James Webb-telescoop arriveert in Frans-Guyana voor lancering van 18 december

NASA’s James Webb Space Telescope is succesvol in Kourou in Frans-Guyana gearriveerd. De ruimtetelescoop moet de Hubble-telescoop gaan opvolgen. De beoogde lanceerdatum is 18 december.

Na zestien dagen op zee is de ruimtetelescoop aangekomen in Port de Pariacabo in Frans-Guyana. Er is een afstand van zo'n 9334km afgelegd vanaf Los Angeles. De telescoop zal nu naar de lanceerlocatie in Kourou worden gereden. Daar beginnen twee maanden van operationele voorbereidingen voordat James Webb op 18 december omhoog moet gaan met een Ariane 5-raket. Na het uitladen uit de speciale zeecontainer zullen ingenieurs de staat van de telescoop controleren en hem configureren voor de vlucht, waar ook het toevoegen van brandstoffen bij hoort. Daarna zal Webb in de raket worden geplaatst, waar de telescoop in opgevouwen toestand verblijft. Pas in de ruimte zal alles uitgeklapt worden, waaronder ook de verschillende segmenten van de spiegel die heel precies gepositioneerd moeten worden.

Met de aankomst in Frans-Guyana is een lang proces van bouwen, voorbereidingen en tests afgerond. Het assembleren van de telescoop begon in 2013 in NASA's Goddard Space Flight Center in Greenbelt, Maryland. Vervolgens werd de telescoop in 2017 naar het Johnson Space Center in Houston gebracht voor de cryogene tests. Die zijn erg belangrijk, omdat de telescoop zal opereren in de ruimte bij -233 graden Celsius. Vervolgens ging de telescoop in 2018 naar Space Park van Northrop Grumman in Los Angeles, waar gedurende drie jaar de nodige tests zijn uitgevoerd om er verzekerd van te zijn dat de telescoop gereed is voor de wetenschappelijke missies in de ruimte.

Het werken aan en ontwikkelen van James Webb begon oorspronkelijk in 1996. Er werd toen uitgegaan van een lancering in 2007, maar in 2005 werd de telescoop opnieuw ontworpen. Uiteindelijk werd de bouw in 2016 voltooid, waarna jaren van testen begonnen. De lanceringsdatum van James Webb is ook meerdere malen opgeschoven, maar een maand geleden werd de datum van 18 december gecommuniceerd. Die datum hebben de NASA en de ESA gekozen in samenwerking met Arianespace, de fabrikant van de Ariane 5-raket die gebruikt zal worden om de ruimtetelescoop te lanceren vanuit Frans-Guyana.

De James Webb-telescoop wordt op 1,5 miljoen kilometer van de aarde geplaatst in de buurt van het tweede Lagrange-punt, ofwel L2. De ruimtetelescoop zal daar om de zon draaien. De James Webb-telescoop richt zich op het infrarode deel van het lichtspectrum en daarmee zal de telescoop licht van de eerste generatie van sterrenstelsels detecteren, die vrij kort na de oerknal ontstonden. Daarnaast zal James Webb ook een belangrijke rol gaan spelen in het bestuderen van de samenstelling van atmosferen van ontdekte exoplaneten.

Een korte vergelijking tussen het formaat van de spiegel bij James Webb en Hubble.

Wat vind je van dit artikel?

Geef je mening in het Geachte Redactie-forum.

Reacties (74)

Wat is de reden dat de telescoop vanuit Frans-Guyana wordt gelanceerd?

Ik mis dat een beetje waarom dat is, meestal lees je toch dat de lancering ergens vanuit de US is of landen als Kazachstan e.d.

Het lanceren van een raket is de uitdaging om een zo hoog mogelijke zijwaartse snelheid te behalen.
De aarde draait in 24 uur om zijn as, wat betekent dat op de noordpool je een rotatiesnelheid van 0 hebt en op de evenaar een snelheid van 40.000 kilometer (de omtrek van de aarde) in 24 uur. Zou je dus vanaf de evenaar lanceren, dan krijg je 'gratis' al 1600 kilometer per uur mee.

Hoe verder zuidelijk je gaat, hoe meer gratis snelheid je mee krijgt. Frans Guyana ligt zuidelijker dan Florida.

Dit is vooral van belang bij het lanceren van geostationaire banen en banen die de aarde verlaten, het laatste is bij de James Web het geval, die gaat in een baan om de zon.
Iedere kilo die je minder aan brandstof nodig hebt is bijna een kilo aan nuttige lading extra.

