James Webb gaat eindelijk omhoog

Telescoop kijkt 13 miljard jaar terug

Inleiding

Dit overkoepelende artikel gaat in op de belangrijkste aspecten van de telescoop, waar hij komt te hangen en wat er in de maanden na de lancering allemaal gaat gebeuren. De komende dagen verschijnen nog drie, meer verdiepende artikelen over twee belangrijke instrumenten van James Webb en het belang van de kalibratie van de ruwe data.

Het grote moment waar ongetwijfeld de gehele astronomiegemeenschap reikhalzend naar uitkijkt, is bijna daar. Op 25 december om 13.20 uur Nederlandse tijd zal de James Webb Space Telescope aan boord van een aangepaste Ariane 5-raket de ruimte in gaan.

Na het altijd spannende moment van het gebulder van de raketmotoren begint de spanning pas echt. In de ruimte volgen de nodige complexe, nagelbijtende gebeurtenissen waarbij niets mis mag gaan. Verschillende cruciale onderdelen moeten zich heel precies uitvouwen, als ware het origami. Als dat niet lukt, is de tien miljard dollar kostende telescoop meteen het duurste stuk ruimtepuin ooit. In tegenstelling tot de Hubble-telescoop kunnen we er namelijk niet even naartoe om een spiegel te repareren. Daarvoor reist James Webb veel te ver weg; de telescoop komt op zo'n 1,5 miljoen kilometer van de aarde te hangen. De meer dan dertig jaar oude Hubble is 'slechts' 547 kilometer van het aardoppervlak verwijderd.

Waarom doen we al die moeite om zo'n duur en complex platform zo ver de ruimte in te sturen? We hebben tenslotte al een ruimtetelescoop in de vorm van Hubble, die ondanks de nodige tijdelijke mankementen ons nog altijd trakteert op prachtige afbeeldingen. Wat maakt de James Webb Space Telescope zo belangrijk voor de wetenschap? En wat voor penibele gebeurtenissen staan er allemaal op het menu na de lancering? Dat zijn vragen waar dit artikel nader op in zal gaan.

Het gaat om onderwerpen die deels al voorbij zijn gekomen in een eerder achtergrondverhaal over de telescoop. Het artikel dat je nu leest, bestaat deels uit een beknopte herhaling, maar geeft ook een vooruitblik op de cruciale periode na de lancering. Daarnaast vormt het de aftrap voor een diepere duik in de technologie van de James Webb Space Telescope.

De komende dagen zullen we nog drie artikelen publiceren over de James Webb Space Telescope. In het eerste artikel zoomen we aan de hand van een Nederlandse expert nader in op misschien wel het belangrijkste instrument van de telescoop: de Near Infrared Spectrograph. Vervolgens verschijnt er een artikel over het Mid-Infrared Instrument. Bij beide wetenschappelijke instrumenten is sprake van een duidelijke Nederlandse en Europese inbreng. Tot slot wordt in het laatste artikel stilgestaan bij een niet onbelangrijk onderwerp bij telescopen: datareductie. Hoe kom je bij James Webb van de rauwe, ongekalibreerde data tot gekalibreerde data waar wetenschappers echt iets mee kunnen?

De laatste stappen van de inkapseling van de James Webb-telescoop in de neuskegel van de Ariane 5, uitgevoerd op 18 december

Dit artikel kun je gratis lezen zonder adblocker

Alle content op Tweakers is gratis voor iedereen toegankelijk. Het enige dat we van je vragen is dat je de advertenties niet blokkeert, zodat we de inkomsten hebben om in Tweakers te blijven investeren. Je hoeft hierbij niet bang te zijn dat je privacy of veiligheid in het geding komt, want ons advertentiesysteem werkt volledig zonder thirdpartytracking.

Bekijk onze uitleg hoe je voor Tweakers een uitzondering kunt maken in je adblocker.

Ben je abonnee? Log dan in.

• Volgende pagina 2. Infrarood en origami