identity website>
<public key>

of einige andere methode... het feit dat dit nu ontbreekt maakt eigenlijk dat het voor heeeel veel gebruikers gewoon niet gaan werken simpelweg door de nepaccounts.
net als bij whatsapp zit ik namelijk helemaal niet te wachten op het delen van mijn telefoon nummer... dat is prima voor binnen het gezin, en een vriendengroepje, maar lid worden van een buurt-whatsapp zit er voor mij al niet in … maar het idee dat de rest van de wijk je gaat lopen whatsappen, sms-en of bellen .... BRRRRRRR
Ieder natuurlijk recht op zijn eigen mening, maar vroeger was het heel normaal dat iedereen je zomaar kon bellen. Je stond namelijk gewoon in het telefoonboek (tenzij je een geheim nummer had). En om nu te zeggen dat het toen allemaal zo vreselijk was? Het zo voor de sociale cohesie misschien juist een stuk beter zijn. Je kunt dan immers ook gewoon in die buurt app de hele buurt gemakkelijk informeren over de mogelijke overlast en de gemaakte afspraken met de direct betrokken buren.
Op de korte termijn denk ik dat je zeker gelijk hebt, maar het woord uiteindelijk kan wel van alles betekenen.

De vraag of Twitter en Whatsapp over, bijvoorbeeld, 20 jaar nog bestaan en zo nee, wat dan de alternatieven zijn, is op dit moment gewoon nog niet te beantwoorden. Het internet zag er 20 jaar geleden zo totaal anders uit, dat ik niet zou durven zeggen dat het inmiddels wel "uitontwikkeld" is.
Iedereen dacht ook dat Digg en Delicious te groot waren en nooit weg zouden gaan.. die zijn echter ook in een kwestie van weken ingestort. Ik denk dat de versnippering van social media al een tijdje aan de gang is. Instragram begint minder relevant te worden door TikTok, Facebook verliest ook steeds meer grond. LinkedIn zal altijd zijn die-hard enterprise core blijven houden, Twitter zal een echo-chamber blijven voor extreem rechts en Mastodon lijkt een echo-chamber voor links te worden.

Ik wil mij gewoon aanmelden bij MSN Messenger en tevreden zijn :(
Voor links? Lol Mastodon bestaat uit allerhande servers met hun eigen publiek, er is voor ieder wat wils.
Klopt.
Dat is het hele ding met social media: In je eentje voegt het weinig toe, dus trekt men naar/blijft men op het platform waar de meeste bekenden te vinden zijn.
Alle sociale media komt op een gegeven moment aan z'n eind, en je kunt niet ontkennen dat de perceptie van Twitter erg negatief is. Ik denk dat de meeste gebruikers totaal niet zitten te wachten op al dat politieke galspuwen op Twitter, en Elon lijkt dat alleen maar erger te gaan maken.

Er hoeft ook niet persé een direct alternatief te komen. Mensen vertrekken gewoon naar bestaande platforms, of gaan wat anders doen met hun leven. Zelf zit ik veel meer op Discord.
Ik vind eerlijk gezegd Twitter nog de meest waardevolle socialmedia platform van dit moment. Facebook, Insta en TikTok zijn te afleidend of te intens door de constante datastroom en manier van presenteren. Twitter, als je de juiste mensen volgt, vind ik het nog het meest betrouwbaar en informatief. Dat gecombineerd met juiste subredits (waar vooral politiek en gevoelige onderwerpen niet aan bod komen) vind ik Twitter + Reddit veel waardevoller dan de rest waar men alleen maar bezig is om hun fake leven te tonen of hun geslachtsdelen aan het posten zijn.