[Reactie gewijzigd door Jan Onderwater op 13 oktober 2021 13:40]

Het hangt af van raket, baan, brandstof en een hoop andere dingen, maar denk eerder aan 1 kg lading (of gewicht van raket zelf) is uiteindelijk ongeveer 20 kg brandstof (na rocket equation).
Dingen in de ruimte krijgen is niet makkelijk .

[Reactie gewijzigd door Vampyre op 13 oktober 2021 15:18]

dat klopt, het is echt rocket science.

Wat ook helpt is dat de fairing van de Ariane 5 groot genoeg is. Qua massa valt de JWST nog wel mee. Het ding is gewoon zo ontiegelijk groot.

Hoe verder zuidelijk je gaat, hoe meer gratis snelheid je mee krijgt. Frans Guyana ligt zuidelijker dan Florida.

"hoe dichter je bij de evenaar zit"

Goed punt. Vanaf de zuidpool gezien geldt precies het omgekeerde inderdaad. Ik vergat ook nog toe te voegen dat je in oostelijke richting moet lanceren. Anders heb je je juist 'tegenwind' van 1600 kilometer per uur. Dat maakt het lanceringsprogramma van Israel ook lastig: die lanceren richting het westen. Want daar is de zee, terwijl in het oosten bewoond gebied ligt van landen waar ze politiek niet helemaal mee door 1 deur kunnen.

De reden waarom dit vanuit Frans-Guyana gelanceerd word is omdat er de Ariane 5 raket geselecteerd is om deze naar de ruimte te brengen. Waarom er een Ariane raket is gekozen en geen Amerikaanse raket is omdat de fairing diameter van een Ariane raket 5.4m bedraagt, hoe groter de diamter, hoe breder de satteliet kan zijn.
Dit was cruciaal, om de spiegel in zo min mogelijk aantal stukken te kappen.

Op het moment dat er een launch vehicle gekozen werd, was er nog geen sprake van een Falcon 9 (fairing diameter: 5.2m).

Dank voor de informatie, ook aan de anderen die op mij gereageerd hebben, overigens! Ik doelde althans meer op de locatie, niet wetende dat Ariane 5 altijd vanuit Frans-Guyana lanceert.

De reden dat Ariane 5 (een Europese raket) vanuit Frans-Guyana wordt gelanceerd is omdat dat het enige lanceerplatform is op Europees grondgebied wat dicht bij de evenaar ligt. In principe is het gewoon een stuk Frankrijk en je kan daar ook gewoon met je euro's betalen mocht iemand er ooit naar toe willen gaan .

James Webb is een samenwerking tussen NASA, ESA en Canada.
Tijdens planning en bouw was de geplande Ariane 5 de meest logische keuze en daar is omheen gebouwd.
En Ariane Space heeft zijn lanceer basis op Frans Guyana, vandaar dat ze daar vandaan lanceren.

Van de Space Port daar worden overigens heel veel missies gevlogen. Nagenoeg alle ESA missies starten daar. Ariane Space doet al tientalle jaren commerciële vluchten en er is zelfs tegenwoordig een dependance van de russen voor lancering van een van hun Soyuz raketten.

Reden van waarom een basis daar is omdat Frans Guyana nagenoeg op de evenaar ligt. Dit maakt het dat het minder energie kost om in een baan om de aarde te komen.
Voor de uiteindelijke positie op L2 zou het niet zo veel uit gemaakt hebben overigens, je hebt een flinke booster nodig om daar te komen vanaf welke lanceer locatie je ook kiest.

edit:
En PS. ik denk dat je voornamelijk van de russische en amerikaanse lanceer locaties weet omdat die ook soms mensen lanceren. Ariane Space doet dat niet.
Dat geeft een hoop meer media aandacht en ik denk dat dat de bekendheid van die locaties veel helpt.

[Reactie gewijzigd door Vampyre op 13 oktober 2021 13:46]

*flauw* Omdat ariannespace altijd uit Frans Guyana lanceert.

Ik denk dat de reden dat voor ariannespace is gekozen komt door enerzijds de betrokkenheid van ESA bij het project en anderzijds de situatie toen dit werd afgesproken. Nieuwe spelers als spaceX waren toen niet in beeld.

SpaceX kan hem niet eens lanceren. Hun fairing is niet groot genoeg. Dat is de hoofdreden dat het met een Ariane 5 omhoog gaat.

Leuk weetje is dan nog dat te telescoop ook nog eens helemaal uitklapt als het ware. Dus hij is nog een stuk groter in de uiteindelijke vorm.