[Reactie gewijzigd door magnifor op 24 juli 2024 08:47]

Klopt, op welk social platform dan ook kan je prima je eigen bubble creëren. Hoewel de officiële Twitter app wel irritant is, 3rd party apps zijn nog lekker schoon zeg maar en dan is het heel waardevol.
Telegram was al zeer groot en ze hebben op zich wel voldoende gebruikers van WhatsApp kunnen overhalen aangezien dit echt nog wel gebruikt wordt ... WhatsApp 2miljard users, Telegram 550miljoen users

Ik zie Mstadon belange niet concureren tegenover Whatsapp verre van ..
Mastodon lijkt me veel te ingewikkeld als twitter alternatief voor de allermeeste mensen. En het mist massa.
Het mist massa kan nooit de reden zijn om het dan maar niet te doen, dan blijven we namelijk tot in de eeuwigheid op Facebook en Twitter, wat in feite nog nooit zo is geweest.
Mastodon mist nu de massa inderdaad, en de vraag is of die massa ooit gaat komen. Maar, onmogelijk is het zeker niet. Facebook had ook ooit niet de massa die MySpace wel had. TikTok had ook ooit niet de massa die Instagram wel had.
Mastodon lijkt me veel te ingewikkeld als twitter alternatief voor de allermeeste mensen. En het mist massa.
De vraag is of je ook minder intellectuele mensen op het internet wil hebben. Juist het feit dat er zo makkelijk berichten de wereld in gestuurd kunnen worden, is de reden dat politici e.d. bedreigd werden.
Het kwam/komt regelmatig voor dat her academici en politici zijn die dan misschien niet direct oproepen de wapens op te pakken, maar op zijn minst het doelwit wel aanwijzen
Tot nu toe is de overname door Musk voor mij juist een selling-point. Maar ik blijf wel kritisch.
Kun je ook iets zeggen waarom dat juist een selling-point voor je is? Verwacht je dat er veel (blijkbaar ten goede voor jou) gaat veranderen?
één van de punten die mij goed kijken is dat de markrutte's van deze wereld voortaan gaan betalen om een gevalideerd account te krijgen. terwijl die prijs ook weer niet zooo hoog wordt,

ik vind het idee van een lagere prijs (dan 20 die het eerst was voor pro) maar dan wel voor veel meer users eigenlijk wel een goed (gezonder) verdienmodel...

ook het idee dat er een heel nieuw moderatie-model komt waarbij je als user gegarandeerd kunt klagen over bijv accountverlies of het ongedaan maken van bans na verloop van tijd lijkt me een heel gezonde gang van zaken..

of en wat voor negatieve consequenties gaat hebben... tja.... zo diep zit ik niet in twitter en dat soort...
Ik ben het niet eens met de moderatie en algoritme besluiten die de afgelopen jaren zijn gedaan. Er is tot nu toe niets concreets en de tijd moet het leren maar daarom zie ik het als een voordeel.
Mensen zouden zogenaamd massaal emigreren als Trump president zou worden. Is niks van geworden.

Men zou zogenaamd van twitter afgaan als Musk het zou overnemen. Nu is de houding veranderd naar "Als Musk mij eraf wilt, moet hij mij er zelf af kicken!" (dat zal hem leren?!)

Niet al te serieus nemen. Binnen een maand is iedereen het vergeten en twittert men er nog steeds op los

[Reactie gewijzigd door saren op 24 juli 2024 08:47]

Precies. Dit soort dingen gaat bijna altijd geleidelijk, nooit in de vorm van een schok. Vorig jaar moesten we ineens allemaal op Signal en van WhatsApp af. Is ook niet echt gebeurd.
Ik merk ook totaal niks in mijn timeline. Nu gebruik ik het vooral zakelijk/hobby en kom ik hele andere dingen tegen dan de gemiddelde gebruiker volgens mij. :P

Totaal geen behoefte om te switchen in ieder geval.
Er is wel een flink verschil qua drempel tussen fysiek emigreren en een accountje op social media sluiten.
Mastodon en Matrix zijn razend interessant. En hebben beide enorm veel potentie voor komende decennia. Zeker als de software en usability verder verbetert en VPS'jes goedkoper worden wordt het op den duur een steeds kleinere stap om het zelf te hosten en het internet steeds meer te decentraliseren. Hopelijk komt daar ook nog eens een YouTube alternatief bij, waar wel noodzaak voor is nu ze de dislikes uitgezet hebben.
Hopelijk komt daar ook nog eens een YouTube alternatief bij
Ook gebaseerd op het open ActivityPub protocol (net als Mastodon), is er al: PeerTube.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.