Volgens mij heeft Ariane 5 op dit moment ook een minder groot ontploffingspercentage (SpaceX doet het ook goed, maar goed). Ik denk dat de veiligste raket ook uitmaakt als je het over zo'n enorm project hebt.

Ik moet zeggen dat ik recentelijk pas meer in space ben gaan interesseren (specifiek: SpaceX en haar Starship ), ik wist simpelweg niet dat Ariane 5 altijd vanuit Frans-Guyana gelanceerd wordt.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 13 oktober 2021 13:41]

Niet alleen staat deze lancering al zo lang gepland dat SpaceX toen nog geen factor was, ook vandaag zou SpaceX niet als launch provider worden gekozen omdat de JWST simpelweg te groot is voor de Falcon. De fairing van SpaceX is te klein voor deze telescoop.

Het is een beetje off topic maar ik las een tijd terug op teslarati dat SpaceX een grotere fairing had ontworpen en constructie uitbesteed precies voor dit doel. Zeker in combinatie met de Falcon Heavy is de huidige fairing wat klein voor grote satellieten.
Ik heb daar later niks meer over gehoord. Ik kan mij voorstellen dat er geen effort op ligt en dat spaceX op dit moment maar twee focuspunten heeft. Namelijk Starlink uitbouwen en financieel gezond te maken en super heavy/starship ontwikkeling.
Het winnen van allerlei exotische contracten op basis van Falcon(Heavy) is denk ik wat naar de achtergrond gezakt.

De extended fairing is of al klaar of bijna klaar, en is ontwikkeld op verzoek van de US defensie, en zou naar mijn weten op de eerst volgende FH missie gebruikt moeten worden.

Samenwerking met de ESA. Er is destijds gekozen en ontworpen voor vervoer in Ariane 5-raket, wat toen de beste leek. Die gaan altijd vanuit Kourou omhoog.

Michael_OsGroot legt goed uit waarom Kourou zo een goede locatie is voor het lanceren van satellieten, dus waarom Ariane 5 en de locatie. Iedere raket heeft een bepaald optimum, die van Ariane 5 is die van relatief zware lading in een hoge baan.

Lanceerplek van de Ariane 5 , wss een contract over betrouwbaarheid raket, €€ etc.

Als ik hier kijk zie ik twee argumenten:
* De Ariane 5 is een heel betrouwbare raket
* Nabij de evenaar is de draaiing van de aarde het snelst en geeft daarom de raket een extra zetje.

Ik weet niet of dat de reden is, hoor, ik kon ook weinig vinden 1-2-3, behalve bovenstaande.

Kwam laatst een filmpje langs over deze telescoop bij SmarterEveryDay. Tip voor als je hier meer over wilt weten: https://youtu.be/4P8fKd0IVOs

Deze legt het inderdaad zeer goed uit. Maar in het kort voor de mensen die het niet direct willen bekijken;

Door het Doppler effect verschuiven elektromagnetische golven (en dus ook licht) naarmate objecten zich naar ons toe, of net van ons weg bewegen (denk aan de ambulance die voorbij rijdt). Om deze reden hebben we telescopen nodig die verder dan het zichtbare licht kunnen kijken, en dat doet de James Webb dus ook

Voor de duidelijkheid: het gaat bij de JWST voornamelijk om objecten zeer ver weg, die zich dus snel van ons afbewegen en richting het rood schuiven. Daarom kijkt de telescoop in het rood tot midden infrarood. Hierdoor kunnen nog oudere objecten bekeken worden, dicht bij de big bang.

Er staat in de subtitel dat deze de Hubble telescoop gaat vervangen, maar volgens mij gaat deze telescoop onderzoek doen op compleet andere spectrums dan de Hubble dit doet, dus ik geloof niet dat de Hubble om die reden binnenkort buiten commissie gezet wordt.
Mogelijk omdat hij wel heel erg oud is, en kuren begint te vertonen, maar niet omdat de James Webb telescoop deze gaat "vervangen".

Zelfs NASA noemt JWST de "successor" van Hubble. Zie ook https://www.jwst.nasa.gov...mparisonWebbVsHubble.html

Definitie kwestie denk ik. Successor is een opvolger niet een vervanger. Wat BluePress zegt klopt wel. Het is niet zo dat wanneer JWST de lucht in is bij Hubble de uitknop wordt ingedrukt.

Het ligt er maar aan welk Engels je gebruikt. Zelf schrijft men dus dit:

Webb often gets called the replacement for Hubble, but we prefer to call it a successor. Hubble's science pushed us to look to longer wavelengths to "go beyond" what Hubble has already done.

Replacement impliceert van dezelfde of vergelijkbare kwaliteit, waar successor in dit geval wel degelijk vervanging + meer mogelijkheden biedt. De inzichten verkegen met Hubble, hebben dus ervoor gezorgd dat men met JWST (letterlijk) verder kijkt.

Ja, precies. Definities dus.

De JWST gaat dus verder waar Hubble beperkt is door de technologie en keuzes van die tijd.
Hubble zal nog steeds kunnen worden gebruikt, voor zolang hij nog operationeel gehouden kan worden, maar nieuw onderzoek met deze fonkelnieuwe ruimte telescoop zal heel andere dingen opleveren.

Ja en nee.
Dit is inderdaad een rood en infra rood telescoop. Hubble bestrijkt het visuele spectrum (groen, blauw, etc.).
Maar een van de doelen van JW is om verder te kijken als Hubble. En verder kijken betekend dat het licht wat je op vangt, door de uitdijing van het universum, naar rood is opgeschoven.
Uiteindelijk bekijken Hubble en JW dus een groot deel van het zelfde spectrum om bijvoorbeeld spectraal lijnen te onderzoeken als je dit cmpenseerd voor deze redshift. JW kan dit dus alleen een stuk verder als Hubble.
Ideaal zou zijn als we ze beide houden, Hubble voor dichtbij, JW voor ver weg. Maar Hubble is inderdaad helaas al een oud beestje.

Hier staan alle soorten genoemd
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_space_telescopes

Betekent dat dat het universum ouder zou kunnen zijn dan we denken?

Kan natuurlijk altijd maar JW gaat daar weinig aan veranderen, we kunnen namelijk al veel verder terug kijken dan JW gaat doen.
De huidige grens is de CMB (https://en.wikipedia.org/wiki/Cosmic_microwave_background). Dit is het eerste licht na de deionizatie van het universum dat ons kan bereiken van ongeveer 350.000 jaar na de big bang.
Door alle redshift sinds dien is dit licht nu helemaal opgeschoven naar de microgolf band, vandaar de naam.
Het universum was voor deze tijd niet transparant voor electro magnetische straling (licht).
Om nog verder terug te kijken zouden we bijvoorbeeld zwaartekracht golf telescopen kunnen gebruiken (zoals LIGO).

De Nancy Grace space telescope is een vergelijkbaarder opvolger van Hubble qua spectrum en detail - https://en.m.wikipedia.or...ace_Roman_Space_Telescope

Je hebt ook gelijk. Webb gaat zich deels op ander deel van het spectrum richten, namelijk infrarood. Maar zoals al gezegd, zelfs de NASA noemt Webb een 'opvolger'. Ze noemen het bewust geen 'vervanger', want daar zijn ze veel te verschillend voor.

Voor meer info over de James Webb Space Telescope en een interview met één van de ontwerpers:
https://www.youtube.com/watch?v=4P8fKd0IVOs

Overigens laat deze afbeelding een mooie globale planning zien van de lancering. Bron.

[Reactie gewijzigd door CH4OS op 13 oktober 2021 13:48]

Fingers crossed! Arianne is wel betrouwbaar dacht ik, maar iedere lancering is er toch weer een kans dat die vliegende rotjes knallen en dan duurt het weer jaren voor we een nieuwe telescoop omhoog kunnen sturen. Het is iedere keer een uniek object.

Leuk om de verschillen met Hubble te bekijken
https://jwst.nasa.gov/con...mparisonWebbVsHubble.html

Erg cool dit. Hoelang na de launch zullen we eerste beelden krijgen?

Zie:
https://en.wikipedia.org/...ames_Webb_Space_Telescope

De eerste dertig dagen is het uitvouwen van de JWST. Daarna een trip naar het L2 punt. Dan 6 maanden calibreren, testen, afkoelen van instrumenten enzo. En dan pas begint de wetenschappelijke missie en worden er plaatjes gemaakt.

Maar, wellicht dat ze gedurende die zes maanden al een eerste plaatje schieten als test.

[Reactie gewijzigd door vanaalten op 13 oktober 2021 13:36]

Ik heb hier, ik denk, 20 jaar geleden, als klein jochie al documentaires van gezien op Discovery Channel en National Geographic. Dat het eindelijk zo ver is en er toch nog van komt is fantastisch. Het maakt uiteindelijk niet uit hoe lang het duurt of hoeveel het kost, de nieuwe inzichten die het geeft maakt dit soort projecten het altijd waard.

Ik dacht dat deze de Hubble zou vervangen, maar het blijkt toch wat anders te liggen: https://www.jwst.nasa.gov...mparisonWebbVsHubble.html